FEBEM duurzaamheidsverslag Sector blijft investeren in een duurzame toekomst

FEBEM duurzaamheidsverslag 2014 - 2015

Sector blijft investeren in een duurzame toekomst

INHOUDSTAFEL

“ Waar zou onze samenleving staan zonder de dagelijkse inspanningen van onze leden om al de vrijgekomen afvalstoffen terug als materialen en brandstoffen in te brengen in onze samenleving? Door die inspanningen in kaart te brengen, roepen we diegenen die er een zeg in hebben op om deze inspanningen ook te koppelen aan bijkomende rechten en mogelijkheden die onze sector en bedrijven zouden moeten krijgen.” Werner Annaert, Algemeen Directeur, FEBEM

Organisatieprofiel FEBEM vertegenwoordigt de privaatrechtelijke milieubedrijven in België, een sector die van nature duurzaam is doordat ze afval alle mogelijkheden op valorisatie geeft. Steeds meer ligt hierbij de nadruk op het sluiten van de kringlopen, waarbij afval als secundaire grondstof gebruikt wordt in tal van productieprocessen. >> Zie p. 8 Economische prestaties De FEBEM-leden realiseerden in 2014 een totale omzet van ongeveer 2,8 miljard euro. Hoewel de resultaten na belastingen in de sector fel zijn teruggevallen, blijven de leden-bedrijven investeren in nieuwe sites en processen. >> Zie p. 14 Aandacht voor milieu De FEBEM-leden streven ernaar om afval en verontreinigde gronden zo veel mogelijk te valoriseren. Momenteel wordt 90 tot 95 % van alle afval in België gerecycleerd of omgezet in energie. Via innovaties en sorteerprojecten zorgen de bedrijven ervoor dat steeds meer afvalfracties voor recyclage in aanmerking komt. >> Zie p. 20 Maatschappelijke rol Met zo’n 8.000 medewerkers vormen de FEBEM-leden een belangrijke schakel in de Belgische tewerkstelling. Binnen de sector wordt heel wat aandacht besteed aan opleiding en veiligheid. Wat veiligheid betreft, was slechts 1 % van de afwezigheden in 2014 het gevolg van een arbeidsongeval. >> Zie p. 30

3

4 VOORWOORD

Hier onze inspanningen, wanneer onze rechten? Communiceren = informeren FEBEM-leden blijven te bescheiden en te veel op zichzelf gericht. We horen veel frustraties over omwonenden en overheden die niet inzien wat onze milieubedrijven allemaal al doen, welke investeringen ze hebben gedaan en wat ze daarvoor maar in de plaats krijgen. Frustraties over gemeenten die bij aanbestedingen zich niets aantrekken van duurzaam werken, maar enkel naar de centen kijken. Over diezelfde lokale politici die ondertussen in de pers wel het hoge woord voeren over... duurzaamheid. Over handhavingsdiensten die er blijkbaar niet in slagen om illegale activiteiten op te sporen en te stoppen, maar die wel bij reguliere afvalbedrijven aandringen op extra inspanningen die nodig zijn voor... duurzaamheid. Openlijk communiceren over onze inspanningen kan veel van die frustraties uit de wereld helpen.

Duurzaamheid. Het begrip wordt om de haverklap gebruikt, lijkt het wel. En daarmee ook wat uitgehold. FEBEM-leden lijken ook wat angst te hebben van het woord. De betekenis en omvang lijkt onvoldoende duidelijk. Een ver-van-hunbed-show ook, iets voor groene jongens, niet voor hardwerkende bedrijven die vooral goede bedrijfseconomische cijfers willen voorleggen om op deze manier hun toekomst te vrijwaren. Maar hebt u er al eens bij stil gestaan dat het ene mischien een voorwaarde is voor het andere? En omgekeerd? Waar staat uw bedrijf binnen tien jaar? En in welke omgeving functioneert het dan? “Met duurzaam te zijn verdien ik geen cent meer”, zegt u? Kan goed zijn, maar zou u zonder uw duurzaamheidsinspanningen geen cent minder verdienen? En bent u als ondernemer ook niet bezorgd om wat we ‘latente’ doelstellingen noemen? Zoals een positieve bijdrage aan de maatschappij, het inspelen op toekomstige uitdagingen, het aanzien worden als een bedrijf dat ook in de toekomst nog een plaats heeft?

4

Aandacht voor economische duurzaamheid Laat ons wel wezen, onze leden willen goede financiële cijfers, in hun resultatenrekening moeten zwarte en geen rode cijfers staan. Ook het afgelopen jaar hebben we weer vastgesteld dat de circulaire economie dan misschien wel ‘hot’ is, maar dat er ondertussen wel bedrijven in de sector failliet gaan. Ook FEBEM heeft op die manier weer enkele leden verloren. Gelukkig zien we ook nieuwkomers in de markt. Maar de economische leefbaarheid van onze sector zeer duurzaam noemen, zou ik niet durven doen. Daarvoor zijn er echt nog wel extra overheidsbeslissingen nodig die ervoor zorgen dat bedrijven die duurzaam werken werkelijk bevoordeeld worden. Ondertussen proberen wij als federatie onze leden ervan te overtuigen de ingeslagen weg van duurzaamheid verder te zetten en er ook meer over te communiceren. Het aantal leden met een duurzaamheidsverslag neemt toe (maar het mag zeker nog wat meer zijn). Volgend jaar stellen we onze deuren open en zal de Open Bedrijvendag draaien rond onze leden.

Focus op de duurzaamheidsinspanningen van de sector Met dit duurzaamheidsverslag probeert de federatie een steentje bij te dragen aan de wens om duurzaamheid ook bedrijfseconomisch te gelde te maken. Want heel wat leden van FEBEM doen inspanningen. Door die inspanningen in kaart te brengen, roepen we diegenen die er een zeg in hebben op om deze inspanningen ook te koppelen aan bijkomende rechten en mogelijkheden die onze sector en bedrijven zouden moeten krijgen. De federatie neemt hierin het voortouw én ondersteunt. Cruciale rol voor economie, milieu en maatschappij Tot slot, waar zou onze samenleving staan zonder de dagelijkse inspanningen van onze leden om al de vrijgekomen afvalstoffen terug als materialen en brandstoffen in te brengen in onze samenleving? Pas bij stakingen van ophaaldiensten, beseft de maatschappij ten volle dat onze diensten inzake het afvalbeheer niet alleen een opportuniteit zijn voor de economie, maar ook een noodzaak voor onze samenleving.

Bruno Arts (voorzitter Raad van Bestuur FEBEM) en Werner Annaert (Algemeen Directeur FEBEM)

5

SERMAR Sermar nv Logistics, Specialist in wereldwijd containertransport

www.ecobova.be

www.enviroplus.be

Ruime ervaring en expertise in: Stortplaatsbeheer

(erkend deskundige, inrichtings- en afwerkingsplannen, ...)

Studies TOP, grondreiniging en baggerwerken

Sermar nv Logistics ontwikkelde zich op vijftien jaar tijd tot een vooraanstaande specialist in wereldwijd containertransport. Als expediteur organiseren we het volledige logistieke proces, inclusief het transport van en naar de haven over de weg, de binnenvaart of het spoor. Ook over de douaneformaliteiten hoeft u zich geen zorgen te maken. Op jaarbasis verschepen we 20 à 25.000 containers. Onze grootste sterkte: een persoonlijke service op maat aan de goedkoopste tarieven op de markt.

METEN ANALYSEREN EVALUEREN ADVISEREN

De uitvoer van waste products is gebonden aan een strikte wetgeving, die vaak inhoudelijk en qua toepassing verschilt van land tot land. Dit vraagt van uw expediteur een hoge mate van expertise. Sermar beantwoordt graag al uw vragen.

• • • •

(milieutechn., fin.-econ., maatsch. aanvaardbaarheid, ...)

Milieueffectenrapporten

(MER, ontheffingsnota’s, ...)

Milieueffectenstudies

(impactbepaling, remediërende maatregelen, ...)

Milieucoördinator

(extern, bijstand, ...)

Milieuvergunning

(opmaak, begeleiding, ...)

Milieuauditing

(due diligence, compliance, ...)

Bodemstudies

(erkend Bodemsaneringsdeskundige type II)

Bodemonderzoeken

(oriënterende en beschrijvende bodemonderzoeken)

Bodemsaneringsprojecten Grondverzetstudies

(ook begeleiding van saneringswerken) (technisch verslag, studie ontvangend terrein, ...)

Second opinions

(bodemonderzoeken, milieumanagement, ...)

Authority engineering

(haalbaarheid, onderbouwing, overleg overheden, ...)

Expertise en bemiddeling

(conflictbemiddeling, ...)

KANTOREN :

Wellingstraat 102 9070 DESTELBERGEN 09/328.11.40

Stationstraat 60 9120 BEVEREN 03/755.00.65

Rietstraat 11 bus 3 8400 OOSTENDE 059/41.29.22

Kwadestraat 151a bus 31/32 8800 ROESELARE 051/23.20.90

Route de Louvain-La-Neuve 4 5001 BELGRADE 09/328.11.40

•

Weegbruggen Verschillende types weegschalen en plateauwegers Weegsoftware UniWin Buitenposten, slagbomen, camera’s, etc... Bandwegers Specials

Bruggen bouwers

SGS is wereldleider op het gebied van inspectie, controle, analyse en certificering en onderhoudt wereldwijd een netwerk van ca. 1.650 kantoren en laboratoria met meer dan 80.000 werknemers. Vragen? [email protected] of 03 545 87 50

Haalbaarheidstudies

(inrichting, ...)

(optimalisatie beheer, gebruikscertificaten, ...)

UW WEEGSPECIALIST !!! •

SGS MILIEUDIENSTEN: PROFESSIONEEL, ONAFHANKELIJK EN MULTIDISCIPLINAIR

De wortels van Sermar liggen in de wereldwijde uitvoer vanuit Europa van ‘waste products’, waaronder waste paper, plastic waste, mutilated rags en plastic regrind. Nog steeds behoort dit tot onze absolute specialiteiten. Verder is Sermar ook partner van FEBEM en in het bezit van een AEO certificaat.

Afvalstoffenstudies en -beheer

PRECIA MOLEN BELGIUM Rijksweg 23A 2870 PUURS Tel: +32 3 860 77 82 Fax: +32 3 886 05 14 [email protected] www.preciamolen.be

tussen milieu & ONDER NEMERSCHAP Onze expertise Milieuadvies - Milieucoördinatie Milieueffectrapport - Veiligheidsrapport - Natuur

WWW.SGS.BE

www.m-tech.be

INZAMELING

8 ORGANISATIEPROFIEL

FEBEM, vertegenwoordiger van de Belgische milieubedrijven FEBEM vertegenwoordigt in België de privaatrechtelijke bedrijven die afvalstoffen inzamelen, sorteren, behandelen, recycleren en/of verwerken. Ook de grondreinigingscentra en bedrijven die energie maken uit biomassa-afval zijn lid.

SORTERING

BEHANDELING

• Energieproductie. Afval kan ook gebruikt worden om energie te produceren. Bijvoorbeeld door vergisting van organisch afval, maar ook door verbranding. • Grondreiniging. Vervuilde gronden worden gereinigd om elke mogelijke impact op de bodemkwaliteit, het grondwater, enzovoort te beperken.

Partner voor een duurzamer België De FEBEM-leden vormen een belangrijke partner voor duurzaamheid in België. Zij zorgen ervoor dat afval en verontreiniging alle kansen op een nuttige valorisatie krijgen, en zo de impact op mens en natuur zo beperkt mogelijk houden. De leden zijn actief in elke schakel van de afvalketen, van inzameling tot eindverwerking:

Motor van de circulaire economie Door hun jarenlange ervaring met het sorteren, recycleren, reinigen, enzovoort van afval en verontreinigde gronden hebben ze een unieke expertise ontwikkeld om elke vorm van afval te valoriseren. Dat maakt dat de FEBEM-leden een belangrijke rol vervullen in het streven naar een circulaire economie, waarbij afval en verontreinigde gronden na verwerking een nieuwe toepassing krijgen of als grondstoffen in tal van productieprocessen worden ingezet. Op deze manier zorgen ze ervoor dat materialen in gesloten kringlopen circuleren. Dat biedt tal van voordelen:

• Inzameling. Beschikbaar stellen van verschillende soorten afvalrecipiënten: containers, bakken, big-bags, enzovoort zodat de afvalproducent aan de bron selectief kan inzamelen. • Sortering. De sorteercentra zorgen ervoor dat alle ingezamelde afval zo veel mogelijk wordt gescheiden in zuivere fracties. • Behandeling. Sommige afvalsoorten moeten eerst behandeld worden vooraleer ze verder verwerkt kunnen worden. Zo worden vliegassen met cement gebonden om ze dan gezamenlijk te storten.

RECYCLAGE

VERWERKING ENERGIEPRODUCTIE

GRONDREINIGING

• Meer energie-efficiëntie. Productie op basis van secundaire grondstoffen vraagt vaak minder energie dan productie met primaire grondstoffen.

• Recyclage. Na behandeling of sortering kunnen heel wat afvalstromen worden gerecycleerd tot secundaire grondstoffen die als alternatief voor primaire grondstoffen kunnen worden ingezet in tal van productieprocessen. Zo wordt ongeveer 80 % van de ingezamelde autobanden gevaloriseerd tot nieuwe materialen. Zo’n 98 % van de gerecupereerde frituuroliën en –vetten wordt verwerkt door de biodieselsector.

• Minder transport. Secundaire grondstoffen zijn lokaal te vinden, terwijl de primaire uit een beperkt aantal landen moet worden geïmporteerd.

• Verwerking. Een deel van het geproduceerde afval wordt verbrand of gestort (minder dan 10 %).

• …

MEER ENERGIEEFFICIËNTIE

• Minder restafval. Door een doorgedreven sortering, verwerking en recyclage blijft er uiteindelijk minder afval over, en dus ook minder risico op verontreiniging van lucht, water en bodem.

MINDER TRANSPORT MINDER RESTAFVAL

8

Een federatie met een duidelijke strategie De federatie heeft voor de periode 2012-2018 concrete doelstellingen vastgelegd. • Een gelijk speelveld creëren voor de privaatrechtelijke bedrijven: onderling, met de publieke sector en met het buitenland. Doel: tegen 2018 moeten alle bedrijven die actief zijn in het beheer van bedrijfsafval een privaatrechtelijke juridische structuur hebben.

COBEREC TEXTILES

COBEREC METALS

COBEREC FEBEM PAPER

FEBEM

Vier federaties met een gemeenschappelijk secretariaat

• Afval zo veel mogelijk transformeren in nieuwe grondstoffen en brandstoffen/energie voor de industrie. Doel: tegen 2018 moeten 10 % meer gerecycleerde afvalstoffen vermarkt worden tegenover 2012.

Sinds het voorjaar van 2014 vormen FEBEM en COBEREC samen één confederatie. Die confederatie bestaat uit vier federaties die elk hun eigen manier van werken behouden in de nieuwe structuur. Elk van deze federaties is autonoom en maakt gebruikt van een gemeenschappelijk secretariaat dat, naast FEBEM en COBEREC, ook nog andere federaties bedient.

• Veilig werken in de sector centraal plaatsen. Doel: tegen 2018 een daling van het aantal ernstige ongevallen in de afval- en materialensector met 25 % tegenover 2012. • Grondreiniging in België verder laten ontwikkelen. Doel: een 50 % verhoging van het aantal gereinigde tonnen tegen 2018 in vergelijking met 2008.

ALGEMENE VERGADERING

De vier federaties binnen de FEBEM-COBEREC confederatie zijn:

• Voldoende steun voor de productie van groene energie uit biomassa-afval. Doel: een verdubbeling van energie uit biomassa-afval in vergelijking met 2008.

• FEBEM, federatie van Belgische milieubedrijven • COBEREC-FEBEM PAPER, federatie van bedrijven die papier recycleren

FEBEM TEAM

RAAD VAN BESTUUR

• COBEREC TEXTILES, federatie van bedrijven die textiel recycleren • COBEREC METALS, federatie van bedrijven die schroot recycleren 14 WERKGROEPEN

10

11

60 TASK FORCES

De nieuwe standaard voor duurzaam afvalbeheer:

100% Green Made

Waarvoor kan u bij ons terecht? 1. Nieuwe bulldozer en EM-banden 2. Vullen met poly-urethaan 3. Vernieuwde bulldozer en EM-banden 4. Volrubber banden: BRAWLER 5. Montage ter plaatse

CL TYRES: Uw specialist in bulldozer-, grondverzet-, en industriebanden! BEL NU VOOR DETAILS: +32 475 525 122

Paniswijerstraat 5—3600 GENK

WWW.CLTYRES.COM

Titech and BEST Sorting to become TOMRA Sorting Solutions

Visit our website for more information www.tomrasorting.com

Een afvalcontainer van gewoon plastic of de 100% Green Made van plantaardig plastic (suikerriet), die bovendien voldoet aan de EN840 norm? De keus is zó gemaakt! Aan de productie van de 100% Green Made komt namelijk geen aardolie te pas. En waar gewone plastic containers CO2 uitstoten, neemt de nieuwe afvalcontainer van Plastic Omnium juist CO2 op. Resultaat: minder verbruik van natuurlijke hulpbronnen en afname van de CO2-uitstoot. Tel uit uw milieuwinst …

Plastic Omnium BV Beneluxstraat 4 - 6014 CC Ittervoort - Nederland Tel: +31 (0)800 54 25 055 - Fax: +31 (0)800 54 25 033 E-mail: [email protected] / Internet: www.plasticomnium.nl Plastic Omnium NV Ring Oost 14 - 9400 Ninove - België, Tel: +32 (0)54 31 31 31 - Fax: +32 (0)54 31 31 30 E-mail: [email protected] / Internet: www.plasticomnium.be

14 ECONOMISCHE PRESTATIES

2,8 miljard euro omzet Financiële en economische crisis laten zich nog altijd voelen Onze sector voelde oorspronkelijk niet de grote impact van de ondertussen gekende crisissen. Maar eraan ontsnappen, konden we uiteraard niet. Nu hebben we de indruk dat we zelfs langer dan andere sectoren de naweeën ervaren van deze moeilijke periode. Bovendien heeft de crisis sporen nagelaten: overheidsinvesteringen zijn verminderd en meer dan ooit wordt onze markt een prijzenmarkt waar concurrentie op het scherpst van de snee wordt gespeeld.

FEBEM voert elk jaar een financiële analyse uit op basis van de gepubliceerde jaarrekeningen van de leden-bedrijven. Uitsluitend de grote ondernemingen moeten hun jaarrekeningen volgens het volledige schema neerleggen. Het betreft hier bedrijven die minimaal aan twee van volgende criteria voldoen: • Een jaarlijks gemiddelde van 50 personeelsleden (tijdelijke krachten inbegrepen) • Een omzet van minimaal 7.300.000 euro (excl. btw) • Een totale balans van minimaal 3.650.000 euro In de meest recente analyse werd gekeken naar de omzet en het resultaat na belastingen voor 92 bedrijven. Daaruit blijkt dat de omzet tussen 2013 en 2014 met ongeveer 7 % gestegen is, terwijl het resultaat na belastingen in dezelfde periode fel teruggenomen is (- 75 %). Dit bewijst dat in onze sector meer dan ooit op het scherpst van de snee wordt geconcurreerd, en dat soms voor marginale prijsverschillen andere keuzes worden gemaakt. Het zou goed zijn dat overheden dit duidelijk begrijpen zodat ze weten waarom een federatie zoals FEBEM zo aanstuurt op een gelijk speelveld en een efficiënte handhaving.

Economie draait nog niet op volle toeren Als de economie goed draait, wordt duidelijk meer afval geproduceerd. Je kan dat betreuren, maar dan moet je economische ontwikkeling betreuren. Dat onze economie nog altijd niet draait zoals moet, blijkt ook uit een houding van nogal wat klanten, zowel aan aanbod- (afvalproducenten) als aan vraagzijde (producenten van materialen en goederen).

Omzet sector (in 000 euro) Omzet Aantal geanalyseerde bedrijven Gemiddelde omzet

2010 2.477.097 73 33.933

2011 2012 2013 2014 2.726.615 2.717.926 2.584.095 2.771.164 75 85 92 92 36.355 31.976 28.088 30.121

Resultaat na belastingen sector (in 000 euro) Resultaat na belastingen Aantal geanalyseerde bedrijven Gemiddeld resultaat na belastingen

2010

2011

2012

2013

2014

159.046 157 1.103

131.317 158 831

89.777 163 551

138.970 175 794

34.794 175 199

Keuze voor duurzame partner blijft uitzondering Bedrijven die echt bewust kiezen voor een duurzaam en transparant werkende partner, blijft eerder uitzonderlijk. Velen beseffen nog steeds niet dat hun afval afgeven aan het eerste het beste bedrijf niet zo vrijblijvend is, en als het misgaat ze hiervoor verantwoording moeten afleggen bij rechtbanken en andere autoriteiten.

14

Uit projecten die FEBEM heeft opgezet, zoals het CORE-project voor de kunststofverwerkers, blijkt dat het niet evident is om Belgische bedrijven te overtuigen om gebruik te maken van grondstoffen uit een gerecycleerde keten. Het is en blijft een werk van lange adem. Toestand is fragiel Meer dan goed is, zien FEBEM-leden enkele van hun belangrijke klanten hun activiteiten weghalen uit België. Onze bedrijven kijken dan ook meer dan ooit naar andere landen voor de afzet van materialen. In sectoren waarin er wel nog belangrijke productieactiviteiten zijn in dit land, zoals de papiersector, blijkt dat er vanuit lokale en regionale overheden weinig kwalitatieve stimulansen zijn om de keten lokaal te kunnen sluiten.

Met de blik vooruit Maar er zijn nog kansen. We mogen ze alleen niet laten liggen. Laat ons lessen trekken uit een situatie zoals nu voor het houtafval. Jaren aan een stuk kon het verhaal niet op: we gaan meer houtafval apart houden aan de bron, selecteren uit restafval, gebruiken in de spaanderplaatsector en installaties ontwikkelen die bij ons houtafval omzetten in duurzame energie. Voor dat laatste zullen we zelfs houtafval uit het buitenland nodig hebben want we hebben zelf niet genoeg eigen houtafval, zo was zelfs de idee. Vandaag zien we dat het tegendeel waar is. Ondanks de vele inspanningen die bijvoorbeeld de spaanderplaatsector in dit land levert en nog wil leveren voor de recyclage van houtafval, merken we dat we momenteel het eigen houtafval niet meer kwijt geraken. Dat komt door het volledig laten voorbij gaan van kansen door de overheid om op te leggen aan de grote biomassa-installaties dat zij naast primair hout ook houtafval moeten verbranden. Gezien de vele subsidies die deze bedrijven uit overheidssystemen krijgen, lijkt dit nochtans geen onredelijke vraag. Zo komt het dat we vandaag merken dat we met ons houtafval geen blijf weten en in onze eigen regio tegelijkertijd biomassa-installaties hout uit andere werelddelen halen om te kunnen produceren. Laat ons dus hieruit leren, deze situatie zo snel mogelijk rechttrekken en niet dezelfde fout maken in andere materiaalsectoren.

Ook het afgelopen jaar heeft FEBEM weer enkele leden verloren aan faillissementen. Aan de andere kant heeft FEBEM het afgelopen jaar ook enkele nieuwe leden verwelkomd: bedrijven die hun startfase hebben overleefd en hun plaats in de lokale markt hebben verworven. De Belgische circulaire economie kan echter wel wat bijkomende steun gebruiken. Ondanks verdienstelijke pogingen zoals Greenwin in Wallonië, het Nieuw Industriel Beleid in Vlaanderen en de Alliantie Afval-Tewerkstelling in Brussel blijkt de zogenaamde ‘valley of dead’ ook in onze sector moeilijk over te steken. Na de ontwikkeling van een eerste proefinstallatie en de eerste stappen op de markt is vaak risicokapitaal nodig om de stap naar een volwaardige marktspeler te kunnen zetten. Er is ook nood aan een overheid die zowel qua regelgeving als handhaving de risico’s helpt te beperken.

15

Bioterra investeert in nieuwe installatie voor reiniging sorteerzeefzanden

Sector blijft investeren

Veel van de sorteerzeefzanden in België zijn verontreinigd en kennen vandaag een slechte bestemming. Vaak worden ze weggewerkt met andere zandstromen. Om ook deze zanden nuttig te hergebruiken, startte Bioterra met de bouw van een nieuwe reinigingsinstallatie. Het doel is om de installatie in 2016 in dienst te nemen.

De sector voelt nog steeds de gevolgen van de economische en financiële crisissen. Toch merken we lichte vormen van herstel. De FEBEM-leden hebben in 2014 heel wat geïnvesteerd in nieuwe sites en productieprocessen. Enkele van de vele voorbeelden.

Wouter Vermin, CEO (Bioterra) Waste Oil Services (WOS) bouwt nieuwe verwerkingslijn voor de valorisatie van Marpol-brandstoffen De voorbije jaren werden de brandstofresten van mariene scheepvaart (voornamelijk zware stookolie) na behandeling in de installaties van WOS te Hautrage, ingezet als brandstof in de zware industrie (cement-, kalk- en hoogovens). De afzetcapaciteit in deze markt is recent aanzienlijk afgenomen en daarom heeft WOS de voorbije jaren gewerkt aan de ontwikkeling en implementatie van een bijkomende fysisch-chemische processtap om de kwaliteit van deze brandstoffen aanzienlijk te verbeteren, en zo een nieuwe afzetmarkt aan te boren.

Van Gansewinkel opent nieuwe site in Turnhout Van Gansewinkel investeerde ruim drie miljoen euro in de bouw van een nieuwe vestiging aan de Veedijk in Turnhout. Op deze nieuwe locatie worden de kantel- en afzetdiensten en de op- en overslag van restafval, hout, papier, karton en kunststof ondergebracht. De nieuwe locatie biedt de mogelijkheid om ook andere afvalstromen zoals hout-, snoei- en sloopafval te verwerken. Naar verwachting zal er jaarlijks tussen de 15.000 en 20.000 ton afval vanuit de Kempen gesorteerd en verwerkt worden. De nieuwe vestiging aan de Veedijk beslaat een oppervlakte van 2.5 hectare met een grote sorteerhal, een groot aantal sorteerbunkers en een kantoorgebouw. De nieuwe locatie biedt werkgelegenheid aan zo’n vijftig medewerkers.

Deze opgewerkte brandstoffen zijn op heden niet alleen inzetbaar als fuel voor industriële branders maar kunnen nu eveneens als blendcomponent een afzet vinden in de markt van de bunkers (= brandstoffen voor de scheepvaart). De huidige productiecapaciteit bedraagt 25.000 à 30.000 ton per jaar. Dankzij dit nieuwe proces slaagt WOS erin de materialenkringloop te sluiten en worden mariene brandstofresten terug opgewaardeerd tot een volwaardige mariene fuel!

Wim Geens, Director (Van Gansewinkel)

Kunststof Recycling Van Werven opent een tweede site in België Van Werven, met hoofdkantoor in Oldebroek (Nederland) en kunststofrecyclingactiviteiten en samenwerkingen in Nederland, Engeland, Denemarken, Duitsland, Frankrijk en Noord-Ierland, is al meer dan drie jaar actief op de Belgische markt. Van Werven recycleert gebruikte gemengde harde kunststoffen onder meer in haar site in Wijnegem. Om de toegenomen activiteit te kunnen opvangen en logistiek te optimaliseren, heeft het bedrijf nu ook een site geopend in Lanaken. De aldaar aangeboden harde kunststoffen worden gesorteerd en geshred alvorens ze naar Nederland worden getransporteerd om ze daar verder te recycleren tot een hoogwaardige vervanger van primaire grondstoffen. Deze secundaire grondstoffen worden toegepast op verschillende plaatsen in Europa waaronder ook België. StoraEnso bouwt nieuwe sorteerlijn voor oud papier en karton

Peter Brughmans, Consultant (Kunststof Recycling Van Werven)

Op hun site in Gent opende StoraEnso onlangs een moderne installatie om op een zeer efficiënte manier papier te sorteren, verontreinigingen te verwijderen en verschillende kwaliteiten van papier te produceren.

Marga Hauttekeete, General Deputy Manager (WOS-Hautrage)

Marc Dockx, Manager aankoop grondstoffen (StoraEnso)

16

17

VOOR EEN MOOIER STRAATBEELD De nieuwe CF is zoveel meer dan een mooie truck. DAF weet immers waar een moderne huisvuilwagen verder aan moet voldoen: maximale betrouwbaarheid, een lange levensduur en lage operationele kosten. Met tal van mogelijkheden voor de efficiënte aandrijving van de opbouw. Een ultraschone Euro 6-motor, uiteraard gekoppeld aan een volautomatische transmissie. En natuurlijk met gestuurde voorloopas voor extra laadvermogen en maximale erfvriendelijkheid. Ontdek de veelzijdigheid van de CF-serie bij uw DAF-dealer of op www.daf.be

www.bollegraaf.com

Bij Bollegraaf presteren we het beste onder druk.

zeer hoge verwerkingscapaciteit hoge vulverhouding

Meer informatie: +31 (0) 596 654 356 of [email protected].

DRIVEN BY QUALITY TRUCKS | PARTS | FINANCE

WWW.DAF.BE

30% lager stroomverbruik

lange levensduur

optionele plastic afbinding

Inzameling bedrijfsafval in de drie gewesten

Recydata heeft een contract met de drie gewesten voor het meten van de totale ingezamelde hoeveelheden bedrijfsafval. Dat leidde tot onderstaande tabel.

20 AANDACHT VOOR MILIEU

Minder milieuhinder

Materiaal

Vlaanderen (ton)

Wallonië (ton)

Brussel (ton)

Papier en karton

485.254

139.243

60.604

Hout

302.930

63.424

19.420

Kunststof

55.809

13.332

1.790

Restafval

941.524

390.206

150.000

TOTAAL

2.498.696

932.692

393.159

Bron: Recydata (cijfers 2013)

90 % recyclage van alle ingezamelde afval

De afval- en materialensector is een onmisbare schakel in het behalen van de milieu- en klimaatdoelstellingen. Haar activiteiten hebben van nature een positieve impact op het milieu. Door afval te recycleren, te verbranden of te vergisten, helpen ze de uitstoot van CO2 en de productie van energie op basis van fossiele brandstoffen te beperken. Door vervuilde gronden te saneren, werken ze ook aan een gezondere bodem en grondwater. De bedrijven in de sector beseffen dat ze door hun activiteiten ook een voorbeeldfunctie te vervullen hebben. En die verantwoordelijkheid nemen ze ook op. Daarom nemen ze tal van initiatieven om de milieuhinder van hun activiteiten zo veel mogelijk te beperken.

Afvaltransport over water, ook bij Gielen Vandaag vervoeren de FEBEM-leden al heel wat afvalstoffen, grond en gerecycleerde materialen via de Belgische waterwegen. Dat is nu onder meer ook het geval bij Transport Gielen in Genk. Er zijn heel wat voordelen verbonden aan dergelijk transport over binnenwateren, ook ecologische. Zo is de uitstoot van binnenvaart per ton per kilometer twee derden minder dan die van het wegvervoer. Bovendien blijkt uit cijfers van DG MOVE dat transport in België verantwoordelijk is voor 38,86 % van de totale CO2-uitstoot, waarin binnenvaart slechts 0,37 % voor zijn rekening neemt tegenover 19,22 % voor transport over de weg.

Belgische afval- en materialensector doet CO2-uitstoot dalen De FEBEM-leden leveren een belangrijke bijdrage in de strijd tegen de CO2-uitstoot. Enerzijds door afval te recycleren. Bijvoorbeeld: een ton papier recycleren in plaats van verbranden, vermijdt de uitstoot van 750 kg CO2. Bovendien is er 45 % minder CO2-uitstoot bij de productie van glas op basis van gerecycleerd glas, dan met primaire grondstoffen. Anderzijds door afval om te zetten in warmte en elektriciteit. Verbrandingsinstallaties kunnen zo 77.8 kg CO2/GJ warmte en 0,5 kg CO2/kWh elektriciteit uit tegenover centrales die energie produceren op basis van fossiele brandstoffen.

Philip Gielen, Directeur (Transport Gielen)

België heeft zo’n 90 % van alle afval gerecycleerd of omgezet in energie. Dat beperkt niet alleen de rechtstreekse milieu-impact van het afval op het leefmilieu, maar helpt ook bedrijven uit andere sectoren om hun ecologische voetafdruk te beperken. Zo wordt energie geproduceerd op basis van biomassa-afval als CO2neutraal bestempeld. In onderstaande tabel worden de recyclagecijfers voor bepaalde deelstromen weergegeven op basis van cijfers van de bevoegde beheersorganisaties (waar van toepassing). Materiaal

Tonnage gerecycleerd

Percentage markt

Jaar

Bevoegde beheersorganisatie

Papier en karton

174.307

87,2 %

2014

Fost Plus

Verpakkingsglas

335.118

103,2 %

2014

Fost Plus

PMD

Fost Plus

Plastic flessen en flacons

79.910

72,8 %

2014

Metalen

76.204

97,9 %

2014

Drankkartons

16.854

89,3 %

2014

Bedrijfsmatige verpakkingen

600.000

86 %

2014

VAL-I-PAC

Banden

56.716

80,52 %

2014

Recytyre

Oliën en vetten van residentiële gebruikers

9.530

98 %

2013

Valorfrit

Oliën en vetten van professionele gebruikers

6.659

98 %

2013

Valorfrit

Afgedankte elektrische en elektronische apparaten

Recupel

Ferromaterialen

100 %

2014

Non-Ferromaterialen

99,73 %

2014

Kunststof

94,45 %

2014

Overige

73,13 %

2014

Fotochemisch afval

1554,49

66 %

FOTINI

Biologisch gereinigde grond

210.028

100 %

2014

Fysico-chemisch gereinigde grond

205.375

70 %

2014

Thermisch gereinigde grond

27.550

95 %

2014

Batterijen

2500

55 %

Scheepsafval (havenontvangstinstallaties)

118.787

100 %

Gronden

20

21

BEBAT

Milieubedrijven dragen steentje bij aan duurzame elektriciteitsproductie FEBEM-leden beschikken over verbrandingsinstallaties en vergistingscentra die uit afvalstoffen heel wat energie, vooral elektriciteit, halen.

Belgische afvalverbrandingsinstallaties zijn voorbeeld op vlak van beperking luchtemissies Daar waar de FEBEM-leden toch nog een eigen bijdrage leveren aan de uitstoot van CO2, NOX, SOX en andere gassen, worden er blijvende inspanningen geleverd waardoor onze sector geen belangrijke bron van welke emissie dan ook is. Onze verbrandingssector is een voorbeeld voor vele andere thermische processen en staat mee aan de Europese top bij de verbrandingsinstallaties.

Op basis van cijfers van 2013 voor Wallonië blijkt dat elektriciteitsproductie op basis van verbrandingsinstallaties (154,9 GWh) goed was voor ongeveer 1,3 % van de volledige elektriciteitsvoorziening, terwijl vergistingsinstallaties (144,5 GWh) ongeveer 1,2 % vertegenwoordigen (cijfers CWaPE en EDORA).

gemiddeld gram emissie/ton afval - cijfers BW2E 35,25

SO2

19,02

HCl

3,65

Stof

1,05

HF

79,36

CO

921,49

NOX

5,73

TOC

0,04

Cd + Ti

0,34

Sb+As+Pb+Cr+Co+CU+Mn+Ni+V+Sn

0,03

Hg

31,48

Voor Vlaanderen zijn cijfers beschikbaar voor 2014, waaruit blijkt dat afvalverbranding in Vlaanderen verantwoordelijk is voor 4,75 % van de groenestroomproductie. (cijfers van ODE Vlaanderen) Structurele aanpak voor klachtenbehandeling FEBEM heeft een structurele aanpak voor de behandeling van klachten over bedrijven uit de Belgische afval en –materialensector. In eerste instantie screent FEBEM elke inkomende klacht. Als de klacht gegrond is, neemt FEBEM verdere stappen. Met de eigen leden gaat FEBEM eerst het gesprek aan om samen tot een oplossing te komen. In 2014-2015 werden er na interne analyse vijf klachten doorgespeeld aan de MilieuInspectie, met het nodige gevolg.

dioxines (ngTEQ/ton)

De federatie beschikt niet over cijfers van de klachten die de bedrijven rechtstreeks ontvangen en hoe de bedrijven omgaan met die klachten. Via de werkgroep QESH (Quality, Environment, Safety, Health) worden de nodige initiatieven genomen om de klachten te inventariseren. Daaruit blijkt alvast dat de leden elke klacht van omwonenden ernstig behandelen.

FEBEM ZET AWARDS OP Recuperatie gevaarlijke afvalstromen Het IMM-project richt zich specifiek op de recuperatie van grondstoffen uit gevaarlijk afval. Door middel van de scavenging-techniek is Indaver er namelijk in geslaagd om zoutzuur, ijzeroxide en palladium te recupereren. Het is echter de bedoeling om in de toekomst ook andere materialen terug te winnen, zoals zwavelzuur, jodium, fosfor en diverse edelmetalen.

Om aan te tonen welke inspanningen onze leden leveren inzake duurzaamheid, heeft FEBEM in 2015 voor het eerst de FEBEM-awards opgezet. Trouwens, FEBEM heeft hetzelfde gedaan binnen UMiO, het samenwerkingsverband dat we in Vlaanderen hebben met studiebureaus en bedrijven actief in de bodemsanering en de milieucoördinatoren om een award toe te kennen voor het beste bodemsaneringsproject en de beste thesis inzake bodemsanering.

Bij Tata Steel in IJmuiden heeft Indaver een terugwinningsinstallatie geplaatst die instaat voor de recuperatie van zoutzuur en ijzeroxide. En sinds kort recupereert Indaver op haar vestiging in Antwerpen nu ook palladium. Deze palladiummoleculen worden door middel van innovatieve scheidingstechnieken geïsoleerd uit vloeibaar farmaceutisch afval, zonder dat het eindproduct aan kwaliteit inboet.

We kenden in 2015 vier awards toe, twee voor beste innovatieve milieuproject (voor grote en kleinere bedrijven), een voor het beste sociale project en een voor het beste veiligheidsproject. We zetten ze graag even in de kijker op verschillende plaatsen in dit rapport.

AWARD BESTE INNOVATIE/ BESTE MILIEUPROJECT

Oordeel van de jury De jury is onder de indruk van het IMM-project en van de technologische verwezenlijkingen die daar deel van uitmaken. De kans dat IMM zich in de nabije toekomst zal ontwikkelen tot een volwaardige nieuwe tak binnen de recyclageindustrie, lijkt ons erg waarschijnlijk.

(voor grote bedrijven)

Indaver Molecule Management: een innovatieve benadering van de grondstoffenproblematiek Het Indaver Molecule Management (IMM) project wist de jury in de eerste plaats te overtuigen door zijn sterk innoverende karakter. Daarbij biedt IMM een oplossing voor een reële en breed verspreide problematiek. De vraag naar mineralen en grondstoffen blijft toenemen, terwijl de natuurlijke grondstoffen uitgeput geraken. Bijgevolg begint de behoefte naar milieuvriendelijke en rendabele alternatieven stilaan een dringend karakter te krijgen. En dat is precies waar het IMM project een antwoord op biedt.

22

Indaver is een Europese speler die Total Waste Management oplossingen biedt voor grootindustrie en overheden.

23

Oplossingen voor een efficiënte organisatie van uw taken ✓ Informatieproducten ✓ Software, tools & apps ✓ Ondersteuning ✓ Opleidingen ✓ HSE Community

Tot 10 % korting voor FEBEM-leden op hseworld.be/FEBEM. Gebruik promocode 15-3020-2.

Efficiënt beheer van gevaarlijke afvalstoffen met Vanheede bij de HoGent

SECTOR ZET ZICH IN VOOR BETER MILIEU

De HoGent heeft al enige jaren een systeem van inzameling en sortering op poten gezet. Maar zoals bij elk goed managementsysteem moet op een bepaald moment een evaluatie gebeuren. Belangrijke tools voor deze evaluatie en analyse waren de afvalaudits die samen met de firma Vanheede Environmental Services werden uitgevoerd. Ze vormden een bron van zeer geschikte informatie om verbeterpunten te detecteren. In totaal werden twee afvalaudits, specifiek op de gevaarlijke afvalstromen, uitgevoerd en dit over zeven gebouwen van de HoGent.

De activiteiten van de FEBEM-leden hebben van nature een positieve impact op het milieu. Los daarvan blijft de sector investeren in initiatieven die de ecologische impact verder verbeteren. We tonen dit aan met enkele voorbeelden.

AWARD BESTE INNOVATIE/ BESTE MILIEUPROJECT (voor kmo’s)

25 kilogram per gezin In essentie is de Family Box een kartonnen doos voor gezinnen of voor organisaties, waar ze 25 kilogram aan te recycleren materialen in kunnen verzamelen.

Recyca Family Box leert de mensen op een praktische manier AEEA sorteren De jury omschrijft de Family Box van Recyca als een slim en praktisch idee dat naadloos aansluit op de Europese wet om de lidstaten tegen 2016 verplicht te maken om minimaal 65% van de gebruikte elektronische apparatuur in te zamelen.

Recyca haalt het materiaal op, en vormt daarmee de eerste stap in het recyclageproces. De uiteindelijke verwerking gebeurt door erkende partners. Vermits mensen tegenwoordig flink wat overbodig geworden elektronisch materiaal bijhouden, kunnen met dit project grote volumes gerealiseerd worden. Zo kan een organisatie van 150 personen zo’n 3,75 ton – dat is 25 kilogram per gezin - aan afgedankt elektronisch materiaal opleveren.

Urban mining De Family Box is een inzamelproject dat draait rond ‘urban mining’. Het begrip urban mining houdt in dat we onze steden kunnen beschouwen als mijnen waar waardevolle grondstoffen opgeslagen liggen. Concreet gaat het om grondstoffen die verwerkt zijn in afgedankte elektrische en elektronische apparaten (AEEA). Vermits de doelstelling om 65% van de gebruikte elektronische apparatuur in te zamelen vandaag bijlange na niet gehaald wordt, heeft de Vlaamse overheid een nieuwe wet uitgevaardigd die inzamelprojecten zoals Family Box mogelijk maakt.

Het Family Box project wordt vandaag reeds toegepast in scholen, jeugdverenigingen en sportclubs. Maar ook Mediamarkt is een belangrijke partner in dit project. Oordeel van de jury De jury is het erover eens dat de Family Box een sterk concept is, en dat om meerdere redenen. Zo waren er lovende woorden voor de elegante eenvoud van het project en wordt het feit dat mensen zich niet hoeven te verplaatsen voor het recuperatieproces als een belangrijke toegevoegde waarde beschouwd.

Ontgassen van binnenvaart tankschepen door ATM Nadat schippers hun lading hebben gelost, is het soms nodig om de ruimen te ontdoen van restanten van die lading. Als het om vluchtige stoffen gaat, gebeurt dit vaak door het ontgassen van de ruimen. De ruimen zijn daarna weer gereed voor een volgende lading. De dampen die vrijkomen bij het ontgassen, veroorzaken stankoverlast en kunnen bij een langdurige blootstelling schadelijk zijn voor mens en milieu.

In de loop van het project werden in totaal maar liefst 79 verbeterpunten gegenereerd. Van deze verbeterpunten zijn er 17 projecten (resultaat op lange termijn), 34 acties (resultaat op middellange termijn) en 28 Quick Wins (resultaat op korte termijn). Alle Quick Wins werden in de loop van het academiejaar doorgevoerd. Dit betekent dat maar liefst 35 % van alle verbeterpunten al doorgevoerd zijn. Een aantal acties werden ook al opgestart. Verder werden voor een viertal projecten de eerste verkennende gesprekken opgestart.

In 2014 heeft ATM, vooruitlopend op een wijziging in de wetgeving, geïnvesteerd in een installatie om deze schadelijke gassen te elimineren via de naverbrander van de Thermische Reiniging Installatie en de na-geschakelde rookgasreiniging. Vanaf 1 januari 2015 is het verboden om schepen die geladen zijn geweest met Benzeen te ontgassen naar de buitenlucht en aan het einde van dit jaar volgt een ban op meerdere en vergelijkbare stromen.

Yves Ronsse, adjunct-preventieadviseur en adjunct-milieucoördinator (HoGent dienst Interne Preventie, Milieu en Welzijn)

Om deze volgende stap aan te kunnen, investeert ATM opnieuw in een tweede lijn om schippers de beste milieutechnische oplossing te bieden. Deze oplossing biedt een veiliger milieu om in te werken zonder blootstelling aan Benzeen, een van de meeste bekende carcinogene stoffen.

2000 zonnepanelen bij Cogetrina in Marquain Groupe Defour heeft 2000 zonnepanelen laten installeren op de daken van de gebouwen van dochteronderneming Cogetrina in Marquain. Dankzij deze investering kan de onderneming zelf voorzien in een groot deel van de elektriciteitsbehoeften van haar sorteercentrum. Dat sorteercentrum is voorzien van een uiterst moderne sorteerlijn die uitgerust is met vermalers, optische scheiders, wervelstromen, enz.

Fred Muller, Commercieel Directeur (ATM – deel van de Shanks Group) Recyca zamelt onder meer lege inktcartridges en afgedankt ICT-materiaal in, om dit vervolgens door externe partners te laten recycleren. Het bedrijf is actief in België, Nederland en Frankrijk.

Innovation Award 2015

Philippe Dufour, Directeur (Groupe Dufour)

26

27

30 MAATSCHAPPELIJKE ROL

Respect voor mens en veiligheid

AWARD BESTE SOCIAAL INITIATIEF

De federatie en de leden-bedrijven doen heel wat inspanningen om de medewerkers in de sector te sensibiliseren voor een veilige en kwaliteitsvolle inzameling, sortering en verwerking van alle afvalfracties. Daarom gaat heel wat aandacht naar opleidingen en maatregelen om de veiligheid van de sectormedewerkers te verzekeren.

Bruco Containers: Sterk in diversiteit

2010

2014

Aantal werknemers

7.689

7.922

Aantal bedrijven

146

159

Gemiddeld personeelsbestand

52,66

49,82

Arbeiders

Totaal

Man

Vrouw

2014

1152

70

2010

877

63

Nederlands op de werkvloer Aangezien taal en duidelijke communicatie voor sommige medewerkers een struikelblok vormden, heeft het bedrijf een taalscreening uitgevoerd en is daarop gestart met taallessen op de werkvloer. In de toekomst plant Bruco Containers ook een aantal collega’s in de te schrijven voor de HELP-module van de VDAB. Deze module helpt Nederlandstalige collega’s om hun taalgebruik af te stemmen op dat van de anderstalige collega’s.

De jury omschrijft de diverse initiatieven die Bruco Containers in het afgelopen jaar opgezet heeft om zijn personeelsbeleid te verbeteren als “lovenswaardig en goed doordacht.” Feit is dat de medewerkers zich door deze initiatieven meer gewaardeerd voelen en dat de onderlinge communicatie op de werkvloer verbeterd is.

Ongeveer 8.000 medewerkers FEBEM voert elk jaar een sectorale analyse uit op basis van de gepubliceerde jaarrekeningen van de leden-bedrijven. Deze analyse wordt als sectoraal bestempeld aangezien ze de evolutie van een sector beschrijft voor 175 belangrijke ledenbedrijven van FEBEM. Uit de meest recente sectorale analyse is gebleken dat 159 Belgische milieubedrijven in 2014 7.922 medewerkers tewerk stelden.

Het bedrijf telt 45 werknemers, elk met hun eigen persoonlijke kenmerken en achtergrond. Het spreekt vanzelf dat de sterke diversiteit van het personeelsbestand de nodige uitdagingen met zich meebrengt op het vlak van taal en communicatie.

Oordeel van de jury Volgens de jury heeft Bruco Containers NV de belangen van het personeel op een constructieve manier weten te verenigen met het nastreven van de eigen bedrijfsdoelstellingen. Daarbij is de aanpak van Bruco Containers, om met beperkte investeringen de sociale band binnen de organisatie te verbeteren, inspirerend voor andere bedrijven.

Om deze uitdagingen op een succesvolle manier te kunnen invullen, deed Bruco Containers een beroep op de loopbaan- en diversiteitsplannen van de Vlaamse regering. Dat leidde naast het aanboren van nieuwe aanwervingskanalen tot twee belangrijke acties.

Bedienden

Aantal bedrijven

Totaal aantal werkplaatsen

Man

Vrouw

1222

191

137

126

1550

940

142

114

101

11196

* Cijfers van bedrijven met werknemers die aangesloten zijn bij Paritair Comité 142.04 voor recuperatie van allerlei producten

30

Onthaalchecklist en Peter/meterschapstraining Om nieuwe krachten op een vlotte en eenvormige manier wegwijs te maken in het bedrijf, zijn er duidelijke afspraken gemaakt over wie welke verantwoordelijkheden krijgt om de integratie op een doeltreffende en aangename manier te laten verlopen. Bovendien hebben twee medewerkers, vooruitlopend op het invoeren van een peter/meterschapssysteem, alvast een peter/meterschap opleiding gevolgd.

Bruco Containers omvat vier activiteiten: 1-Het verwerken van bouw- en sloopafval en bedrijfsafval. 2-Sorteren en vermalen van sloophout. 3-Behandelen van flessenglas en vlak glas. 4-Verwerken van kunststof, in samenwerking met Kunststofrecycling Van Werven.

31

GEZONDHEID EN VEILIGHEID Veiligheid staat sinds jaar en dag hoog op de agenda, zowel bij de bedrijven als de federatie. Via toolboxfiches, brochures, opleidingen en infoavonden werkt FEBEM actief mee aan meer veiligheid in de sector en streeft ze naar een 25 % reductie van het aantal ernstige ongevallen in de volledige sector tussen 2012 en 2018. Het aantal arbeidsongevallen daalde van 27,86 (2012) tot 25,87 (2014), goed voor een daling van zo’n 7 %. NACE2 code 38

Gemiddelde frequentiegraad (Fg)

Gemiddelde werkelijke Ernstigheidsgraad (wEg)

Gemiddelde globale ernstigheidsgraad (Geg)

2014

25,87

0,86

3,63

2010

32,71

0,92

4,39

SECTOR ZET ZICH IN VOOR VEILIGHEID

AWARD BESTE VEILIGHEIDSPROJECT

Veolia introduceert REACT: een nieuwe manier om veiligheid bespreekbaar te maken De jury stelt dat het REACT veiligheidsproject van Veolia verdienstelijk is omwille van zijn brede, goed gedefinieerde aanpak. En omdat het medewerkers op een doordachte manier bewuster maakt van veiligheidsrisico’s. Om veiligheid in al zijn aspecten op een gerichte manier onder de aandacht te kunnen brengen doorheen de verschillende lagen van de onderneming, heeft Veolia de zogenaamde ‘REACT’ methode ontwikkeld:

Door de aard van de activiteiten in de sector worden werknemers van de leden-bedrijven blootgesteld aan tal van risico’s. Bedrijven lanceren dan ook regelmatig nieuwe initiatieven om de veiligheid van hun personeel te vrijwaren. Enkele voorbeelden.

Na de aanzienlijke daling in ernst en frequentie van arbeidsongevallen de afgelopen jaren, is er nu sprake van een zekere stagnatie.

Afwezigheden: nauwelijks door arbeidsongevallen FEBEM is werkgeververtegenwoordiger in het paritair comité van de recuperatie (PC 142), meer bepaald het subcomité 142.04 (‘recuperatie van allerlei materialen’). Op basis van de cijfers voor de arbeiders in dat subcomité blijkt dat de afwezigheden slechts voor 1% door arbeidsongevallen werd veroorzaakt. Dit is een goed cijfer, maar de leden van FEBEM willen verder inzetten op het maximaal voorkomen van dergelijke ongevallen. De werkgroep QESH (Quality, Environment, Safety, Health) van FEBEM heeft daarvoor initiatieven genomen zoals het uitwerken van tientallen veiligheidsfiches, het uitwisselen van ervaringen over ongevallen en het organiseren van opleidingen.

Shanks sensibiliseert werknemers over Lock-Out/Tag-Out met een communicatiecampagne

Bouwen aan een nieuwe duurzame veiligheidscultuur bij SUEZ

De Lock-out/Tag-out (LOTO) procedure bestond al langer binnen Shanks, maar om de toepassing ervan te optimaliseren, werd een jaar lang een LOTO-communicatiecampagne gelanceerd om alle medewerkers volledig bewust te maken van de risico’s en de te nemen acties. Kennis werd gedeeld en de communicatie werd verbeterd in alle vestigingen van Shanks Vlaanderen NV (Gent, Kortemark en Roeselare) en Wood Products NV (Wielsbeke en Bree). De brede sensibilisering- en communicatiecampagne omvatte de opmaak van een nieuwe veiligheidsinstructiekaart, een folder ‘Veilig werken aan installaties’, informatieborden ‘7 stappen in vergrendeling’ en een opleidingsvideo om de werknemers aan te leren hoe ze ongevallen kunnen vermijden en veilig kunnen werken.

Sedert jaar en dag hecht SUEZ veel belang aan veilig werken. Veilig werken is de rode draad doorheen alle activiteiten. Het nemen van technische en organisatorische maatregelen volstaat niet om de veiligheid van de medewerkers, klanten, contractors en derden te verzekeren. Het is vooral het gedrag van de persoon, individueel of in groep, dat bepalend is voor de manier waarop taken worden uitgevoerd en de daarbij behorende risico’s worden ingeschat. SUEZ wenst te evolueren van een reactieve naar een proactieve, participatieve veiligheidscultuur waarin elke medewerker zijn eigen veiligheid en deze van alle andere betrokken partijen bewust beleven.

Martine Pottier, Health & Safety Manager Vlaanderen (Shanks Waste Management) De Vocht lanceerde een veiligheidscirculatieplan De Vocht heeft er voor geopteerd een eigen veiligheidscirculatieplan op te stellen met als resultaat een goede ordening van het verkeer op de bedrijfsterreinen. Een goed georganiseerd circulatieplan vermindert de kans op incidenten en verlaagt de mogelijkheid tot stress onder de verkeersdeelnemers. De Vocht stelde onder meer een bedrijfsverkeersreglement op, plaatste verkeers- en waarschuwingsborden aan de ingang van het terrein, werkte een toolbox uit over de te gebruiken gebaren tijdens de begeleiding van vrachtwagens en plakte klevers op alle interne transportmiddelen om te vragen om oogcontact tussen de bestuurder van de machine en de mensen in de omgeving.

Prioriteit branden De warme zomer van 2015 heeft heel wat branden bij FEBEM-leden veroorzaakt. Ondanks heel wat inspanningen, zoals continue bewakingssystemen met speciale camera’s, fysieke inspecties, installatie van sprinklers, enz. waren er veel branden in de sector. Spontane ontbrandingen bij afvalstoffen die nochtans op een correcte manier waren opgeslagen waren moeilijk te voorkomen. FEBEM wil deze problematiek aanpakken. De Raad van Bestuur van de federatie heeft daarom beslist dat de werkgroep QESH in 2015 prioriteit moet geven aan dit thema. De idee om te komen tot een soort van A-label voor bedrijven die alle mogelijke inspanningen leveren om branden te voorkomen wordt momenteel verder uitgewerkt.

• Reward: Veilig gedrag en goede initiatieven worden beloond. • Engagement: Elke werknemer - welke functie die ook bekleedt in het bedrijf - neemt actief deel aan het veiligheidsprogramma. • Action: Inbreuken op fundamentele veiligheidsregels worden meteen aangepakt door eenieder die ze vaststelt. • Communication: Praten over veiligheid maakt bewuster. • Tour: Veiligheidsronden waarbij de tijd wordt genomen om met de medewerkers over de veiligheidsaspecten van zijn of haar job te praten. Veolia is ervan overtuigd dat alle medewerkers door hun gedrag een impact hebben op de veiligheid binnen de organisatie. Ludieke veiligheidssimulaties Het bedrijf heeft een aantal fundamentele regels opgesteld. Deze omvatten een verzameling van gedragingen, die al dan niet specifiek zijn voor een bepaalde werkpost. De definitie van de zogenaamde A-risico’s – dat zijn risico’s die kunnen leiden tot dodelijk of niet-omkeerbaar letsel – is vastgelegd en is in de organisatie verspreid.

Deze nieuwe veiligheidscultuur met focus op veiligheidsgedrag wordt over de ganse organisatie uitgerold. De aftrap werd gegeven met het opstellen van het SUEZ veiligheidsprofiel. Een opdracht waaraan een groep medewerkers van meerdere sites in uiteenlopende functies zich met veel inzet en enthousiasme hebben gewijd. Een grondig uitgewerkt borgingssysteem zorgt er in de toekomst voor dat blijvende aandacht wordt besteed aan het verder uitbouwen van de nieuwe veiligheidscultuur en dat acties op touw gezet worden om de focus te houden. Het uiteindelijke streefdoel van deze nieuwe veiligheidscultuur is dat alle medewerkers elkaar maar ook derden aanspreken op (on)veilig gedrag op een positieve, constructieve manier!

Vervolgens werden de leidinggevenden van het bedrijf getraind, waarbij veiligheidsrondgangen gesimuleerd werden onder leiding van Théâtre à la Carte. Een ludieke, maar realistische manier om bestaande situaties na te bootsen. Oordeel van de jury Volgens de jury kan het REACT programma op een eenvoudige manier geïmplementeerd worden in iedere andere organisatie. Mits correct en consequent uitgevoerd, kan REACT het aantal incidenten en accidenten daadwerkelijk doen dalen.

Kathleen Lievens, Preventieadviseur – Projectcoördinator Veiligheid (SUEZ)

Veolia helpt op alle continenten steden en bedrijven met het beheren, optimaliseren en valoriseren van water, energie en grondstoffen afkomstig uit afval, door oplossingen voor een circulaire economie aan te reiken.

Jan De Vocht, Zaakvoerder (De Vocht Containers)

32

33

Opleidingen 2016 Gedeelde kennis is dubbele macht 10 e editie

14/01  Omgevingsrecht anno 2016: stand van zaken met blik op de toekomst 10/03  Recente evoluties in de ruimtelijke ordeningsrechtspraak 08/09  Milieueffectrapportage en ruimtelijke planning 10/11  Update in de milieuregelgeving

2 OKTOBER

VAN 10 TOT 17 U

Inschrijven op: www.ldropleidingen.be

SOLUTIONS IN RECYCLING & BULK HANDLING

RECYCLAGE

Invoerhoppers Brekers Zeven Windsifters Magnetische scheiding Sensorscheiding Persen en scharen ENGINEERING

Circulaire economie staat centraal Noteer de datum alvast in uw agenda

Meer informatie Bel nu: +32 56 71 53 85 Oude Kassei 16 - B-8791 Waregem [email protected] - www.bulkid.be MACHINES

TOTAALOPLOSSINGEN

OPEN BEDRIJVENDAG 2016 ZONDAG 2 OKTOBER

SERVICE

36 PARTNERS

Hertsens transporteert volumineuze afvalproducten naar de diverse stortplaatsen en verwerkingsbedrijven www.hertsens.eu

Sectorkennis delen, servicekwaliteit garanderen

Meer dan 300 experts van Kluwer verzamelen, sorteren en verwerken voor u de veiligheid- en milieuwetgeving. FEBEM-leden krijgen 10 % korting op een selectie uitgaven • shop.kluwer.be/febem LDR is een advocatenbureau gespecialiseerd in wetgeving op vlak van milieu en ruimtelijke ordening. Het bureau is ook wetenschappelijk actief en werkt nauw samen met universiteiten rond milieuwetgeving www.ldr.be

Door onze samenwerking met partners pikken we snel nieuwe trends op en bouwen we onze sectorkennis uit. Die informatie delen we met al onze leden, zodat zij tijdig kunnen anticiperen. Onze partners zijn doordacht gescreend en geselecteerd. Met hun professionele ondersteuning verzekeren we de kwaliteit van de dienstverlening in onze sector.

M-Tech is een adviesbureau voor integraal milieubeleid, onder meer afval- en materialenbeheer en hernieuwbare energie • www.m-tech.be

Bollegraaf is een internationale producent van machines voor de recyclagesector. Dat gaat van kanaalbalenpersen en shredders tot volledige sorteerlijnen voor allerlei afvalstromen • www.bollegraaf.com

B O VA

BOVA Environmental Consulting is een onafhankelijk milieustudiebureau, dat gespecialiseerd is in de domeinen van afvalstoffen- en materialenverwerking, stortplaatsbeheer, en milieueffectenbeheersing www.ecobova.be

environmental consulting

Ruime ervaring en expertise in: Stortplaatsbeheer

(erkend deskundige, inrichtings- en afwerkingsplannen, ...)

Studies TOP, grondreiniging en baggerwerken

(inrichting, ...)

Afvalstoffenstudies en -beheer (optimalisatie beheer, gebruikscertificaten, ...) Haalbaarheidstudies

(milieutechn., fin.-econ., maatsch. aanvaardbaarheid, ...)

Milieueffectenrapporten

[email protected] BULK .ID levert machines en engineert en bouwt T. +32 56 71 53 85 volledige lijnen voor het creëren van waardevolle producten uit diverse materiaalstromen • www.bulkid.be

(impactbepaling, remediërende maatregelen, ...)

Milieucoördinator

(extern, bijstand, ...)

Milieuvergunning

(opmaak, begeleiding, ...)

Milieuauditing

(due diligence, compliance, ...)

Bodemstudies

(erkend Bodemsaneringsdeskundige type II)

Bodemonderzoeken

(oriënterende en beschrijvende bodemonderzoeken)

Bodemsaneringsprojecten Grondverzetstudies Second opinions Expertise en bemiddeling

Prodware is het IT-bedrijf bij uitstek voor de implementatie van ERP- en CRM-toepassingen voor afvalbeheer en recyclagebedrijven. Daarnaast is Prodware als grootste Microsoft Dynamics partner in EMEA ook actief voor ondersteuning en implementaties binnen de bouwsector, retail en ledenorganisaties www.prodware.be

(ook begeleiding van saneringswerken) (technisch verslag, studie ontvangend terrein, ...)

GROUP CASIER adviseert ondernemingen voor een geïntegreerd risico- en verzekeringsbeheer www.groupcasier.eu

(bodemonderzoeken, milieumanagement, ...)

Authority engineering

Precia Molen heeft een uitgebreid gamma van precisie laboweegschalen, plateauwegers, weegbruggen, band- en doseerwegers • www.preciamolen.be

www.bulkid.be

(MER, ontheffingsnota’s, ...)

Milieueffectenstudies

Plastic Omnium biedt bedrijven en overheden producten en diensten voor de inzameling van afval. Dat gaat van afvalcontainers tot advies voor afvalsortering. Het bedrijf is wereldwijd actief in 25 landen www.plasticomnium.be

(haalbaarheid, onderbouwing, overleg overheden, ...) (conflictbemiddeling, ...)

Geert Bogaert, GSM 0495 274 185 - [email protected] Wellingstraat 102 - B-9070 Destelbergen Tel. 09/328.11.40 - Fax 09/328.11.50 Wetenschapspark 1 (Greenbridge, Plassendale I) - B-8400 Oostende Tel. 059 33 92 51 - Fax 059 33 92 59

advertentie-bova.indd 1

17-2-2011 13:22:46

TOTAL RECYCLING SOLUTIONS

CL Tyres is gespecialiseerd in EM- en bulldozerbanden voor de recyclagesector • www.cltyres.com Luchtscheiding Mechanische scheiding Magnetische scheiding Sensorscheiding Elektrostatische scheiding

CRETES ontwerpt, bouwt en installeert wereldwijd creatieve technische oplossingen voor recyclage, biomassa, textiel, natuurlijke vezels, pneumatisch transport en ontstoffing • www.cretes.be DAF Trucks is een van de grootste producenten van bedrijfsvoertuigen in Europa • www.daf.com

Vezelverwerking

Biomassa

Textielmanipulatie

Afvalbehandeling

Deloitte is een internationaal bedrijf dat audits, consulting, financieel advies en risicomanagement aanbiedt • www.deloitte.com

Donaldson is een wereldwijd opererende en toonaangevende producent van filtratiesystemen en vervangende onderdelen voor luchtreinigingsoplossingen fabrieken, zuivering van perslucht en gas, enerCRETES biedt u enkelvoudige componenten tot volledige verwerkingslijnenin vanaf het eerste concept tot en met de constructie en de installatie op de werf. Wij zijn niet bang van nieuwe technische uitdagingen. Aarzel niet om contact op te nemen! www.cretes.be gieopwekking, stofen rookgaszuivering, bijzondere filtratietoepassingen, diskdrive filtratie en oplossingen CRETES nv – Bissegemstraat 169, 8560 GULLEGEM – T: 056 411 094 – E: [email protected] voor bouwmachines en vrachtwagens www.donaldson.com

Scheiden & Recycleren

Platen & Panelen

NIEUW vanaf 2014! Volautomatisch kipsysteem voor containers

36

Rentec is een Belgische constructeur van onder meer verkleiningsmachines en autoclaven voor milieubedrijven • www.rentec.be

SERMAR

Sermar Logistics is een specialist in het wereldwijde transport van containers • www.sermar.be SGS biedt een ruime waaier van complementaire en multidisciplinaire diensten rond milieu en veiligheid: metingen, analyses, onderzoek, studies en advies www.sgs.be Terberg Machines is producent van afvalinzamelsystemen en –trucks en de exclusieve distributeur van Bucher Schörling veegmachines. Het bedrijf is actief in meerdere landen in Europa www.terbergmatec.com TOMRA biedt sensor-gebaseerde technologieën aan voor het sorteren van allerhande materialen en voedsel • www.tomrasorting.com

37

Prodware Belux, uw bondgenoot in informatica voor

HET VERWERKEN EN RECYCLEREN VAN AFVAL

De partner voor milieu- en recyclagebedrijven Neem contact Neem contact op op met met Tine MarcVanheule Peltyn Tel. 09 09/231 21025 8825 62 Tel. Email [email protected] Email [email protected]

Als professional in de afval- en recyclagesector, staat u voor grote uitdagingen die een groeiende professionalisering van uw activiteiten met zich meebrengen: > Wijzigende voorschriften en richtlijnen > Strengere verplichtingen inzake veiligheid en traceerbaarheid > Verhoogde eisen van uw klanten > Druk op de prijs van de diensten Om u te begeleiden bij het nemen van deze hindernissen en het optimaliseren van uw operationele organisatie, hebben wij een kant-en-klare oplossing ontwikkeld: Prodware adjust Waste & Recycling.

Vezelverwerking

Textielmanipulatie

Biomassa

Afvalbehandeling

Prodware adjust Waste & Recycling, gegroeid uit de strategische samenwerking tussen Prodware en Microsoft, is gebouwd op Dynamics NAV om te beantwoorden aan de specifieke behoeften van uw sector. Prodware adjust Waste & Recycling bouwt verder op de uitgebreide vakkennis Tegos (Enwis®), die aan de basis ligt van deze tool die gebruikt wordt door meer dan tweehonderd bedrijven in Europa.

Prodware adjust Waste & Recycling is een “All-in-one” oplossing, een oplossing die volledig geïntegreerd is, in staat om het inzamelen, verwerken, opslaan, recycleren en verwijderen van afval te beheren. De functionaliteiten zijn aangepast aan de bijzonderheden van de verschillende soorten afval (huishoudelijk afval, industrieel afval, bouwafval, metalen, industriële reiniging, kunststoffen, …).

De belangrijkste functies:

Deze oplossing dekt ook perfect de functies van het bedrijf: boekhouding, financiën, CRM, marketing, reporting, …

> Beheer ophaalrondes en planning > Beheer van verwerkingsprocessen > Beheer van de wettelijke documenten en verplichtingen > Traceerbaarheid, analyse van de afvalstoffen > Beheer van de diensten, opslagsites, huur > Beheer van containers en andere bedrijfsmiddelen

Prodware adjust Waste & Recycling is in meerdere talen te gebruiken, kan in meerdere munten rekenen en houdt rekening met meerdere wetgevingen, zodat het in meerdere landen kan toegepast worden.

De Prodware Groep werd opgericht in 1989 en is een belangrijke speler op het gebied van integratie van IT-diensten. De groep situeert zich in een bijzonder marktsegment, dat technische IT en know-how van beheer heel nauw met elkaar combineert. Scheiden & Recycleren

Platen & Panelen

Haar directie, afkomstig uit de informatica- en managementwereld, heeft zich van bij de aanvang bereid getoond de zaakvoerders van bedrijven te begeleiden door hen dienst en advies te leveren met grote toegevoegde waarde.

Trommelzeef Lengte: 8m - Diameter: 2.8m

CRETES biedt u enkelvoudige componenten tot volledige verwerkingslijnen vanaf het eerste concept tot en met de constructie en de installatie op de werf. Wij zijn niet bang van nieuwe technische uitdagingen. Aarzel niet om contact op te nemen!

CRETES nv – Bissegemstraat 169, 8560 GULLEGEM – T: 056 411 094 – E: [email protected]

Ondanks het snelle ritme van de technologische vooruitgang, staan de Prodware teams steeds klaar om u een globaal aanbod van diensten voor te stellen, die beantwoorden aan uw eisen, ongeacht de grootte van uw onderneming/ondernemingen en haar noden. Prodware stelt u haar teams van professionals ter beschikking om u precieze antwoorden te bieden. www.cretes.be

Prodware Groep is ook gespecialiseerd in de afval- en recyclagesector, evenals in duurzame ontwikkeling. Een bijkomende blijk van vertrouwen die ons in staat zal stellen om u nog beter te begeleiden bij uw ontwikkeling.

39

Prodware Belux | t +32 (0)3 232 54 30 | www.prodware.be | www.prodware-waste.be/nl

FEBEM – Federatie van de Belgische afval- en milieusector FEBEM vertegenwoordigt in België de privaatrechtelijke bedrijven die afvalstoffen inzamelen, sorteren, behandelen, recycleren en/of verwerken en de grondreinigingscentra. Ook bedrijven die energie maken uit biomassa-afval zijn lid. FEBEM vertegenwoordigt hiermee ongeveer 8.000 personeelsleden bij zo’n 220 bedrijven met een totale omzet van zo’n 2,8 miljard euro. Voor een overzicht van de leden: http://www.febem-fege.be/leden Colofon Wilt u graag meer informatie over onze federatie? FEBEM – Federatie van Bedrijven voor Milieubeheer vzw Buro & Design Center Esplanade 1, B87 BE–1020 Brussel Tel. +32 2 757 91 70 - Fax +32 2 240 27 29 [email protected] - www.febem-fege.be Het FEBEM duurzaamheidsverslag is een realisatie van de Federatie van Bedrijven voor Milieubeheer. Redactie: Forte (www.forte.eu), Werner Annaert, Anita Cosaert, Cédric Slegers, Baudouin Ska en Mireille Verboven. Realisatie: Haisja (www.haisja.be) Dit duurzaamheidsverslag wordt gedrukt op 100 % gerecycleerd en chloorvrij papier. Ce dossier est également disponible en français.

Verantwoordelijke uitgever: Werner Annaert

FEBEM duurzaamheidsverslag 2014 - 2015