FEBEM. Federatie van een sector met een duurzame impact

FEBEM

Federatie van een sector met een duurzame impact DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2013-2014

VOORWOORD

FEBEM, federatie van een sector met een duurzame impact

20 jaar

80 % 8000 80 % arbeiders 30 % laaggeschoold

“FEBEM vertegenwoordigt al meer dan 20 jaar de Belgische sector van bedrijven in milieubeheer. Een sector die dagelijks milieuproblemen voor mensen en bedrijven oplost, door vervuilde gronden te reinigen en afval in te zamelen en te verwerken. Een sector die meer dan 80 % van alle afval in ons land recycleert, omvormt tot nieuwe grondstoffen voor de industrie of in energie omzet. De federatie vertegenwoordigt meer dan 8.000 personen, waarvan meer dan 80 % arbeiders en meer dan 30 % laaggeschoold. Binnen de federatie hebben zowel lokale familiale kmo’s als grote internationale groepen hun plaats: samen realiseren de FEBEM-leden in België meer dan 2,7 miljard euro omzet.”

2 FEBEM DUURZAAMHEIDSVERSLAG

samen

waarvan

meer dan

afval gerecycleerd personen vertegenwoordigd

2,7 miljard

euro omzet

Uit de analyse van duurzaamheidsrapportering van Belgische en Nederlandse milieubedrijven is gebleken dat er in Nederland meer gerapporteerd wordt, en vooral ook beter: de bedrijven rapporteren over dezelfde gegevens waardoor de cijfers onderling eenvoudig te vergelijken zijn. Voor ons was dit het signaal om duurzaamheidsrapportering van onze leden naar een hoger niveau te tillen.

Sector werkt steeds duurzamer Het rapport maakt ook duidelijk dat de sector de afgelopen jaren heel wat vooruitgang heeft geboekt op tal van duurzaamheidscriteria. Zo stoten onze leden almaar minder broeikasgassen uit. Bovendien blijft het aantal arbeidsongevallen in de sector dalen. En we slagen er in België ook in om meer dan 80 % van alle ingezamelde afval te recycleren.

Begin 2014 zijn we met drie pilootbedrijven (De Vocht, Geldof en Gielen) in een project van het Vlaams ESF (Europees Sociaal Fonds) Agentschap gestapt. Met de bedoeling om een sectorpaspoort voor MVO (Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen) uit te werken. Een paspoort dat onze leden als leidraad kunnen gebruiken om de economische, ecologische en maatschappelijke impact van hun activiteiten in kaart te brengen en op te volgen aan de hand van dezelfde criteria.

Dat zijn mooie cijfers. Maar we blijven streven naar nog betere resultaten. Vanuit de federatie hebben we alvast concrete streefcijfers gekoppeld aan bepaalde strategische pijlers, waaronder veiligheid, productie van hernieuwbare energie en grondreiniging. Daarnaast zetten we vanuit de federatie nieuwe projecten op om nog meer afvalstoffen selectief in te zamelen voor recyclage en productie van secundaire grondstoffen en de verdere optimalisatie van de energieproductie uit afvalstoffen.

MVO-paspoort opent de ogen Samen met de drie pilootbedrijven en enkele externe stakeholders, waaronder Agoria, essenscia, ACV en OVAM, werd het MVO-sectorpaspoort in het voorjaar van 2014 opgesteld. De drie pilootbedrijven zijn vervolgens meteen aan de slag gegaan en dat heeft heel wat ogen geopend. Niet alleen kregen ze een beter zicht op de impact van hun activiteiten, ze brachten ook enkele blinde vlekken in kaart die ze de komende jaren gericht kunnen aanpakken om hun duurzaamheid nog te verbeteren.

Nood aan meer uniforme rapportering In 2015 willen we het MVO-sectorpaspoort meer ingang doen vinden bij al onze andere leden, van familiale kmo’s tot grote internationale groepen. Zo plannen we infomomenten waarin we onze leden op de hoogte zullen brengen van het MVO-sectorpaspoort en het nut ervan. Op die manier streven we ernaar om onze leden nog meer maatschappelijk verantwoord te laten ondernemen en daarover ook openlijk te communiceren. Via ons duurzaamheidsrapport zullen we u elk jaar een uniek zicht geven op de evolutie in de duurzaamheidsresultaten van onze leden.

Federatie neemt voorbeeldrol op zich FEBEM is in de voetsporen van de drie pilootbedrijven gevolgd en heeft dit duurzaamheidsrapport uitgewerkt op basis van het sectorpaspoort. Het rapport bekijkt zowel de inspanningen van de federatie als die van de volledige sector, met de nadruk op de prestaties van 2013. Uit deze eerste oefening blijkt alvast dat we de komende jaren werk moeten maken van meer en recentere cijfers. Een uitdaging waar we al langer aan werken onder meer via het Recydata-project.

Werner Annaert, Algemeen Directeur, FEBEM

SERMAR

B O VA environmental consulting

Sermar nv Logistics, Specialist in wereldwijd containertransport

Ruime ervaring en expertise in: Stortplaatsbeheer

(erkend deskundige, inrichtings- en afwerkingsplannen, ...)

Studies TOP, grondreiniging en baggerwerken

Sermar nv Logistics ontwikkelde zich op twaalf jaar tijd tot een vooraanstaande specialist in wereldwijd containertransport. Als expediteur organiseren we het volledige logistieke proces, inclusief het transport van en naar de haven over de weg, de binnenvaart of het spoor. Ook over de douaneformaliteiten hoeft u zich geen zorgen te maken. Op jaarbasis verschepen we 20 à 25.000 containers. Onze grootste sterkte: een persoonlijke service op maat aan de goedkoopste tarieven op de markt.

De wortels van Sermar liggen in de wereldwijde uitvoer vanuit Europa van ‘waste products’, waaronder waste paper, plastic waste, mutilated rags en plastic regrind. Nog steeds behoort dit tot onze absolute specialiteiten. Verder is Sermar ook partner van FEBEM en in het bezit van een AEO certificaat. De uitvoer van waste products is gebonden aan een strikte wetgeving, die vaak inhoudelijk en qua toepassing verschilt van land tot land. Dit vraagt van uw expediteur een hoge mate van expertise. Sermar beantwoordt graag al uw vragen.

(inrichting, ...)

Afvalstoffenstudies en -beheer (optimalisatie beheer, gebruikscertificaten, ...) Haalbaarheidstudies

(milieutechn., fin.-econ., maatsch. aanvaardbaarheid, ...)

Milieueffectenrapporten

(MER, ontheffingsnota’s, ...)

Milieueffectenstudies

(impactbepaling, remediërende maatregelen, ...)

Milieucoördinator

(extern, bijstand, ...)

Milieuvergunning

(opmaak, begeleiding, ...)

Milieuauditing

(due diligence, compliance, ...)

Bodemstudies

(erkend Bodemsaneringsdeskundige type II)

Bodemonderzoeken

(oriënterende en beschrijvende bodemonderzoeken)

Bodemsaneringsprojecten Grondverzetstudies Second opinions

(ook begeleiding van saneringswerken) (technisch verslag, studie ontvangend terrein, ...) (bodemonderzoeken, milieumanagement, ...)

Authority engineering Expertise en bemiddeling

(haalbaarheid, onderbouwing, overleg overheden, ...) (conflictbemiddeling, ...)

Geert Bogaert, GSM 0495 274 185 - [email protected]

METEN ANALYSEREN EVALUEREN ADVISEREN

Wellingstraat 102 - B-9070 Destelbergen Tel. 09/328.11.40 - Fax 09/328.11.50 Wetenschapspark 1 (Greenbridge, Plassendale I) - B-8400 Oostende Tel. 059 33 92 51 - Fax 059 33 92 59

tel + 32(0)3 545 35 11 • fax + 32(0)3 545 37 84 • email: [email protected]

17-2-2011 Bruggenbouwers tussen milieu en ondernemerschap.

advertentie-bova.indd 1

13:22:46

SGS MILIEUDIENSTEN: PROFESSIONEEL, BETROUWBAAR EN MULTIDISCIPLINAIR SGS is wereldleider op het gebied van inspectie, controle, analyse en certificering en onderhoudt wereldwijd een netwerk van ca. 1.650 kantoren en laboratoria met meer dan 80.000 werknemers. Vragen? [email protected]

WWW.SGS.BE

INHOUDSTAFEL ORGANISATIEPROFIEL FEBEM is al meer dan 20 jaar de federatie van de bedrijven in milieubeheer. De organisatie kan daarvoor rekenen op de inzet van een gemotiveerd team van medewerkers, en van de leden die zich inzetten in de verschillende werkgroepen en task forces. >> Zie p.7

ECONOMISCHE PRESTATIES De FEBEM-leden realiseren een omzet van meer dan 2,7 miljard euro in België. Die omzet is onder meer te danken aan het groeiende bewustzijn van het nut van recyclage. Onder meer dankzij bepaalde politieke beslissingen, al bedreigen sommige ingrepen van de overheden ook de marktkansen van de FEBEM-leden. >> Zie p.14

AANDACHT VOOR MILIEU De sector is een van nature duurzame sector: dankzij de FEBEM-leden wordt meer dan 80 % van alle afval in België gerecycleerd of omgezet in energie. De sector wil echter verder gaan: via innovatieprojecten wil ze de recyclagemogelijkheden uitbreiden en zelf het goede voorbeeld geven door de milieu-impact van haar eigen activiteiten op alle fronten zo veel mogelijk te beperken. >> Zie p.18

MAATSCHAPPELIJKE ROL Met meer dan 8.000 medewerkers vormen de FEBEM-leden een belangrijke schakel in de Belgische tewerkstelling. FEBEM en de sector engageren zich om al die mensen in alle veiligheid hun job te laten uitoefenen en alle kansen te geven om zich verder te ontplooien. >> Zie p.22

OVER HET VERSLAG Dit duurzaamheidsverslag is opgesteld volgens het kernniveau van de GRI-4-richtlijn en is een weergave van alle thema’s die door de sector en zijn belanghebbenden als relevant worden beschouwd. >> Zie p.30

PARTNERS Door samen te werken met zorgvuldig gescreende en geselecteerde partners wil FEBEM de leden ondersteunen in hun verdere professionalisering. >> Zie p. 34

ORGANISATIEPROFIEL

Federatie van bedrijven voor milieubeheer in België FEBEM vzw vertegenwoordigt in België de privaatrechtelijke bedrijven die afvalstoffen inzamelen, sorteren, behandelen, recycleren en/of verwerken. Ook de grondreinigingscentra en bedrijven die energie maken uit biomassa-afval zijn lid. FEBEM vertegenwoordigt hiermee meer dan 8.000 personeelsleden bij zo’n 220 bedrijven met een totale omzet van meer dan 2,7 miljard euro.

Afvalverwerking, bodemsanering en energieproductie De leden van FEBEM zijn actief in elke schakel van afvalinzameling tot en met de eindverwerking, inclusief de sanering van verontreinigde gronden. • Inzameling. Beschikbaar stellen van verschillende soorten afvalrecipiënten: containers, bakken, big-bags, enzovoort zodat de afvalproducent aan de bron selectief kan inzamelen. • Sortering. De sorteercentra zorgen ervoor dat alle ingezamelde afval zo veel mogelijk wordt gescheiden in zuivere fracties. • Behandeling. Sommige afvalsoorten moeten eerst behandeld worden vooraleer ze verder verwerkt kunnen worden. Zo worden vliegassen met cement gebonden om ze dan gezamenlijk te storten. • Recyclage. Na behandeling of sortering kunnen heel wat afvalstromen worden gerecycleerd tot secundaire grondstoffen die als alternatief voor primaire grondstoffen kunnen worden ingezet in tal van productieprocessen. Zo wordt ongeveer 87 % van de ingezamelde autobanden gevaloriseerd tot nieuwe materialen. Zo’n 98 % van de gerecupereerde frituuroliën en –vetten wordt verwerkt door de biodieselsector. • Verwerking. Een deel van het geproduceerde afval wordt verbrand of gestort (dit laatste is minder dan 10 %). • Energieproductie. Afval kan ook gebruikt worden om energie te produceren. Bijvoorbeeld door vergisting van organisch afval, maar ook door de verbranding. • Grondreiniging. Vervuilde gronden worden gereinigd om elke mogelijke impact op de bodemkwaliteit, het grondwater, enzovoort te beperken.

Bijlage 1: Verificatie van het duurzaamheidsverslag door drie belanghebbenden, p. 36 Bijlage 2: GRI-tabel, p. 37

6 FEBEM DUURZAAMHEIDSVERSLAG

FEBEM DUURZAAMHEIDSVERSLAG 7

De nieuwe standaard voor duurzaam afvalbeheer:

100% Green Made

De nieuwe DAF euro 6 series: DoorDAcht tot in elk DetAil Van de stalen bumper tot het multifunctionele stuurwiel. Van de prominente grille tot de slimme Driver Performance Assistant. De nieuwe generatie DAF trucks is doordacht tot in elk detail. Met nieuwe zuinige en betrouwbare Euro 6-motoren, compleet nieuwe chassis voor het hoogste laadvermogen en een toonaangevend chauffeurscomfort. XF, CF en LF: voor elke inzet een DAF op maat.

Een afvalcontainer van gewoon plastic of de 100% Green Made van plantaardig plastic (suikerriet), die bovendien voldoet aan de EN840 norm? De keus is zó gemaakt! Aan de productie van de 100% Green Made komt namelijk geen aardolie te pas. En waar gewone plastic containers CO2 uitstoten, neemt de nieuwe afvalcontainer van Plastic Omnium juist CO2 op. Resultaat: minder verbruik van natuurlijke hulpbronnen en afname van de CO2-uitstoot. Tel uit uw milieuwinst …

DRIVEN BY QUALITY Plastic Omnium N.V., Ring Oost 14, B-9400 Ninove, tel: +32 (0)54 31 31 31, fax: +32 (0)54 31 31 30 E-mail: [email protected] / Internet: www.plasticomnium.be

TRUCKS | PARTS | FINANCE

WWW.DAF.BE

Koen Van Gerven Chief Executive Officer – Bpost

fficer –

Gunhilde Van Gorp Gedelegeerd bestuurder – Ravago Group

VAN HET VBO

Thierry van Kan Voorzitter – Belgische Federatie van de Automobiel- en Tweewielerindustrie (Febiac)

MEI 2014

L’ENTREPRISE

van externe organisaties J E V E U X S A V O Lidmaatschap IR !

Een federatie met een missie HET DIRECTIECOMITÉ, bedrijfsleiders De federatie heeft voor de periode 2012-2018 concretewaarin doelstellingen vastgelegd.

zetelen uit meer dan 40 bedrijfssectoren, Tony Vandeputte Jacques Vandermeiren LES ENTREPRISES Een gelijk speelveld creëren voor de privaatrechtelijke bedrijven: Ere-gedelegeerd bestuurder – VBO Chief Executive Officer – Elia oriënteert enonderling, inspireert met de publieke sector en met WA L LO N N E S E N 1 actie van het het buitenland. Doel: tegen 2018 moeten alle bedrijvendedie actief zijnVBO in het beheer van bedrijfsafval een2 Q U E S T I O N S in voor de werkgeversprivaatrechtelijke juridische structuur hebben. organisatie strategische Afval zo veel mogelijk transformeren in nieuwe grondstoffen brandstoffen/energie voor de industrie. dossiersen met een impact op middellange en lange worden tegenover 2012. Doel: tegen 2018 moeten 10 % meer gerecycleerde afvalstoffen vermarkt termijn.

•

che de Autohandel n de oren

• • Veilig werken in de sector centraal plaatsen. Philippe tegen Vlerick 2018 een daling Thierry Willemarck Doel: van het aantal ernstige ongevallen in de afval- en materialensector met 25 % Voorzitter, Chief Executive Voorzitter – BECI Officer – UCO Chief Executive Officer – Touring tegenover 2012. VBO vzw Ravensteinstraat 4 • Grondreiniging in België verder laten ontwikkelen. B-1000 Brussel Doel: een 50 % verhoging van het aantal gereinigde tonnen 2018 in vergelijking met 2008. T + 32 2tegen 515 08 11 F + 32 2 515 09 99 • Voldoende steun voor de productie van groene [email protected] uit biomassa-afval. Doel: een verdubbeling van energie uit biomassa-afval inwww.vbo.be vergelijking met 2008.

Voka is het Vlaams netwerk van ondernemingen. Het vertegenwoordigt meer dan 18.000 bedrijven in Vlaanderen en Brussel, goed voor 65 % van de private werkgelegenheid en 66 % van de toegevoegde waarde in Vlaanderen • www.voka.be Plan C is het Vlaamse transitienetwerk voor duurzaam materialenbeheer. Individuen, bedrijven, consumenten, overheidsinstanties, kennisinstellingen en maatschappelijke organisaties werken er samen aan een economie en maatschappij die op duurzame wijze met materialen omgaan • www.plan-c.eu

© digitalimagination

ele fficer –

WHAT PEOPLE SAY ABOUT EUROSHORE

FEAD Conference in co-operation with FEBEM-FEGE

24 – 25 April 2013 UWE is de Waalse werkgeversorganisatie en vertegenwoordigt 6.000 leden-bedrijven

EDITION 2014

Ghent, Belgium

VBO is een interprofessionele werkgeversorganisatie en vertegenwoordigt meer dan 50.000 ondernemingen uit de drie Belgische gewesten. Goed voor ruim 75 % van de tewerkstelling in de privésector • www.vbo-feb.be

“Euroshore-meetings are ideal networking

At some of these, I was able Eén confederatie met vier deelfederaties occasions. to do business with other members.” Wim Hulshof, ex-commercial director Sinds het voorjaar van 2014 vormen FEBEM en samen één confederatie met een team van 12 ATM Moerdijk,COBEREC the Netherlands “Some time I lost a shipping line that was a regular medewerkers. Die confederatie bestaat uit vier deelfederaties die elkago,hun eigen manier van werken behouden client of my port reception facility for the discharge of oily waste in Gibraltar. Why? The Italian Coast Guard in de nieuwe structuur: in the previous port in Italy obliged the vessel to

Inhoud

“The meetings of Euroshore are very interesting for the exchange of ideas and technologies. Particularly these assemblies followed by visiting the installations of one of the members are quite enriching.”

discharge its waste in Italy, because my port reception facility was not listed in the IMO-database. A call to the Euroshore-secretariat solved my problem: 48 hours later, my company was on the official IMO-list.”

Darren Laguea, ex-COO Nature Group Gibraltar • FEBEM, federatie van bedrijven voor milieubeheer Oyenike Shobowale, regional manager African Voorwoord • COBEREC-FEBEM Paper, federatie Circle van bedrijven die papier recupereren Pollution Management Ltd, Nigeria • COBEREC Textiles, federatie van bedrijven die textiel recupererenInhoudstafel 15 jaar ODE • COBEREC Metals, federatie van bedrijven die schroot recupereren

Get your FREE subscription to our newsletter Go to our website www.euroshore.com and subscribe today.

FEBEM

6

16

MORE INFO? EUROSHORE INTERNATIONAL VZW ► Guido VAN MEEL (earlier GHA),

Secretary General of Euroshore Bio-Energieplatform International ► Esplanade 1, Box 87, B-1020 BRUSSELS, Belgium

Warmtepomp Platform

COBEREC METALS

10 FEBEM DUURZAAMHEIDSVERSLAG

Macroeconomic impact of the Wind Energy Sector in Belgium

► E: [email protected] ► www.euroshore.com

Contact

21 25 29 34 36

RAAD VAN BESTUUR

14 WERKGROEPEN

Edora is de Waalse federatie van bedrijven die actief zijn in hernieuwbare energie www.edora.org

17

ALGEMENE VERGADERING

► T: +32 (0)475 52 24 64

FEBEM TEAM

COBEREC TEXTILES

ODE, de Organisatie Duurzame Energie is de sectororganisatie voor duurzame energie in Vlaanderen. ODE brengt meer dan driehonderd bedrijven, kenniscentra, universiteiten en organisaties samen in technologieplatformen en werkgroepen, om kennis uit te wisselen en aan belangenbehartiging te doen • www.ode.be

5

De platformwerking in 2012

VWEA

FEAD is de overkoepelende federatie van de Europese milieu- en afvalverwerkingsbedrijven • www.fead.be

3

8

Ledenlijst

COBEREC FEBEM PAPER

Euroshore as an international association of port reception facility providers in Europe and beyond provides environmental services to the shipping industry.

ODE koepelwerking in 2012

PV Vlaanderen

met vestigingen in Wallonië • www.uwe.be

International Convention Center (ICC) Van Rysselberghedreef 2 - Citadelpark

57 TASK FORCES

Report

wpp warmtepomp platform

De Unie van MilieuOndernemingen (UmiO) is een samenwerkingsverband van een aantal representatieve beroepsverenigingen (FEBEM, VMx, OVB en VEB) van milieuondernemingen • www.umio.be Euroshore is de internationale federatie van havenontvangstinstallaties in Europa en ver daarbuiten • www.euroshore.com FERVER is de Europese federatie van glasrecycleerders. FEBEM neemt het dagelijkse secretariaat van deze federatie op zich • www.ferver.eu

Certificaten en erkenningen 5

Ethisch en deontologisch charter FEBEM Alle FEBEM-leden ondertekenden het ethisch en deontologisch charter voor de Belgische sector van milieubedrijven: www.febem-fege.be/lidmaatschap Gecertificeerd opleidingsinstituut FEBEM beschikt over een Qfor-label, een kwaliteitswaarborg voor de opleidingen die de federatie aanbiedt. Dankzij dit label kunnen leden hun deelname aan FEBEM-opleidingen deels via de kmo-portefeuille laten betalen.

December 2012

FEBEM DUURZAAMHEIDSVERSLAG 11

* Specialist in in bulldozer-, grondverzet-, en industriebanden * Vrachtwagenbanden: alle merken

Scan voor meer informatie

CL Tyres

* Montage ter plaatse

Waarvoor kan u nog bij ons terecht? 1. Nieuwe bulldozer en EM-banden: 2. Vullen met poly-urethaan

Bollegraaf Balers. Big in making recyclables small.

3. Vernieuwde bulldozer en EM-banden: 4. Heftruck banden Adaptief proportionele kanaaldruk. Tot 20% zwaardere en meer compacte balen plus aanzienlijke energiebesparing.

Nieuw knoopsysteem met 5 enkele naalden en uniek twistvinger-ontwerp. Tot 30% minder draadkosten. Hydraulische lift voor het knoopsysteem.

Knoopsysteem upgrades voor kunststof touw of PET draad. Ideaal voor het binden van verbrandingsafval.

5. Volrubber banden: OTR King - SG Revolution

Volautomatische HBC balenpersen van Bollegraaf zijn wereldwijd toonaangevend. Omdat zij meer en zwaardere balen produceren en minder energie verbruiken dan balenpersen met dezelfde perskracht, met de laagst mogelijke operationele kosten. Leverbaar vanaf 25 tot 180 ton perskracht. Ook leveren wij snijpersen en kleine semi-automatische balenpersen. Wilt u meer weten? Neem dan gerust contact op voor een advies op maat.

bollegraaf.com Bollegraaf Recycling Solutions is de handelsnaam van Bollegraaf Recycling Machinery bv and Lubo Systems bv.

J.P. Dekeyzer, sales manager Belgie +32 473 850663/ +31 (0)596 65 43 33 [email protected] / [email protected]

CEO Bollegraaf

Stany Croughs - +32 475 525 122 - +32 89 75 34 43 - [email protected] Paniswijerstraat 5 - 3600 Genk

Titech and BEST Sorting to become TOMRA Sorting Solutions

Visit our website for more information www.tomrasorting.com

ECONOMISCHE PRESTATIES

Wetgeving creëert opportuniteiten, maar ook bedreigingen Goed sorteren aan de bron is cruciaal voor een goede recyclage. En steeds meer particulieren en bedrijven zien het voordeel van sorteren en recycleren: niet alleen ecologisch, maar vooral ook economisch. De moeilijke economische tijden en initiatieven van de wetgever creëren zowel opportuniteiten als bedreigingen voor de markt van de afval- en materialensector. Groeiende interesse voor secundaire grondstoffen De moeilijke economische tijden zorgen ervoor dat (grote) ondernemingen steeds meer interesse tonen om primaire grondstoffen in hun productieproces te vervangen door secundaire grondstoffen. Zo is het aandeel gerecycleerde kunststoffen in PET-producten sterk toegenomen. De laatste twee jaar zijn er zo’n 50 bedrijven in het noorden van het land vanuit het CORE-project (gerecycleerde materialen inzetten in de productie van kunststoffen en textielvezels) ofwel van primaire naar secundaire grondstoffen overgestapt ofwel meer secundaire grondstoffen beginnen gebruiken. Brusselse en Vlaamse overheid promoten selectieve inzameling en recyclage Sinds 1 juni 2013 leggen de twee gewesten meer nadruk op afval sorteren aan de bron: het wordt immers belangrijker om afval te recycleren in plaats van te storten of te verbranden. Deze nieuwe regelgeving biedt dan ook interessante opportuniteiten voor de Belgische afval- en materialenbedrijven. Bijvoorbeeld door advies, het aanbod van afvalrecipiënten voor een selectieve inzameling en sortering van de verschillende afvalstromen voor een maximale recyclage. We hopen dat Wallonië gelijkaardige initiatieven zal nemen. Investeringen blijven uit Door de economische crisis schuwen heel wat ondernemingen elk mogelijk risico. Dat zorgt ervoor dat ze niet snel geneigd zijn om nieuwe initiatieven te lanceren. Zo zien ook heel wat ondernemingen af van het idee om hun organisatie aan te passen zodat ze secundaire grondstoffen zouden kunnen inzetten in de eigen productieprocessen. Vergisters beleven moeilijke tijden Sinds het begin van de 21ste eeuw zijn er een zestigtal vergisters gebouwd in België. Afgaand op de inkomsten die de groenestroomcertificaten zouden binnenbrengen. Maar de afgelopen jaren is de markt van de groenestroomcertificaten ingestort, waardoor die inkomstenbron voor de vergisters sterk is gedaald, nog voor hun installaties zelfbedruipend konden worden. Met bijkomende en diverse steunmaatregelen kan de vergistingscapaciteit een nuttige bijdrage blijven leveren tot het behalen van de klimaatdoelstellingen. Op het einde van de legislatuur van de vorige Waalse regering werden al enkele initiatieven genomen om een duurzame ondersteuning te voorzien. Grondreinigers lijden onder de economische downturn De grondreinigers ontvangen kleinere hoeveelheden te reinigen bodem, ondanks het feit dat er in 2013 meer grond werd uitgegraven door ambtshalve saneringen van OVAM ten opzichte van 2012. Eén van de mogelijke oorzaken is het zogenaamd risicogebaseerd saneren. Aangezien de bouwsector de laatste jaren sterk lijdt onder de crisis is er een evolutie om enkel gronden met een hoog verontreinigingsrisico – in functie van de bestemming van het terrein - verplicht te laten saneren. Zo kunnen de aannemers de kosten drukken, maar de grondreinigers zien hierdoor hun ontwikkeling geremd. Bovendien blijft er op die manier verontreiniging in de bodem, wat op termijn voor nieuwe risico’s zal zorgen.

14 FEBEM DUURZAAMHEIDSVERSLAG

Meer dan 2,7 miljard euro omzet FEBEM voert elk jaar een financiële analyse uit op basis van de gepubliceerde jaarrekeningen van de leden-bedrijven. De studie bekijkt de 195 (160 + 35) grootste bedrijven van FEBEM. Zo’n 35 bedrijven maken deel uit van grotere groepen (SITA, SHANKS, Vanheede, Van Gansewinkel, Indaver) en werden voor de analyse tot de groep geteld. In de meest recente analyse werd gekeken naar de omzet en het resultaat na belastingen voor bedrijven van 2008 tot 2012. Daaruit blijkt dat zowel omzet als resultaat na belastingen in dalende lijn zijn. Dit bewijst dat de sector de crisis voelt, in uitgesteld relais: de FEBEM-leden voelen de crisis later en ervaren ook later hun herstel. Omzet sector (in 000 euro) Omzet* Aantal geanalyseerde bedrijven

2008

2009

2010

2011

2012

2.362.350

2.122.056

2.477.097

2.726.615

2.717.926

70

72

73

75

85

Gemiddelde omzet 33.748 29.473 33.933 36.355 * Enkel bedrijven met minimum 50 personeelsleden, een omzet van meer dan 7.300.000 euro en een totale balans van minimum 3.700.000 euro moeten hun omzet publiiceren. Resultaat na belastingen sector (in 000 euro)

31.976

2008

2009

2010

2011

2012

91.146

137.641

159.046

131.317

89.777

Aantal geanalyseerde bedrijven

149

155

157

158

163

Gemiddeld resultaat na belastingen

612

888

1.103

831

551

Resultaat na belastingen

FEBEM DUURZAAMHEIDSVERSLAG 15

AANDACHT VOOR MILIEU

Rechtstreeks en onrechtstreeks bijdragen aan minder milieuhinder De afval- en materialensector is een onmisbare schakel in het behalen van de milieu- en klimaatdoelstellingen. Haar activiteiten hebben van nature een positieve impact op het milieu. Door afval te recycleren, te verbranden of te vergisten, helpen ze de uitstoot van CO2 en de productie van energie op basis van fossiele brandstoffen te beperken. Door vervuilde gronden te saneren, werken ze ook aan een gezondere bodem en grondwater. De bedrijven in de sector beseffen dat ze door hun activiteiten ook een voorbeeldfunctie te vervullen hebben. En die verantwoordelijkheid nemen ze ook op. Daarom nemen ze tal van initiatieven om de milieuhinder van hun activiteiten zo veel mogelijk te beperken. Meer dan 80 % recyclage van alle ingezamelde afval In 2010 werd in België meer dan 80 % van alle afval gerecycleerd of omgezet in energie. Dat beperkt niet alleen de rechtstreekse milieu-impact van het afval op het leefmilieu, maar helpt ook bedrijven uit andere sectoren om hun ecologische voetafdruk te beperken. Zo wordt energie geproduceerd op basis van biomassa-afval als CO2-neutraal bestempeld. Totale afvalverwerking

Storten

Verbranding zonder energierecuperatie

Verbranding met energierecuperatie

Recyclage

41.328.333

3.147.903

3.330.721

4.612.335

30.237.373

8%

11 %

73 %

100 %

8% Bron : Eurostat, cijfers 2012

Belgische afval- en materialensector doet CO2-uitstoot dalen De FEBEM-leden leveren een belangrijke bijdrage in de strijd tegen de CO2-uitstoot. Enerzijds door afval te recycleren. Bijvoorbeeld: een ton papier recycleren in plaats van verbranden, vermijdt de uitstoot van 750 kg CO2. Bovendien is er 45 % minder CO2-uitstoot bij de productie van glas op basis van gerecycleerd glas, dan met primaire grondstoffen. Anderzijds door afval om te zetten in warmte en elektriciteit. Verbrandingsinstallaties kunnen zo 77.8 kg CO2/GJ warmte en 0,5 kg CO2/kWh elektriciteit uit tegenover centrales die energie produceren op basis van fossiele brandstoffen.

Efficiënter verbruik van energie en water Momenteel beschikt de federatie niet over cijfers inzake het energie- en waterverbruik van de Belgische afval- en materialenbedrijven. FEBEM engageert zich om daar de komende jaren verandering in te brengen, onder meer door het MVO-sectorpaspoort meer ingang te laten vinden en gericht naar deze cijfers te vragen bij de leden. Uit gesprekken met de leden en analyse van de drie duurzaamheidsrapporten die het MVO-sectorpaspoort hebben gevolgd, bijkt alvast dat de leden heel wat inspanningen doen om hun verbruik te beperken. Bijvoorbeeld door het inzetten van vrachtwagens op elektriciteit of CNG (compressed natural gas), door de implementatie van ledverlichting, recuperatie van regenwater, investeringen in zonnepanelen, aankoop van groene stroom, enzovoort. Projecten creëren meer recyclagemogelijkheden FEBEM wil alle mogelijkheden tot recyclage en nuttig hergebruik van afvalstoffen zo veel mogelijk stimuleren. De federatie werkt daarvoor nauw samen met bedrijven, universiteiten en onderzoeksinstellingen in tal van innovatieprojecten, zoals CORE (www.ctrl-recycling.be), Symbiose (www.smartsymbiose.be) en Baby Bottle Reborn (recyclage van wegwerp babyflesjes) in Vlaanderen, via Greenwin in Wallonië en via drie projecten in Brussel (glas in de bouwsector, gebruik van puinrecyclaten, optimaliseren van de gegevens). Structurele aanpak voor klachtenbehandeling FEBEM heeft een structurele aanpak voor de behandeling van klachten over bedrijven uit de Belgische afvalen materialensector. In eerste instantie screent FEBEM elke inkomende klacht. Als de klacht gegrond is, neemt FEBEM verdere stappen. Met de eigen leden gaat FEBEM eerst het gesprek aan om samen tot een oplossing te komen. In 2013 werd één klacht uitgepraat met een eigen lid, over het commercieel gedrag van het bedrijf. Gegronde klachten over niet-leden worden doorgespeeld naar de Milieu-inspectie. In 2013 stuurde FEBEM zo drie klachten over vergunningsproblematiek door. Twee daarvan gaven aanleiding tot een verstrengd optreden van de Milieu-inspectie. De federatie beschikt momenteel niet over cijfers van de klachten die de bedrijven rechtstreeks ontvangen en hoe de bedrijven omgaan met die klachten. Via de werkgroep QESH (Quality, Environment, Safety, Health) worden de nodige initiatieven genomen om de klachten te inventariseren. Daaruit blijkt alvast dat de leden elke klacht (met name van omwonenden) ernstig behandelen.

Bovendien doen de FEBEM-leden zelf heel wat inspanningen om de CO2-uitstoot van hun eigen activiteiten in te dijken. Met resultaat, want in de periode 2008-2012 daalde de uitstoot van de sector met meer dan 15 %. Ook de uitstoot van andere verontreinigingen is in die periode gedaald. Enkel voor de uitstoot van NOX is er een lichte stijging, te wijten aan een capaciteitsuitbreiding. 2008

2009

2010

2011

2012

CO2 (000 ton)

1800

1652

1694

1540

1508

SOX (ton)

1308

1070

50

61

47

NOX (ton)

487

584

644

579

545

VOS (ton) 972 824 764 785 780 Bron: Eurostat (http://epp.eurostat.ec.europa.eu/tgm/refreshTableAction.do?tab=table&plugin=1&pcode=tsdcc210&language=en en http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page/portal/environment/data/main_tables)

18 FEBEM DUURZAAMHEIDSVERSLAG

FEBEM DUURZAAMHEIDSVERSLAG 19

LDR : advocaten actief in omgevingsrecht Ruimtelijke ordening en mobiliteit o.m. Ruimtelijke planning

Milieu- en energierecht

Stedenbouwkundige en verkavelingsvergunningen

Afval, bodem en grondverzet Milieuvergunning

Onteigeningen

Milieueffecten- en veiligheidsrapportage

Planschade en planbaten

Aansprakelijkheid voor milieuschade

o.m.

De partner voor milieu- en recyclagebedrijven Neem contact op met Tine Vanheule Tel. 09/ 210 88 62 Email [email protected]

www.LDR.be LDR Gent Kasteellaan 141 9000 Gent Tel. +32 9 234 29 16 Fax +32 9 234 29 17

LDR Brugge Predikherenstraat 23/1 8000 Brugge Tel. +32 50 49 08 40 Fax +32 50 61 50 01

ldr_adv_177x120.indd 1

Het is niet omdat u zich de grootste champagnefles kan veroorloven, dat het u gelukkig zal maken.

Vezelverwerking

Textielmanipulatie

Biomassa

Afvalbehandeling

Scheiden & Recycleren

Platen & Panelen

NIEUW vanaf 2014! Volautomatisch kipsysteem voor containers

CRETES biedt u enkelvoudige componenten tot volledige verwerkingslijnen vanaf het eerste concept tot en met de constructie en de installatie op de werf. Wij zijn niet bang van nieuwe technische uitdagingen. Aarzel niet om contact op te nemen!

Plan uw financieel geluk www.cretes.be

Hebt u al nagedacht over uw financiële toekomst ? Daar begint u beter nu mee dan later. Onze experts helpen u met het opstellen van een evenwichtig financieel plan met aandacht voor uw inkomen, vermogen, pensioen en nalatenschap. Maak nu een afspraak met uw Optima-expert via www.optima.be.

Vraag geen advies, maar eis een plan. CRETES nv – Bissegemstraat 169, 8560 GULLEGEM – T: 056 411 094 – E: [email protected]

24-8-2012 11:34:47

MAATSCHAPPELIJKE ROL Respect voor mens en veiligheid

Veiligheid en kwaliteit zijn prioritaire aandachtspunten voor FEBEM. De federatie en de leden-bedrijven doen heel wat inspanningen om de medewerkers in de sector te sensibiliseren voor een veilige en kwaliteitsvolle inzameling, sortering en verwerking van alle afvalfracties. Maar er is ook nood aan sensibilisering stroomopwaarts. Een veilige afvalverwerking begint bij de bron door eenvoudig recycleerbare producten te ontwerpen en door afval op de correcte en veilige manier aan te bieden. Want in een gesloten afvalketen is iedereen verantwoordelijk voor de veiligheid. Meer dan 8.000 medewerkers FEBEM voert elk jaar een sectorale analyse uit. Deze analyse wordt als sectoraal bestempeld aangezien ze de evolutie van een sector beschrijft gedurende een periode van vijf jaar voor 195 (160 + 35) belangrijke leden-bedrijven van FEBEM. Zo’n 35 bedrijven maken deel uit van grotere groepen (SITA, SHANKS, Vanheede, Van Gansewinkel, Indaver) en werden voor de analyse tot de groep geteld. Uit de meest recente sectorale analyse is gebleken dat 147 Belgische milieubedrijven in 2012 meer dan 8.000 medewerkers tewerk stelden. Het gemiddeld aantal werknemers begint na de terugval in 2009 stelselmatig toe te nemen. 2008

2009

2010

2011

2012

Aantal werknemers

7.555

7.681

7.689

7.789

8.009

Aantal bedrijven

137

146

146

147

147

Gemiddeld personeelsbestand

55,15

52,61

52,66

52,99

54,48

2009

2010

2011

2012

2013

Totaal

1050

1196

1332

1396

1415

Werkgevers

84

101

106

117

115

Arbeiders

803

940

1061

1112

1120

Man

742

877

995

1049

1057

vrouw

61

63

66

63

63

Bedienden

247

256

271

284

295

Man

142

142

155

163

165

vrouw

105

114

116

121

130

100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Mannen

Vrouwen

22 FEBEM DUURZAAMHEIDSVERSLAG

Totaal

Jaren in dienst

2009

2010

minder dan 1 jaar

4,5 %

8%

1 tot 5

41 %

34 %

5 tot 10

22,5 %

21 %

10 tot 15

16 %

19 %

15 tot 20

9,5 %

9%

meer dan 20 jaar 6,5 % De sectormedewerkers blijven relatief lang trouw aan hun werkgever. (cijfers 2010, rondvraag bij de vijf grootste FEBEM-leden)

9%

Lager onderwijs Secundair onderwijs Hoger niet universitair onderwijs Hoger universitair onderwijs

Leeftijd

2009

2010

Jonger dan 20 jaar

0,5 %

<0,5 %

20 tot 25

5%

3%

25 tot 30

10 %

10 %

30 tot 35

14 %

13,5 %

Meer dan 30 % van de sectormedewerkers is laaggeschoold. (cijfers 2010, rondvraag bij de vijf grootste FEBEM-leden die bijna de helft van de volledige tewerkstelling in de sector voor hun rekening nemen).

35 tot 40

17 %

17 %

40 tot 45

18 %

18 %

45 tot 50

15 %

17 %

50 tot 55

11 %

12 %

55 tot 60

7%

7%

Ouder dan 60 jaar 2,5 % 2% Alle leeftijdsklassen van de actieve bevolking zijn vertegenwoordigd in de sector. (cijfers 2010, rondvraag bij de vijf grootste FEBEM-leden)

FEBEM DUURZAAMHEIDSVERSLAG 23

Wetgeving afvalverwerking ? Checked ! Alle regels en wetten overzichtelijk gesorteerd

U verwerkt het afval, wij de wetgeving Onze praktijkgerichte uitgaven verzamelen én verwerken voor u de wetgeving rond :

¡ Afval ¡ Milieu ¡ Gevaarlijke stoffen ¡ Veiligheid Actueel, per thema, compact, helder verwoord en gebruiksklaar.

Interesse? Bestel vandaag nog via Ü shop.kluwer.be/afval

Bestellen is makkelijk : Bel 0800 30 144 Fax 0800 17 529 • [email protected]

10% korting voor Febem-leden

21%

Een vijfde van alle medewerkers in de sector is vrouw. (cijfers 2010, rondvraag bij de vijf grootste FEBEM-leden)

Gezondheid en veiligheid De afgelopen jaren is het aantal ongevallen in de Belgische afval- en materialensector sterk gedaald. Veiligheid staat dan ook hoog op de agenda, zowel bij de bedrijven als de federatie. Via toolboxfiches, brochures, opleidingen en infoavonden werkt FEBEM actief mee aan meer veiligheid in de sector en streeft ze naar een 25 % reductie van het aantal ernstige ongevallen in de volledige sector tussen 2012 en 2018. Het aantal arbeidsongevallen daalde van 27,86 (2012) tot 25,62 (2013), goed voor een daling van zo’n 8 %.

Vrouwen Mannen

79% 105 Bij de arbeiders is ongeveer 14 % niet-Belg. Bij de bedienden bedraagt het percentage 5 %. In beide gevallen gaat het vooral over Fransen, Nederlanders, Marokkanen en Turken. (cijfers 2010, rondvraag bij de vijf grootste FEBEM-leden)

100 95

5 14

90

95

85 80

86

NACE2 code 38

Gemiddelde frequentiegraad (Fg)

Gemiddelde werkelijke Ernstigheidsgraad (wEg)

Gemiddelde globale ernstigheidsgraad (Geg)

2013

25,62

0,76

3,32

2012

27,86

0,83

4,62

2011

30,61

0,96

6,39

2010

32,71

0,92

4,39

2009

32,51

0,88

4,47

2008

40,06

1,17

4,99

2005 47,94 1,24 4,14 De ernst en de frequentie van arbeidsongevallen in de sector is gedaald de afgelopen jaren. Opvolging, opleiding en onderwijs Het sociaal fonds van Paritair Subcomité 142.04 voor recuperatie van allerlei producten, zoals glas en kunststoffen maar niet metaal (PSC 142.01), textiel (PSC 142.02) en papier (PSC 142.03), beschikt over een aantal cijfers inzake opleidingen. Werkgevers kunnen immers een deel van de investering in opleiding voor risicogroepen financieel recupereren via het sociaal fonds. Deze informatie is beperkt, aangezien niet alle bedrijven uit de sector een dossier indienen, alleen de opleidingen die beantwoorden aan de regeling om financiële steun in aanmerking komen en het enkel gaat over werknemers die behoren tot de risicogroepen.

75 Arbeiders

22%

Jaar

Aantal opleidingsuren

Aantal werkgevers

Financiële steun (euro)

2013

2.586,75

11

69.003, 74

2012

813,39

7

30.520,58

2011

1.488,49

7

51.453,03

023 carensdag

20% 3%

Bedienden

55%

010 gewaarborgd loon tweede week, feestdagen en vervangingsdagen tijdens periode van tijdelijke werkloosheid, functie van rechter sociale zaken 060 arbeidsongeval 050 ziekte (ziekte of ongeval van gemeen recht en profylactisch verlof ) Slechts 3 % van de afwezigheden in 2013 was het gevolg van een arbeidsongeval.

26 FEBEM DUURZAAMHEIDSVERSLAG

FEBEM DUURZAAMHEIDSVERSLAG 27

Prodware BeNeLux, uw bondgenoot in informatica voor

HET VERWERKEN EN RECYCLEREN VAN AFVAL

Als professional in de afval- en recyclagesector, staat u voor grote uitdagingen die een groeiende professionalisering van uw activiteiten met zich meebrengen: • Wijzigende voorschriften en richtlijnen • Strengere verplichtingen inzake veiligheid en traceerbaarheid • Verhoogde eisen van uw klanten • Druk op de prijs van de diensten Om u te begeleiden bij het nemen van deze hindernissen en het optimaliseren van uw operationele organisatie, hebben wij een kant-en-klare oplossing ontwikkeld: Prodware adjust Waste & Recycling.

Prodware adjust Waste & Recycling, gegroeid uit de strategische samenwerking tussen Prodware en Microsoft, is gebouwd op Dynamics NAV om te beantwoorden aan de specifieke behoeften van uw sector. Prodware adjust Waste & Recycling bouwt verder op de uitgebreide vakkennis Tegos (Enwis®), die aan de basis ligt van deze tool die gebruikt wordt door meer dan tweehonderd bedrijven in Europa.

Prodware adjust Waste & Recycling is een “All-in-one” oplossing, een oplossing die volledig geïntegreerd is, in staat om het inzamelen, verwerken, opslaan, recycleren en verwijderen van afval te beheren. De functionaliteiten zijn aangepast aan de bijzonderheden van de verschillende soorten afval (huishoudelijk afval, industrieel afval, bouwafval, metalen, industriële reiniging, kunststoffen, …).

De belangrijkste functies:

Deze oplossing dekt ook perfect de functies van het bedrijf: boekhouding, financiën, CRM, marketing, reporting, …

• Beheer ophaalrondes en planning • Beheer van verwerkingsprocessen • Beheer van de wettelijke documenten en verplichtingen • Traceerbaarheid, analyse van de afvalstoffen • Beheer van de diensten, opslagsites, huur • Beheer van containers en andere bedrijfsmiddelen

In drie stappen vindt uw bedrijf weer aansluiting bij groei

Prodware adjust Waste & Recycling is in meerdere talen te gebruiken, kan in meerdere munten rekenen en houdt rekening met meerdere wetgevingen, zodat het in meerdere landen kan toegepast worden.

De Prodware Groep werd opgericht in 1989 en is een belangrijke speler op het gebied van integratie van IT-diensten. De groep situeert zich in een bijzonder marktsegment, dat technische IT en know-how van beheer heel nauw met elkaar combineert. Haar directie, afkomstig uit de informatica- en managementwereld, heeft zich van bij de aanvang bereid getoond de zaakvoerders van bedrijven te begeleiden door hen dienst en advies te leveren met grote toegevoegde waarde. Ondanks het snelle ritme van de technologische vooruitgang, staan de Prodware teams steeds klaar om u een globaal aanbod van diensten voor te stellen, die beantwoorden aan uw eisen, ongeacht de grootte van uw onderneming/ondernemingen en haar noden. Prodware stelt u haar teams van professionals ter beschikking om u precieze antwoorden te bieden.

1 Strategisch 2 Tactisch 3 Commercieel Bedrijven met een focus op technologie (opnieuw) een mooie groei bezorgen, daar is het Forte om te doen. Zelfs in volle crisis zien we de meeste van onze klanten binnen het half jaar weer opveren. Of dat ook bij u kan? Bel voor een vrijblijvend gesprek 09 244 76 76.

www.forte.eu

Prodware Groep is ook gespecialiseerd in de afval- en recyclagesector, evenals in duurzame ontwikkeling. Een bijkomende blijk van vertrouwen die ons in staat zal stellen om u nog beter te begeleiden bij uw ontwikkeling. FORTE CVBA / BRUSSELSESTEENWEG 197 / BE-9090 MELLE / T +32 9 244 76 76 / [email protected] Prodware BeNeLux | t +32 (0)3 232 54 30 | t +32 (0)2 398 18 32 | www.prodware.be

OVER HET VERSLAG In 2013 organiseerde FEBEM een door het ESF ondersteund project om op sectorniveau een MVO-Paspoort op te stellen. Dit gebeurde in twee fasen: thema’s (en indicatoren) bepalen die de significante impacten van bedrijven weergeven in het kader van duurzaamheid (fase 1 van het project) en een instrument bieden aan de FEBEM-leden om hun Maatschappelijke Verantwoordelijkheid in de praktijk te zetten en hierover te communiceren via een GRI-duurzaamheidverslag (fase 2 van het project). Dit rapport is opgesteld volgens het kernniveau van de GRI-4-richtlijn in lijn met het MVO-Paspoort voor de sector. Materialiteit De materiële thema’s (fase 1 van het project) werden als volgt bepaald. Een deskstudie gaf een eerste overzicht van de relevante MVO-thema’s en de wijdere context waarin de sector opereert. De studie baseerde zich daarbij op binnen- en buitenlandse publicaties en sectorinitiatieven, en het beleid van voortrekkers binnen de sector. Een Sector Werkgroep werkte verder op deze informatie en identificeerde de belangrijkste GRI-thema’s. De werkgroep bestond uit MVO-voortrekkers binnen de sector (waaronder Geldof, Gielen en De Vocht) en FEBEM. Verschillende profielen en expertisedomeinen waren vertegenwoordigd: milieu, communicatie, sociaal, economisch... Vervolgens werd een externe groep stakeholders geraadpleegd bestaande uit een vertegenwoordiger van Essenscia, Bond Beter Leefmilieu, Departement Werk en Sociale Economie (Vlaamse overheid), ACV, Coberec, OVAM, Agoria en VVSG. Deze stakeholders kenden een score toe aan de GRI-thema’s. Daarnaast werd besproken welke stakeholders verwachten (quantitatieve meeteenheid of kwalitatief). Uiteindelijk werden 15 thema’s gevalideerd door de stakeholders. Daarnaast werd heel wat nuttige informatie verkregen omtrent de invulling van de indicatoren en het soort informatie waar stakeholders belang aan hechten. Regelmatig overleg met belanghebbenden FEBEM zit op regelmatige basis samen met tal van belanghebbenden. Zo is er periodiek overleg met: • De leden: via werkgroepen, task forces en infomomenten • Collega-federaties: Belgische en Europese werkgevers- en sectorfederaties, zoals VBO, UNIZO, VOKA, UWE, essenscia, FEDERPLAST, Agoria, Euroshore, FEAD, VVSG, COPIDEC, enzovoort • Buitenlandse collega-federaties zoals VA (Nederland), FNADE, (Frankrijk), ESA (UK) en BDE (Duitsland) • De Vlaamse koepelstructuur UMiO (samen met VMx, VEB en OVB) en uiteraard met COBEREC binnen de confederatie COBEREC FEBEM vzw • Beheerorganisaties: VAL-I-PAC, Recytyre, Fost Plus, RECUPEL, enzovoort • Overheden: OVAM, Leefmilieu Brussel, OWD, de federale overheidsdienst Milieu, de kabinetten (structureel overleg) en periodiek ook met milieuvergunningen, milieu-inspectie, VMM, enzovoort Conform de GRI-4-richtlijn werd dit verslag ook voorgelegd aan een panel van drie externe stakeholders. Hun bevindingen zijn terug te vinden in bijlage 1 (zie p. 36).

30 FEBEM DUURZAAMHEIDSVERSLAG

S ’ A M THE Volgende 15 materiële thema’s worden doorheen dit rapport besproken. Economisch > Economische prestaties Milieu > Materialen en afvalbeheer > Energie > Waterhuishouding > Emissies* > Produkten en diensten > Transport > Milieubeoordeling leverancier > Behandeling milieuklachten Sociaal Arbeidsomstandigheden en volwaardig werk > Werkgelegenheid > Gezondheid en veiligheid > Opleiding en onderwijs > Diversiteit en gelijke kansen > Beoordeling sociale praktijken leverancier Mensenrechten Maatschappij > Lokale Gemeenschap Produkt-verantwoordelijkheid

* Emissies is het enige materiële thema dat extern geldt. Alle andere weerhouden thema’s gelden intern.

FEBEM DUURZAAMHEIDSVERSLAG 31

PARTNERS

Sectorkennis delen, servicekwaliteit garanderen Door onze samenwerking met partners pikken we snel nieuwe trends op en bouwen we onze sectorkennis uit. Die informatie delen we met al onze leden, zodat zij tijdig kunnen anticiperen. Onze partners zijn doordacht gescreend en geselecteerd. Met hun professionele ondersteuning verzekeren we de kwaliteit van de dienstverlening in onze sector.

B O VA environmental consulting

Ruime ervaring en expertise in: Stortplaatsbeheer

Bollegraaf is een internationale producent van machines voor de recyclagesector. Dat gaat van kanaalbalenpersen en shredders tot volledige sorteerlijnen voor allerlei afvalstromen • www.bollegraaf.com

M-Tech is een adviesbureau voor integraal milieubeleid, onder meer afval- en materialenbeheer en hernieuwbare energie • www.m-tech.be

BOVA Environmental Consulting is een onafhankelijk milieustudiebureau, dat gespecialiseerd is in de domeinen van afvalstoffen- en materialenverwerking, stortplaatsbeheer, en milieueffectenbeheersing • www.ecobova.be

Optima is ervan overtuigd dat u geen behoefte hebt aan een adviseur die alleen standaardoplossingen voorstelt. U wilt echte antwoorden op uw vragen. U kunt bij ons terecht voor een persoonlijk financieel plan, op maat van uw financiële situatie. Zo geniet u van een optimale ondersteuning en veiligheid • www.optima.be

(erkend deskundige, inrichtings- en afwerkingsplannen, ...)

Studies TOP, grondreiniging en baggerwerken

(inrichting, ...)

Afvalstoffenstudies en -beheer (optimalisatie beheer, gebruikscertificaten, ...) Haalbaarheidstudies

GROUP CASIER adviseert ondernemingen voor een geïntegreerd risico- en verzekeringsbeheer • www.groupcasier.eu

(milieutechn., fin.-econ., maatsch. aanvaardbaarheid, ...)

Milieueffectenrapporten

(MER, ontheffingsnota’s, ...)

Milieueffectenstudies

(impactbepaling, remediërende maatregelen, ...)

Milieucoördinator

(extern, bijstand, ...)

Milieuvergunning

(opmaak, begeleiding, ...)

Milieuauditing

(due diligence, compliance, ...)

Bodemstudies

(erkend Bodemsaneringsdeskundige type II)

Bodemonderzoeken

(oriënterende en beschrijvende bodemonderzoeken)

Bodemsaneringsprojecten Grondverzetstudies

CL Tyres is gespecialiseerd in EM- en bulldozerbanden voor de recyclagesector www.cltyres.com

(ook begeleiding van saneringswerken) (technisch verslag, studie ontvangend terrein, ...)

Second opinions

(bodemonderzoeken, milieumanagement, ...)

Authority engineering Expertise en bemiddeling

Plastic Omnium biedt bedrijven en overheden producten en diensten voor de inzameling van afval. Dat gaat van afvalcontainers tot advies voor afvalsortering. Het bedrijf is wereldwijd actief in 25 landen • www.plasticomnium.be

(haalbaarheid, onderbouwing, overleg overheden, ...) (conflictbemiddeling, ...)

Precia Molen heeft een uitgebreid gamma van precisie laboweegschalen, plateauwegers, weegbruggen, band- en doseerwegers • www.preciamolen.be

Geert Bogaert, GSM 0495 274 185 - [email protected] Wellingstraat 102 - B-9070 Destelbergen Tel. 09/328.11.40 - Fax 09/328.11.50 Wetenschapspark 1 (Greenbridge, Plassendale I) - B-8400 Oostende Tel. 059 33 92 51 - Fax 059 33 92 59

advertentie-bova.indd 1

17-2-2011 13:22:46

Vezelverwerking

Textielmanipulatie

Biomassa

Afvalbehandeling

Scheiden & Recycleren

Platen & Panelen

CRETES ontwerpt, bouwt en installeert wereldwijd creatieve technische oplossingen voor recyclage, biomassa, textiel, natuurlijke vezels, pneumatisch transport en ontstoffing • www.cretes.be

Prodware is het IT-bedrijf bij uitstek voor de implementatie van ERP- en CRM-toepassingen voor afvalbeheer en recyclagebedrijven. Daarnaast is Prodware als grootste Microsoft Dynamics partner in EMEA ook actief voor ondersteuning en implementaties binnen de bouwsector, retail en ledenorganisaties www.prodware.be

DAF Trucks is een van de grootste producenten van bedrijfsvoertuigen in Europa • www.daf.com Deloitte is een internationaal bedrijf dat audits, consulting, financieel advies en risicomanagement aanbiedt • www.deloitte.com

Rentec is een Belgische constructeur van onder meer verkleiningsmachines en autoclaven voor milieubedrijven • www.rentec.be

NIEUW vanaf 2014! Volautomatisch kipsysteem voor containers

Donaldson is een wereldwijd opererende en toonaangevende producent van filtratiesystemen en vervangende onderdelen voor luchtreinigingsoplossingen in www.cretes.be fabrieken, zuivering van perslucht en gas, energieopwekking, stof- en rookgasCRETES nv – Bissegemstraat 169, 8560 GULLEGEM – T: 056 411 094 – E: [email protected] zuivering, bijzondere filtratietoepassingen, diskdrive filtratie en oplossingen voor bouwmachines en vrachtwagens • www.donaldson.com

CRETES biedt u enkelvoudige componenten tot volledige verwerkingslijnen vanaf het eerste concept tot en met de constructie en de installatie op de werf. Wij zijn niet bang van nieuwe technische uitdagingen. Aarzel niet om contact op te nemen!

Hertsens transporteert volumineuze afvalproducten naar de diverse stortplaatsen en verwerkingsbedrijven • www.hertsens.eu Meer dan 300 experts van Kluwer verzamelen, sorteren en verwerken voor u de veiligheid- en milieuwetgeving. FEBEM-leden krijgen 10 % korting op een selectie uitgaven • shop.kluwer.be/febem LDR is een advocatenbureau gespecialiseerd in wetgeving op vlak van milieu en ruimtelijke ordening. Het bureau is ook wetenschappelijk actief en werkt nauw samen met universiteiten rond milieuwetgeving • www.ldr.be 32 FEBEM DUURZAAMHEIDSVERSLAG

SERMAR

Sermar Logistics is een specialist in het wereldwijde transport van containers www.sermar.be SGS biedt een ruime waaier van complementaire en multidisciplinaire diensten rond milieu en veiligheid: metingen, analyses, onderzoek, studies en advies www.sgs.be Terberg Machines is producent van afvalinzamelsystemen en –trucks en de exclusieve distributeur van Bucher Schörling veegmachines. Het bedrijf is actief in meerdere landen in Europa • www.terbergmachines.nl TOMRA biedt sensor-gebaseerde technologieën aan voor het sorteren van allerhande materialen en voedsel • www.tomrasorting.com

FEBEM DUURZAAMHEIDSVERSLAG 33

FEBEM

BIJLAGES BIJ HET DUURZAAMHEIDSVERSLAG

BIJLAGES

Bijlage 1: Verificatie van het duurzaamheidsverslag door drie belanghebbenden Dit verslag werd ter verificatie conform de GRI-richtlijn voorgelegd aan een panel van drie externe stakeholders (hierna ‘het panel’). Deze werden geselecteerd op basis van hun kennis van de sector enerzijds en van duurzaamheid anderzijds. Het zijn: • Saskia Walraedt, senior advisor sustainable products and processes, essenscia • Koen Vanbrabant, sustainability coach, Sustenuto • Yvette Mortier, communication manager, VAL-I-PAC Het panel ontving het duurzaamheidverslag met de vraag een oordeel te geven over twee belangrijke GRI-criteria: materialeit en stakeholderbetrokkenheid. Daarnaast had het panel ook de mogelijkheid vrije feedback te geven. Het panel juicht het initiatief van FEBEM toe om een duurzaamheidsverslag van de volledige Belgische sector van milieubedrijven te schetsen. Het huidige duurzaamheidsverslag is een goede basis om de komende jaren op voort te bouwen. Positief aan het duurzaamheidsverslag is ook de vermelding van concrete doelstellingen. Zoals het engagement om het aantal arbeidsongevallen met 25 % te reduceren tussen 2012 en 2018. Bovendien geeft FEBEM ook duidelijk aan, onder meer in het voorwoord, dat ze de komende jaren werk wil maken van betere cijfers. Dat is volgens het panel ook een van de belangrijkste verbeterpunten voor het verslag: er is nood aan goed en recent cijfermateriaal. Zo geeft het document aan dat de inhoud betrekking heeft op de periode 2013-2014, terwijl er voor die periode niet altijd cijfers beschikbaar zijn, bijvoorbeeld voor recyclage, omzet en aantal werknemers dateren de cijfers van 2012. Het panel raadt aan om de keuze voor de rapporteringsperiode doorheen het verslag aan te houden en waar geen cjfers beschikbaar zijn voor de rapporteringsperiode dit duidelijk zo te vermelden. Bovendien zijn de cijfers voor onder meer opleiding en onderwijs in de sector beperkt en rijst de vraag of ze dan wel een correct beeld schetsen van de sector. Ook bijkomende duiding van de cijfers zou een pluspunt zijn, zoals een vergelijking met andere sectoren, hoe geeft de dialoog met stakeholders het beleid van de federatie vorm, enzovoort. Daarnaast mag er volgens het panel in het document ook meer aandacht komen voor sectorinitiatieven en hun concrete resultaten. Alsook over de impact van de sector stroomafwaarts: wat doen de leden en FEBEM bijvoorbeeld om te voorkomen dat elektronisch afval in Afrika belandt? Conclusie van het panel is dat dit duurzaamheidsverslag een overzicht biedt van de duurzaamheid van de milieubedrijven in België.

36 FEBEM DUURZAAMHEIDSVERSLAG

Bijlage 2: GRI-tabel STANDAARD INDICATOREN INDICATOR

OMSCHRIJVING

PAGINA

Strategie en Analyse G4-1

Verklaring van de leidinggevende over het belang van duurzaam- Pagina 3 heid voor de organisatie en/of strategie hiervoor.

Organisatieprofiel G4-3

Naam van de organisatie

Pagina 1

G4-4

Voorstelling van de producten en/of diensten

Pagina 7

G4-5

Locatie van het (hoofdkantoor)

Pagina 40

G4-6

Land waar de organisatie actief is (en aantal indien meerdere)

Pagina 7

G4-7

Eigendomstructuur en rechtsvorm

Pagina 7, 10

G4-8

Afzetmarkten (geografische verdeling, sectoren die worden bediend en soorten klanten/begunstigden).

Pagina 7

G4-9

Omvang van de organisatie (bijv. aantal werknemers, totale omzet, aantal verwerkte producten of geleverde diensten,...)

Pagina 10

G4-10

Verdere informatie over werknemers: type contract (vast, interim, zelfstandigen...), geslacht

G4-11

% van de werknemers die onder een CAO vallen

G4-12

Beschrijving van de keten waarin de organisatie actief is (voor de belangrijkste producten of diensten)

G4-13

Significante veranderingen tijdens de verslagperiode wat betreft omvang, structuur of eigendom

G4-14

Beschrijving toepassing 'voorzorgprincipe'

G4-15

Overzicht van labels of charters die de organisatie heeft

Pagina 11

G4-16

Overzicht van organisaties, initiatieven of platformen waar de organisatie lid van is

Pagina 11

Pagina 7

Identificatie van materiële MVO thema’s en afbakening G4-17

Toepassingsgebied van het verslag (uit welke entiteiten bestaat de organisatie en worden ze allemaal meegenomen in het verslag?)

Pagina 3

G4-18

Beschrijving tot stand komen van rapport (identificatie van materiële MVO thema's)

Pagina 30, 31

G4-19

Overzicht materiële duurzaamheidthema's

Pagina 31

G4-20

Overzicht van materiële duurzaamheidthema's die intern (binnen de organisatie) gelden

Pagina 31

G4-21

Overzicht van materiële duurzaamheidthema's die extern (buiten de organisatie) gelden

Pagina 31

G4-22

Uitleg over de gevolgen van eventuele herformuleringen van eerder verstrekte informatie (bijvoorbeeld fusies of overnames, verandering van referentiejaar of verslaggevingsperiode en veranderingen met betrekking tot de aard van de activiteiten of de meetmethoden).

FEBEM DUURZAAMHEIDSVERSLAG 37

G4-23

Significante veranderingen ten opzichte van vorige verslagperiodes ten aanzien van reikwijdte, afbakening of meetmethoden die voor het verslag zijn toegepast

Overleg met belanghebbenden G4-24

Pagina 30 Lijst van groepen belanghebbenden die de organisatie heeft betrokken (overheid, werknemers, klanten, lokale gemeenschap, ...)

G4-25

Basis voor inventarisatie en selectie van belanghebbenden die moeten worden betrokken.

Pagina 30

G4-26

Beschrijving aanpak stakeholderdialoog (frequentie, vorm, reden,...)

Pagina 30

G4-27

Belangrijkste opmerkingen en verwachtingen van stakeholders en hoe ging de organisatie hiermee om?

Pagina 36

Verslagprofiel G4-28

Verslagperiode (bijvoorbeeld fiscaal jaar of kalenderjaar) waarop de verstrekte informatie betrekking heeft.

G4-29

Datum van het meest recente verslag (indien van toepassing).

G4-30

Verslaggevingscyclus (jaarlijks, tweejaarlijks, etc.)

Pagina 3

G4-31

Contactpunt voor vragen over het verslag of de inhoud ervan.

Pagina 40

G4-32

Niveau van rapport en verwijzing naar externe verificatie (indien van toepassing)

Pagina 30

G4-33

Beleid rond externe verificatie Beschrijving van de bestuursstructuur van de organisatie. Geef aan welke verantwoordelijk zijn voor economische, milieu en sociale impacten van de organisatie. Beschrijving van de waarden, (gedrags)normen, principes van de organisatie

G4-EN15

Directe emissie van broeikasgassen naar gewicht (scope 1)

G4-EN16

Indirecte (energie) emissie van broeikasgassen (scope 2)

G4-EN18

Intensiteit uitstoot broeikasgassen

G4-EN19

Vermindering van emissies van broeikasgassen

Pagina 18

G4-EN21

NO, SO en andere significante luchtemissies naar type en gewicht (fijn stof en geluid)

Pagina 18

G4-EN22

Totale waterafvoer naar kwaliteit en bestemming

G4-EN23

Totaalgewicht afval naar type en verwijderingsmethode

G4-EN27

Initiatieven ter compensatie van de milieugevolgen van producten en diensten en de omvang van deze compensatie

G4-EN30

Significante milieugevolgen van het transport van producten en andere goederen en materialen die worden gebruikt voor de activiteiten van de organisatie en het vervoer van personeelsleden

G4-EN32

Percentage van nieuwe leveranciers die doorgelicht worden via milieucriteria

G4-EN34

Aantal via formele kanalen ingediende en behandelde klachten inzake milieuimpacten

Pagina 19

G4-LA1

Totale personeelsbestand naar type werk, arbeidsovereenkomst en regio

Pagina 22

G4-LA2

Uitkeringen aan voltijdmedewerkers die niet beschikbaar zijn voor deeltijdmedewerkers, per grootschalige activiteit

G4-LA6

Letsel-, beroepsziekte-, uitvaldagen- en verzuimcijfers en het aantal werkgerelateerde sterfgevallen per region en geslacht

G4-LA7

Werknemers blootgesteld aan hoog veiligheidheidsrisico of beroepsziekte

G4-LA9

Gemiddeld aantal uren dat een werknemer per jaar besteedt aan opleidingen, onderverdeeld naar werknemerscategorie

G4-LA10

Programma’s voor competentiemanagement en levenslang leren die de blijvende inzetbaarheid van medewerkers garanderen en hen helpen bij het afronden van hun loopbaan

G4-LA11

Percentage medewerkers dat regelmatig wordt ingelicht omtrent prestatie- en loopbaanontwikkeling

G4-LA12

Samenstelling van bestuurslichamen en onderverdeling van medewerkers per categorie, naar geslacht, leeftijdsgroep, het behoren tot een bepaalde maatschappelijke minderheid en andere indicatoren van diversiteit

G4-LA14

Percentage nieuwe leveranciers die via criteria inzake arbeidsomstandigheden worden doorgelicht

G4-SO1

Percentage van operaties waar lokale impactstudies en ontwikkelingsprogramma’s worden uitgevoerd

Pagina 10

Pagina 11

SPECIFIEKE INDICATOREN ECONOMISCH G4-EC1

Directe economische waarden die zijn gegenereerd en gedistribueerd

Pagina 14, 15

G4-EC2

Financiële implicaties en andere risico’s en mogelijkheden voor de activiteiten van de organisatie als gevolg van klimaatverandering

Pagina 14

G4-EC4

Significante financiële steun van een overheid

MILIEU G4-EN1

Totale hoeveelheid gebruikte materialen naar gewicht of volume

G4-EN2

Percentage van gebruikte materialen die gerecycleerd zijn

G4-EN3

Energieverbruik binnen de organisatie

G4-EN5

Energie-intensiteit

G4-EN6

Vermindering in energieverbruik

G4-EN7

Vermindering in energieverbuik van produkten en diensten

38 FEBEM DUURZAAMHEIDSVERSLAG

Pagina 18

Pagina 18

Pagina 10

SOCIAAL *

Ethiek en integriteit G4-56

Totale wateronttrekking per bron

Pagina 1

Beheerstructuur G4-34

G4-EN8

Pagina 26

Pagina 27

Pagina 22, 23, 26

* Er is nog geen verificatiebeleid uitgestippeld voor het duurzaamheidsverslag

FEBEM DUURZAAMHEIDSVERSLAG 39

FEBEM

DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2013-2014

FEBEM – Federatie van de Belgische afval- en milieusector FEBEM vertegenwoordigt in België de privaatrechtelijke bedrijven die afvalstoffen inzamelen, sorteren, behandelen, recycleren en/of verwerken en de grondreinigingscentra. Ook bedrijven die energie maken uit biomassa-afval zijn lid. FEBEM vertegenwoordigt hiermee meer dan 8.000 personeelsleden bij zo’n 220 bedrijven met een totale omzet van meer dan 2,7 miljard euro. Voor een overzicht van de leden: http://www.febem-fege.be/leden Contact Werner Annaert FEBEM – Federatie van Bedrijven voor Milieubeheer Buro & Design Center Esplanade 1b.87 BE-1020 Brussel Tel. 02 757 91 70 – Fax 02 240 27 29 [email protected] www.febem-fege.be Dit document wordt gedrukt op 100 % gerecycleerd en chloorvrij papier. Ce document est également disponible en français sur www.febem-fege.be. Verantwoordelijke uitgever: Werner Annaert