Financiële positie: sturen op stabiliteit, flexibiliteit, weerbaarheid en wettelijke kaders VBG 3 oktober 2012 Staf Depla
Begroting helder en op orde • Baas over je eigen prioriteiten • Alleen dan geld voor werk, sociaal en inmovstie
Considerans Een greep uit de zorgen die in de raad zijn geuit:
- Schuld stijgt, hoe zit het met aflossen? - ‘Athene aan de Dommel’ - Begroting niet op orde door inzet reserves - Reserves vast in stenen - Wet HOF maakt investeren bijna onmogelijk Maar ook enkele ‘misverstanden’:
- Lasten zijn ook uitgaven - Het eigen vermogen staat ook op de bank - Voor een investering moeten we lenen - Met een sluitende begroting voldoen we aan de EMU-norm
2
De praktijk: hoe staan we er voor?
• De financiële situatie van de gemeente is continue aan verandering onderhevig - verkoop van de kabeltelevisie, het waterbedrijf en het nutsbedrijf - Veranderende voorschriften (BBV) - Aan de start van de economische crisis hebben we geïnvesteerd (programma ‘stuwende woningbouw’) - Nu de crisis aanhoudt ->langere terugverdientijd van het Grondbedrijf langer wordt en meer lenen
• Dit vergroot de noodzaak van focus op een duurzame financiële positie
3
Proces
Er is een gestructureerde planning en controlcyclus: - Er zijn meerdere momenten in het jaar waarop we de financiële positie herijken - We hebben financiële spelregels vastgesteld - Met programma ‘Financiën helder en op orde’ lichten we ons proces door, scherpen we waar nodig aan - Volgende stap in het proces: indicatoren en normen
4
Sturen op de financiële positie 4 Domeinen -
-
Structureel begrotingsevenwicht Inzicht in begrotingsuitputting (‘voorspellend vermogen’) Solvabiliteit (lange termijn) Liquiditeit: quick ratio (korte termijn)
- Renterisiconorm - Kasgeldlimiet
- Weerstandsvermogen - Vrije bestemmingsreserves
Financiële positie gemeente Eindhoven
- Rentedruk - Verhouding beïnvloedbaar/niet beïnvloedbaar
28 augustus 2012
Slide 5 5
Domein ‘Stabiliteit’ • Structureel begrotingsevenwicht Exploitatieresultaat groter of gelijk aan 0
• Inzicht in begrotingsuitputting (‘voorspellend vermogen’) Verschil 1e en 2e turap en jaarrekening
• Solvabiliteit (lange termijn) Eigen vermogen / totaal vermogen
• Liquiditeit: quick ratio (korte termijn) , werkkapitaal (vlottende activa min grondvoorraad) / vlottende passiva . Begrotingsuitputting
6
Solvabiliteit:
Liquiditeit:
8
Score op stabiliteit
Begrotingsevenwicht Begrotingsuitputting Solvabiliteit Liquiditeit
9
Domein ‘Flexibiliteit’
•Rentedruk Rentekosten als percentage van de totale kosten
•Verhouding beïnvloedbaar/niet beinvloedbaar Welk deel van de begroting is snel anders in te zetten
- gemeentelijk bezit mag niet toenemen, sterker afnemen met 1 procent per jaar
10
Leningenportefeuille:
Rentedruk:
x €1 miljoen
2012
2010
2011
(voorlopig)
Externe rentelasten
0,8
3,7
5,0
Totale lasten excl. reserves
813
756
814
0,1%
0,5%
0,6%
Rentedruk
11
Benchmark En de omvang van de leningen is vergeleken met andere gemeenten ‘gemiddeld’: Benchmark VNG per 31-122010
langlopende schulden (incl. doorleningen)/balanstotaal
Breda
84%
Rotterdam
74%
Den Haag
53%
Utrecht
50%
Eindhoven
46%
Helmond
43%
Amsterdam
39%
Den Bosch
32%
Tilburg
25% 12
Score op flexibiliteit Rentedruk Beinvloedbaar/niet-beinvloedbaar
?
13
Domein ‘Weerbaarheid’
• Weerstandsvermogen: 10% vrij besteedbare middelen (ozb + algemene middelen)+ weerstandsvermogen
• Vrije bestemmingsreserves
14
Weerstandsvermogen: x €1 miljoen Eigen kapitaal Begrotingstotaal Dekkingsgraad algemene reserves
2011
2012
83
86
846
826
10%
10%
Vrije bestemmingsreserves: Eind 2011 hebben we voor € 250 miljoen aan bestemmingsreserves op de balans staan. Welk deel hiervan nog volledig ‘ongebonden’ is gaan we in beeld brengen.
15
Score op weerbaarheid Weerstandsvermogen Vrije bestemmingsreserves
?
16
Domein ‘Wettelijke kaders’
• Renterisiconorm: gericht op spreiding van renteherzieningsmomenten. De som van de jaarlijks verplichte aflossingen en renteherzieningen mag niet meer bedragen dan 20% van het begrotingstotaal:
• Kasgeldlimiet: gericht op goede spreiding van korte en lange leningen. Maximaal 8,5% van het begrotingstotaal mag kort gefinancierd worden.
• Maar ook: begrotingsevenwicht (sluitende begroting) • Naar verwachting: wet Houdbare Overheidsfinancien (HOF)
17
Renterisiconorm: x €1 miljoen
2010
2011
2012
Aflossingen
14
30
38
8
2
0
3%
4%
5%
Renteherzieningen In % van begrotingtotaal Kasgeldlimiet: Voor 2012 is de limiet € 65 miljoen
Medio 2012 is de gemiddelde schuld €15 miljoen Ruimte naar verwachting nodig in 4e kwartaal van 2012
18
Score op wettelijke kaders
Renterisiconorm Kasgeldlimiet
19
Situatie grondbedrijf gemeente Eindhoven - Er is geen reserve (risicobuffer) meer aanwezig, dus direct beroep op algemene reserve gemeente; - Er is een grote druk op de reserve grondbedrijf door: •
Teruglopende voeding door dalende winstpotentie; • Structurele onttrekkingen (overheadkosten); • Incidentele onttrekkingen (extra verliezen/afwaarderingen door effectuering van risico’s binnen de grondexploitaties)
- Dalende winstpotentie en dreigende extra verliezen komen door: Stijgende project- en marktrisico’s; • Stijgende boekwaarde op planexploitaties; • Onvoldoende op vraag aansluitend programma-aanbod •
Wat doen we aan de situatie van het grondbedrijf? • Al veel gedaan (verliezen genomen, prioritering, portefeuillemanagement en “grondbedrijf aan zet”) en situatie per 2012 niet problematisch;
• De boekwaarde van de projecten niet verder op te laten lopen; -
Optimalisatie van kosten- en opbrengstenbeheersing; Versnellen doorlooptijd projecten; Verzwaren aandacht risico-control; Meer sturing op cashflow (en niet primair op plansaldi), dit mede vanuit wet HOF en liquiditeitspositie gemeente - Rente-optimalisatie
Wat doen we aan de situatie van het grondbedrijf? • Het evenwicht tussen vraag en aanbod van programma’s in projecten te herstellen (vraaggerichte ruimtelijke ontwikkeling): - Verbeteren inzicht in vraag en aanbod; - Stimuleren en faciliteren van ontwikkelmethoden voor vraag- en aanbodgerichte gebiedsontwikkeling
• De bufferfunctie van de reserve prioritaire aandacht geven: - O.a. door overhead-analyse en alle eerder genoemde acties
Recapitulatie
• Vanuit ontwikkelingen noodzaak om scherper te kijken naar een duurzame gezonde financiële huishouding -
Indicatoren geven nog geen verontrustende uitslagen Liquiditeit vraagt aandacht Uit stresstest blijkt kwetsbaarheid (o.a Grondbedrijf) We gaan de monitoring daarom uitbreiden met meer indicatoren - Vervolgacties zijn of worden in gang gezet (keuzes MIP, liquiditeiten, wendbaarheid personeelsbestand, nota bedrijfsvoering)
23
