Financiën Begraafplaatsen, huidige situatie op orde
Gemeente Emmen, mei 2009
Inhoudsopgave 1.
INLEIDING .........................................................................................................................................................................................................................................3
2.
HUIDIGE STAND VAN ZAKEN PRODUCT BEGRAVEN.............................................................................................................................................................6 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5
3.
OVERZICHT TARIEVEN PRODUCT BEGRAVEN ........................................................................................................................................................................16 3.1 3.2
4.
VERDELING NAAR KOSTEN- EN OPBRENGSTENSOORTEN ...................................................................................................................................................................16 VERDELING NAAR ACTIVITEITEN ....................................................................................................................................................................................................17
BENCHMARK ..................................................................................................................................................................................................................................18 4.1 4.2 4.3
5.
DEMOGRAFISCHE ONTWIKKELINGEN EMMEN ...................................................................................................................................................................................6 VERHOUDINGEN BEGRAVEN EN CREMEREN BINNEN DE GEMEENTE EMMEN .........................................................................................................................................7 HUIDIGE INKOMSTEN EN KOSTEN BEGRAVEN ....................................................................................................................................................................................9 KOSTENDEKKENDHEID OP BASIS VAN BEGROTING ...........................................................................................................................................................................11 KOSTENDEKKENDHEID OP BASIS VAN EXPLOITATIE ..........................................................................................................................................................................13
VERORDENINGEN EN TARIEVEN GEMEENTE .....................................................................................................................................................................................20 UITGIFTE TERMIJN ........................................................................................................................................................................................................................23 CONCLUSIE ..................................................................................................................................................................................................................................25
TOEKOMSTIGE SITUATIE PRODUCT BEGRAVEN....................................................................................................................................................................27 5.1 5.2 5.3
EFFECTEN SCENARIO 3 .................................................................................................................................................................................................................27 EXPLOITATIE NA UITBREIDING .......................................................................................................................................................................................................29 KOSTENDEKKENDHEID PRODUCT BEGRAVEN NA 2009 ....................................................................................................................................................................31
6.
VOORZIENING AFKOOPSOMMEN ONDERHOUD GRAVEN .................................................................................................................................................34
7.
BESLUITEN.......................................................................................................................................................................................................................................35
BIJLAGE 1
BROCHURE “TARIEVEN BEGRAVEN GEMEENTE EMMEN 2009” ....................................................................................................................36
BIJLAGE 2
OPBOUW KOSTEN NAAR PRODUCTGROEP...........................................................................................................................................................44
BIJLAGE 3
OVERZICHT MOGELIJKE ACTIES EN OPBRENGSTEN IN CAPACITEIT UITGEDRUKT PER BEGRAAFPLAATS .........................................45
2
1.
Inleiding
Begraven kent vele ethische en emotionele aspecten, echter ook financiële aspecten. De kosten dienen betaalbaar, beheersbaar en inzichtelijk te zijn. Voor een begrafenis worden lijkbezorgingsrechten geheven. Net als voor alle leges geldt dat deze worden geheven voor een aantal producten waarvan is aangegeven dat ze niet uit de algemene middelen worden betaald maar door de specifieke afnemer. Voor de leges geldt dat iemand die een dergelijk product niet afneemt, ook geen leges verschuldigd is. Hiermee is echter niet gezegd dat men alleen betaalt wat men afneemt. De wetgever heeft namelijk bepaald dat de leges in totaliteit kostendekkend mogen zijn. Op 8 september 2008 is, in de commissie Wonen en Ruimte, de rapportage “Begraafplaatsen inbreiden, uitbreiden en ruimen” besproken. In deze rapportage werd ingegaan op de onderwerpen inbreiden, uitbreiden en ruimen. Door de commissieleden werd aangegeven dat zij ook graag een verdieping wilden zien op het onderwerp financiën. Onderstaande rapportage gaat in op dit verzoek. Dit rapport is vastgesteld na behandeling in het college van 12 mei 2009. Begraafplaatsen gemeente Emmen De gemeente Emmen heeft zeventien begraafplaatsen. Hiervan zijn drie gesloten1, te weten de begraafplaats aan de Wilhelminastraat in Emmen, aan de Boerdijk in Veenoord en aan de Europaweg te Schoonebeek. Daarnaast zijn er nog enkele bijzondere begraafplaatsen (in totaal vier) die geen eigendom zijn van de gemeente maar waar de gemeente wel onderhoud uitvoert, namelijk de Joodse begraafplaatsen. De gemeente begraaft en pleegt onderhoud op de Joodse begraafplaats, de administratie wordt gepleegd door de Joodse Stichting. De gemeente kent ook nog acht katholieke begraafplaatsen. Deze zijn niet in beheer en onderhoud bij de gemeente. Door de toenemende vergrijzing en de groei van het aantal inwoners is er de komende decennia meer capaciteit nodig voor begraven. Zonder aanvullende maatregelen raakt een aantal begraafplaatsen vol. Op 8 september 2008, is in de commissie Wonen en Ruimte de rapportage “Begraafplaatsen inbreiden, uitbreiden en ruimen” besproken. De Raad heeft haar voorkeur uitgesproken voor scenario drie. En tevens heeft zij de 1
Een gesloten begraafplaats is juridisch gesloten volgens art. 43 van de Wet op Lijkbezorging. Voor de gemeentelijke begraafplaatsen heeft de Raad daartoe besluit genomen. Op een gesloten begraafplaats worden geen graven meer uitgegeven en vinden geen begravingen meer plaats.
3
opdracht verstrekt om tot een uitwerking “Financiën Begraafplaatsen” te komen. Scenario drie houdt in dat het huidige aanbod daar waar mogelijk, middels ruimen, uitbreiden en/of uitbreiden gehandhaafd wordt. Dit scenario dekt de capaciteit tot 2025 en biedt zelfs (voorzichtig ingeschat) tot 2050 voldoende capaciteit. De mogelijkheden voor ruimen, inbreiden of uitbreiden zijn bij scenario drie alsvolgt; ·
Op de begraafplaatsen Roswinkel en Erica is door middel van ruimen voldoende capaciteit te genereren.
·
Op de begraafplaatsen Klazienaveen, Weiteveen, Emmer-Compascuum, Veenoord en Nieuw-Weeringe is door uitbreiden voldoende capaciteit te genereren.
·
Op de begraafplaats in Nieuw Amsterdam is uitbreiden mogelijk maar erg kostbaar. Geadviseerd wordt om uit te wijken naar Veenoord.
·
Op de begraafplaats Veenoord en Oeverse Bos is middels inbreiden capaciteit te genereren.
Opbouw rapportage In deze rapportage “Financiën Begraafplaatsen, huidige situatie op orde” zal worden ingegaan op de volgende onderwerpen: ·
Huidige stand van zaken product begraven
·
Overzicht opbouw tarieven product begraven
·
Benchmark
·
Toekomstige situatie product begraven
·
Voorziening/Bestemmingsreserve begraafplaatsen;
·
Conclusies en adviezen.
In deze rapportage zal allereerst worden ingaan op de demografische ontwikkelingen, de huidige inkomsten en kosten en de mate van kostendekkendheid. Om een goede financiële afweging te maken dient inzichtelijk gemaakt te worden hoe de inkomsten en de uitgaven zich verhouden (de mate van kostendekkendheid). Daarnaast is het van belang inzichtelijk te maken of de de gemaakte kosten reële kosten zijn. Met behulp van IMAG-normeringen is getoetst of de feitelijk gemaakte kosten/uitgaven reële kosten zijn. Vanuit deze analyse zal onder andere worden ingegaan op de opbouw van de tarieven. Vanuit de huidige financiële situatie en de opbouw van de tarieven is de gemeente Emmen, door middel
4
van een benchmark, vergeleken met andere gemeenten. In deze benchmark is de gemeente Emmen vergeleken met vijf gemeenten welke een gelijksoortige mate van verstedelijking vertonen en tevens in de omgeving van de gemeente Emmen zijn gelegen. Om transparantie te bewerkstelligen in de tarieven is er een financiële bijsluiter opgesteld voor de burger c.q. begrafenisondernemer waarin staat wat voor mogelijkheden er zijn met betrekking tot begraven, met bijbehorende tarieven, in de gemeente Emmen. Deze bijsluiter is opgenomen in bijlage 1 van dit rapport. Aan de hand van bovenstaande hoofdstukken is getracht een zo getrouw mogelijk beeld te vormen over de toekomst van het product begraven. Om een toekomstige calculatie te kunnen maken is wederom gebruik gemaakt van o.a. de IMAG-normen. Hoofdstuk vijf geeft de financiële consequenties scenario drie van het rapport “Begraafplaatsen inbreiden, uitbreiden en ruimen” weer. In het laatste hoofdstuk zijn de belangrijkste bevindingen en aanbevelingen samengevat.
5
2.
Huidige stand van zaken product begraven
Om een afweging t.a.v. financiën begraven te kunnen maken wordt in dit hoofdstuk kort ingegaan op de uitgangspunten zoals gebruikt bij deze rapportage. Allereerst zal worden ingegaan op de demografische ontwikkelingen binnen de gemeente Emmen en de verhoudingen begraven en cremeren binnen de gemeente Emmen. Beide elementen zijn immers uitgangspunten voor het product begraven en dienen als uitgangspunt voor de financiële analyse. Vervolgens zal worden ingegaan op de huidige inkomsten en kosten begraven.
2.1
Demografische ontwikkelingen Emmen
De demografische ontwikkelingen van de gemeente Emmen zijn bepalend voor de omvang en samenstelling van de vraag naar begraafmogelijkheden in een bepaald verzorgingsgebied. Op basis van de verstrekte gegevens ziet het aantal verwachte sterftegevallen er in de 2
periode 2008- 2025 voor de gemeente Emmen er als volgt uit: Prognose sterfgevallen in de gemeente Emmen
prognose sterfte 2000 M i n. Ster f te 1800
M ax. ster f te
1600
1400
1200
1000
800
600
400
200
0 1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
2021
2022
2023
2024
2025
Tabel 1: Relatieve sterftekansen 2008-2025 geëxtrapoleerd uit de sterftegegevens gemeente Emmen 1998-2006 en het CBS bevolkingsprognose, daarbij de minimale en maximale sterftekansen geprognosticeerd. 2
De prognoses sterftekansen zijn gebaseerd op de berekeningenmodellen van het Bureau voor Statistiek; deze berekeningsmodellen gaan tot 2025.
6
2.2
Verhoudingen begraven en cremeren binnen de gemeente Emmen
De afgelopen jaren zijn er diverse ontwikkelingen geweest op het gebied van uitvaartverzorging en gedenken. Voor wat betreft de wijze van uitvaart ligt de landelijke verhouding tussen begraven en cremeren gemiddeld op 50:50. Voor de gemeente Emmen is de verhouding begraven en 3
cremeren op 30:60. Naast de algemene begraafplaatsen wordt er ook op de katholieke en islamitische begraafplaatsen begraven. 4
Circa 10 procent van het aantal sterftegevallen stelt zich beschikbaar voor de wetenschap of wordt elders begraven of gecremeerd . Tussen de regio’s kunnen sterke verschillen optreden. De voorkeur voor crematies worden voornamelijk in stedelijke gebieden gerealiseerd. De verhoudingen begraven cremeren binnen Emmen komt overeen met stedelijke gebieden. De aanwezigheid van een crematorium in Emmen zal hierop ook een invloed hebben. De verhouding begraven/ cremeren loopt in de Emmen parallel met Amsterdam waarbij 33% wordt begraven en 67% wordt gecremeerd. We mogen verwachten dat het percentage crematies in Emmen de komende decennia niet veel zullen verschuiven.
1200 1000 800
sterfte
600
begraven crematie
400
elders
200 0 2002
2003
2004
2005
2006
Tabel 2 Gegevens sterftecijfers gemeente Emmen, begrafenissen, crematies en elders
Op basis van de procentuele verhouding zoals weergegeven in de voorgaande tabel is de prognose van het aantal begrafenissen voor de exploitatie 2008-2025 berekend op basis van de huidige kans op overlijden van een inwoner van de gemeente Emmen. In bijlage 3 vindt u een overzicht met de capaciteit van de huidige begraafplaatsen. 3
De kans op een crematie: begrafenis is berekend op basis van het sterftecijfer 2000, 2001, 2002, 2003, 2004, 2005, 2006 en 2007 en de gegevens uit de begraafplaatsadministratie en de (geanonimiseerde) gegevens die het crematorium beschikbaar heeft gesteld aan de gemeente Emmen. 4 Het elders begraven worden kan ook plaatsvinden op een bijzondere begraafplaats binnen de gemeente Emmen
7
Prognose begrafenissen en crematies 2002 tot en met 2025 1200 1000 800
begraven
600
crematie
400
anders
200
25
24
20
23
20
22
20
21
20
20
20
19
20
18
20
17
20
16
20
15
20
14
20
13
20
12
20
11
20
10
20
09
20
08
20
07
20
06
20
05
20
04
20
03
20
20
20
02
0
Tabel 3: Prognose aantal begrafenissen en crematies 2002-2025 geëxtrapoleerd uit de sterftecijfers gemeente Emmen 2002-2006 en het CBS bevolkingsprognose, daarbij gebruikt gemaakt van geprognosticeerde gemiddelde sterftekans.
8
2.3
Huidige inkomsten en kosten begraven
Inkomsten Aan de hand van tabel 3 is het aantal begrafenissen geprognosticeerd voor de periode 2008-2025. In tabel 4 is grafisch weergeven wat de inkomsten uit grafrechten zullen zijn tot het jaar 2025. Deze cijfers zijn gebaseerd op de geprognosticeerde begrafenissen in de gemeente Emmen tot en met 2025, daaraan gekoppeld het gemiddelde tarief van de gemeente Emmen voor begraafplaatsen. Dit gemiddelde tarief (€ 1965, -) is gebaseerd over de jaren 2005-2009 en is berekend door de werkelijke inkomsten uit grafrechten van het betreffende jaar te delen door het aantal begrafenissen en hiervan het gemiddelde te nemen; op deze manier berekend voor de jaren 2005 t/m 2007 voor de jaren 2008 en 2009 is gebruik gemaakt van begrote aantallen en cijfers. De kosten en opbrengsten zijn jaarlijks verhoogd met 2,5% indexatie. Prognose inkomsten en kosten grafrechten 2010 tot en met 2025 € 1.400.000 € 1.200.000 € 1.000.000 € 800.000
Inkomsten grafrechten Uitgaven
€ 600.000
20 10 20 11 20 12 20 13 20 14 20 15 20 16 20 17 20 18 20 19 20 20 20 21 20 22 20 23 20 24 20 25
€ 400.000
Tabel 4: Prognose inkomsten grafrechten bepaald middels sterftecijfer (begraven) en het gemiddelde tarief voor begraven binnen de gemeente Emmen.
9
Kosten Om inzicht te krijgen in de kosten van het product begraven is het eerst noodzakelijk om in beeld te krijgen of de huidige kosten aangemerkt kunnen worden als reeële kosten. Om te bepalen of de huidige kosten reeël zijn is een kostencalculatie gemaakt op basis van IMAG-normen. Uit deze calculatie blijkt dat de kosten van het product begraven reeël zijn als ze € 885.000,- zijn, hierbij uitgaande van de huidige oppervlakten van de begraafplaatsen en graven. Als we kijken naar de cijfers op rekening van de afgelopen drie/vier jaar kunnen we concluderen dat de gemiddelde kosten per jaar € 1.113.000,- bedroegen. Daarbij dient een kanttekening te worden gemaakt dat in het jaar 2006 en 2007 extra inhuur van extern personeel is geweest vanwege onderbezetting in de formatie. In het jaar 2008 zijn de kosten al weer sterk afgenomen en liggen ze rond de €885.000,-. In tabel 5 zijn de inkomsten en uitgaven van de afgelopen vier jaren weergegeven, een kanttekening die daarbij gemaakt dient te worden is dat de cijfers voor 2008 niet defnitief zijn. Deze cijfers zullen pas definitief zijn als de jaarrekening is vastgesteld.
Product begraafplaatsen op basis van rekening excl. Onttrekking voorziening Uitgaven
2005 2006 2007 2008* € 1.146.667 € 994.407 € 1.199.941 € 888.398
Inkomsten (excl. ontrekking voorziening)
€
710.346
Resultaat
€
436.321- € 311.821- €
Kostendekkendheid
62%
€ 682.586
69%
€
751.775
€
448.166- € 63%
627.890 260.50871%
* 2008 dit zijn voorlopige cijfers
Tabel 5: Uitgaven en inkomsten begraven 2005-2008
10
2.4
Kostendekkendheid op basis van begroting
Wanneer gekeken wordt naar de kostendekkendheid van het product begraafplaatsen van de gemeente Emmen (onderhoud en beheer begraafplaatsen) dan heeft de gemeente op basis van begrote cijfers over de afgelopen drie jaren een gemiddelde kostendekkendheid getoond van 88%. In de onderstaande tabellen is de kostendekkendheid van het product begraven in de gemeente Emmen in beeld gebracht. Tabel 6: kostendekkendheid begrotingsbasis incl. voorziening afkoopsommen onderhoud graven en rente
Product begraafplaatsen op basis van begroting Uitgaven
2005 2006 € 1.007.443 €
Inkomsten (incl. rente + ontrekking reserve)
€
Resultaat
€
Kostendekkendheid
949.168
€
873.483 786.783
2007 € €
920.476 728.725
2008 2009 € 806.308,00 € 918.560,00 €
58.275- €
86.700- €
191.751- €
94%
90%
79%
727.057,00
€
79.251,00- € 90%
790.884,00 127.676,0086%
Tabel 7: kostendekkendheid begrotingsbasis excl. onttrekking voorziening afkoopsommen onderhoud graven
Product begraafplaatsen op basis van begroting excl. Onttrekking voorziening onderhoudskosten begraven Uitgaven
2005 2006 € 1.007.443 €
709.798
2007 € €
920.476 728.725
2008 2009 € 806.308,00 € 918.560,00
Inkomsten (excl. ontrekking reserve)
€
849.486
Resultaat
€
157.957- €
163.685- €
191.751- €
84%
81%
79%
Kostendekkendheid
€
873.483
€
727.057,00
€
79.251,00- € 90%
790.884,00 127.676,0086%
11
2005 In 2005 is er begroot dat er € 99.682 uit de voorziening “afkoopsommen onderhoud graven” wordt toegevoegd aan de exploitatie, dit om het tekort te dekken op het product begraafplaatsen te dekken. In tabel 7 is de kostendekkendheid beduidend lager in vergelijking met tabel 6 als gekeken wordt naar het jaar 2005. Dit is te verklaren uit het feit dat in tabel 7 niet zijn meegenomen in de baten: ·
de onttrekking uit de “voorziening afkoopsommen onderhoud graven”;
·
eventuele extra inkomsten door incidentele meevallers.
2006 In het jaar 2006 is een onttrekking van € 76.985 uit de voorziening afkoopsommen onderhoud graven begroot, om tekorten op het product begraven te dekken. Alleen uit de cijfers van de jaarrekening blijkt dat er niets onttrokken is uit de voorziening, de reden hiervoor is dat er in het jaar 2006 onroerend goed (beheerderwoning Wolfsbergen) verkocht is waardoor er een transactieresultaat (€ 193.992,58) is ontstaan welke volledig ten gunste van de exploitatie is geboekt. 2007, 2008 en 2009 Voor de jaren 2007, 2008 en 2009 zijn er geen onttrekkingen geraamd uit de voorziening afkoopsommen onderhoud graven. Samengevat: In de tabellen 6 en 7 is de kostendekkendheid over de jaren 2005 t/m 2009 weergegeven. De kostendekkendheid is bepaald aan de hand van begrote cijfers. Tabel 6 geeft de kostendekkendheid weer als er wel gebruik gemaakt wordt van de voorziening afkoopsommen onderhoud graven, tabel 7 geeft de kostendekkendheid weer, indien er geen gebruik wordt gemaakt van de voorziening afkoopsommen onderhoud graven. Voor de jaren 2005 en 2006 zijn er in de begroting onttrekkingen uit de voorziening afkoopsommen onderhoud graven opgenomen om tekorten in de begroting op het product begraafplaatsen te dekken. Vanaf 2007 is dit niet meer het geval geweest en dit heeft geresulteerd in een lagere kostendekkendheid voor het jaar 2007.
12
In tabel 8 zijn de gegevens uit de tabellen 6 en 7 samengevat tot een staafdiagram. Hieruit valt te concluderen dat de kostendekkendheid op basis van begrote cijfers een positief beeld vertoont. Wat opvalt, is dat in 2007 de kostendekkendheid laag was op basis van begrote cijfers 100% 80% 60%
Kostendekkenheid begroting incl. rente en onttrekking voorziening
40%
Kostendekkendheid begroting incl. rente en excl. onttrekking voorziening
20% 0% 2005
2006
2007
2008
2009
Tabel 8: Kostendekkendheid begroting over de jaren 2005-2009
2.5
Kostendekkendheid op basis van exploitatie
In de tabellen 6 en 7 zijn de cijfers weergegeven zoals deze zijn opgenomen in de begroting. In de tabellen 9 en 10 zijn de cijfers gepresenteerd zoals deze zijn opgenomen in de jaarrekening. Hierbij zijn grote verschillen waarneembaar in vergelijking met de begrote cijfers. Meest opvallende punt is dat de kostendekkendheid op basis van exploitatie veel lager is dan op basis van begrote cijfers. In 2005 is er begroot dat er € 99.682, - onttrokken zou worden uit de voorziening afkoopsommen onderhoud graven, de jaarrekening laat zien dat er niet € 99.682, - onttrokken is maar € 319.026, -. De kostendekkendheid zonder rekening te houden met de voorziening komt hierdoor uit op 62% voor het jaar 2005. In 2006 is er een transactieresultaat geboekt ter grootte van € 193.992,58 doordat er onroerend goed verkocht is. Dit is ten gunste gebracht van de exploitatie waardoor de kostendekkendheid een vertekend beeld geeft (88%); als we kijken naar de kostendekkendheid zonder dat het transactieresultaat hierin wordt meegenomen zien we dat de kostendekkendheid nog maar 69% bedraagt. In 2007 zijn er geen bijzonderheden te melden als het gaat om onttrekking uit de voorziening afkoopsommen onderhoud graven, deze heeft namelijk niet plaatsgevonden. Als direct gevolg hiervan valt te concluderen dat de kostendekkendheid op basis van de cijfers uit de jaarrekening erg laag is, de kostendekkendheid bedraagt namelijk 63%.
13
Tabel 9 geeft de kostendekkendheid weer op basis van exploitatie weer. In tegenstelling tot tabel 9 is er in tabel 10 geen rekening gehouden met eventuele onttrekkingen uit de “voorziening afkoopsommen onderhoud graven” ten behoeve van het product begraven. Tabel 10 geeft hierdoor een beter beeld van de kostendekkendheid van het product begraven. Tabel 9: kostendekkendheid op rekening incl. voorziening afkoopsommen onderhoud graven en rente Product begraafplaatsen op basis van rekening Uitgaven
2005* 2006* 2007 2008 € 1.146.667 € 994.407 € 1.199.941 € 888.398
Inkomsten (incl.rente en ontrekking reserve)
€
Resultaat
€
Kostendekkendheid
1.029.372
€
876.578
€
751.775
€
117.295- €
117.829- €
448.166- €
90%
88%
63%
627.890 260.50871%
* In 2005 is er gebruik gemaakt van de reserves en voorzieningen er is voor € 319.026,- toegevoegd aan de exploitatie. * In 2006 is er eenmalig een transactieresultaat geboekt door de verkoop van onroerend goed ter grootte van € 193,992.58 deze is meegenomen in de inkomsten Tabel 10: kostendekkendheid op rekening excl. onttrekking voorziening afkoopsommen onderhoud graven Product begraafplaatsen op basis van rekening excl. Onttrekking Uitgaven
2005* 2006* 2007 2008 € 1.146.667 € 994.407 € 1.199.941 € 888.398
Inkomsten (excl.ontrekking voorziening)
€
710.346
Resultaat
€
436.321- €
311.821- €
448.166- €
62%
69%
63%
Kostendekkendheid
€
682.586
€
751.775
€
627.890 260.50871%
* In 2005 is er gebruik gemaakt van de reserves en voorzieningen er is voor € 319.026,- toegevoegd aan de exploitatie. * In 2006 is er eenmalig een transactieresultaat geboekt door de verkoop van onroerend goed ter grootte van € 193,992.58 deze is meegenomen in de inkomsten
14
Samengevat:
100% 80% 60%
Kostendekkendheid exploitatie incl. rente en onttrekking voorziening
40%
Kostendekkendheid exploitatie incl. rente en excl. Onttrekking voorziening
20% 0%
2005
2006
2007
2008
Tabel 11: kostendekkendheid exploitatie over de jaren 2005-2008
15
3.
Overzicht tarieven product begraven
De kosten en opbrengsten voor het product begraven kunnen op twee manieren worden geraamd en geadministreerd: 1) Op basis van kosten- en opbrengstensoorten; 2) Op basis van activiteiten of deelproducten. De bestaande financiële administratie voor de begraafplaatsen is ingericht op kosten- en opbrengstensoorten
3.1
Verdeling naar kosten- en opbrengstensoorten
In bijlage II zijn de cijfers van de begroting en rekeningen van de afgelopen jaren samengevat. Om het geheel overzichtelijk te houden is vastgehouden aan de wijze van verantwoording in de financiële administratie. Dit houdt in dat het product begraven onderverdeeld is in de subproducten Beheer begraafplaatsen en Onderhoud begraafplaatsen. Om het overzichtelijk te houden zijn verschillende kostensoorten samengevoegd (ingedikt).
16
3.2
Verdeling naar activiteiten
Het product begraven kan in de volgende activiteiten worden onderverdeeld: Onderwerp Wat valt hieronder?
Uitgaven
1. Beheren/onderhouden begraafplaats
Groenbeheer: maaien, hagen knippen, snoeien bomen, blad opruimen, grindpaden, beplanting etc. Vastgoedbeheer: onderhoud gebouwen, gas, water, elektra, afval, OZB, erfpacht, etc. Onderhoud graven en urnenmuur: het schoonhouden en rechtzetten van graven, grafstenen en urnenmuur.
2. Beleid, regie en administratie begraafplaats
Beleid en regie: opstellen verordening, beleidsvoorstellen voorlichting, advisering, afhandeling vragen/klachten etc. Administratie: bijhouden begraafregister, boekhouding, facturering, verlenging grafrechten, onderhoudscontracten, etc.
3. Grafdelven en urnen plaatsen
Graafwerkzaamheden (openen en sluiten graf), voorlopen etc.
Inkomsten
1. Bijdragen aan algemene beheerskosten
verleende grafrechten bijdrage voor grafonderhoud
2. Bijdragen voor vergunningen, plaatsen grafsteen, monument, etc.
Leges voor het plaatsen van grafsteen, monument, etc. Dit betreft marginale inkomsten
3. Bijdragen voor begraven en grafdelven
Vergoeding ter dekking van kosten van grafdelven, voorlopen etc.
17
4.
Benchmark
Veel gemeentelijke begraafplaatsen in Nederland hebben te maken met een kostendekkendheid van minder dan 100%, wat inhoudt dat er meer kosten zijn dan inkomsten. Om inzichtelijk te krijgen hoe de gemeente Emmen ten opzichte van andere gemeenten staat wat betreft haar tarieven, wordt in dit hoofdstuk een vergelijking gemaakt tussen de gemeente Emmen en de gemeente Zwolle, Deventer, Assen, Hoogeveen en Ede. Deze vergelijking is tot stand gekomen door de tarieven te vergelijken op basis van de tarieven die opgenomen zijn in de verordeningen van de gemeenten (cijfers 2008). Het doel is een actueel en betrouwbaar overzicht te bieden van de belangrijkste tarieven van deze gemeenten, om aan de hand hiervan te bepalen hoe de gemeente Emmen staat ten opzichte van de gemeenten Zwolle, Deventer, Assen en Hoogeveen. De verschillen tussen begraafplaatsen zijn groot, prijs en kwaliteit van begraafplaatsen zijn afhankelijk van diverse factoren. Een grootstedelijke begraafplaats in een monumentaal park met een uitgebreid pakket aan aanvullende dienstverlening (bijvoorbeeld eenvoudige en luxe graven, asbestemmingsmogelijkheden, aula, koffiekamer of website) is niet te vergelijken met de intimiteit van een historisch dorpskerkhof. In dit onderzoek is geprobeerd de begraafplaatsen van de gemeente Emmen te vergelijken met gemeenten die een gelijke mate van verstedelijking vertonen en in de omgeving van de gemeente Emmen te vinden zijn. De goedkoopste manier van begraven in Nederland is het laten begraven in een algemeen graf. Een algemeen graf is een graf dat beheerd wordt door de gemeente. De gemeente bepaalt wie er in het graf wordt begraven. De overledenen zijn niet per definitie familie van elkaar. Zij worden op volgorde van overlijden begraven. Algemene graven mogen worden uitgegeven voor minimaal tien jaar, de wettelijke grafrusttermijn. Sommige begraafplaatsen geven ook algemene graven uit voor 15 of 20 jaar, de gemeente Emmen hanteert 20 jaar voor een algemeen graf. Nadat de uitgiftetermijn is verstreken, wordt het graf meestal geruimd, zodat het opnieuw gebruikt kan worden. De nabestaanden hebben geen zeggenschap over de ruiming. Bij een eigen graf, ook wel familiegraf, heeft men zelf de keuze wie er in het graf begraven wordt en, tot op zekere hoogte, hoe lang men het graf in stand houdt. Dit uitsluitende recht op een eigen graf geldt voor minimaal 20 jaar (de gemeente Emmen hanteert 30 jaar). Daarnaast hebben nabestaanden het wettelijke recht om het grafrecht tegen betaling te verlengen, in de gemeente Emmen gaat verlenging per 10 jaar. Er zijn
18
begraafplaatsen die graven voor onbepaalde tijd uitgeven, zogenaamde eeuwigdurende graven. De gemeente Emmen kent deze eeuwigdurende graven niet meer, in de gemeente Emmen kan men het grafrecht verlengen met 10 jaar totdat de gemeente de begraafplaats gesloten heeft verklaard. Eigen graven bieden in de gemeente Emmen plaats aan twee personen. Vanwege de verschillen in grondwaterstanden is het alleen in Emmen stad 5
mogelijk om twee-diep te begraven, in de buitendorpen is het vanwege de hoge grondwaterstanden niet mogelijk om twee-diep te begraven. Om de tarieven in Emmen stad en de buitendorpen van Emmen niet teveel uiteen te laten lopen zijn er in het verleden keuzes gemaakt. Deze keuzes zijn gemaakt met de achterliggende gedachte dat het begraven van een echtpaar in Emmen stad of in de buitendorpen evenveel moest kosten. Gevolg van deze keuze is geweest dat het begraven van een echtpaar in Emmen stad of in de buitendorpen evenveel kost, het begraven van één persoon daarentegen is in Emmen stad +/- € 600,- duurder. Veel begraafplaatsen vragen een bijdrage voor het onderhoud. Meestal gaat het hier om het algemene onderhoud van de begraafplaats. Men rekent vaak ook een tarief voor het onderhoud van het graf, aanwezige grafmonument of de grafbeplanting. Ook de hoogte van deze tarieven verschilt sterk. De gemeente Emmen hanteert één tarief voor het algemene onderhoud begraafplaats, onderhoud aan het graf en onderhoud grafbeplanting. Afhankelijk van ligging en ontwerp is de ene begraafplaats onderhoudsintensiever dan de ander. Daar komt bij dat niet alle gemeentes een kostendekkend tarief hanteren voor het onderhoud. Bij gemeentelijke begraafplaatsen wordt het onderhoud soms uit de algemene middelen betaald, bij de gemeente Emmen is dit niet het geval. In de volgende paragraaf worden de tarieven van de verschillende gemeenten vergeleken en worden aan de hand daarvan enkele conclusies getrokken. Opgemerkt dient te worden dat er grote verschillen zijn tussen de begraafplaatsen en hun organisatie en kostenniveau.
5
Twee-diep begraven wil zeggen dat er twee overledenen in één graf boven elkaar worden begraven.
19
4.1
Verordeningen en tarieven gemeente
In onderstaande tabellen is een vergelijking weergegeven van de kosten voor het verlenen van rechten, begraven en onderhoud van zowel graven als urnen. In de berekening zijn de tarieven voor de verschillende diensten overgenomen uit de verordeningen van de betreffende gemeenten. De gemeente Emmen kent in haar verordening onderscheid tussen de kosten voor de uitgifte van begraafrechten tussen Emmen stad en de buitendorpen. In het overzicht zijn beide opties opgenomen. Er is gekozen om de gemeente Emmen te vergelijken met de gemeenten Zwolle, Deventer, Assen, Hoogeveen, Hardenberg en Ede, omdat deze gemeenten dezelfde mate van verstedelijking vertonen en daarnaast omdat de gemeenten Hoogeveen, Hardenberg en Assen uit dezelfde regio komen. Van te voren dient wel opgemerkt te worden dat de gemeente Emmen ten opzichte van de overige gemeenten veel meer begraafplaatsen (14) in beheer en onderhoud heeft. Alleen de gemeenten Hoogeveen en Hardenberg hebben een vergelijkend aantal begraafplaatsen, namelijk respectievelijk negen en acht. De gemeenten Zwolle (4), Deventer (4), Assen (3) en Ede (5) beheren minder begraafplaatsen. Omdat niet elke gemeente een gelijke periode van grafrecht hanteert is besloten om de tarieven van de gemeente Emmen te stellen op 20 jaar in plaats van 30 jaar. De benchmark heeft geresulteerd in onderstaande tabellen. Bij de gemeente Hardenberg dient opgemerkt te worden dat er geen tarief in rekening wordt gebracht voor het onderhoud van de graven, dit onderhoud dient door de nabestaanden zelf gedaan te worden. Tabel 12: tarieven in zes verschillende gemeenten (tarieven 2008) Overzicht tarieven Uitgifte 1 graf Emmen/Stad *
Emmen/Buiten
Deventer (Tjoenerhof)
Zwolle
Assen (De Boskamp)
Hoogeveen
Hardenberg
Ede
Verlenen van rechten (20 jaar) Eigen graf enkel
€
998,90
€
374,57
€
947,00
€
857,50
€
971,80
€
933,79
€
1.106,00
€
868,00
Begraven
€
291,90
€
291,90
€
947,00
€
985,60
€
324,55
€
560,25
€
431,00
€
672,00
Vergunning gedenksteen
€
243,45
€
243,45
€
61,00
€
258,55
€
125,50
€
51,91
€
50,00
€
360,00
€
594,55
€
794,25
€
494,25
-
onderhoud gedenksteen
-
-
€
2.440,00
onderhoud beplanting
-
-
€
1.136,00
aanbrengen beplanting
-
-
€
889,30
€
92,15
-
-
-
-
-
-
Totaal onderhoud
€
401,63
€
401,63
€
3.576,00
€
1.576,00
€
1.288,50
€
1.774,19
€
€
1.462,00
Totale kosten uitgifte 1 graf
€
1.935,88
€
1.311,55
€
5.531,00
€
3.677,65
€
2.710,35
€
3.320,14
€
1.587,00
€
3.362,00
€
3.091,00
€
7,00
€
4,65
€
9,35
€
11,00
€
7,00
Totale kosten Zwolle excl. Reinigen gedenksteen Administratiekosten
€
5,75
€
5,75
-
20
Overzicht tarieven Uitgifte 2 graven Emmen/Stad *
Emmen/Buiten
Deventer (Tjoenerhof)
Zwolle
Assen (De Boskamp)
Hoogeveen
Hardenberg
Ede
Verlenen van rechten (20 jaar) Uitgifte 2 graven
€
1.248,17
€
749,14
€
1.895,00
€
1.715,15
€
1.943,60
€
1.400,69
€
1.499,33
€
868,00
Begraven
€
380,80
€
380,80
€
947,00
€
985,60
€
324,55
€
560,25
€
431,00
€
672,00
Vergunning gedenksteen
€
243,45
€
243,45
€
61,00
€
631,50
€
125,50
€
77,87
€
50,00
€
360,00
-
€
1.462,00
onderhoud gedenksteen
-
-
€
2.440,00
€
878,60
€
794,25
-
-
onderhoud beplanting
-
-
€
2.272,00
€
1.417,60
€
494,25
-
-
aanbrengen beplanting
-
-
€
182,00
-
-
Totaal onderhoud
€
401,63
€
803,26
€
4.712,00
€
2.478,20
€
1.288,50
€
2.661,29
€
Totale kosten uitgifte 2 graven
€
2.274,05
€
2.176,65
€
7.615,00
€
5.810,45
€
3.682,15
€
4.700,09
€
1.980,33
€
3.362,00
€
5.175,00
€
7,00
€
4,65
€
9,35
€
11,00
€
7,00
Totale kosten Zwolle excl. reinigen gedenksteen Administratiekosten
€
5,75
€
5,75
-
* Emmen/Stad is uitgifte 2 graven gebaseerd op 2 diep begraven
21
Overzicht tarieven Uitgifte Urnen Emmen
Deventer (Tjoenerhof)
Zwolle
Hoogeveen (*)
Assen (De Boskamp)
Ede
Urnenruimte (20 jaar) Beschikbaarstellen urnenruimte
€
621,85
€
786,00
€
428,75
-
€
466,89
€
580,00
Vergunning urnenruimte
€
77,80
€
61,00
€
258,55
-
€
51,91
€
213,00
Bijzetten asbus urnenruimte
€
38,30
€
61,00
€
253,55
-
€
280,12
€
208,00
Onderhoud urnenruimte
€
314,15
€
1.136,00
€
887,09
-
Onderhoud gedenksteen
€
594,55
-
Onderhoud beplanting
€
594,55
-
Aanbrengen beplanting Totaal onderhoud
€
314,15
Totale kosten uitgifte urnenruimte
€
1.052,10
Kosten reinigen gedenksteen 20 jr Administratiekosten
€
5,75
€
€
92,15
-
1.136,00
€
1.281,25
-
€
887,09
€
388,00
€
2.222,10
-
€
1.686,01
€
1.389,00
€
4,65
€
7,00
€
2.044,00
€
2.440,00
€
7,00
Emmen
€
Deventer (Tjoenerhof)
Zwolle
9,35
Hoogeveen (*)
-
Assen (De Boskamp)
Ede
Urnennis (20 jaar) Beschikbaarstellen urnennis
€
609,50
Vergunning urnennis
€
786,00
-
€
1.003,95
-
-
€
61,00
-
€
125,50
-
-
Bijzetten asbus urnennis
€
38,30
€
61,00
-
€
162,20
-
-
Onderhoud urnennis
€
313,70
€
1.136,00
-
€
232,50
-
-
Totale kosten uitgifte urnennis
€
961,50
€
2.044,00
-
€
1.524,15
-
-
€
2.440,00
€
7,00
-
€
9,35
-
-
Kosten reinigen gedenksteen 20jr Administratiekosten
€
5,75
(*) Het recht voor geldt voor maximaal 2 asbussen in een urnennis
22
4.2
Uitgifte termijn
Capaciteit De gemeente Emmen kent twee typen graven, namelijk huur- en koopgraven. Huurgraven (algemeen graf) worden in de gemeente Emmen voor een periode van 20 jaar aangeboden. Deze graven kunnen niet worden verlengd. Daarnaast kent de gemeente Emmen koopgraven (eigen graf), c.q. ‘graven met uitsluitend recht’. Deze graven worden voor een termijn van 30 jaar uitgegeven met het recht om deze telkens voor een periode van 10 jaar te verlengen. Aan het verlengen van koopgraven is geen termijn gesteld. Wettelijk gezien is een minimale uitgifte periode van 20 jaar vereist. Het gemeentelijke bestuur mag beperkingen stellen aan de verlengingstermijn. Daarmee zou theoretisch de doorlooptijd van uitgifte van een graf kunnen worden verkort. Op korte termijn zal niet direct meer capaciteit opleveren. Over een langere periode zal het verkorten van de uitgiftetermijn financiële en capaciteits voordelen opleveren. Gezien de bevolkingsopbouw van de gemeente Emmen en een verwachte groei van de sterftekans tot 2048 wordt geadviseerd om het uitsluitende recht op een graf te stellen op een bepaalde tijd van twintig jaar. De gemeente Emmen heeft een zeer terughoudend beleid ten aanzien van het ruimen van graven. Er vinden weinig ruimingen plaats. Wanneer een grafrecht niet meer wordt verlengd, wordt een graf in de meeste gevallen in stand gehouden. Als gevolg van dit beleid wordt de begraafcapaciteit steeds opnieuw uitgebreid. Wanneer bij nabestaanden geen interesse voor een graf meer is, zal het grafrecht niet meer worden verlengd, waardoor het graf geen inkomsten meer genereert. Er worden echter nog wel kosten gemaakt. Behalve de kapitaallasten (investering in de begraafplaats vanwege het ruimtegebruik) zal ook het onderhoud van de graven kosten met zich meebrengen. Dit onderhoud is enerzijds noodzakelijk om te voorkomen dat door verval van het gedenkteken risicovolle situaties ontstaan. In een dergelijke situatie zijn deze onderhoudskosten voor de gemeente. Er worden dus kosten gemaakt, zonder dat daar inkomsten tegenover staan. De lasten en basten gaan hierdoor verder uit elkaar lopen, hetgeen een negatief effect heeft op de begraafplaatsexploitatie. Financieel Het stellen van de uitgiftetermijn op het wettelijk minimum heeft niet alleen gevolgen voor de toekomstige capaciteit op de begraafplaatsen. Financieel heeft dit gevolgen voor de inkomsten uit grafrechten. Deze zullen door het stellen van de uitgifte termijn op 20 jaar in de toekomst toenemen. Kanttekening die hierbij dient te worden gemaakt is dat de huidige tarieven, die gelden voor de uitgifte termijn van 30 jaar,
23
gehandhaafd worden. Alleen de uitgiftetermijn verandert. Het financiële voordeel dat hierdoor behaald wordt zal niet direct zichtbaar worden, het financiële voordeel wordt pas merkbaar wanneer de eerste 20 jaar zijn verstreken en men de keuze krijgt om de grafrechten te verlengen. Het financiële voordeel zit hem in het eerder verlengen van het grafrecht, tegenover het verlengen van het grafrecht staat een tarief. Indien men niet kiest voor het verlengen kan het graf geruimd worden en kan het graf opnieuw uitgegeven worden. In onderstaande figuur is het financiële voordeel grafisch weergegeven, bij de grafische weergave is gebaseerd op de uitgifte van één eigen graf. Het verschil is te verklaren doordat het uitgangspunt is dat de tarieven voor de uitgifte termijn van 20 jaar gelijk is aan de tarieven die gehanteerd worden bij de uitgifte termijn van 30 jaar. Het verschil wat hierdoor ontstaat, is dat na 30 jaar de inkomsten (bij een grafrecht van 20 jaar) verhoogd worden doordat er één keer een verlenging van het grafrecht heeft plaatsgevonden.
Inkomsten uit grafrechten (per begrafenis) € 5.000 € 4.500 € 4.000 € 3.500 € 3.000
Uitgifte termijn grafrecht 30 jaar
€ 2.500
Uitgifte termijn grafrecht 20 jaar
€ 2.000 € 1.500 € 1.000 € 500 €Uitgifte graf 30 jaar
Uitgifte graf 40 jaar
Figuur 1: financiële verschillen in uitgifte termijnen
24
4.3
Conclusie
Wanneer we de gemeente Emmen met de overige gemeenten vergelijken valt op dat Emmen in vergelijking met de overige vier gemeenten een substantieel lager tarief in rekening brengt voor het onderhoud van de graven, ter illustratie het verschil tussen het hoogste tarief (€ 1774, -) en het laagste tarief (€ 401, -) bedraagt € 1373, -. Ook het tarief voor het begraven vertoont grote verschillen ten opzichte van de andere gemeenten. Het gemiddelde tarief voor begraven ligt op € 704, - , Emmen vraagt voor deze dienst € 336, -. Daartegenover staat dat de gemeente voor het verlenen van grafrechten (voor een enkel eigen graf) iets boven het gemiddelde eindigt. Het tarief voor het verlenen van grafrecht voor een dubbel eigen graf ligt echter weer onder het gemiddelde. Wanneer we de verschillende tarieven binnen de Gemeente Emmen aanschouwen, vallen de lage kosten voor een graf op de begraafplaatsen in de buitendorpen van Emmen op. De kosten voor de rechten op een eigen graf in de buitendorpen ligt ongeveer €600, - lager dan in de stad Emmen, dit geldt alleen voor de uitgifte van een 1-persoons graf. In Emmen stad is het mogelijk om 2-diep te begraven, dat wil zeggen dat men boven elkaar begraven kan worden. In de buitendorpen is dit niet mogelijk, hier dient men naast elkaar begraven te worden. In de tarieven is hiermee rekening gehouden in zoverre dat een graf in Emmen stad voor twee personen ongeveer gelijk zou moeten zijn aan een graf voor twee personen in de buitendorpen. Maar door de jaren heen zijn deze tarieven uiteen gaan lopen, waardoor het begraven in Emmen stad duurder (+/- € 100,-) is in vergelijking met de buitendorpen, dit uiteenlopen van de tarieven is te verklaren doordat de tarieven jaarlijks met een x % worden verhoogd. De tarieven voor onderhoud en begraven zijn, ten aanzien van het gemiddelde, substantieel lager dan de andere gemeenten. Momenteel is het tarief voor 20 jaar onderhoud €401, -. Dit betekent dat per jaar € 20, - (een half manuur) aan onderhoud aan het graf mag worden besteed. Het is zeer te betwijfelen of dit een kostendekkend tarief betreft. Besloten dient worden of de tarieven moeten worden verhoogd, in hoofdstuk twee is al ingegaan op kostendekkendheid van de tarieven, hoofdstuk vijf gaat hier verder op in. De totale kosten voor een begrafenis zijn in de gemeente Emmen lager dan bij de andere vergeleken gemeenten. Dit verschil heeft voornamelijk te maken met het grote verschil in de tarieven die in rekening worden gebracht voor het onderhoud van het graf.
25
Door de uitgifte termijn te stellen op 20 jaar in plaats van de huidige 30 jaar wordt er voor de toekomst een stijging van de inkomsten gerealiseerd. Wel dient hierbij te worden opgemerkt dat de tarieven voor 20 jaar gelijk zullen zijn aan de huidige tarieven van 30 jaar. Het opleggen van een beperking met betrekking tot verlengen van het grafrecht, door middel van een maximum te stellen op het aantal keren dat het grafrecht verlengd mag worden, is ook een mogelijkheid om extra capaciteit/middelen te creëren. Advies: Geadviseerd wordt om het uitsluitende recht op een graf te stellen op het wettelijke minimum, zoals gesteld in de Wet op lijkbezorging, artikel 28 lid 1, op de minimale termijn van 20 jaar.
26
5.
Toekomstige situatie product begraven
Één van de oplossingen voor het capaciteitsprobleem is het uitbreiden van de begraafplaatsen. De Raad heeft haar voorkeur uitgesproken voor scenario 3 van het rapport “begraafplaatsen inbreiden, uitbreiden en ruimen Gemeente Emmen”. In dit hoofdstuk worden de financiële consequenties van de uitbreidingen weergegeven.
5.1
Effecten Scenario 3
De voorkeur van de Raad is uitgegaan naar scenario drie en er is gevraagd in te gaan op kostentoerekening. Scenario drie houdt in dat het huidige aanbod daar waar mogelijk, middels ruimen, uitbreiden en/of uitbreiden gehandhaafd wordt. Het huidige aanbod handhaven is uit emotionele overwegingen een voor de hand liggende keuze. Scenario 3 zorg ervoor dat er voldoende capaciteit is tot 2025 en biedt zelfs (voorzichtig ingeschat) tot 2050 voldoende capaciteit. De mogelijkheden voor ruimen, inbreiden of uitbreiden zijn bij scenario drie als volgt; ·
Op de begraafplaatsen Roswinkel en Erica is door middel van ruimen voldoende capaciteit te genereren.
·
Op de begraafplaatsen Klazienaveen, Weiteveen, Emmer-Compascuum, Veenoord en Nieuw-Weeringe is door uitbreiden voldoende capaciteit te genereren.
·
Op de begraafplaats in Nieuw Amsterdam is uitbreiden mogelijk maar erg kostbaar. Geadviseerd wordt om uit te wijken naar Veenoord.
·
Op de begraafplaats Veenoord en Oeverse Bos is middels inbreiden capaciteit te genereren.
De uitbreidingen op de begraafplaatsen Emmer-Compascuum, Weiteveen, Veenoord en Nieuw-Weerdinge gaan gepaard met uibreidingskosten, de manier waarop de deze kosten tot stand zijn gekomen staan hieronder verwoord, n.b. de kosten voor de aankoop van gronden zijn niet meegenomen. Uit de berekeningen is gebleken dat het heel moeilijk is om nauwkeurig aan te geven hoeveel een m2 uitbreiding van begraafplaatsen binnen de gemeente Emmen kost. Het Oeverse Bos bijvoorbeeld, is aangelegd vanuit een andere invalshoek en dan ook nog eens op een veel groter oppervlak
27
dan de uitbreiding in Klazienaveen. Het Oeverse Bos is een begraafpark welke voor het grootste deel machinaal aangelegd kon worden. In Klazienaveen daarentegen zal er veel op een kleiner oppervlak gerealiseerd gaan worden waarbij er ook nog een aansluiting gezocht moet worden op het bestaande. Ook de wijze van inrichting is van belang bij het bepalen van de kosten van een uitbreiding. Voor de berekening is de aankoop van de grond niet meegenomen. De restanten voor de aanleg van het Oeverse Bos zijn wel meegenomen. De onderlinge verschillen zijn dan ook duidelijk naar voren gekomen in de kosten die samenhangen met de uitbreiding per m2: Oeverse Bos
€ 33,49
Klazienaveen
€ 77,89
Gemiddeld
€ 60,00
Het gemiddelde tarief € 60,- is gebruikt als eenheidsprijs om de kosten per m2 uitbreiding te berekenen. In tabel 13 is weergeven wat de uitbreidingskosten zijn per begraafplaats.
28
m2
totaal
Emmer-Compascuum Uitbreiding nieuw Bestemmingsplan nog te regelen
18500
€ 1.110.000,00
Weiteveen Uitbreiding bestaand Bestemmingsplan is geregeld
24500
€ 1.837.500,00
Veenoord Uitbreiding nieuw Bestemmingsplan is geregeld
15500
€ 930.000,00
Nieuw-Weerdinge Uitbreiding nieuw Bestemmingsplan nog te regelen
15000
€ 900.000,00
€ 4.777.500,00
Tabel 13: uitbreidingskosten per begraafplaats
5.2
Exploitatie na uitbreiding
Om tot een juiste afweging te komen is het niet alleen noodzakelijk om de financieringsvraag te presenteren maar ook de gevolgen voor de exploitatie van het product begraven is van belang. In paragraaf 2.3 hebben we onderzoek gedaan naar de huidige financiële stand van zaken en hebben daar een kostencalculatie laten maken van de huidige kosten op het product begraven. Op basis van deze calculatie is doorberekend wat de kosten mogen worden wanneer de uitbreidingen hebben plaatsgevonden. De lasten zullen door de uitbreiding circa € 1.010.000, - per jaar worden. Voor de uitbreidingen waren deze lasten circa € 885.000, -. Door de uitbreidingen stijgen de lasten met circa € 125.000, - per jaar. Hierin zijn nog niet meegenomen de extra kosten die voortvloeien uit de investering, de extra kapitaallasten. De kapitaallasten kunnen alsvolgt worden genoemd: afschrijving en rente. Uitgaande van een investering van € 4.777.500,- en een afschrijvingsperiode van 40 jaar zullen de jaarlijkse afschrijvingslasten
29
+/- € 120.000,- bedragen. Uitgaande van een rentepercentage van 4,5% zullen de jaarlijkse rentelasten circa € 216.000,- bedragen. Totaal zullen de kapitaallasten toenemen met circa € 336.000,-. Om een meer gedetailleerde kostencalculatie te komen dient er eerst besloten te worden of scenario 3 uitgevoerd kan worden, dit in verband met zeer complexe kostencalculaties. De hierboven genoemde bedragen zijn gebaseerd op schattingen.
30
5.3
Kostendekkendheid product begraven na 2009
In hoofdstuk 2 hebben we onderzoek gedaan naar de huidige financiële stand van zaken en hebben daar een kostencalculatie laten maken van de huidige kosten op het product begraven, conclusie van deze kostencalculatie is dat het product begraven jaarlijks, in de huidige situatie, € 885.000,mag kosten. Om de Raad een goede afweging te laten maken over de kostendekkendheid van het product begraven zijn in deze paragraaf varianten uitgewerkt met betrekking tot de kostendekkendheid van het product en de invloed van tariefswijzigingen op de mate van kostendekkendheid. Bij deze berekeningen is nog geen rekening gehouden met de eventuele uitbreidingen op de verschillende begraafplaatsen.
Product begraafplaatsen op basis van rekening excl. Onttrekking voorziening Uitgaven
2005 2006 2007 2008* € 1.146.667 € 994.407 € 1.199.941 € 888.398
Inkomsten (excl. ontrekking voorziening)
€
710.346
Resultaat
€
436.321- € 311.821- €
Kostendekkendheid
€ 682.586
62%
69%
€
751.775
€
448.166- € 63%
627.890 260.50871%
* 2008 dit zijn voorlopige cijfers
Tabel 14: kostendekkendheid begraven huidig Aan de hand van bovenstaande cijfers hebben we drie scenario’s uitgewerkt, uitgaande van: ·
Huidige onderhoudstarief graven van € 621,50;
·
Gemiddeld 300 begravingen per jaar;
·
Gemiddelde kosten product begraven over de afgelopen vier jaar van € 1.050.000,-
·
Gemiddelde inkomsten product begraven over de afgelopen vier jaar van € 693.000,-
·
Gemiddeld exploitatie tekort over de afgelopen vier jaar van € 365.000,-
·
Gemiddelde kostendekkendheid over de afgelopen vier jaren van 66%.
31
Variant 1: Variant 1 gaat uit 100% kostendekkendheid. Dit houdt in dat de volledige kosten van het product begraven worden gedekt door de inkomsten uit tarieven. In de huidige situatie betekent dat het tekort van € 365.000,- geheel gedekt zou moeten worden door een tariefsverhoging. Uit de benchmark is gebleken dat de gemeente Emmen in vergelijking met de andere gemeenten een laag tarief in rekening brengt voor het onderhoud, vandaar dat wij voorstellen het onderhoudstarief te verhogen. Gemiddeld vinden er 300 begravingen per jaar plaats, deze 300 begravingen dienen het tekort van € 365.000,- op te brengen. Dit komt neer op € 1190,- per begrafenis. Het nieuwe onderhoudstarief voor 2010 zou dan € 1811,50 moeten worden, wanneer voor deze variant gekozen wordt zal het tekort op het product begraven nihil zijn. Variant 2: Variant 2 gaat uit van een kostendekkendheid van 80%. Dit houdt in dat 80% van de kosten van het product begraven worden gedekt door de inkomsten uit tarieven. In de huidige situatie betekent dat (80% van het tekort van € 365.000,-) € 285.600,- gedekt zou moeten worden door een tariefsverhoging. Gemiddeld vinden er 300 begravingen per jaar plaats, deze 300 begravingen dienen het tekort van € 285.600,- op te brengen. Dit komt neer op € 952,- per begrafenis. Het nieuwe onderhoudstarief voor 2010 zou dan € 1573,50 moeten worden, wanneer voor deze variant gekozen wordt zal het tekort op het product begraven € 71.400,- zijn. Variant 3: Variant 2 gaat uit van een kostendekkendheid van 75%. Dit houdt in dat 75% van de kosten van het product begraven worden gedekt door de inkomsten uit tarieven. In de huidige situatie betekent dat (75% van het tekort van € 365.000,-) € 267.750,- gedekt zou moeten worden door een tariefsverhoging. Gemiddeld vinden er 300 begravingen per jaar plaats, deze 300 begravingen dienen het tekort van € 267.750,- op te brengen. Dit komt neer op € 892,50 per begrafenis. Het nieuwe onderhoudstarief voor 2010 zou dan € 1514,- moeten worden, wanneer voor deze variant gekozen wordt zal het tekort op het product begraven € 89.250,- zijn.
32
Wanneer uitgegaan wordt van een kostendekkendheid van 80% zal dit invloed hebben op de tabellen die gebruikt zijn hoodfstuk vier. In onderstaande tabellen is nu weergegeven wat de verschillen zijn met de vergeleken gemeenten wanneer we kiezen voor een kostendekkendheid van 80%. Hierbij dient opgemerkt te worden dat de tarieven zijn herberekend van 30 naar 20 jaar. Daarnaast een opmerking bij de tarieven bij de gemeente Hardenberg. De gemeente Hardenberg rekent geen tarieven voor het onderhoud van de graven. De nabestaanden dienen zelf de graven te voorzien van onderhoud. Overzicht tarieven Uitgifte 1 graf Emmen
Zwolle
Deventer
Verlenen van rechten (20 jaar)
Hoogeveen
Assen
(Tjoenerhof)
Hardenberg
Ede
(De Boskamp)
Eigen graf enkel
€
998,90
€
947,00
€
857,50
€
971,80
€
933,79
€
1.106,00
€
868,00
Begraven
€
291,90
€
947,00
€
985,60
€
324,55
€
560,25
€
431,00
€
672,00
Vergunning gedenksteen
€
243,45
€
61,00
€
258,55
€
125,50
€
51,91
€
50,00
€
360,00
onderhoud gedenksteen
-
€
2.440,00
€
594,55
€
794,25
-
-
onderhoud beplanting
-
€
1.136,00
€
889,30
€
494,25
-
-
aanbrengen beplanting
-
€
92,15
-
-
Totaal onderhoud
€
1.049,00
€
3.576,00
€
1.576,00
€
1.288,50
€
1.774,19
€
€
1.462,00
Totale kosten uitgifte 1 graf
€
2.583,25
€
5.531,00
€
3.677,65
€
2.710,35
€
3.320,14
€
1.587,00
€
3.362,00
€
3.091,00
€
7,00
€
4,65
€
9,35
€
11,00
€
7,00
Totale kosten Zwolle excl. Reinigen gedenksteen Administratiekosten
€
5,75
-
-
Overzicht tarieven Uitgifte 2 graven Emmen
Deventer
Zwolle
Verlenen van rechten (20 jaar)
Hoogeveen
Assen
(Tjoenerhof)
Hardenberg
Ede
(De Boskamp)
Uitgifte 2 graven
€
1.248,17
€
1.895,00
€
1.715,15
€
1.943,60
€
1.400,69
€
1.499,33
€
868,00
Begraven
€
380,80
€
947,00
€
985,60
€
324,55
€
560,25
€
431,00
€
672,00
Vergunning gedenksteen
€
243,45
€
61,00
€
631,50
€
125,50
€
77,87
€
50,00
€
360,00
-
€
1.462,00
onderhoud gedenksteen
-
€
2.440,00
€
878,60
€
794,25
-
-
onderhoud beplanting
-
€
2.272,00
€
1.417,60
€
494,25
-
-
aanbrengen beplanting
-
€
182,00
4.712,00
€
2.478,20
€
1.288,50
€
2.661,29
€
€
5.810,45
€
3.682,15
€
4.700,09
€
1.980,33
€
3.362,00
€
4,65
€
9,35
€
11,00
€
7,00
Totaal onderhoud
€
1.049,00
Totale kosten uitgifte 2 graven
€
2.921,42
Totale kosten Zwolle excl. reinigen gedenksteen Administratiekosten
€
5,75
€ €
7.615,00
€
5.175,00
€
7,00
-
-
-
33
6.
Voorziening afkoopsommen onderhoud graven
In de managementletter gemeente Emmen 2008 van Deloitte Accountants B.V. is er een uitspraak gedaan over de “voorziening afkoopsommen onderhoud graven” in onderstaand kader is deze uitspraak uiteengezet. De omvang van de voorziening afkoopsommen onderhoud graven bedraagt € 1,25 miljoen. Het door de gemeente uitgevoerde onderzoek concludeert dat de voorziening niet meer wordt gebruikt volgens het oorspronkelijke concept; namelijk het jaarlijks storten van de ontvangen afkoopsommen en jaarlijks 1/30 laten vrijvallen voor onderhoud. Kenmerk van een voorziening is dat er sprake moet zijn van een aantoonbare verplichting. Op basis van de huidige inzichten is onvoldoende duidelijk jegens welke personen er sprake is van onderhoudsplicht. Daarom is het raadzaam om de voorziening vrij te laten vallen ten gunste van het resultaat voor bestemming. Overigens is het mogelijk om aan te geven dat de gelden wel degelijk een bepaalde bestemming hebben, dus daarvoor gereserveerd moeten worden en om hiervoor een bestemmingsreserve in het leven te roepen. Bron: Managementletter gemeente Emmen 2008, 27 oktober 2008, Deloitte Accountants B.V.
De voorziening is destijds in het leven geroepen om de, in het verleden, betaalde onderhoudsrechten/leges weer terug te laten vloeien naar de burger wanneer een begraafplaats gesloten wordt verklaard. Niet meer aangetoond kon worden welke welke verplichtingen nog ten grondslag lagen aan de voorziening. Alleen dat deze verplichtingen er nog aan zitten te komen staat vast! Alleen de omvang en de exacte datum zijn niet bekend. Om deze redenen is het dan ook van groot belang dat de gelden beschikbaar blijven voor het product begraven in een hiervoor in het leven te roepen bestemmingsreserve.
Besluiten: Het tekort op het resultaat van het product begraven in 2009 ten laste brengen van de nieuw te vormen bestemmingsreserve.
34
7.
Besluiten
Besluiten: ·
Het verwachte tekort op het resultaat van het product begraven in 2009, zijnde € 200.000,- ten laste te brengen van de bestemmingsreserve en de definitieve besluitvorming te betrekken bij de kadernota 2009.
·
Als uitgangspunt voor de kostendekkendheid in 2010 te nemen scenario 3 (zie rapport “Inbreiden, uitbreiden en ruimen) met een kostendekkendheid op begrotingsbasis van 80% en de begroting 2010 in te richten op een kostendekkendheid van 80%.
·
Met ingang van 2011 het tarief verhogen totdat 100% kostendekkendheid wordt bereikt in een periode van 10 jaar, dit betekent een jaarlijkse verhoging van 2%.
·
Het tekort jaarlijks ten laste brengen van de bestemmingsreserve begraven.
·
Het onderhoudstarief voor graven in 2010 te verhogen tot € 1573,50 hiermee wordt een kostendekkendheid van 80% gehaald.
·
De verordening te actualiseren en het verschil in tarieven tussen Emmen-stad en Emmen-buiten recht te trekken en de uitgifte termijn voor graven terug te brengen naar 20 jaar.
·
De bijsluiter “Tarieven begraven gemeente Emmen 2009” vast te stellen.
·
De raad middels brief te informeren.
35
Bijlage 1
Brochure “Tarieven begraven gemeente Emmen 2009”
Tarieven 2009 Begraven in de gemeente Emmen
36
Begrippenlijst Rechthebbende: De persoon die rechten uit kan oefenen op een graf en als zodanig is geregistreerd in het begraafplaatsadministratiesysteem. Deze persoon bepaalt onder andere wie er in een graf begraven mag worden. Algemeen graf: Graf waarvan de gemeente rechthebbende is. Begraven in een algemeen graf is uitsluitend mogelijk voor een termijn van 20 jaar. Na deze termijn ruimte de gemeente het graf. In een algemeen graf worden twee personen begraven op volgorde van uitgifte. Reserveren van een grafruimte voor nabestaanden van een overledene is niet mogelijk. Eigen graf: Een graf voor in principe één personen waarvan het recht voor een termijn van 30 jaar wordt uitgegeven aan de rechthebbende. Op de begraafplaatsen ‘De Wolfsbergen’ en op begraafpark ‘Oeverse Bos’ is het echter ook mogelijk ‘twee diep’ te begraven. Dat wil zeggen dat er twee overledenen in één graf worden begraven. Bij twee-diep begraven beslist de rechthebbende wie bijgezet wordt. Na het verstrijken van de eerste termijn is het mogelijk het recht steeds met 10 jaar t e verlengen zolang nabestaanden dit wenselijk achten. Familiegraf: Alleen op het begraafpark Oeverse Bos is ruimte gereserveerd voor een beperkt aantal familiegraven. Deze graven worden onder dezelfde voorwaarden uitgegeven als eigen graven. Ze beslaan een klein afgeschermd deel van deze begraafplaats met bij ieder deel de mogelijkheid voor 6 graven en maximaal 12 personen. Dit dient in zijn geheel te worden gehuurd (6 maal het tarief). Kindergraf: Een eigen graf met aangepaste afmetingen. Voor kinderen zijn er eigen graven voor twee leeftijdscategorieën; voor leeftijd 0 tot 1 jaar en voor de leeftijd van 1 tot 6 jaar. In principe wordt er in een dergelijk graf 1 diep begraven, op verzoek is 2 diep mogelijk. 1e bijzetting: Eerste begrafenis inclusief inhuur grafrechten. 2e bijzetting: Tweede begrafenis in reeds uitgegeven graf. Begraafplaatsen te Emmen: Dit betreffen de begraafplaatsen ‘Oeverse Bos’, ‘De Wolfsbergen’ en de begraafplaats aan de Kerkhoflaan. Overige begraafplaatsen: -de begraafplaats aan de Runde in EmmerCompascuum; -de begraafplaats aan de Havenstraat in Erica;
-de begraafplaats aan het van Echtenskanaal NZ in Klazienaveen; -de begraafplaats aan het Drijverspad in NieuwAmsterdam; -de begraafplaats aan de Klazienaveensestraat in Nieuw-Dordrecht; -de begraafplaats aan het Weerdingerkanaal in Nieuw-Weerdinge; -de begraafplaats aan het Stad in Roswinkel; -de begraafplaats aan het verlengde van Echtenskanaal in Zwartemeer; -de begraafplaats aan de Kerkhoflaan in Schoonebeek; -de begraafplaats aan de Nieuweweg in Veenoord; -de begraafplaats aan de Ellenbeek/Dordseweg in Weiteveen. Onderhoud: Het onderhoud dat jaarlijks plaatsvindt en bevat het onderhouden en schoonhouden van de begraafplaats, inclusief dat van de graven en van de daarop aangebrachte opstallen en beplanting. Grafrechtentermijn: Periode waarvoor de rechten op een graf of nis worden verworven, na afloop van deze termijn heeft de rechthebbende, indien het een eigen- familie- of kindergraf betreft, de mogelijkheid om het recht met 10 jaar te verlengen of om afstand te doen. Urnennis: Een nis in een urnenmuur voor het plaatsen van maximaal twee urnen. De huurtermijn bedraagt altijd 20 jaar die telkens met 10 jaar kan worden verlengd. Alleen mogelijk op de algemene begraafplaats te Weiteveen. Urnenruimte: Iedere algemene begraafplaats in de gemeente Emmen heeft een urnentuin. Hier kan een urnenkeldertje gehuurd worden met afdekplaat. Daarin kunnen twee asbussen worden geplaatst, soms drie. De huurtermijn bedraagt altijd 20 jaar die telkens met 10 jaar kan worden verlengd. Opgraven: Het opgraven van een stoffelijk overschot met de bedoeling het elders (al dan niet op dezelfde begraafplaats) te herbegraven. Schudden: Het opgraven van een stoffelijk overschot met de bedoeling het in hetzelfde graf terug te plaatsen op zodanige wijze dat er ruimte vrijkomt voor een extra bijzetting. Ruimten: Het opgraven van een stoffelijk overschot met de bedoeling om het in een gemeentelijk verzamelgraf bij te zetten.
37
Grafbekisting: Aluminium kantstukken om instorten van het graf te voorkomen.
Eigen graf Emmen Ø
1ste bijzetting Grafrecht eigen graf voor 30 jaar Begraafkosten 2-diep Voorlopen tijdens begrafenis Delven en dichten graf Gebruik grafbekisting Inschrijven register Onderhoudskosten Totaal kosten …………………………….
Ø
€ €
1.919,05 390,30
€ € €
5,90 621,50 2.936,75
2e Bijzetting in eigen graf voor 2 personen / 30 jaar
Emmen 2e bijzetting Begraafkosten 1-diep Voorlopen tijdens begrafenis Delven en dichten graf Gebruik grafbekisting Totaal kosten …………………………….
Ø
Ø
1e Bijzetting in eigen graf voor 2 personen / 30 jaar
299,20
€
299,20
€ €
1.535,80 299,20
Voorlopen tijdens begrafenis Delven en dichten graf Gebruik grafbekisting Inschrijven register Onderhoudskosten Totaal kosten …………………………..
€ € €
5,90 621,50 2.462,40
Eigen graf Overige Begraafplaats e
1 Bijzetting in eigen graf voor 1 persoon/ 30 jaar
Inschrijven register Onderhoudskosten Totaal kosten …………………………….
€ €
1.151,80 299,20
€ € €
11,80 1.243,00 2.705,80
2e Bijzetting in eigen graf voor 2 personen / 30 jaar
Bijzetting overige begraafplaats dubbel graf Begraafkosten 1-diep € Totaal kosten ………………………… €
299,20 299,20
Algemeen graf Emmen 1e Bijzetting in een algemeen graf Emmen
Algemeen Graf Emmen
Grafrecht eigen graf voor 30 jaar Begraafkosten 1-diep
Overige begraafplaats enkel graf Grafrecht eigen graf voor 30 jaar Begraafkosten 1-diep Voorlopen tijdens begrafenis Delven en dichten graf Gebruik grafbekisting
Inschrijven register Onderhoudskosten Totaal kosten …………………………….
Ø
1e Bijzetting in eigen graf voor 1 persoon / 30 jaar
Emmen Uitgifte 1-diep
Ø
Overige begraafplaats dubbel graf Grafrecht eigen graf voor 30 jaar Begraafkosten 1-diep Voorlopen tijdens begrafenis Delven en dichten graf Gebruik grafbekisting
Ø
€
1e Bijzetting in eigen graf voor 2 personen / 30 jaar
Grafrecht algemeen graf 20 jaar Begraafkosten 1-diep Voorlopen tijdens begrafenis Delven en dichten graf Gebruik grafbekisting
€ €
575,90 390,30
Inschrijven register Onderhoudskosten Totaal kosten …………………………….
€ € €
5,90 308,70 1.280,80
Algemeen graf Overige Begraafplaats Ø
€ €
575,90 299,20
€ € €
5,90 621,50 1.502,50
e
1 Bijzetting in een algemeen graf Overige Begraafplaats
Algemeen Graf Overige Begraafplaats Grafrecht algemeen graf 20 jaar Begraafkosten 1-diep Voorlopen tijdens begrafenis Delven en dichten graf Gebruik grafbekisting
€ €
383,85 299,20
Inschrijven register Onderhoudskosten Totaal kosten …………………………….
€ € €
5,90 617,50 1.306,45
38
Familiegraf Oeversebos Ø
Ø
e
1 bijzetting in familiegraf Oeverse Bos / 30 jaar
Familiegraf Oeversebos Grafrecht familiegraf graf 30 jaar Begraafkosten 2-diep Voorlopen tijdens begrafenis Delven en dichten graf Gebruik grafbekisting
€ €
Inschrijven register Onderhoudskosten Totaal kosten …………………………….
€ € €
Ø
23.035,80 390,30
35,40 3.729,00 27.190,50
2e Bijzetting in familiegraf 1-diep Oeverse Bos / 30 jaar
Bijzetting familiegraf Oeversebos 1-diep Begraafkosten 1-diep Voorlopen tijdens begrafenis Delven en dichten graf Gebruik grafbekisting
€
Totaal kosten …………………………….
€
Ø
299,20
e
3 Bijzetting in familiegraf 2-diep Oeverse Bos / 30 jaar
Bijzetting famliegraf Oeverse Bos 2-diep Begraafkosten 2-diep Voorlopen tijdens begrafenis Delven en dichten graf Gebruik grafbekisting
€
390,30
Totaal kosten …………………………….
€
390,30
€ €
383,85 74,70
Inschrijven register Onderhoudskosten Totaal kosten …………………………….
€ € €
5,90 123,50 587,95
·
Eventuele tweede bijzetting, mits eerste bijzetting 2-diep is uitgevoerd € 74.70
Kindergraf Overige Begraafplaats Kindergraf leeftijd 1-6 jaar 30 jaar
Overige begraafplaats Kindergraf 1-6 jaar Grafrecht kindergraf 1-6 jaar voor 30 jaar Begraafkosten 1-diep Voorlopen tijdens begrafenis Delven en dichten graf Gebruik grafbekisting
€ €
228,35 149,75
Inschrijven register Onderhoudskosten Totaal kosten …………………………….
€ € €
5,90 203,75 587,75
Kindergraf leeftijd 0-1 jaar 30 jaar
Kindergraf 0-1 jaar
Kindergraf leeftijd 1-6 jaar 30 jaar
EMMEN Kindergraf 1-6 jaar Grafrecht kindergraf 1-6 jaar voor 30 jaar Begraafkosten 1-diep Voorlopen tijdens begrafenis Delven en dichten graf Gebruik grafbekisting
€ €
767,95 149,75
Inschrijven register Onderhoudskosten Totaal kosten …………………………….
€ € €
5,90 203,75 1.127,35
·
Grafrecht kindergraf 0-1 jaar voor 30 jaar Begraafkosten 1-diep Voorlopen tijdens begrafenis Delven en dichten graf Gebruik grafbekisting
Ø
Kindergraf Emmen Ø
Kindergraf 0-1 jaar
Ø
299,20
Kindergraf leeftijd 0-1 jaar 30 jaar
Grafrecht kindergraf 0-1 jaar voor 30 jaar Begraafkosten 1-diep Voorlopen tijdens begrafenis Delven en dichten graf Gebruik grafbekisting
€ €
143,95 74,70
Inschrijven register Onderhoudskosten Totaal kosten …………………………….
€ € €
5,90 123,50 348,05
Eventuele tweede bijzetting, mits eerste bijzetting 2-diep is uitgevoerd € 149.75
39
Ø
Voorwaarde bijzetting
Ten tijde van de bijzetting moet het graf nog minimaal 10 jaar ingehuurd zijn. Tarief per jaar: · 1/30 van het betreffende tarief voor grafrechten.
Ø
Verlenging grafrecht voor (ten hoogste) 10 jaar
Emmen: · · · · ·
Eigen graf (1diep) Eigen graf (2diep) Familiegraf Kindergraf 0-1 jaar Kindergraf 1-6 jaar
€ € € € €
483,70 637,40 7.693,20 89,55 255,70
Overige begraafplaatsen: · Eigen graf · Kindergraf 0-1 jaar · Kindergraf 1-6 jaar
€ € €
192,00 47,85 96,00
Verlenging onderhoudsrecht: · Eigen graf · Familiegraf · Kindergraf 0-1 jaar · Kindergraf 1-6 jaar
€ € € €
202,95 1.217,70 41,35 68,00
Bij elke verlenging ook in inschrijven register € 5,90 per graf. Ø
Toeslagen boven normale tarieven
·
Voor begravingen op een zaterdag, behalve indien deze valt direct voor of na een algemeen erkende christelijke feestdag wordt een extra recht geheven van: € 269,50
·
Indien de begraving meer dan 30 minuten later plaats kan vinden op de begraafplaats dan afgesproken kan per half uur een extra recht worden geheven van: € 18,55
40
As-bestemmingen: eigen graven, urnenruimten, urnennissen Ø
Uitgifte urnenruimte 20 jaar
Grafrecht urnenruimte 20 jaar Onderhoudskosten Bijzetten asbus in urnenruimte Inschrijfkosten Totaal kosten ………………………………
Ø
€ € € € €
624,75 321,55 39,25 5,90 991,45
€ €
58,95 58,95
Bijzetting urn in eigen graf
Urnbijzetting in kelder Totaal kosten ………………………………
Ø
637,40 322,00 39,25 5,90 1.004,55
Uitgifte urnenmuur 20 jaar
Grafrecht urnenmuur 20 jaar Onderhoudskosten Bijzetten asbus in urnennis Inschrijfkosten Totaal kosten ………………………………
Ø
€ € € € €
Bijzetten asbus (kelder) in een eigen graf
Eventueel asbuskelder plaatsen in eigen graf extra kosten: Asbuskelder in bestaand graf € 123,60 Plaatsing urnenkelder € 43,95 Extra kosten ……………………………….. € 167,55
Het is ook mogelijk urnen bij te zetten in een urnenruimte of urnennis. De kosten hiervoor bedragen € 39.25
Ø
Verlengen grafrecht 10 jaar
Urnenruimte Grafrecht urnenruimte 10 jaar Onderhoudskosten Inschrijfkosten Totaal kosten ………………………………
€ € € €
318,65 160,85 5,90 485,40
Urnenmuur Grafrecht urnennis 10 jaar Onderhoudskosten Inschrijfkosten Totaal kosten ………………………………
€ € € €
312,40 160,80 5,90 479,10
Ø
Asverstrooiing
Voor het verstrooien van as op Een strooiveld, per asbus
€
40,40
Indien de asbus reeds is bijgezet op één der algemene begraafplaatsen wordt geen tarief in rekening gebracht.
41
Vergunningen en diensten Ø
Vergunning plaatsen van monumenten
Behandelen aanvraag, verlenen vergunning. Maatvoeren en egaliseren graf t.b.v. het plaatsen van de steen / het monument. Tarief Eigen graf Monument breedte 1.00 m. en lengte 2.00 m. Monument bestaande uit letterplaat Monument bestaande uit houten kruis Uitbreiding letterplaat naar monument met breedte 1.00 m. en lengte 2.00 m.
€ € €
249,56 172,75 76,90
€
76,90
Tarief Eigen graf kind 0-1 jaar Monument breedte 0.65 m. en lengte 1.00 m. Monument bestaande uit letterplaat Monument bestaande uit houten kruis
€ € €
134,40 96,00 57,70
Tarief Eigen graf kind 1-6 jaar Monument breedte 1.00 m. en lengte 2.00 m. Monument bestaande uit letterplaat Monument bestaande uit houten kruis
€ € €
153,55 115,15 76,90
Tarief algemeen graf
€
Tarief urnenruimte
€
Ø
96,00 79,85
Vergunning tot het stichten van een grafkelder
Vergunning tot het stichten van een grafkelder Per halve kubieke meter inhoud:
€
43,95
(1 graf is 2 kubieke meter)
€
175,80
Ø
Wijzigen begraafplaatsadministratie
Betreft: in/of overschrijving grafrecht per graf Tarief: Ø
€
5,90
Opgraven
Voor het opgraven en herbegraven van een stoffelijk overschot in een ander graf op dezelfde begraafplaats of een andere algemene begraafplaats in de gemeente Emmen:
€
781,65
Voor het opgraven van een stoffelijk overschot om te worden herbegraven op een andere begraafplaats dan in de gemeente Emmen of om te worden gecremeerd:
€
482,15
Voor het opgraven en herbegraven van een stoffelijk overschot in hetzelfde graf:
€
482,15
42
Over begraafplaatsen In deze folder geeft de gemeente informatie over tarieven die gelden voor de Emmense begraafplaatsen, zoals bedoeld in artikel 1 van de ‘Verordening op de heffing en de invordering van Lijkbezorgingrechten 2009’. De verordeningen en tarieven zijn ook te vinden op de website www.gemeenteraademmen.nl
43
Bijlage 2
Opbouw kosten naar productgroep
Product begraafplaats
Verdeling op kostensoort
Onderhoud begraafplaatsen Personeel van derden Gas/Water/Elektra Overige wervingskosten Jaarlijkse huur/pacht/onderhoud gebouwen Telefoonkosten Aanschaf/huur/onderhoud materialen etc. Diensten van derden Legesafdrachten Kosten van afvoer en storten van puin etc. Kapitaallasten Kostenplaatsen Totaal kosten onderhoud
begr08 rek08 begr09 € 76.693 € 127.907 € 77.227 € 3.362 € 15.607 € 3.712 € - € 878 € € - € 1.457 € € 46 € - € 47 € 852 € 30.112 € 869 € 7.785 € 78.931 € 117.545 € - € 22 € € - € 16.583 € € 21.589 € 6.052 € 9.543 € 393.246 € 412.130 € 556.928 € 503.573 € 689.681 € 765.871
Beheer begraafplaatsen Gas/Water/Elektra Rioolrechten OZB Overige zakelijke lasten Drukwerk en reprokosten Inhuur adviesbureau Onderhoud hard- en software Aanschaf materialen, gereedschappen etc. Diensten van derden Kapitaallasten Urenverantwoording Totaal kosten beheer
€ € € € € € € € € € € €
18.000 1.559 79.052 203.824 302.435
€ € € € € € € € € € € €
383 905480 856 381 857 966 4.698 9.231 178.795 2.976 198.717
Totaal kosten product begraven
€
806.008
€
Opbrengsten product begraven Opbrengsten uit leges/tarieven Opbrengsten uit voorziening/reserve (rente) Overige opbrengsten Totaal opbrengsten
€ € € €
665.329 61.728 727.057
€ € € €
Totaalsaldo
€
78.951- €
€
1.590
€ € € € € €
40.633 188.726 230.949
888.398
€
996.820
572.335 55.555 19 627.909
€ € € €
735.329 55.555 790.884
260.488- €
205.936-
44
Bijlage 3
Overzicht mogelijke acties en opbrengsten in capaciteit uitgedrukt per begraafplaats
Begraafplaat
Beschikbare capacitei t
Voorraa d in jaren
Situatie
Capacitei t na ruimen
Voorraad in jaren na ruimen
Capaciteit na uitbreiding bestemmingsplannen
Voorraad in jaren na uitbreiding bestemming s-plannen
Klazienavee n
110
2,5
230
5
1750
39,5 jaar
Nw Amsterdam
160
5
Zwaar onvoldoend e Zwaar onvoldoend e
Roswinkel
30
3
280
47,5
Wolfsbergen
30
1
Zwaar onvoldoend e Zwaar onvoldoend e
170
4,5
Weiteveen
170
6
Erica
272
27
EmmerCompascuu m Kerkhoflaan
225
10
50
10
Onvoldoende capaciteit
Niet mogelijk, i.v.m. locatie
Nw Weerdinge
300
15
Onvoldoende capaciteit
Niet mogelijk, i.v.m. huidige bestemmingsplan
Zwaar onvoldoend e Onvoldoende capaciteit Onvoldoende capaciteit
Mogelijk kostbaar
maar
47,5 jaar Niet mogelijk, i.v.m. locatie 2500
520
59,9
Capaciteit in jaren na ruimen/ uitbreiden/ inbreiden 44,5 jaar
Niet mogelijk, i.v.m. locatie 2500
4,5 jaar
89 jaar
100 jaar
Met aanpassingen voldoende capaciteit voor 40-jaar cyclus? Ja, middels uitbreiden en ruimen Mogelijk kostbaar uitwijken Veenoord) Ja, ruimen
maar (advies naar
89 jaar
Niet mogelijk, vooralsnog uitwijken naar Oeverse Bos, na 2025 herbezien Ja, middels uitbreiden
59,9 jaar
Ja, middels ruimen
100 jaar
Ja, middels uitbreiden Niet mogelijk (advies uitwijken naar Oeverse Bos) Ja, mogelijk mits uitbreiding meegenomen wordt in de actualisering bestemminsplan)
45
Bijlage 3 Overzicht mogelijke acties en opbrengsten in capaciteit uitgedrukt per begraafplaats Begraafpla
Beschikbare capacite it
Voorraa d in jaren
Situatie
Capacit eit na ruimen
Voorraad in jaren na ruimen
Capaciteit na uitbreiding bestemmingsplannen
Oeverse Bos Schoonebe ek
640
10
-
-
Onvoldoend e capaciteit Onvoldoend e capaciteit
Veenoord
50
10
Onvoldoend e capaciteit
3000
Wolfsberge n RK
200
20
Onvoldoend e capaciteit
Niet mogelijk, i.v.m. locatie
Nw Dordrecht Zwartemee r
300
75
375
45
Voldoende capaciteit Voldoende capaciteit
Voorraad in jaren na uitbreiding bestemmin gs-plannen 7600 door inbreiden
Capacitei t in jaren na ruimen/ uitbreide n/ inbreiden 150 jaar
75 jaar
Ja, middels inbreiden Niet mogelijk besluit gemeente Schoonebeek handhaven en uitwijken naar Weiteveen Ja, middels inbreiden en uitbreiden Niet mogelijk (advies uitwijken naar Oeverse Bos) Reeds voldoende
45 jaar
Reeds voldoende
Niet mogelijk, i.v.m. locatie
600 jaar
Met aanpassingen voldoende capaciteit voor 40jaar cyclus?
600 jaar
46
