Financieel jaarverslag 2013 Siemens Nederland N.V.
www.siemens.nl
Verslag van de Raad van Commissarissen 2013 De Raad van Commissarissen van Siemens Nederland N.V. houdt toezicht op het beleid van de Raad van Bestuur en staat de Raad van Bestuur met raad terzijde. De Raad van Commissarissen houdt ieder kwartaal een reguliere vergadering, deels samen met de Raad van Bestuur. In deze vergadering bespreekt de Raad aan de hand van financiële rapportages de algemene gang van zaken en de gerealiseerde resultaten in relatie tot het overeengekomen budget. Daarnaast wordt stilgestaan bij ontwikkelingen in de Siemens Groep in Nederland en worden voornemens op het gebied van overnames en ontvlechtingen besproken. In iedere vergadering komt het thema Legal & Compliance aan de orde, evenals ontwikkelingen op personeelsgebied en het gevoerde en te voeren sociale beleid en wordt aan de hand van statistieken gesproken over veiligheid, gezondheid en arbeidsomstandigheden. Daarnaast is het sustainabilitybeleid een terugkerend thema. De Raad van Commissarissen is ook aanwezig bij evenementen voor relaties en personeel. Bij de Overlegvergaderingen met de Ondernemingsraad is in de regel steeds een lid van de Raad van Commissarissen aanwezig. Vergadering van 30 november 2012 In deze vergadering heeft de Raad van Commissarissen de jaarrekening over FY 2012 besproken en er een preadvies over opgesteld. Voorafgaand daaraan heeft de heer B. van der Veer, voorzitter van het Audit Committee, verslag uitgebracht over de voorbereidende vergadering van het Audit Committee met de CFO, hoofd Accounting en de Accountant. De Raad van Commissarissen is tevens op de hoogte gesteld van het nieuwe beloningsysteem alsmede de ontwikkelingen met betrekking tot het onroerend goed. Mevrouw S.E.A. Davina werd geïntroduceerd als nieuwe General Counsel Legal & Compliance tevens secretaris voor de Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen. Vergadering van 21 februari 2013 Tijdens deze vergadering werd de compositie van de Raad van Commissarissen besproken, waaronder het vertrek van de heer C. van Ditshuijzen per 21.2.2012, het voorgenomen vertrek van de heer B. van der Veer per eind kalenderjaar 2013 en de voorgenomen herbenoeming van de heer H. de Boer per eerste kwartaalvergadering FY 2014. De heer C. van Ditshuijzen werd bedankt voor zijn waardevolle bijdrage als lid van de Raad van Commissarissen, in het bijzonder met betrekking tot zijn kennis van de sector Healthcare. Vergadering van 20 juni 2013 De heer B. van der Veer heeft verslag uitgebracht over de meeting van het Audit Committee, die op 19 juni plaatsvond. Hierin zijn onder andere risico-inventarisatie en Enterprise Risk Management aan de orde geweest. De Raad van Bestuur heeft de Raad van Commissarissen op de hoogte gesteld van de hoofdlijnen van het strategisch beleid, de algemene en financiële risico's en het beheer- en controlesysteem van de vennootschap. De heer R. Smeets werd als opvolger - directeur HR van de heer W. Vlasblom geïntroduceerd. Vergadering van 27 september 2013 Deze vergadering werd gehouden op het hoofdkantoor van Siemens in Wenen, Oostenrijk. De Raad van Commissarissen werd geïnformeerd over de sale- en leasebacktransactie aangaande het onroerend goed. In deze vergadering nam mevrouw B. Ederer afscheid als voorzitter van de Raad van Commissarissen. Mevrouw Ederer werd hartelijk bedankt voor haar uitstekende bijdrage. De Raad van Commissarissen en de Raad van Bestuur treden in overleg met betrekking tot de nieuwe compositie van de Raad van Commissarissen. Wij danken de Raad van Bestuur en alle medewerkers voor hun inzet en betrokkenheid in het achter ons liggende jaar. Den Haag, 5 december 2013 Raad van Commissarissen Siemens Nederland N.V.
R. Aurich, voorzitter -1-
Verslag Raad van Bestuur
Nederland bevindt zich, net als veel andere westerse economieën, in een ingrijpende transitiefase. Maatschappelijke, demografische en geopolitieke veranderingen laten zien dat de economische crisis van de voorbije jaren geen tijdelijke onderbreking was, maar een kantelpunt. Europa en Nederland zien zich met het oog op de groei van de emerging economies gesteld voor de opgave om hun concurrentiekracht te vergroten, innovatiekracht te versterken, een energietransitie tot stand te brengen – en dat alles met een krimpende beroepsbevolking.
Deze ontwikkelingen vragen van organisaties dat ze oude zekerheden durven loslaten en een koers bepalen die op deze maatschappelijke trends inspeelt. Maar het vraagt ook geduld om aan deze koers vast te houden, ondanks economische tegenwind. Voor Siemens Nederland was dit in 2013 een belangrijk perspectief. Hoewel er signalen zijn dat het dieptepunt van de crisis achter ons ligt, blijft economisch herstel zwak. Tegelijkertijd biedt de beschreven maatschappelijke transitie ons bedrijf grote kansen, en blijken we opnieuw uitstekend gepositioneerd om deze te benutten.
Over Siemens Nederland Siemens Nederland N.V. heeft haar activiteiten geconcentreerd in de sectoren Energy, Industry, Healthcare en Infrastructure & Cities. Het portfolio omvat zowel producten, systemen, installaties als diensten. Siemens Nederland N.V. heeft ruim 2.300 medewerkers en behoort hiermee tot de grote ondernemingen op elektrotechnisch en elektronicagebied in ons land. Zij is een 100% dochter van Siemens International Holding B.V., gevestigd in Den Haag, en maakt deel uit van een door de Siemens International Holding B.V. geleide fiscale eenheid. Alle partijen in deze eenheid zijn hoofdelijk aansprakelijk. Siemens International Holding B.V. is uiteindelijk een 100% dochter van Siemens AG, met hoofdkantoren in Berlijn en München.
Siemens Nederland in 2013 De combinatie van een fragiele wereldeconomie, waar Nederland als exportland sterk mee vervlochten is, én een historisch laag consumentenvertrouwen zorgde ervoor dat veel klanten nog terughoudend waren met investeringen. In het afgelopen boekjaar, dat eindigde op 30 september 2013, realiseerde Siemens Nederland N.V. een orderontvangst van EUR 867 miljoen. De omzet kwam uit op EUR 973 miljoen. De netto winst bedroeg EUR 16 miljoen. Het aantal ontvangen opdrachten bij de meeste sectoren en divisies bleef daardoor in het eerste gedeelte van ons gebroken boekjaar achter. In het derde kwartaal werd deze trend echter doorbroken. Samen met een aantal onmiskenbare maatschappelijke trends en marktontwikkelingen (zie de paragraaf Vooruitzichten) biedt dit ons het vertrouwen in de komende boekjaren.
Bij verschillende sectoren kregen de resultaten een impuls van grote opdrachten. Industry profiteerde onder meer van een order voor state-of-the art havenkranen uit Singapore, en van een aantal grote opdrachten voor tandwielkasten in de offshore-sector. In de sector Energy werd de bouw van twee energiecentrales positief afgerond. Helaas stond hier, net als in het vorige boekjaar, een fors (vooraf ingecalculeerd) boekverlies tegenover bij de divisie Oil & Gas, wegens gewijzigde kredietrisico's op grote projecten in Iran.
Daarnaast is in 2013, na lange voorbereiding, een groot contract in de windbusiness getekend, dat naar verwachting in 2014 geboekt zal worden. De sector Energy kreeg dit contract voor de aanleg van het buitendijkse deel van het Westermeerwindproject, inclusief een 15-jarig onderhoudscontract. en de sector Healthcare sloot het prestigieuze project Brains Unlimited bij Maastricht University af, waarbij drie hoogveld MRI-scanners werden geplaatst, waaronder de vierde 9,4 Tesla MRI-scanner ter wereld.
-2-
Financiële resultaten en ontwikkelingen Het nettowerkkapitaal per 30 september 2013 is lager dan het nettowerkkapitaal per 30 september 2012. Als gevolg daarvan is het direct opeisbare financiële tegoed bij het moederbedrijf toegenomen ten opzichte van vorig boekjaar. De solvabiliteitsratio, gedefinieerd als eigen vermogen / totaal vermogen, per 30 september 2013 (23%) is gedaald ten opzichte van 30 september 2012 (26%). Dit is hoofdzakelijk het gevolg van een toename van het balanstotaal door de overname van Siemens Healthcare Diagnostics B.V., als ook een stijging van de ontvangen vooruitbetalingen op projecten en daardoor de cash positie.
Het jaarresultaat over het boekjaar 2013 bedraagt 16 miljoen euro tegenover 5 miljoen euro in 2012. Ondanks een bate door de verkoop (en leaseback) van ons pand te Den Haag stond hier, net als in het vorige boekjaar, een fors (vooraf ingecalculeerd) boekverlies tegenover bij de divisie Oil & Gas, onderdeel van de Energy sector, als gevolg van gewijzigde beoordeling van het kredietrisico voor projecten op het gebied van compressorinstallaties voor de olie- en gasindustrie in Iran. Deze projecten zijn nu volledig voorzien waardoor naar verwachting het resultaat in het komende boekjaar aanzienlijk zal verbeteren. Siemens Nederland N.V. is voornemens het jaarresultaat over het boekjaar 2013 uit te keren als dividend. Er worden geen grote wijzigingen in de financieringsstructuur van de vennootschap verwacht.
De kasstroom uit operationele activiteiten als ook de vrije kasstroom van Siemens Nederland N.V. zijn in 2013 toegenomen ten opzichte van 2012.
Siemens Nederland N.V. beheerst de relevante valuta-, krediet-, liquiditeits-, kasstroom- en renterisico’s. De valutarisico’s waren het afgelopen boekjaar niet van groot belang: het merendeel van onze business is in euro en daar waar buitenlandse valuta aan de orde zijn wordt gebruik gemaakt van valutatermijncontracten om het risico in te perken. Het kredietrisico wordt door maatregelen van interne beheersing en gedragslijnen gereduceerd. Met liquiditeits- en kasstroomrisico’s heeft Siemens Nederland N.V. vrijwel niet te maken; ze beschikt zelf over voldoende middelen en kan bovendien uit de cashpool van het moederbedrijf aan aanvullende middelen komen.
Strategische keuzes: portfolio, personele bezetting en kostenbesparing We zijn ervan overtuigd dat het succes van onze onderneming staat of valt met het leveren van sterke toegevoegde waarde. Ook het afgelopen boekjaar bleek dat Siemens Nederland zich kan onderscheiden met het tijdig en binnen budget realiseren van grote, complexe technologische projecten die een beroep doen op specifieke, hoogwaardige expertise. Voorbeelden zijn het unieke MRI-scannerlab voor het Maastrichtse onderzoeksproject Brains Unlimited, de renovatie van een sluiscomplex voor Rijkswaterstaat en het steeds grotere beroep dat (ook vanuit de internationale Siemens-organisatie) gedaan wordt op onze expertise met energievoorziening voor datacenters. Om deze marktpositie uit te bouwen is het belangrijk heldere portfoliokeuzes te maken, gemotiveerde en hooggekwalificeerde medewerkers te mobiliseren en onze tijd en middelen doelgericht in te zetten.
Gezien de focus op het leveren van oplossingen met grote toegevoegde waarde is besloten tot beëindiging van de activiteiten in onze fabriek voor paneelbouw in Zoetermeer. Er wordt nog geïnventariseerd of een verkoop van de activiteiten tot de mogelijkheden behoord. Om meer kapitaal vrij te maken voor technologie en innovatie wordt het aandeel van vastgoed op de balans teruggebracht; de kantoorhuisvesting in Den Haag, waar veel verborgen leegstand was, is via een sale & leaseback-constructie verkocht. De ruimte die in gebruik blijft, wordt ingericht volgens het Siemens Officeconcept, dat uitgaat van tijd- en plaatsonafhankelijk werken en het stimuleren van samenwerking en kennisdeling. Hiermee bieden we medewerkers een centrale, goed met het OV te bereiken, prettige en vooral goed gefaciliteerde werkomgeving, die hun in staat stelt hun productiviteit te vergroten. Het zal ook een duurzame werkomgeving zijn: het gebouw voldoet na renovatie aan de LEED Gold-standard, een certificering voor energiezuinigheid.
-3-
Reorganisatie Organisatiebreed is het aantal fte's in 2013 met ruim 100 verminderd, zoveel mogelijk via het niet verlengen van tijdelijke contracten en natuurlijk verloop. De kosten voortvloeiende uit het ontbinden van vaste contracten is volledig voorzien. Deze ontwikkeling is deels ingegeven door een internationaal kostenbesparingsprogramma binnen Siemens, maar is tevens onderdeel van een structurele verandering in de samenstelling van ons personeelsbestand. Om toegevoegde waarde te kunnen blijven leveren, moeten de aanwezige kennis en competenties binnen de organisatie naadloos aansluiten op de veranderende vraag vanuit de markt. Dit zal onder meer betekenen dat de komende jaren meer behoefte ontstaat aan technische vakmensen op mbo+-niveau én naar specialisten die de groeiende impact van IT op ons vakgebied weten te benutten.
Duurzaamheid In de jaarlijkse Dow Jones Sustainability Index behaalde Siemens in 2013 voor de zesde keer op rij de eerste plaats in de categorie Industriële ondernemingen. Voor Siemens Nederland is het zaak om deze reputatie eer aan te doen. Verantwoording hiervoor leggen we af via een afzonderlijk Maatschappelijk Jaarverslag. Een belangrijke component daarin is de ecologische voetafdruk van ons eigen bedrijf én de keten waarin we opereren. Siemens Nederland heeft inmiddels niveau 4 in de CO2-prestatieladder bereikt. Om het volgende (hoogste) niveau te bereiken, is het belangrijk vernieuwende initiatieven te ontplooien in de keten en samen met leveranciers gezamenlijke doelstellingen te behalen. Er is een Duurzaamheidscommissie ingesteld, die onder meer ketenpartners gaat stimuleren zich te laten certificeren voor de CO2prestatieladder.
Diversiteit Siemens heeft in haar raad van bestuur en raad van commissarissen per jaareinde geen vrouwen vertegenwoordigd. Siemens heeft echter een evenwichtige vertegenwoordiging (op man / vrouw gebied als ook diversiteit in bredere zin) als belangrijk streven. Dit zoals ook zeer recent genoemd door de Siemens AG CEO Joe Kaeser, welke openlijk pleitte voor een verplicht vrouwenquotum indien de ondernemingen er niet zelf in slagen. Siemens heeft als kernpunt dat geschiktheid voor de functie het eerste en enige criterium is voor aanstelling of benoeming. Diversiteit komt daardoor bij Siemens tot uiting in het waarderen en benutten van de unieke verschillen tussen medewerkers. Om tot een meer evenwichtige verdeling man / vrouw te is besloten te starten met een diversiteitprogramma voor meer vrouwen in topfuncties. Siemens heeft daartoe het Charter Talent naar de Top ondertekend. Met het charter wordt een hogere toestroom, doorstroom en behoud van vooral vrouwelijk talent in (de aanloop naar) topfuncties beoogd.
Vooruitzichten Het stijgende producentenvertrouwen stemt ons hoopvol voor het boekjaar 2014 en verder. Te meer omdat we een aantal duidelijke trends signaleren die ons reële kansen op groei bieden.
Verouderende infrastructuur In de industriële markt, maar ook in de publieke infrastructuur, is al sinds het uitbreken van de financiële crisis sprake van uitgestelde investeringen. De vervangingsvraag blijft echter bestaan en neemt alleen maar toe. Zowel op het gebied van industriële installaties, wegen, tunnels en haveninfrastructuur is een groot deel van de installed base (sterk) verouderd. Technisch kunnen veel investeringen niet langer worden uitgesteld. De financiering ervan hoeft evenmin een obstakel te zijn. De voorzichtigheid van de afgelopen jaren heeft ervoor gezorgd dat het bedrijfsleven onnodig veel werkkapitaal aanhoudt. Naar schatting beschikt het Nederlandse bedrijfsleven in totaal over 3.000 miljard euro aan tegoeden.
-4-
Het SER-Energieakkoord In 2013 hebben kabinet, bedrijfsleven, vakbonden en milieubeweging via de SER een Energieakkoord gesloten. Een doorbraak, die laat zien dat de noodzaak tot substantiële verduurzaming en de daarmee samenhangende energietransitie breed gesteund wordt. Het akkoord bevat een ambitieus investeringsprogramma, dat Siemens veel kansen biedt. Zo is afgesproken dat de komende jaren fors geïnvesteerd wordt in (offshore) windenergie. De inhaalslag op het gebied van hernieuwbare energie stelt ook eisen aan het distributienetwerk, dat een smart grid moet worden. Ook zijn doelstellingen geformuleerd voor CO2-reductie in logistiek en transport en wordt met een combinatie van wetgeving, handhaving en subsidieregelingen een forse impuls gegeven aan het doorvoeren van energiebesparende maatregelen in de gebouwde omgeving en industrie.
De noodzaak van een efficiëntere gezondheidszorg Demografische veranderingen, zoals vergrijzing en krimp van de beroepsbevolking, stellen de zorg de komende jaren voor een dubbele uitdaging: meer patiënten behandelen met minder mensen en beperkte budgetten. Vroegtijdige diagnose en een nog beter op de individuele patiënt toegesneden behandeling zijn daarbij sleutelfactoren. Met investeringen die een fractie van de zorgkosten zijn, kunnen grote besparingen in het behandeltraject én (langdurige) zorg worden behaald. Het Siemens-portfolio is daar uitstekend op toegesneden, in de vorm van imaging-technologie, laboratoriumdiagnostiek én IToplossingen. Bovendien loopt de sector Healthcare voorop met de ontwikkeling van langjarige partnerships waarin Siemens de integrale zorg voor (en desgewenst zelfs het eigendom van) dergelijke apparatuur overneemt. Een benadering waar in de markt enthousiast op gereageerd wordt.
De opkomst van big data Op vrijwel alle terreinen waarop Siemens actief is, groeit de impact van IT. Moderne technologie genereert enorme hoeveelheden data, die beveiligd, beheerst maar vooral ook optimaal benut moeten worden. Siemens is zich hier terdege van bewust en investeert continu in de daarvoor benodigde oplossingen. Dit past in de strategie om ons te onderscheiden als leverancier met toegevoegde waarde. Kansen hiertoe liggen op verschillende vlakken. Voorbeelden zijn de beveiliging van publieke infrastructuur en industriële installaties (een speerpunt van de in 2013 opgerichte The Hague Security Delta, waarvan Siemens één van de founding partners is), de ontwikkeling van gepersonaliseerde behandelmethoden in de gezondheidszorg, innovatieve monitoring en aansturing van verkeer(stromen) en de ontwikkeling van smart grids die het energienetwerk robuuster en flexibeler kunnen maken.
Tot slot Per 1 oktober 2013 is de heer Van der Poel de nieuwe CFO van Siemens Nederland N.V. en heeft hiermee de heer De Royer opgevolgd.
Voorwaarde voor succes is dat we ons als organisatie én individuele medewerkers rekenschap geven van de wezenlijke transitie die plaatsvindt. Deze vraagt om een sterk kostenbewustzijn, focus op projectbeheersing investeringen in de juiste competenties en het ontwikkelen van partnerships in de keten én met klanten. De stappen die we als organisatie op deze terreinen hebben gezet, gecombineerd met de robuuste prestaties in het voorbije boekjaar én de hierboven beschreven trends, bieden ons vertrouwen dat Siemens Nederland in 2014 de voorzichtig begonnen lijn van herstel zal kunnen voortzetten.
Den Haag, 5 december 2013 Voorzitter Raad van Bestuur Siemens Nederland N.V.
A. F. van der Touw -5-
Geconsolideerde balans Balans per 30 september ( x EUR 1,000,000), vóór winstbestemming Toelichting
2013
2012
Vaste activa Immateriële vaste activa
6
25
11
Materiële vaste activa
7
45
48
Deelneming in groepsmaatschappijen
8
10
0
Langlopende vorderingen
9
3
3
83
62
10
5
4
Onderhanden projecten in opdracht van derden
11
234
170
Handelsdebiteuren en overige vorderingen
12
603
526
Overige financiële activa
13
3
8
14
2
0
847
708
-
33
930
803
36
36
Financiële vaste activa
Totaal vaste activa Vlottende activa Voorraden Vorderingen
Geldmiddelen en kasequivalenten Totaal vlottende activa Activa aangehouden voor verkoop
15
Totaal activa Eigen vermogen
16
Geplaatst aandelenkapitaal Agio
151
160
Ingehouden winsten
9
4
Actuarieel resultaat
0
0
Resultaat voor het jaar Totaal eigen vermogen
16
5
212
205
7
Langlopende verplichtingen Uitgestelde belastingverplichting
17
0
Overige financiële verplichtingen
18
18
3
Voorzieningen
19
36
24
54
34
Totaal langlopende verplichtingen Kortlopende verplichtingen Voorzieningen
19
61
45
Handelscrediteuren en overige schulden
20
603
519
Belastingverplichtingen
21
-
-
Totaal kortlopende verplichtingen
664
564
Totaal verplichtingen
718
598
Totaal eigen vermogen en verplichtingen
930
803
De toelichting is een integraal onderdeel van deze geconsolideerde jaarrekening.
-6-
Geconsolideerde winst- en verliesrekening Boekjaar 1 oktober tot en met 30 september ( x EUR 1,000,000) Toelichting
2013
2012
Opbrengsten
24
973
985
Overige bedrijfsopbrengsten
25
16
-
Som der bedrijfsopbrengsten
989
985
Kostprijs van de omzet
878
883
R&D kosten
2
4
100
87
Algemene beheerskosten
4
8
Overige bedrijfskosten
0
0
984
982
5
3
Verkoopkosten
Som der bedrijfslasten Bedrijfsresultaat Financiële baten
26
1
4
Financiële lasten
26
-1
-1
Resultaat uit overige beleggingen en groepsmaatschappijen
1
0
Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening vóór belastingen
6
6
10
-1
16
5
Belastingen op resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening
27
Resultaat na belastingen
Het resultaat na belastingen komt volledig toe aan Siemens International Holding B.V., de enige aandeelhouder van de onderneming.
De koersresultaten bedroegen een bate van 0.0 (2012: bate 0.8).
In bovenstaande cijfers van boekjaren 2012 en 2013 is een negatief effect verwerkt voor projecten op het gebied van compressorinstallaties voor de olie- en gasindustrie in Iran. Het betreft hierbij projecten aangegaan in een periode waarin geen sprake was van door de EU uitgevaardigde handelsbeperkingen voor de betreffende klanten. Als gevolg van gewijzigde beoordeling van het kredietrisico is in de omzet van boekjaar 2013 een terugname verwerkt van 63.1 (2012: 100.2) en is het bedrijfsresultaat met 57.0 (2012: 82.5) verlaagd. De projecten zijn hiermee volledig voorzien. Reden dat de negatieve effecten afkomstig van de Iran projecten verspreid zijn over 2 jaren is de door de EU uitgevaardigde sancties. Op 15 oktober 2012 heeft zij met besluit No 945/2012 een verruiming van haar sanctie No 267/2012 van 23 maart 2012 doorgevoerd. De verruiming van de sanctie na het boekjaar 2012 is beschouwd als een gebeurtenis na balansdatum waarvoor geen aanpassing noodzakelijk was.
De toelichting is een integraal onderdeel van deze geconsolideerde jaarrekening.
-7-
Geconsolideerd overzicht van het totaalresultaat Boekjaar 1 oktober tot en met 30 september ( x EUR 1,000,000) Toelichting
2013
2012 -1
Actuariële winsten (verliezen) van toegezegd-pensioenregelingen voor belasting
19
0
Belasting op actuariële winsten (verliezen) van toegezegd-pensioenregelingen
19
0
0
Baten en lasten rechtstreeks verwerkt in het eigen vermogen
0
-1
Resultaat voor belasting uit voortgezette activiteiten
6
6
Belasting op resultaat uit voortgezette activiteiten
10
-1
Resultaat na belasting over de verslagperiode
16
5
Totaalresultaat over de verslagperiode
16
4
(volledig toe te rekenen aan de aandeelhouder van Siemens Nederland N.V.)
De toelichting is een integraal onderdeel van deze geconsolideerde jaarrekening.
-8-
Mutatieoverzicht van het eigen vermogen
Stand 1 oktober 2011 Resultaat na belastingen
Geplaatst aandelenkapitaal 36.3 -
Agio
Ingehouden winsten
Actuarieel resultaat
Resultaat voor het jaar
Totaal
160.4
7.4
-24.8
121.5
300.8
-
-
-
5.0
5.0 -0.6
Netto-mutatie door actuariële winsten en verliezen op pensioenen
-
-
-
-0.6
-
Totale baten en lasten
-
-
-
-0.6
5.0
4.4
Dividend
-
-
-
-
-100.0
-100.0
Toevoeging aan reserves
-
-
21.5
-
-21.5
-
Bevroren aandeel in actuarieel resultaat
-
-
-25.2
25.2
-
-
36.3
160.4
3.7
-0.2
5.0
205.2
-
-
-
-
16.1
16.1
Stand 30 september 2012 Resultaat na belastingen Netto-mutatie door actuariële winsten en verliezen op pensioenen
-
-
-
-0.2
-
-0.2
Totale baten en lasten
-
-
-
-0.2
16.1
15.9
Acquisitie
-
-9.5
-
-
-
-9.5
Toevoeging aan reserves
-
-
5.0
-
-5.0
-
36.3
150.9
8.7
-0.4
16.1
211.7
Stand 30 september 2013
-9-
Geconsolideerd kasstroomoverzicht Boekjaar 1 oktober tot en met 30 september (x EUR 1,000,000) 2013
2012
5.5
3.1
Afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen
14.8
11.8
Mutatie voorzieningen
26.1
9.6
-66.2
13.6
0.0
1.9
71.8
-1.7
Bedrijfsresultaat Aanpassingen voor aansluiting bedrijfsresultaat naar netto kasstroom:
Verandering in het werkkapitaal: Mutatie vorderingen Mutatie voorraden Mutatie handelscrediteuren en overige schulden Renteontvangsten Rentebetalingen Resultaat uit groepsmaatschappijen (na belasting)
0.4
4.1
-0.9
-1.0
0.8
0.3
Belastingbetalingen (uit winstbelasting)
13.6
-21.1
Kasstroom uit bedrijfsactiviteiten
65.9
20.6
Acquisitie Siemens Healthcare Diagnostics B.V., betaald in cash Investeringen in materiële vaste activa Mutatie langlopende vorderingen
-47.6
-
-5.5
-7.0
0.0
0.0
Desinvesteringen materiële vaste activa
32.9
0.1
Kasstroom uit investeringsactiviteiten
-20.2
-6.9
Mutatie financieringsvorderingen
-43.5
86.3
-
-100.0
-43.5
-13.7
Betaalde dividenden Kasstroom uit financieringsactiviteiten Mutatie geldmiddelen Geldmiddelen en kasequivalenten per 1 oktober
0.2
0.2
Geldmiddelen en kasequivalenten per 30 september
2.4
0.2
2.2
0.0
De toelichting is een integraal onderdeel van deze geconsolideerde jaarrekening.
-10-
Toelichting op de geconsolideerde balans en geconsolideerde winst - en verliesrekening Algemene toelichting
De geconsolideerde jaarrekening van Siemens Nederland N.V. gevestigd te Den Haag, Nederland, per 30 september 2013 is goedgekeurd voor publicatie ingevolge het besluit van de Raad van Bestuur en Raad van Commissarissen van 5 december 2013. Siemens Nederland N.V. heeft activiteiten in de sectoren Energy, Industry, Healthcare en Infrastructure & Cities en levert zowel producten, systemen, installaties als diensten. Het gevarieerde leveringsprogramma bestrijkt vrijwel alle terreinen van de elektrotechniek en de elektronica. Siemens Nederland N.V. heeft ruim 2,300 medewerkers en behoort hiermee tot de grootste ondernemingen op elektrotechnisch en elektronicagebied in ons land. Zij is een 100% dochter van Siemens International Holding B.V., gevestigd te Den Haag en maakt deel uit van de door Siemens International Holding B.V. geleide fiscale eenheid. Alle partijen in deze eenheid zijn hoofdelijk aansprakelijk. Siemens International Holding B.V. is uiteindelijk een 100% dochter van Siemens AG, met hoofdkantoren in Berlijn en München.
Tenzij anders vermeld zijn alle bedragen in miljoenen euro’s.
Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling (1) Grondslagen voor opstelling (1.1) Overeenstemmingverklaring
De geconsolideerde jaarrekening van Siemens Nederland N.V. is opgesteld conform de International Financial Reporting Standards zoals die per 30 september 2013 zijn aanvaard binnen de Europese Unie (IFRS) en welke van toepassing zijn op boekjaren eindigend op september 2013.
(1.2) Waarderingsbasis
De geconsolideerde jaarrekening is tenzij anders aangegeven opgesteld op basis van historische kosten, met dien verstande dat: - afgeleide financiële instrumenten worden gewaardeerd tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de winst- en verliesrekening; De methoden voor de bepaling van de reële waarde worden nader uiteengezet punt 4 van de toelichting. De jaarrekening wordt gepresenteerd in euro, die fungeert als de functionele valuta van de vennootschap.
-11-
(1.3) Stelselwijzigingen
Nieuw toegepaste standaarden
De onderneming heeft alle IFRS standaarden en IFRIC interpretaties toegepast voor zover effectief en goedgekeurd door de Europese Unie op 30 september 2013 en welke van toepassing zijn op boekjaren eindigend op september 2013. Toepassing van deze standaarden en interpretaties heeft geen effect op de financiële positie van de vennootschap gehad en vormde geen aanleiding tot additionele informatieverstrekking. Siemens Nederland N.V. past onderstaande nieuwe en gewijzigde, voor haar relevante, IFRS en IFRIC interpretaties vervroegd toe. -IAS 19R Omdat de uitvoering van de pensioenregeling voor het senior management is ondergebracht bij een verzekeraar conform artikel 2 lid 4 sub B van de Pensioen en Spaarfondsenwet via een verzekerde regeling is al vorig jaar het beleggingsrendement - net als de interestkosten op de pensioenverplichting - berekend op basis van de IAS 19rekenrente.
(1.4) Grondslagen voor de consolidatie
In de geconsolideerde jaarrekening worden de financiële gegevens van de dochterondernemingen verwerkt. Als dochterondernemingen worden in beginsel aangemerkt die ondernemingen waarin de vennootschap rechtstreeks of middellijk voor meer dan 50% deelneemt in het geplaatste kapitaal of waarin de vennootschap op grond van aanvullende regelingen beschikt over de beslissende zeggenschap ter zake van het bestuur en het financiële beleid. Bij de consolidatie worden intercompany winsten, omzet, kosten en opbrengsten, evenals vorderingen en schulden tussen de geconsolideerde vennootschappen geëlimineerd. De jaarrekening van de vennootschap en die van de dochterondernemingen zijn gebaseerd op uniforme waarderingsgrondslagen. De financiële gegevens van dochterondernemingen worden integraal geconsolideerd. Het aandeel van derden in het vermogen en het resultaat wordt gescheiden in de geconsolideerde balans en de geconsolideerde winst- en verliesrekening opgenomen.
Siemens Nederland N.V. heeft per 30 september 2013 de volgende geconsolideerde deelnemingen: Naam
Statutaire vestigingsplaats
Siemens Healthcare Diagnostics B.V.
Den Haag
Aandeel Geplaatst aandelenkapitaal per 30 september 2013
Aandeel Geplaatst aandelenkapitaal per 30 september 2012
100%
-
Verwerving van Siemens Healthcare Diagnostics B.V. Per 1 oktober 2012 heeft Siemens Nederland N.V. alle aandelen in Siemens Healthcare Diagnostics B.V. (“SHD”) overgenomen van Siemens Diagnostics Holding II B.V. voor 47.6. De netto vermogens waarde was 38.1 waardoor het verschil van 9.5 in mindering is gebracht op de agio reserve. Omdat het een transactie onder “common control” betreft, is ervoor gekozen deze overname te verwerken volgens de “carry over“ methode. Voor een toelichting op de cijfers wordt verwezen naar punt 1.5.
Siemens Nederland N.V. heeft zich hoofdelijk aansprakelijk gesteld voor de uit de vanaf 1 oktober 2012 aangegane rechtshandelingen van Siemens Healthcare Diagnostics B.V. voortvloeiende schulden, in de zin van artikel 403, lid 1f van boek 2 Burgerlijk Wetboek.
-12-
(1.5) Bedrijfscombinaties
Alle bedrijfscombinaties worden verwerkt volgens de “purchase method” of indien toegestaan tegen de “carry over method”.
Bij de “purchase method” worden de acquisitiekosten bepaald op basis van de opgeofferde reële waarde (zie toelichting onder punt 4) van alle activa en passiva per overnamedatum. De identificeerbare activa en passiva voortkomend uit de overgenomen partij worden eerst gewaardeerd op basis van de reële waarde per overnamedatum. Indien de acquisitiekosten hoger zijn dan de reële waarde van de identificeerbare activa en passiva wordt dit bedrag als goodwill geactiveerd.
Bij de “carry over method” worden alle boekwaarden op de datum van overname overgenomen in de balans en verlies- en winstrekening en hoeven de vergelijkende cijfers niet te worden aangepast. Dit gebeurt nadat de waarden op gelijke grondslagen als de voorliggende jaarrekening zijn gebracht. De onderneming kiest in de regel voor de “carry over method” indien een onderneming binnen het Siemens concern wordt aangekocht. Om toch inzicht te geven in de overname is onderstaand de beginbalans van Siemens Healthcare Diagnostics B.V. opgenomen.
Openingsbalans Siemens Healthcare Diagnostics B.V. per 1 oktober 2012 ( x EUR 1,000,000) 2012 Vaste activa Immateriële vaste activa
16
Materiële vaste activa
4
Financiële vaste activa
6
Totaal vaste activa
26
Vlottende activa Voorraden
1
Vorderingen Handelsdebiteuren en overige vorderingen
15
Totaal vlottende activa
16
Totaal activa
42
Totaal eigen vermogen
38
Kortlopende verplichtingen Voorzieningen
2
Handelscrediteuren en overige schulden
2
Belastingverplichtingen
-
Totaal kortlopende verplichtingen
4
Totaal verplichtingen
4
Totaal eigen vermogen en verplichtingen
42
-13-
(2) Belangrijke, bij de verantwoording gemaakte oordelen, schattingen en veronderstellingen Oordelen Bij de toepassing van de grondslagen voor financiële verslaggeving heeft het management, naast oordelen waarbij schattingen moeten worden gemaakt, de volgende oordelen gevormd die de meest belangrijke gevolgen hebben voor de in de jaarrekening opgenomen bedragen:
Operationele leaseverplichtingen – Siemens als lessor De onderneming verhuurt diverse installaties ten behoeve van veiligheid in gebouwen. De onderneming heeft vastgesteld dat zij alle belangrijke risico’s en voordelen van de eigendom van deze bezittingen heeft behouden en verantwoordt deze derhalve als operationele lease.
Financiële leasevorderingen – Siemens als lessor De onderneming heeft in het segment Healthcare een aantal contracten waarin zowel apparatuur als service worden geleverd over een langere periode, waarvoor de klant maandelijks een bedrag betaald. De onderneming heeft vastgesteld dat alle belangrijke risico’s en voordelen van de eigendom van de bezittingen zijn overgedragen en verantwoordt deze derhalve als financiële lease.
Schattingen en veronderstellingen De belangrijkste veronderstellingen omtrent de toekomst en andere belangrijke bronnen van onzekerheid die met schattingen per balansdatum samenhangen en die een groot risico met zich meebrengen op een belangrijke aanpassing van de boekwaarde van activa en verplichtingen in het komende boekjaar worden hieronder uiteengezet.
Bijzondere waardevermindering van goodwill De onderneming bepaalt ten minste éénmaal per jaar of een bijzondere waardevermindering van goodwill van toepassing is. Hierbij wordt een schatting van de bedrijfswaarde van de kasstroomgenererende eenheden waaraan de goodwill wordt toegerekend gemaakt. Voor de schatting van de bedrijfswaarde dient het management een schatting te maken van de verwachte toekomstige kasstromen van de kasstroomgenererende eenheid en tevens een geschikte disconteringsvoet te bepalen voor de berekening van de contante waarde van die kasstromen. De boekwaarde van de goodwill per 30 september 2013 is 12.4 (30 september 2012: 10.5). Zie voor meer informatie de toelichting onder punt 6.
Pensioenen en overige regelingen met betrekking tot vergoedingen na uitdiensttreding De kosten van toegezegd pensioenregelingen na uitdiensttreding worden bepaald met gebruikmaking van actuariële methoden. De actuariële methoden omvatten het maken van veronderstellingen over disconteringsvoeten, verwachte beleggingsrendementen, toekomstige salarisverhogingen, sterftecijfers en toekomstige indexatie van pensioenuitkeringen. Vanwege het langlopende karakter van deze regelingen is aan dergelijke schattingen aanmerkelijke onzekerheid verbonden. De schatting aan het begin van het boekjaar bepaalt de netto periodekosten voor het boekjaar. Aan het einde van het boekjaar wordt op basis van de werkelijke cijfers voor het jaar en bijgestelde actuariële assumpties voor de toekomst een nieuwe berekening gemaakt van de pensioenvoorziening. Verschillen in de netto verplichting als gevolg van wijzigingen in assumpties en/of afwijkingen ten aanzien van schattingen worden na deze nieuwe berekening ten bate of ten laste van het eigen vermogen (actuarieel resultaat) aan de pensioenvoorziening toegevoegd. Het afgelopen jaar heeft deze berekening van de pensioenvoorziening enkel plaatsgevonden voor de pensioenregeling voor het Executive Management. Per 1 april 2011 heeft de onderneming de gehele pensioenregeling (met uitzondering van de pensioenregeling voor het Executive Management) aan het bedrijfstakpensioenfonds Metalektro (PME) overgedragen. Zie verder toelichting 19.
-14-
Ontwikkelingskosten Ontwikkelingskosten worden geactiveerd volgens de waarderingsgrondslag zoals opgenomen in de Toelichting onder punt 6. Bij het bepalen van de te activeren bedragen doet het management aannames over de verwachte toekomstige economische voordelen van de activa, de toe te passen disconteringsvoeten en de periode waarin de verwachte baten zich zullen voordoen.
Omzetrealisatie op projecten Een significant deel van de omzet van Siemens wordt behaald op langlopende projecten. De omzetrealisatie vindt plaats aan de hand van de stand van het project in uitvoering (percentage of completion methode bij constructiecontracten, op basis van de cost-to-cost variant). Per project wordt de totaal te maken omzet die in opdracht verkregen is vastgesteld. Daarnaast wordt er een inschatting gemaakt van de totaal te maken kosten om het project te realiseren. Gedurende het project wordt de projectomzet gerealiseerd aan de hand van de verhouding tussen de gemaakte kosten tot de totaal verwachte kosten. Hierbij zijn alleen voortgangsrelevante kosten van belang. Bij tijdelijk niet voortgangsrelevante kosten wordt geen omzet genomen, maar worden deze binnen de rubriek Voorraden en onderhanden werk als Langlopende projecten in de balans gepresenteerd. Voor permanent niet voortgangsrelevante kosten wordt deze zonder omzetname direct als kosten verantwoord. Het schattingselement bij de cost-to-cost variant van de percentage of completion methode omvat het inschatten en voortdurend actualiseren van de totaal verwachte kosten.
-15-
(3) Waarderingsgrondslagen (3.1) Goodwill
Goodwill, ontstaan bij de aankoop van deelnemingen en/of zelfstandige bedrijfsonderdelen, betreft de waarde waarmee de kostprijs van de bedrijfscombinatie het belang van de overnemende partij in de netto reële waarde van de identificeerbare activa, verplichtingen en voorwaardelijke verplichtingen overschrijdt.
Goodwill wordt gewaardeerd tegen kostprijs verminderd met eventuele geaccumuleerde waardeverminderingverliezen. Goodwill wordt niet afgeschreven, maar jaarlijks getest op bijzondere waardeverminderingen. Dit gebeurt vaker indien gebeurtenissen of veranderingen in de omstandigheden erop wijzen dat de boekwaarde mogelijk een bijzondere waardevermindering heeft ondergaan. De bijzondere waardevermindering wordt bepaald aan de hand van een beoordeling van de realiseerbare waarde van de kasstroomgenererende eenheid waarop de goodwill betrekking heeft. In het geval dat de realiseerbare waarde van de kasstroomgenererende eenheid lager ligt dan de boekwaarde, wordt een verlies wegens bijzondere waardevermindering verantwoord.
(3.2) Overige immateriële vaste activa
Onder immateriële vaste activa worden onder andere opgenomen de directe kosten van het ontwerpen, bouwen, testen, inrichten en specifiek maken van een Enterprise Resource Planning (ERP) systeem voor eigen gebruik en gebruik door andere concernonderdelen. Deze directe kosten worden afgeschreven over de verwachte gebruiksduur van 3 jaar.
(3.3) Materiële vaste activa
De waardering van de materiële vaste activa is gebaseerd op de aanschafprijs. Op de materiële vaste activa wordt lineair afgeschreven op basis van de geschatte gebruiksduur, waarbij (behalve voor de post terreinen) wordt uitgegaan van een restwaarde nihil. De afschrijving op investeringen in het lopende jaar vangt aan op de datum van ingebruikneming van het actief.
Op de post machines en installaties wordt de componenten benadering toegepast, waarbij de afschrijvingsduur gedifferentieerd wordt naar de aard van de activa. Op terreinen wordt niet afgeschreven.
De jaarlijkse lineaire afschrijvingen, uitgedrukt in een percentage van de aanschafwaarden, zijn als volgt: % Bedrijfsgebouwen en terreinen
0 tot 2.5
Machines en installaties
10 tot 25
Andere duurzame bedrijfsmiddelen
20 tot 33
Bij grote investeringsprojecten worden gedurende de bouw de financieringskosten geactiveerd als een onderdeel van de kostprijs van het betreffende materieel vast actief.
Geactiveerde geleasde activa worden afgeschreven over de geschatte gebruiksduur van het actief of de kortere leasetermijn, indien er geen redelijke zekerheid is dat Siemens het eigendom zal verkrijgen aan het einde van de leaseperiode. Activa aangehouden voor verkoop wordt gewaardeerd wordt opgenomen tegen de laagste waarde van zijn boekwaarde en reële waarde minus de verkoopkosten. -16-
(3.4) Bijzondere waardeverminderingen overige immateriële vaste activa en materiële vaste activa
De boekwaarde van de overige immateriële vaste activa en de materiële vaste activa worden getest op bijzondere waardevermindering indien zich wijzigingen of omstandigheden voordoen die doen vermoeden dat de boekwaarde van een actief niet zal worden terugverdiend. De terugverdienmogelijkheid van activa die in gebruik zijn, wordt bepaald door de boekwaarde van een actief te vergelijken met de contante waarde van de toekomstige netto kasstromen die het actief naar verwachting zal genereren. Wanneer de boekwaarde van een actief hoger is dan de geschatte toekomstige kasstroom of dan de directe opbrengstwaarde onder aftrek van verkoopkosten wordt een additionele afschrijving ten laste van het resultaat gebracht voor het verschil tussen de boekwaarde en de opbrengstwaarde van het actief. Voor verkoop beschikbare activa worden gewaardeerd tegen boekwaarde of lagere marktwaarde, onder aftrek van verkoopkosten.
(3.5) Financiële vaste activa
De belangen in niet geconsolideerde deelnemingen, waarin invloed van betekenis wordt uitgeoefend op het zakelijke en financiële beleid, worden op grond van IAS 28 uitzondering 13c gewaardeerd volgens historische kostprijs, onder aftrek van noodzakelijke waardecorrecties bij een blijvende waardevermindering. Uitsluitend indien niet aan de voorwaarden van deze uitzondering wordt voldaan, zal worden gewaardeerd volgens de equity methode. De waardering is dan gelijk aan het aandeel in de netto-vermogenswaarde volgens de laatst bekende jaarrekening of kwartaalverslag van deze deelnemingen, aangepast naar Siemens-grondslagen (plus mogelijke goodwill die daarop betrekking heeft). Indien Siemens Nederland N.V. geen aansprakelijkheid aanvaard heeft groter dan de ingebrachte waarde in het kapitaal van de deelneming, zal de waardering nooit lager dan nihil zijn.
De vorderingen uit hoofde van financiële leaseovereenkomsten worden gewaardeerd tegen de contante waarde van de nog te ontvangen termijnen. De overige langlopende vorderingen, alsmede de vorderingen op de deelnemingen worden gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs, verminderd met noodzakelijk geachte waardecorrecties vanwege mogelijke oninbaarheid.
(3.6) Voorraden en onderhanden projecten in opdracht van derden
De voorraden handelsartikelen, grondstoffen en halffabricaten worden gewaardeerd tegen de gemiddelde inkoopprijs of tegen de lagere marktwaarde. Noodzakelijke waardecorrecties als gevolg van incourantheid worden hierop in mindering gebracht. De waardering van de onderhanden werken vindt plaats op basis van de aan de desbetreffende opdrachten bestede directe kosten, welke voornamelijk bestaan uit materiaalverbruik, kosten van derden en bewerkingskosten, alsmede een opslag voor indirecte kosten. Langlopende projecten worden gewaardeerd tegen opbrengstwaarde, gerelateerd aan de stand van het project in uitvoering (Percentage of Completion methode, cost-to-cost variant).
Indien voor enig project de verwachting bestaat dat dit project met verlies zal worden afgesloten, wordt voor het totaal van het te nog verwachten verlies een voorziening gevormd. Dit geldt ook voor voorzieningen op verkregen opdrachten waarvoor nog geen prestaties zijn verricht. De voorziening wordt binnen de rubriek voorzieningen als Order gerelateerde voorzieningen in de balans gepresenteerd. Indien voor enig project het bedrag aan vooruit ontvangen betalingen het bedrag aan bestede kosten c.q. de opbrengstwaarde van het onderhanden werk overtreft, wordt het saldo van het desbetreffende project gepresenteerd onder de kortlopende schulden (ontvangen vooruitbetalingen op bestellingen).
-17-
(3.7) Vorderingen
De vorderingen worden eerst gewaardeerd tegen reële waarde (inclusief transactiekosten) en vervolgens tegen de geamortiseerde kostprijs, verminderd met noodzakelijk geachte waardecorrecties vanwege mogelijke oninbaarheid. Vorderingen omvatten mede liquiditeiten die uit hoofde van cashpooling rentedragend worden uitgezet binnen het Siemensconcern.
(3.8) Geldmiddelen en kasequivalenten
Geldmiddelen en kasequivalenten worden gewaardeerd tegen nominale waarde. Geldmiddelen en kasequivalenten omvatten alle tegoeden bij banken en kortlopende, zeer liquide investeringen met een oorspronkelijke looptijd van drie maanden of korter, die direct omzetbaar zijn in geldmiddelen en kasequivalenten.
(3.9) Voorzieningen
Algemeen Voorzieningen worden opgenomen indien: (a) een (in rechte afdwingbare of feitelijke) verplichting bestaat ten gevolge van een gebeurtenis in het verleden; (b) het waarschijnlijk is dat een uitstroom van middelen vereist zal zijn om de verplichting af te wikkelen; en (c) een betrouwbare schatting van het bedrag van de verplichting kan worden gemaakt. Als de onderneming verwacht dat de voorziening geheel of gedeeltelijk wordt vergoed, bijvoorbeeld ingevolge een verzekeringscontract, dan wordt de vergoeding als een afzonderlijk actief opgenomen, maar alleen indien de ontvangst van de vergoeding vrijwel zeker is. De last die met een voorziening samenhangt, wordt opgenomen in de winst- en verliesrekening na aftrek van een eventuele vergoeding. Indien het effect van de tijdswaarde van geld materieel is, worden de voorzieningen contant gemaakt tegen een disconteringsvoet vóór belasting die, waar van toepassing, met de specifieke risico’s van de verplichting rekening houdt. Indien verdisconteerd wordt, wordt de toename in de voorziening wegens het verstrijken van de tijd als financieringskosten verantwoord.
Garantievoorziening De garantievoorziening heeft betrekking op de garantie die wordt gegeven op verkochte producten, systemen en projecten en wordt gewaardeerd tegen de contante waarde van de verwachte afwikkelingskosten. Deze afwikkelingskosten zijn geschat op basis van kosten die de onderneming in het verleden heeft gemaakt bij de verkoop van vergelijkbare producten en/of op basis van technische inschattingen. Het merendeel van de garantieverplichtingen behelst een periode van één tot twee jaar.
Verlieslatende contracten Er wordt in de balans een voorziening voor verlieslatende contracten opgenomen wanneer de door de groep naar verwachting te behalen voordelen uit een overeenkomst lager zijn dan de onvermijdbare kosten om aan de verplichtingen uit hoofde van de overeenkomst te voldoen. De voorziening wordt gewaardeerd tegen de contante waarde van de verwachte kosten voor de beëindiging van het contract of, indien dit lager is, tegen de contante waarde van de verwachte netto kosten van de voortzetting van het contract. Voorafgaand aan de instelling van een voorziening neemt de groep op de activa die betrekking hebben op het contract een eventueel bijzonder waardeverminderingsverlies.
-18-
(3.10) Pensioenen Toegezegde-bijdrageregelingen Een toegezegde-bijdrageregeling is een regeling met betrekking tot vergoedingen na uitdiensttreding waarbij een entiteit vaste bijdragen afdraagt aan een aparte entiteit, en geen in rechte afdwingbare of feitelijke verplichting heeft om verdere bijdragen te betalen. Verplichtingen in verband met bijdragen aan pensioenregelingen op basis van toegezegde bijdragen worden als personeelslasten in de winst- en verliesrekening opgenomen wanneer de bijdragen verschuldigd zijn. Vooruitbetaalde bijdragen worden opgenomen als actief voor zover een terugbetaling in contanten of verlaging van toekomstige betalingen beschikbaar is.
Toegezegd-pensioenregelingen Toegezegd-pensioenregelingen zijn alle andere regelingen met betrekking tot vergoedingen na uitdiensttreding dan toegezegde-bijdrageregelingen. De netto verplichting van Siemens Nederland N.V. uit hoofde van toegezegdpensioenregelingen wordt voor iedere regeling afzonderlijk berekend door een schatting te maken van de pensioenaanspraken die werknemers hebben opgebouwd in ruil voor hun diensten in de verslagperiode en voorgaande perioden. Deze pensioenaanspraken worden verdisconteerd om de contante waarde te bepalen. Eventuele niet opgenomen pensioenkosten van verstreken diensttijd en de reële waarde van de fondsbeleggingen worden hierop in mindering gebracht. De disconteringsvoet is het rendement per verslagdatum van ondernemingsobligaties met een hoge kredietwaardigheid, waarvan de looptijd de termijn benadert van de verplichtingen van Siemens Nederland N.V. Deze luiden in dezelfde valuta waarin de beloningen naar verwachting worden uitgekeerd. De berekening wordt jaarlijks uitgevoerd door een actuaris volgens de ‘projected unit credit’-methode. Actuariële winsten en verliezen worden direct in het eigen vermogen verantwoord (in actuarieel resultaat). Het afgelopen jaar heeft deze nieuwe berekening van de pensioenvoorziening alleen nog plaatsgevonden voor de pensioenregeling voor het Executive Management. Per 1 april 2011 heeft namelijk de overdracht van de gehele pensioenregeling (met uitzondering van de pensioenregeling voor het Executive Management) aan het bedrijfstakpensioenfonds Metalektro (PME) plaatsgevonden Zie verder toelichting 19.
Wanneer de berekening resulteert in een positief saldo voor Siemens Nederland N.V., wordt de opname van het actief beperkt tot een bedrag dat maximaal gelijk is aan de contante waarde van economische voordelen in de vorm van eventuele toekomstige terugstortingen door het fonds of lagere toekomstige pensioenpremies. Een economisch voordeel is voor Siemens Nederland N.V. beschikbaar indien dit realiseerbaar is tijdens de looptijd van de regeling of bij de afwikkeling van de verplichtingen van de regeling.
(3.11) Langlopende schulden
Langlopende schulden worden eerst gewaardeerd tegen reële waarde (inclusief transactiekosten) en vervolgens tegen de geamortiseerde kostprijs. Agio, disagio, aflossingspremies en transactiekosten worden als rentelasten aan de betreffende perioden toegerekend waarbij gebruik gemaakt wordt van de effectieve-rentemethode.
(3.12) Leaseovereenkomsten
De bepaling of een regeling een leaseovereenkomst vormt of deze bevat, is gebaseerd op de economische realiteit van de overeenkomst per de aanvangsdatum en vereist een beoordeling of de nakoming van de overeenkomst afhankelijk is van het gebruik van een of meer specifieke activa en of de overeenkomst het recht op het gebruik van het actief overdraagt. Na aanvang van de lease vindt slechts dan herbeoordeling plaats indien aan één van de onderstaande voorwaarden wordt voldaan:
-19-
(a) Wijziging van de contractvoorwaarden, niet zijnde verlenging van de overeenkomst; (b) Een verlengingsoptie wordt uitgeoefend dan wel verlenging wordt verleend tenzij de looptijd van de verlenging bij eerste opname in de leasetermijn was opgenomen; (c) Er is een wijziging in de vaststelling van het feit of de nakoming van de overeenkomst afhankelijk is van een bepaald actief; of (d) Een aanmerkelijke wijziging van het actief vindt plaats.
Wanneer een herbeoordeling plaatsvindt, en er wordt vastgesteld dat deze een (/ geen) leaseovereenkomst behelst, vindt verwerking als leaseovereenkomst (niet langer) plaats volgens de nieuwe situatie vanaf: (a) In geval van de situatie sub a, c of d het moment waarop de wijziging in omstandigheden optreedt die aanleiding geeft tot de herbeoordeling; (b) In geval van situatie b, de aanvang van de verlengingsperiode.
De onderneming als lessee Operationele leasebetalingen worden gedurende de leaseperiode lineair opgenomen als last in de winst- en verliesrekening.
De onderneming als lessor Leaseovereenkomsten waarbij de onderneming nagenoeg alle risico’s en voordelen van het eigendom van het actief behoudt, worden aangemerkt als operationele leases. De eerste kosten bij de onderhandelingen over een operationele lease worden toegevoegd aan de boekwaarde van het geleasde actief. Leaseovereenkomsten waarbij de onderneming nagenoeg alle risico’s en voordelen van het eigendom van het actief overdraagt aan de klant, worden aangemerkt als financiële leases. Wanneer het lease-object een Siemens-product of installatie is, worden de eerste kosten niet geactiveerd maar van de verkoopmarge afgetrokken. Als het lease-object geen Siemens-product of installatie is, worden de eerste kosten als onderdeel van de leasevordering opgenomen.
(3.13) Overige activa en passiva
De overige activa en passiva worden (voor zover dit financiële instrumenten betreffen) eerst gewaardeerd tegen reële waarde (inclusief transactiekosten) en vervolgens tegen de geamortiseerde kostprijs, waarbij indien noodzakelijk voor de overige activa een waardecorrectie is getroffen.
(3.14) Omrekening vreemde valuta
Monetaire activa en passiva in vreemde valuta worden tegen de koers per balansdatum gewaardeerd. Voor zover opbrengsten en kosten luiden in vreemde valuta, geschiedt omrekening tegen de transactiekoersen in de betreffende periode van verantwoording.
(3.15) Opbrengsten
Opbrengsten worden verantwoord voor zover het waarschijnlijk is dat de economische voordelen ten goede zullen komen aan de onderneming en de opbrengsten betrouwbaar kunnen worden bepaald. Opbrengsten worden opgenomen tegen reële waarde van de tegenprestatie onder aftrek van kortingen en belastingen. Aan de volgende specifieke verantwoordingscriteria dient te worden voldaan alvorens opbrengsten worden verantwoord: -20-
Verkoop van goederen Opbrengsten worden verantwoord indien de belangrijke risico’s en voordelen van eigendom van de goederen zijn overgedragen aan de koper, gewoonlijk bij aflevering van de goederen. Indien sprake is van langlopende opdrachten wordt de opbrengst genomen naar rato van voortgang van het werk.
Geleverde diensten De provisie voor bemiddeling van gewonnen opdrachten voor andere Siemens-ondernemingen wordt gerealiseerd naar rato van de verrichte prestaties. Indien de uitkomst van het contract niet op betrouwbare wijze kan worden geschat, worden slechts opbrengsten verantwoord voor zover de opgenomen kosten realiseerbaar zijn.
Omzet realisatie op projecten Een significant deel van de omzet van Siemens wordt behaald op projecten. In de regel gaat het hier om constructiecontracten. Een constructiecontract is een bindende overeenkomst tussen Siemens en een klant waarbij volgens specificatie van de klant constructie van faciliteiten, productie van goederen/diensten of gerelateerde services plaatsvindt. Gerelateerde services hebben betrekking op de constructie van vaste activa, zoals design, engineering, installatie en constructiemanagement.
De omzetrealisatie vindt plaats aan de hand van de stand van het project in uitvoering (percentage of completion methode, op basis van de cost-to-cost variant). Per project wordt de totaal te maken omzet die in opdracht verkregen is vastgesteld op basis van de afgesproken waarde in de schriftelijk verkregen en geaccepteerde opdracht. Daarnaast wordt er een inschatting gemaakt van de totaal te maken kosten om het project te realiseren. Deze inschatting wordt periodiek geactualiseerd en volgens interne controleregels goedgekeurd door daartoe bevoegde personen. Gedurende het project wordt de projectomzet gerealiseerd aan de hand van de verhouding tussen de gemaakte kosten en de totaal verwachte kosten. Hierbij zijn alleen voortgangsrelevante kosten van belang. Bij tijdelijk niet voortgangsrelevante kosten wordt geen omzet genomen, maar worden deze binnen de rubriek Voorraden en onderhanden werk als Langlopende projecten in de balans gepresenteerd. Voor permanent niet voortgangsrelevante kosten wordt deze zonder omzetname direct als kosten verantwoord.
Leasecontracten De omzet uit hoofde van nieuw afgesloten financiële leasecontracten wordt bij de contractingangsdatum verantwoord tegen de contante waarde van de te ontvangen leasetermijnen.
Rentebaten De opbrengsten worden verantwoord naar gelang de rente aangroeit (via de effectieve-rentemethode d.w.z. de rentevoet die bij contantmaking van de geschatte toekomstige kasontvangsten, gedurende de verwachte levensduur van het financiële instrument, uitkomt op de netto boekwaarde van het financieel actief).
(3.16) Belastingen over de winst
Verschuldigde en verrekenbare belastingen Verschuldigde en verrekenbare belastingvorderingen en -verplichtingen voor lopende en voorgaande jaren worden gewaardeerd op het bedrag dat naar verwachting zal worden verrekend binnen de fiscale eenheid. Het belastingbedrag wordt berekend op basis van de bij wet vastgestelde belastingtarieven en geldende belastingwetgeving.
Uitgestelde belastingen Voor uitgestelde belastingverplichtingen wordt een voorziening gevormd op basis van de tijdelijke verschillen per balansdatum tussen de fiscale boekwaarde van activa en passiva en hun in deze jaarrekening opgenomen boekwaarde. -21-
Uitgestelde belastingvorderingen worden opgenomen voor alle verrekenbare tijdelijke verschillen, onbenutte fiscale faciliteiten en niet verrekende fiscale verliezen, voor zover het waarschijnlijk is dat er fiscale winst beschikbaar zal zijn waarmee het verrekenbare tijdelijke verschil kan worden verrekend, en de verrekenbare tijdelijke verschillen, onbenutte fiscale faciliteiten en onbenutte fiscale verliezen kunnen worden aangewend.
De boekwaarde van de uitgestelde belastingvorderingen wordt per balansdatum beoordeeld en verlaagd voor zover het niet waarschijnlijk is dat voldoende fiscale winst beschikbaar zal zijn waarmee het tijdelijke verschil geheel of gedeeltelijk kan worden verrekend. Niet opgenomen uitgestelde belastingvorderingen worden per balansdatum herbeoordeeld en opgenomen voor zover het waarschijnlijk is dat in de toekomst fiscale winst aanwezig zal zijn waarmee deze uitgestelde vordering kan worden verrekend. Uitgestelde belastingvorderingen en -verplichtingen worden gewaardeerd tegen de belastingtarieven die naar verwachting van toepassing zullen zijn op de periode waarin de vordering wordt gerealiseerd of de verplichting wordt afgewikkeld, op basis van de bij wet vastgestelde belastingtarieven en geldende belastingwetgeving.
De belasting over posten die direct in het eigen vermogen zijn verwerkt, worden direct in het eigen vermogen verwerkt in plaats van in de winst- en verliesrekening.
Uitgestelde belastingvorderingen en -verplichtingen worden gesaldeerd indien er een in rechte afdwingbaar recht bestaat om belastingvorderingen te salderen met belastingverplichtingen en de uitgestelde belastingen verband houden met dezelfde belastbare entiteit en dezelfde belastingautoriteit.
Fiscale eenheid Siemens Nederland N.V. en enkele dochterondernemingen vormen met haar moedermaatschappij en andere Nederlandse groepsmaatschappijen een fiscale eenheid voor de heffing van de vennootschapsbelasting. De groep vormt met haar moedermaatschappij een fiscale eenheid voor de omzetbelasting.
(3.17) Het geconsolideerde kasstroomoverzicht
Het geconsolideerde kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. Rekening-courantkredieten die direct opeisbaar zijn en die een integraal deel van het middelenbeheer van de vennootschappen vormen, maken in het kasstroomoverzicht deel uit van het saldo geldmiddelen en kasequivalenten. Een eventueel overschot aan geldmiddelen en kasequivalenten wordt uitgeleend aan financiële instellingen van het Siemens-concern. Indien een tekort aan geldmiddelen en kasequivalenten ontstaat, wordt dit ingeleend van dezelfde financiële instellingen. Om deze reden worden mutaties in de financieringsvorderingen en -schulden op respectievelijk aan concernmaatschappijen in het kasstroomoverzicht niet verwerkt als veranderingen in het werkkapitaal, maar per saldo als kasstromen uit financieringsactiviteiten.
(3.18) Financiële instrumenten
Siemens Nederland N.V. en haar dochterondernemingen maken in de normale bedrijfsvoering gebruik van financiële instrumenten en derivaten die onder de activa en passiva zijn opgenomen.
Niet-afgeleide financiële instrumenten Niet-afgeleide financiële instrumenten omvatten handelsdebiteuren, langlopende vorderingen en overige vorderingen, geldmiddelen en kasequivalenten, opgenomen leningen en overige financieringsverplichtingen, handelsschulden en overige te betalen posten. De geldmiddelen en kasequivalenten bestaan uit kas- en banksaldi en andere direct opvraagbare deposito’s.
Niet-afgeleide
financiële
instrumenten
worden -22-
eerst
gewaardeerd
tegen
reële
waarde
(inclusief
transactiekosten) en vervolgens tegen de geamortiseerde kostprijs op basis van de effectieve-rentemethode verminderd met bijzondere waardeverminderingsverliezen.
Afgeleide financiële instrumenten en afdekking van risico’s Siemens Nederland N.V. en haar dochterondernemingen maken gebruik van afgeleide financiële instrumenten zoals valutaderivaten en valutatermijncontracten om valutarisico’s af te dekken. Dergelijke afgeleide financiële instrumenten worden bij de eerste opname verantwoord tegen de reële waarde per de datum waarop het contract is aangegaan en vervolgens wordt hun reële waarde opnieuw bepaald. Derivaten worden opgenomen als activa indien de reële waarde positief is en als verplichtingen als deze negatief is. Eventuele winsten of verliezen voortkomend uit wijzigingen in de reële waarde van derivaten die niet op afdekking van risico’s betrekking hebben, worden direct in de resultatenrekening opgenomen. De reële waarde van valutatermijncontracten worden berekend op basis van de huidige termijnkoersen voor contracten met soortgelijke looptijdprofielen.
Indien de afdekking het risico van veranderingen in de reële waarde van een opgenomen actief of verplichting of een niet in de balans verwerkte aangegane verplichting (uitgezonderd valutarisico’s) betreft, wordt deze opgenomen als reële waardeafdekking. Bij het afsluiten van een reële-waardeafdekkingstransactie, wordt de afdekkingsrelatie aangewezen en gedocumenteerd, evenals de doelstelling en het beleid ten aanzien van beheer van financiële risico’s bij het aangaan van de afdekkingstransactie. De documentatie vermeldt de gegevens van het afdekkingsinstrument, de afgedekte positie of transactie, de aard van het af te dekken risico en hoe Siemens zal beoordelen in hoeverre het afdekkingsinstrument effectief is bij het compenseren van het risico van veranderingen in de reële waarde van de afgedekte positie of aan het afgedekte risico toe te rekenen kasstromen. Dergelijke afdekkingen zijn naar verwachting zeer effectief in het bereiken van compensatie van aan het afgedekte risico toe te rekenen veranderingen in reële waarde of kasstromen, en wordt voortdurend beoordeeld, waarbij wordt vastgesteld dat de afdekking gedurende de verslagperioden waarvoor de afdekking was bedoeld, feitelijk zeer effectief is geweest.
Reële-waardeafdekkingen die aan de strikte voorwaarden voor (fair value) hedge accounting voldoen, worden als volgt verantwoord: de wijziging in de reële waarde van het afdekkingsinstrument wordt opgenomen in de winst- en verliesrekening. De wijziging in de reële waarde van de afgedekte positie wordt verwerkt in de boekwaarde van de afgedekte positie en eveneens opgenomen in de winst- en verliesrekening. Bij het aanmerken van een niet-opgenomen verplichting als afgedekte positie wordt de daarna optredende cumulatieve verandering in de reële waarde van de aan het af te dekken risico toe te rekenen verplichting als een actief of een verplichting opgenomen, waarbij een overeenkomstige winst of verlies in de winst- en verliesrekening wordt opgenomen. De mutaties in de reële waarde van het afdekkingsinstrument worden eveneens in de winst- en verliesrekening opgenomen. Per 1 oktober 2012 heeft Siemens wereldwijd de voorkeur uitgesproken voor het gebruik van Cashflow hedging in plaats van Fair Value hedging. Daarom zijn ook Siemens Nederland en haar dochters vanaf 1 oktober 2012 de nieuw afgesloten valuta termijn contracten gaan behandelen onder Cashflow hedging. Net als met Fair Value hedging wordt het valutaresultaat afgedekt, maar onder Cashflow hedging wordt een wijziging in de reële waarde van het effectieve deel van de afgedekte positie als een actief of een verplichting opgenomen en het overeenkomstige resultaat opgenomen in Other Comprehensive Income.
(3.19) Subsidies
Subsidies verminderen de kosten in de rubriek waar de kosten van de activiteiten geboekt zijn waarvoor de subsidie verkregen is. Subsidies worden verantwoord op het moment dat er voldoende zekerheid is verkregen dat de subsidie zal worden uitgekeerd.
-23-
(3.20) Op aandelen gebaseerde beloning
In het eerste kwartaal van jaar 2004-2005 zijn Stock Awards geïntroduceerd als vorm van beloning in de vorm van aandelen Siemens AG voor hoger management. De Stock Awards die toegekend zijn in de jaren tot 2005-2006 hebben een blokkeringsperiode van vier jaar. Stock Awards die toegekend zijn in de jaren na 2005-2006 hebben een blokkeringsperiode van drie jaar. Na de blokkeringsperiode ontvangt de medewerker zonder betaling aandelen van Siemens AG.
Vanaf 2011-2012 worden nieuw uit te geven Stock Awards verstrekt als naast het in dienst zijn, voldaan is aan prestatiegerichte indicatoren. Al deze Stock Awards hebben een blokkeringsperiode van 4 jaar. De mate waarin voldaan is aan de indicatoren bepaalt ook het aantal te verstrekken Stock Awards. Één type Stock Award is afhankelijk van het gemiddelde van de door Siemens AG gepubliceerde Winst per Aandeel over de 3-jaarsperiode voorafgaand aan definitieve toekenning, terwijl het andere type afhankelijk is van de relatieve ontwikkeling van de Siemens AG aandelenkoers ten opzichte van een representatieve groep concurrenten (ABB, General Electric, Philips, Rockwell, Schneider) gedurende de blokkeringsperiode. Voor dit laatste type wordt door de directie van Siemens AG een bandbreedte bepaald van 0 tot 200. Indien de relatieve ontwikkeling wordt bepaald op minder dan 100, wordt het aantal toegekende aandelen procentueel evenredig gekort. Als de relatieve ontwikkeling wordt bepaald op meer dan 100 wordt het aantal aandelen procentueel evenredig verhoogd. Het additioneel toe te kennen aantal aandelen bij overschrijden van 100 wordt echter geldelijk uitgekeerd.
Ieder jaar besluit de onderneming wel of niet Stock Awards toe te kennen. De Stock Awards worden één keer per jaar binnen 30 dagen na het publiceren van de bedrijfsresultaten toegezegd. Siemens AG besluit jaarlijks hoeveel Stock Awards worden toegekend aan de individuele leden van de Raad van Bestuur en het totaal te verdelen onder het hoger management. De Raad van Bestuur besluit jaarlijks de verdeling onder het hoger management.
Siemens Nederland N.V. betaalt Siemens AG een vergoeding voor de verstrekte awards. Het recht op aandelen verdwijnt als het dienstverband van de medewerker wordt beëindigd gedurende de blokkeringsperiode. Tijdens de blokkeringsperiode heeft de medewerker geen recht op dividend. Stock Awards mogen niet worden overgedragen, verkocht of verpand.
Vanaf 2010 is het zogenaamde “Share Matching Plan” (SMP) en “Monthly Investment Plan” (MIP) geïntroduceerd als vorm van beloning in de vorm van aandelen. Het SMP is voor hoger management, terwijl het MIP toegankelijk is voor alle medewerkers. Bij het SMP kan het hoger management een deel van hun jaarlijkse variabele beloning gebruiken als inleg in dit plan. Op een vooraf afgesproken datum wordt tegen de dan geldende koers aandelen ingekocht. Deelnemers aan het SMP krijgen het recht op 1 bonusaandeel Siemens AG voor elke 3 aangekochte aandelen, indien de aandelen tenminste 3 jaar continue worden aangehouden. Het recht op het bonusaandeel verdwijnt als het dienstverband van de medewerker wordt beëindigd gedurende deze 3-jaars vestigingsperiode. Tijdens de vestigingsperiode heeft de medewerker voor het bonusaandeel geen recht op dividend. De gekochte aandelen onder de SMP regeling mogen niet worden overgedragen, verkocht of verpand. Ieder jaar besluit Siemens AG of de SMP regeling met een jaar wordt verlengd. Siemens Nederland N.V. betaalt Siemens AG een vergoeding voor de toegekende bonusaandelen.
Bij het MIP kunnen medewerkers een deel van hun maandelijkse beloning gebruiken als inleg in dit plan, waarbij op een vooraf afgesproken datum in de maand tegen de dan geldende koers aandelen worden ingekocht. In tegenstelling tot het SMP wordt het recht op bonusaandelen niet direct toegekend. Jaarlijks wordt door Siemens AG besloten of de door medewerkers onder het MIP plan ingekochte aandelen worden overgebracht naar het SMP plan, waarna afwikkeling conform SMP plan verloopt.
De Stock Awards en Bonusaandelen worden gewaardeerd tegen reële waarde, door per boekjaareinde de uitstaande awards met de aandeelprijs van dat moment te vermenigvuldigen en hierop de verwachte verdisconteerde dividendwaarde -24-
in de vestigingsperiode in mindering te brengen. Deze aandelen zijn immers toegekend exclusief recht op dividend. De aan Siemens AG verschuldigde bedragen voor deze regelingen zijn in de balans opgenomen onder Handelscrediteuren en overige schulden. De kosten van de awards worden over de blokkeringsperiode uitgesmeerd. Bij een blokkeringsperiode van 4 jaar, zal na 3 jaar 3/4e van de dan geldende aandeelprijs maal het aantal awards in de kosten genomen zijn.
(4) Bepaling reële waarde Een aantal grondslagen en de informatieverschaffing van de groep vereisen de bepaling van de reële waarde van zowel financiële als niet-financiële activa en verplichtingen. Voor waarderings- en informatieverschaffingsdoeleinden is de reële waarde op basis van de volgende methoden bepaald. Indien van toepassing wordt nadere informatie over de uitgangspunten voor de bepaling van de reële waarde vermeld bij het onderdeel van deze toelichting dat specifiek op het betreffende actief of de betreffende verplichting van toepassing is.
Materiële vaste activa De reële waarde van materiële vaste activa die ten gevolge van een bedrijfscombinatie zijn opgenomen, is gebaseerd op marktwaarde. De marktwaarde van vastgoed is de geschatte waarde waarvoor een onroerende zaak op de waarderingsdatum kan worden verhandeld tussen een koper en verkoper die ter zake goed zijn geïnformeerd in een transactie op zakelijke, objectieve grondslag waarin beide partijen zorgvuldig en zonder dwang hebben gehandeld. De marktwaarde van overige materiële vaste activa en inventaris is gebaseerd op de genoteerde marktprijzen van vergelijkbare activa en artikelen.
Immateriële activa De reële waarde van octrooien en handelsmerken die als onderdeel van een bedrijfscombinatie zijn verworven, wordt bepaald aan de hand van de gedisconteerde geschatte royalty’s die door het eigendom van het octrooi of het handelsmerk zijn vermeden.
De reële waarde van andere immateriële activa is gebaseerd op de verwachte contante waarde van de kasstroom uit het gebruik en de uiteindelijke verkoop van de activa.
-25-
(5) Risicobeheer In dit onderdeel van de toelichting wordt informatie gegeven over de blootstelling van Siemens Nederland N.V. aan elk van de in onderstaande paragrafen genoemde risico’s, de doelstellingen, grondslagen en procedures van Siemens Nederland N.V. voor het beheren en meten van deze risico’s alsmede het kapitaalbeheer van Siemens Nederland N.V. Daarnaast zijn in deze geconsolideerde jaarrekening nadere kwantitatieve toelichtingen opgenomen.
De Raad van Bestuur heeft de eindverantwoordelijkheid voor de inrichting van en het toezicht op het risicobeheerkader van Siemens Nederland N.V. De Raad van Bestuur heeft hiertoe een risicobeheercommissie opgericht met verantwoordelijkheid voor de ontwikkeling en bewaking van het risicobeheerbeleid van Siemens Nederland N.V. De commissie rapporteert regelmatig over haar activiteiten aan de Raad van Bestuur.
Het risicobeleid van Siemens Nederland N.V. heeft als doel de risico’s in kaart te brengen en te analyseren, passende risicolimieten en -controles te bepalen en de risico’s en naleving van de limieten te bewaken. Beleid en systemen voor risicobeheer worden regelmatig geëvalueerd en waar nodig aangepast aan veranderingen in de marktomstandigheden en de activiteiten van de groep. Siemens Nederland N.V. heeft als doelstelling behalve door opleiding en scholing aan de hand van beheersnormen en -procedures een gedisciplineerd en constructief klimaat te ontwikkelen waarin alle werknemers hun rol en verplichtingen begrijpen. De Governance-afdeling van Siemens Nederland N.V. ziet toe op de bewaking door het management van de naleving van het risicobeheerbeleid en de -procedures van de groep. De Governance-afdeling houdt zich daarnaast bezig met de toereikendheid van het risicobeheerkader in samenhang met de risico’s waarmee Siemens Nederland N.V. te maken heeft. De Governance-afdeling tezamen met auditafdelingen van Siemens AG voeren regelmatige en incidentele evaluaties uit van controles en procedures voor risicobeheer, waarvan de bevindingen worden gerapporteerd aan de Raad van Bestuur.
(5.1) Financiële risico’s Siemens Nederland N.V. en haar dochterondernemingen zijn door het gebruik van financiële instrumenten blootgesteld aan de volgende risico’s: •
kredietrisico;
•
marktrisico.
Kredietrisico De onderneming loopt met name kredietrisico ten aanzien van de grotere projecten met betrekking tot infrastructuur, transport en energieopwekking waar directe of indirecte financiering in verschillende vormen worden aangeboden aan afnemers. In een beperkt aantal gevallen kan het voorkomen dat de onderneming een kapitaalbelang neemt als onderdeel van de financiering van het betreffende project.
De onderneming loopt ook kredietrisico als gevolg van de aangegane leaseovereenkomsten met derden. Het kredietrisico voor Siemens is in deze gevallen hoger omdat dit contracten behelst met meerdere transacties over langere termijn.
Siemens Nederland N.V. maakt gebruik van een risico beheersingssysteem waarbij het monitoren en beheersen van kredietrisico een belangrijk onderdeel uitmaakt. De treasury-afdeling van Siemens AG heeft richtlijnen afgegeven ter beheersing van het kredietrisico, welke vereist dat de onderneming een kredietwaardigheidbeoordeling uitvoert op alle afnemers welke krediet vragen boven een bepaald vastgesteld bedrag.
-26-
Siemens vormt voor het geschatte kredietrisico debiteurenvoorzieningen, welke zijn gebaseerd op een combinatie van de kredietwaardigheid per klant (bepaald op grond van interne en externe bronnen zoals Dun&Bradstreet) en specifieke risico’s. Specifieke risico’s zijn bijvoorbeeld surseance, starten van een invorderingsprocedure en getroffen betalingsregelingen.
Marktrisico Marktrisico betreft het risico dat de inkomsten van de groep of de waarde van de beleggingen in financiële instrumenten nadelig worden beïnvloed door veranderingen in marktprijzen, zoals valutakoersen, rentetarieven en aandelenkoersen. Het beheer van het marktrisico heeft tot doel de marktrisicopositie binnen aanvaardbare grenzen te houden bij een optimaal rendement. Voor de beheersing van het marktrisico worden derivaten gekocht en verkocht en financiële verplichtingen aangegaan. Dergelijke transacties vinden plaats binnen de richtlijnen die zijn vastgesteld door de risicobeheercommissie. In het algemeen maakt de groep gebruik van hedge-accounting bij het beheersen van de volatiliteit in de winst- en verliesrekening.
Renterisico’s Siemens Nederland N.V. heeft als gevolg van de verkoop van haar leaseportfolio in november 2010 nagenoeg geen renterisico voor leasecontracten. Per 30 september 2013 lopen er een aantal projecten maar deze zijn in totaal zodanig klein dat dit het renterisico niet beïnvloedt. Vooral in het segment Gezondheidszorg lopen inmiddels een aantal leasecontracten en naar verwachting neemt dit de komende jaren toe. Het betreft hier dan zogenaamde MES leveringen, wat inhoudt dat zowel apparatuur als service worden geleverd over een langere periode met als voordeel voor de klant dat deze zich kan richten op haar kerntaak. Het is Siemens beleid om voor nieuwe contracten bij voorkeur het lease contract met betrekking tot de apparatuur in zijn totaliteit over te dragen aan een externe partij.
Siemens Nederland N.V. heeft per 30 september 2013 414.0 (2012: 366.0) op kortlopende deposito’s uitstaan bij de Treasury afdeling van Siemens AG. Op deze deposito’s wordt een marktconforme rente verkregen. Een wijziging van 10 basispunten in de rentevoet van de deposito’s zou een wijziging van de rentebaten van 0.3 (2012 0.4) tot gevolg hebben voor de onderneming.
Valutarisico’s Siemens Nederland N.V. loopt met name valutarisico’s op de aan- of verkopen die door bedrijfsonderdelen in andere valuta's dan de functionele worden verricht. Slechts een gering aandeel van de aan- en verkopen is in vreemde valuta. Het risico op vrijwel alle aan- en verkopen in vreemde valuta wordt volledig afgedekt via valutatermijncontracten bij de Treasury afdeling van Siemens AG. Deze manier van werken heeft in het verleden bewezen succesvol te werken om deze risico’s te kunnen beheersen. Siemens Nederland N.V. is zelf verantwoordelijk voor het administreren, beoordelen, monitoren en afdekken van de valutarisico's op aan- en verkopen. (5.2) Liquiditeitsrisico De onderneming beheerst haar liquiditeitsrisico’s door beheersing van het werkkapitaal en tot haar beschikking staande deposito’s die uitstaan binnen de Siemens groep alsmede geldmiddelen en kasequivalenten. Daarnaast beheerst Siemens Nederland N.V. haar liquiditeitsrisico’s door gebruik te maken van leen- en uitleenfaciliteiten binnen de Siemens groep. (5.3) Kapitaalbeheer
Het primaire doel van het kapitaalbeheer van Siemens Nederland N.V. en haar dochterondernemingen is de instandhouding van een goede kredietwaardigheid en een gezonde solvabiliteit als ondersteuning van de activiteiten en om de aandeelhouderswaarde te maximaliseren.
-27-
(5.4) Operationele risico’s
Professioneel project management is van groot belang voor Siemens, omdat een groot deel van onze omzet afkomstig is uit projecten. Ook onze klanten verwachten van ons dat de projecten op een uitmuntende, innovatieve en verantwoordelijke wijze worden gemanaged. Dit geldt in het bijzonder voor grote projecten en turn-key projecten.
Om deze verwachting in te lossen, heeft Siemens een wereldwijd geharmoniseerd programma: PM@Siemens. Het is een verzamelbegrip voor een hele reeks activiteiten die zijn bedoeld om het projectmanagement binnen Siemens te verbeteren. Voorbeelden daarvan zijn procesverbeteringen, assessments en trainingen. PM@Siemens is geen kant-en klare werkmethode, maar wel een leidraad, waarmee we op hoofdpunten uniforme richtlijnen aanreiken voor goed projectmanagement. En waarbij de nadruk ligt op het gebruiken van best practices. Het doel: de normen voor goed projectmanagement harmoniseren en borgen in de organisatie.
Naast verbetering van het projectmanagement streeft Siemens met de start van PM@Siemens ook naar een uniforme projectmanagementcultuur. Siemens moet voor klanten een partner zijn met een herkenbare mentaliteit en herkenbare processen. Het hoort bij het verwachtingspatroon dat klanten van ons hebben. En het bepaalt mede of een klant met ons een overeenkomst aangaat.
-28-
Toelichting op de geconsolideerde balans (6) Immateriële vaste activa Software- en ontwikkelingskosten
Goodwill
Verkooprechten
Totaal
Boekwaarde per 1 oktober 2011 Aanschafwaarde Afschrijvingen
35.1
10.5
-
45.6
-34.9
-
-
-34.9
0.2
10.5
-0.2
-
-
10.7
Mutaties Bijzondere waardevermindering
-0.2
Boekwaarde per 30 september 2012 Aanschafwaarde
35.1
10.5
-
45.6
-35.1
-
-
-35.1
-
10.5
-
10.5
Nieuw in consolidatie aanschafwaarde
-
1.9
50.0
51.9
Nieuw in consolidatie afschrijving
-
-
-35.6
-35.6
Afschrijvingen ten laste van het resultaat
-
-
-1.9
-1.9
-
1.9
12.5
14.4
Afschrijvingen
Mutaties
Boekwaarde per 30 september 2013 Aanschafwaarde Afschrijvingen
35.1
12.4
50.0
97.5
-35.1
-
-37.5
-72.6
-
12.4
12.5
24.9
Onder software is intern ontwikkelde software inbegrepen. Deze software functioneert op het ERP-systeem voor eigen gebruik en gebruik door andere concernonderdelen. Elk jaar wordt door middel van een impairmenttest geanalyseerd of de waarde van de immateriële vaste activa niet te hoog is weergegeven. De gedisconteerde waarde van de toekomstig verwachte kasstromen wordt dan vergeleken met de netto vermogenswaarde. Deze test vindt vanaf dit jaar plaats op divisieniveau (tot en met vorig jaar vond enkel voor Sector Industrie de test op divisieniveau plaats) binnen de Sectoren Energie, Industrie, Gezondheidszorg en Infrastructuur & steden. Reden voor het uniforme gebruik van divisieniveau is dat dit in lijn is met de richtlijnen van Siemens AG en tevens het niveau is waartoe opbrengsten en uitgaven onafhankelijk kunnen worden toegerekend.
De verdiscontering vanaf dit jaar (in verband met berekening per divisie) vindt plaats met een divisiespecifieke kapitaalkostenvoet na belasting. Er wordt niet gerekend met een (vaste) groeivoet, omdat dit voor de divisies met overwegend projecten een vertekend beeld zou geven en daarnaast omdat voor de overige divisies de Goodwill zodanig gering is dat dit ook niet nodig is. Uitzondering is de divisie Diagnostiek binnen de Sector Gezondheidszorg, waar vrijwel geheel sprake is van productlevering en waarvoor nog een aanzienlijk bedrag aan Verkooprechten aanwezig is. Dit bedrag wordt over een totale periode van 10 jaar afgeschreven.
-29-
Goodwill
Groeivoet
WACC
Energie
7.7
-
8.0
Industrie
2.6
-
8.5
Infrastructuur & Steden
0.3
-
8.0-9.0
Gezondheidszorg
1.9
1.9
6.0
Verkooprechten
Groeivoet
WACC
12.5
1.9
6.0
Sector
12.4
Sector Gezondheidszorg
12.5
De gedisconteerde kasstromen waren in alle gevallen groter dan de netto vermogenswaarde, wat betekent dat de waarde van de sector / divisie in de balans niet te hoog staat weergegeven. Dit boekjaar is er dus evenals in vorige boekjaren geen aanleiding om een bijzondere waardevermindering te laten plaatsvinden op de Goodwill. Bij realistische wijzigingen in de kapitaalkostenvoet zal dit niet leiden tot een bijzondere waardevermindering.
De goodwill op de balans van Siemens Nederland N.V. bestaat voor het grootste deel uit goodwill ontstaan bij de aankoop in boekjaar 2005-2006 van de verkoopafdeling voor Nederland van het voormalige Siemens Industrial Turbomachinery B.V. in Hengelo. Dit is inmiddels onderdeel van Siemens Nederland N.V., binnen de Sector Energie.
De verkooprechten hebben volledig betrekking op de per 1 oktober 2012 uit groepsverband overgenomen deelneming Siemens Healthcare Diagnostics B.V., welke actief is in de Sector Gezondheidszorg. Deze heeft in het verleden verkooprechten in Nederland verkregen vanuit de Siemens AG overnames van Bayer Diagnostics en Diagnostic Products Corporation (DPC) welke Nederlandse activiteiten tezamen met de overname van Dade Behring zijn opgegaan in het huidige Siemens Healthcare Diagnostics B.V.
-30-
(7) Materiële vaste activa
Inventaris
Vaste bedrijfsmiddelen in uitvoering
Totaal
44.1 -33.4
35.6 -28.3
0.5 -
206.3 -121.0
66.8
10.7
7.3
0.5
85.3
Mutaties Aanschafwaarde overboeking Afschrijving overboeking Fusie Investeringen Afschrijvingen ten laste van het resultaat Aanschafwaarde desinvestering Afschrijving desinvesteringen Bijzondere waardevermindering
0.5 -2.6 -3.4
-1.7 1.5 0.2 0.8 -2.5 -1.8 1.8 -
2.1 -1.5 1.4 -3.1 -3.0 2.9 -
-0.4 4.2 0.0 -
0.2 6.9 -8.2 -4.8 4.7 -3.4
Reclassificatie naar activa aangehouden voor verkoop aanschafwaarde
-67.5
-3.4
-6.8
-
-77.7
Bedrijfsgebouwen en terreinen
Machines en installaties
126.4 -59.6
Boekwaarde per 1 oktober 2011 Aanschafwaarde Afschrijvingen
Reclassificatie naar activa aangehouden voor verkoop afschrijvingen
Boekwaarde per 30 september 2012 Aanschafwaarde Afschrijvingen
Mutaties Nieuw in consolidatie aanschafwaarde Nieuw in consolidatie afschrijving Overboeking aanschafwaarde Overboeking afschrijving Investeringen Afschrijvingen ten laste van het resultaat Aanschafwaarde desinvestering Afschrijving desinvesteringen Bijzondere waardevermindering Boekwaarde per 30 september 2013 Aanschafwaarde Afschrijvingen
35.4
2.9
6.6
-
44.9
-37.6
-2.2
-1.4
3.8
-37.4
56.0 -26.8
38.2 -29.7
29.3 -23.4
4.3 -
127.8 -79.9
29.2
8.5
5.9
4.3
47.9
2.3 -1.2 1.1 -1.6 -6.1 6.1 -5.3
10.7 -7.5 -0.6 0.5 3.3 -2.9 -0.3 0.3 0.0
1.9 -0.5 1.1 -3.0 -2.6 2.6 -0.1
-1.3 -
13.0 -8.7 5.5 -7.5 -9.0 9.0 -5.4
-4.7
3.5
-0.6
-1.3
-3.1
53.3
51.3
29.7
3.0
137.3
-28.8
-39.3
-24.4
-
-92.5
24.5
12.0
5.3
3.0
44.8
De boekwaarde van de onder operationele lease geleverde installaties was per 30 september 2013 5.5 (2012: 1.5), De mutatie wordt veroorzaakt door de inbreng van Siemens Healthcare Diagnostics B.V. van 4.7. De investeringen in deze activa gedurende het jaar bedroeg 2.7 (2012: 0.0).
Op 30 september 2013 zijn materiële vaste activa nog in gebruik met een aanschafwaarde van 42.6 (2012: 28.0) welke volledig zijn afgeschreven. De contractuele verplichtingen voor de aankoop van materiële vaste activa bedraagt 0.4 per 30 september 2013 (2012: 0.2). -31-
Als reële waarde van het bedrijfsgebouw en -terrein in Zoetermeer geldt de per 30 september 2013 berekende in gebruikswaarde (welke overeenkomt met de extern getaxeerde verkoopwaarde min verkoopkosten) van 20.1 (2012: 26.4). De boekwaarde was per eind september 25.4 (2012: 29.8) dus er is 5.3 (2012: 3.4) als bijzondere waardevermindering genomen. De aanleiding bij deze bijzondere waardevermindering zijn verslechterde marktomstandigheden in de verhuur markt en het achterblijven ten opzichte van de verwachtingen van de verhuurde ruimte per 30 september 2013.
(8) Deelneming in groepsmaatschappijen
Op grond van IAS 28 uitzondering 13c worden deze deelnemingen gewaardeerd volgens historische kostprijs.
Naam Infraspeed Maintenance B.V. Siemens Healthcare Diagnósticos Ltda Siemens Healthcare Diagnostics S.A.
Statutaire vestigingsplaats
Percentage geplaatst aandelenkapitaal Per 30 september 2013
Percentage geplaatst aandelenkapitaal Per 30 september 2012
Haarlem
46.0
46.0
Sao Paulo (Brazilië)
9.62
-
Brussel (België)
0.00
-
Siemens Nederland N.V. dochter Siemens Healthcare Diagnostics B.V. heeft 1 aandeel (van de 394,838 aandelen) van Siemens Healthcare Diagnostics S.A. in Brussel, België. Per eind september 2013 heeft dochter Siemens Healthcare Diagnostics B.V. een 9.62% minderheidsbelang verworven in Siemens Healthcare Diagnósticos Ltda in Brazilië. Deze aandelen zijn overgenomen van Siemens Ltda te Sao Paulo, Brazilië.
(9) Langlopende vorderingen 2013
2012
Vordering uit hoofde van lease- en huurkoopovereenkomsten
2.7
2.0
Overige vorderingen
0.5
0.6
3.2
2.6
De vorderingen uit hoofde van financiële leaseovereenkomsten worden in de balans als volgt weergegeven: 2013
2012
Vorderingen uit hoofde van kortlopende financiële leaseovereenkomsten
0.3
0.2
Vorderingen uit hoofde van langlopende financiële leaseovereenkomsten
2.7
2.0
3.0
2.2
Het gedeelte korter dan één jaar is opgenomen onder overige financiële vorderingen. De toekomstige te ontvangen minimum leasebetalingen ingevolge financiële lease- en huurkoopoverkomsten, zijn als volgt: 2013
2012
2013 (2012: 2012)
0.4
0.3
2014 (2012: 2013)
0.5
0.3
2015 (2012: 2014)
0.5
0.3
2016 (2012: 2015)
0.5
0.3
2017 (2012: 2016)
0.5
0.3
Later (2012: later dan 2016)
1.2
1.1
Te ontvangen toekomstige minimum leasebetalingen
3.6
2.6
-32-
Onderstaande tabel laat een aansluiting zien tussen de minimum leasebetalingen en de bruto en netto lease-investering en de contante waarde van de minimum leasebetalingen:
Minimum leasebetalingen
2013
2012
3.6
2.6
-
-
Bij: Niet gewaarborgde restwaarde Bruto investering in leases
3.6
2.6
-0.6
-0.4
Af: Voorziening dubieuze debiteuren
-
-
Bij: Afschrijving op niet gewaarborgde restwaarde
-
-
Bij: Initiële directe kosten
-
-
3.0
2.2
Af: Contante waarde van de niet gewaarborgde restwaarde
-
-
Af: Initiële directe kosten
-
-
3.0
2.2
Af: Vooruitontvangen financieringsbaten
Netto investering in leases
Contante waarde van minimum leasebetalingen
De bruto investering in leasecontracten en de contante waarde van de minimum leasevordering vervallen als volgt: 2013 Bruto lease-investering
2012
3.6
2.6
binnen 1 jaar
0.4
0.3
1 tot 5 jaar
1.9
1.2
meer dan 5 jaar
1.3
1.1
Contante waarde van de minimum leasebetaling
3.0
2.2
binnen 1 jaar
0.3
0.2
1 tot 5 jaar
1.5
1.0
meer dan 5 jaar
1.2
1.0
De nog lopende financiële leaseovereenkomsten hebben betrekking op de sector Healthcare en zijn met klanten in de publieke sector gesloten. Voor overige informatie verwijzen we naar de toelichting over financiële instrumenten onder punt 22.
(10) Voorraden
Handelsartikelen en onderdelen
2013
2012
4.6
3.9
-
-
4.6
3.9
Vooruitbetaald op voorraden
Per 30 september 2013 is een voorziening opgenomen voor 6.8 voor incourante voorraden (2012: 7.1).
(11) Onderhanden projecten in opdracht van derden
Onderhanden werk op langlopende projecten (gesaldeerd met vooruitbetalingen)
2013
2012
233.9
169.6
In het onderhanden werk in opdracht van derden is een bedrag van 187.9 (2012: 143.2) aan activa opgenomen met betrekking tot langlopende projecten welke via de Percentage of Completion methode worden verantwoord.
Op het onderhanden werk op langlopende projecten is een bedrag van 2.2 (2012: 11.1) aan ontvangen vooruitbetalingen in -33-
mindering gebracht.
Het totaal van de omzet gerealiseerd op openstaande projecten, samen met het onderhanden werk minus de nog verwachte verliezen voor constructiecontracten in bewerking per 30 september 2013 is 645.0 (2012: 1,581.9). Het bedrag voor ontvangen vooruitbetalingen voor constructiecontracten in bewerking is 122.6 (2012: 234.5). De omzet voor constructiecontracten bedraagt voor boekjaar 2013: 273.9 (2012: 542.7).
In bovenstaande cijfers van boekjaren 2012 en 2013 is een negatief effect verwerkt voor projecten op het gebied van compressorinstallaties voor de olie- en gasindustrie in Iran. Het betreft hierbij projecten aangegaan in een periode waarin geen sprake was van door de EU uitgevaardigde handelsbeperkingen voor de betreffende klanten. Als gevolg van gewijzigde beoordeling van het kredietrisico is in de omzet van boekjaar 2013 een terugname verwerkt van 63.1 (2012: 100.2) en is op het onderhanden werk op langlopende projecten een bedrag van 20.2 in mindering gebracht. Als gevolg hiervan is het op deze projecten betrekking hebbende onderhanden werk volledig voorzien.
(12) Handelsdebiteuren en overige vorderingen 2013
2012
Handelsdebiteuren
129.8
108.9
Vorderingen op ondernemingen deel uitmakend van het Siemens-concern
464.9
404.6
Vorderingen ter zake van omzetbelastingen
0.6
2.0
Belastingvorderingen
4.0
8.3
Overige vorderingen
4.1
2.6
603.4
526.4
Het merendeel van de vorderingen op ondernemingen, deel uitmakend van het Siemens-concern, betreft vorderingen op tijdelijke, binnen het concern rentedragend, uitgezette middelen. Voor overige informatie verwijzen we naar de toelichting over financiële instrumenten onder punt 22. Met betrekking tot de belastingvordering is er in 2013 0.3 bijgekomen als gevolg van de 1 oktober 2012 uit groepsverband overgenomen deelneming Siemens Healthcare Diagnostics B.V., is er 17.0 ontvangen van de Belastingdienst, 3.4 betaald aan andere Siemens entiteiten in de fiscale eenheid en 9.5 opgebouwd als gevolg van het in 2013 gerealiseerde resultaat. Daarnaast is de 0.5 belastingverplichting uit 2012 gesaldeerd met de belastingvordering. De belastingvordering is ten opzichte van moeder Siemens International Holding B.V., welke het hoofd is van de fiscale eenheid.
De mutaties in de voorziening voor oninbaarheid op handelsdebiteuren waren als volgt: 2013
2012
Stand per 1 oktober
37.3
4.6
Gerealiseerd verlies
-0.3
-0.4
-30.3
33.1
6.7
37.3
Mutatie reserve Stand per 30 september
In 2012 is voor projecten van de divisie Oil & Gas op het gebied van compressorinstallaties voor de olie- en gasindustrie in Iran een bedrag voorzien van 24.4. Deze zijn vorig jaar gerapporteerd als volledige voorziening op de debiteurenposten in afwachting van verdere ontwikkelingen uit EU regelgeving. Momenteel bevinden deze projecten zich nog in de contractueel verplichte
opschortende fase, maar naar verwachting kan en zal in het laatste kwartaal van kalenderjaar 2013
daadwerkelijk tot ontbinding worden overgegaan. Om dit inzichtelijk te maken worden vanaf dit boekjaar alle betreffende Iran projecten niet gesplitst in de vordering en een aparte volledige voorziening hierop, maar gesaldeerd weergegeven. (voor een totaalbedrag van 32.2) Dit verklaart de grote afname van de voorziening voor oninbaarheid. -34-
Het met handelsdebiteuren en overige vorderingen (exclusief onderhanden projecten in opdracht van derden) samenhangende krediet- en valutarisico is vermeld onder punt 22 van de toelichting.
Ouderdom van vorderingen waarvan de betalingstermijn verstreken is, maar die nog niet voorzien zijn, is als volgt: 2013
2012
0-30 dagen
26.3
5.8
31-90 dagen
1.5
8.1
91-180 dagen
4.0
2.0
>180 dagen
1.3
2.0
33.1
17.9
2013
2012
Vorderingen uit hoofde van financiële leaseovereenkomsten
0.3
0.2
Overige
2.6
7.5
2.9
7.7
(13) Overige financiële activa
Voor de vorderingen uit hoofde van financiële leaseovereenkomsten verwijzen we naar de toelichting onder punt 9.
(14) Geldmiddelen en kasequivalenten Siemens Nederland N.V. zet haar geld rentedragend uit op rekeningen van financiële instellingen binnen de Siemensgroep. Deze bedragen worden bij “Vorderingen op ondernemingen deel uitmakend van het Siemens-concern” (zie toelichting onder punt 12) verantwoord. Op externe bankrekeningen staat geld dat op zeer korte termijn ontvangen is of gebruikt dient te worden. Het doel is om het uitstaande bedrag onder geldmiddelen te minimaliseren. De onderneming heeft geen kas of contanten.
Bankrekeningen (rekening courant)
2013
2012
2.4
0.2
2013
2012
-
32.8
(15) Activa aangehouden voor verkoop
Activa aangehouden voor verkoop
Per 26 september 2013 is het pand te Den Haag voor 77.3 verkocht aan PingProperties, waarbij Siemens via een ‘saleand-lease back’ constructie de kantoorgebouwen langjarig (12 jaar plus 5 jaar optie) blijft gebruiken. Reden voor de verkoop is de wereldwijde Real Estate strategie voor het afbouwen van eigen panden met als doel middelen vrij te maken voor kernactiviteiten binnen Siemens AG.
-35-
(16) Eigen vermogen
Mutatieoverzicht van het eigen vermogen
Agio
Ingehouden winsten
Actuarieel resultaat
Resultaat voor het jaar
Totaal
160.4
7.4
-24.8
121.5
300.8
-
-
-
-
5.0
5.0
Netto-mutatie door actuariële winsten en verliezen op pensioenen
-
-
-
-0.6
-
-0.6
Totale baten en lasten
-
-
-
-0.6
5.0
4.4
Dividend
-
-
-
-
-100.0
-100.0
Toevoeging aan reserves Bevroren aandeel in actuarieel resultaat
-
-
21.5
-
-21.5
-
-
-
-25.2
25.2
-
-
36.3
160.4
3.7
-0.2
5.0
205.2
Resultaat na belastingen
-
-
-
-
16.1
16.1
Netto-mutatie door actuariële winsten en verliezen op pensioenen
-
-
-
-0.2
-
-0.2
Geplaatst aandelenkapitaal 36.3
Resultaat na belastingen
Stand 1 oktober 2011
Stand 30 september 2012
Totale baten en lasten
-
-
-
-0.2
16.1
15.9
Acquisitie
-
-9.5
-
-
-
-9.5
Toevoeging aan reserves
-
-
5.0
-
-5.0
-
36.3
150.9
8.7
-0.4
16.1
211.7
Stand 30 september 2013
De reserves bestaan uit saldi van ingehouden winsten uit voorgaande boekjaren en de cumulatieve actuariële winsten en verliezen (zie punt 19, positie in het eigen vermogen onder pensioenen). Per 30 september 2013 zijn uitgestelde resultaten op hedge-instrumenten onderdeel van de reserves. Deze reserve bedraagt EUR 26,280. Doordat het mutatieoverzicht in miljoenen euro’s is weergegeven, is deze reserve niet zichtbaar in dit overzicht.
Geplaatst aandelenkapitaal Per 30 september 2013 en per 30 september 2012 bedraagt het maatschappelijke kapitaal van de vennootschap 100 miljoen euro en is verdeeld in 100,000 aandelen van 1,000 euro nominaal. Per 30 september 2013 en per 30 september 2012 zijn van het maatschappelijke kapitaal 36.307 aandelen geplaatst en volgestort.
Dividend Vastgesteld en uitgekeerd gedurende het jaar
2013
2012
-
100.0
2013
2012
20.0
-
Voorgesteld ter goedkeuring aandeelhoudersvergadering (niet opgenomen als verplichting per 30 september)
-36-
(17) Uitgestelde belastingverplichting
2013
Mutatie via vermogen
Mutatie via V&W
Nieuw in consolidatie
2012
Mutatie via vermogen
Mutatie via V&W
2011
Immateriële vaste activa
5.2
-
-1.2
6.4
0.0
-
-0.8
0.8
Materiële vaste activa
0.5
-
0.5
-
-
-
-
-
Pensioenen
0.0
0.1
-0.1
-
0.0
0.1
-0.3
0.2
Voorzieningen
0.5
-
0.2
-
0.3
-
0.0
0.3
-
-
-
-
0.0
-
-0.5
0.5
6.2
0.1
-0.6
6.4
0.3
0.1
-1.6
1.8
Immateriële vaste activa
1.8
-
0.1
-
1.7
-
-0.4
2.1
Materiële vaste activa
2.9
-
-2.5
-
5.4
-
-1.7
7.1
Voorzieningen
1.9
-
1.5
-
0.4
-
0.0
0.4
6.6
-
-0.9
-
7.5
-
-2.1
9.6
0.4
-0.1
-0.3
-6.4
7.2
-0.1
-0.5
7.8
Uitgestelde belastingvorderingen:
Compensabele verliezen
Uitgestelde belastingverplichtingen:
Netto uitgestelde belastingverplichting
Alle belastingvorderingen en -verplichtingen zijn in de balans opgenomen. Er zijn geen ongebruikte uitgestelde belastingverlichtingen. Voor overige informatie verwijzen we naar de toelichting over de winstbelasting onder punt 27.
De volgende uitgestelde belastingposten zijn direct in het eigen vermogen verwerkt: 2013
2012
Cumulatieve belastinglatentie over actuariële winsten en verliezen
0.1
0.1
Winstbelasting opgenomen in eigen vermogen
0.1
0.1
2013
2012
Financiële lease- en huurkoopverplichtingen
3.3
2.8
Ontvangen vooruitbetalingen op bestellingen
14.8
-
18.1
2.8
(18) Overige financiële verplichtingen (onderdeel van langlopende verplichtingen)
De post ontvangen vooruitbetalingen op bestellingen is het gevolg van het verkopen van het pand te Den Haag aan PingProperties en is het lange termijn deel voor de upgrade naar de LEED gold status. Voor details verwijzen we naar de toelichting onder punt 25.
-37-
(19) Voorzieningen
Garantie
Ordergerelateerd
Personeelsgerelateerd
Overige
Totaal
Boekwaarde per 1 oktober 2011 Toevoegingen gedurende het jaar Bestedingen Teruggeboekte bedragen
25.1 16.1 -4.8 -3.9
14.0 13.2 -5.6 -5.7
6.9 12.4 -6.2 -1.1
12.8 5.6 -8.5 -1.4
58.8 47.3 -25.1 -12.1
Boekwaarde per 30 september 2012
32.5
15.9
12.0
8.5
68.9
Nieuw in consolidatie Toevoegingen gedurende het jaar Bestedingen Teruggeboekte bedragen
0.5 12.2 -3.2 -4.6
0.0 15.6 -9.0 -3.8
0.7 15.5 -13.0 -0.3
0.0 25.7 -8.2 -0.2
1.2 69.0 -33.4 -8.9
Boekwaarde per 30 september 2013
37.4
18.7
14.9
25.8
96.8
Kortlopend 30 september 2012 Langlopend 30 september 2012
19.2 13.3
14.8 1.2
6.5 5.5
4.3 4.2
44.7 24.2
Boekwaarde per 30 september 2012
32.5
15.9
12.0
8.5
68.9
Kortlopend 30 september 2013 Langlopend 30 september 2013
13.3 24.1
15.3 3.4
9.7 5.2
22.0 3.8
60.2 36.6
Boekwaarde per 30 september 2013
37.4
18.7
14.9
25.8
96.8
De post overige voorzieningen bevat een bedrag van 2.7 als risico voorziening ten behoeve van het naar de LEED gold status brengen van ons aan PingProperties verkochte pand te Den Haag. Voor details verwijzen we naar de toelichting onder punt 25. Daarnaast bevat de post overige voorzieningen voornamelijk een bedrag voor verwachte nog te maken kosten voor afronding van projecten.
Pensioenen
Per 1 april 2011 heeft de onderneming de gehele pensioenregeling overgedragen aan het bedrijfstakpensioenfonds Metalektro (PME), met uitzondering van de pensioenregeling voor het senior management. De aan PME overgedragen regeling wordt qua accounting methode behandeld als een toegezegde-bijdrageregeling, omdat er geen betrouwbare basis is om de verplichtingen, fondsbeleggingen en kosten toe te rekenen aan de deelnemende ondernemingen aangezien PME deze informatie niet (kan) verstrekken.
Conform het PME reglement is er voor Siemens enkel de verplichting om de jaarlijks verschuldigde premie te betalen Voor alle aan het PME aangesloten ondernemingen is er geen enkele verplichting om eventuele tekorten in het fonds aan te zuiveren of aanspraak te maken op mogelijk aanwezige overschotten.
Het pensioenfonds voor het senior management kent een eindloonregeling en is gerelateerd aan het vaste jaarinkomen minus een franchise. De aanspraak op het pensioen wordt voor elk dienstjaar met 1,75% verhoogd. Elk jaar wordt voor de actieve deelnemers de pensioengrondslag opnieuw vastgesteld door de RVC. De maximale stijging van de pensioengrondslag is echter beperkt tot de CAO loonontwikkeling in de Metalelektro over het afgelopen jaar. De franchise wordt ook jaarlijks vastgesteld per 1 januari van het jaar en volgt de CAO loonontwikkeling in de Metalelektro over het afgelopen jaar
De uitvoering van de pensioenregeling voor het senior management is ondergebracht bij een verzekeraar conform artikel 2 lid 4 sub B van de Pensioen en Spaarfondsenwet. De bijdragen voor de pensioenregeling komen volledig voor rekening van Siemens Nederland N.V. De streefindexatie voor aanspraken van de deelnemers is gebaseerd op een (afgeleid) -38-
prijsinflatiecijfer. De feitelijke indexatie is afhankelijk van de middelen van het fonds. Het pensioenfonds reserveert niet voor indexaties. Naast de pensioenregeling is er nog sprake van een vroegpensioenregeling voor werknemers die geboren zijn voor 1950. Deze regeling wordt uitgevoerd door het bedrijfstakpensioenfonds Metalelektro. Deze regeling is een toegezegdpensioenregeling, maar wordt als een toegezegde bijdrageregeling in de jaarrekening verwerkt, omdat er geen betrouwbare basis is om de verplichtingen, fondsbeleggingen en kosten toe te rekenen aan de deelnemende ondernemingen binnen PME.
De vroegpensioenregeling voor werknemers die na 1949 geboren zijn, wordt in de CAO voorwaardelijk toegekend. Per jaar wordt beoordeeld of de aanspraken onvoorwaardelijk toegezegd kunnen worden voor de medewerkers van het opvolgende geboortejaar. Momenteel zijn de aanspraken voor de medewerkers geboren in 1951, die aan de criteria van de regeling voldoen, onvoorwaardelijk toegezegd.
Het pensioenfonds heeft de volgende deelnemersaantallen: Aantal deelnemers
2013
2012
Actieven
1
1
Pensioengerechtigden
9
9
Slapers
1
1
11
11
2013
2012
14.3
13.4
Totaal De actieve deelnemer werkt bij Siemens Nederland N.V.
Pensioenverplichtingen en Financieringsstatus van Siemens Nederland N.V.
Geprojecteerde verplichtingen Uitkeringsverplichting per 1 oktober Acquisitie
-
Verkoop
-
Toename contante waarde van toegerekende pensioenaanspraken
0.1
0.1
0.4
0.6
Toename contante waarden pensioenaanspraken met terugwerkende kracht Rentekosten
-
Werknemersbijdragen
-
Saldo van waardeoverdrachten
-
Betaalde uitkeringen
-0.9
-0.9
0.0
1.1
Verplichtingen per 30 september
13.9
14.3
Nog af te schrijven pensioenafspraken
2013
2012
-
-
Actuariële (winsten) en verliezen, per saldo Overdracht van verplichtingen aan pensioenfonds Metalektro
Waarde per 1 oktober
-
Acquisitie
-
-
Afschrijving nog niet verrekende pensioenafspraken
-
-
Afname niet verrekende pensioenafspraken
-
-
Waarde per 30 september
-
-
Beleggingen
2013
2012
Reële waarde van de beleggingen per 1 oktober
14.3
12.6
Acquisitie
-
Verkoop
-
Verwacht rendement op beleggingen
0.4 -39-
0.6
Actuariële winsten en (verliezen), per saldo Bijdrage werkgever
-0.3
1.6
0.4
0.4
Werknemersbijdragen
-
Saldo van waardeoverdrachten
-
Betaalde uitkeringen
-0.9
-0.9
13.9
14.3
2013
2012
Aandelen*
24%
23%
Vastrentende waarden
76%
77%
Vastgoed en alternatieven
-
-
Kas (bank, deposito en rente-afdekkingsinstrument)
-
-
Overdracht van beleggingen aan pensioenfonds Metalelektro
-
Reële waarde van de beleggingen per 30 september Verdeling van de belegging
*De aandelen worden via de verzekeraar via diverse ING fondsen belegd welke allen voldoen aan Investment grade. De beleggingen zijn hoofdzakelijk in eersteklas aandelen die representatief zijn voorde ontwikkeling van de beursindex en in wereldwijde large cap aandelen waarbij wordt belegd in verschillende stijlen (core, groei en value - een zogenaamde “CoreSatellite approach). Daarnaast wordt er belegd in ondernemingen in diverse sectoren die een stabiel en relatief hoog dividend uitkeren.
In de afgelopen jaren hebben de verplichtingen en de beleggingen zich per 30 september als volgt ontwikkeld:
Geprojecteerde verplichtingen Nog af te schrijven aanspraken Reële waarde van de beleggingen Waarde beleggingen minus geprojecteerde verplichtingen
2013
2012
2011
2010
13.9
14.3
13.4
869.2
-
-
-
4.3
13.9
14.3
12.6
705.8
0.0
0.0
-0.8
-159.1
Netto periodekosten van de Pensioenregeling 2013
2012
Toename contante waarde van toegekende pensioenafspraken
0.1
0.1
Rentekosten over de toekomstige pensioenverplichting
0.4
0.6
-0.4
-0.6
0.1
0.1
Verwacht rendement op pensioenbeleggingen (bate) Netto periodekosten
-40-
Ontwikkeling van actuariële winsten en verliezen in het eigen vermogen Mutatie gedurende boekjaar
2013
2012
-0.3
-0.3
Actuariële winsten en (verliezen) Acquisitie
-
-
Overdracht aan bedrijfstakpensioenfonds PME
-
-0.4
-0.3
-0.7
0.1
0.1
Belastinglatentie over actuariële winsten en verliezen Acquisitie
-
-
0.1
0.1
-0.2
-0.6
2013
2012
-0.3
-0.3
Mutatie netto cumulatieve vermogenscomponent Het actuariële verlies van 0.3 wordt veroorzaakt door mindere rendementen op de aandelenmarkt.
Positie in het eigen vermogen Cumulatieve actuariële winsten en verliezen Cumulatieve belastinglatentie over actuariële winsten en verliezen Netto cumulatieve vermogenscomponent per jaareinde
0.1
0.1
-0.2
-0.2
Actuariële assumpties voor de berekening van de verdisconteerde verplichtingen en netto periodekosten:
Aannames van de variabelen
2013
2012
Rekenrente
3,10%
3,10%
Hoogte van de salarisaanpassingen
2,95%
2,95%
3,10%**
3,10%**
Rendement op pensioenbeleggingen Indexatie Sterftetafel Leeftijdsterugstelling (dames, heren)
2,00%
2,00%
generatietafels*
generatietafels
-
-
De in de berekening opgenomen rekenrente weerspiegelt het rendement per verslagdatum van obligaties met een hoge kredietwaardigheid, waarvan de looptijd de termijn van de verplichtingen van de groep benadert en die luiden in dezelfde valuta waarin de pensioenverplichtingen naar verwachting worden uitgekeerd. Het verwachte rendement wordt bepaald op basis van historisch rendement, strategische verdeling van de beleggingen en toekomstige verwachtingen van inkomsten uit beleggingen met een lange looptijd.
* Veronderstellingen ten aanzien van toekomstige sterftecijfers zijn gebaseerd op de AG Prognosetafel 2012-2062. **Deze wordt gelijk gesteld aan de rekenrente.
Contributies aan het bedrijfstakpensioenfonds voor de VUT-regeling De werkgeversbijdragen aan het bedrijfstakpensioenfonds bedroegen 2.5 (2012: 2.1).
-41-
Garantievoorzieningen
Een voorziening wordt opgenomen voor verwachte garantieclaims op de gedurende de laatste één tot twee jaar verkochte systemen en installaties, die zijn gebaseerd op eerdere ervaring met het volume aan reparaties en retouren. Naar verwachting zullen deze kosten grotendeels in het komende boekjaar worden uitgegeven en binnen twee jaar na balansdatum volledig zijn uitgegeven. De bij de berekening van de garantievoorziening gehanteerde veronderstellingen zijn gebaseerd op de huidige verkoopniveaus en de informatie die beschikbaar is over retouren, op basis van de standaard garantieperiode van één tot twee jaar op alle verkochte producten.
Ordergerelateerde voorzieningen
De ordergerelateerde voorzieningen bestaan uit voorzieningen verlieslatende contracten, contracten worden de verwachte kosten hoger geschat dan de verwachte opbrengsten en voorzieningen boetes en schadeloosstelling te late oplevering.
Overige voorzieningen
De voorzieningen met een langlopend karakter bestaan met name uit de voorziening jubileumuitkeringen en voorziening voor nog te ontvangen (project)kosten. De voorzieningen met een kortlopend karakter bestaan in 2013 met name uit voorziening voor nog te ontvangen (project)kosten.
(20) Handelscrediteuren en overige schulden
Handelscrediteuren Ondernemingen, deel uitmakend van het Siemens-concern
2013
2012
236.8
66.7
33.6
54.2
226.7
307.1
Schulden ter zake van belastingen en premies van sociale verzekeringen
43.5
30.7
Overige schulden en overlopende passiva
Ontvangen vooruitbetalingen op bestellingen
59.2
51.5
Verplichting vreemde-valutatermijncontracten
0.6
5.5
Af te dragen pensioenpremie
2.8
2.8
603.2
518.5
In de post handelscrediteuren is een bedrag van 153.2 opgenomen voor projecten op het gebied van compressorinstallaties voor de olie- en gasindustrie in Iran. Het betreft hierbij projecten die nog zijn aangegaan onder destijds door Siemens vrijgegeven regelgeving betreffende business in Iran, deze regelgeving was gebaseerd op door de EU uitgevaardigde sancties en andere handelsbeperkingen. Momenteel bevinden deze projecten zich nog in de contractueel verplichte opschortende fase, maar naar verwachting kan en zal in het laatste kwartaal van 2013 daadwerkelijk tot ontbinding worden overgegaan. Vanwege de huidige sanctie kunnen na ontbinding van de contracten, de momenteel voorziene bedragen nog niet worden terugbetaald aan de opdrachtgevers. Rente over de terug te betalen som is niet voorzien. Dit omdat Siemens niet in gebreke is, op grond van EU regelgeving.
In de post ontvangen vooruitbetalingen op bestellingen is een bedrag opgenomen van 6.3 als gevolg van het verkopen van ons pand te Den Haag aan PingProperties. Dit is het korte termijn deel voor de upgrade naar de LEED gold status. Voor details verwijzen we naar de toelichting onder punt 25.
De schulden ter zake van belastingen en premies sociale verzekeringen zijn gesaldeerd met de vorderingen ter zake van belastingen en premies sociale verzekeringen, mits deze betaald danwel gevorderd worden aan / van dezelfde partij en juridisch verrekenbaar zijn. -42-
(21) Belastingverplichtingen 2013
2012
-
0.5
Belastingverplichting
De belastingverplichting is ten opzichte van moeder Siemens International Holding B.V., welke het hoofd is van de fiscale eenheid.
(22) Financiële instrumenten
Het volgende overzicht geeft de boekwaarde van alle in de jaarrekening opgenomen financiële instrumenten weer, inclusief activa en passiva die zijn gerubriceerd als aangehouden voor verkoop: 2013
2012
Financiële activa Financiële vaste activa: Langlopende vorderingen: Vorderingen uit hoofde van lease- en huurkoopovereenkomsten
2.7
2.0
Overige vorderingen
0.5
0.6
Vorderingen Siemens-concern
464.9
404.6
Overige handelsdebiteuren en overige vorderingen
138.5
121.8
Vorderingen uit hoofde van leaseovereenkomsten
0.3
0.2
Overige financiële vorderingen
2.6
7.5
3.3
2.8
603.2
518.5
-
0.5
Kortlopende vorderingen: Handelsdebiteuren en overige vorderingen:
Overige financiële vorderingen:
Financiële passiva Langlopende verplichtingen: Overige financiële verplichtingen: Schulden uit hoofde van lease- en huurkoopovereenkomsten Kortlopende verplichtingen: Handelscrediteuren en overige schulden Belastingverplichting
De reële waarde van geldmiddelen en kasequivalenten, (korte termijn) vorderingen en kortlopende verplichtingen komen overeen met de boekwaarde. Dit wordt verklaard door de hoge mate van liquiditeit en/of korte looptijd van de instrumenten.
Op grond van de waarde van de per 30 september 2013 lopende contracten is ervoor gekozen om geen bij de leasevordering behorende financiering af te sluiten, aangezien de invloed op het renterisico voor Siemens Nederland N.V. verwaarloosbaar is.
Lange termijn vorderingen, zoals de vordering op overige beleggingen en de vorderingen uit financiële lease- en huurkoopovereenkomsten,
worden
door
Siemens
Nederland
N.V.
geëvalueerd
op
basis
van
rentevoeten,
kredietwaardigheidsprognoses en het financiële risico van de onderliggende projecten. Op basis van deze evaluatie worden waar nodig voorzieningen voor oninbaarheid van vorderingen opgenomen. Op 30 september 2012 en op 30 september 2013 zijn de boekwaarden van de lange termijn vorderingen, na aftrek van voorzieningen, vergelijkbaar met de reële waarden.
-43-
Liquiditeitsrisico Hieronder volgen de contractuele looptijden en terugbetalingsverplichtingen van de financiële activa en de financiële verplichtingen, inclusief de geschatte rentebetalingen: Per 30 september 2013 Binnen 1 jaar
1-2 jaar
2-3 jaar
3-4 jaar
4-5 jaar
Meer dan 5 jaar
Totaal
0.4
0.5
0.5
0.5
0.5
1.3
3.7
Vorderingen Siemens-concern
464.9
-
-
-
-
-
464.9
Overige handelsdebiteuren en overige vorderingen
138.5
-
-
-
-
-
138.5
0.0
-0.2
-1.1
-
-
-2
-3.3
Financiële activa met vaste rente Financiële lease-, huurkoopovereenkomsten en overige vorderingen Financiële activa zonder vaste rente
Financiële verplichtingen zonder vaste rente Financiële lease- en huurkoopovereenkomsten Handelscrediteuren en overige schulden
603.2
603.2
Per 30 september 2012 Binnen 1 jaar
1-2 jaar
2-3 jaar
3-4 jaar
4-5 jaar
Meer dan 5 jaar
Totaal
0.3
0.3
0.3
0.3
0.3
1.1
2.6
Vorderingen Siemens-concern
404.6
-
-
-
-
-
404.6
Overige handelsdebiteuren en overige vorderingen
121.8
-
-
-
-
-
121.8
-
-0.3
-0.5
-
-
-2.0
-2.8
-518.5
-
-
-
-
-
-518.5
Financiële activa met vaste rente Financiële lease-, huurkoopovereenkomsten en overige vorderingen Financiële activa zonder vaste rente
Financiële verplichtingen zonder vaste rente Financiële lease- en huurkoopovereenkomsten Handelscrediteuren en overige schulden
De rente is vast tot het einde van de looptijd van de lening. De per 30 september bij Siemens Nederland N.V. lopende projecten zijn zodanig klein dat dit het renterisico niet beïnvloedt.
Renterisico Voor een inschatting van het risico voor het eerste volgende boekjaar wordt verwezen naar punt 5.
Kredietrisico Met betrekking tot de positie Handelsdebiteuren en activa vanuit Lease- en huurkoopovereenkomsten heeft de onderneming processen en controlemechanismen opgesteld om risico’s zoveel mogelijk te beperken. Het maximale risico dat de onderneming loopt is theoretisch gelijk aan de uitstaande saldi. Het beleid ter beheersing van dit risico (zie ook punt 5) beschouwt de onderneming als effectief, aangezien de onderneming zich kenmerkt door lage afschrijvingen op de posities handelsdebiteuren en vorderingen in de afgelopen jaren. Afdekkingsactiviteiten Per 30 september 2012 en 30 september 2013 had Siemens Nederland N.V. verschillende valutatermijncontracten ter afdekking van valutarisico’s op verwachte toekomstige verkopen aan afnemers en toekomstige afnamen van leveranciers. Het merendeel van de contracten loopt binnen een jaar af. Op een aantal contracten ter afdekking van reële waarde, wordt -44-
fair value hedge accounting toegepast. Deze vorm van accounting wordt toegepast, indien aan alle strikte voorwaarden voldaan is en indien het bedrijfsonderdeel frequent activiteiten in vreemde valuta uitvoert, zoals het geval is bij de afdeling havenkranen.
De reële waarde van deze valutatermijncontracten per 30 september is als volgt verantwoord: 2013
2012
Reële waarde valutacontracten waarop fair value hedge accounting wordt toegepast
0.0
0.2
Reële waarden valutacontracten waarop geen hedge accounting wordt toegepast
0.0
-0.2
(23) Niet in de balans opgenomen verplichtingen
Banken verstrekken voor bepaalde projecten bankgaranties aan derden, waarin zij garant staan voor het nakomen van de verplichtingen uit contracten door Siemens Nederland N.V. Mocht een bankgarantie door derden geïnd worden, bestaat er voor de bank regresrecht op Siemens Nederland N.V. Op 30 september stond de volgende waarde aan bankgaranties uit:
Bankgaranties
2013
2012
142.4
149.6
Buiten de door banken verstrekte garanties, zoals bovenstaand benoemd, wordt er tevens door moedermaatschappij Siemens AG of haar volledige dochters garant gestaan tegenover derden voor het nakomen van de verplichtingen uit contracten door Siemens Nederland N.V. In 2013 stond moedermaatschappij Siemens AG of haar volledige dochters garant voor een bedrag van 354.8(2012: 519.8). Het garantietotaal voor 2013 bedraagt hiermee 497.2 (2012: 666.7).
Siemens Nederland N.V. heeft verplichtingen uit hoofde van langlopende huurverplichtingen en bedrijfsmiddelen. De verplichtingen met betrekking tot bedrijfsmiddelen zijn vooral afkomstig uit de verplichting voor leasewagens. Verplichtingen uit huurovereenkomsten
Verplichtingen uit bedrijfsmiddelen
2013
2012
2013
2012
Verplichting over 2013
-
3.9
-
7.7
Verplichting over 2014
10.1
3.8
8.1
5.7
Verplichting over 2015
10.0
2.0
5.7
3.5
Verplichting over 2016
8.2
2.0
3.2
1.5
Verplichting over 2017
8.0
2.0
1.3
0.3
Verplichting over 2018
7.8
-
0.2
-
Totaal verplichting tot en met 5 jaar
44.1
13.7
18.5
18.7
Totaal verplichting na 5 jaar
46.1
7.8
-
-
Totale verplichting per balansdatum
90.2
21.5
18.5
18.7
Voor de fiscale eenheden geldt dat alle tot deze eenheden behorende vennootschappen hoofdelijk aansprakelijk zijn voor door de respectievelijke fiscale eenheden verschuldigde belastingen. Siemens International Holding B.V. is hoofd van de fiscale eenheid. Siemens Nederland N.V. is de betaler naar de fiscus. Alle ondernemingen in de groep verrekenen periodiek de te vorderen of te betalen positie met Siemens International Holding B.V. Aangezien Siemens International Holding B.V. het hoofd van de fiscale eenheid is, zijn alle acute en latente belastingvorderingen en -schulden van Siemens Nederland N.V. posities ten aanzien van de moedermaatschappij.
-45-
Toelichting op de geconsolideerde winst- en verliesrekening (24) Opbrengsten
In de omzet van het boekjaar 2013 zit een terugname verwerkt van 63.1 (2012: 100.2) voor projecten op het gebied van compressorinstallaties voor de olie- en gasindustrie in Iran. Het betreft hierbij projecten die nog zijn aangegaan onder destijds door Siemens vrijgegeven regelgeving betreffende business in Iran, deze regelgeving was gebaseerd op door de EU uitgevaardigde sancties en andere handelsbeperkingen.
Op grond van art. 2:380 BW wordt onderstaand aangegeven hoe de omzet verdeeld is over de geografische gebieden en de bedrijfssegmenten.
Geografisch 2013 Derden Nederland
2013 Verbonden partijen aan Siemens AG
2012 Derden
2012 Verbonden partijen aan Siemens AG
744.1
1.6
792.3
1.1
Europa overig
39.6
43.5
64.0
21.1
Midden Oosten
-15.4
4.2
-31.0
3.5
Azië
106.5
2.3
39.4
0.8
10.7
1.1
9.2
1.4
0.1
7.4
0.0
37.1
Afrika Australië Amerika's Totaal
11.0
16.6
44.8
1.4
896.6
76.7
918.7
66.4
2013
2012
Bedrijfssegmenten
Derden
2013 Verbonden partijen aan Siemens AG
Derden
2012 Verbonden partijen aan Siemens AG
Energie
335.0
63.8
326.5
58.4
Industrie
222.4
8.1
202.4
5.8
Infrastructuur & Steden
222.2
4.1
288.4
1.6
Gezondheidszorg
113.7
0.1
97.9
0.1
Overig
3.3
0.6
3.5
0.5
Totaal
896.6
76.7
918.7
66.4
(25) Overige bedrijfsopbrengsten
De overige bedrijfsopbrengsten zijn afkomstig uit de verkoop van ons pand te Den Haag aan PingProperties voor 77.3, waarbij Siemens via een ‘sale-and-lease back’ constructie de kantoorgebouwen langjarig (12 jaar plus 5 jaar optie) blijft gebruiken.
Een deel van dit bedrag is echter bestemd voor het in de zogenaamde LEED-gold status brengen van het gebouw. Dit label staat voor zeer duurzaam. Siemens zal dit project voor haar rekening gaan uitvoeren, maar omdat de upgrade naar LEED gold status in z’n geheel wordt aanbesteed aan een derde partij is het (financiële) risico beperkt.
-46-
Aansluiting verkoopwaarde naar boekwinst
Verkoopwaarde pand te Den Haag
77.3
Boekwaarde pand
-32.8
Bestemd voor naar LEED gold status brengen*
-23.7
Overdrachtsbelasting
-0.7
Voorziening overdrachtsbelasting**
-2.8
Verkoopkosten
-1.4
Boekwinst
15.9
*Dit bevat de kosten voor het upgraden naar status LEED gold plus risico voorziening.
**Bij de verkoop van het pand is overeengekomen dat Siemens het recht van erfpacht behoud en hiervoor een canon verschuldigd is aan PingProperties. Dit zou inhouden dat de grondslag voor de overdrachtsbelasting lager is dan bij een volledige verkoop, omdat de grond eigendom blijft van Siemens gedurende de erfpachtperiode. Totdat de fiscus akkoord is met deze (in de vastgoedwereld vaker gebruikte) constructie is het restant van de overdrachtsbelasting voorzien.
26) Financiële baten en lasten
2013 Rentebaten en soortgelijke opbrengsten Rentelasten en soortgelijke kosten
2012
0.6
3.6
-0.9
-1.0
-0.3
2.6
In de rentebaten en soortgelijke opbrengsten is een bedrag van 0.3 (2012: 3.5) begrepen van concernmaatschappijen. In de overige rentelasten en soortgelijke kosten is een bedrag van -0.5 (2012: 0.6) begrepen van concernmaatschappijen. Voor overige informatie verwijzen we naar de toelichting Verbonden partijen onder punt 28.
(27) Belastingen op resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening De belastinglast (bate) opgenomen in de geconsolideerde winst- en verliesrekening is als volgt opgebouwd: 2013 Winstbelasting voor het lopende jaar Uitgestelde belastingen
2012
-10.1
1.5
-0.3
-0.5
-10.4
1.0
Een aansluiting tussen de belastingdruk en de uitkomst van de berekening van de winst voor belasting, vermenigvuldigd met het lokale belastingtarief, is als volgt: 2013
2012
Winst voor belasting (resultaat uit gewone bedrijfsvoering en resultaat op beëindigde activiteiten)
5.7
5.9
Tegen het lokaal van toepassing zijnde tarief van 25.0% (2012: 25.0%) Afsplitsingsvrijstelling verkoop Siemens Audiologie Techniek B.V. en Infraspeed Holdings B.V.
1.4 -
1.5 0.0
-11.4
-
-0.4
-0.5
-10.4
1.0
Akkoord intercompany pricing Nederlandse en Duitse fiscus* Overige Belastinglast -47-
* De belastingbate komt voort uit een akkoord tussen de Nederlandse en Duitse fiscus over enkel openstaande punten uit het verleden met betrekking tot prijsstelling. Dit betrof hoofdzakelijk de overdracht aan Siemens AG Duitsland van een turnkey opdracht voor een warmtekrachtcentrale in de afrondende fase en de vergoeding aan Siemens AG Duitsland voor garantstelling bij een eind jaren 90, door Siemens Nederland N.V. als toenmalig houdster, uitgegeven converteerbare obligatielening voor Infineon aandelen.
Punt van discussie met betrekking tot de overdracht van de warmtekrachtcentrale was dat na overdracht bleek dat er nog aanzienlijke verliezen waren voor Siemens AG om het project tot een goed einde te brengen. Met betrekking tot de converteerbare obligatielening voor Infineon handelde het zich om wat een markt conforme vergoeding was voor de door Siemens AG aangegane garantstelling.
Dit jaar zijn de Duitse en Nederlandse fiscus tot overeenstemming gekomen over het te gebruiken vergoedingspercentage voor de garantstelling en de overdrachtwaarde van de warmtekrachtcentrale wat leidde tot een fiscaal lagere winst voor Siemens Nederland in de betreffende jaren met als gevolg de bovenstaande belastingbate. Siemens Nederland N.V. is onderdeel van een fiscale eenheid, geleid door Siemens International Holding B.V., waarbij alle partijen hoofdelijk aansprakelijk zijn voor de belastingpositie.
-48-
(28) Verbonden partijen
Transacties met bestuurders en managers op sleutelposities Siemens Nederland N.V. heeft geen leningen verstrekt aan, noch transacties gedaan met bestuurders en managers.
Overige transacties met verbonden partijen De waarde van transacties van goederen en diensten met ondernemingen behorende tot de consolidatiekring van Siemens AG is als volgt: Transactiewaarde boekjaar 2013
2012
Aankoop
507.5
581.4
Verkoop
76.7
71.0
Rente boekjaar
Uitstaand saldo boekjaar
2013
2012
2013
2012
0.3
3.5
414.0
366.0
-
-
-
-
-0.5
-0.6
-
-
-0.2
-0.1
-
-
Verstrekte leningen en rentebaten Siemens Financial Services (korte termijn) Ontvangen leningen en rentelasten Siemens Financial Services (lange termijn) Kosten voor garantstelling Siemens Financial Services Kosten overname debiteurrisico Siemens Financial Services
De interest welke in rekening gebracht wordt bij verbonden partijen vindt op een zakelijke, objectieve basis plaats (EURIBOR plus een opslag) en wordt uiterlijk binnen zes maanden na jaareinde afgewikkeld. Voor geen enkel saldo is zekerheid gesteld.
Siemens Nederland N.V. hanteert een cashpool bij de Treasury afdeling van Siemens AG waar tegen marktconforme rentes saldi worden aangehouden en leningen worden uitgezet en / of betrokken.
-49-
(29) Beloning van de Directie en de Raad van Commissarissen
Siemens Nederland N.V. verstrekt aan de leden van de Raad van Bestuur en de Directie salaris, emolumenten en draagt namens hen bij aan pensioenregelingen.
De Directie bestaat per 30 september 2013 uit 11 leden (2012:11) en is opgebouwd uit het Executive Management Team inclusief de Raad van Bestuur. De personeelsbeloning is als volgt samengesteld:
2013
2012
Korte termijn personeelsbeloningen
0.9
0.8
Pensioen
0.1
0.1
Vergoedingen voor periode na uitdiensttreding
0.0
0.5
Winstdeling en bonus
0.5
0.7
Totaal Raad van Bestuur
1.5
2.1
Korte termijn personeelsbeloningen
1.3
1.6
Pensioen
0.3
0.2
Vergoedingen voor periode na uitdiensttreding
0.0
0.0
Winstdeling en bonus
0.5
1.0
Totaal Executive Management Team
2.1
2.8
Totaal
3.6
4.9
Raad van Bestuur (3 leden)
Executive Management Team (8 leden)
De Raad van Commissarissen bestaat per 30 september 2013 uit 3 leden (2012: 5). Aan hen is de volgende vergoeding verstrekt: 2013
2012
0.1
0.1
Vergoeding
(30) Rechten op eigen-vermogensinstrumenten
Stock Awards In jaar 2013 zijn 11,985 (2012: 14,758) Stock Awards toegekend, waarvan 7,294 (2011: 4,211) aan het Executive Management Team (inclusief Raad van Bestuur).
2013 Awards in absolute aantallen
2013 Cumulatieve reële waarde
2012 Awards in absolute aantallen
2012 Cumulatieve reële waarde
Stand begin boekjaar
27,080
2.2
21,932
1.5
Voorlopig toegekend
11,985
14,758
Definitief geworden
-6,754
-7,454
Verloren / gesetteld
-5,815
-2,156
Stand einde boekjaar
26,496
2.4
27,080
In het komende boekjaar zullen er 4.926 awards aan het einde van de blokkeringsperiode komen.
-50-
2.2
De berekening van de reële waarde per boekjaareinde komt tot stand door de uitstaande awards met de beurswaarde van het aandeel per boekjaareinde te vermenigvuldigen. De beurswaarde van de verstrekte aandelen op 30 september 2013 en 30 september 2012 was respectievelijk 89.83 en 80.20 EUR.
De kosten van de awards worden door de onderneming over de blokkeringsperiode uitgesmeerd. Bij een blokkeringsperiode van 4 jaar, zal na 3 jaar 3/4e van de aandeelprijs maal het aantal awards in de kosten genomen zijn. Voor het boekjaar 2013 bedroegen de lasten 0.5, voor het boekjaar 2012 bedroegen de lasten 0.4.
Share Matching Plan In jaar 2013 zijn 1,108 (2012: 1,152) bonusaandelen toegekend, waarvan 0 (2012:0) aan het Executive Management Team (inclusief Raad van Bestuur).
Stand begin boekjaar Nieuw in consolidatie
2013 Awards in absolute aantallen
2013 Cumulatieve reële waarde
2012 Awards in absolute aantallen
2,710
0.2
1,654
158
-
Toegekend
1,147
1,152
Afgelopen
-251
-
Verloren / gesetteld Stand einde boekjaar
-104
2012 Cumulatieve reële waarde 0.1
-96
3,660
0.3
2,710
0.2
In het komende boekjaar zullen er 1,340 awards aan het einde van de blokkeringsperiode komen.
De berekening van de reële waarde per boekjaareinde komt tot stand door de Bonusaandelen met de beurswaarde van het aandeel per boekjaareinde te vermenigvuldigen. De beurswaarde van de verstrekte Bonusaandelen op 30 september 2013 en 30 september 2012 was respectievelijk 89.83 en 80.20 EUR.
De kosten van de Bonusaandelen worden door de onderneming over de blokkeringsperiode uitgesmeerd. Bij een blokkeringsperiode van 3 jaar, zal na 2 jaar 2/3e van de aandeelprijs maal het aantal Bonusaandelen in de kosten genomen zijn. Voor het boekjaar 2013 bedroegen de lasten 0.1, voor het boekjaar 2012 bedroegen de lasten 0.0.
(31) Personeel
Het volgende personeel, omgerekend in volledige dienstverbanden, is werkzaam bij Siemens Nederland N.V. :
Verkoopdivisies Bestuur en stafafdelingen Totaal
2013
2012
2,092
2,067
234
249
2,326
2,316
(32) Afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen op immateriële en materiële vaste activa 2013 Immateriële vaste activa
2012
1.9
-
Materiële vaste activa
12.9
11.8
Totaal
14.8
11.8
-51-
(33) Personeelskosten
Lonen en salarissen Pensioenlasten Overige sociale lasten Totaal
-52-
2013
2012
178.2
158.9
20.0
19.8
14.0
13.2
212.2
191.9
Vennootschappelijke balans Per 30 september ( x EUR 1,000,000), vóór winstbestemming Toelichting
2013
2012
Vaste activa Immateriële vaste activa
3
11
11
Materiële vaste activa
4
39
48
Deelneming in groepsmaatschappijen
5
30
0
Langlopende vorderingen
6
3
3
83
62
Financiële vaste activa
Totaal vaste activa Vlottende activa Voorraden
7
4
4
Onderhanden projecten in opdracht van derden
8
233
170
Handelsdebiteuren en overige vorderingen
9
598
526
Overige financiële activa
10
3
8
Vorderingen
Geldmiddelen en kasequivalenten
11
Totaal vlottende activa Activa aangehouden voor verkoop
12
Totaal activa Eigen vermogen
2
0
840
708
-
33
923
803
13
Geplaatst aandelenkapitaal Agio Ingehouden winsten Actuarieel resultaat
36
36
151
160
9
4
0
0
16
5
212
205
14
97
69
Uitgestelde belastingverplichting
15
6
7
Overige financiële verplichtingen
16
Onverdeeld winstsaldo Totaal eigen vermogen Voorzieningen Langlopende verplichtingen
18
3
24
10
590
519
Totaal verplichtingen
711
598
Totaal eigen vermogen en verplichtingen
923
803
Totaal langlopende verplichtingen Kortlopende verplichtingen
17
De toelichting is een integraal onderdeel van de vennootschappelijke jaarrekening.
-53-
Vennootschappelijke winst- en verliesrekening Boekjaar 1 oktober tot en met 30 september ( x EUR 1,000,000)
Resultaat uit dochterondernemingen en overige deelnemingen na belasting
2013
2012
2
0
Overige baten en lasten na belasting
14
5
Resultaat na belastingen
16
5
In bovenstaande cijfers is in het resultaat van boekjaar 2013 een negatief effect verwerkt van 57.0 (2012: 82.5) voor projecten op het gebied van compressorinstallaties voor de olie- en gasindustrie in Iran. Daarnaast bevat 2013 een bate van 15.9 als gevolg van de verkoop van ons pand te Den Haag aan PingProperties waarbij Siemens via een ‘sale-andlease back’ constructie de kantoorgebouwen langjarig (12 jaar plus 5 jaar optie) blijft gebruiken. Tevens bevat 2013 een belastingbate van 11.4 als gevolg van een akkoord tussen de Nederlandse en Duitse fiscus betreffende intercompany pricing. Verwezen wordt naar respectievelijk de toelichting bij de geconsolideerde winst- en verliesrekening als ook punt 25 en 27 van de toelichting van de geconsolideerde jaarrekening
Toelichting op de vennootschappelijke balans
(1) Algemeen
De aandelen van Siemens Nederland N.V. worden indirect gehouden door Siemens AG te Berlijn en München.
(2) Waarderingsgrondslagen
De enkelvoudige jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de wettelijke bepalingen inzake de jaarrekening zoals opgenomen in Titel 9 Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek. Siemens Nederland N.V. maakt voor de bepaling van de grondslagen voor de waardering van activa en passiva en resultaatbepaling van haar enkelvoudige jaarrekening gebruik van de optie die wordt geboden in artikel 2:362 lid 8 BW2. Dit houdt in dat de grondslagen voor de waardering van activa en passiva en resultaatbepaling (hierna: waarderingsgrondslagen) van de enkelvoudige jaarrekening van Siemens Nederland N.V. gelijk zijn aan die voor de geconsolideerde EU-IFRS jaarrekening.
Deze geconsolideerde EU-IFRS jaarrekening is opgesteld volgens de door de International Accounting Standards Board vastgestelde en door de Europese Unie aanvaarde standaarden (IFRS). Verwezen wordt naar punt 1 van de toelichting van de geconsolideerde jaarrekening voor een beschrijving van deze grondslagen. Resultaten op transacties, waarbij overdracht van activa en passiva tussen Siemens Nederland N.V. en haar deelnemingen en tussen deelnemingen onderling heeft plaatsgevonden, zijn niet verwerkt voor zover deze als niet gerealiseerd kunnen worden beschouwd. De vorderingen op en verplichtingen aan de dochterondernemingen worden eerst gewaardeerd tegen reële waarde (inclusief transactiekosten) en vervolgens tegen de geamortiseerde kostprijs.
Deelnemingen worden gewaardeerd tegen de netto-vermogenswaarde. Bij deze netto-vermogensmutatiemethode wordt een dividendbetaling gezien als een verlaging van de deelnemingswaarde en wordt de winst na belasting van het jaar van de dochteronderneming gezien als resultaat op deelnemingen bij Siemens Nederland N.V.
-54-
(3) Immateriële vaste activa Software en ontwikkelingskosten
Goodwill
Totaal
Boekwaarde per 1 oktober 2011 Aanschafwaarde Afschrijvingen
35.1
10.5
45.6
-34.9
-
-34.9
0.2
10.5
10.7
-
-
-
Mutaties Investeringen Aanschafwaarde desinvestering
-
-
-
Afschrijving desinvesteringen
-
-
-
Afschrijvingen ten laste van het resultaat
-
-
-
-0.2
-
-0.2
35.1
10.5
45.6
-35.1
-
-35.1
-
10.5
10.5
Investeringen
-
-
Aanschafwaarde desinvestering
-
-
Afschrijving desinvesteringen
-
-
Afschrijvingen ten laste van het resultaat
-
-
Bijzondere waardevermindering
-
-
Bijzondere waardevermindering Boekwaarde per 30 september 2012 Aanschafwaarde Afschrijvingen Mutaties
Boekwaarde per 30 september 2013 Aanschafwaarde Afschrijvingen
35.1
10.5
45.6
-35.1
-
-35.1
-
10.5
10.5
Voor een toelichting wordt verwezen naar punt 6 van de toelichting op de geconsolideerde balans.
-55-
(4) Materiële vaste activa
Boekwaarde per 1 oktober 2011 Aanschafwaarde Afschrijvingen
Inventaris
Vaste bedrijfsmiddelen in uitvoering
Totaal
44.1 -33.4
35.6 -28.3
0.5 -
206.6 -121.3
Bedrijfsgebouwen en terreinen
Machines en installaties
126.4 -59.6 66.8
10.7
7.3
0.5
85.3
Mutaties Aanschafwaarde overboeking Afschrijving overboeking Fusie Investeringen Afschrijvingen ten laste van het resultaat Aanschafwaarde desinvestering Afschrijving desinvesteringen Bijzondere waardevermindering
0.5 -2.6 -3.4
-1.7 1.5 0.2 0.8 -2.5 -1.8 1.8 -
2.1 -1.5 1.4 -3.1 -3.0 2.9 -
-0.4 4.2 0.0 -
0.2 6.9 -8.2 -4.8 4.7 -3.4
Reclassificatie naar activa aangehouden voor verkoop aanschafwaarde
-67.5
-3.4
-6.8
0.0
-77.7
Reclassificatie naar activa aangehouden voor verkoop afschrijvingen Boekwaarde per 30 september 2012 Aanschafwaarde Afschrijvingen Mutaties Overboeking aanschafwaarde Overboeking afschrijvingen Investeringen Afschrijvingen ten laste van het resultaat Aanschafwaarde desinvestering Afschrijving desinvesteringen Bijzondere waardevermindering
35.4
2.9
6.6
-
44.9
-37.6
-2.2
-1.4
3.8
-37.4
56.0
38.2
29.3
4.3
127.8
-26.8
-29.7
-23.4
-
-79.9
29.2
8.5
5.9
4.3
47.9
1.1 -1.5 -6.0 6.0 -5.3 -5.7
-0.4 0.3 0.6 -1.6 0.1 0.0 0.0 -1.0
1.7 -0.3 1.1 -3.0 -2.7 2.6 -0.1 -0.7
-1.3 -1.3
2.8 -6.1 -8.6 8.6 -5.4 -8.7
51.1 -27.6 23.5
38.5 -31.0 7.5
29.4 -24.2 5.2
3.0 3.0
122.0 -82.8 39.2
Boekwaarde per 30 september 2013 Aanschafwaarde Afschrijvingen
Op 30 september 2013 zijn materiële vaste activa nog in gebruik met een aanschafwaarde van 37.0 (2012: 28.0) welke volledig zijn afgeschreven. De contractuele verplichtingen voor de aankoop van materiële vaste activa bedraagt 0.4 per 30 september 2013 (2012: 0.2).
De boekwaarde van de onder operationele lease geleverde installaties was per 30 september 2013 0.9 (2012: 1.5). De investeringen in deze activa gedurende het jaar bedroeg 0.0 (2012: 0.0).
Als reële waarde van het bedrijfsgebouw en -terrein in Zoetermeer geldt de per 30 september berekende in gebruikswaarde (welke overeenkomt met de extern getaxeerde verkoopwaarde min verkoopkosten) van 20.1 (2012: 26.4). De boekwaarde was per eind september 25.4 (2012: 29.8) dus er is 5.3 (2012: 3.4) als bijzondere waardevermindering genomen. De aanleiding bij deze bijzondere waardevermindering zijn verslechterde marktomstandigheden in de verhuur markt en het achterblijven ten opzichte van de verwachtingen van de verhuurde ruimte per 30 september 2013.
-56-
(5) Deelneming in groepsmaatschappijen Dochterondernemingen Stand per 1 oktober 2011
0.0
Aankoop
-
Verkoop
-
Fusie
-
Dividend / kapitaalreductie
-
Resultaat van het jaar
-
Aansprakelijkstelling
-
Stand per 30 september 2012
0.0
Aankoop
38.2
Verkoop
-
Fusie
-
Dividend / kapitaalreductie
-9.0
Resultaat van het jaar
1.2
Aansprakelijkstelling
-
Stand per 30 september 2013
30.4
Per 1 oktober 2012 heeft Siemens Nederland N.V. alle aandelen in Siemens Healthcare Diagnostics B.V. (“SHD”) overgenomen van Siemens Diagnostics Holding II voor het bedrag van 47.6. Omdat het een transactie onder “common control” betreft is ervoor gekozen deze overname te verwerken volgens de “carry over “ methode.
(6) Langlopende vorderingen
2013
2012
Vordering uit hoofde van lease- en huurkoopovereenkomsten
2.7
2.0
Overige vorderingen
0.5
0.6
3.2
2.6
De vorderingen uit hoofde van financiële leaseovereenkomsten worden in de balans als volgt weergegeven: 2013
2012
Vorderingen uit hoofde van kortlopende financiële leaseovereenkomsten
0.3
0.2
Vorderingen uit hoofde van langlopende financiële leaseovereenkomsten
2.7
2.0
3.0
2.2
Het gedeelte korter dan één jaar is opgenomen onder overige financiële vorderingen. De toekomstige te ontvangen minimum leasebetalingen ingevolge financiële lease- en huurkoopoverkomsten, zijn als volgt: 2013
2012
2013 (2012: 2012)
0.4
0.3
2014 (2012: 2013)
0.5
0.3
2015 (2012: 2014)
0.5
0.3
2016 (2012: 2015)
0.5
0.3
2017 (2012: 2016)
0.5
0.3
Later (2012: later dan 2016)
1.3
1.1
Te ontvangen toekomstige minimum leasebetalingen
3.6
2.6
-57-
Onderstaande tabel laat een aansluiting zien tussen de minimum leasebetalingen en de bruto en netto lease-investering en de contante waarde van de minimum leasebetalingen:
Minimum leasebetalingen
2013
2012
3.6
2.6
-
-
Bij: Niet gewaarborgde restwaarde Bruto investering in leases
3.6
2.6
-0.6
-0.4
Af: Voorziening dubieuze debiteuren
-
-
Bij: Afschrijving op niet gewaarborgde restwaarde
-
-
Bij: Initiële directe kosten
-
-
3.0
2.2
Af: Contante waarde van de niet gewaarborgde restwaarde
-
-
Af: Initiële directe kosten
-
-
3.0
2.2
Af: Vooruitontvangen financieringsbaten
Netto investering in leases
Contante waarde van minimum leasebetalingen
De bruto investering in leasecontracten en de contante waarde van de minimum leasevordering vervallen als volgt: 2013 Bruto lease-investering
2012
3.6
2.6
binnen 1 jaar
0.4
0.3
1 tot 5 jaar
1.9
1.2
meer dan 5 jaar
1.3
1.1
Contante waarde van de minimum leasebetaling
3.0
2.2
binnen 1 jaar
0.3
0.2
1 tot 5 jaar
1.5
1.0
meer dan 5 jaar
1.2
1.0
De nog lopende financiële leaseovereenkomsten hebben betrekking op de sector Healthcare en zijn met klanten in de publieke sector gesloten. Voor overige informatie verwijzen we naar de toelichting over financiële instrumenten onder punt 22 van de toelichting op de geconsolideerde balans.
(7) Voorraden
Handelsartikelen en onderdelen
2013
2012
4.4
3.9
-
-
4.4
3.9
Vooruitbetaald op voorraden
Per 30 september 2013 is een voorziening voor 6.6 opgenomen voor incourante voorraden (2012: 7.1).
(8) Onderhanden projecten in opdracht van derden
Langlopende projecten
2013
2012
233.4
169.6
In het onderhanden werk in opdracht van derden is een bedrag van 187.9 (2012: 143.2) aan bezittingen opgenomen met betrekking tot langlopende projecten welke via de Percentage of Completion methode worden verantwoord
Op het onderhanden werk op langlopende projecten is een bedrag van 2.2 (2012: 11.1) aan ontvangen vooruitbetalingen in mindering gebracht. -58-
Het totaal van de omzet gerealiseerd op openstaande projecten, samen met het onderhanden werk minus de nog verwachte verliezen voor constructiecontracten in bewerking per 30 september 2013 is 645.0 (2012: 1,581.9). Het bedrag voor ontvangen vooruitbetalingen voor constructiecontracten in bewerking is 122.6 (2012: 234.5). De omzet voor constructiecontracten bedraagt voor boekjaar 2013: 273.9 (2012: 542.7).
In bovenstaande cijfers van boekjaren 2012 en 2013 is een negatief effect verwerkt voor projecten op het gebied van compressorinstallaties voor de olie- en gasindustrie in Iran. Het betreft hierbij projecten aangegaan in een periode waarin geen sprake was van door de EU uitgevaardigde handelsbeperkingen voor de betreffende klanten. Als gevolg van gewijzigde beoordeling van het kredietrisico is in de omzet van boekjaar 2013 een terugname verwerkt van 63.1 (2012: 100.2) en is op het onderhanden werk op langlopende projecten een bedrag van 20.2 in mindering gebracht. Als gevolg hiervan is het op deze projecten betrekking hebbende onderhanden werk volledig voorzien.
(9) Handelsdebiteuren en overige vorderingen 2013
2012
Handelsdebiteuren
126.4
108.9
Vorderingen op ondernemingen deel uitmakend van het Siemens-concern
463.1
404.6
Vorderingen ter zake van omzetbelastingen
0.6
2.0
Belastingvorderingen (verplichting)
3.3
8.3
Overige vorderingen
4.1
2.6
597.5
526.4
Het merendeel van de vorderingen op ondernemingen, deel uitmakend van het Siemens-concern, betreft vorderingen uit hoofde van tijdelijk binnen het concern rentedragend uitgezette middelen.
In 2012 is voor projecten van de divisie Oil & Gas op het gebied van compressorinstallaties voor de olie- en gasindustrie in Iran een bedrag voorzien van 24.4. Deze zijn vorig jaar gerapporteerd als volledige voorziening op de debiteurenposten in afwachting van verdere ontwikkelingen uit EU regelgeving. Momenteel bevinden deze projecten zich nog in de contractueel verplichte
opschortende fase, maar naar verwachting kan en zal in het laatste kwartaal van kalenderjaar 2013
daadwerkelijk tot ontbinding worden overgegaan.
(10) Overige financiële activa
2013
2012
Vorderingen uit hoofde van financiële leaseovereenkomsten
0.3
0.2
Overige
2.6
7.5
2.9
7.7
-59-
(11) Geldmiddelen en kasequivalenten
Siemens Nederland N.V. zet haar geld rentedragend uit op rekeningen van financiële instellingen binnen de Siemensgroep. Deze bedragen worden bij Overige Vorderingen verantwoord. Op externe bankrekeningen staat enkel geld dat op zeer korte termijn ontvangen is of gebruikt dient te worden. Het doel is om het uitstaande bedrag onder geldmiddelen te minimaliseren. De onderneming heeft geen kas of contanten.
Bankrekeningen (rekening courant)
2013
2012
2.4
0.2
2013
2012
-
32.8
(12) Activa aangehouden voor verkoop
Activa aangehouden voor verkoop
Per 26 september 2013 is ons pand te Den Haag voor 77.3 verkocht aan PingProperties, waarbij Siemens via een ‘saleand-lease back’ constructie de kantoorgebouwen langjarig (12 jaar plus 5 jaar optie) blijft gebruiken. Reden voor de verkoop is de wereldwijde Real Estate strategie voor het afbouwen van eigen panden met als doel middelen vrij te maken voor kernactiviteiten binnen Siemens AG.
(13) Eigen vermogen Geplaatst aandelenkapitaal 36.3
Resultaat na belastingen
Agio
Ingehouden winsten
Actuarieel resultaat
Resultaat voor het jaar
Totaal
160.4
7.4
-24.8
121.5
300.8
-
-
-
-
5.0
5.0
Netto-mutatie door actuariële winsten en verliezen op pensioenen
-
-
-
-0.6
-
-0.6
Totale baten en lasten
-
-
-
-0.6
5.0
4.4
Dividend
-
-
-
-
-100.0
-100.0
Toevoeging aan reserves Bevroren aandeel in actuarieel resultaat
-
-
21.5
-
-21.5
-
Stand 1 oktober 2011
-
-
-25.2
25.2
-
-
36.3
160.4
3.7
-0.2
5.0
205.2
Resultaat na belastingen
-
-
-
-
16.1
16.1
Netto-mutatie door actuariële winsten en verliezen op pensioenen
-
-
-
-0.2
-
-0.2
Totale baten en lasten
-
-
-
-0.2
16.1
15.9
Acquisitie
-
-9.5
-
-
-
-9.5
Toevoeging aan reserves
-
-
5.0
-
-5.0
-
36.3
150.9
8.7
-0.4
16.1
211.7
Stand 30 september 2012
Stand 30 september 2013
De reserves bestaan uit saldi van ingehouden winsten uit voorgaande boekjaren en de cumulatieve actuariële winsten en verliezen (zie punt 19, positie in het eigen vermogen onder pensioenen). Per 30 september 2013 zijn uitgestelde resultaten op hedge-instrumenten onderdeel van de reserves. Deze reserve bedraagt EUR 26,280. Doordat het mutatieoverzicht in miljoenen euro’s is weergegeven, is deze reserve niet zichtbaar in dit overzicht.
Geplaatst aandelenkapitaal Per 30 september 2013 bedraagt het maatschappelijke kapitaal van de vennootschap 100 miljoen euro en is verdeeld in 100,000 aandelen van duizend euro nominaal. Per 30 september 2013 zijn van het maatschappelijke kapitaal 36,307 aandelen geplaatst en volgestort. -60-
(14) Voorzieningen
Garantie
Ordergerelateerd
Personeelsgerelateerd
Overige
Totaal
Boekwaarde per 1 oktober 2011 Toevoegingen gedurende het jaar Bestedingen Teruggeboekte bedragen
25.1 16.1 -4.8 -3.9
14.0 13.2 -5.6 -5.7
6.9 12.4 -6.2 -1.1
12.8 5.6 -8.5 -1.4
58.8 47.3 -25.1 -12.1
Boekwaarde per 30 september 2012
32.5
15.9
12.0
8.5
68.9
Toevoegingen gedurende het jaar Bestedingen Teruggeboekte bedragen
12.1 -2.7 -4.6
15.6 -9.0 -3.8
15.4 -12.3 -0.3
25.7 -8.2 -0.2
68.8 -32.2 -8.9
Boekwaarde per 30 september 2013
37.2
18.7
14.8
25.8
96.6
Kortlopend 30 september 2012 Langlopend 30 september 2012
19.2 13.3
14.8 1.2
6.5 5.5
4.3 4.2
44.7 24.2
Boekwaarde per 30 september 2012
32.5
15.9
12.0
8.5
68.9
Kortlopend 30 september 2013
13.1
15.3
9.7
22.0
60.1
Langlopend 30 september 2013
24.1
3.4
5.1
3.8
36.5
Boekwaarde per 30 september 2013
37.2
18.7
14.8
25.8
96.6
Voor een toelichting op de voorzieningen wordt verwezen naar punt 19 van de toelichting op de geconsolideerde balans.
(15) Uitgestelde belastingverplichting
2013
Mutatie via eigen vermogen
Mutatie via winst en verliesrekening
Fusie
2012
Mutatie via eigen vermogen
Mutatie via winst en verliesrekening
Fusie
2011
Uitgestelde belastingvorderingen: Immateriële vaste activa
-
-
-
-
0.0
-
-0.8
-
Materiële vaste activa
0.5
-
0.5
-
-
-
-
-
-
Pensioenen
0.0
0.1
-0.1
-
0.0
0.1
-0.3
-
0.2
Voorzieningen
0.5
-
0.2
-
0.3
-
0.0
-
0.3
-
-
-
-
-
-
-0.5
-
0.5
1.0
0.1
0.6
-
0.3
0.1
-1.6
-
1.8
Compensabele verliezen
0.8
Uitgestelde belastingverplichtingen: Immateriële vaste activa
1.8
-
0.1
-
1.7
-
-0.4
-
2.1
Materiële vaste activa
3.0
-
-2.4
-
5.4
-
-1.7
0.2
6.9
Voorzieningen
1.9
-
1.5
-
0.4
-
-0.0
-
0.4
6.7
-
-0.8
-
7.5
-
-2.1
0.2
9.4
5.7
-0.1
-1.4
-
7.2
-0.1
-0.5
0.2
7.6
Netto uitgestelde belastingverplichting
Alle belastingvorderingen en -verplichtingen zijn in de balans opgenomen.
Siemens Nederland N.V. is onderdeel van een fiscale eenheid, geleid door de Siemens International Holding B.V., waarbij alle partijen hoofdelijk aansprakelijk zijn.
-61-
(16) Overige financiële verplichtingen (onderdeel van langlopende verplichtingen) 2013
2012
Financiële lease- en huurkoopverplichtingen
3.3
2.8
Ontvangen vooruitbetalingen op bestellingen
14.8
-
18.1
2.8
De post ontvangen vooruitbetalingen op bestellingen is het gevolg van het verkopen van ons pand te Den Haag aan PingProperties en is het lange termijn deel voor de upgrade naar de LEED gold status. Voor details verwijzen we naar de toelichting onder punt 25 in de geconsolideerde jaarrekening.
(17) Kortlopende verplichtingen 2013 Handelscrediteuren
2012
237.6
66.7
24.2
54.2
224.4
307.1
Schulden ter zake van belastingen en premies van sociale verzekeringen
57.9
51.5
Overige schulden en overlopende passiva
42.0
30.7
0.6
5.5
Ondernemingen deel uitmakend van het Siemens-concern Ontvangen vooruitbetalingen op bestelling
Verplichting vreemde-valutatermijncontracten Af te dragen pensioenpremie
2.8
2.8
589.5
518.5
In de post handelscrediteuren is een bedrag van 153.2 opgenomen voor projecten op het gebied van compressorinstallaties voor de olie- en gasindustrie in Iran. Het betreft hierbij projecten die nog zijn aangegaan onder destijds door Siemens vrijgegeven regelgeving betreffende business in Iran, deze regelgeving was gebaseerd op door de EU uitgevaardigde sancties en andere handelsbeperkingen. Momenteel bevinden deze projecten zich nog in de contractueel verplichte opschortende fase, maar naar verwachting kan en zal in het laatste kwartaal van 2013 daadwerkelijk tot ontbinding worden overgegaan. Vanwege de huidige sanctie kan na ontbinding van de contracten, de momenteel voorziene bedragen nog niet worden terugbetaald aan de opdrachtgevers. Rente over de terug te betalen som is niet voorzien. Dit omdat Siemens niet in gebreke is, op grond van EU regelgeving.
In de post ontvangen vooruitbetalingen op bestellingen is een bedrag opgenomen van 6.3 als gevolg van het verkopen van ons pand te Den Haag aan PingProperties. Dit is het korte termijn deel voor de upgrade naar de LEED gold status. Voor details verwijzen we naar de toelichting bij de geconsolideerde jaarrekening onder punt 25.
De schulden ter zake van belastingen en premies sociale verzekeringen zijn gesaldeerd met de vorderingen ter zake van belastingen en premies sociale verzekeringen, mits deze betaald danwel gevorderd worden aan / van dezelfde partij.
(18) Niet in de balans opgenomen verplichtingen
De vennootschap vormt met haar moedermaatschappij en andere Nederlandse groepsmaatschappijen een fiscale eenheid voor de heffing van de vennootschapsbelasting. De vennootschap vormt met haar moedermaatschappij een fiscale eenheid voor de omzetbelasting. Voor beide fiscale eenheden geldt dat alle tot deze eenheden behorende vennootschappen hoofdelijk aansprakelijk zijn voor door de respectievelijke fiscale eenheden verschuldigde belastingen.
Voor de kwantificering van langlopende huurverplichtingen en verplichtingen met betrekking tot bedrijfsmiddelen wordt verwezen naar punt 22 van de toelichting op de geconsolideerde balans.
-62-
Toelichting op de Vennootschappelijke winst- en verliesrekening (19) Verbonden partijen Transacties met bestuurders en managers op sleutelposities Siemens Nederland N.V. heeft geen leningen verstrekt aan, noch transacties gedaan met bestuurders en managers.
Overige transacties met verbonden partijen De waarde van transacties van goederen en diensten met ondernemingen behorende tot de consolidatiekring van Siemens AG is als volgt: Transactiewaarde boekjaar 2013
2012
Aankoop
502.4
581.4
Verkoop
76.7
71.0
Rente boekjaar
Uitstaand saldo boekjaar
2013
2012
2013
2012
0.3
3.5
414.0
366.0
-
-
-
-
-0.5
-0.6
-
-
-0.2
-0.1
-
-
Verstrekte leningen en rentebaten Siemens Financial Services (korte termijn) Ontvangen leningen en rentelasten Siemens Financial Services (lange termijn) Kosten voor garantstelling Siemens Financial Services Kosten overname debiteurrisico Siemens Financial Services
De interest welke in rekening gebracht wordt bij verbonden partijen vindt op een zakelijke, objectieve basis plaats (EURIBOR plus een opslag) en wordt uiterlijk binnen zes maanden na jaareinde afgewikkeld. Voor geen enkel saldo is zekerheid gesteld.
Siemens Nederland N.V. hanteert een cashpool bij de Treasury afdeling van Siemens AG waar tegen marktconforme rentes saldi worden aangehouden en leningen worden uitgezet en / of betrokken.
-63-
(20) Financiële instrumenten
In het volgende overzicht wordt een overzicht gegeven van de boekwaarde van alle in de jaarrekening opgenomen financiële instrumenten: 2013
2012
3.2
2.6
597.5
526.4
2.9
7.7
3.3
2.8
589.5
518.5
Financiële activa Financiële vaste activa: Langlopende vorderingen Vorderingen: Handelsdebiteuren en overige vorderingen Overige financiële vorderingen Financiële passiva Langlopende verplichtingen: Overige financiële verplichtingen: Schulden uit hoofde van lease- en huurkoopovereenkomsten Kortlopende verplichtingen: Kortlopende verplichtingen
De reële waarde van kortlopende verplichtingen komt overeen met de boekwaarde. Dit wordt verklaard door de hoge mate van liquiditeit en/of korte looptijd van de instrumenten.
Lange termijn vorderingen, zoals de vordering op overige beleggingen en de vorderingen uit financiële lease- en huurkoopovereenkomsten
worden
door
Siemens
Nederland
N.V.
geëvalueerd
op
basis
van
rentevoeten,
kredietwaardigheidsprognoses en het financiële risico van de onderliggende projecten. Op basis van deze evaluatie worden waar nodig voorzieningen voor oninbaarheid van vorderingen opgenomen. Op 30 september 2013 en op 30 september 2012 zijn de boekwaarden van de lange termijn vorderingen, na aftrek van voorzieningen, vergelijkbaar met de reële waarden.
(21) Personeel
Het volgende personeel. omgerekend in volledige dienstverbanden. is werkzaam bij Siemens Nederland N.V.
Verkoopdivisies Bestuur en stafafdelingen Totaal
2013
2012
2.030
2,067
228
249
2,258
2,316
Voor een toelichting op de beloning van de bezoldiging van de Directieraad en de Raad van Commissarissen wordt verwezen naar punt 29 van de geconsolideerde jaarrekening.
(22) Afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen op immateriële en materiële vaste activa 2013 Immateriële vaste activa
2012
-
-
Materiële vaste activa
11.5
11.8
Totaal
11.5
11.8
-64-
(23) Personeelskosten 2013
2012
173.3
158.9
Pensioenlasten
19.3
19.8
Overige sociale lasten
13.5
13.2
206.1
191.9
Lonen en salarissen
Totaal
(24) Audit fees
Op basis van Boek 2 van het Burgerlijke Wetboek Titel 9 art. 362 lid 9, ziet Siemens Nederland N.V. af van het toelichten van de kosten van de controlerend accountant daar Siemens AG deze kosten in haar geconsolideerde jaarrekening onder IFRS volgens EU normen opneemt.
-65-
Den Haag, 5 december 2013
De Raad van Bestuur:
drs. A.F. van der Touw (voorzitter)
W.G. van der Poel
ir. B.C. Fortuyn
De Raad van Commissarissen:
drs. H. de Boer
R. Aurich (voorzitter)
B. van der Veer RA
-66-
Overige gegevens Statutaire bepaling met betrekking tot de winstbestemming Artikel 22 lid 1 van de statuten luidt als volgt: “De winst blijkens de vastgestelde winst- en verliesrekening staat ter beschikking van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders.”
Voorgesteld wordt de winst over het boekjaar 2013 als volgt te verdelen:
Dividend
16.0
Dit voorstel is nog niet in de balans verwerkt.
In totaal zal er 20.0 aan dividend worden betaald, wat bestaat uit 16.0 winst over boekjaar 2013 als ook 4.0 uit de ingehouden winsten.
Gebeurtenissen na balansdatum Er waren geen gebeurtenissen na balansdatum, die van invloed zijn op de cijfers in deze jaarrekening of additionele toevoeging behoeven.
-67-
Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Aan: de Algemene Vergadering van Aandeelhouders en de Raad van Commissarissen van Siemens Nederland N.V.
Verklaring betreffende de jaarrekening
Wij hebben de in dit rapport opgenomen jaarrekening voor het jaar eindigend op 30 september 2013 van Siemens Nederland N.V. te ’s-Gravenhage gecontroleerd. De jaarrekening omvat de geconsolideerde en de enkelvoudige jaarrekening. De geconsolideerde jaarrekening bestaat uit de geconsolideerde balans per 30 september 2013, de geconsolideerde winst- en verliesrekening, het geconsolideerd overzicht van het totaalresultaat en het geconsolideerd kasstroomoverzicht over de periode 1 oktober 2012 tot en met 30 september 2013 met de toelichting waarin zijn opgenomen een overzicht van de belangrijke grondslagen voor financiële verslaggeving en overige toelichtingen. De enkelvoudige jaarrekening bestaat uit de enkelvoudige balans per 30 september 2013 en de enkelvoudige winst-enverliesrekening over de periode 1 oktober 2012 tot en met 30 september 2013 met de toelichting, waarin zijn opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen.
Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur van de vennootschap is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven in overeenstemming met International Financial Reporting Standards zoals aanvaard binnen de Europese Unie en met Titel 9 Boek 2 van het in Nederland geldende Burgerlijk Wetboek (BW), alsmede voor het opstellen van het verslag van de raad van bestuur in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. Het bestuur is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten.
Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat.
Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico's dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten.
Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de vennootschap, Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de door het bestuur van de vennootschap gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening.
Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden.
-68-
Oordeel betreffende de geconsolideerde jaarrekening Naar ons oordeel geeft de geconsolideerde jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en samenstelling van het vermogen van Siemens Nederland N.V. per 30 september 2013 en van het resultaat en de kasstromen over de periode 1 oktober 2012 tot en met 30 september 2013 in overeenstemming met International Financial Reporting Standards zoals aanvaard binnen de Europese Unie en met Titel 9 Boek 2 BW.
Oordeel betreffende de enkelvoudige jaarrekening Naar ons oordeel geeft de enkelvoudige jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en samenstelling van het vermogen van Siemens Nederland N.V. per 30 september 2013 en van het resultaat over de periode 1 oktober 2012 tot en met 30 september 2013 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW.
Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen Ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder e en f BW vermelden wij dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van het onderzoek of het verslag van de raad van bestuur, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig Titel 9 Boek 2 BW is opgesteld, en of de in artikel 2:392 lid 1 onder b tot en met h BW vereiste gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden wij dat het verslag van de raad van bestuur, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW.
Amsterdam, 5 december 2013
Ernst & Young Accountants LLP
w.g. drs. O.E.D. Jonker RA
-69-
Siemens Groep in Nederland
Tel. (070) 333 3333 Fax (070) 333 2917 Contact: www.siemens.nl/contact Internet: www.siemens.nl
FJ/497/500/121/ART
Hoofdkantoor: Prinses Beatrixlaan 800 2595 BN Den Haag Postbus 16068 2500 BB Den Haag
