Fietsvisie Stadsregio Arnhem Nijmegen

Fietsvisie Stadsregio Arnhem Nijmegen

Fietsvisie Stadsregio Arnhem Nijmegen

1

FIETSVISIE STADSREGIO ARNHEM NIJMEGEN

HOOFDSTUK

1 Inleiding

Inhoudsopgave 1

INLEIDING 3

1.1 1.2

Met de fiets sterk op weg! 3 Trends en ontwikkelingen in de Stadsregio Arnhem Nijmegen 4 Leeswijzer 5

1.3 2

2

BELEIDSKADERS EN TYPERING STADSREGIO 6

2.1 2.1.1 2.1.2 2.1.3 2.1.4 2.1.5 2.2

Beleidskaders 6 Regionale Nota Mobiliteit 6 Netwerkanalyse 7 Offensief Bereikbaarheid 7 Gelders Fietsnetwerk 7 Fiets filevrij! 8 Typering Stadsregio 9

3

DE STADSREGIO KIEST 13

3.1 3.1.1 3.1.2 3.1.3 3.2 3.2.1 3.3

Utilitaire en recreatieve fietsers 13 Utilitaire fietsers 14 Recreatieve fietsers 14 Het accent op utilitaire relaties 14 Hoogwaardige routes 15 Snelle routes voor de forenzen 15 Mobilisten verleiden 16

3.4 3.4.1 3.4.2 3.4.3 3.5 3.6 3.6.1

Gelaagdheid van het fietsnetwerk 16 Fietsruggengraat 17 Primaire fietsroutes 17 Basisnetwerk 19 Ketenmobiliteit 19 Hoofdfietsnetwerk 20 Wijzigingen in het netwerk 20

4

DE STADSREGIO PROGRAMMEERT 22

4.1 4.2 4.3

Programmeren 22 Uitwerking van de criteria 23 Toepassing programmering 24

BIJLAGEN Bijlage 1 25 Bevolkingsdichtheid Stadsregio Bijlage 2 27 Werkgelegenheid Stadsregio Bijlage 3 29 Fietsnetwerken (basisnetwerk: utilitair en recreatief) Bijlage 4 35 Ingevulde, toegepaste en uitgewerkte programmering

1.1

COLOFON 73

Met de fiets sterk op weg! De fiets als vervoermiddel is een betekenisvol instrument om de mobiliteitsontwikkelingen in de Stadregio Arnhem Nijmegen te kunnen beheersen en beïnvloeden. De fiets verbruikt niets, vervuilt niets, is gezond, bestrijdt over gewicht en wordt steeds populairder door nieuwe technische ontwikkelingen zoals de opkomst van de elektrische fiets. Op korte afstanden is de fiets een veel gebruikt vervoermiddel. De fiets wordt dage lijks gebruikt om naar school of het werk te gaan, de dagelijkse boodschappen en als aansluiting op het openbaar vervoer.

De afgelopen jaren is in de Stadsregio Arnhem Nijmegen al ingezet op de realisatie van een duurzaam veilig basisnetwerk. Dit netwerk is nu, op een paar missing links na, gereed. Het is nu tijd voor de volgende stap. Er is namelijk nog veel potentie om het fietsgebruik verder te laten groeien. Daarnaast blijft ook de mobiliteitsbehoefte in de Stadsregio Arnhem Nijmegen in ieder geval tot 2040 toenemen. De Stadsregio Arnhem Nijmegen staat voor de uitdaging om deze mobiliteitsgroei op een goede en verant woorde manier te laten plaatsvinden. Een van deze uitdagingen is om mensen te verleiden de fiets in plaats van de auto te nemen en de

3

INLEIDING


1.2

4

fiets als vervoermiddel nadrukkelijker op de kaart te zetten. In deze fietsvisie wordt deze uitdaging aangegaan. De regio is eerst geïn ventariseerd om te bekijken waar de grootste kansen en mogelijkheden voor fiets liggen. Op basis van deze inventarisatie is een regio nale fietsvisie met een utilitair hoofdfietsnet werk vastgesteld. Om tot een afgewogen programmering te komen voor dit hoofdfietsnetwerk is tenslotte een visie op programmeren vastgesteld, waarbij het gehele hoofdfietsnetwerk is geïnventariseerd. De twintig gemeenten zijn nauw betrokken bij dit proces, en zonder de (enthousiaste) medewerking van de gemeen ten had deze fietsvisie nooit opgesteld kun nen worden. Trends en ontwikkelingen in de Stadsregio Arnhem Nijmegen De Stadsregio is een verstedelijkt gebied met als historische zwaartepunt de twee steden Arnhem en Nijmegen. Daarnaast telt de Stadsregio nog negen middelgrote en negen kleinere gemeenten. In de afgelopen 10 jaar is de automobiliteit in de Stadsregio Arnhem Nijmegen gegroeid met ruim 25% (ten opzichte van circa 30% gemiddeld in Nederland). De verwachting is dat deze groei tot 2040 door blijft zetten.

Tot 2020 wordt de meeste mobiliteitsgroei verwacht in de relaties tussen de stadsranden en vooral op verplaatsingen tussen 5 en 20 kilometer en door het bovenlokale verkeer (relaties Randstad en Duitsland). De mobiliteitsgroei veroorzaakt knelpunten op het gebied van aantrekkelijkheid (verkeers leefbaarheid, geluid, verkeersveiligheid en luchtkwaliteit) en op het gebied van bereik baarheid (files, logistiek, parkeerproblemen en barrières) van de regio. Het fietsverkeer kan bijdragen aan het oplossen van de mobiliteit problematiek binnen de Stadsregio Arnhem Nijmegen.

Een voornaam vertrekpunt is hoe de Stads regio Arnhem Nijmegen aankijkt tegen het fietsbeleid voor de lange termijn. De ambitie om actueel fietsbeleid te voeren valt of staat met het uitdragen van een fietsvisie zowel ten aanzien van het netwerk als het program meren van alle initiatieven. Voorliggend document bevat een visie op netwerkniveau maar ook visie op de wijze van programmeren. De visie op het netwerk kan nog zo groot en ambitieus zijn, op program maniveau dienen altijd keuzes gemaakt te worden. Keuzes liggen opgesloten in welke koers en lijn de regio de komende jaren wil uitzetten. Kortom, een visie op fietsen in de regio is van cruciaal belang binnen het uitein

delijk te hanteren regionale fietsprogramma. Bij het opstellen van de fietsvisie is afstem ming gezocht met de Regionale Nota Mobi liteit (ReNoMo): ‘bundelen en verknopen’ en met de beleidsaandachtspunten van alle 20 gemeenten in de Stadsregio Arnhem Nijmegen. De fietsvisie wordt sterker en voldragen als deze verankerd is met die regionale visie en met de lokale speerpunten die er liggen bij de gemeenten.

1.3

Leeswijzer De voorliggende visie bestaat uit drie hoofd stukken:

Beleidskaders en typering van de regio Dit hoofdstuk omvat een korte omschrijving van de regio en wat de regio kenmerkt en typeert. De kenmerken vormen belangrijke aanknopingspunten voor de strategie en het te voeren fietsbeleid. Daarnaast is een inven tarisatie gemaakt van de bestaande beleids kaders.

De Stadsregio Arnhem Nijmegen kiest In dit hoofdstuk wordt de centrale visie van de Stadsregio Arnhem Nijmegen op fietsen toegelicht. Allereerst wordt een onderscheid gemaakt tussen recreatief en utilitair fiets gebruik, waarbij een keuze wordt gemaakt voor het stimuleren van het utilitair fiets

gebruik in de Stadsregio Arnhem Nijmegen. Op basis van de uitgangspunten waaraan de recreatieve en utilitaire netwerken moeten voldoen wordt in dit hoofdstuk het basisfiets netwerk van de Stadsregio Arnhem Nijmegen gepresenteerd. Het basisnetwerk wordt ver volgens uitgebouwd in een hoofdfietsnetwerk waarin de belangrijkste utilitaire regionale fietsverbindingen zijn opgenomen. Op de relaties van dit hoofdfietsnetwerk liggen de grootste kansen om het utilitair fietsgebruik verder te stimuleren en automobilisten te ver leiden om de fiets als vervoermiddel te kiezen. De Stadsregio Arnhem Nijmegen wil samen met de partners de komende jaren prioriteit geven aan het ontwikkelen van dit hoofdfiets netwerk. De Stadsregio Arnhem Nijmegen programmeert Om tot een afgewogen programmering te komen zijn een paar cruciale aspecten van grote betekenis. Op welke route is een kwaliteitsverbetering wenselijk of nood zakelijk, op welke routes wordt (bestuurlijk) samengewerkt, en op welke routes is veel winst te bepalen gelet op de grote stromen fietsers en/of het grote potentieel van fietsers gelet op de omvang van de woon- en werk gebieden al dan niet in combinatie met file gevoelige trajecten.

5


BELEIDSKADERS EN TYPERING STADSREGIO

2 Beleidskaders en typering Stadsregio binnenstadservice of de uitgifte van OV- fietsen op OV-locaties. 2.1.2 Netwerkanalyse De bereikbaarheid van de economische kern gebieden staat onder druk. Naast de externe bereikbaarheid zijn er ook knelpunten voor de interne bereikbaarheid. Dit vormt een bedreiging voor de gewenste ruimtelijk- economische ontwikkeling. Naast de weg capaciteit loopt ook de spoorcapaciteit tegen haar maximum aan waardoor ook hier door stromingsproblemen beginnen op te treden. 2.1 Beleidskaders 2.1.1 Regionale Nota Mobiliteit In de Regionale Nota Mobiliteit (ReNoMo) kiest de Stadsregio Arnhem Nijmegen voor een focus op de regionale bereikbaarheid en wordt maximaal ingezet op de gebundelde regionale vervoersstromen en het verkno pen van vervoersnetwerken. Deze focus is vertaald naar het Meerjaren Uitvoeringspro gramma Mobiliteit. Met de keuzes in de ReNoMo zet de Stadsregio Arnhem Nijmegen in op de projecten die de grootste bijdrage leveren aan de verbetering van de regionale bereikbaarheid. De focus ligt daarbij op regio nale c.q. bovenregionale projecten.

6

Het fietsbeleid in de ReNoMo richt zich even zeer op die regionale verbindingen, evenals op een betere aansluiting van de fiets op het openbaar vervoernetwerk. De fiets is een essentiële schakel in de ketenmobiliteit. Ook goede stallingen en transferpunten op cruciale locaties dragen bij aan het verknopen van de netwerken. Het fietsgebruik kan buiten de realisatie van lijninfrastructuur ook op andere wijzen gesti muleerd worden. Het aanbieden van diensten en services die gebruik maken van de flexibele eigenschappen van de fiets als vervoermiddel horen daar ook bij. Voorbeelden daarvan zijn stallingvoorzieningen op bestemmingslocaties,

Om de bereikbaarheid te verbeteren wordt ingezet op vijf pijlers: benutten, openbaar vervoer, fiets, prijsbeleid en programma management.

2.1.3 Offensief Bereikbaarheid De Stadsregio Arnhem Nijmegen heeft in het regionaal plan de ambitie geformuleerd om in ieder geval tot 2020 ruimtelijk economisch te groeien. Vanuit de Taskforce Mobiliteits management is het Offensief Bereikbaar heid opgericht. Binnen dit initiatief werken overheden samen met het bedrijfsleven om de regionale bereikbaarheid te verbeteren. Inmiddels zijn er ruim vijfenvijftig werkgevers aangesloten bij het Offensief Bereikbaarheid.

Een van de doelen van het initiatief is het stimuleren van het fietsgebruik door werk gevers. Vanuit het Offensief Bereikbaarheid worden enkele projecten opgezet waarbij werkge vers worden ondersteund bij het aanbieden van fietsoplossingen voor de werknemers. Hierbij kan bijvoorbeeld worden gedacht aan een elektrisch fietsenplan en een belonings systeem voor woon-werkfietsers.

2.1.4 Gelders Fietsnetwerk De provincie Gelderland heeft in 2009 het ‘Gelders Fietsnetwerk’ geïmplementeerd. Hoofddoelstelling die daarbij wordt gehan teerd is ‘meer mensen op de fiets’. De accenten die het ‘Gelders Fietsnetwerk’ legt zijn: • vervolmaken van een compleet fietsnet werk, • rechtstreekse fietsroutes, • fiets als goed alternatief voor de auto, • verkeersveiligheid • afstemming met andere vervoerswijzen en andere beleidsvelden zoals recreatie, welzijn, milieu en ruimtelijke ordening.

Alle regio’s binnen de provincie Gelderland hebben een eigen identiteit. Elke regio heeft zo zijn eigen specifieke (weg)kenmerken, wegenstructuur, fietsstructuur en ruimtelijke

7


kenmerken. De provincie onderstreept daar om de noodzaak om tot regionale fietsvisies en regionale samenwerking over te gaan om per regio tot goede en effectieve inzet van fiets te komen. Elke regio vraagt om een specifieke aanpak ten aanzien van de rol van de fiets in de mobiliteitsvisie. Deze fietsvisie zal de input van de Stadsregio Arnhem Nijmegen zijn in het Gelders Fietsnetwerk. 2.1.5 Fiets filevrij! ‘Fiets filevrij’ is een samenwerkingsverband van de Fietsersbond, regionale overheden en het Ministerie van Verkeer en Waterstaat met het doel automobilisten te verleiden om de fiets te pakken naar hun werk. Het project ‘Fiets filevrij!’ is in 2006 gestart onder de vlag van ‘FileProof’ en gaat nu verder als zelfstan dig project.

8

Projectdeelnemers aan ‘Fiets filevrij’ zetten zich in om de volgende type projecten te realiseren: • het realiseren van verbeteringen op bestaande fietsroutes die langs fileknooppunten lopen; • het verhogen van de aantrekkelijkheid en kwaliteit van de fietsroutes; • actieve communicatie over de routes richting werkgevers en werknemers. Het doel van ‘Fiets filevrij!’ is om forensen een mogelijkheid te bieden om sneller en


makkelijker naar hun werk te fietsen dan nu het geval is. De Stadsregio Arnhem Nijmegen participeert ook in het project ‘Fiets filevrij!’ Het ‘RijnWaalpad’ (Snelfietsroute Arnhem Nijmegen) heeft een bijdrage van € 5 miljoen ontvangen uit de fondsen van ‘Fiets file vrij!’ Voor het RijnWaalpad ligt reeds een afgestemd uitvoeringsplan waarbij betrok ken partijen (provincie, Stadsregio Arnhem Nijmegen, gemeenten, fietsersbond etc.) tot verregaande overeenstemming zijn gekomen over de wijze waarop het project gerealiseerd gaat worden. Aangezien er reeds overeen stemming is over het uitvoeringsprogramma van het RijnWaalpad is deze niet meegeno men in het programma van deze fietsvisie.

2.2

Typering Stadsregio De Stadsregio Arnhem Nijmegen is een sterk variërende regio met specifieke kwaliteiten. Enerzijds bestaat de kern van de regio uit een sterk verstedelijkt gebied met een hoge bevolkingsdichtheid, concentratie van werk gelegenheidsgebieden en een hoog voor zieningenniveau. Anderzijds kent de regio ook meer landelijke gebieden met een lagere

bevolkingsdichtheid en voorzieningenniveau. De Stadsregio Arnhem Nijmegen verwacht een toename van de verkeersbewegingen op de regionale en nationale verkeersaders in, door en langs de regio zoals de A12, de A50, A73, A15, de A325 en de A326. Ook op het regionale wegennet en de hoofdinvalswegen van Arnhem en Nijmegen (stadsranden) zal van een verkeerstoename sprake zijn.

Afbeelding 1 Stedelijke en groene gebieden

In januari 2010 zijn subsidieaanvragen voor de snelfietsroutes Arnhem – Zevenaar en Nijmegen – Beuningen in voorbereiding. Deze snelfietsroutes zullen bij ‘Fiets filevrij!’ worden aangemeld voor een eventuele subsidiebijdrage.

9


Op dit moment is er sprake van een bereik baarheidsprobleem in de Stadsregio Arnhem Nijmegen. Er zijn dagelijkse files op de A50, A12, Pleijroute, A325 en voor de Waalbrug in Nijmegen. Om de regio bereikbaar te h ouden worden er tot 2020 enkele grootschalige werkzaamheden uitgevoerd: • de A50 wordt verbreed tussen Ewijk en Grijsoord; Afbeelding 2 Dichtheid inwoners

10


• de A12 wordt verbreed tussen Velperbroek en Waterberg; • in Nijmegen worden een nieuwe stadsbrug gebouwd; • de A15 wordt doorgetrokken. Het verkeer blijft tot 2020 (ernstige) hinder ondervinden van deze grootschalige werk zaamheden. Daarnaast is uit onder andere de netwerkanalyse (2007) gebleken dat naast

bouwen van wegen tal van andere maat regelen nodig zijn om de Stadsregio Arnhem Nijmegen bereikbaar te houden. Het inzetten en promoten van het fiets gebruik in het forenzenverkeer is één van deze maatregelen. Naast de inzet van de fiets zijn er ook plannen ter verbetering van het hoogwaardige openbaar vervoer (in samenwerking met overheden, bedrijfsleven

en openbaar vervoersondernemers). Fiets en openbaar vervoer kunnen elkaar daarbij ver der versterken. De fiets kan een prominentere rol gaan vervullen om de bereikbaarheid van de kern gebieden van de regio, zoals zichtbaar in de afbeeldingen 2 en 3, te verbeteren. Deze kaarten zijn ook weergegeven in bijlagen 1 en 2.

Afbeelding 3 Werkconcentraties (bron: Noordzuiden)

11


3 De Stadsregio kiest

In afbeelding 2 is de dichtheid van de inwo ners weergegeven. Daarbij is onderscheid te maken in: • grote steden (Nijmegen, Arnhem; 145.000 - 160.000); • voorsteden (Wijchen, Zevenaar, Elst, Duiven en Beuningen; 40.000 - 25.000); • overige steden (< 25.000 inwoners). In afbeelding 3 zijn de voornaamste en domi nante werkgebieden in de categorie ‘zakelijke en financiële’ dienstverlening weergegeven. De Stadsregio Arnhem Nijmegen kenmerkt zich door agglomeraties en daarmee zijn de afstanden tussen woon en werkgebieden relatief klein. Op deze korte relaties (tot 15 km.) is een groot fietspotentieel. Met het realiseren van verschillende fietsmaatrege len wil de Stadsregio Arnhem Nijmegen dit fietspotentieel zo optimaal mogelijk benutten.

• • • • •

12

De Stadsregio Arnhem Nijmegen kiest op hoofdlijnen voor het volgende: primair gericht op utilitaire relaties; creëren van snelfietsroutes voor forenzen; het verleiden van de (auto)mobilist om de fiets te nemen; aanbrengen van gelaagdheid in het fietsnetwerk; het stimuleren van ketenmobiliteit door fietsvoorzieningen om en nabij OV-knopen te verbeteren.

3.1

Utilitaire en recreatieve fietsers Ten aanzien van het fietsgebruik zijn er twee soorten fietsers te onderscheiden: utilitaire fietsers en recreatieve fietsers. In deze para graaf wordt een beschrijving gegeven van beide groepen en wordt aangegeven waarop de Stadsregio Arnhem Nijmegen voornamelijk inzet.

3.1.1 Utilitaire fietsers De doelgroep utilitair fietsverkeer bestaat voornamelijk uit de dagelijkse fietsers. Dit zijn de mensen die elke dag de fiets pakken om naar hun werk te fietsen of naar school te gaan. Het gebruik van de fiets is voor

13

DE STADSREGIO KIEST


s ommigen een gewoonte. Vaak zien we dat deze groep ook de fiets pakt voor andere ver plaatsingen die minder vaak voorkomen zoals het fietsen naar een sportclub of het doen van boodschappen. Juist omdat het om dagelijkse verplaatsingen gaat kan door op deze groep in te spelen veel worden gewonnen. Denk aan minder verkeerscongestie, minder belasting voor het milieu, minder ziekteverzuim en meer mensen die zich vaak plezieriger voelen.

3.1.2 Recreatieve fietsers De recreatieve fietser is niet alleen een toerist die op vakantie is. Voor het grootste deel blijken het vaak zelfs de bewoners van de regio te zijn. Zij maken ’s avonds of op vrije dagen een zogenaamd ‘lokaal ommetje’. Daarnaast zijn er natuurlijk de dagtoeristen en de verblijfstoeristen. Deze doelgroep beslaat alle leeftijdscategorieën en dat betekent dat het wensenpakket sterk kan variëren. Denk bijvoorbeeld aan een jong gezin, mensen die willen mountainbiken, de wielrenners, het verliefde stel of het echtpaar dat nu met de VUT is en meer vrije tijd heeft. Kortom: een groot deel van onze samenleving kent de fiets op een prettige en leuke manier.

14

3.1.3 Het accent op utilitaire relaties De Stadsregio Arnhem Nijmegen is van mening dat in beginsel zowel het utilitaire als het recreatieve fietsgebruik moet worden gestimuleerd. Beide doelgroepen kennen echter vaak ook een eigen benadering en aanpak. Maar evenzeer zijn er ook momenten waarbij ze elkaar duidelijk versterken. Dat is logisch omdat recreatieve fietsers gebruik maken van utilitaire routes en andersom. Sommige routes zijn voor zowel utilitair gebruik als voor recreatief gebruik zeer in trek. Dit zijn dan vaak routes die door een prachtig gebied lopen en een directe verbin ding bieden tussen twee kernen of steden.

De Stadsregio Arnhem Nijmegen gaat voor namelijk inzetten op utilitaire routes omdat op deze fietsroutes veel kan worden gewonnen omdat het om dagelijkse verplaatsingen gaat. Voor het utilitaire fietsnetwerk worden de volgende basiskwaliteiten gesteld aan de infrastructuur: • verkeersveiligheid is een randvoorwaarde waar aan voldaan moet worden, de principes van duurzaam veilig worden daarbij gehan teerd; • de sociale veiligheid dient geborgd te zijn; • de wegverharding dient comfortabel en voldoende breed te zijn. Bij voorkeur wordt

•

•

• •

3.2

gewerkt met asfalt en/of beton; samenhang tussen routes en bestemmingen (werk-, woongebieden, voorzieningen, recre atieve trekkers) moet logisch zijn; aantrekkelijkheid is van ondergeschikt belang, maar kan wel kansen bieden tot een meer waarde; barrières dienen zoveel mogelijk geslecht te worden; fietsvoorzieningen nabij OV-knopen dienen kwalitatief en kwantitatief toereikend te zijn. Hoogwaardige routes Veilige en directe fietsroutes zijn van het aller grootste belang. Als hoogwaardige fietsvoor zieningen worden nagestreefd, dan dienen er geen concessies te worden gedaan voor het creëren van die hoogwaardige fietsvoor zieningen. Het creëren van een ‘rode loper’ moet het uitgangspunt zijn bij de belangrijkste hoofdfietsroutes. Om de hoogste kwaliteit die in de visie wordt voorgesteld te kunnen realiseren zullen flinke investeringen benodigd zijn.

3.2.1 Snelle routes voor de forenzen Voor de mate van fietsgebruik speelt de afstand die de fietser moet afleggen een belangrijke rol. Op dit moment wordt er in het stedelijke verkeer tot 5 kilometer reeds veel gefietst. Maar, op de routes van 5 tot

15 kilometer zijn nog veel fietsers te winnen. Deze afstanden komen neer op een fietstijd van gemiddeld 20 tot 45 minuten. Om het fietsen op deze afstanden daadwerkelijk te stimuleren is veel nodig. Het belangrijkste op deze routes is het aantal vertragende factoren (VRI’s, spoorwegovergangen, kruispunten zonder voorrang, scherpe bochten en steile hellingen) zoveel mogelijk te beperken.

• • • • • • •

De Stadsregio Arnhem Nijmegen kent een aantal uitgesproken trajecten en routes voor het utilitaire fietsverkeer, waar in meer en mindere mate sprake is van congestie en vertragingsproblemen. Op deze trajecten kan de fiets als tegenhanger voor de auto een grote(re) betekenis gaan vormen. Deze kansen dienen optimaal benut te worden door hoogwaardige routes aan te leggen. Zonder uitputtend te zijn gaat het bijvoor beeld om (parallelle) routes zoals: Zevenaar – Duiven – Westervoort – Arnhem (A12); Ellecom – Rheden – Velp – Arnhem (A348); Renkum – Oosterbeek – Arnhem (N225); Wijchen – Nijmegen (N324/N326); Beuningen – Nijmegen (Van Heemstraweg); Nijmegen - Elst - Arnhem (RijnWaalpad); Nijmegen – Bemmel – Huissen - Arnhem (Ir. Molsweg).

15

DE STADSREGIO KIEST


3.3

16

Belangrijk voor de utilitaire fietser zijn: • directe en snelle verbindingen - corridors tussen de kernen en voorzieningen onderling; • veilige en comfortabele routes; • goede aansluitingen op (stads)bruggen en (voet)veren (bijvoorbeeld de IJssel, RhedenGiesbeek). Mobilisten verleiden Het stimuleren van fietsers moet op een ver leidende wijze plaatsvinden. De Stadsregio Arnhem Nijmegen wil het fietsen stimuleren door het leuker, plezieriger, veiliger, directer en aantrekkelijker te maken. Dit zijn ook de thema’s die uit marktonderzoeken dominant naar voren komen waarom mensen graag de fiets willen pakken. In de Regionale Nota Mobiliteit ‘Bundelen en Verknopen’ van de Stadsregio Arnhem Nijmegen wordt gesproken over de histo risch zwaartepunten Arnhem en Nijmegen. Deze steden zijn de belangrijkste woon- en werklocaties in de regio en zijn daarom ook de belangrijkste herkomst- en bestemmings locaties. Op de verbindingen naar deze ste den liggen dus ook de grootste kansen voor de fiets. Om de (auto)mobilisten te verleiden de fiets te nemen dienen de fietsverbinding van en naar deze steden van hoge kwaliteit te zijn.

Om de bereikbaarheid van de steden Arnhem en Nijmegen te vergroten kiest de Stadsre gio Arnhem Nijmegen ervoor om te streven naar een substitutie van automobilisten naar fietsers, in het bijzonder voor het woonwerk verkeer en in de spitsperioden. De utilitaire verkeersstromen zijn dus het uitgangspunt voor het regionale hoofdfietsnetwerk. De Stadsregio Arnhem Nijmegen ziet de fiets als een serieus middel de bereikbaarheid van de regio te verbeteren.

Door de Stadsregio Arnhem Nijmegen wordt primair ingezet op de forens. Daarom kiest de Stadsregio ervoor een gelaagd netwerk te onderscheiden, waarbij kansrijke relaties en verbindingen voor de substitutie van auto naar fiets worden geprioriteerd.

3.4

Gelaagdheid van het fietsnetwerk Feitelijk kan overal gefietst worden. Dit kunnen vrijliggende fietspaden zijn dan wel wegen met gemengd verkeer. Dit betekent echter niet dat alle fietspaden en/of wegen even belangrijk zijn voor de fietsers. Zoals beargumenteerd in de vorige paragraaf kiest de Stadsregio Arnhem Nijmegen ervoor om heel gericht de aandacht te vestigen op die verbindingen waar de meeste substitie potentie van auto naar fiets zit. Het resultaat is een fietsnetwerk dat onderscheid maakt

tussen verschillende routes op basis waarvan door de Stadsregio Arnhem Nijmegen (finan cieel) geprioriteerd kan worden. Het fiets netwerk is gebaseerd op de volgende lagen benadering: 1. Fietsruggengraat Hoofdfietsnetwerk 2. Primaire routes 3. Basisnetwerk

De Stadsregio Arnhem Nijmegen streeft in deze fietsvisie naar het realiseren/verbeteren van het regionale hoofdfietsnetwerk, waarbij het realiseren van de ruggengraten topprio riteit is. Daarnaast worden de primaire routes hoog geprioriteerd, evenals het realiseren van missing links op het utilitaire basisnetwerk. 3.4.1 Fietsruggengraat De eigenschappen van een fietsruggengraat zijn als volgt te omschrijven: • deze routes dienen verbinden meerdere functies en voorzieningen, zoals woon-, werken schoollocaties; • het zijn de drukst bereden routes op regionaal niveau; • de routes vormen verbindingen tussen de steden Arnhem en Nijmegen en de zgn. ‘voorsteden’ Duiven, Zevenaar, Elst, Huissen,

Wijchen en Beuningen (steden met meer dan 25.000 inwoners); • de ruggengraten ontsluiten alleen de OVknopen en stations met een bovenregionale functie; • de inrichtingeisen en filosofie dienen op deze routes hoogwaardig te zijn (zie afbeelding 4 ter illustratie en inspiratie); • op de ruggengraten worden géén concessies aan volledige topkwaliteit gedaan. 3.4.2 Primaire fietsroutes De eigenschappen van de primaire routes zijn als volgt te omschrijven: • het gaat primair om verbindingen met een regionale betekenis, géén verbindingen met een puur lokale functie; • het gaat veelal om druk bereden routes; • de routes focussen zich op het verbinden van de belangrijkste kernen en de belangrijkste werklocaties; • de primaire routes sluiten aan op de belang rijkste stations en regionale OV-knopen. • op deze routes worden géén concessies op veiligheid en directheid gedaan, dit moet maximaal gefaciliteerd zijn; • de inrichtingseisen liggen boven de basis kwaliteit, de zgn. basispluskwaliteit, de pluskwaliteit wordt vooral ingevuld met niet infra-voorzieningen (bijv. service op en langs de routes).

17


DE STADSREGIO KIEST

3.4.3 Basisnetwerk De eigenschappen van het basisnetwerk zijn als volgt te omschrijven: • het basisnetwerk voorziet in alle regionale verbindingen; • routes verbinden alle kernen, (voor)steden, en basisvoorzieningen met elkaar; • regionale routes met goede aansluiting van de lokale fietsroutes; • het basisnetwerk sluit aan op alle OV-knopen en stations; • het basisnetwerk onderscheidt de belangrijk ste functie van een route: utilitair of recreatief; • het recreatieve netwerk is op basis van het knooppuntensysteem opgezet; • inrichting volgens de basiskwaliteit en kenmerken van duurzaam veilig; • ontwerpconcessies in de openbare ruimte zijn mogelijk.

Afbeelding 4 Illustratie inrichtingseisen fietsruggengraat

18

Het basisnetwerk, waarbij onderscheid is gemaakt tussen utilitaire routes en recreatieve routes, is in bijlage 3 opgenomen in twee afzonderlijke kaarten.

3.5

Ketenmobiliteit In Nederland groeit het gebruik van de fiets als voortransportmiddel voor de trein. In vijf jaar tijd groeide het aantal fietsritten in het voortransport met ongeveer 46%. Voor geheel Nederland wordt het aandeel fiets

in het voortransport door het Fietsberaad geschat op 39%. Op veel stations is hierdoor onvoldoende ruimte voor fietsen en nieuwe stallingen staan snel weer vol. De Stadsregio Arnhem Nijmegen investeert in samenwerking met ProRail en de gemeenten in de uitbrei ding van fietsklemmen en -kluizen. Elk jaar worden er afspraken gemaakt over nieuwe locaties. De afgelopen tijd zijn onder andere de stallingen van Wijchen, Velp, Nijmegen Heyendaal, Oosterbeek en Zetten-Andelst uitgebreid. En er staat nog veel meer op de planning. In het natransport is het aandeel van de fiets met slechts 12% veel bescheidener. De Stadsregio Arnhem Nijmegen investeert in concepten als OV-Fiets en bikedispenser. Zo wordt in samenwerking met de gemeente Duiven gewerkt aan de realisatie van de eerste ondergrondse bikedispenser van Nederland. Een concreet probleem voor de uitbrei ding vormt veelal de beperkte hoeveelheid beschikbare fysieke ruimte op stations. Dit speelt bijvoorbeeld op Nijmegen Heyendaal, Nijmegen Centraal en Wijchen. In de toe komst moet worden gekeken naar meervou dig ruimtegebruik voor de fiets. Momenteel zijn al de dubbellaags fietsrekken op de markt verschenen, maar er zijn nog verdergaande concepten, zoals de fietsflat.

19

DE STADSREGIO KIEST


3.6

Hoofdfietsnetwerk Op basis van de uitgangspunten geformu leerd in de paragrafen 3.2, 3.3 en 3.4 is het hoofdfietsnetwerk vastgesteld door de Stadsregioraad. In afbeelding 5 is het hoofd fietsnetwerk weergegeven

De meest recente versie van het fietsnetwerk is verkrijgbaar door contact op te nemen met de Stadsregio Arnhem Nijmegen of op www.destadsregio.nl/fietsvisie.

3.6.1 Wijzigingen in het netwerk Het fietsnetwerk zoals in deze fietsvisie wordt gepresenteerd kan, door nieuwe ontwikkelin gen of de realisatie van nieuwe infrastructuur en/of woonwijken, aanpassing behoeven. Zowel de Stadsregio Arnhem Nijmegen als gemeenten en/of provincie kunnen voor stellen doen tot wijziging van het netwerk. Het College van Bestuur van de Stadsregio Arnhem Nijmegen beslist, op basis van de criteria geformuleerd in paragraaf 3.4, of een wijziging van het netwerk nodig is. Verzoeken tot wijziging van het netwerk dienen jaarlijks voor 1 december bij de Stadsregio Arnhem Nijmegen ingediend te worden. Het C ollege van Bestuur van de Stadsregio Arnhem Nijmegen behoudt zich het recht voor om de subsidietoekenning aan projecten onder bouwd af te laten wijken van de fietsvisie en het hoofdfietsnetwerk.

Afbeelding 5 Hoofdfietsnetwerk Stadsregio Arnhem Nijmegen 20

21


DE STADSREGIO PROGRAMMEERT

4 De Stadsregio programmeert • • • • 4.2

4.1

22

Programmeren In een visie dienen keuzes gemaakt te worden. Keuzes zijn nodig om tot een pro gramma van fietsprojecten te komen. Op welke routes wordt als eerst ingezet. In dit hoofdstuk wordt de visie beschreven voor de wijze waarop geprogrammeerd wordt. De verschillende gedefinieerde fietsroutes hebben nu niet allemaal de gewenste kwaliteit en zullen, gelet op de beschikbare middelen, ook niet tegelijk aangepakt kun nen worden. Er zullen dus de komende jaren keuzes gemaakt moeten worden over wan neer welke verbindingen aangepakt gaan

worden om ook daadwerkelijk díe kwaliteit te gaan bieden die in de netwerkvisie is gepre senteerd. Om inzicht te krijgen in wanneer welke inves teringen op welke verbindingen en routes gerechtvaardigd zijn, worden een aantal cri teria als indicatie beschouwd. Op één of meer van deze criteria kan een route qua priorite ring hoog of minder hoog scoren dan andere routes. De criteria zijn deels afgeleid van de criteria die worden gehanteerd bij ‘Fiets file vrij!’. Het gaat om de volgende criteria: • potentieel gebruik;

afstand; filekans; bestuurlijk commitment; kwaliteitsinvestering. Uitwerking van de criteria Potentieel gebruik (pendelstromen): Een hoog potentieel is in beginsel een stevig vertrekpunt voor het aanleggen van hoog waardige fietsroutes. Een hoog gebruik recht vaardigt doorgaans investeringen. Voor het in beeld krijgen van het potentieel gebruik op (delen van) een fietsroute is gebruik gemaakt van de tabellen ‘inkomende pendels gemeen ten’ (bron: Stadsregio Arnhem Nijmegen). Daarbij zijn de pendelaantallen zoveel als mogelijk logisch verdeeld over de relaties en het netwerk. Per route is een cumulatieve opbouw gekozen richting de grote steden Arnhem en Nijmegen (de zgn. historische zwaartepunten). De pendels geven een goede indicatie van mobiliteitsstromen en geven daarmee het potentiële gebruik van de fiets relatie aan. Afstand (in km’s): De afstand van de route is van belang voor twee zaken: het fietsgebruik en de kosten van de route. Bekend is dat in de afstand tot 7,5 km 36% van het aantal verplaatsingen in

die afstandsklasse per fiets wordt afgelegd. In afstandsklasse van 7,5 tot 15 km is het aandeel fiets in de verplaatsingen al gezakt tot 16% en op afstanden langer dan 15 km. neemt het fietsgebruik verder af. Met de fietsvisie en de ontwikkeling van het hoofdnetwerk hoopt de stadsregio ook op de langere afstanden meer fietsers aan te trekken. Conclusie is dat fietsroutes vooral kansrijk zijn op relaties tot 15 km, bij de pro grammering van potentiële routes dient met dit gegeven rekening gehouden te worden. Daarnaast is de afstand van een route van belang om de verwachte kosten van die route te bepalen. Algemeen geldt dan ook: des te langer de route, des te meer kosten er gemaakt moeten worden. File-/congestiekans: Het doel van de fietsvisie is de regionale bereikbaarheid te verbeteren door het gebruik van de fiets te bevorderen. Dit effect is het grootst op filegevoelige trajecten. Op deze trajecten is de kans groter dat men overstapt op de fiets door het tijdverlies dat automo bilisten ervaren in de file. Voor het criterium ‘filekans’ zijn indicatief drie niveaus gehan teerd, gebaseerd op omvang, frequentie en intensiteit van filevorming en congestie: • kans ‘laag’: geen noemswaardige file of congestiekans op de relatie;

23


Bijlage 1 is bijvoorbeeld recentelijk al als snelfiets route uitgevoerd. Hier zijn wellicht nog enkele lokale verbeteringen wenselijk die een beperkte(re) investering vergen.

• kans ‘gemiddeld’: regelmatige filevorming en congestie op de relatie; • kans ‘hoog’: dagelijkse files.

24

Bestuurlijk commitment: Om fietsroutes die (gemeente)grens over schrijdend zijn gezamenlijk aan te leggen en tot uitvoering te brengen zal samenwerking de voornaamste sleutel zijn. De mate waarin één of meer gemeenten de (politieke) krach ten weten te bundelen beïnvloed de kans om op redelijke termijn succesvol een grens overschrijdende route aan te leggen. Voor het criterium ‘bestuurlijk commitment’ zijn de volgende statussen te onderscheiden: • in gang gezet; • nog niet in gang gezet; • nvt. Kwaliteitsinvestering (€/km): Voor de verschillende routedelen is bepaald welke investering vereist is om de gewenste kwaliteit te bewerkstelligen. De volgende kengetallen zijn gehanteerd: • basisroutes: € 200.000 per km fietspad; • primaire routes: € 400.000 per km fietspad; • ruggengraat: € 600.000 per km/fietspad. Deze kengetallen zijn gebaseerd op diverse recente projecten en investeringen die daar mee gemoeid waren. Nijmegen – Wijchen

Bevolkingsdichtheid Stadsregio

Aan de hand van de door de gemeenten ingevulde kwaliteitsscan voor het hoofdfiets netwerk (quickscan), kan grofweg bepaald worden welke kwaliteitsinvestering gepleegd moet worden om de gewenste kwaliteit te bereiken conform de netwerkvisie. Voor het basisnetwerk is deze kwaliteitsscan overigens niet uitgevoerd.

4.3

Toepassing programmering In de bijlagen is een document opgenomen waarbij voor de verschillende routes deze criteria zijn ingevuld, toegepast en uitgewerkt. Dit document dient te worden gezien als een dynamisch document dat continue geactua liseerd moet worden als er keuzes voorliggen en om investeringen te rechtvaardigen.

Het document is een momentopname van januari 2010. De criteria kunnen in de loop der tijd aan gevuld en/of gewijzigd worden. De kwaliteitsscan is in de meeste gevallen volledig ingevuld, maar er zijn op deeltrajecten (gemeenten) nog inventarisaties nodig.

25


Bijlage 2

26

Werkgelegenheid Stadsregio

27


Bijlage 3

28

Fietsnetwerken (basisnetwerk: recreatief en utilitair)

29


BIJLAGE 3

Fietsnetwerk (basisnetwerk: recreatief) Voor een versie van hogere kwaliteit zie www.destadsregio.nl/fietsvisie

30

31


BIJLAGE 3

Fietsnetwerk (basisnetwerk: utilitair) Voor een versie van hogere kwaliteit zie www.destadsregio.nl/fietsvisie

32

33


Bijlage 4

34

Ingevulde, toegepaste en uitgewerkte programmering

35


BIJLAGE 4

Route 1 Doesburg - Ellecom - Rheden - Arnhem

Opdeling routes Als raamwerk voor het meerjarenprogramma is de netwerkvisie - de fietsruggengraten en de primaire fietsroutes - opgedeeld in 14 routes, waarbij Arnhem en Nijmegen - als historische zwaartepunten – als begin c.q. eindpunten zijn gehanteerd. De volgende 14 routes zijn voor de meerjaren programmering als opdeling gehanteerd: Doesburg – Ellecom – Rheden – Arnhem; Doesburg – Giesbeek – Westervoort – Arnhem; Giesbeek – Duiven; Didam – Zevenaar – Duiven – Arnhem; Herwen – Babberich – Zevenaar – duiven – Westervoort – Arnhem; 6. Renkum – Oosterbeek – Arnhem; 7. Huissen – Arnhem; 8. Elst – Bemmel; 9. Huissen – Bemmel – Nijmegen; 10. Beuningen – Nijmegen; 11. Wijchen – Nijmegen; 12. Cuijk – Malden – Nijmegen; 13. Cuijk – Nijmegen; 14. Rijnwaalpad (Arnhem – Nijmegen); reeds in uitvoering.

690 2920

1. 2. 3. 4. 5.

36

5040

Routedeel

Doesburg - Ellecom

Potentieel gebruik

Afstand (km)

File / Congestie kans

(Bestuurlijke) Commitment

Kwaliteits Investering (x €1 mln)

690

4,2

gemiddeld

Nog niet in gang gezet

1,68

Dieren - Rheden

2920

6,3

gemiddeld

N.v.t.

2,52

Rheden - Arnhem

5040

9,0

gemiddeld


4,78

37


BIJLAGE 4

Route 1 Doesburg - Ellecom - Rheden - Arnhem

Routedeel: fietsruggengraat (grens Velp) – station Dieren Huidig profiel Routedeel langs wegcat.: GOW en ETW GOW vrijliggend cf DV: grotendeels vrijliggend, klein deel (centrum de Steeg) aanliggend ETW: ingericht cf DV: deels vrijliggend, deels parallelweg Verharding Asfalt en deels onverhard Kruispunten Globale vertraging: onbekend

38

Route 1 Doesburg - Giesbeek - Westervoort - Arnhem

GOW-kruisingen niet DV: 0 VRI geregeld; wachttijd onbekend

Routedeel: Ellecom - Doesburg (tot brug over de IJssel)

ETW-kruisingen fietsers geen voorrang: 2 2 rotondes

Huidig profiel Routedeel langs wegcat.: GOW GOW vrijliggend cf DV: deels enkel vrijliggend fietspad in 2 richtingen, deels parallelweg

Kwaliteit Verlichting: deels Bewegwijzering: ja Schuil mogelijkheden: deels Overige voorzieningen: Fietsenmaker in Rheden Uitvoeringsgereedheid RO-procedure: nvt Grondaankoop: nvt

Verharding Asfalt en deels onverhard Kruispunten Globale vertraging: <20sec/km

GOW-kruisingen niet DV: 1 1 ongeregelde oversteek over provinciale weg; alleen fietsers richting Doesburg dienen hier over te steken Kwaliteit Verlichting: nee Bewegwijzering: ja Schuil mogelijkheden: nee Uitvoeringsgereedheid RO-procedure: nvt Grondaankoop: nvt

Routedeel: Willemsplein gemeentegrens Rheden Traject: deels bestaand, deels nieuw Huidig profiel Routedeel langs wegcat.: GOW GOW vrijliggend cf DV: nee, deels door winkelstraat, deels op vent weg (zuid) en fietspad (noord), deels op suggestiestrook, deels geen voorziening Verharding Asfalt, maar ook delen open verharding Kruispunten Globale vertraging: onbekend

GOW-kruisingen niet ongelijkvloers: 15 Kwaliteit Verlichting: ja Bewegwijzering: deels Schuil mogelijkheden: nee Service: nee Overige voorzieningen: station Velperpoort Uitvoeringsgereedheid RO-procedure: onbekend Grondaankoop: onbekend Overig: is vooral afhankelijk van uitgangspunten; bij ongelijk vloerse kruisingen in mijn ogen niet realiseerbaar

Routedeel: gemeentegrens Arnhem - primaire fietsroute (oostgrens Velp) Traject: Arnhemsestraatweg tussen Nordlaan en Ommers hofslaan; reconstructie (2010) Huidig profiel Routedeel langs wegcat.: GOW GOW vrijliggend cf DV: nee, grotendeels aanliggend (centrumgebied) en daarbuiten vrijliggend Verharding Asfalt Kruispunten Globale vertraging: onbekend

GOW-kruisingen niet ongelijkvloers: 4 3 VRI geregelde kruisingen, 1 rotonde Kwaliteit Verlichting: ja Bewegwijzering: ja Schuil mogelijkheden: deels Service: nee Overige voorzieningen: fietsen stallingen Uitvoeringsgereedheid RO-procedure: onbekend Grondaankoop: onbekend Overig: bij genoemde reconstructie wellicht grondaankoop nodig

39


BIJLAGE 4



1090 480 8195

Routedeel

Doesburg - Giesbeek

Potentieel gebruik

Afstand (km)




1090

6,0

laag


2,40

Giesbeek - Westervoort

480

6,0

gemiddeld


2,40

Westervoort - Arnhem

8195

5,1

gemiddeld


2,04

Routedeel: N338 - centrum Doesburg Traject: reconstructie bestaande route, buitengebied Bingerdense weg Huidig profiel Routedeel langs wegcat.: GOW GOW vrijliggend cf DV: fietssug gestie 1,25 meter breed Verharding Asfalt Kruispunten Globale vertraging: < 20km/u

40

GOW-kruisingen niet DV: 0 Kwaliteit Verlichting: ja Bewegwijzering: ja Schuil mogelijkheden: nee Uitvoeringsgereedheid RO-procedure: nee Grondaankoop: nee

Routedeel: gemeentegrens Zevenaar - parallel aan N338 Traject: geheel nieuwe route Huidig profiel Routedeel langs wegcat.: GOW GOW vrijliggend cf DV; ja overwegend 1x 3,5m Verharding Asfalt

GOW-kruisingen niet DV: 0 Kwaliteit Verlichting: ja Bewegwijzering: ja Schuil mogelijkheden: nee Uitvoeringsgereedheid RO-procedure: ja Grondaankoop: nee Overig: eigendom provincie

Kruispunten Globale vertraging: < 20km/u

41


BIJLAGE 4


Routedeel: PM Traject: PM

GOW-kruisingen niet ongelijkvloers: PM

Huidig profiel Routedeel langs wegcat.: PM GOW vrijliggend cf DV: PM

Kwaliteit Verlichting: PM Bewegwijzering: PM Schuil mogelijkheden: PM Service: PM Overige voorzieningen: PM

Verharding PM Kruispunten PM

Uitvoeringsgereedheid RO-procedure: PM Grondaankoop: PM

Routedeel: gemeentegrens Duiven - gemeentegrens Doesburg Traject: provincie wegbeheerder Huidig profiel Routedeel langs wegcat.: GOW, N338 GOW vrijliggend cf DV; ja overwegend 2x2,5m Verharding Asfalt Kruispunten Globale vertraging: < 20km/u

42


GOW-kruisingen niet DV: 1 Kwaliteit Verlichting: nee Bewegwijzering: ja Schuil mogelijkheden: nee Uitvoeringsgereedheid RO-procedure: nee Grondaankoop: nee Overig: kruising Mariendaalse weg / Bingerdenseweg: op dit moment (okt 2009) planvorming; nog geen overeenstemming

Routedeel: fietsruggengraat Velp gemeentegrens Westervoort Traject: reconstructie bestaande route.

GOW-kruisingen niet DV: PM

Huidig profiel Routedeel langs wegcat.: noch GOW, PM

Kwaliteit Verlichting: PM Bewegwijzering: PM Schuil mogelijkheden: PM

Verharding PM Kruispunten Globale vertraging: onbekend

ETW-kruisingen fietsers geen voorrang:


Routedeel: primaire fietsroute parallel A12 van gemeente grens tot gemeentegrens Traject: betreft een vrijliggend fietspad langs de brug over de IJssel.

GOW-kruisingen niet DV: 0

Huidig profiel Routedeel langs wegcat.: stroomweg

Uitvoeringsgereedheid RO-procedure: onbekend Grondaankoop: onbekend

Kwaliteit Verlichting: ja Bewegwijzering: ja Schuil mogelijkheden: nee

Verharding Asfalt Kruispunten Globale vertraging: onbekend

43


BIJLAGE 4

Route 3 Giesbeek - Duiven

Route 3 Giesbeek - Duiven

690

Routedeel

Veerpont/Giesbeek Duiven

Potentieel gebruik

690

Afstand (km)

6,3



Laag

Onbekend

Kwaliteits Investering (x €1 mln) 2,52







Routedeel: primaire fietsroute gemeentegrens Duiven Traject: bestaande route, verbetering kruising N338 wenselijk; geen direct voor nemen gemeente/provincie

GOW-kruisingen niet DV: 1 oversteekvoorziening over N338 ontbreekt; fietser wordt geleid naar naastgelegen rotonde (275 m), doch fietsers naar Rhederlaag volgen dit niet

Huidig profiel Routedeel langs wegcat.: ETW ETW ingericht cf DV; vrijliggend fietspad 1x3m.

ETW-kruisingen fietsers geen voorrang: 1

Verharding Asfalt Kruispunten Globale vertraging: < 20km/u

44

Kwaliteit Verlichting; ja Bewegwijzering: nee Schuil mogelijkheden: nee Uitvoeringsgereedheid RO-procedure: nvt Grondaankoop: nvt Overig: nog geen planvorming

45


BIJLAGE 4

Route 4 Didam - Zevenaar - Duiven - Westervoort - Arnhem (A12 - bedrijvenroute)


8195 3475

4670 2430

Routedeel

Didam - Zevenaar

Potentieel gebruik

2430

Afstand (km)

4,1




Hoog


1,64

Zevenaar - Duiven

4670

4,3

Hoog


1,72

Duiven - Westervoort

3475

3,8

Hoog


1,52


8195

5,1

Hoog


2,04

Routedeel: Parallel aan A12 tot nieuw station in Zevenaar Traject: deels bestaand, deels nieuw


Huidig profiel Routedeel langs wegcat.: ETW en solitair fietspad ETW ingericht cf DV: combinatie van alles, verkeersluw, fietsstroken, solitair, geen voorzieningen, nieuw aanleg

Kwaliteit Verlichting: ja Bewegwijzering: deels Schuil mogelijkheden: nee


46

ETW kruisingen fietsers geen voorrang: 16

Uitvoeringsgereedheid RO-procedure: ja Grondaankoop: onbekend Overig: planvorming moet voor een groot deel nog plaats vinden. Voor de spoorkruising bij het station Zevenaar Oost is inmiddels een Spodo-subsidie toezegging ontvangen

Routedeel: Gemeente grens Zevenaar - Didam Traject: anders Geen voornemen tot aan passing Huidig profiel Routedeel langs wegcat.: GOW GOW vrijliggend cf DV: ja, deels op weg deels vrijliggend 2x 2,5m Verharding Deel asfalt en deel beton

GOW-kruisingen niet DV: 0 ETW kruisingen fietsers geen voorrang: 4 Kwaliteit Verlichting: ja Bewegwijzering: ja Schuil mogelijkheden: nee Overige voorzieningen: geen Uitvoeringsgereedheid RO-procedure: onbekend Grondaankoop: onbekend

Kruispunten Globale vertraging: onbekend

47




Routedeel: Westervoortsebrug gemeentegrens Duiven Traject: anders Geen voornemen tot aanpassing

Routedeel: fietsruggengraat Velp gemeentegrens Westervoort Traject: reconstructie bestaande route

GOW-kruisingen niet DV: PM

Huidig profiel Routedeel langs wegcat.: noch GOW, PM

Kwaliteit Verlichting: PM Bewegwijzering: PM Schuil mogelijkheden: PM

Huidig profiel Routedeel langs wegcat.:GOW GOW vrijliggend cf DV: vrijliggend links en rechts naast GOW Verharding Asfalt Kruispunten Globale vertraging: >20sec/km

48

BIJLAGE 4

GOW-kruisingen niet DV: Kwaliteit Verlichting: ja Bewegwijzering: ja Schuil mogelijkheden: nee Uitvoeringsgereedheid RO-procedure: PM Grondaankoop: PM

Routedeel: centrum Zevenaar Traject: reconstructie bestaande route, deel buiten de bebouwde kom is provincie wegbeheerder Huidig profiel Routedeel langs wegcat.: GOW GOW vrijliggend cf DV: ja, overwegend 2x2,5m Verharding Asfalt Kruispunten Globale vertraging: >20sec/km

GOW kruisingen niet DV: 3 Gemiddeld meer dan 30sec. (hoofd-auto-ontsluitingsroutes) Kwaliteit Verlichting: ja Bewegwijzering: ja Schuil mogelijkheden: nee Uitvoeringsgereedheid RO-procedure: nvt Grondaankoop: onbekend

Verharding PM Kruispunten Globale vertraging

ETW-kruisingen fietsers geen voorrang: PM


Routedeel: primaire fietsroute parallel A12 van gemeente grens tot gemeentegrens Traject: betreft een vrijliggend fietspad langs de brug over de IJssel.


Huidig profiel Routedeel langs wegcat.: stroomweg


Kwaliteit Verlichting: ja Bewegwijzering: ja Schuil mogelijkheden: nee


49


BIJLAGE 4

Route 5 Herwen - Babberich - Zevenaar - Duiven - Westervoort - Arnhem

(Snelfietsroute De Liemers)

Route 5 Herwen - Babberich - Zevenaar - Duiven - Westervoort - Arnhem (Snelfietsroute De Liemers)

7910

4170

2680 440

440

Routedeel

Potentieel gebruik

Afstand (km)




Herwen - Babberich

440

3,9

Laag

In gang gezet

1,56

Babberich - Zevenaar

440

3,5

Laag

N.v.t.

1,84

Zevenaar - Duiven

2680

4,8

Laag

In gang gezet

2,88

Duiven - Westervoort

4170

3,5

Hoog

In gang gezet

2,10


7910

4,4

Hoog


2,64

Routedeel: Station Zevenaar gemeentegrens Rijnwaarden Traject: reconstructie bestaande route, Provincie is wegbeheerder N336 en N811; gemeente tussen station en N336 Huidig profiel Routedeel langs wegcat.: GOW GOW: vrijliggend cf DV: deels vrijliggend (Ringbaan Zuid), deels aanliggend (Aerdtseweg) en gedeeltelijk fietstrook (Witte Kruis) Verharding Asfalt Kruispunten Globale vertraging: <20sec/km

50

GOW-kruisingen niet DV: PM Fietsers zijn muv 3 rotondes overal voorrangsgerechtigd; veel aansluitingen zijn niet DV, veel uitritten Kwaliteit Verlichting: ja Bewegwijzering: ja Schuil mogelijkheden: nee Uitvoeringsgereedheid RO-procedure: onbekend Grondaankoop: onbekend Overig: voor het deel N336 vindt onderzoek plaats met gemeente naar toekomstige verkeersfunctie en opname in regionaal wegen net. Voor Aerdtseweg vindt momenteel planvorming plaats door provincie

Routedeel: Gemeentegrens Zevenaar - Herwen Traject: reconstructie bestaande route, In 2010 worden de aan liggende fietsstroken vervangen door vrijliggende fietspaden. Nabij bruggen worden barrières tussen het fietspad en de rijbaan aangebracht Huidig profiel Routedeel langs wegcat.: GOW, GOW; vrijliggend cf DV Verharding Asfalt Kruispunten Globale vertraging: Onbekend

GOW-kruisingen niet DV: 0 ETW-kruisingen fietsers geen voorrang: 1 Kwaliteit Verlichting: ja Bewegwijzering: ja Schuil mogelijkheden: nee Overige voorzieningen: geen Uitvoeringsgereedheid RO-procedure: ja Grondaankoop: ja Overig: wordt in 2010 gerealiseerd door provincie Gelderland, is recessieproject uit fietspadenplan provincie

51


BIJLAGE 4

Route 5 Herwen - Babberich - Zevenaar - Duiven - Westervoort - Arnhem (Snelfietsroute De Liemers)

Route 5 Herwen - Babberich - Zevenaar - Duiven - Westervoort - Arnhem


GOW-kruisingen niet ongelijkvloers: 0



Routedeel: Berekuil - gemeente grens Westervoort Traject: wij leggen niets aan, bestaande route kan worden gebruikt



Routedeel: Gemeentegrens Duiven - tot aan station Zevenaar Traject: deels bestaand en deels nieuw Huidig profiel Routedeel langs wegcat.: GOW en ETW GOW vrijliggend cf DV: ja, solitair fietspad langs GOW (Ringbaan Zuid) met breedte 3,00meter (tweerichtingen) ETW vrijliggend cf DV: op rijbaan, solitair fietspad nieuw aan te leggen Verharding Asfalt

52

Kruispunten Globale vertraging: onbekend GOW-kruisingen niet ongelijkvloers: 1 VRI-regeling gekoppeld aan spoorovergang ETW kruisingen fietsers geen voorang: 1 Kruising met GOW Kwaliteit Verlichting; deels Bewegwijzering; deels Schuil mogelijkheden: nee Service: nee Uitvoeringsgereedheid RO-procedure: Ja Grondaankoop: Ja

Huidig profiel Routedeel langs wegcat.: GOW, ETW en anders GOW vrijliggend cf DV: PM ETW: ingericht cf DV: PM Solitair Verharding Deels asfalt, deels open verharding Kruispunten Globale vertraging: >15sec/km

GOW-kruisingen niet ongelijkvloers: 10 Fietsroute heeft overal voorrang Kwaliteit Verlichting: ja Bewegwijzering: ja Schuil mogelijkheden: nee Service: nee Uitvoeringsgereedheid RO-procedure: nee Grondaankoop: nee Overig: geen maatregelen op Arnhems grondgebied

(Snelfietsroute De Liemers)

Routedeel: gemeentegrens Arn hem - gemeentegrens Duiven Traject: deels bestaand en deels nieuw, aangemeld voor project snelfietsroute


Huidig profiel Routedeel langs wegcat.: GOW, ETW, en solitair fietspad GOW vrijliggend cf DV; ja, in 2 richtingen 4m breed ETW vrijliggend cf DV ja, in 2 richtingen 4m breed Solitair; 2 richtingen 4 meter breed

Kwaliteit Verlichting: deels Bewegwijzering: deels Schuil mogelijkheden: nee Service: nee

ETW-kruisingen fietsers geen voorang: 1


Verharding Asfalt Kruispunten Globale vertraging: onbekend 53


BIJLAGE 4

Route 6 Renkum - Oosterbeek - Arnhem

2600

1300

Routedeel

Route 6 Renkum - Oosterbeek - Arnhem

Potentieel gebruik

Afstand (km)




Renkum - Oosterbeek

1300

4,2

Laag

N.v.t.

2,52

Oosterbeek - Arnhem

2600

7,8

Laag


4,08

Routedeel: fietsruggegraat Renkum Traject: reconstructie bestaande route Huidig profiel Routedeel langs wegcat.: GOW Als GOW vrijliggend cf DV; ja, fietsstroken Verharding Asfalt Kruispunten Globale vertraging: >20sec/km

GOW-kruisingen niet DV: 2 Kwaliteit Verlichting: deels Bewegwijzering: ja Schuil mogelijkheden: deels Overige voorzieningen: Winkel voorzieningen, restaurants Uitvoeringsgereedheid RO-procedure: nee Grondaankoop: onbekend Overig: Kruispunten liggen (deels) op gebied provincie Gelderland

Routedeel: gemeente grens Arnhem - richting Renkum Traject: reconstructie bestaande route, Comfortverbetering Be nedendorpsweg, Oosterbeek Huidig profiel Routedeel langs wegcat.: ETW GOW vrijliggend cf DV: Fiets(suggestie)stroken aan weerszijden van de weg Verharding Nu klinkerverharding, maar dit wordt zeer waarschijnlijk asfalt Kruispunten Globale vertraging: <15sec/km

54

GOW-kruisingen niet DV: 10 Voorrangsweg, dus de vertraging is minimaal ETW-kruisingen fietsers geen voorrang: 1 Kwaliteit Verlichting: ja Bewegwijzering: nee Schuil mogelijkheden: deels Service: nee Overig: directe aansluiting op de Drielse veer Uitvoeringsgereedheid RO-procedure: nee Grondaankoop: nee Overig: Financiën. Uitvoering mede afhankelijk MIG-subsidie

55


BIJLAGE 4

Route 7 Huissen - Arnhem


8090 8090

3090

Routedeel

Potentieel gebruik

Afstand (km)




Huissen- Arnhem-Zuid

3090

3,4

Hoog


1,36

Arnhem-Zuid - Arnhem

8090

3,9

Hoog


–

Routedeel: Rijnwaalpad gemeentegrens Lingewaard Traject: reconstructie bestaande route Huidig profiel Routedeel langs wegcat.: noch GOW, noch ETW, maar solitair fietspad Verharding Asfalt en deels onverhard Kruispunten Globale vertraging: <20sec/km

56

GOW-kruisingen niet DV: 0 Kwaliteit Verlichting: nee Bewegwijzering: Schuil mogelijkheden: nee Uitvoeringsgereedheid RO-procedure: nee Grondaankoop: nee Overig: bestaande Huissense dijk kan hiervoor al worden gebruikt, alleen niet rood

Routedeel: Rijnwaalpad gemeentegrens Arnhem Traject: Reconstructie bestaande route Huidig profiel Routedeel langs wegcat.: GOW GOW vrijliggend cf DV; ja, overwegend in combinatie met rijbaan Verharding Asfalt

GOW-kruisingen niet DV: 1 Toelichting: bestemmingsplan Kwaliteit Verlichting: ja Bewegwijzering: ja Schuil mogelijkheden: nee Overige voorzieningen: geen voorzieningen Uitvoeringsgereedheid RO-procedure: ja Grondaankoop: ja


57



BIJLAGE 4

Route 8 Elst - Rijnwaalpad - Bemmel

6150 2785

Routedeel: Rijnwaalpad Schuytgraaf Traject: reconstructie bestaande route, geen voornemen op dit traject Huidig profiel Routedeel langs wegcat.: GOW GOW vrijliggend cd DV: ja overwegend 1x 3,5m Verharding Asfalt en beton

GOW kruisingen niet DV: 0 Kwaliteit Verlichting: ja Bewegwijzering: ja Schuil mogelijkheden: nee Overige voorzieningen: station Arnhem-Zuid

Routedeel

Potentieel gebruik

Afstand (km)




Elst - Rijnwaalpad

6150

1,9

Hoog

N.v.t.

0,76

Rijnwaalpad - Bemmel

2785

3,1

Hoog

N.v.t.

1,24

Uitvoeringsgereedheid RO-procedure: nvt Grondaankoop: nvt


58

59


BIJLAGE 4

Route 8 Elst - Rijnwaalpad - Bemmel

Route 9 Huissen - Bemmel - Nijmegen

1560

3230






60


Routedeel: gemeentegrens Overbetuwe - Herckenrathweg Traject: geheel nieuwe route Huidig profiel Routedeel langs wegcat.: ETW ETW ingericht cf DV; geen fietsvoorzieningen Verharding Asfalt Kruispunten Globale vertraging; onbekend

ETW-kruisingen fietsers geen voorrang: 2 Fietsers rijden niet in verblijfs gebied (max. 60km/h) Kwaliteit Verlichting; nee Bewegwijzering: nee Schuil mogelijkheden: nee Overige voorzieningen: geen fietsvoorzieningen

Routedeel

Potentieel gebruik

Afstand (km)




Huissen - Bemmel

1560

6,9

Laag

Afgestemd i.h.k.v. het Rijnwaalpad

2,76

Bemmel - Nijmegen

3230

10,1

Hoog

Afgestemd i.h.k.v. het Rijnwaalpad

4,94

Uitvoeringsgereedheid RO-procedure: ja Grondaankoop: ja

61


BIJLAGE 4

Route 9 Huissen - Bemmel - Nijmegen

Route 10 Beuningen - Nijmegen

5950

Routedeel: Huissen - Waalbrug Traject: deels bestaand en deels nieuw Tracé wordt gedeelijkte aangepakt in het kader van de dijkverlegging (Ruimte voor de rivier), tevens nieuwbouw


Huidig profiel Routedeel langs wegcat.: ETW Ligt op dijk, buiten de bebouwde kom, snelheidsregime 60km/u. Route in gebruik als verbindings weg en bouwweg (zwaar verkeer)

Kwaliteit Verlichting: nee Bewegwijzering: nee Schuil mogelijkheden: nee Overige voorzieningen: uit wijkstroken ivm gemotoriseerd verkeer

Verharding Asfalt en deels onverhard Kruispunten Globale vertraging: onbekend

62

ETW-kruisingen fietsers geen voorrang: 4 Aansluitingen met zijwegen zijn van de DV. Kruispunt met Waalbrug gedateerd

Routedeel: Huissen - gemeen tegrens Nijmegen Traject: Reconstructie bestaande route Huidig profiel Routedeel langs wegcat.: GOW GOW vrijliggend cf DV: ja, overwegend te smalle fietspaden Verharding Asfalt

GOW-kruisingen niet DV: 6 Kruispunten hebben traditionele vormgeving Kwaliteit Verlichting: deels Bewegwijzering: deels Schuil mogelijkheden: nee Overige voorzieningen: geen bijzondere fietsvoorzieingen

Routedeel

Beuningen - Nijmegen

Potentieel gebruik

5950

Afstand (km)

5,9



Gemiddeld



Uitvoeringsgereedheid RO-procedure: ja Grondaankoop: ja


Uitvoeringsgereedheid RO-procedure: nee Grondaankoop: nee Overig: afstemming met nieuwbouwplannen etc. 63


BIJLAGE 4

Route 10 Beuningen - Nijmegen

Route 11 Wijchen - Nijmegen

5740 5740

Routedeel: gemeentegrens Nijmegen - Beuningen Traject: reconstructie bestaande route Huidig profielRoutedeel langs wegcat.: GOW GOW vrijliggend cf DV: nee, per richting een in één richting bereden fietspad van 2,5 meter breed Verharding Asfalt Kruispunten Globale vertraging: <15sec/km GOW-kruisingen niet ongelijkvloers: 4

64

Kwaliteit Verlichting: deels Bewegwijzering: ja Schuilmogelijkheden: nee Service: nee Basaal goede vrijliggende route; geen specifieke voorzieningen Uitvoeringsgereedheid RO-procedure: onbekend Grondaankoop: nee Overig: indien tweerichtingspad éénzijdig gerealiseerd dient te worden zijn er mogelijk enkele ruimtelijke knelpunten. Uit oogpunt van veiligheid en rest van de route op Nijmegens grondgebied+passage sluis dient overwogen te worden de ruggengraat uit 2 paden te laten bestaan

Routedeel: Fietsruggengraat Centrum Nijmegen - gemeente grens Beuningen Traject: deels bestaand en deels nieuw Huidig profiel Routedeel langs wegcat.: GOW GOW vrijliggend cf DV: nee (opm. 2 tracés vanaf sluis Weurd naar Nijmegen Centrum Vrijliggend aan weerszijden

GOW-kruisingen niet ongelijkvloers: 5 Kwaliteit Verlichting: ja Bewegwijzering: deels Schuil mogelijkheden: nee Service: nee

Routedeel

Wijchen - Nijmegen

Potentieel gebruik

5740

Afstand (km)

9,4



Gemiddeld



Uitvoeringsgereedheid RO-procedure: nee Grondaankoop: onbekend

Verharding Anders, verschillend. Overwe gend tegels en klinkers Kruispunten Globale vertraging: <15sec/km

65


BIJLAGE 4

Route 11 Wijchen - Nijmegen

Route 12 Cuijk - Malden - Nijmegen

6990

5565

2950

Routedeel: Fietsruggengraat ge meentegrens Nijmegen - Wijchen Traject:

GOW-kruisingen niet ongelijkvloers: 4 Drie rotondes, één VRI

Huidig profielRoutedeel langs wegcat.: GOW GOW vrijliggend cf DV: gemiddeld 2 a 2,50 meter breed aan twee zij den van de weg en deel gemiddeld 3,75 meter breed voor tweerich tingen aan één zijde van de weg

ETW-kruisingen fietsers geen voorrang: 2

Verharding Grotendeels asfalt Kruispunten Globale vertraging: onbekend

66

Kwaliteit Verlichting: ja; verlichting niet direct langs fietspad maar alleen langs hoofdweg Bewegwijzering: grotendeels aanwezig Schuilmogelijkheden: nee Service: nee Uitvoeringsgereedheid RO-procedure: onbekend Grondaankoop: onbekend

Routedeel: Fietsruggegraat Centrum Nijmegen - gemeente grens Wijchen Traject: reconstructie bestaande route

Kruispunten Globale vertraging: >15sec/km

Huidig profiel Routedeel langs welke weg: GOW, ETW en solitair GOW vrijliggend cf DV: nee, deels vrijliggend aan weers zijden, deels parallelwegen en deels solitair fietspad <4m ETW vrijliggend cf. DV: nee, fietsstraat Solitair; 2 richtingen, 4 meter breed

ETW-kruispunten geen voorrang: 0


Kwaliteit Verlichting: ja Bewegwijzering: deels Schuil mogelijkheden: nee Service: nee

Routedeel

Potentieel gebruik

Afstand (km)




Cuijk - Molenhoek

2950

2,4

Laag


0,96

Molenhoek - NijmegenZuid (door Malden)

5565

5,9

Laag


2,36

Nijmegen-Zuid - Nijmegen centrum

6990

2,4

Laag


1,44


Verharding Anders, verschillend. Rood asfalt, tegels en klinkers 67


BIJLAGE 4


Routedeel: gemeentegrens Nijmegen -Malden - gemeente grens Mook & Middelaar Traject: reconstructie bestaande route Huidig profiel Routedeel langs wegcat.: GOW GOW vrijliggend cf. DV: ja, over wegend 2 x2,5m Verharding Elementen bikeko, asfalt bubeko Kruispunten Globale vertraging: >20sec/km

GOW-kruisingen niet DV: 0 Fietsers onderling gelijkwaar dige voorrang Kwaliteit Verlichting: ja Bewegwijzering: ja Schuil mogelijkheden: ja Uitvoeringsgereedheid RO-procedure: nee Grondaankoop: nee








Routedeel: fietsruggengraat Cen trum Nijmegen - primaire routes Traject: reconstructie bestaande route Huidig profiel Routedeel langs wegcat.: GOW GOW vrijliggend cf DV: nee, deels vrijliggend aan weerszijden, deels parallelwegen en deels solitair fietspad <4m Verharding Anders, verschillend. Rood asfalt, tegels en klinkers

GOW-kruisingen niet ongelijkvloers: 9 Kwaliteit Verlichting: ja Bewegwijzering: deels Schuil mogelijkheden: nee Service: nee Uitvoeringsgereedheid RO-procedure: nee Grondaankoop: nee

Routedeel: fietsruggengraat gemeentegrens Heumen Traject: reconstructie bestaande route Huidig profiel Routedeel langs wegcat.: GOW GOW vrijliggend cf DV: ja over wegend 2 x 2,5m Verharding Asfalt

GOW-kruisingen niet ongelijkvloers: 1 Kwaliteit Verlichting: ja Bewegwijzering: deels Schuil mogelijkheden: nee Uitvoeringsgereedheid RO-procedure: ja Grondaankoop: ja



68

69


BIJLAGE 4

Route 13 Cuijk - Nijmegen

Route 13 Cuijk - Nijmegen

6990

1425

2950

Routedeel

Potentieel gebruik

Afstand (km)




Cuijk - Molenhoek

2950

2,4

Laag


0,96

Molenhoek - NijmegenZuid (om Malden)

1425

5,7

Laag


2,28

Nijmegen-Zuid - Nijmegen

6990


1,44

2,4

Laag

Routedeel: fietsruggengraat gemeentegrens Heumen Traject: reconstructie bestaande route Huidig profiel Routedeel langs wegcat.: Noch GOW, noch ETW, maar solitair fietspad Verharding Asfalt Kruispunten Globale vertraging: >20sec/km

GOW-kruisingen niet DV: 1 Kwaliteit Verlichting: deels Bewegwijzering: deels Schuil mogelijkheden: nee Uitvoeringsgereedheid RO-procedure: ja Grondaankoop: ja

Routedeel: Gemeentegrens Nijmegen - gemeentegrens Mook & Middelaar Traject: anders Huidig profiel Routedeel langs wegvat.: noch GOW, noch ETW, maar solitair fietspad. Grotendeels solitaire fietsroute door het bos met aanwonenden Verharding Asfalt en deels onverhard Kruispunten Globale vertraging: onbekend

70

GOW-kruisingen niet DV: 2 Fietsers onderling gelijkwaardige voorrang ETW-kruisingen fietsers geen voorrang: 12 Gelijkwaardige kruispunten Kwaliteit Verlichting: deels Bewegwijzering: deels Schuil mogelijkheden: nee Uitvoeringsgereedheid RO-procedure: ja Grondaankoop: nee Overig: het is zaak dat de gemeente Mook dit fietspad wil opwaarderen

71


Route 14 Rijnwaalpad (Arnhem - Nijmegen); reeds in uitvoering Colofon 8090

Uitgave Stadsregio Arnhem Nijmegen

13990

Teksten Royal Haskoning, Nijmegen Cartografie Royal Haskoning, Nijmegen Noordzuiden, Amsterdam

9300

Grafische vormgeving Wunderbar visuele communicatie, Nijmegen Fotografie Luuk van der Lee, Velp Routedeel

Arnhem - Arnhem zuid Arnhem - primaire fietsroute Elst Primaire fietsroute Elst Nijmegen

72

Potentieel gebruik

Afstand (km)




8090

3,9

Hoog

Afgestemd

2,40

13990

4,6

Hoog

Afgestemd

2,76

9300

8,3

Hoog

Afgestemd

4,98

Print XXL Press, Nijmegen © Stadsregio Arnhem Nijmegen 2010

73


www.destadsregio.nl

Fietsvisie Stadsregio Arnhem Nijmegen

Recommend Documents