Foto van de Drechtsteden Raadscommissie ABZ 3 september 2012 Sjoerd Veerman Rien Val 1
De aantrekkingskracht van de Drechtsteden
Gerard Marlet 6 maart 2012
The paradox of urban triumph Bereikbaarheid werk
Bereikbaarheid voorzieningen
b ereik baarh eid banen 1.411 t o t 1.605 1.276 t o t 1.411 1.158 t o t 1.276 1.056 t o t 1.158 934 t ot 1.056 824 t ot 934 733 t ot 824 658 t ot 733 575 t ot 658 480 t ot 575 410 t ot 480 358 t ot 410 302 t ot 358 246 t ot 302 180 t ot 246 0 t ot 180
Bron: G. Marlet, 2009: De aantrekkelijke stad (VOC Uitgevers)
3
Van productiestad naar consumptiestad 100%
80%
werk cult uur
60%
40%
20%
0% 0
10
20
30
40
50
60
Bron: G. Marlet, 2009: De aantrekkelijke stad (VOC Uitgevers)
70
80
90
4
De aantrekkelijke stad
aantal misdrijven 15%
bow lingbanen 18%
bereikbaarheid banen (agglomerat ie) 28%
voet balindex 5% klimaat 41%
bioscopen 4% musea 2%
historische binnenst ad 6%
culinair aanbod 5% aanbod podiumkunsten 10% nabijheid kust 20%
aanbod podiumkunst en 16%
culinaire kw aliteit 7%
nabijheid nat uur 18% kw alit eit w oningvoorraad 5%
Bron: G. Marlet, 2009: De aantrekkelijke stad (VOC Uitgevers)
5
Lokaal en regionaal
19,3%
43,0%
24,3% regio stad w oonomgeving w oning
13,4%
Bron: G. Marlet, 2009: De aantrekkelijke stad (VOC Uitgevers)
6
Agglomeratie en amenities hog e at t ract iew aarde
lag e at t ract iew aarde
veel ban en bereik baar
w ein ig ban en bereik baar
Bron: G. Marlet, 2009: De aantrekkelijke stad (VOC Uitgevers); Atlas 2011
7
Agglomeratie en woonattracties 70
Amsterdam
att ract iew aarde
Ut recht
Haarlem
60 M aast richt Groningen
50
Leeuwarden
40
s-Hert ogenbosch Velsen
Venlo
30
Sitt ard-Geleen Heerlen Emmen Almelo
Leiden
Zwolle
Hengelo (O.) Enschede
Amst elveen Den Haag
Tilburg Nijmegen Alkmaar Eindhoven Oss Roosendaal Hoorn Ede Breda Arnhem Devent er Bergen op Zoom Apeldoorn
Hilversum Haarlemmermeer Amersfoort den Rijn Delft PurmerendGouda Alphen aan Rot t erdam Zaanstad Leidschendam-Voorburg Zoet ermeer Dordrecht
Helmond Lelystad
20
Almere
Schiedam Vlaardingen
Spijkenisse
10
bereikbaarheid van banen
0 0
200
400
600
800
1.000
1.200
Bron: G. Marlet, 2009: De aantrekkelijke stad (VOC Uitgevers)
1.400
1.600
8
-150
-100
Bron: Atlas voor gemeenten ov er la
st en
n
i te
it
re si d
u
on ve il i gh ei d
hi st or ic
it s st ad
aa d
ica ti o
ng vo or r
ri f
en
gi ng
zi en in g
l ig
ive rsi te
on i
un
w
or
jk e
ge nt
vo
uu r li
ch t
ba ne n
gs kr a
va n
kk in
ar he id
t re
-50
na t
be sc hi kb a
aa n
De aantrekkingskracht van de Drechtsteden 300
250
200
150
100
50
0
-200
9
De aantrekkingskracht van de Drechtsteden sociale huur sociale huur
hoogbouw hoogbouw
vooroorlogse woningen
vooroorl ogse woningen
omvang woningen omvang woningen
winkels mode & luxe wi nkels mode & luxe
podiumkunst en podiumkunst en
podiumkunst en in de omgeving culinaire kwal it eit
culinaire kwalit eit hist orici t eit
hist oricit eit hi st or isch wat er
hist orisch wat er
nabi jheid nat uur
nabijheid kust
Bron: Atlas voor gemeenten
nabijheid nat uur
nabijheid kust
10
Voorzieningen 3,6 3,4
Aant al uit voeringen per 1000 inwoners
3,2 3,0 2,8 2,6 2,4 2,2 2,0 1,8 1,6 1,4 1,2 1999
2000
2001
2002
Bron: Atlas voor gemeenten
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
11
Voorzieningen 4,6 A antal w inkels mode & luxe per 1000 huishoudens 4,5
4,4
4,3
4,2
4,1
4,0 2004
2005
Bron: Atlas voor gemeenten
2006
2007
2008
2009
12
Voorzieningen 2,4
Beschikbaarheid kwalit eit srestaurant s (kwalit eit sindex)
2,2 2,0 1,8 1,6 1,4 1,2 1,0 0,8 0,6 0,4 0,2 0,0 2000
2001
2002
Bron: Atlas voor gemeenten
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
13
Voorzieningen 24
Aanw ezigheid en succes van prof voet balclubs in de gemeent e (index)
22 20 18 16 14 12 10 8 6 2000
2001
2002
2003
Bron: Atlas voor gemeenten
2004
2005
2006
2007
2008
2009
14
Leefbaarheid 3,6% Inbraak in woningen 3,2%
2,8%
2,4%
2,0%
1,6%
1,2%
0,8% 1998
2000
Bron: Atlas voor gemeenten
2002
2004
2006
2008
2010
15
Sterke stad, sterke regio 93,75 en hoger 87,50 tot 93,75
93,75 en hoger
81,25 tot 87,50
87,50 t ot 93,75
75,00 tot 81,25
81,25 t ot 87,50
68,75 tot 75,00 62,50 tot 68,75 56,25 tot 62,50 50,00 tot 56,25 43,75 tot 50,00 37,50 tot 43,75 31,25 tot 37,50 25,00 tot 31,25 18,75 tot 25,00 12,50 tot 18,75 6,25 tot 12,50 0,00 tot 6,25
75,00 t ot 81,25 68,75 t ot 75,00 62,50 t ot 68,75 56,25 t ot 62,50 50,00 t ot 56,25 43,75 t ot 50,00 37,50 t ot 43,75 31,25 t ot 37,50 25,00 t ot 31,25 18,75 t ot 25,00 12,50 t ot 18,75 6,25 t ot 12,50 0,00 t ot 6,25
Bron: G. Marlet, 2009: De aantrekkelijke stad (VOC Uitgevers)
16
Krimp? 0,8% Bevolkingsgroei 0,7%
0,6%
0,5%
0,4%
0,3%
0,2% 1999
2000
2001
2002
Bron: Atlas voor gemeenten
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
17
De waarde van een aantrekkelijke centrumstad grondprijs
prijs in het CBD reiskosten loonverschil prijs van een perceel prijs aan stadsrand
locatie
stadsrand
CBD
stadsrand
Bron: De Groot, Marlet, Teulings, Vermeulen, 2010: Stad en land
18
Amsterdam 4.500 h uizenprijzen p er vierkante meter 4.000 3.500 3.000 2.500 2.000 1.500 1.000 500 afstand tot het centrum 0 0
2
4
6
8
Bron: G. Marlet, 2009: De aantrekkelijke stad (VOC Uitgevers)
10
12
19
Rotterdam 4.500 huizenprijzen per vierkante met er 4.000 3.500 3.000 2.500 2.000 1.500 1.000 500 af st and t ot het cent rum 0 0
2
4
6
8
10
Bron: G. Marlet, 2009: De aantrekkelijke stad (VOC Uitgevers)
12
20
Wonen volgt voorzieningen… 35%
aandeel creatieve klasse gecorrigeerd voor andere verklarende f act oren
30% Amst erdam
Nijmegen Breda
Amersf oort LeidschendamLeiden Voorburg Ei ndhoven
's-Hert ogenbosch Ut recht
Den Haag Haarlem Zoet ermeer Arnhem Amst elveen M aast richt Zw olle Leeuw arden Gouda Sit t ard-Geleen Groningen Devent er Heerlen Al mere Alkmaar Alphen aan den Rijn Hoorn Delf t Dordrecht Tilburg Vl aardingen Apeldoorn Rot terdam Roosendaal Oss Ede Purmerend Hilversum Venlo Helmond Bergen Enschede op ZoomVelsen Almelo Schiedam Lelyst adHaarlemmermeer Zaanst ad Hengelo
25%
20%
15%
Spijkenisse Emmen
aant al t heat ervoorst ellingen per 1.000 inw oners 10% 0
1
2
3
4
5
6
7
Bron: G. Marlet, 2009: De aantrekkelijke stad (VOC Uitgevers)
8
9
21
…en werken volgt wonen 20% 15%
werkgelegenheidsgroei (1996-2005)
10%
gecorrigeerd voor andere signif icant verk larende f act oren
5% 0% -5% -10%
Spijkenisse
Zoetermeer Amst elveen Almelo Lelyst ad Amsterdam Hilversum Alphen Apeldoorn Almere aan den Rijn Nijmegen s-Gravenhage Purmerend s-Hert ogenbosch Utrecht Maast Breda richt Enschede Alkmaar Tilburg Oss Zw olle Gouda Leiden Ede Eindhoven Haarlem Haarlemmermeer Groningen Venlo Heer len Leeuwarden Rott erdam Hoorn DordrechtArnhem Helmond Delft
Roosendaal LeidschendamAmersf oort Schiedam Hengelo (O.) Deventer Zaanst ad Voorbur g Sittard-Geleen Bergen op Zoom Emmen Vlaardingen
-15% -20%
Velsen
aandeel creat ieve klasse (1996) -25% 0%
5%
10%
15%
20%
25%
Bron: G. Marlet, 2009: De aantrekkelijke stad (VOC Uitgevers)
30%
35%
22
Economische kansen, werkloosheid en leefbaarheid - relatief veel banen b in nen acceptabele reistijd te bereiken, m aar: - relatief w ein ig kansen voo r jo ng eren, en : - w einig w erkgelegenheidsgroei Econ om ieie Econ om Eco nom no mie
- gunstige ligging,m aar: - relatief veel last van files
Agg lommerat eratieieen sted elijkh eid Ag en Agglo glomeratie m eratie en stedelijkheid stedelijkheid © At las voor gemeenten
Arb eid sparticip atieie Arb eidsp art icipat articipat Arbeidsp articipatie
- relatief lage w erkloo sh eid , m og elijk b ereikt d oo r du ccesvol regio naal arb eid sm arktb eleid
Bevolking ssamenstelling Bevolkin Bevo lkingssam gssamen enstellin stellingg -relatief w einig h um an capiltal (creat ieve klasse, ho ogo pg eleid en ), en:
Overlast & o nveiligh eid Overlast nveiligh eid veiligh eid Overlast && oon veilig heid - relatief veel vernielin gen en overlast van jon geren , m aar: - d e o verig e leef baarh eid sprob lem en vallen m ee
Wo on ommg gevin g Woo Woono no mgeving eving - h ist orisch e b in nen stad en natu urlijke lig ging , m aar: - w einig st edelijek voo rzien ing en
- relat ief veel jon geren en één ou dergezinnen
Bron: Atlas voor gemeenten
23
