feb

TWEEMAANDELIJKS INFORMATIEBLAD (NIET IN JULI EN AUGUSTUS) VAN DE NEDERLANDSTALIGE LIGA VOOR ONDERWATERONDERZOEK EN -SPORT ‘NELOS’ - Nr. 232 - jan./feb. 2011 - € 2,50

Verslag Zeestage 2010

Nr 232 jan./feb. 2011

Van de redactie DOOR IVO MADDER Het blijft bitter koud en voor de meeste onder ons is het water nog te koud om te duiken. Alhoewel dat niet te merken was tijdens ‘Dive for Life’. Er lag toen immers heel wat sneeuw en desondanks waren de duikers massaal aanwezig. Dankzij degelijk en aangepast duikmateriaal is het tegenwoordig best doenbaar om te duiken in koud water. Dat zal wel heel wat anders geweest zijn toen men de steengroeve Vodelée ontdekte en er voor het eerst dook in de winter van 1958. Kijk je al uit naar je volgende duikreis, dan kan je nu al wegdromen of wat inspiratie opdoen bij het reisverslag over Jordanië of bij de film ‘Sharkwise’ die volgende maand in première komt. Of koop één van de boeken of dvd’s die we bespreken, om nu al te ontdekken wat je zoal onder water kan tegenkomen. Wegdromen kan je ook bij de ‘Fotograaf in de kijker’ of bij de vele onderwaterfoto’s die in de prijzen vielen bij het ‘NELOS Foto- en Videofestival’, de ‘Hugycup’ en het ‘Onderwaterfotografiekampioenschap Oosterschelde’. Ondanks deze uitnodigende foto’s blijf je natuurlijk verlangen naar het moment dat ‘onze waters’ wat warmer worden. Op dat moment kan je eens een kijkje nemen bij de onderwaterstructuren op de vooroever van de Zeelandbrug of bij de oestermatten. Binnen enkele maanden kan je zelfs wrakduiken in de Grevelingen. Maar zover is het nog niet; het wrak ligt er nog niet en het water is nog wel erg koud. Zelfs de opwarming van de aarde brengt daar geen verandering in, maar misschien wel de mariene microbiologie (?) – wat duidelijk uitgelegd wordt in het gelijknamig artikel. Buiten dit wetenschappelijke artikel brengen we je nog meer biologie. Zo hebben we het over nieuwe diersoorten op grote diepte, de bescherming van walvissen, het sepiaproject nabij de nieuwe duikplaats aan de Zeelandbrug en zelfs een vergelijking tussen mosselen en de Nintendo Wii. Traditioneel brengen we in deze editie het verslag van de Zeestage in Zuid-Frankrijk en het was een speciale! Al 50 jaar organiseren we deze Stage voor de vorming onze 2* en 3*Instructeurs. Nu we het toch over duiken in Frankrijk hebben: vraag tijdig je certificaat aan! Veel leesgenot en tot op de één of andere duikactiviteit. Ivo

Bondsnieuws Duiken in Frankrijk vraag tijdig je certificaat aan................. 5 Schitterend NELOS-festival............... 22-31 Nieuwe richtlijnen CPR............................ 32 Oestermatten...................................... 44-45 Specialisatieopleiding Jeugdduiken...... 63 50 jaar Zeestages................................. 74-82 De intense band tijdens de 3*Stage. 84-85

Vaste rubrieken Sprokkels..................................................... 32 Digitale onderwaterfotografie................ 47 Antwerpse duiksportbeurs...................... 57 Doe meer met verkeer onderwater. 58-59 Duikgids Zeeland....................................... 59 Retro Hippo................................................. 60 De nieuwe cursus Onderwatervideografie....................... 63 Jongste gebrevetteerde NELOS-duiker ............................................................ 64-65 Jouw eerste duik in Zeeland.................... 65 Close up (Alain Willems).................. 66-67

Reportages Hackers mosselen en de Nintendo Wii ................................................................. 6-9 Mariene Microbiologie in het licht van de opwarming van de aarde............... 10 -13 Save the Whales (opnieuw)................ 14-17 Sepiaproject 2010 was succesvol...... 18-19 First Census of Marine Life................ 20-21 Eindelijk terug naar Jordanië........... 34-37 Inhuldiging duikplaats Zeelandbrug.... 38 Onderwaterfotografie kampioenschap Oosterschelde.................................. 40-41 Dive for Life 2010................................ 42- 43 De eerste duik in Vodelée................... 46-47 Hugycup 2010....................................... 48-52 Sharkwise.............................................. 54-57 Wrakduiken in het Grevelingenmeer.... 62

NELOS-Consulenten John Remue

René De Laet

[email protected]

[email protected]

• CMAS EU en EUF • Inschalingen

• Duikgeneeskundige problematiek

François Desmet

Willy van der Plas

[email protected]

[email protected]

• Duikmateriaal

• Verzekering

Stef Teuwen

René Van Leeuwen [email protected]

[email protected]

• Technisch Duiken

• Juridische kwesties in de duiksport • Duikreglementering

Jozef Van den Berghe

Els Huybregts

[email protected]

[email protected]

• VZW-statuten en -kwesties

• Bijstand bij duikongevallen

Dirk Deraedt [email protected]

Coverfoto: recuperatie van de duikers tijdens de 2*Stage te Boulouris (Saint-Raphaël). Duikplaats ‘le Fer à Cheval’, in de buurt van ‘Sec de Suisse’ aan de rots ‘Le Dramont’. Op de achtergrond het privé eilandje ‘L’ile d’Or’ (Het gouden eiland) dat bestaat uit rode rotsen waarop een middeleeuws aandoende toren staat, die Hergé heeft geïnspireerd voor het Kuifjesalbum ‘De zwarte rotsen’. Foto: Ivo Madder.

35 jaar Tarpoenduikers............................ 68 World Atlas of Marine Fauna................. 69 Skubba & Fred............................................ 70 Webdiving.................................................... 72 NELOS-Boetiek..................................... 86-87 Lopende agenda......................................... 90

• Melden van duikincidenten en bijna-duikongevallen

Ronny De Meersman [email protected]

• Penningmeester

Ronny Margodt [email protected] • Public Relations NELOS

Guy Bosmans [email protected] • Contactpersoon Bloso

Correcties en/of opmerkingen i.v.m. de NELOS-cursusboeken: [email protected] Correcties i.v.m. Vademecum en NELOS-infomap: [email protected]

Hippocampus jan./feb. 2011

3

Nederlandstalige Liga voor Onderwateronderzoek en -Sport vzw Lid van BEFOS (Stichtend lid van de Wereldbond voor Onderwateractiviteiten CMAS). Erkend door Bloso (Bevordering van de Lichamelijke Ontwikkeling, de Sport en de Openluchtrecreatie). Erevoorzitter: Jozef Van den Berghe Tel. 054 32 88 20 [email protected]

Raad van Bestuur Voorzitter: Willy van der Plas Tel. 03 366 18 22 - [email protected] Vice-voorzitter - relaties CMAS: John Remue Tel. 016 23 49 00 [email protected] Relaties Bloso - Boetiekverantwoordelijke: Guy Bosmans Tel. 015 22 56 72 - [email protected] Penningmeester: Ronny De Meersman Gsm 0475 70 19 76 - [email protected] Bestuurslid: François Desmet Tel. 03 324 09 89 - [email protected] Bestuuslid: herwig Van Cotthem Gsm 0495 55 85 19 - [email protected] Public Relations: Ronny Margodt Gsm 0473 96 13 50 - [email protected]

Commissies Duikonderricht

Secretaris: Jean-Marie Reynaert Tel. 051 22 27 44 - [email protected]

INFORMATIEBLAD VAN NELOS vzw

Commissie Redactie Hippocampus

Hoofdredacteur: Ivo Madder De Bisthovenlei 46 - 2100 Deurne (Antwerpen) Tel. 03 290 54 06 - [email protected]

Voorzitter: Ivo Madder Tel. 03 290 54 06 - [email protected] Secretaris: Luc Beets Tel. 03 325 07 36 - [email protected]

Commissie Duikers met een Handicap Voorzitter: Ann Tielen Tel. 011 42 35 14 - [email protected] Secretaris: Jan Decrock Gsm 0477 29 47 44 - [email protected]

Commissie Solidariteitsfonds Leden: Guy Bosmans, Ronny De Meersman, Guy Segers

Administratief secretariaat Duikershuis - Luce De Smet Brusselsesteenweg 313-315 - 2800 Mechelen Tel. 015 29 04 86 - fax 015 20 61 58 [email protected] www.nelos.be - www.wiki.nelos.be ma. 9.30 u - 11.30 u wo. 9.30 u - 11.30 u en 14.00 - 16.00 u vr. 14.00 u - 16.00 u

Voorzitter: John Remue Tel. 016 23 49 00 [email protected]

Subcommissie Jeugdduiken: Ginette De Smedt Gsm 0478 44 72 98 - [email protected] Sectie EDIT: Herwig Van Cotthem Gsm 0495 55 85 19 - [email protected]

Geneeskundige Commissie Voorzitter: Roland Vanden Eede Tel. 03 827 57 31 [email protected] Secretaris: Ingrid Dekelver Gsm 0479 713469 - [email protected] Mental Coaching: Els Huybregts Gsm O478 44 02 78 - [email protected]

Sportcommissie Bestuuslid: herwig Van Cotthem Gsm 0495 55 85 19 - [email protected] Secretaris: Free Duerinckx Schrijnbroekstraat 51 -3500 Hasselt

Audiovisuele Commissie Voorzitter: Ireen Loots Gsm 0475 64 97 74 - [email protected] Verantwoordelijke opleidingen en brevetten foto: Peter Ryngaert Gsm: +32 486 446 743 - [email protected]

Commissie Biologie Voorzitter: Tiny Heremans Tel. 016 22 56 98 - [email protected]

Ongevalsaangiften Binnen de 15 dagen in dubbel naar het NELOSsecretariaat, vergezeld van een geneeskundig getuigschrift. Dit attest moet door de dokter worden afgeleverd binnen 3 dagen na het ongeval. Bij een dodelijk ongeval: binnen 2 dagen naar het NELOS-secretariaat en rechtstreeks naar Arena (eventueel telefonisch of per fax): t.a.v. de heer Eddy Van Den Bosch Jozef II straat 36-38 - 1000 Brussel Tel. 02 512 03 04 - fax 02 512 70 94

Hulpdiensten UNIVERSITAIR ZIEKENHUIS ANTWERPEN Tel. 03 821 30 55 (24 u op 24 u) C.D.H.G. ‘Dr. J. Flahaut’, Zeebrugge Tel. 050 55 87 13 rechtstreeks 24 u op 24 u. HYPERBAAR CENTRUM Militair Hospitaal Neder-over-Heembeek (afrit 6 op de ring rond Brussel) Tel. 0800 12382 ALGEMEEN ALARMNUMMER Tel. 112

Bij je duikschool kan je het persoonlijk verzekeringskaartje bekomen, met daarop volgende info: Policy number: ARENA 2.009.718/010

Call Center: +32 3 235 69 16


Vormgeving en publiciteit: Katrijn Ools Brusselsesteenweg 313-315 - 2800 Mechelen Tel. 015 29 04 86 - fax 015 20 61 58 [email protected] Pre-press & druk: Swinnen Printing Muizenstraat 172 - 1981 Hofstade Tel. 015 45 02 78 - fax 015 45 02 79 [email protected] Hippocampus verschijnt 5 maal per jaar: februari, april, juni, september en december. Oplage: 10.000 exemplaren. ISSN-nummer: 1782-8414

adres en ‘Abonnement Hippocampus’.

Advertentietarieven www.wiki.nelos.be/index.php/Hippocampus Zie bij ‘Publiciteit’ De redactie en de uitgever zijn niet verantwoordelijk voor de inhoud van de geplaatste advertenties. Ongevraagd toegestuurde redactionele teksten en/of foto’s worden niet teruggestuurd. De artikels ter publicatie in de Hippocampus moeten binnen zijn bij de redactie minstens 45 dagen voor de maand van verschijning. Overeenkomstig de Belgische wet van 08/12/1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer, gewijzigd door de Europese wet van 11 december 1998 tot omzetting van de richtlijn 95/46/EG van 24 oktober 1995, melden wij dat uw persoonsgegevens worden bijgehouden in een bestand. Wij verbinden ons ertoe deze gegevens enkel te gebruiken voor de verzending van ons tijdschrift en de administratie van de liga overeenkomstig het doel van onze organisatie. U heeft inzage- en correctierecht. Niets van deze uitgave mag overgenomen worden zonder schriftelijke toestemming van de verantwoordelijke uitgever.

Hippocampus komt tot stand met de steun van

Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers

AIG-ASSISTANCE

In geval van repatriëring/hospitalisatie ten gevolge van een duikongeval in het buitenland.

4

Redactieteam: Luc Beets - Jacques Bernaerts - Pascal Eeckhoudt - Ivo Madder - Katrijn Ools - John Remue - Monique Remue-Demoustier - Jozef Van den Berghe - Wim Van Doeselaer - Carine Van Gele - Patrick Van Hoeserlande - Roland Wantens - Willy Wellens

Abonnement Hippocampus: BEFOS-leden: € 10,00 - niet-leden: € 15,00 Buitenland niet-leden: € 25,00 Overschrijven op (IBAN) BE29 4433 6916 8164, (BIC) KREDBEBB met vermelding van naam,

Brevetten: Eric Sels Tel. 015 61 61 81 - [email protected] Ereraad: Ronny Margodt Gsm 0473 96 13 50 - [email protected]

Verantwoordelijke uitgever: John Remue H. Hooverplein 13 - 3000 Leuven Tel. 016 23 49 00 - [email protected]

Adresveranderingen Uitsluitend richten aan het NELOS-secretariaat:

[email protected]

Bondsnieuws

- DUIKPLAATS

Foto: Katie Vandenbroucke.

Duiken in Frankrijk: vraag tijdig je certificaat aan Zoals reeds vermeld in Hippo nr. 231 is de wetgeving in Frankrijk recentelijk aangepast. Een ploegleider moet vanaf nu beschikken over het Frans duikbrevet ‘Plongeur niveau 4’ of minstens 2*Instructeur CMAS zijn. Duiken in de Franse wateren NELOS-brevet/titel

Zonder certificate

Kan certificaat aanvragen voor

Mag mits volgen van de correcte certificatie

1*D, 2*D

Niet van toepassing

Niet van toepassing

Mogen niet zelfstandig duiken

3*D, 4*D, AI, 1*I

Mogen niet zelfstandig duiken

Niveau 4 guide de palanquée associé FFESSM

Ploegleider zijn van een duikploeg (dus zelfstandig een duik leiden) maar geen duikopleidingen doen (geen proeven, doopduiken, …)

2*I

Niet van toepassing

Is automatisch gelijkwaardig MF1

Mag duikopleidingen doen tot 40 m

3*I

Mogen geen duikopleidingen doen

MF2-associé

Mag duikopleiding doen tot 60 m

D

it betekent dus concreet dat enkel onze 2*Instructeurs in Frankrijk duikleidingen kunnen doen. Om dit probleem op te lossen werd een overeenkomst gesloten met de FFESSM om onze NELOS-duikers toe te laten in Frankrijk zelfstandig te duiken. NELOS-leden met een geldige CMAS-kaart kunnen bij de Franse duiksportfederatie FFESSM een aanvraag doen voor een specifiek duikleiderscertificaat (‘niveau 4 guide de palanquée associé FFESSM’). Met dit certificaat en een geldige BEFOS-kaart kunnen onze duikers op een normale manier duiken in Frankrijk. De 1*D/2*D kunnen geen certificaat aanvragen en dus niet zelfstandig duiken in Frankrijk. Concreet: alle 3*D, 4*D, AI en 1*I moeten een dergelijk certificaat aanvragen indien ze zelfstandig willen duiken in Frankrijk. Voor de 2*I is er geen probleem; zij mogen aan duikopleidingen doen tot 40 meter (niet dieper!) omdat zij in het decreet aanzien worden als MF1.

Er is ook nog een probleem met de kadervorming van 2*I en 3*I tijdens de NELOS-Zeestages. Daar dit gebeurt in de zone 4060 meter moet het niveau van de jury’s overeenkomen met ‘MF2’ (3*I werd niet vermeld in het decreet). Daarom is er voor de 3*I die deelnemen aan de stages een aparte regeling. De huidige 3*I krijgen automatisch − als overgangsmaatregel − een specifiek lesgevers certificaat (‘MF2 associé’) om opleidingen te kunnen doen in de zone 40-60 meter in Frankrijk. In de toekomst zullen de nieuwe 3*I wellicht hun kaart moeten aanvragen via onderstaande website.

ADVERTENTIE

De 3*D, 4*D, AI, 1*I kunnen een duikleiderscertificaat aanvragen via onze website: http://wiki.nelos.be/index. php/FFESSM_aanvraag. Het duikleiderscertificaat kost 12 euro (eenmalig te betalen) en is geldig zolang je tevens over een geldige kaart van BEFOS beschikt.  Herwig Van Cotthem


5

Reportage

- BIOLOGIE VERSUS ICT

Tekening: Jecowa & Greyson Orlando

Hackers mosselen en de Nintendo Wii Ik hou van de zee. Als kind keek ik steeds gebiologeerd naar de documentaires van J. Y. Cousteau en het was dan ook geen verrassing dat ik – zodra ik er het geld voor had – ben gaan duiken.

Nintendo Wii spelcomputer De Wii is een spelcomputer die met intelligente afstandsbedieningen (de remote controllers) de bewegingen van de speler omzet in spelbewegingen. Een soepele gooibeweging met de remote controller in je hand, de knop lossen en even later vallen kegels omver in een bowlingwedstrijd op de Wii Sports. Of je kunt onderuit gezakt in je zetel met een plastic stuurwiel een Formule I Grand Prix op je naam zetten. Deze nieuwe speltechnologie heeft ondertussen in veel huiskamers een vaste plek verworven.

M

ijn fascinatie voor de natuurpracht is altijd gebleven, maar beroepsmatig ben ik in een gans ander wereldje terecht gekomen: dat van de computer- en netwerkbeveiliging. Door me in beide vakgebieden te verdiepen ben ik me gaan realiseren dat deze twee werelden heel nauw met elkaar verweven zijn. En daarover gaat deze reeks van artikelen (ja, er volgen er nog): raakpunten tussen het spel van eten en gegeten worden in de natuur en in computers en netwerken.

Het bedrijf Nintendo, de fabrikant van de Wii, gaf zich niet zomaar gewonnen en begon de Wii te beschermen tegen de hackers, maar deze laatsten bedachten steeds weer nieuwe aanvallen. Idem dito voor de mossel en zijn natuurlijke vijanden … In dit artikel zullen we steeds starten met het overlevingsgevecht van de mossel, om daarna het verband te leggen met de Nintendo Wii.

mossel Weekdieren hebben in de loop van de evolutie – met schade en schande – geleerd dat ze hun weke lijf moeten beschermen. In de wijde familie van de weekdieren zijn een veelheid aan verdedigingstechnieken

Foto: Gery Beeckmans.

Foto: Claudia Gravenstein.

De Wii werd ontworpen om er spelletjes mee te spelen, althans, dat was de doel-

stelling van de fabrikanten. Konden zij voorzien dat er ook met hen ging gespeeld worden! Hackers kraakten de Wii waardoor het mogelijk werd illegaal gekopieerde spelletjes te spelen. Hacker en fabrikant kwamen in een spiraal van aanval en verdediging terecht, een kat-en-muisspel dat tot op heden nog in alle hevigheid woedt. Vreemd genoeg begint dit technische gevecht steeds meer gelijkenissen te vertonen met het gedrag van planten en dieren. Zowel de Wii als mosselen zijn zeer succesvol in hun branche. Een vaste regel in de natuur is dat predatoren zich specialiseren om een talrijk vertegenwoordigde plant- of diergroep tot voedselbron te nemen. Voor de Wii is dit niet anders en hier vertalen de predatoren zich in de computerhackers.

De gewone zeester valt een mossel aan: een zeester op een touw met mosselen.

6


De zeester zuigt zich met haar voetjes vast op beide schelpen en begint eraan te trekken.

ontwikkeld en hier gaan we ons vooral richten op het gebruik van een beschermend pantser: het uitwendig kalkskelet of de schelp(en). De mossel is een fanatieke aanhanger van deze strategie: twee schelpen sluiten naadloos op elkaar aan en een krachtige sluitspier klemt bij gevaar de twee schelpen stevig tegen elkaar aan.

zeester valt aan Alles in orde dus? Het lijkt een waterdichte defensie – en dat is het ook – maar daar zit hem nu juist het probleem. De sterke sluitspier trekt de mosselschelpen stevig tegen elkaar aan, waardoor er geen vijand naar binnen kan, maar ook niks anders. En dat is een probleem, want de mossel heeft regelmatig vers zuurstofrijk water nodig, zeker als de sluitspier kracht moet leveren om de schelpen tegen elkaar aan te trekken. De ‘gewone zeester’ misbruikt deze zwakte.

lingen in het zoutgehalte van het water. Door ook in brak water te gedijen zijn mosselen erin geslaagd hun natuurlijke vijand te ontvluchten.

mossel slaat terug

Wii: illegaal gekopieerde games

Om te overleven moest de mossel zwaktes vinden in het aanvalspatroon van de zeester, en die vond ze in de loop van de evolutie. In de armen van de zeester lopen kanaaltjes die eindigen in zuignapjes (ambulacraalvoetjes). Door water in en uit deze kanaaltjes te pompen kunnen gedurende lange tijd grote hydraulische krachten opgewekt worden. Een aanval kost de zeester dus relatief weinig energie, het hydraulisch systeem doet het zware werk. Dit pompsysteem met zijn zuigvoetjes mag dan wel toelaten grote krachten te ontwikkelen, het lopen op zuigvoetjes verloopt vrij traag. En dat is een zwakke schakel waar de mossel naar op zoek was. Aangezien zeesterren het land schuwen, zal een mossel die bij eb droog komt te liggen gedurende grote delen van de dag gevrijwaard blijven van aanvallen. Tijdens de vloed zal de trage zeester er langere tijd over doen de mossel te vinden en aan te vallen. Tel daarbij nog de tijd die nodig is om de mossel te openen en de verst verwijderde mosselen zijn veilig. Een paal die bij eb boven het water uitsteekt leent zich perfect voor deze strategie. Nog een andere zwakte van de zeester is dat ze slecht bestand is tegen schomme-

Foto: John de Jong.

De zeester zuigt zich met haar voetjes vast op beide schelpen en begint eraan te trekken. De sluitspier houdt alles toe, maar verzuurt langzaam omwille van het gebrek aan zuurstof. Zodra de mossel zich een beetje opent om zuurstofrijk water binnen te laten, spuwt de zeester spijsverteringssappen in de mossel. De mossel sluit snel weer haar schelpen, maar wordt nu al deels verteerd door de zure sappen van de zeester. Dit proces herhaalt zich en de sluitspier zal uiteindelijk niet meer in staat zijn de schelpen tegen elkaar te klemmen, waardoor de zeester ze een beetje uit elkaar kan trekken. Onze vijfarmige ste-

kelhuidige stulpt nu zijn maag uit, dringt daarmee de spleet tussen beide schelpen binnen en verteert de onfortuinlijke mossel in haar eigen huis.

De purperslak, een andere vijand van de mossel.

Het basisontwerp van de geschelpte weekdieren volstond niet om te weerstaan aan de schare predators, met als gevolg de goed gevulde maag van de zeester. Hetzelfde geldt voor de Nintendo spelcomputer. Deze toestellen zijn gemaakt om (veel) geld op te brengen, beveiliging is een kost en kosten dienen vermeden te worden. Illegaal gekopieerde spelletjes (ook wel gekraakte games genoemd) worden door de Wii geblokkeerd, maar door het kraken van de Wii wordt deze blokkage opgeheven. De verkoop van legale spelletjes daalde en het begon bij Nintendo te dagen dat ze grote inkomsten aan het mislopen waren.

Wii: dvd-lezer De zeester trekt het kalken mosselpantser open en kleeft dan haar maag op het weke mosselbinnenste. Het plastieken omhulsel van de Wii open krijgen is kinderspel (de garantie ben je dan wel kwijt), de kunst zit erin om ‘iets speciaals’ op de dvd-chip van de Wii te kleven. Dat ‘iets’ zorgt er dan voor dat gekraakte spelletjes gespeeld kunnen worden. Hoe gaat dit juist in zijn werk? Spelletjes worden op de Wii geladen via zijn dvd-lezer (Digital Video Disc). En daar vielen de hackers het eerst aan: de Wii dvdlezer bevat controlelogica om te zien of een spelletje al dan niet illegaal gekopieerd is. Bij detectie weigert de Wii het gekraakte spel op te starten. Hackers pasten de dvdlezer aan door extra elektronische componenten (= modchips of modificatiechips) aan het Nintendo toestel toe te voegen, ze kleven als het ware een extra component op het Wii-bord. De originele controlelogica wordt hierdoor uitgeschakeld waardoor gekraakte spelletjes konden geladen en gespeeld worden. De modchips op de Wii kleven vereiste enige technische kennis, en daarom brachten ondernemingen modchips op de markt die – tot grote onvrede van Nintendo – eenvoudig op de Wii geplaatst kunnen worden. Massa’s modchips kwamen op de markt en de verkoop ervan floreerde. Als antwoord hierop verbeterde Nintendo het ontwerp Hippocampus jan./feb. 2011

7

Reportage

- BIOLOGIE VERSUS ICT

van de Wii, waardoor het steeds moeilijker werd de modchips op de Wii te installeren. Ook kon de Wii de aanwezigheid van modchips detecteren, en indien dit het geval was blokkeerde de spelcomputer.

gat in de verdediging

Foto: John de Jong.

Purperslakken eten mosselen: de slak kruipt op de mossel, schuurt met haar radula (rasptong van de slak) dagenlang over de schelp en maakt er een gaatje in. Daarna steekt de purperslak een buisje (probiscum) in dit gat en begint de arme mossel te verteren. Die arme mossel, en die arme Nintendo, want ook het ‘Wii-pantser’ werd doorboord door een aanval vanuit een totaal onverwachte hoek! Het installeren van de modchips is vervelend: je moet de Wii doos openen waardoor de garantiesticker beschadigd wordt en een foute handeling met de modchip kan de Wii beschadigen. Op zoek naar iets anders dus …

Foto: Roland Wantens.

‘Gaten’ zijn er genoeg in de Wii. Via de dvdlezer kan informatie geladen worden en een SD (Secure Data) kaartlezer laat toe om informatie te lezen van een SD-kaartje. SD-kaarten worden in de Wii gebruikt om de status van spelletjes op te slaan. De gaten liggen klaar, nu nog een manier zoeken om via deze gaten valse code te laden om zo controle te krijgen over de volledige schelpinhoud van de Wii.

Wii: buffer overflow De Wii-software code die de dvd-informatie uitleest bevat functies om te controleren of het spel al dan niet gekraakt is. Als we deze code kunnen veranderen door valse code, kunnen we ervoor zorgen dat deze controles niet meer uitgevoerd worden. Het vervelende voor de hackers was om een eenvoudige manier te vinden om de valse code te injecteren. Nintendo incasseerde een uppercut toen het kraken van de Wii via een ‘buffer overflow’ in het populaire spelletje “Zelda: the Twilight Princess” publiek werd gemaakt. Een buffer kun je beschouwen als een geheugenemmer die informatie bevat. Een goed geschreven programma laat niet toe deze emmer te vullen met meer informatie dan hij kan bevatten. Als dat wel mogelijk is (door slecht geschreven code), spreken we van een ‘buffer overflow’ of het overlo-

8


Foto boven: Na het verslinden van een mossel trekt de purperslak zich terug onder een steen waarop zeepokken zitten. Foto onder: Net zoals de Wii wordt aangevallen door hackers, wordt de mossel constant aangevallen door zijn natuurlijke vijanden.

pen van de geheugenemmer. Met een ‘buffer overflow’ kun je dus niet alleen in de geheugenemmer zelf schrijven (de buffer), maar ook erbuiten (door hem opzettelijk te doen overlopen). Met deze ‘buffer overflow’ konden nu alle geheugengebieden van de Wii bereikt en overschreven worden. Door deze kwetsbaarheid uit te buiten krijgt de aanvaller dus volledige controle over de Wii en kan hij alle bestaande code overschrijven en (onder andere) de copyrightbeperkingen uitschakelen. De ‘buffer overflow’ in kwestie was de naam van prinses Zelda’s paard. Het spel

laat toe de naam van dit paard in te geven en door het paard een heel speciale naam te geven, loopt de geheugenemmer over en kan doelgericht bestaande Wii-code vervangen worden door valse code. Het duurde maanden vooraleer Nintendo erin slaagde dit lek te dichten, en ondertussen hadden hackers alweer een andere ‘buffer overflow’ gevonden (‘Bannerbomb’). ‘Game over’ voor Nintendo (voorlopig toch …)!

gevangenis Mosselen hebben een instinctief gedrag ontwikkeld waarbij de trillingen die het boren van de purperslak veroorzaakt, een ingenieus verdedigingsmechanisme acti-

veert. Terwijl de purperslak een gaatje in de schelp boort, kleeft de mossel byssusdraden op de schelp van de aanvaller. Met deze draden kleeft de mossel zich normaal vast op de bodem zodat ze niet wordt meegesleurd bij sterke stromingen, maar ze kan ze ook als wapen gebruiken. De purperslak moet nu snel beslissen: zich uit de voeten maken of genieten van haar laatste maal. Want eenmaal haar schelp gevangen is in de byssusdraden, kan de purperslak zich niet meer losmaken en zal ze de hongerdood sterven. Purperslakken doen er dus verstandig aan enkel de randen van mosselbanken aan te vallen en zover mogelijk verwijderd te blijven van de voet van de mossel die deze draden uitspant. Het vangen van hackers met ‘legale byssusdraden’ lukt niet al te best. De meeste landen zijn slecht voorbereid op digitale criminaliteit en de wetgeving ontbreekt soms of is dubbelzinnig. Bij aankoop van een Wii-spelcomputer in China is het gangbaar dat de verkoper de vraag stelt of je een legale of gekraakte versie wenst en gekopieerde games worden er openlijk verkocht.

minimosselen Mosselen zijn wijdverspreid en staan op het menu van veel predatoren. Zeesterren vallen de sluitspier aan, krabben breken met hun krachtige scharen de beschermende schelp open, purperslakken boren een gat,… Om zich te beschermen gaan mosselen, die in het water de aanwezigheid van vijanden ruiken, hun verdediging versterken. Over een tijdspanne van enkele weken ontwikkelen ze een sterkere sluitspier en wordt hun kalkschelp dikker. De mossel betaalt hiervoor wel een prijs: ze blijft kleiner van formaat, tot grote onvrede van mosselkwekers. In mosselkwekerijen waar de natuurlijke vijanden geweerd worden ontwikkelen mosselen een grotere schelp. Mosselen investeren dus enkel in extra defensie als dit vereist is voor hun overleving. Bij Nintendo vertaalt het gevecht met de hackers zich in een stijgende kostprijs voor de ontwikkeling en productie van de Wii. Indien de Wii niet belegerd was, had de fabrikant nooit al die extra moeite gedaan. Maar het gaat hier over (veel) geld: de Wiispelcomputer wordt aan een heel scherpe prijs verkocht, de winst voor Nintendo zit hem vooral in de verkoop van de spelletjes. Het spelen van gekraakte games betekent dus een enorm financieel verlies voor

Nintendo en verlies kan op termijn faillissement betekenen, het equivalent van uitsterven in de natuur. Het is trouwens niet alleen Nintendo dat te lijden heeft onder aanvallen. Speelgoedwinkels hebben hun rekken vol met spelletjes van Nintendo (Wii, Nintendo DS), Sony (PlayStation 2 en 3, PSP) en Microsoft (XBox 360). De verdedigingstechnieken van de meeste van deze toestellen moesten (of moeten nog) verbeterd worden om te weerstaan aan de aanvallen van hackers.

Flight or fight? De fauna en flora van onze planeet is het resultaat van een eeuwenlang evolutionair gevecht. Computerwetenschappen staan echter nog in hun kinderschoenen, de digitale competitie is pas ‘recent’ op gang gekomen en heeft invloed op ons allemaal (pc-virussen, geblokkeerde Visakaarten omdat ze – mogelijks – gekraakt zijn, …).

Natuurlijke vijanden van de mossel zijn: • vogels, zoals de scholekster, de eidereend, de zee-eend en de meeuw. • zeesterren. • krabben en kreeften. • vleesetende slakken, zoals de purperslak, de tepelhoorn. • de mens; omdat buitenproportionele vangst schade toebrengt aan de populaties. In het geval van mosselculturen is de mens geen vijand. Een nieuwe bedreiging is concurentie door de Japanse oester. Deze exoot leeft op hetzelfde substraat als de mossel en filtert bovendien de mossellarven uit het water.

ADVERTENTIE

Onder de lezers zullen er wellicht zijn die geen zin hebben om zich te onttrekken aan hun onwetendheid en ons te volgen naar het onbekende … laten zij deze pagina omslaan en nippend van een glaasje rode wijn wegdromen in hun vertrouwde leefwereld. Maar de andere lezers, de meest dwaze of de moedigste of, simpelweg, de nieuwsgierigste, laten die ons volgen naar het komende avontuur: VIRUSSEN!  Heyrman Alfons (Fonny) [email protected]

Referenties www.wiibrew.org/wiki/Wii_Security www.wii-clip.com www.youtube.com/watch?v=lyVuY_ S5VcI http://hackmii.com www.thomson.net/GlobalEnglish/Discover/SecurityNewsletter/Fall-2009/Pages/ Piiratting-the-Nintendo-Wii. aspx?dm_i=5QI,1A1O,R7M26,3RTQ,1 Boek: ‘In het heetst van de strijd: moord en doodslag in het dierenrijk’, Markus Bennemann.


9

- BIOLOGIE

Dankzij het fytoplankton dat omgezet wordt naar ‘mariene sneeuwvlokken’ vermindert de hoeveelheid CO2 en bijgevolg ook het broeikaseffect, waardoor de opwarming van de aarde getemperd wordt

Mariene microbiologie in het licht van de opwarming van de aarde

‘Black smokers’ op de bodem van de diepzee.

10


Foto: Jan Martin Will.

Foto: Ivo Madder.

Zeeschuim. Dit schuim is het resultaat van de bloei van de Phaeocystis (schuimalg).

Foto: Petrology of the Oceanic Crust.

Reportage

Mariene microbiologie is de studie van bacteriën, microscopische algen, schimmels en virussen (samen ook wel microorganismen genoemd) in de oceaan. Maar waarom zou men deze akelige kleine beestjes willen bestuderen? Want van bacteriën word je toch ziek?

E

erst en vooral moet een grote misvatting uit de wereld geholpen worden; niet alle micro-organismen veroorzaken ziekten of zijn schadelijk. Zo is bijvoorbeeld slechts 1% van alle bacteriën schadelijk voor de gezondheid van de mens, de meeste bacteriën zijn eigenlijk nuttige organismen, die essentieel zijn om het leven op aarde draaiende te houden.

Micro-organismen in het voedselweb.

micro-organismen in het voedselweb Bacteriën en algen staan aan de basis van het leven in de oceaan, net zoals planten onderaan het voedselweb op het land staan. Een traditioneel voedselweb op het land bestaat uit een brede basis van planten (de primaire producenten), die worden geconsumeerd door planteneters (herbivoren), die op hun beurt gegeten worden door vleeseters (carnivoren). In de oceaan komen maar heel weinig planten voor en toch komt er ook daar een gelijkaardige hiërarchie voor als op het land. Maar wie zijn dan de primaire producenten als er geen of toch bijna geen planten voorkomen? De primaire producenten in de oceaan zijn bepaalde groepen bacteriën en microscopische algen die tesamen fytoplankton worden genoemd. Net zoals planten doen deze micro-organismen aan fotosynthese. Met fotosynthese kunnen planten, bacteriën en algen groeien door CO2 op te nemen die opgelost is in het water, en die om te zetten naar biomassa. Hierbij levert licht de nodige energie. De nodige voedingstoffen, die eveneens opgelost zitten in het water, kunnen opgenomen worden door diffusie. De biomassa die hierbij gevormd wordt, voedt de grotere heterotrofe micro-organismen (nvdr, een heterotroof organisme bouwt zijn organische celmateriaal op uit organische stoffen, gemaakt door andere organismen) die tot het dierlijke zoöplankton behoren en die op hun beurt gegeten worden door iets grotere organismen om zo telkens hogerop

De microbiële lus.

in het voedselweb terecht te komen. Klinkt vrij simpel, maar in realiteit ligt alles iets ingewikkelder.

microbiële lus Wetenschappers noemen het ‘the Microbial Loop’ of doodeenvoudig in het Nederlands ‘de microbiële lus’. Het fytoplankton in de oceaan groeit met licht als energiebron en zoals eerder vermeld, voedt het de rest van de biomassa in de oceaan. Maar niet al het fytoplankton wordt opgegeten door zoöplankton en komt hogerop in de voedselketen terecht. Een deel van het fytoplankton sterft af en aggregeert met de fecale pellets (nvdr, compacte aggregaten van partikels die worden uitgescheiden door al dan niet mariene organismen) van het zoöplankton tot kleine vlokjes in het water, ook wel mariene sneeuw genoemd (in wetenschappelijke kringen noemt men dat ‘particulate organic matter’ (POM).

Een deel van de mariene sneeuw lost op (‘dissolved organic matter’ of DOM genoemd) en komt weer beschikbaar als voedingsstoffen voor de bacteriën. Deze bacteriën die niet noodzakelijk moeten leven met licht als een energiebron, dienen op hun beurt weer als voedsel voor de hogere organismen. Het deel van de mariene sneeuw dat niet oplost, zakt naar de bodem van de oceaan. Op de reis naar de diepte kan er heel wat gebeuren met zulk een marien sneeuwvlokje. Het kan opgegeten worden door bacteriën of simpelweg helemaal oplossen, maar als het vlokje dan toch veilig de oceaanbodem bereikt, blijft het daar voor eeuwen en eeuwen. Op deze manier wordt er eigenlijk koolstof in de vorm van biomassa, die gemaakt werd uit CO2 en licht, getransporteerd naar de diepzee. Dit noemt men de biologische koolstofpomp. Hippocampus jan./feb. 2011

11

Reportage

- BIOLOGIE

de bloei In 1 m³ helder zeewater zitten ongeveer 1 miljoen bacteriën en wel 10 miljoen virussen! En in het sediment (het zand op de bodem van de zee) zitten er wel 1 miljard bacteriën per gram zand! Immense aantallen dus en dat is ook wel nodig; bedenk maar dat een walvis eigenlijk volledig afhankelijk is van deze kleine beestjes. Elk jaar opnieuw kan je deze micro-organismen wél zien. Blooms, ook wel ‘den bloei’ genoemd is eigenlijk een massa-ontwikkeling van micro-organismen die, doordat ze op dat moment met zovelen zijn, gaan samenklitten en de dikke klonters gaan vormen die we soms in het water kunnen zien. De bloei vindt plaats door een samenloop van gunstige omstandigheden zoals temperatuur, aanwezigheid van voldoende nutriënten, goede lichtintensiteit en de aanwezigheid van de juiste soort bacteriën en microscopische algen zoals diatomeeën en dinoflagellaten. In onze wateren kan de bloei massaal voorkomen. Het optreden van een bloei blijft niet zonder gevolgen. De bloei kan schadelijk zijn. Er kan competitie om licht optreden, waardoor bepaalde organismen in de benthos het minder goed gaan doen, maar veel van deze bloeivormende soorten produceren ook toxische componenten die bij de mens diarree, buikkrampen, verwardheid en zelfs neurale symptomen kunnen veroorzaken wanneer ze in zeer hoge concentraties worden opgenomen. Er is geen gevaar als u gaat duiken in de bloei, maar het eten van bijvoorbeeld mossels, die zich voeden met de micro-organismen uit de waterkolom kunnen erg hoge concentraties van deze toxische componenten bevattten. Hierdoor zou men na consumptie van dergelijke mosselen ziek kunnen worden. Al is dit erg onwaarschijnlijk door de strenge controles. Een bijkomend schadelijk effect dat kan optreden, is de geurhinder en misschien ook het visuele aspect van de bloei-overschotten. Je hebt allicht al wel een keertje aan het strand gewandeld en verafschuwd gekeken naar het schuim dat zich opstapelde in de branding? Dit schuim is het resultaat van de bloei van de Phaeocystis (schuimalg) en bestaat hoofdzakelijk uit dode bacteriën die door het woelen van de golven gedenatureerd zijn, je kan het best vergelijken met het kloppen van eiwit tot schuim.

12


opwarming van de aarde Maar een bloei heeft ook heel belangrijke positieve effecten, vooral wanneer ze in de open oceaan voorkomen en niet in kustgebieden zoals bij ons. Wanneer er een massa-ontwikkeling van micro-organismen plaatsvindt in de open oceaan, zal een groter deel van het fytoplankton sneeuwvlokken vormen, die langzaam zullen zakken naar de diepzee. Meer en grotere sneeuwvlokken betekent dat er meer koolstof naar de bodem van de diepzee wordt getransporteerd door de biologische koolstofpomp. Hierdoor wordt er dus CO2 uit de atmosfeer weggenomen, omgezet naar biomassa en getransporteerd naar de diepzee. Dit is de grootste afvoer van atmosferische CO2 op aarde. Elk jaar wordt er op deze manier 0,2 petagram koolstof begraven, dit is een 2 met 14 nullen. Op deze manier kan er iets gedaan worden aan het teveel aan CO2 in de atmosfeer dat zich de afgelopen decennia heeft opgestapeld. CO2 is een broeikasgas en werkt de opwarming van de aarde in de hand door de warmte rondom de aarde te houden. Uiteraard halen planten ook CO2 uit de atmosfeer en assimileren deze tot biomassa, maar meer bomen, struiken en grassen planten zal niet helpen bij het wegwerken van het teveel aan CO2. Je vraagt je allicht af waarom? Hiervoor dienen we eerst een blik te werpen op de globale koolstofcyclus. Zoals te bemerken valt op de afbeelding ‘Transport van petagram koolstof’ zijn er

Transport van petagram koolstof.

4 actieve reservoirs voor CO2: de atmosfeer, de oceaan, landvegetatie en onbegroeid land. De opname en uitstoot van CO2 door landvegetatie en onbegroeid land is perfect in balans. De uitwisseling van CO2 tussen atmosfeer en oceaan is echter lichtjes uit evenwicht door de werking van de biologische koolstofpomp. Sinds de industriële revolutie, heeft de mens deze perfecte balans verstoord door de verbranding van fossiele brandstoffen. Deze fossiele brandstoffen bevonden zich eerst in een inactief reservoir diep onder de grond, en namen niet deel aan de koolstofcyclus. Door koolstof te putten uit dit inactieve reservoir wordt de balans verstoord en neemt de hoeveelheid CO2 in de atmosfeer elk jaar toe. Zoals eerder vermeld kan de hoeveelheid CO2 in de atmosfeer verminderd worden door het toegenomen transport van koolstof naar de diepzee tijdens de bloei en niet door de aanplanting van meer vegetatie. Dit heeft allemaal te maken met de snelheid van de cycli. Wanneer CO2 wordt opgenomen door een plant en er biomassa van wordt gemaakt, zal de CO2 zeer snel weer vrijkomen. Het vrijkomen van CO2 gebeurt tijdens verbranding, consumptie of rotting van plantenmateriaal. Hierdoor wordt er eigenlijk netto over de tijd geen CO2 uit de atmosfeer gepompt. Wanneer dezelfde CO2 nu door de micro-organismen in de oceaan wordt opgenomen en getransporteerd naar de diepzee, duurt het vele duizenden jaren vooraleer deze organische koolstof weer wordt omgezet naar CO2.

Uiteraard hebben wetenschappers er al uitgebreid aan gedacht hoe men de vorming van een bloei in de open oceaan in de hand kan werken. Eén van de ideeën die tot nu toe de meeste steun heeft gekregen uit de wetenschappelijke wereld, is de bemesting met ijzer en silicium. Deze twee componenten zijn essentieel voor de groei van micro-organismen en vormen vaak het limiterende nutriënt voor de groei. Tot dusver is men er in geslaagd een bloei te veroorzaken, spijtig genoeg was deze veel kleiner dan verwacht. Verdere experimenten zullen volgen en hopelijk wordt het ooit mogelijk de biologische koolstofpomp te versnellen.

Transport van koolstof naar de diepzee, maar wat is er in de diepzee? Tot nu toe hebben we het steeds gehad over fotosynthetische bacteriën, die licht nodig hebben om te groeien. Hierdoor komen ze enkel voor in de bovenste 100 m van de oceaan en voeden ze aldaar het leven. Maar hoe zit het dan met de diepere wateren? Zoals je wel weet is de oceaan op vele plaatsen kilometers diep. Het diepste punt dat tot nu toe gevonden werd is de Marianentrog die 11.034 meter diep is. Als men aan de diepzee denkt, denkt men uiteraard ook aan het leven dat daar voorkomt: de beelden van reuzeninktvissen, angstaanjagend uitziende roofvissen en bioluminescente organismen zoals de diepzeehengelvis. Maar waar leven deze dieren dan van? Wie staat er onderaan het voedselweb in de diepzee? Allicht geen fotosynthetische algen of bacteriën, want het licht penetreert zo diep niet. Natuurlijk hebben de mij zo dierbare micro-organismen hier iets heel vernuftigs op gevonden! Op heel veel plaatsen in de diepzee, waar de oceaanplaten zich spreiden, komen er sterk gereduceerde componenten naar boven zoals waterstofsulfide (H2S), ammonium (NH4) en methaan (CH4) via zogenaamde ‘black smokers’. Bacteriën kunnen deze componenten gebruiken om er samen

met de CO2 die opgelost zit in het water, om te zetten tot biomassa. Analoog aan fotosynthese wordt dit proces chemosynthese genoemd. Fotosynthese is vrij veel voorkomend en ook hogere organismen kunnen hiervan leven, zoals de planten en macroscopische algen. Bij chemosynthese is dit echter niet mogelijk. De reactie van de fotosynthese waarbij licht gebruikt wordt als energiebron, levert veel meer energie aan het organisme dan de reactie van chemosynthese omdat waterstofsulfide, ammonium en methaan een veel lagere energie-inhoud hebben dan licht. Bovendien zijn deze componenten zeer toxisch voor de meeste hogere organismen. Enkel bacteriën zijn in staat tot chemosynthese.

Uiteraard komen er ook grotere organismen voor in de diepzee. Deze voeden zich door bacteriën uit de waterkolom te filteren of door middel van een zogehete symbiose met chemosynthetische bacteriën. Bij deze symbiose bevinden de bacteriën zich ergens in het lichaam van de gastheer en produceren daar biomassa uit CO2 en gereduceerde componenten die aangevoerd worden door de gastheer. De gastheer zelf kan zich voeden door ofwel de bacteriën

zelf te eten of door organische stoffen die de bacteriën produceren op te nemen. Overal ter wereld is het leven gebaseerd op bacteriën en andere micro-organismen. Zonder hen zou het leven niet bestaan. Ze zorgen ervoor dat er voldoende zuurstof in de lucht zit, waarmee we onze longen vullen. Toxische componenten zoals waterstofsulfide en methaan worden afgebroken en bovendien zorgen micro-organismen voor een groot deel voor onze energievoorraden. Want waarvan denkt u dat olie gemaakt is? Al het leven is gebaseerd op microbiologie, zonder bacteriën zou leven op aarde niet bestaan! Niet in de diepzee, niet in het oppervlaktewater en niet op het land! Dank voor het lezen en voor mogelijke vragen kan je mij altijd contacteren! Contact: [email protected] − Max Planck Institute for Marine Microbiology, Celsiusstraße 1, 28359 Bremen, Duitsland.



Veronique Beckers Moby Dick Diving Team, Wilrijk

Dankzij chemosynthese is er leven mogelijk in de diepzee: het leven rond een ‘black smoker’.


Foto: divediscover.sr.unh.edu.

Slechts 2% van alle CO2, die wordt opgenomen, belandt in de diepzee, dit is dus geen methode waarmee we de hele opwarming van de aarde kunnen terugdraaien, maar in elk geval zou het kunnen helpen als er bovendien ook nog minder nieuwe CO2 in de atmosfeer wordt uitgestoten. Tesamen zou dit een positief effect hebben op de klimaatsopwarming.

13

Reportage

- BIOLOGIE

Walvisachtigen zijn nog steeds bedreigd. (Fragment uit de Disney natuurfilm Oceans).

Foto: 8BIM

Foto: Roberto Rinaldi ©Disney Enterprises, Inc.

Olievervuiling brengt longproblemen teweeg.

Save the whales (opnieuw)

Foto: Roberto Rinaldi ©Disney Enterprises, Inc.

Walvissen verhongeren niet enkel; door voedseltekort krijgen ze ook niet genoeg vocht en water binnen en kunnen dus ook sterven aan dehydratatie. (Fragment uit de Disney natuurfilm Oceans).

14


jacht Het meest gekende gevaar voor walvisachtigen is de jacht. Tijdens het hoogtepunt van de walvisjachtindustrie, tussen 1930 en 1965, werden er jaarlijks zo’n 30.000 walvissen gedood. Ondanks het verbod op het doden van walvissen voor commerciële doeleinden, wordt er gewoon verder gejaagd. Onder de vorm van jacht door inheemse volkeren die jaarlijks een klein aantal walvissen voor hun voedselzekerheid mogen doden (o.a. Denemarken, Rusland en de VS), jacht door leden van de IWC (The International Whaling Commission www.iwcoffice.org) die bezwaar tekenden tegen het moratorium (IJsland en Noorwegen), zogenaamde wetenschappelijke walvisjacht (IJsland en Japan) en walvisjacht door landen die geen lid zijn van de IWC en dus niet aan het moratorium gebonden zijn, hebben er sinds 1986 al meer dan 30.000 walvissen moeten sterven. Naast walvissen wordt er door de Faroër, Japan, Peru en de Salomonseilanden ook op dolfijnen en bruinvissen gejaagd. Jaarlijks worden in deze landen samen maar liefst rond de 30.000 dolfijnen gedood voor hun vlees. Sommige dolfijnen ontsnappen aan de dood, maar gaan in de plaats een zure toekomst tegemoet als attractiedier in dolfinaria.

overbevissing Jacht is echter maar een kleine bedreiging voor walvisachtigen in vergelijking met overbevissing. Door onduurzame en destructieve visserijpraktijken staan steeds

Foto: Ivo Madder.

O

ndanks het moratorium op de commerciële walvisjacht van 1986, hebben walvissen en dolfijnen vandaag te kampen met meer gevaren dan ooit tevoren. Natuurlijk kan sterfte onder walvisachtigen een natuurlijke oorzaak hebben. Haaien vallen soms jongen en zieke, uitgeputte of oude dieren aan. Orka’s en zwarte zwaardwalvissen jagen wel eens op andere dolfijnen, bruinvissen of sommige vinvissen. Maar eigenlijk hebben walvisachtigen slechts weinig natuurlijke vijanden. De grootste vijand voor walvisachtigen is zonder twijfel de mens.

meer vissoorten op de rode lijst van bedreigde diersoorten en soms zelfs op het punt van uitsterven. Gevolg hiervan is dat de mens de voedselketen gaat ‘afvissen’. Dat betekent dat wanneer de grootste en meest aantrekkelijke vissoorten uitgeput raken, men gaat overschakelen op kleinere soorten. Todat er uiteindelijk alleen maar kwallen en plankton overblijven. Zin in een kommetje planktonsoep? De mens concurreert voor vis met andere zeedieren, waaronder walvissen. Zo hebben tandwalvissen in Nieuw-Zeelandse wateren moeten overschakelen van een dieet van (overbeviste) keizerbaars op een dieet van inktvis. Maar nu zijn daar ook de inktvispopulaties sterk achteruit aan het gaan. Jaarlijks wordt er maar liefst 15 miljoen kilo inktvis uit de Nieuw-Zeelandse wateren gehaald waarbij duurzame vangsttechnieken niet in acht genomen worden. Gevolg is dat steeds meer walvissen aanspoelen op Nieuw-Zeelandse stranden. Uit autopsies van deze dieren blijkt dat de aangespoelde dieren last hebben van ernstige maagzweren en ongezonde tanden. Dit zijn beide symptomen van een ongezonde voeding, of zelfs ondervoeding. Walvissen verhongeren niet enkel; door voedseltekort krijgen ze ook niet genoeg vocht en water binnen en kunnen ze dus ook sterven aan dehydratatie.

Door overbevissing hebben de tandwalvissen in de NieuwZeelandse wateren moeten overschakelen op een dieet van inktvis en dat komt hun gezondheid zeker niet ten goede.

bijvangst en verstrikking Een ander indirect effect van de huidige visserij op walvissen is bijvangst. Bijvangst in de visserijsector is de grootste bedreiging voor zeezoogdieren. Jaarlijks sterven er naar schatting maar liefst 300.000 walvissen, dolfijnen en bruinvissen onbedoeld in visnetten en vislijnen. De term bijvangst refereert naar dieren die ‘per

Foto: Dave McAleavy

Walvissen beschermen is opnieuw heel belangrijk want er zijn meer bedreigingen voor walvisachtigen dan ooit tevoren.

Doodsoorzaak? Aanvaring door een vrachtschip, ondervoeding en dehydratatie, gedragsstoornissen door geluidspolutie of ... ?


15

Reportage

- BIOLOGIE

Foto: Ivo Madder.

Door overbevissing verminderen de overlevingskansen van walvissen.

ongeluk’ of ‘onbedoeld’ gevangen worden en het leven laten. Langlijnvisserij − waarbij kabels van soms honderden kilometers lang met zijlijnen, waaraan haken met aas bevestigd zijn, te water worden gelaten − is verantwoordelijk voor de dood van ongeveer 20.000 walvissen, dolfijnen en bruinvissen per jaar. De garnaalvisserij die gebruik maakt van trawlers gooit gemiddeld 80 tot 96% (!) van de vangst weer dood overboord als bijvangst. Ringnettenvisserij is de meest gebruikte visserijmethode voor de vangst van de zeer gegeerde tonijn. Voor het vangen van deze vis, worden op grote schaal 145 andere soorten waaronder 16 soorten walvisachtigen herhaaldelijk de dood ingejaagd. En dan zijn er nog de drijfnetten, ook wel de ‘muren des doods’ genoemd. Milieuorganisaties hebben jarenlang strijd gevoerd tegen deze netten omdat honderdduizenden dolfijnen het leven lieten toen ze vast kwamen te zitten in de grote mazen. Sinds 1989 zijn deze netten door de Verenigde Naties gelukkig gebannen uit internationale wateren en in 1998 verbood ook de EU het gebruik van grootmazige netten in territoriale wateren van haar lidstaten. Maar veel van deze netten zijn nooit opgehaald of werden overboord gegooid bij beschadigingen. Dit geldt ook voor ander visserijmateriaal zoals lijnen en haken. Dit zogenaamd ‘ghost gear’ is verantwoordelijk voor de dood van nog eens zoveel duizenden dieren per jaar. Lijnen kunnen de vinnen van walvissen of dol-

16


fijnen afsnijden en netten kunnen zorgen voor verstrikking waardoor de dieren niet meer kunnen jagen en eten waardoor ze aan ondervoeding, dehydratatie of verstikking kunnen sterven.

geluidspollutie Walvisachtigen hebben hun gehoor door de evolutie heen goed aangepast aan het leven onder water. Zo gebruiken ze hun gevoelig gehoor en unieke geluiden voor navigatie, communicatie, en de lokalisatie van zowel prooien, vijanden als hun soortgenoten. Geluidshinder afkomstig van onder andere sonar, scheepsverkeer, seismische exploratie en industriële ontwikkeling vormt daarom een ernstige bedreiging. Deze achtergrondgeluiden kunnen leiden tot een slechte communicatie tussen walvissen, gedragsstoornissen, fysische verwondingen en in vele gevallen het overlijden van het dier. Massastrandingen worden niet zelden toegewezen aan een verstoorde navigatie en hersenschade door geluidshinder zoals militaire sonar.

aanvaringen Als we spreken over bedreigingen voor walvisachtigen komt het bij de meeste mensen niet op, maar toch zijn aanvaringen een belangrijke doodsoorzaak bij walvissen en dolfijnen. Het is niet meer dan normaal dat wanneer vaarroutes van schepen en migratie-, leef- en paargebieden van deze zeezoogdieren overlappen er

zich verkeersongelukken voordoen. In de meeste gevallen zijn het de grotere walvissoorten die slachtoffer zijn, maar er zijn ook gevallen gerapporteerd waarbij dolfijnen en bemanningsleden het leven lieten. 68% van de gerapporteerde gevallen is fataal voor het dier. Maar aanvaringen worden niet altijd meteen opgemerkt. Het gebeurt niet zelden dat een schip pas bij het aankomen in de haven merkt dat er een botsing heeft plaatsgevonden. Zo ontdekte een cruiseschip in de zomer van 2009 pas bij zijn aankomst in de haven van Vancouver dat een 21 meter lange vinvis onderweg kwam vast te zitten onderaan het schip. Voor sommige soorten zoals de traag zwemmende Noord-Atlantische Noordkaper zijn de sterftecijfers opmerkelijk hoog en kunnen deze aanvaringen het verschil maken tussen het overleven of uitsterven van de soort.

pollutie Overal waar de mens komt, laat hij iets achter. Menselijke activiteiten in en rondom de oceanen zoals olieplatforms, toerisme, scheepsverkeer en fabrieken die afvalwater lozen in zeeen rivierwater vervuilen de leefomgeving van walvisachtigen. Pollutie in de vorm van olie, plastic, chemische stoffen zoals zware metalen, PCB’s en brandvertragers en algenbloei als gevolg van biologische vervuiling zorgen allemaal voor de degradatie van de habitat die walvisachtigen nodig hebben

om voedsel te vinden, te rusten en zich voort te planten. Deze vervuiling kent zeer uiteenlopende gevolgen. Olie brengt longproblemen teweeg. Chemische stoffen tasten het immuunsysteem aan en veroorzaken onder andere kankers en huidziektes. Biologische vervuiling zorgt voor tekort aan zuurstof in het water en creëert als het ware dode zones.

klimaatverandering De gevolgen van klimaatverandering voor walvisachtigen voorspellen is een moeilijke zaak omdat er alsnog te weinig informa-

tie en gegevens beschikbaar zijn over hun populatiegroottes, habitatvoorkeuren en aanpassingsvermogen. Walvissen hebben zich door de geschiedenis heen al aan veel veranderingen weten aan te passen, maar het is onduidelijk in hoeverre dit mogelijk zal zijn bij de snelle graad van verandering die nu aan de orde is. Volgens een rapport van het Wereldnatuurfonds en de ‘Whale and Dolphin Conservation Society’ (WDCS) uit 2007 zijn mogelijke gevolgen onder meer een verhoogde vatbaarheid voor ziekten, afname van geschikte voedselbronnen, problemen met de voortplanting

en het migreren naar andere gebieden die minder beschermd zijn. De impact van klimaatverandering is meer uitgesproken in de poolgebieden. Enerzijds kunnen gespecialiseerde soorten zoals de Groenlandse walvis, beloega en narwal die afhankelijk zijn van pakijs voor de temperatuurstijging in deze gebieden verdwijnen. Anderzijds zullen er soorten komen uit meer gematigde zones op zoek naar koelere temperaturen en voeding. Deze veranderde patronen kunnen leiden tot veranderingen in de voedselketen en competitieve relaties tussen soorten.

oplossingen Bovenstaande is een hele waslijst van bedreigingen. Het lijkt wel alsof achter elke hoek een gevaar schuil gaat voor walvisachtigen. Maar wat kunnen wij hier als individuen aan doen? Eigenlijk heel veel!

• Ga je duiken, kies er dan voor om een financiële bijdrage te leveren aan een lokaal marien conservatieproject als compensatie voor de CO2-uitstoot van je vlucht en de onderwaterpracht waar je van kan genieten. • Als duiker kan je ook deelnemen aan opruimacties onder water om te verhinderen dat walvisachtigen en andere zeedieren in het materiaal verstrikt geraken. In Nederland kan je daarvoor terecht bij Duik de Noordzee Schoon. • Duik je niet, dan kan je een verschil maken door stranden rommelvrij te maken en te voorkomen dat het vuil (opnieuw) in zee terecht komt. • Ga je graag nog een stapje verder? Sluit

De mensheid heeft walvisachtigen nodig. Hun waarde gaat verder dan het ecologische en het economische. Voor de meeste mensen hebben ze immers ook een grote sociale waarde. Ze zijn het boegbeeld van de milieubeweging en zijn niet weg te slaan uit legendes, kunst en religies wereldwijd.

En ook vandaag nog beïnvloeden ze schilderkunst, tv, films en literatuur. Voor de meeste mensen betekent het aanschouwen van deze dieren in dolfinaria of in het wild een grote geneugte en onze kinderen zijn er ongelooflijk dol op. Zij zouden het ons nooit vergeven moesten we nu geen actie onder-

Wees zuinig met energie en reduceer je CO2voetafdruk.

Foto: DSBfoto.

Foto: mikeledray.

• Allereerst kan je als consument belangrijke beslisingen maken. Gebruik altijd een goed onderbouwde viswijzer die aspecten van duurzaamheid, dierenwelzijn en gezondheid in acht neemt wanneer je vis gaat kopen. Nog beter natuurlijk is helemaal geen vis te eten zodat populaties de tijd krijgen om aan te groeien. • Let er ook op dat je zo weinig mogelijk plastic producten aankoopt. Plastic is niet biologisch afbreekbaar en belandt daarom uiteindelijk vaak in zee. Bovendien is er voor de productie van plastic fossiele olie nodig, een andere boosdoener voor het mariene milieu. • Wees zuinig met energie en reduceer je CO2-voetafdruk. Klimaatverandering is immers ook voor de oceanen en de dieren die erin leven een ramp. • Als toerist kan je ook een goede impact hebben. Door deel te nemen aan een diervriendelijke whale watchingtrip in landen waar aan walvisjacht gedaan wordt, draag je bij tot de groei van deze sector die een goed alternatief is voor de jacht.

Plastic belandt vaak in zee en is niet biologisch afbreekbaar. Koop daarom zo weinig mogelijk plastic producten.

je dan aan bij petities wereldwijd die vragen om meer gebieden onder water te beschermen en om te vormen tot mariene reservaten. Je kan natuurlijk ook zelf een schrijfactie organiseren, bijvoorbeeld gericht aan de Europese IWC-commissarissen met de vraag of ze meer aandacht willen schenken aan de gevolgen van deze bedreigingen voor walvisachtigen. De IWC is nu immers in een impasse beland omwille van discussies tussen pro- en antiwalvisjachtlanden. Een veelvoud van het dodental van de jacht laat immers jaarlijks het leven door pollutie, verstrikkingen, bijvangst, ondervoeding, aanvaringen en klimaatverandering.

nemen. Het is daarom tijd voor een nieuwe ‘Save the whales-campagne!’. 

Judith Wouters, voorzitter Sea First Foundation Belgium


17

- BIOLOGIE

Sepiaproject 2010 was succesvol Een verslagje van het afgelopen sepiaseizoen. We kunnen alleen maar zeggen dat het een heel erg goed sepiajaar is geweest.

O

mwille van de werkzaamheden aan de vooroever bij de Zeelandbrug, hebben we het Sepiaproject zo’n 450 meter naar het westen verplaatst. Een totaal nieuwe plek, die eerst verkend moest worden voordat we er aan het werk konden gaan. Dit was voorheen een mosselperceel, maar door de vooroeverversterking is een groot deel van dit perceel onder de staalslakken verdwenen. De visser heeft dus een nieuwe plek verderop in de Oosterschelde gekregen. Er is nog een aanzienlijk stuk zand en kleibodem vrijgebleven, ideaal voor de sepia’s. Van zodra de kleine inktvisjes uitkomen kunnen ze hier hun voedsel vinden, zoals garnaaltjes, krabbetjes, kleine visjes, ... Ook hadden we in dit gebied veel van de geredde dieren uitgezet. (Ik ben trouwens de hele winter, tijdens het storten van de staalslakken – in zoverre mogelijk was – doorgegaan met het evacueren van dieren).

De eerste duik die ik er maakte was ik gelijk enthousiast: veel mooie ondergrond, rijk aan bodemleven, veel mooie anemonen,

18


veel leuke ‘tuintjes’. Dit was ‘de plek’ voor een nieuw begin... Heel wat duiken volgden deze winter. Tijdens die koude periode zaten er wel 21 snotolven. Eén ervan, zo’n grote ouwe jongen, had 7 nesten. Ik zag er tot tweemaal toe een vrouwtje bij tijdens de eierafzetting. Iedere keer had hij weer een nieuw plekje schoon gepoetst en daar ging hij dan bij zitten. En ja hoor, enkele dagen later had hij het toch weer voor elkaar: weer zo’n kluit met paarse eieren...

sepiaproject Maar dus nu het project. Voor het beter te water gaan hebben we samen met vrienden – de familie van Es – een fijne touwleuning gemaakt, die zoals het hoort, doorloopt tot onder de laagwaterlijn. Van trespa een duikvlag op de werkeloze mosselpaal getimmerd en tot slot een fijne bank (van een aangespoelde plank) in elkaar geknutseld om op te zitten of je fles aan te trekken. Bij een nieuwe duikstek hoort een nieuwe naam: ‘Halverwege’; halverwege tussen de Zeelandbrug en Kulkenol.

Foto: Ivo Madder.

Foto: Gery Beeckmans.

Reportage

Verniel de kreeftenfuiken niet als er een sepia inzit. De meeste vissers laten die sepia’s vrij.

Het was lang koud en de waterbloei leek eeuwig te duren. Het stokken zetten ging vaak op de tast. Maar dan, één dag voor we naar Bretagne vertrokken, de eerste pijlinktviseieren. Joepie! Ik zwom de laatste minuten van mijn duik nog de laatste oostelijke opstelling af... en daar zat heel rustig, onder een hutje, de eerste sepia! Het kon nu al niet meer stuk. Joop heeft die dag ook nog snel 8 hutjes oostelijk van de Zeelandbrug neergezet. Hij had hier een plek gevonden met flink wat klei. Toch nog een opstelling bij de brug! Terug van vakantie, was het zicht weer prachtig en overal sepia’s en pijlinktvissen. Op het hoogtepunt telde ik wel 63 sepia’s in één duik en 26 in een blikveld. Zo goed was het in geen jaren meer geweest. (Vijf jaar geleden was het normaal dat je tijdens een duik meer dan 100 dieren telde). Ook bij de opstellingen bij de Zeelandbrug en de Kulkenol hadden we volop sepia’s en veel eieren. Het voordeel van ‘Halverwege’ is doordat het zo ver lopen is, het een stuk rustiger geworden is. Je kon op het hoogtepunt van de sepiatijd gewoon rustig in je eentje van een grote groep sepia’s genieten. Ook een voordeel was dat er geen vislijnen aan de hutjes vastzaten. De vissers blijven liever dichter bij de brug. Er was dus minder onderhoud.

kreeftenkorven Nu is er toch een kleine smet op dit vooral positieve verhaal: er zijn vernielingen aangericht door het lossnijden van kreeften-

Met zoveel sepia’s spoelen natuurlijk aan het einde van het seizoen de rugschilden van de gestorven dieren aan. Tweemaal per dag loop ik langs de dijk om het aangespoelde afval te verzamelen en dan vind ik deze rugschilden. In België noemt men ze zeeschuim en voor mij is het materiaal voor mijn kunstwerkjes. Op deze manier leven deze prachtige dieren voort in dolfijnen, zeehonden, zeemeerminnen, enz. Het kwetsbare materiaal staat voor mij ook als symbool voor de kwetsbare zee. Nadat ik ze een week heb laten drogen en uitstinken, ga ik ze voorzichtig met een bamboestokje uitkrabben. Daarna worden ze eerst drie-

Felice toont een zelf uitgesneden stuk zeeschuim (het skelet van een sepia).

Foto: Ivo Madder.

kunstwerkjes

maal gelakt, dan beschilderd met zwarte inkt en voor de grijstinten gebruik ik witte verf. Daarna volgen er weer 3 vernislagen. Het materiaal is dan niet meer bros en breekbaar. Standaardjes om de kunstwerkjes op te plaatsen zoek ik langs het water. Brokken oesters, stukjes drijfhout, alles uit de natuur – zelf gevonden tijdens mijn zwerftochten langs de Oosterschelde – komen in aanmerking. Ze zijn mooi transparant als ze opgehangen worden voor het raam. Met een klein lampje erachter heeft het wat weg van glas in lood... prachtig! Geïnteresseerden kunnen ze bezichtingen en kopen op een steenworp van de Zeelandbrug: Straalweg 7, Zierikzee, Nederland.  Felice De Zwart

Enkele mooi uitgesneden en ingekleurde kunstwerkjes.

Een kunstwerkje in wording.


Foto’s (6): Joop Stalenburg.

korven! We kennen deze kreeftenvisser: Sam Uil. Hij zet de sepia’s die in zijn korven terecht komen terug uit. Als de korven op of tussen de tentjes liggen, bellen we hem op en dan legt hij ze iets verder neer. De door vandalen losgesneden korven hebben we terugbezorgd aan Sam. Als er problemen zijn met vistuig op deze plaats, ga dan niet snijden! Neem dan contact met ([email protected]) en wij bellen de visser.

19

- BIOLOGIE

First Census of Marine Life

Foto: David Shale.

1

De ‘First Census of Marine Life’ [letterlijk: eerste volkstelling van het mariene leven] is een 10-jarige internationale studie die de diversiteit, de verspreiding en de hoeveelheid marien leven heeft vastgelegd.

E

r waren niet minder dan 2.700 wetenschappers uit meer dan 80 landen bij deze studie betrokken. Zij voerden 540 expedities uit, hadden een budget van 650 miljoen US dollars, publiceerden meer dan 2.600 wetenschappelijke artikels en ontdekten waarschijnlijk meer dan 6.000 nieuwe soorten. De resultaten werden gerapporteerd op 4 oktober 2010. Up-to-date info over de Census of Marine Life vind je op www.coml.org. Je kan er ook de 68 pagina dikke pdf downloaden over de ‘Highlights of a Decade of Discovery’ [Hoogtepunten van een decennium van ontdekkingen] via: http:// www.coml.org/Highlights-2010.

De eerste ‘Census of Marine Life’ stelde de meest duidelijke inventaris op van bekende soorten ooit, die als basis zal dienen voor toekomstig onderzoek. Dit beeld van het leven in de oceanen kan gebruikt worden voor het voorspellen, meten en begrijpen van veranderingen in de globale mariene omgeving, alsook voor het beheren en beschermen van mariene rijkdommen.

20


De ‘Census’ onderzocht het leven in alle oceanen, van microben tot walvissen, van pool tot pool. Ze bracht de meest vooraanstaande mariene biologen bijeen, die ideeën, gegevens en resultaten uitwisselden. Tijdens de tien jaar ontdekten de wetenschappers nieuwe soorten, nieuwe biotopen en slaagden erin veel van de geheimen van de oceanen te ontsluieren. Ze ontdekten meer dan 6.000 nieuwe mariene soorten. Hiervan zijn er al 1.200 beschreven terwijl er nog meer dan 5.000 op een formele beschrijving wachten. Ze ontdekten gebieden in de oceaan van waar haaien uit de open zee gedurende een ‘avondspits’ op de Midden-Atlantische Rug vertrokken naar een school vis, zo groot als Manhatten, vóór de kust van New Jersey, VSA. Ze brachten een zeldzame biosfeer in de microbenwereld aan het licht, waar schaarse soorten liggen te wachten om dominant te worden als de omstandigheden dat toelaten en ze vonden soorten die blijkbaar aan beide polen voorkomen. Bij het ontsluieren van veel geheimen, stelden de wetenschappers niet enkel de langdurige en verspreide teloorgang van het mariene leven vast, maar ook de veerkracht van de oceanen in gebieden waar herstel reeds was ingetreden. Samen met de geheimen kwamen er ook verrassingen: het bestaan van enorme ‘matten’ van microben, die beschouwd worden als ‘s werelds grootste levende massa, een garnaal met roze vlekken waarvan men dacht dat die 50 miljoen jaren geleden uitgestorven was en meercelligen die zon-

2

Foto: Kevin Raskoff.

Reportage

der zuurstof leven op de zeebodem, waar men tot nu toe dacht dat alleen microben daar kunnen leven, waren slechts enkele van de verbazingwekkende ontdekkingen gedurende het 10-jarig onderzoek. Behalve de verrassingen waren er ook extremen. De wetenschappers ontdekten bijvoorbeeld de diepste, heetste, meest noordelijke en meest zuidelijke ‘black smokers’ [onderzeese vulkanen], vonden ‘s werelds grootste biotisch eco-systeem samengesteld uit één soort en volgden de zwarte stormvogel in zijn jacht naar de eindeloze zomer gedurende zijn reis van 64.000 km van pool tot pool. Ze rapporteerde alles; van een reuzeninktvis tot 38.000 verschillende soorten bacteriën in één liter zeewater. Deze ontdekkingen tonen meteen ook aan hoeveel er nog onbekend is.

Op basis van de onderzoekresultaten schatten de onderzoekers dat er niet 230.000 soorten, maar wel 250.000 soorten leven in de oceanen en wereldzeeën. Hierbij is nog geen rekening gehouden met het tapijt − zo groot als Griekenland − van mariene microben. De schatting is nu dat er een miljard of meer soorten microben voorkomen in de wereldzeeën. Om je een idee te geven wat dat wil zeggen: ze vertegenwoordigen zo’n 90% van het gewicht van alle leven in zee en dat is goed voor een equivalent van 35 olifanten per mens op deze aardbol.

3

1) Deze opvallend gekleurde kwal werd door een robot opgevist uit het Arctische Canada Basin in 2005. 2) De ‘Dumbo’ octopus (Grimpoteuthis sp.) werd tijdens het onderzoek ontdekt in het centrale gedeelte van de Noord-Atlantische Oceaan. Hij heeft twee vinnen op het hoofd, die hij gebruikt om te zwemmen. Dankzij die vinnen, die op oren lijken, kreeg hij de bijnaam ‘Dumbo’, naar anologie met Walt Disney’s vliegende olifant.

Foto: Ifremer/A. Fifis.

3) De Kiwa hirsuti, werd in 2005 ontdekt in het zuidoosten van de Stille Oceaan, in de buurt van het Paaseiland. Deze exotische springkrab of oprolkreeft kreeg als bijnaam ‘Yetikrab’ omwille van zijn behaarde uiterlijk en vooral zijn wit langharige look, die doet denken aan de afschuwelijke sneeuwman of Yeti. De opmerkelijke krab behoort tot een nieuwe soort, een nieuwe genus en een nieuwe familie.

De Census gebruikte nieuwe ‘technologische verrekijkers’ in de oceanen en bracht zo de onderwaterwereld scherper in beeld. Nieuwe en aangepaste onderzoeksystemen, gebruikt in veel – tot nu toe onbekende – plaatsen, hielpen de stukjes van de reusachtige bio-geografische puzzel van de oceanen op hun plaats vallen. Bij deze systemen waren onder andere genetische barcodetechnieken die snel en automatisch soorten identificeren, technieken om te merken en te traceren en die op die manier een beeld gaven van deze wereld en akoestische innovaties die een overvloed aan informatie verstrekten. Bij het ontwikkelen van deze technieken werden de protocols voor het identificeren van soorten gestandaardiseerd, waardoor men appels met peren kan vergelijken en op die manier een duidelijker beeld onthult van wat onder het oppervlak van de oceanen leeft. Deze werktuigen maken de weg vrij voor de volgende generatie onderzoekers van de oceanen. Meer dan de helft van de wereldzeeën werd onderzocht, maar wel minimaal. Ondanks het uitgebreide onderzoek blijft nog 20% van de oceanen een mysterie. Er is dus nog veel kans dat er in de volgende jaren nog meer dieren ontdekt worden. Men verwacht dat er in totaal één miljoen diersoorten in de wereldzeeën in kaart gebracht zullen worden van zodra alle gebieden ontsloten worden.

Bovenop de uitgebreide bijdrage (meer dan 2.600 publicaties) tot de wetenschappelijke literatuur, laat de ‘Census’ heel wat na. De ‘Ocean Biogeographic Information System’ (OBIS) is ‘s werelds grootste database van mariene leven, dat per gebied in kaart werd gebracht. Onder hun leiding ontstonden er – over alle geografische, culturele en politieke grenzen heen – ook 13 nationale en regionale uitvoeringscommitees die onderwateronderzoeken op elkaar moeten afstemmen. Zij creëerden en onderhielden het kader om de informatie over alle mariene leven op te slaan. Teneinde de kennis van wat bekend is en wat nog valt te ontdekken te vergroten, werkten ze samen met de ‘Encyclopedia of Life’, de ‘World Register of Marine Species’, de ‘Marine Barcode of Life’ en de ‘Catalogue of Life’. Zij vormden ook het model voor het ‘Ocean Tracking Network’. De ‘Census’ legde een goede basis voor toekomstige samenwerking op gebied van mariene biodiversiteitsonderzoek en verstrekte de kennis om het beleid voor de veranderende oceanen te helpen bepalen. Zulke resultaten zouden niet mogelijk geweest zijn zonder de visie voor een ‘Census of Marine Life’ en de steun van het ‘Alfred P. Sloan Foundation’, dat het oorspronkelijk kapitaal voor de internationale infrastructuur ter beschikking stelde, waardoor wetenschappelijke samenwerking kon ontstaan, die uiteindelijk 10 jaar zou duren en 650 miljoen US dollars zou kosten. Het werk door de ‘Census of Marine Life’, hoe substantieel ook, heeft slechts een

sluier opgelicht van hetgeen er nog te leren valt over wat leeft en zou kunnen leven in de oceanen.  Roland Wantens

Wat leeft er werkelijk onder de zeespiegel? Alhoewel nog niet alle onderwaterleven in kaart gebracht werd, kan men al wel een voorlopige balans opmaken van wat er in de wereldzeeën leeft. De geschatte hoeveelheid soorten in zee bedraagt 1 miljoen. Daarnaast schat men dat er nog 1 miljard soorten mariene bacteriën en microben voorkomen. Een voorlopig overzicht van de oceaanboekhouding in procenten (er werd nog geen volle 100% in kaart gebracht). 1% manteldieren (zakpijpen). 2% zeezoogdieren. 2% andere gewervelden. 2% mosdiertjes. 3% sponzen. 3% platwormen. 3% stekelhuidigen. 5% neteldieren. 7% ringwormen. 10% planten en algen. 10% plankton. 12% vissen. 17% weekdieren. 19% schaaldieren (kreeftachtigen). Er werd ook in kaart gebracht waar de meeste diersoorten voorkomen. Een ingekort overzicht: 32.889 soorten in Australië. 32.777 soorten in Japan. 22.365 soorten in China. 16.848 soorten in de Middellandse Zee. 15.374 soorten in in de Golf van Mexico. 12.780 soorten in Nieuw-Zeeland. 12.715 soorten in Zuid-Afrika. 12.270 soorten in de Atlantische Oceaan (Europa). 12.046 soorten in de Caraïben. 10.186 soorten in de Humboldtstroom.


21

- AUDIOVISUELE COMMISSIE

Fotoprints Masters zwart-wit − Brons − Eagle Ray Passing By.

Foto: John Van Lent (Nederland).

Bondsnieuws

Schitterend NELOS-festival

Het 20e Internationaal NELOS-festival voor onderwaterfoto en -video vond plaats in het Provinciehuis van Antwerpen, tijdens het weekend van 27 en 28 november 2010. de duiksport uitgebreid in het daglicht te stellen.

programma

E

en festival als dit is steeds een smeltkroes van diverse interesses, invalshoeken en meningen. Alle elementen waren aanwezig voor een zeer geslaagd fotoen videoweekend. Interessante discussies, gedachtewisselingen, voorstellen en nieuwe plannen waren dan ook niet van de lucht. De exposantensponsors konden terugblikken op een fijne en interessante tweedaagse. De meningen waren unaniem: voor herhaling vatbaar, met mogelijkerwijs uitbreiding naar andere commissies enerzijds en een uitgebreidere campagne voor meer bezoekers anderzijds. Het festival was en is in elk geval een gedroomde gelegenheid om

22


Het rijk gevulde programma kon de bezoekers bijzonder bekoren. Het gesprek met Daan Delbare, mariene bioloog, over het wel en wee van de sepia’s werd zeer gesmaakt door de aanwezigen. De uiteenzetting werd gevolgd door de pioniersfilm ‘Sepia’ van Johnny Letellier, een film waarin we de volledige levenscyclus van de sepia kunnen aanschouwen en die als document niet moet onderdoen voor een professionele documentaire. De film is qua inhoud nog zeer actueel en sprak bij menig duiker tot de verbeelding. Op zaterdagnamiddag bracht Karel Geukens (Centrum voor Beeldexpressie) met zijn lezing ‘Het gebruik van muziek in audiovisuele producties’ alle ‘beeldkunstenaars’ − zowel fotografen als videografen − op de hoogte van de mogelijkheden en verplichtingen in verband met de auteursrechten. De lezingen op zaterdag werden afgeslo-

Het Provinciehuis als stijlvol kader, interessante voordrachten, een vlekkeloze proclamatie en organisatie, een lekker gastronomisch ‘walking dinner’ op zaterdagavond en een ‘talkshow nieuwe stijl’ op zondag, dat waren de ingrediënten van dit ‘beeldig’ evenement. De organisatie was in handen van de Audiovisuele Commissie van NELOS, geruggensteund door een schare aan medewerkers. Alle bezoekers waren het er roerend over eens: dit festival was piekfijn in orde. Het geringe bezoekersaantal op zondag kon het plezier niet drukken en op zondagavond werd vrolijk afscheid genomen van bekende en nieuw gemaakte vrienden.

Fotoprints Masters kleur − Zilver − Groep Sepia’s.

Foto: Luc Rooman (België).

Speciale prijs Hippocampus − Beste cover − Crab in the Sun.

Foto: Miranda Minne (België).

Foto: Bruno Van Saen (België).

Fotoprints Junior − Brons − Krabje.

ten door Helmut Debelius met ‘When the male gives birth’ (wanneer het mannetje bevalt), een humoristische kijk op het leven en de voortplanting van zeepaardjes en hun soortgenoten. Het spannendste onderdeel van het festival – de proclamatie – werd ditmaal georganiseerd op zaterdagavond, om op zondag alle winnende beelden extra in de kijker te kunnen zetten. De proclamatie verliep vlekkeloos, voor de eerste keer in jaren volgens sommigen. De prijzentafel was werkelijk indrukkwekkend: niet minder dan drie duikreizen, een onderwaterbehuizing, een professioneel verlichtingsset voor videografie, een droogpak, diverse waardebonnen en nog vele interessante prijzen vonden de weg naar een winnaar.

Zondagochtend werd de spits afgebeten door Dos Winkel, de bekendste ‘Ambassadeur van de zee’ in onze contreien. Zijn prachtige onderwaterfoto’s blijven bekoren en zijn deskundigheid is inmiddels legendarisch. Nieuw op het festival was de talkshow op zondagnamiddag: een aantal gasten werden kort ondervraagd over op het eerste zicht uiteenlopende onderwerpen, maar op het einde bleken ze meer gemeen te hebben dan verwacht. Met Judith Wouters, medestichter van de ‘Sea First Foundation’ werd de horror van de industriële visserij aan de kaak gesteld. Geert Droppers, stichter van de ‘Stichting Protect the Sharks’ en maker van de docufilm ‘Gimme a hug’, kwam vertellen over zijn lezingen en voordrachten in China, het hol van de leeuw aangaande het ontvinnen van haaien. Hoogtepunt was de komst van Marc Sluszny − Belgisch avon-

turier en recordhouder in diverse sportieve disciplines − die zijn film ‘Sharkwise’ kwam voorstellen. Deze film brengt het boeiend verhaal van een menselijk avontuur waarin het hoofdpersonage een mentale reis doormaakt en vanuit het avontuur evolueert naar een diep respect voor haaien. Het is een documentaire film over een man die zijn grenzen wil verleggen door uitdagingen aan te gaan, in dit geval het duiken zonder kooi met de witte haai. De film is tevens een document met een duidelijke ecologische boodschap: het aan de kaak stellen van het vermoorden en verminken van miljoenen haaien, afgemaakt voor grof geld, helaas ook door locale vissers die niet beter weten. Peter Verhoog was de vierde gast die als fotograaf bij de film ‘Sharkwise’ een wel bangelijke confrontatie met een haai beleefde. Zijn foto’s van de amandelen van die haai reizen inmiddels de wereld rond.


23

Bondsnieuws


Foto: Els Van Den Borre (België).

Fotoprints Junior − Goud − Turtle.

24


Speciale Prijs − Awareness (natuurbehoud) − Orange Flavor.

Foto: Bettina Balnis (Duitsland).

Foto: Tobias Friedrich (Duitsland).

Speciale prijs − Beste model − Green Magic.

Foto: Petra Van Bastelaere (België).

Fotoprints Junior − Zilver − Razorfish.


25

Bondsnieuws


Tijdens de proclamatie werden volgende winnaars bekend gemaakt.

Fotoprints Masters kleur − Brons − Curious Sealion.

Video Juniors Brons: De wraak van de Meerval Erik De Groef − België. Zilver: Nord Sea − Yves De Wambechies − België. Goud: Samenleven onder Water − Johan De Smedt − België.

Foto: Dennis Vandermeersch (België).

Speciale Prijzen ‘Guylian - Seahorses of the World’: 2 zeepaardjes in ‘Deep Harmony’ − Bettina Balnis − Duitsland. Speciale prijs Jury video: L’histoire d’eau − Rudy Nevejans − België. Prijs Hippocampus (beste cover): Crab in the Sun − Bruno Van Saen − België. Model: Green Magic − Tobias Friedrich − Duitsland. Zeeland: 1-jarige Snotolf − Rinie Luyckx − Nederland. Natuurbehoud: Orange Flavor − Bettina Balnis − Duitsland.

Speciale prijs Zeeland − 1 jarige Snotolf.

Fotoprints Juniors Brons: Krabje − Miranda Minne − België. Zilver: Razorfish − Petra Van Bastelaere − België. Goud : Turtle − Els Van Den Borre − België.

Fotoprints Masters zwart-wit Brons: Eagle Ray Passing − John Van Lent − Nederland. Zilver: Travel Buddys − Nicholas Samaras − Griekenland. Goud: White Eyes − Reine Vandenweghe − België.

Foto: Rinie Luyckx (Nederland).

Digitale minireeksen Juniors Brons: Godelieve Claes − België. Zilver: Stijn Boussemaere − België. Goud: Marc Vermeiren − België.

Fotoprints Masters kleur − Goud − Citroenhaai.

Video Masters Brons: Perfect shark Attack − Leandro Blanco − Spanje. Zilver: The Magnet − Daniële Lop − Italië. Goud: The cycle of life − Gino Rosiers − België. Diaporama Brons: Komodo − Filip Staes − België. Zilver: Time of the Cuttlefish − Luc Rooman − België. Goud: Twee Meisjes − Peter van Den Eynde − België.

26


Foto: Goos Van der Heide (Nederland).

Fotoprints Masters kleur Brons: Curious Sealion − Dennis Vandermeersch − België. Zilver: Groep Sepia’s − Luc Rooman − België. Goud: Citroenhaai − Goos Van der Heide − Nederland.

Foto: Bettina Balnis (Duitsland).

Speciale Prijs Guylian “Seahorse s of the World” − Deep Harmony.


27

Bondsnieuws


Digitale minireeksen Juniors - Goud. Foto’s (3): Marc Vermeiren (België).

Er namen 20 videofilms deel aan de wedstrijd. De kortste duurde 3 minuten, de langste 20 minuten. Sommigen brachten het onderwaterleven op een heel artistieke manier in beeld, anderen waren dan weer klassieke documentaire films. Er waren ook ernstige en grappige video’s. De projectie van de videofilms werd regelmatig afgewisseld door schitterende fotoreeksen met een verhaal (diaporama’s). In totaal namen er 21 diaporama’s deel aan de wedstrijd. Er werden ook enkele films en diaporama’s buiten competitie getoond: ‘Noordzeewrakken, oases onder druk’ van Klaudie Bartelink, ‘Belgica’ van Bruno Vanherck & Tommy Vuylsteke, ‘Au Dela des Rêves’ van Luc Eeckhaut, ‘Darkness’ van Gino Rosiers’ en ‘Ondinesia’ van Bruno Vanherck & Tommy Vuylsteke.

zeepaardjes Voor de ‘Guylian - Seahorses of the World’ fotowedstrijd kwamen een record aantal inzendingen binnen. Het was de tweede editie van deze wedstijd die onder dezelfde naam en gelijktijdig met het NELOS-festival georganiseerd werd. De ingezonden foto’s worden vooral gebruikt ter ondersteuning van het wetenschappelijk Project Seahorse. In 2008 waren er 23 deelnemers met in totaal 116 foto’s. Dit jaar namen niet minder dan 34 fotografen deel aan de wedstrijd en ze leverden in totaal 121 beelden aan, waarvan enkele werkelijk uniek waren. Eén ervan was de prachtige winnende foto van de Duitse fotografe Bettina Balnis. Mieke Callebaut (Sales & Marketing Director Europe Guylian) was dan ook verheugd om Bettina een luxueuze Guylian geschenkmand en een waardebon van 500 euro te overhandigen. Project Seahorse doet wereldwijd onderzoek naar de zeefauna en -flora en zet beschermingsprojecten op, specifiek gericht naar de sterk bedreigde zeepaardjes.

Net zoals vorige editie werden ook dit jaar alle deelnemers aan de ‘zeepaardjeswedstrijd’ rijkelijk beloond met overheerlijke zeevruchtenchocolade van Guylian. De helft van het inschrijvingsgeld aan deze wedstrijd werd zoals afgesproken geschonken aan Project Seahorse. Ireen

28


Digitale minireeksen Juniors - Zilver. Foto’s (3): Stijn Boussemaere (België).

Tijdens het festival stelde Roland Wantens het nieuwe ‘Cursusboek onderwatervideografie’ voor. Er werden slechts 20 exemplaren van gedrukt, die dezelfde dag onmiddellijk verkocht waren.

Loots (voorzitter Audiovisuele Commissie NELOS) mocht een cheque van 170 euro overhandigen aan Tyler Stiem (Communications Manager Project Seahorse). Meer info over dit wedstrijdonderdeel vind je op: www.guylian.be/nl/project-seahorse/ fotowedstrijd en op http://bit.ly/NELOSfestival vind je onder andere de map met alle ingezonden zeepaardjes.

Foto’s filmstrip Filmstrip 1 1. Chocolaterie Guylian NV en Project Seahorse. 2. DiveWise. 3. MES. 4. Dive for Life. 5. Stichting Protect the Sharks. 6. Seashell. 7. NELOS-boetiek. Filmstrip 2 8. Wakatobi. 9. Hippocampus & IKAN UW. 10. Euro Divers. 11. Sealife. 12. Travel and Joy. 13. The SeaMasters vzw. 14. De ontvangstbalie. Filmstrip 3 15. Sea First. 16. Willy van der Plas krijgt het boek “Haaien - bijzondere belevenissen” aangeboden van Peter Verhoog. Ook elke winnaar kreeg Peters boek. 17. Ireen Loots. 18. Er waren 200 fotoprints te bewonderen. 19. Daan Delbare. 20. Luc Eeckhaut met zijn dochter Elisabeth. 21. Roland Wantens. Foto’s filmstrip: Ivo Madder.


29

Bondsnieuws


Digitale minireeksen Juniors - Brons. Foto’s (3): Godelieve Claes (België).

tentoonstelling Naast de ‘zeepaardjeswedstrijd’ was er uiteraard de NELOS-fotowedstijd, waar − naast de prachtige film’s en diaporama’s − de door de jury geselecteerde fotoprints aan het publiek getoond werden. De tentoonstelling van een selectie van 200 werken op een totaal van 380 ingezonden foto’s, was een leerrijk rustpunt in het festival. Woorden zeggen niet alles, dus laten we u op deze bladzijden verder genieten van een selectie van de winnende beelden. Dank aan alle deelnemers, medewerkers, sponsors, standhouders en bezoekers,… teveel om op te noemen. Mede dankzij jullie was het een geslaagd festival. 

Ireen Loots voorzitter Audiovisuele Commissie NELOS

Meer info NELOS-festival: www.NELOSfilmfestival.be Foto’s van het festival: http://bit.ly/NELOS-festival Centrum voor Beeldexpressie: www.beeldexpressie.be Daan Delbare: www.pixagogo.be/DaanDelbare Dos Winkel: www.dos-bertie-winkel.com Guylian: www.guylian.be Helmut Debelius: www.hpd.de Marc Sluszny: www.marcsluszny.com Peter Verhoog: www.underwatermagic.com Project Seahorse: www.projectseahorse.org Sea First: www.seafirst.eu Stichting Protect the Sharks: www.protect-the-sharks.org

30


Foto: Ivo Madder.

Foto: Reine Vandenweghe (België).

Fotoprints Masters zwart-wit − Goud − White Eyes.

Foto: Nicholas Samaras (Griekenland).

Fotoprints Masters zwart-wit − Zilver − Travel Buddys.

De aanwezige winnaars met de juryleden en organisatoren.


31

Bondsnieuws

- GENEESKUNDIGE COMMISSIE

Nieuwe richtlijnen CPR

De protocols voor CPR werden onlangs aangepast.

D

e European Resuscitation Council zorgde in 2005 voor de verspreiding van nieuwe guidelines. Die zijn on-

dertussen geïmplementeerd in de protocols van Duiker-Hulpverlener, en worden algemeen toegepast.

Foto: Sven Vandekerckhove & Roland De Kokere.

De inzichten rond ‘basic life support’ blijven razendsnel evolueren.

Sindsdien werden enkele aanpassingen op de gangbare handelingen voorgesteld. Zo zijn er nu duidelijke richtlijnen rond de interventie van dispatchers aan de telefoon, richtlijnen voor het gebruik van electronische defibrillatoren en waar ze beschikbaar zijn. Voor ons is vooral van belang dat steeds meer de nadruk wordt gelegd op het onderhouden van de circulatie door kwaliteitsvolle compressie van de borstkas én het zo weinig mogelijk onderbreken van deze compressiecycli. De Geneeskundige Commissie buigt zich tijdens een volgende vergadering over deze richtlijnen om ze te vertalen in onze huidige protocols en opleidingen. Meer informatie volgt in een volgende Hippocampus.  Dr. Roland Vanden Eede Voorzitter Geneeskundige Commissie

Sprokkel Dolfijnenbaby geboren in therapiecentrum Foto: Curaçao Toeristen Bureau Europa.

In het Curaçao Dolphin Therapy & Research Center is een nieuwe dolfijnenbaby geboren.

D

olfijn GeeGee beviel in het bijzijn van de dolfijnenverzorgers omstreeks zes uur ’s avonds van haar dochter Noa. Noa is de zevende baby die succesvol geboren is in het verblijf. Halfbroertje Papito en de dolfijnen Li-Na, Chabelita, Kayena, Tikal en Pasku gingen haar voor. Op vrijdag 3 december 2010 is de naam Noa officieel gekozen, wat in het Hebreeuws ‘beweging’ betekent. In de Hawaïaanse taal is Noa een populaire naam en betekent het ‘vrij’ of ‘vrijheid’. Het centrum zelf heeft ook rekening gehouden met de toekomstige therapiekinderen van Noa. Noa is een vrolijke en korte naam die gemakkelijk uit te spreken is voor de kinderen.

32


Curaçao Dolphin Therapy & Research Center is een wereldwijd toonaangevend therapiecentrum, opgericht in 2004 en gevestigd op Curaçao. Het team bestaat uit bevoegde en speciaal getrainde professionals zoals psychologen, fysiotherapeuten, logopedisten en ergotherapeuten. En natuurlijk vijf dolfijnen die ingezet worden voor het therapeutische programma. Van over de hele wereld verwelkomt de organisatie jaarlijks 400 patiënten en hun gezinsleden.

Vanaf drie jaar en ouder zijn er behandelingen voor mensen met handicaps zoals autisme, aspergesyndroom of downsyndroom en psychologische aandoeningen zoals depressie, posttraumatische stressstoornis en burnout. Meer informatie op: www.curacaodolphintherapy.co.

 Lien Deleu

Complete duikreizen Buddy Dive 6 pers. 9 dg. V.a. € 1160 / 16 dg. V.a. € 1656 2 pers. 9 dg. V.a. € 1219 / 16 dg. V.a. € 1774 Drive & Dive is inclusief: Retourvlucht Amsterdam - Bonaire v.v. met KLM. Tranfers, 7 of 14 nachten verblijf in een 3 slaapkamerappartement (7 personen) , of hotelkamer (2 personen), roomtax en 5% NAOB, dagelijks Amerikaans ontbijtbuffet, 6 of 13 dagen ongelimiteerd duiken, 7 of 14 dagen autoverhuur. Luchthavenbelastingen en brandstoftoeslagen zijn inclusief.

Combinatie duikreis Bonaire en Curaçao 16 dg. O.b.v. 4 pers. v.a. € 1878 16 dg. O.b.v. 2 pers. v.a. € 1870 Het arrangement is inclusief: Retourvlucht met KLM, binnenlandse vlucht, transfers, 7 nachten verblijf incl. ontbijt bij Buddy Dive, 7 nachten verblijf incl. ontbijt bij Lions Dive Curaçao, 7 dagen autoverhuur op Bonaire, 6 dagen ongelimiteerd duiken op Curaçao. Luchthavenbelastingen en brandstoftoeslagen zijn

Bonaire Dive Challenge 2011 Geef u op voor een van de 2 voorrondes van de Bonaire Dive Challenge in België of Nederland en win tickets en een verblijf voor 2 personen naar Bonaire. Daar wordt van 11 t/m 18 november 2011 de Bonaire Dive Challenge 2011 gehouden. U verblijft bij de beste resorts van Bonaire en bezoekt de mooiste (duik)plekken om de verschillende onderdelen van wedstrijd te spelen. Er is een veelzijdig en afwisselend programma ontwikkeld met voldoende tijd en ruimte om zelf invulling te geven aan de mooiste en relaxte (duik)vakantie van je leven. Kijk voor meer informatie op: www.abctravel.nl

Ontspannen kantduiken op Bonaire: Caribbean Club: € 1153 Buddy Dive: € 1219 Bel Mar: € 1094 (6 pers.) € 1488 (2 pers.)

inclusief.

Inclusief: • KLM vlucht Amsterdam - Bonaire v.v. • Transfer • 7 nachten accommodatie o.b.v. 2 pers. tenzij anders vermeld • 6 dagen ongelimiteerd duiken • 7 dagen huurauto (pick up) Luchthavenbelastingen en brandstoftoeslagen zijn inclusief.

Oldenzaal, St. Plechelmusplein 19 7571 EG Oldenzaal Tel. 0541 - 533 177 [email protected]

Den haag, Herengracht 46a 2511 EJ Den haag Tel. 070 - 31 07 290 [email protected]

www.abctravel.nl Hippocampus jan./feb. 2011

33

Foto’s (3): Roland Wantens.

Reportage

- REISVERHAAL

Het kraaiennest van de Cedar Pride.

Het kasteel van Kerak.

Eindelijk terug naar Jordanië Toen ik een tiental jaren geleden als hoofdredacteur van Hippocampus werd uitgenodigd door de Dienst van Toerisme van Jordanië voor een reis onder leiding van wijlen John Neuschwander, toenmalig hoofdredacteur van het tijdschrift ‘duiken’, kon mijn vrouw Goedele de reis niet meemaken. Mijn dochter Annemie vergezelde me. We belden regelmatig naar huis om onze ervaringen te vertellen. Aangestoken door ons enthousiasme had ze enorm spijt dat ze er niet bij was. Toen beloofde ik haar dat ik met haar de reis nog eens zou overdoen.

N

a jaren van spanning tussen Israël en Palestina, leek het er in het begin van 2010 wat kalmer aan toe te gaan, zodat ik eindelijk mijn belofte kon waarmaken. (We waren pas een week terug, toen er raketten vielen op Eilat in Israël, waarna er delen van Aqaba gebombardeerd werden. Gelukkig raakte niemand gewond). Joy van Travel and Joy organiseerde een rondreis die erg leek op deze die we toentertijd gemaakt hadden. Joy had tevens van Royal Jordanian gedaan gekregen dat

34


ik mijn onderwaterfotomateriaal als handbagage mocht meenemen. Dat was een hele opluchting.

geschiedenis en bezienswaardigheden Jordanië heeft sinds het begin van de mensheid een belangrijke rol gespeeld door zijn ligging op het kruispunt van de handelsroutes tussen Azië, Afrika en Europa. Van de verschillende nomadenstammen waren het uiteindelijk de Hashemieten die het meest machtig werden. In Amman zijn nog

De Cedar Pride lijkt minder begroeid dan vroeger.

resten van beschavingen teruggevonden die dateren van 6.500 voor Christus. Maar het gebied is in de loop der jaren bezet geweest door verschillende heersers die er hun sporen nalieten. Eén van die sporen is de stad Jerash, de best bewaarde Romeinse stad in het Midden-Oosten. De indrukwekkende toegang (Hadrians Arch), het vijfhoekig plein, het prachtig amfitheater, de goed bewaarde hoofdstraat, enz. geven een goede indruk van hoe de stad er moet hebben uitgezien. Je wordt als het ware in de tijd teruggekaatst, wat het bezoek toch tot iets bijzonders maakt. De volgende dag bezochten we Madaba. In een Grieks-orthodoxe kerk is daar immers in de vloer een Byzantijnse mozaïek uit de 6e eeuw te zien, met Jeruzalem en andere heilige plaatsen in de buurt. Daarna ging het richting Mount Nebo, de berg van waarop Mozes het ‘beloofde land’ (Kanaän) had gezien. Mozes stierf echter voor hij het beloofde land bereikte en werd vermoedelijk op Mount Nebo begraven. De crypte (Mozes Memorial Church) die ik op mijn eerste reis had bezocht, was blijkbaar onbekend bij onze gids en we hebben ze deze keer niet bezocht. De gids had ook een bezoek ingelast aan


Een vierkleurenzeenaaktslak.

Een baars verschuilt zich tussen het koraal.

een mozaïekschool. Het was zeer interessant om te zien hoe men de steentjes van verschillende kleuren met eenvoudige middelen precies op maat afsneed en deed passen in het vooropgestelde plan. Het zijn voornamelijk vrouwen die deze kunst beoefenen. Op weg naar Petra kwamen we nadien langs Wadi Mujib, ook wel de Grand Canyon van het Midden-Oosten genoemd. Daar werd een enorm waterbekken aangelegd, niet voor een waterkrachtcentrale, maar wel om over genoeg watervoorraden te kunnen beschikken. Verder bezochten we nog het kasteel van Kerak. Na dit bezoek ging het richting Petra. Wij overnachtten in het Panorama Hotel, van waaruit we een prachtig vergezicht hadden: een uitgebreid desolaat berglandschap en een spectaculaire zonsondergang. Bij het vertrek de volgende morgen voor het bezoek aan Petra waren de verwachtingen bij Goedele hoog gespannen. Wat zou ze zien? Petra is verklaard tot UNESCO werelderfgoed. Het werd gebouwd door de Nabatheanen en werd reeds rond 7.000 vóór Christus bewoond. Na de 15e eeuw was de stad bijna verlaten. Alleen lokale Bedoeïenen, die de ingang streng bewaakten, bleven er nog wonen. Sommigen noemen

Petra daarom ‘the lost city’. Petra is lang verborgen gebleven voor vreemden omdat het alleen te bereiken is door een nauwe kloof – de Siq – ongeveer anderhalve kilometer lang, die als een smalle canyon tot 100 meter diep tussen de omringende bergen loopt. Op het einde van die kloof loop je frontaal op de ‘Treasury’. Dit uit de rotsen gehouwen monument is te zien in de film ‘Indiana Jones and the Last Crusade’. Lange tijd heeft men gedacht dat er een schat verborgen zat. Maar Petra is meer dan dat. Voorbij de Treasury ontplooit zich een brede valei met verschillende monumenten die allemaal uit de rotswand zijn gehouwen. Het zijn de graftomben van de koningen. Verder zijn er ook kleinere holen in de rotsen, waarvan men niet weet of dat de begraafplaatsen dan wel de woningen zijn van het volk. De monumenten en de rotsen hebben de invloed van erosie door wind en zand niet allemaal even goed doorstaan. Ook de kleurschakeringen in de rotsen zijn fascinerend. Verder vindt men in Petra ook een amfitheater, een offerplaats en een klooster op grote hoogte. Voor de 788 trappen die je daarvoor moet beklimmen, hebben wij gepast, maar één van onze medereizigers had er wel genoeg moed voor. Moe, maar voldaan keerden we terug naar het hotel. Toen we daar ’s anderendaags vertrokken

Mozes Memorial Church in Mount Nebo.

voor het volgend deel van onze reis, keken we met een andere blik naar het gebergte: daarin lag ergens verscholen de roze verloren stad van Petra. Nu ging het richting Wadi Rum, de woestijn waar de film ‘Lawrence of Arabia’ werd gefilmd. Bij de ingang waken de ‘Seven Brothers of Wisdom’ een bergformatie met zeven zuilen. Het zand vertoont er alle schakeringen van geel tot rood. Hier en daar werden rotstekeningen gevonden en het landschap levert prachtige zichten op zand en rotsen. Deze indrukwekkende ervaring werd voltooid met een hartelijke ontvangst in een Bedoeïenentent met een theeceremonie. Dan was het tijd voor onze eindbestemming Aqaba. Onze reisgezellen verlieten ons daar. Zij bleven slechts twee nachten in Aqaba. Via de Dode Zee keerden ze terug naar Amman voor hun terugvlucht. Wij bleven langer in Aqaba en hebben daardoor deze keer een ‘drijfpartij’ in de Dode Zee moeten missen.

het duiken Ik had vroeger bij Royal Diving Center gedoken. Nadien is daar in Aquaba het Coral Bay Resort bijgebouwd. Daarom hebben we dat hotel geboekt. Het is een echt familiehotel, waardoor het – zeker in het weekend Hippocampus jan./feb. 2011

35

Reportage

- REISVERHAAL

De Siq, de kloof die toegang verleent tot de ‘verloren’ stad.

Het moment dat in de film Indiana Jones and the Last Crusade’ te zien was.

De mozaïekkaart in de kerk van Madaba.

De indrukwekkende ingangspoort Hadrians Arch.

– niet altijd rustig is. Ook qua netheid en onderhoud liet het hotel echter te wensen over. Voor onze eerste duik besloten we met ons beidjes op het huisrif te duiken. Aquarium (rechts) en Coral Garden (links) doen hun namen eer aan. Alle duiken buiten het duikcentrum worden ook van de kant gedaan. Daarvoor wordt alles geladen in een busje dat, na een 15-tal minuten rijden, de duikplaatsen bereikt. Meestal trekken de duikers hun pak reeds aan in het duikcentrum. Het aankleden op het strand neemt dan niet teveel tijd in beslag.

36


Bij de volgende duiken liet de duikbegeleiding soms wat te wensen over. Gemaakte afspraken wijzigden plots; de vragen van de duikende fotografen of de zorg voor hun materiaal leken ‘lastig’ te zijn; beginnende of minder ervaren duikers leken toch wat aan hun lot overgelaten.

de duikplaatsen Wij doken een paar keer op het wrak van de Cedar Pride. Ik had de indruk dat het wrak minder begroeid was dan vroeger. Bij de tweede duik werden we door Hélène Kuhn, een Franse instructeur − die duidelijk haar job kent − onder het wrak door naar


Een grote hengelaarsvis kijkt vanop zijn vaste stek naar de voorbijzwemmende duikers.

de steven gebracht. Daar wist ze immers waar een grote hengelaarsvis op een touw zijn vaste stek had. Het was inderdaad een prachtig exemplaar. Voor een zogenaamde ‘driftduik’ werden we naar de duikplaats Japanese Gardens gebracht. Ter plaatse verzekerde de duikgids ons vreemd genoeg dat er geen stroming zou staan en “als er toch stroming zou zijn, hoopte hij dat die in ons voordeel zou zijn” (sic). Er was inderdaad geen stroming en het zou zelfs een duik worden van 68 minuten waarbij we met een stevige vinslag een heel eind moesten afleggen.

Bij de duikplaats Saudi Border (de grens met Saudi-Arabië) werd recent een terminal voor het laden van potas geïnstalleerd. Daardoor drijft er in de buurt een laagje van deze meststof op het water. Wij werden er door de duikgids op gewezen het masker niet te spoelen bij het te water gaan, maar aan de oppervlakte uit te zwemmen en daar pas het masker te spoelen. De spectaculaire drop-off met de koraalpilaren op die duikplaats is er wel nog altijd.

Met eenvoudige middelen worden de stukjes op maat geknipt. Het resultaat: mozaïek van zeer hoge kwaliteit.

Voor een nachtduik op het huisrif moesten we twaalf uur op voorhand een aanvraag doen. Militairen moesten immers de wacht komen houden bij het ponton. Dat heeft natuurlijk te maken met de zeemachtbasis die in de onmiddellijke omgeving van het duikcentrum ligt. Het Royal Diving Center werd toendertijd opgericht binnen de Jordaanse zeemacht, in opdracht van koning Hoessein, de vader van de huidige Koning Abdullah II. Het werd een lange duik, de moeite van het wachten waard. Ik vond ook een kleine rode octopus. Jammer genoeg werd hij opgeschrikt door het licht van een nieuwsgierige mededuiker vooraleer ik er een foto van kon nemen. Jordanië als duikbestemming staat voor ons niet bovenaan de lijst, maar in combinatie met een rondreis in dit prachtige historische gebied, is het wel een aanrader. 

Roland Wantens

nuttig om weten

De Mozes platvis.


• De zomer is niet bepaald de meest gunstige periode om dit land te bezoeken. Het is er schroeiend heet en enorm droog. Het voordeel van de zomerperiode is dat de prijzen er iets lager liggen en dat de te bezoeken plaatsen niet overrompeld zijn door toeristen. • Sommige gerechten in Jordanië kunnen vrij pikant zijn. Het Jordaanse brood (dat lijkt op een dikke pannenkoek) in combinatie met humus, is een perfecte remedie tegen het branden in de mond. • Overal zijn flessen mineraal water te koop. Op toeristische plaatsen, varieert de prijs van 1 tot 1, 5 JD/ liter (1 Jordaanse Dinar = ongeveer € 1,10). In de minibar van het hotel is dat meestal het dubbele van deze prijs. Het goedkoopst kochten wij bij een kleine kruidenier in Amman: 0,35 JD voor 1,5 liter. • “Ten minutes” betekent in Jordanië niet precies tien minuten, maar “een zekere tijd”. Die kan gaan van tien minuten tot twee uur. • Reeds in het vliegtuig op de heenreis maakten we kennis met ‘Wine from the Holy land’ (wijn van het Heilige land). Mount Nebo wijn is te verkrijgen zowel in het rood als in het wit en is best te genieten.


37

Reportage

Adriaan (Arjan) Gittenberger, van ‘Stichting ANEMOON’, kondige trots het onderzoeksproject aan, waarbij de diversiteit van het onderwaterleven in kaart gebracht wordt.

- DUIKPLAATS

De duiktrap aan de Zeelandbrug werd op 16/12/2011 officieel ingehuldigd.

De burgemeester van de gemeente Schouwen-Duiveland had de eer om het infobord te onthullen.

Inhuldiging duikplaats Zeelandbrug In vorige Hippocampus brachten we al uitgebreid verslag over de nieuwe structuurrijke bouwstenen aan de Zeelandbrug en het infobord dat er aan deze duikplaats geplaatst werd. Op 16 december 2010, tijdens de natste regendag van het jaar, werd de vernieuwde duikplaats, de duiktrap en het infobord officieel ingehuldigd.

O

ndanks de noodzakelijke dijkverstevigingen op duiklocatie 32, die spijtig genoeg met behulp van het storten van staalslakken gebeurde, wordt de Zeelandbrug terug een ideale duiklocatie. Na de versteviging van de vooroevers rond de Zeelandbrug hebben specialisten van Deltares, Van Oord en GiMaRIS, in opdracht van Rijkswaterstaat, de handen ineengeslagen om op de bodem een innovatief ‘onderwaterlandschap’ van breuksteenvormen te creëren (zie Hippo 231 blz. 14 en blz. 16). Het doel is om de rijke natuur, die hier was vóór de bestortingen, zo snel mogelijk terug te laten groeien en mogelijk nog diverser te maken. Het onderwaterlandschap is honderden meters lang, bestaat uit duizenden tonnen breuksteen en is uniek in zijn soort in Nederland en daarbuiten. De eerste resultaten daarvan zijn zeer positief: de onderwaterna-

38


tuur is na enkele maanden terug beginnen groeien en zelfs bijzondere soorten zoals snotolven, sepia’s en zeepaardjes werden tijdens de zomer van 2010 opnieuw gesignaleerd.

biodiversiteit De volgende stap is nu een onderzoeksproject, om na te gaan of de diversiteit nog verder vergroot kan worden. Met natuurlijke materialen als extra toplaag kunnen kleine gebieden worden gecreëerd met steeds een verschillende ondergrond. Zo zijn er nog meer verschillende habitats beschikbaar en zullen waarschijnlijk nog meer soorten op deze locatie af komen. Begin december 2010 is een kleine proef uitgevoerd door aanleg van enkele honderden vierkante meters waarbij de strakke bestorting werd bedekt met schelpenresten.

monitoring door duikroute Om de resultaten van al deze ingrepen te kunnen meten, is het belangrijk dat er veel en gebiedsdekkend gemonitord wordt. In aanvulling op reguliere monitoring in opdracht van Rijkswaterstaat, worden recreatieduikers gestimuleerd om de ontwikkelingen in detail te volgen en mede in kaart te brengen. Dit met behulp van een duikroute aangelegd met markeringspunten die bestaan uit grote stenen en staalconstructies die Van Oord beschikbaar heeft gesteld. De gebieden rondom deze markeringspunten zijn daardoor goed herkenbaar en gaan regelmatig door duikers gefotografeerd worden. Deze foto’s komen via de website van Stichting ANEMOON (www.anemoon.org) beschikbaar voor toekomstige analyse. Ivo Madder

A NEW VISION

PrO 2000 SWS Voldoet aan alle verwachtingen, zelfs de meest eisende. • Het nieuwe verankeringssysteem van de loodzakken verhoogt het gebruikscomfort en de veiligheid. • Beschikt over een zeer hoog liftvermogen. • De inflatorkop met metalen pistons garandeert een snelle en optimale controle bij het gebruik.

Seac. Discover a Wonderful World.

Hippocampus jan./feb. 2011 SEAC_2010_NED_pro2000sws_BELGIO_260X85.indd 1

20-11-2009 14:32:31

39

Foto: Rinie Luykx.

1.c

40

Hippocampus jan./feb. 2011 Foto: Rinie Luykx.

Foto: Rinie Luykx.

1.a

Foto: Rinie Luykx.

Foto: Janny Bosman.

Reportage - FOTOGRAFIE

1.b

3

2

Onderwaterfotografie kampioenschap Oosterschelde Rinie Luykx was de grote winnaar van het Onderwaterfotografiekampioenschap Oosterschelde 2010.

O

p zaterdag 27 november vond in Scherpenisse de prijsuitreiking van het Onderwaterfotografiekampioenschap Oosterschelde 2010 plaats. Dit kampioenschap werd door de Nederlandse Onderwatersport Bond (NOB) en het Nationaal Park Oosterschelde (NPO) georganiseerd om meer bekendheid te geven aan het onderwaterleven in de Oosterschelde. Hoe is dit kampioenschap in z’n werk gegaan? Alle duikers uit binnen- en buitenland hebben van 30 mei tot 12 september 2010 de tijd gekregen om binnen diverse categorieën in de Oosterschelde (op)genomen foto’s en filmpjes in te sturen. Het resultaat mag er zijn: in totaal hebben ruim honderd duikers op de oproep van de NOB

en het NPO gereageerd! Een vijfkoppige jury heeft vervolgens binnen iedere categorie de mooiste inzendingen gekozen. Voor de winnende onderwaterfotografen stond tijdens de proclamatie in Brasserie de Zeester te Scherpenisse een feestelijke prijsuitreiking op het programma. Tijdens deze uitreiking werd duidelijk dat Rinie Luykx de grote winnaar van het kampioenschap mag worden genoemd: hij schreef maar liefst twee van de vier categorieën (‘Mooiste foto’ en ‘Volg de vis’) op zijn naam. Janny Bosman ging er met de publieksprijs vandoor, terwijl Lex Reichenfeld binnen de filmcategorie de eerste plaats veroverde met zijn film ‘De jacht naar het zeepaardje’. Na het in ontvangst nemen van de prijzen werd de expositie ‘Oosterschelde Ondersteboven’ geopend, een expositie waarop

alle prijswinnaars hun winnende foto(serie) konden terugzien. Deze expositie was tot 12 december 2010 te bezichtigen in Brasserie De Zeester te zien zijn. Daarna maakt ze via gemeentehuizen, scholen, bibliotheken en dorpshuizen een rondje om de Oosterschelde.  Anne Schulze

Winnende foto’s Eerste plaats in de categorie ‘Volg de vis’. 1.a.) Een mannetjes snotolf bewaakt het nest met eieren. 1.b.) De eieren van de snotolf. 1.c.) Een juveniele snotolf. 2) Eerste plaats in de categorie ‘Publieksprijs’. Sepia’s planten zich voort in de Oosterschelde. 3) Eerste plaats in de categorie ‘mooiste foto’. Een zwanger spookkreeftje.

ADVERTENTIE

... en toen had je het ineens helemaal in je vingers! De nieuwe DC 1200 van Sealife Stel je voor ... Straks maak jij ook van die spetterende foto’s. Scherp, gedetailleerd, prachtig uitgelicht. Want je hebt een topcamera in handen en de totale controle over je beeld. Maar zonder zo’n verwarrend bos van knopjes.. En of dat makkelijk werkt. Bijna intuïtief. Ja, stel je dat eens voor ...

5 toetsen: voortaan concentreer je je helemaal op je foto en niet meer op een ‘moeilijke’ camera.

SLf1200 kwart onder.indd 1

08-03-10 11:44:32


41

Reportage

D

rie duikende koppels zijn − na een oproep op het forum ‘Duiken.be’ − samen rond de tafel gaan zitten om een evenement uit te werken om geld in te zamelen. Zo is het idee gegroeid om een duikdag te organiseren in en rond de Put van Ekeren (recreatiedomein Muisbroek) met tal van activiteiten zowel in het water als aan de waterkant. Het initiële idee om een jenevertent te zetten en zoveel mogelijk duikers in Ekeren samen te brengen voor het goede doel, groeide uit tot een tamelijk groot evenement. Na een moeizame start van de zoektocht naar sponsors, hebben een aantal mensen vanuit de duikwereld ons een handje toegestoken om dit allemaal waar te kunnen maken. Zo hebben we kunnen rekenen op enkele superenthousiaste duikwinkels die mee hun schouders onder dit initiatief zetten en zo ook enkele grote merken konden aansporen dit te steunen.

42


De opvang van duikers en bezoekers was goed georganiseerd.

Foto: Franky Van Remoortel.

Kinderen konden een duik maken in de duiktank.

Foto: Ivo Madder.

De meesten onder ons kennen het succesvolle initiatief ‘Music for Life’ van Studio Brussel dat d.m.v. ‘Het Glazen Huis’ op het einde van het jaar geld inzamelt voor een goed doel van Het Rode Kruis. Gelijktijdig met ‘Music for Life’ zijn er heel wat organisaties en initiatiefnemers die acties organiseren in het licht van dit goede doel. De opbrengsten van deze acties worden overhandigd in het ‘Het Glazen Huis’. Eén van die extra acties was: ‘Dive for Life’.

Foto: Chrisje Demuynck.

Dive for Life 2010

Een duik vanop een rubberboot behoorde tot de mogelijkheden.

Van 18 tot en met 24 december 2010 organiseerde Studio Brussel voor de vijfde keer ‘Music For Life’, een zesdaagse radiomarathon vanuit ‘Het Glazen Huis’ − dat voor deze editie op de Groenplaats in Antwerpen stond. Het principe is dat luisteraars geld bieden om hun favoriete plaat op de radio te horen. Van de Stad Antwerpen kregen ze alvast 50.000 euro om een plaat naar keuze te draaien. Het thema van ‘Music for Life’ was deze keer: de aandacht vestigen op het lot van weeskinderen die hun ouders hebben verloren aan aids. Het ingezamelde bedrag van ‘Music for Life 2010’ zal dan ook integraal besteed worden aan de hulpprogramma’s van het Rode Kruis voor weeskinderen van aids-ouders. In totaal zamelde men 5.020.747 euro in voor de aids-weeskinderen.

nieten van een heuse duikdag. Voor een 200-tal ‘diehards’ die ook tijdens de wintermaanden het koude water niet kunnen weerstaan, was er een duikspel waarbij onder water rebussen verspreid lagen. Zij die wilden werd de mogelijkheid gegeven tot een initiatie helmduiken waarna de kandidaten een authentieke oorkonde kregen. Voor de kleinsten onder ons stond er een duiktank die ondanks de vrieskou toch 23°C haalde. Onder begeleiding van de nodige jeugdinstructeurs en helpende handen, konden de kleinsten ook zo hun steentje bijdragen. Zij kregen na hun duikje een diploma. Onze sponsors waren terug te vinden in een verwarmde tent waar ze hun materialen konden tonen aan een zeer gericht publiek. Er was zelfs de mogelijkheid je eigen ontspanner (ademautomaat) te laten afstellen.

Op zondag 19 december 2010 hebben zo een kleine 1.000 bezoekers kunnen ge-

Saartje Vandendriessche − presentatrice en omroepster bij tv-zender Eén − steunde

Foto: Franky Van Remoortel.

Chesley Desmet componeerde een aangrijpend lied voor het kersverse verloofde koppel.

Elke Reypens zei “ja” op het huwelijksaanzoek dat Gino Duffeler tijdens de helmduik deed.

Harry Michiels deed een stevig tegen- Duikschool Moby Dick deed het hoogste bod bod om Saartje niet te laten duiken. en won een duik met Saartje.

het initiatief. Zij maakte ook haar duik ten voordele van het goede doel. Omdat zij niet over een buddy beschikte, hebben we voor haar één gezocht, per opbod. Ook werd door Axel Daeseleire − Vlaams acteur − een volledig nieuwe duikuitrusting per opbod verkocht. De nieuwe eigenaars kunnen hun nieuwe uitrusting in alle rust gaan Axel mocht heel wat duikmateriaal (duikpak, trimverst, duikfles, duikcomputer en ademautomaat) - aangeboden door Scuba Service Store - per opbod verkopen. En tijdens de tombola werd zelfs een liveaboard op de MS Green Force verloot, aangeboden door Travel and Joy.

passen en op maat bestellen bij de deelnemende sponsors. Een extra mooi element was de sneeuw die heel het evenement in een prachtig wit wit kleedje stak. Daar we hierop een beetje waren voorzien en ervoor zorgden dat ook de supporters een leuke dag konden beleven, zat de sfeer in de verwarmde tent er snel in. Ook diegenen die toch een duik in het frisse water hadden genomen, konden zich achteraf lekker verwarmen tussen pot en pint − of was het warme chocomelk, glühwein en jenever?

Axel Daesseleire coördineerde de verkoop per opbod van een duik met Saartje Vandendriessche.

Ondanks het koude water heeft Saartje Vandendriessche genoten van haar duik ten voordele van Dive for Life 2010.

De organisatie zou via deze weg graag iedereen willen bedanken die heeft deelgenomen, gesponsord heeft of als vrijwilliger is komen helpen om van deze dag het succes te maken. En een succes is het zeker geworden! Bedankt! Elke Reypens

De uiteindelijke opbrengst van ‘Dive for Life’ was een mooie cheque van 7.005 euro die kon worden afgegeven aan ‘Het Glazen Huis’.

De bezoekers, duikers, sponsors en vrijwilligers waren tevreden. Zeker voor herhaling vatbaar.


43

Foto’s (6): Ivo Madder.

Helmduik in de Put van Ekeren, voor het goede doel.

Bondsnieuws

- OOSTERSCHELDE

Oestermatten

Nieuw concept voor kunstrif met een sterke ecologische invalshoek.

B

edoeld om de huidige erosie van de slikken door de bekende zandhonger te stillen, zouden de zogenaamde ‘oestermatten’ als nieuw concept voor een kunstrif mogelijkerwijze ook voordelen kunnen bieden voor duikers. Of dit concept nu ook zo ecologisch is, moet trouwens nog worden bewezen in het licht van de bekende overwoekering van de Japanse oesters in de Zeeuwse waters.

Zandhonger De getijdenstroming in de Oosterschelde is weliswaar gebleven, maar door de Stormvloedkering zijn de stroomsnelheden behoorlijk verlaagd. Op sommige plekken in het oostelijk deel is er een afname van maar liefst 70%. Ook is de verblijftijd van het water verlengd. De oude slijpgeulen waar vroeger het water doorstroomde, zijn nu te ruim geworden. De diepe geulen gaan verzanden tot er een nieuw evenwicht ontstaat. Het zand dat hiervoor nodig is, wordt geschat op 400 tot 600 miljoen m³. Al dat zand moet komen van de hoge platen, slikken en schorren in de Oosterschelde zelf. Deze gebieden kalven af en verdwijnen onder water. Dit fenomeen wordt zandhonger genoemd.

Boven: Na een persconferentie in de buurt van Ouwerkerk, op 1/10/2010, bezocht de Commissie Deltagebied een oestermat in aanleg. Midden: Oestermatten om de zandhonger tegen te gaan. Onder: Als over enkele jaren de schelpen voldoende aan elkaar gekit zijn en de metalen gaasstructuur geërodeerd is, blijft er een levende en vrij stabiele rifstructuur achter.

44


De oestermatten zijn vervaardigd uit segmenten van circa 10 m x 4 m en x 0,25 m hoog, die aan elkaar gekoppeld worden tot een globale boemerang-rifstructuur van 20 m breed en ongeveer 200 m lang. Het skelet is een geometrisch plooirooster van brede kippengaas (of eerder afsluitgaas), tot cellen van circa 1 m x 2 m die opgevuld worden met een stort van schelpen (hoofdzakelijk lege oesters) afkomstig uit de Noordzee en uit oude oesterpercelen die niet meer in exploitatie blijken te zijn. De gaasverpakking heeft tot doel het geheel te stabiliseren tot een globaal substraat dat tegen stroming opgewassen is. De losse opvulling met schelpen verzekert de permeabiliteit van het aangelegd rif, tot deze over enkele jaren voldoende aan elkaar gekit is waarna de metalen gaasstructuur zal wegeroderen, en een levende en vrij stabiele rifstructuur zal achterlaten. Eerdere pogingen op nog kleinere schaal maar zonder gaas hebben gefaald door vroegtijdig uiteenbrokkelen. Dit project is dan ook maar een vrij bescheiden pilootproject samen met een

Een geometrische metalen plooirooster met tot cellen van circa 1 m x 2 m. Het metalen skelet wordt opgevuld met hoofdzakelijk lege oesters.

soortelijke aanleg rond de slikken van Viane en zal door de mariene biologen van IMARES (het instituut in Nederland voor strategisch en toegepast wetenschappelijk onderzoek naar mariene ecosystemen t.b.v. duurzaam beheer, gebruik en exploitatie van kust en zee – een afdeling van de Landbouwuniversiteit Wageningen) op de voet gevolgd worden.

Gezien de aanlegplaats aan de slikken boven de laagwaterlijn en de dikte van deze structuur, vormt dit kunstrif op zich noch een hinder noch een voordeel voor de duikersgemeenschap. Nochtans kan men vanuit duikersoogpunt intuïtief stellen dat hoe meer hardsubstraat op de bodem van het estuarium geplaatst wordt, hoe meer dit het jaarlijks aanzienlijk verlies door verzanding en verslibbing van het overige hardsubstraat zal kunnen gecompenseerd worden. En hoe meer kansen dat het door de duikers zo gewaardeerde biotoop in zijn diver-

Foto’s (5): John Maes.

Hun hoofddoel is na te gaan of zulke structuren voldoende weerstand kunnen bieden aan de huidige erosie van de slikken die uiteindelijk zelf veroorzaakt wordt door de zandhonger. Gezien deze structuur (na weg-eroderen van het metaalgaas) uit natuurlijke zeeproducten is opgebouwd, hoopt men hierdoor ook het natuurlijke biotoop van het hardsubstraat uit de Oosterschelde het best te benaderen, en dus de kolonisatie ervan ook congruent met het lokale biotoop te laten evolueren.

siteit en densiteit gevrijwaard zal worden, ook door kruiskolonisaties op plaatsen afgelegen van deze kunstriffen. De leden van de Commissie Deltagebied zullen dit in de toekomst opvolgen, door contact te houden met de wetenschappers die gelast zijn met deze studie. Tom Ysebaert, de coördinerende projectleider van dit concept is trouwens een Vlaamse mariene bioloog werkzaam in het Mariene Biologisch Instituut van Yerzeke. Meer hierover later. 

Op dit moment zijn er twee oestermatten aangelegd. De oestermat die bezocht werd door de Commissie Deltagebied ligt tussen ‘De Val’ en ‘Noordbout/Ouwerkerke’. De andere bevindt zich iets noordoostelijk op ‘De slikken van Viane’ (nog steeds op Duiveland), in de buurt waar de Oosterschelde overgaat naar ‘De Zijpe’.

John Maes, BEFOS-afgevaardigde Commissie Deltagebied

ADVERTENTIE


45

Reportage

- GESCHIEDENIS

De eerste verkennende duik in Vodelée, in 1958.

Gaby Wauters en Fernand Meuret

Micky Goldstein en Gaby Wauters

De eerste duik in Vodelée Patrice Martin, de redacteur van de ‘Oursin’, het clubblad van de Brusselse club CAS (Centre d’Activités Sous-marines), vond in het derde nummer van het clubblad uit 1959 het verslag van de eerste duik in Vodelée in 1958. Het artikel is van de hand van René Crepin.

O

p een zonnige maar ijskoude zondag in januari ging een ploeg CAS-leden, waaronder René en Henriette Crepin, Gaby Wauters, William Xhignesse, Micky Goldstein en Fernand Meuret, duiken in een ondergelopen steengroeve nabij Philippeville. Er moest vooreerst een gat in het ijs gekapt worden! Na de duik begaven ze zich naar de steengroeve van Vodelée.

46


Ziehier het verdere verhaal. Vier uur reeds! Verzameling van de auto’s en dan begaven duikers en begeleiders van de CAS zich op weg naar de steengroeve die ontdekt was door Gaby Wauters: de carrière van Vodelée. Na een 15-tal km bereikten we via een mooie weg in een prachtige omgeving het terrein van de ‘Carrières de Merbes Sprimont’. Wat een stilte! De berken leken ons

Foto’s: CAS-archief.

Micky Goldstein en Fernand Meuret

met verbazing aan te staren. “Een bende wilden?”, dachten ze. Er stond ook een mooi huisje, ineengedoken in de kou, dat leek op een spinnende kater. Mooi zeg! Wat een rust! Maar plotseling zagen we het wateroppervlak. Fantastisch! Formidabel! Als het water nu maar helder was! Dat leek toch wel te zijn. Maar we zouden moeten gaan zien. Maar het was al bijna nacht en we kenden de plaats niet. Na enkele minuten overleg zei William plotseling: “Ik ga nu kijken!”. In het vallende donker was ‘kijken’ wel veel gezegd. Fernand vulde aan: “Ik ga mee!”. Zo gezegd, zo gedaan. Onze beide vrienden equipeerden zich van top tot teen. Vanaf de kant konden we hen via hun lampen zien voortbewegen naar de waterkant. De afgesproken code: • eenmaal lamp uitdoen: 5 meter. • tweemaal: 10 meter. • driemaal: 15 meter. Fantastisch resultaat: vanaf de oppervlakte konden we de signalen op 15 meter diepte perfect zien.

Heel laat – nadat we geen hout meer vonden voor het vuur – keerden we terug naar Brussel met de belofte om volgende zondag terug te keren. Zo begonnen dus de duiken in Vodelée. Dankzij de gedienstigheid en het sportief begrip van de directie van de ‘Carrières de Merbes Sprimont’ is Vodelée zeer spoedig

Foto: LIFRAS-archief.

Rond een inderhaast gemaakt kampvuur, om onze twee helden op te warmen, en in volle nacht werd alles besproken. Onze twee ontdekkers bevestigden de helderheid van het water. Het was eigenlijk wel raar dat er geen ijs op lag, want 15 km verderop was er een ijslaag van 25 cm! Later vernamen we dat er een lauwwaterbron was bij de bodem van de steengroeve en dat die voldoende warmte bracht om ijsvorming te vermijden.

Foto: NELOS-archief.

We hadden de steengroeve van onze dromen gevonden!

Dankzij een lauwwaterbron is Vodelée meestal ijsvrij, maar tijdens een hele strenge winter ligt er wel eens een ijslaagje op (winter 1959).

In Vodecée, 15 km verderop, was er een ijslaag van 25 cm.

ons centrum voor diepe duiken geworden. Vanaf dan vinden elke zondag vele leden van de CAS het plezier van het echte duiken, het geluk te genieten van de prachtige natuur en zich te amuseren en ontspannen onder vrienden.

Naschrift: Later werd de carrière van Vodelée ‘Centre de Plongée Profonde René Crepin’ genoemd. 

nische vaardigheden komen uitgebreid aan de orde. Uiteraard krijgen ook compositie en nabewerking de nodige aandacht. Kortom, het handboek is een compleet naslagwerk voor iedereen die zich met onderwaterfotografie bezighoudt.

Ron Offermans is ruim 35 jaar werkzaam als professioneel fotograaf (boven water). Daarnaast is hij al 20 jaar bezig met onderwaterfotografie. Niet onverdienstelijk aangezien hij in 2010 werd uitgeroepen tot Nederlands Kampioen. Ron heeft diverse publicaties op zijn naam staan op dit gebied. Hij publiceert artikels over onderwaterfotografie in het maandblad Duiken en op de website DuikeninBeeld.tv en daarnaast worden zijn onderwaterfoto’s regelmatig in diverse duikmagazines gepubliceerd. Tevens is hij co-auteur van het cursusboek Onderwaterfotografie van de Nederlandse Onderwatersport Bond (NOB). 

René Crepin, vrij vertaald door Wim Van Doeselaer

Hippo las voor u Handboek Digitale Onderwaterfotografie Het Handboek Digitale Onderwaterfotografie werd tijdens de beurs Duikvaker op 5 en 6 februari 2011 gepresenteerd aan het publiek.

H

et is een boek vol handige informatie voor zowel de beginnende als de ervaren onderwaterfotograaf, samengesteld door Ron Offermans, de Nederlands Kampioen Onderwaterfotografie 2010. De auteur bespreekt alle aspecten waar een onderwaterfotograaf mee te maken heeft. Zo wordt de apparatuur met bijbehorende voor- en nadelen besproken. Ook de tech-

Ron is zich er goed van bewust dat de ontwikkelingen binnen de digitale (onderwater)fotografie zeer snel gaan. Het is dan ook zijn bedoeling om jaarlijks een update van het boek uit te brengen. Het boek is verkrijgbaar bij diverse duikzaken en winkels gespecialiseerd in onderwaterfotografie apparatuur.

Ivo Madder

ADVERTENTIE

RUDI’S OCEAN CENTER Meer dan 35 jaar ervaring! NITROX - CMAS-instructeur

NITROX VULSTATION 300 BAR • Alle gekende duikmerken • Eigen hersteldienst • “NITROX-opleidingen”

• CMAS Diving Center • Alle inlichtingen en duikreizen (meer dan 35 jaar duikervaring) • OW-film, -foto & -videospecialist

STAPELPLEIN 45 | 9000 GENT | TEL & FAX (09) 223 34 70 | E-MAIL [email protected] Openingsuren: ma, wo & vr: 10.00 - 12.30 u - 19.00 u | do: 13.30 - 19.00 u | za: 10.00 - 12.30 u & 13.30 - 18.00 | zo: 10.00 - 12.00 | di gesloten


47

- FOTOGRAFIE

Foto: Ireen Loots (België).

Reportage

Hugycup ambiance, 1e plaats. Foto: Ireen Loots.

Zeenaaktslakken, 1e plaats. Donut Doto. Foto: Franco De Lorenzi (Italië).

HUGYCUP 2010 Wegdromen onder de Indonesische zon, genieten van een heerlijke Balinese massage, het opsnuiven van de culturele sfeer op Bali! Dat waren de peper en het zout op het fantastische menu aangeboden tijdens de Hugycup 2010 die plaats vond van 18 juni tot 14 augustus 2010.

S

cuba Seraya Resort was en is gewoon een perfecte locatie om talrijke duikers een onvergetelijke vakantie te bezorgen. Verschillende workshops van de Franse mariene biologe Anne-Lise Roblin-Brieu over onder andere kleuren in de onderwaterwereld, het ontstaan van Bali en zijn riffen en een basislezing identificatie van het zeeleven, boden elke deelnemer al een kans om tijdens zijn vakantie wat bij te leren over de wonderlijke Indonesische onderwaterwereld. Daarbij waren er ook nog de ‘workshops’ door mezelf gegeven. Leren werken met compactfotocamera’s wordt door weinigen onder de loep genomen. Ook het zoeken naar compositie en het gebruik van flitsers en lampen kwamen tijdens de verschillende ‘workshops’ uitgebreid aan bod. Bovenal echter blijft de Hugycup een internationaal treffen waar fotografen en filmers de uitdaging aangaan om − met de camera’s in aanslag − elkaar te overtreffen in hun kunde en kennis aangaande onder-

48


waterfotografie en -videografie. Talrijke deelnemers waren aanwezig uit negen verschillende landen. Dagelijks kon elke fotograaf tien foto’s selecteren uit zijn behaalde dagresultaten. Deze dienden te worden geregistreerd bij de organisatie. Uit alle dagselecties samen hadden de deelnemers achteraf de mogelijkheid hun eindkeuzes te maken voor de fotocompetitie. Alle vormen van beeldbewerking waren toegelaten en enkel het uiteindelijke resultaat was van belang. Sommige deelnemers zijn zich ten volle bewust van de mogelijkheden die dit bieden kan. Essentieel echter blijft dat de foto’s toch nog steeds een natuurlijk voorkomen hebben. Doorgaans appreciëren juryleden nog steeds het meest foto’s die zo weinig mogelijk zijn aangepast en zo natuurlijk mogelijk overkomen. Het juist aanpassen van een foto is dan ook het bewandelen van een heel fijne lijn waarbij men vlug over de grens kan gaan! Extreem verscherpen, extreme kleuren, te veel kontrast, … leiden al vlug tot een foto die er niet leuk

uitziet! Doseren is de boodschap en dan zijn uiterst mooie resultaten mogelijk! Een zevenkoppige jury − samengesteld uit ervaren duikers, fotografen en filmers − had de zware taak om negen verschillende fotocompetities te jureren alsook twee verschillende categorieën onderwatervideografie. Alhoewel voor sommige foto’s de evaluaties per jurylid vrij ver uit mekaar lagen, werden de winnaars veelal gelijkstemmig bepaald. Sommige foto’s sprongen er als het ware echt uit en vielen vlug op bij de jury! De resultaten werden bekend gemaakt tijdens de Hugycup-dagen die doorgingen op 12 en 13 november 2010 in België. Op vrijdag 12 november werden alle foto’s en video’s van alle deelnemers geprojecteerd. Als kers op de taart werd ook de film ‘Oceans’ geprojecteerd in aanwezigheid van niemand minder dan Rene Heuzey, cameraman en chef-operateur van het camerateam bij het verwezenlijken van deze megaproductie. Op zaterdag was er de bekendmaking van de winnaars tijdens de prijsuitreikingavond. Prijzen met een totale waarde van meer dan 30.000 euro werden er verdeeld. Een overzicht van de winnaars kan je terugvinden op www.hugycup.com en op deze en volgende pagina’s brengen we een impressie van de prachtige foto’s. 

Danny Van Belle

Breedhoek, 2e plaatst. Vistunnel. Foto: Els Van Den Borre (België).

Breedhoek, 1e plaats. Zeekat. Foto: Bruno Van Saen (België).

Portfolio, 3e plaats. Model bij een mooi begroeid wrak. Foto: Daan Delbare (België).

Portfolio, 1e plaats. Muilbroeder. Foto: Luc Eeckhaut (België).


49

Reportage

- REISVERHAAL

Macro, 3e plaats. Onzichtbaar, maar niet voor de camera. Foto: Luc Eeckhaut (België).

Portfolio compactcamera, 1e plaats. Harlekijngarnaal. Foto: Eliane Hauswirth (Frankrijk).

50


Macro compactcamera, 3e plaats. Blennie zet eieren af op een zakpijp. Foto: Junni Hansen (Denemarken).

Macro compactcamera, 2e plaats. Bijna onzichtbaar op een zweepkoraal. Foto: Jan Mutsaars (België).


51

Reportage

- FOTOGRAFIE

Portfolio compactcamera, 3e plaatst. Galathea op een zeeveer. Foto: Franco De Lorenzi (Italië).

Portfolio compactcamera, 2e plaats. Geeuwende schorpioenvis. Foto: Anouschka Mornie (België).

Wrak, 2e plaats. Oog in oog met een barracuda. Foto: Luc Eeckhaut (België).

52


advconsulting.net

Proud to be Navy.

ABYSS 22 NAVY De Abyss 22 Navy is speciaal ontworpen voor marineduikers overal ter wereld die onder de zwaarst denkbare omstandigheden hun werk doen. Het product is uitgerust met de speciale koudwaterset, de tweede trap is gecoat met een speciale fluoropolymeer en ook het exclusieve bypass-systeem van Mares ontbreekt niet. De Abyss 22 Navy garandeert probleemloos ademen, zelfs onder een 6 meter dikke laag ijs. Een robuuste, sterke ademautomaat die bestand is tegen de zwaarste omstandigheden in koud water. Met recht vooruitstrevend. Hoe extreem uw avonturen ook zijn, de Abyss 22 Navy kan het aan!

Reportage

- VIDEOGRAFIE

Een walvishaai komt ons begroeten. Het team is klaar voor een duik tussen de haaien.

Sharkwise I

n de film Sharkwise volgen we Marc Sluszny tijdens zijn persoonlijke overwinning, meer bepaald tijdens het zwemmen tussen haaien en als het even kan, mag het een witte haai zijn. In Hippocampus brachten we Marc Sluszny al eens eerder in de kijker met een verslag over de expeditie naar de HMHS Britannic, waarvan hij de teamleider was. Dus voor de meeste van onze lezers is Marc geen onbekende meer. Ken je Marc nog niet? Dan kan je op www.marcsluszny.com zijn bibliografie – met 19 grensverleggende prestaties – en zijn levensfilosofie raadplegen. Een kleine greep uit zijn verwezenlijkingen:

54


• 1988: kanaalovertocht; 36 km solo zwemmen van Dover tot Cap Blanc Nez, in 10 uur en 30 minuten. • 1994: wereldrecord (6.720 m) bungee springen vanuit een heteluchtballon. • 2003: deelname (als eerste Belg) aan de oceaan zeilrace ‘Rolex Sidney-Hobart Yacht Race’. • 2008: team-leider van de eerste Belgische duikexpeditie naar het wrak van de HMHS Britannic (zusterschip van de RMS Titanic), 120 meter onder het oppervlak van de Egeïsche Zee). • 2010: Sharkwise, filmische documentaire over het duiken met haaien en Marcs queeste naar de grote witte haai.

Foto’s (2): Peter Verhoog.

Tijdens het ‘Festival Mondial de l’Image sous-marine’ te Marseille werd op vrijdag 29 oktober 2010 de film Sharkwise in première getoond aan het publiek. In België zal de premiére in Metropolis plaatsvinden in de loop van maart 2011. Waaghals?

Van Marc wordt steeds gezegd dat hij een waaghals is. Wat vele mensen echter niet weten, is dat hij steeds minutieus zijn missies heeft voorbereid. Elk avontuur werd van A tot Z ingeschat. Voor sportprestaties werd telkens een aangepast trainingsprogramma ontworpen. Marc laat zich steeds omringen door experts die hem in elk onderdeel van de uitdaging met hun ervaringsdeskundigheid adviseren. Volgens Marc kan deze aanpak perfect geprojecteerd worden op een zakelijke omgeving: elke schakel telt om een opdracht tot een goed einde te brengen. “Use your own strength” (vrij vertaald:

Sharkwise Na de premiérevoorstelling te Marseille klamp ik Bruno Vanherck aan. Bruno was één van de videografen tijdens de verfilming van Sharkwise. Bruno was één van de videografen tijdens de verfilming van Sharkwise en meteen één van de specialisten waardoor Marc zich laat omringen. De vele mensen die hebben bijgedragen tot een succes stonden steeds mee aan de finishlijn om de vreugde en de energie van de overwinning te delen.

Ook bij de creatie en presentatie van de documentaire Sharkwise was dat het geval. Bruno geeft ook nog mee dat er op elke duiklocatie een haaienkenner uit de regio aan boord was. Omdat ik toch nog wat vragen heb na het bekijken van de documentairefilm, stel ik Bruno nog enkele vragen. Hippo: Naast Marc Sluszny bestond jullie team uit enkele videografen en fotografen? Bruno: Inderdaad, twee videografen, ikzelf (Bruno Vanherck) en Tommy Vuilstek; twee fotografen Emanuel Van der Jeugd (bovenwaterfotograaf) en Peter Verhoog (onderwatertopfotograaf); een geluidstechnieker; een journalist en een duikbuddy voor Marc. Die buddy hielp Marc ook aankleden, controleerde de duikuitrusting, enz. Hippo: Hoeveel weken waren jullie op locatie om de filmbeelden te maken? Bruno: Normaal waren er twee duikreizen gepland, maar we maakten er uiteindelijk vier, waarvan één naar Egypte (1 week) en 4 weken in Mozambique. Omdat bepaald beeldmateriaal nog ontbrak, zijn we nog eens twee keer terug geweest naar Mozambique/Zuid-Afrika.. In totaal 10 weken vakantie besteed. Hippo: Dan moet die expeditie toch wel redelijk wat geld gekost hebben? Een idee van hoeveel? Hadden jullie sponsors? Bruno: Eerst was het niet zo duur; het was vrijwilligerswerk en we deden het tijdens onze jaarlijkse vakantiedagen. Maar door de vele reizen werd het steeds duurder. We hadden in het begin wel wat sponsors,

Foto: Peter Verhoog.

Hippo: Welke duikplaatsen hebben jullie aangedaan? Bruno: Elphinstone in Egypte voor de wittiphaaien; Saforo en Tofu in Mozambique; Durban, Gansbaai en Struisbaai in Zuid-Afrika. Hippo: Heb jij de film gemonteerd? Bruno: Nee, GRID heeft de uiteindelijke montage en ‘coloring’ (kleurschokken vermijden) gedaan. Hippo: Tof was de spanning die opgebouwd werd in de film door te tonen dat er regelmatig erg lang in de boot gewacht moest worden voordat er haaien gespot werden. In het echt was dat waarschijnlijk wel minder leuk. Hoe lang was die wachttijd zoal gemiddeld? Hoe en op welke manier overbrug je die tijd met zoveel mensen op een kleine boot? Bruno: Uit de film bleek dat we lang moesten wachten, maar in werkelijkheid was het nog veel erger. We moesten 10 dagen aan één stuk in de blakende zon ronddobberen (met als resultaat enkelen met een zonneslag) zonder een witte haai te spotten. Uiteindelijk zijn we zelfs moeten teruggaan om toch een witte haai te kunnen filmen. Buiten wachten en niets doen, was er weinig waar we ons mee bezig hielden. Verve-

Bruno Vanherck tijdens het onderhoud van zijn onderwaterbehuizing.

Foto: Bruno Vanherck.

Bruno Vanherck, één van de twee videografen.

Marc Sluszny.

maar er kwamen er naar het einde toe geen bij om de extra kosten te dekken. Hoeveel het nu uiteindelijk allemaal gekost heeft, daar lig ik niet echt wakker van. Belangrijke sponsors waren: Mazda, DiveWise, Wild Water, Air France, ATP en nog een paar duikwinkels (die niet vernoemd willen worden, nvdr).


Maak gebruik van je persoonlijke capaciteiten en innerlijke kracht). Deze slogan is altijd het uitgangspunt geweest van Marc Sluszny, voor elk van zijn avonturen. Wanneer je van jezelf overtuigd bent iets te kunnen realiseren, geeft deze kracht je de mogelijkheid om je doel te bereiken. Deze filosofie is eigenlijk net zo goed van toepassing in het moderne bedrijfsleven. Met zijn verwezenlijkingen wil Sluszny andere mensen inspireren. Je kan op Marc een beroep doen om zijn positieve uitstraling over te brengen op anderen. Hij beschikt hiervoor over een unieke mediatheek die zijn verhalen audiovisueel ondersteunen. Of het nu gaat om uw klanten te entertainen of om uw medewerkers te motiveren, een uiteenzetting van Marc zal je nooit vergeten. Marc is een uitgelezen medium om je team te voorzien van kracht en positiviteit. Hij hanteert daarbij een specifieke aanpak, die rekening houdt met het unieke karakter van je onderneming of bedrijfsfilosofie. Net zoals in zijn grensverleggende prestaties werkt hij alles vooraf uit om de gewenste doelstellingen te bereiken.


55

- VIDEOGRAFIE

Bruno Vanherck bij een tijgerhaai.

ling alom en constant dingen over je hoofd leggen om niet te verbranden. Maar uiteindelijk zou ik een gelijkaardige expeditie onmiddellijk opnieuw willen doen. Om de andere haaien te treffen, moesten we gelukkig niet lang wachten. Hippo: De achtergrondstem die doorheen de film regelmatig in de gedachten van Marc tegen Marc zelf praat, is dat een bekende persoon? Bruno: Eigenlijk is het de haai die spreekt en het is de stem van Martin Sheen. Hippo: Als een rode draad doorheen de film geeft Marc regelmatig een resumé alsof hij via een webcam tegen zijn kinderen spreekt. Ik vond het idee wel goed, maar die boodschappen naar zijn kinderen toe vond ik toch wat overdreven. Wat vind jij ervan? Bruno: Het idee van die webcam kwam van Lieven de Brauwere, de regisseur. De berichten aan zijn kinderen zijn nadien opgenomen en tussen de verschillende filmdelen gemonteerd. Er moest een naar de toekomst gerichte boodschap in komen die misschien op den duur te veel naar zijn kinderen gericht is, maar eigenlijk bedoeld is voor alle toekomstige volwassenen. Iets in

56


de stijl van: “Jullie zijn de toekomst en jullie moeten het zien waar te maken”. Hippo: De bedoeling van de expeditie was alweer een van de grenzen van Marc te verleggen. Deze keer was het om in open water naast enkele van de gevaarlijkste haaien te zwemmen. Het is hem zelfs gelukt met een witte haai te zwemmen? Hadden jullie geen angst tijdens het filmen? Bruno: Uiteindelijk, op het einde van de film, maar ook op het einde van onze vierde vakantietrip, slagen we erin om een witte haai gade te slaan vanuit de kooi. In de film zie je enkel Marc veilig in die haaienkooi zitten. Zaten wij dan in open water? Neen, terwijl Marc alleen in de kooi zat, filmden wij vanuit de boot met een lange paal waarop op het uiteinde de camera gemonteerd zat. Persoonlijk vond ik dat er niet enkel getoond moest worden dat Marc met een gevaarlijke haai gaat duiken, maar dat het ook duidelijk mag blijken dat die gevaarlijke dieren eigenlijk niet zo gevaarlijk zijn. En dat ze eigenlijk niet gevaarlijk zijn, zelfs de witte haai niet, blijkt uit de film. Het mag wel gezegd worden dat er uit veiligheid voor de fotograaf en videografen op een andere locatie gefilmd werd voor het shot waarbij Marc de kooi verlaat. Om dat shot te ma-

ken (hand in de railing, uit de kooi kruipen, …) hebben we een duiklocatie gezocht waar geen witte haai zat, een half uur verder varen. Je moet je immers volledig focussen op Marc en niet op een haai die voorbij zwemt. Om de uiteindelijke shots met de haai te maken zijn we drie dagen bezig geweest met effectief witte haaien ter plaatse. Hippo: Als Marc de kooi verlaat, komt hij heel even letterlijk oog in oog te staan met een witte haai. Een geluksopname of hebben jullie heel wat minutenlang moeten filmen om de juiste compositie te krijgen? M.a.w. was deze opname in het draaiboek gepland? Bruno: Ja (of allez, ongeveer toch). Hippo: Wat vind je van de Halleluja-song op het einde van de film? Bruno: Tja, het geeft duidelijk de climax weer. Hippo: Hoe komt Marc over in de omgang? Bruno: Marc is een aangename persoon die best meevalt als je hem beter leert kennen. Net zoals iedereen heeft hij wel zijn typische eigenschappen en als hij een idee heeft, gaat hij er wel 100% voor, ten koste van alles.


Reportage

Hippo: Binnenkort komt de film uit in de cinema. Als documentaire vond ik het een prachtige film, maar denk je dat deze film weggelegd is voor projectie in de cinema? Bruno: In maart 2011 komt hij uit in cinemacomplex Metropolis. Documentaires scoren nooit goed in de cinema. We hopen dat de Belgische trots de kijker naar deze film krijgt.

Hippo: Wat zijn je plannen voor je volgende film of voor andere expedities? Bruno: Ik ben zelf heel hard bezig met mijn film Ondinesia (de eerste versie – die al enkele keren in de prijzen viel – was 20 min. lang en is verder uitgebreid naar 53 min.). Internationaal is hij al op voorhand aan enkele tv-zenders verkocht. De verdeler vraagt om een reeks over dit onderwerp te maken. Maar ik ben nog aan het afwegen of

ik er tijd voor kan vrijmaken. Ik heb ook een mooi Greenpeace-avontuur achter de rug, waarvan ik hoop dat ik in de toekomst nog gelijkaardige projecten mag filmen. Hippo: Met de prachtige onderwaterfilms die je maakt zal dat zeker lukken. Bedankt voor het interview.  Ivo Madder

Foto’s (2): Ivo Madder.

Persbericht

Allerlei info over duiken, duikmateriaal, duikreizen, enz. bekom je tijdens de Antwerpse Duiksportbeurs.

8e editie

Duiksportbeurs Antwerpen

Op zaterdag 12 maart en zondag 13 maart vindt de Antwerpse Duiksportbeurs plaats. Op onze prachtige nieuwe locatie (Metropolis) van meer dan 2.000 m² kan elke bezoeker alles vinden wat met duiken te maken heeft.

D

e Antwerpse Duiksportbeurs is de enige duikbeurs in België. Vorig jaar telde deze beurs meer dan 4.000 bezoekers. Onze bekende nieuwe locatie, Metropolis Antwerpen, is voorzien van een ruime en gratis parking. Het prachtige interieur, vloerbekleding en uitstekende verlichting leent zich enorm voor deze duikbeurs. Eindelijk geniet ons evenement van een hoogstaande beurslocatie! De toegangsprijs bedraagt 10 euro en de bezoekers zijn welkom op 12 en 13 maart 2011 van 10 uur tot 18 uur. De beurs is voor iedereen toegankelijk, zowel voor ervaren duikers als voor geïnteresseerden

en aspirant-duikers.

Nieuwe locatie Metropolis Antwerpen Groenendaallaan 394 2030 Antwerpen

materiaal vinden en vele promotiestands van reisbureaus en duiklocaties in binnen -en buitenland. Voor meer informatie kan je op de website www.duiksportbeurs.be terecht.  Alexander Lemmens

Op de duikbeurs zullen er verschillende grote duikstanden te zien zijn. Zo zullen er duikclubs en federaties aanwezig zijn die een ruime waaier informatie bieden aan potentiële duikers. Bovendien zal de bezoeker er ook een ruim gamma aan duik-

Op vertoon van dit artikel of door het tonen van een geldige DAN- of CMASkaart krijg je 2 euro korting op de inkomprijs van 10 euro. Uiteraard niet cumuleerbaar met andere acties. Hippocampus jan./feb. 2011

57

Club in de kijker

De winnende wedstrijdfoto: een knipoog naar het veilig oversteken van het zebrapad.

“Doe meer met I Verkeer” onderwater? Duikclub ‘de Kreeft’ nam deel aan een wedstrijd waarbij een sportclub via hun sport veiligheid in het verkeer in beeld brengt. Daar zijn ze op een unieke manier in geslaagd en ze kaapten er bovendien de hoofdprijs mee weg. 58


n oktober 2010 werd aan onze duikclub een uitnodiging bezorgd omtrent een fotowedstrijd ‘Doe meer met verkeerJouw sportclub kan beter’, uitgeschreven door vzw Komimo, te Gent. Deze vzw zette het project ‘Verenigingen voor Verkeersveiligheid’ op poten en stimuleert groepen en sportverenigingen om in hun activiteiten actief aandacht te besteden aan verkeer en veiligheid.

Zo’n uitdaging gaan we in de Eeklose duikclub de Kreeft niet uit de weg, alhoewel dit thema niet meteen voor de hand lag. De veiligheid van onze duikers staat uiteraard in elke training centraal en aan aandacht daaromtrent ontbreekt het zeker niet. Hoe we dit in beeld konden brengen in combinatie met het verkeer was een andere vraag. Het bedenken van de setup werd overgelaten aan Bart Lampaert, de fotoshoot werd uitgevoerd door Petra Van Bastelaere. Beide duikers zijn recreatieve onderwaterfotografen en blijkbaar deze keer dé goeie combinatie. Twee andere Kreeften, Stefanie en Marc, zwommen ettelijke keren heen en weer, tot we uiteindelijk over genoeg ruw materiaal konden beschikken om achter de

computer aan de slag te gaan. Bart wou er immers een niet alledaags prentje van maken en een beetje humor aan toevoegen. Het resultaat is een knipoog naar het veilig oversteken van het zebrapad én meteen ook een prikkel om nieuwsgierige sportievelingen aan te trekken. We hopen dat deze poster onze fascinerende sport eventjes in de kijker zet en laat zien dat ook wij actief bezig zijn met veiligheid, zij het dan onder water. Met het winnen van deze fotowedstrijd is duikclub de Kreeft niet aan zijn proefstuk toe. Sinds een paar maanden zijn zowat overal in het Meetjesland (regio tussen Gent en Brugge) drie verschillende, grote affiches te zien die de duiksport promoten.

Onder de slogan ‘De Kreeft komt boven water’ willen we nieuwe leden aantrekken en onze club − die in 2011 40 jaar oud wordt − in ‘the picture’ plaatsen. Deze posters zijn evenmin alledaags want ze tonen duikers in een situatie waarin je die nooit zou verwachten. Zo springen die duikers met een beetje humor nog meer in het oog. Twee duikers samen op de markt aan een viskraam? Duikers die de trein opstappen? Twee duikers die geschetst worden in de academie voor schone kunsten? Leuk om te doen en leuk om op een speelse wijze de aandacht te trekken.  Bart Lampaert, 3*Duiker, De Kreeft, Eeklo

Hippo las voor u

Duikgids Zeeland

de duikplaats worden ook de gps-coördinaten vermeld, het adres van de duikplaats en een korte beschrijving hoe je er naar toe moet rijden. Bij de beschrijvingen van de duikplaatsen met wrakken krijg je nog wat extra randinformatie over de geschiedenis van het wrak. Tot slot wordt er op het einde van de duikgids een biologische kalender weergegeven waar je per maand kan terugvinden welke dieren je zoal te zien krijgt in Zeeland.

In november 2010 verscheen in navolging van de twee jaar eerder verschenen ‘Duikgids Schouwen-Duiveland’, de ‘Duikgids Zeeland’. Ook dit boek werd geschreven door Marloes Otten.

E

en opmerking over het vorige boek was dat er nergens bij de foto’s vermeld werd welk dier het was. Die bemerking is zeker niet in dovemansoren terecht gekomen, want in dit boek werd er onderaan elke foto vermeld welk dier erop te zien is. De Nederlandstalige ‘Duikgids Zeeland’ is natuurlijk geen boek over de fauna en flora van de Zeeuwse wateren, maar een boek propvol beschrijvingen van duiklocaties in Zeeland. Zeeland wordt niet voor niets dé duikprovincie van Nederland genoemd: gespreid over meer dan 250 fullcolour pagina´s laat Marloes je kennis maken met 17 duikplaatsen in het Grevelingenmeer, 57 duikplaatsen in de Oosterschelde (waar-

van zelfs het Slot Lodijke), 12 duikplaatsen in het Veerse meer en 7 duikplaatsen in de Westerschelde. Bij de kort en bondige beschrijvingen van de bijna 100 duikplaatsen staan duidelijke onderwaterkaarten en schitterende onderwaterfoto´s van Nederlandse en Belgische onderwaterfotografen. Met behulp van sterretjes en visjes geeft de auteur aan of de duikplaats interessant is qua infrastructuur (parkeerplaats, goede toegang tot de waterkant, toilet aanwezig, …) en of er veel of weinig onderwaterleven te zien is. Wanneer je best duikt (bij LW en/of HW), hoeveel stroming je mag verwachten, de maximumdiepte en de fauna en flora die er te zien is, wordt overzichtelijk weergegeven in een apart kadertje. Naast de naam van

Als je duikt in ‘onze wateren’, behoort de ‘Duikgids Zeeland’ eigenlijk tot je standaard te raadplegen literatuur bij het plannen van een duik − alhoewel er natuurlijk nog andere bronnen en mogelijkheden zijn om een duik perfect te plannen. De duikgids is verkrijgbaar voor een bedrag van 27,50 euro bij diverse duikcentra of via www.duikgidszeeland.nl. Via deze website krijg je trouwens up-to-date info over de duikplaatsen, zoals duikverboden, getijdentabel, watertemperatuur en bijzondere waarnemingen.  Ivo Madder


59

Retro Hippo

- VERZAMELD DOOR WIM VAN DOESELAER

45 jaar geleden uit Hippocampe nr.10

december 1966

Theoretisch examen Nationaal Monitor

Belgisch Kampioenschap Onderwaterhockey

Een nieuwigheid, zeer gewaardeerd door de nationale monitors die geen deel uitmaakten van de jury: de tv in gesloten circuit. Vanuit een aangrenzende zaal kon men rechtstreeks aan het examen deelnemen. Door het mixen van de beelden kon men terzelfder tijd de examinator en de kandidaat horen en zien.

Op 10 november werden de eerste officiële Belgische kampioenschappen onderwaterhockey gehouden in het zwembad ‘Wezenberg’. Gespeeld werd volgens de Algemene Internationale CMAS-regels. De club de Walrussen uit Stein (NL) met de meeste wedstrijdervaring, werd vlot kampioen. Eindklassement: 1. Walrussen (NL) 2. Koraal Genk 3. Nautilus Hasselt – Bree 4. Amphora Antwerpen 5. CVD Antwerpen 6. BCD Brussel

Nationale liefhebberswedstrijd voor onderwaterfilm

Nieuwe tabellen van de GERS De ‘Groupe d’Etudes et de Recherches Sous-Marines’ (GERS) bracht onlangs nieuwe tabellen uit opgemaakt onder bevel van fregat-kapitein Plichart. Deze oppuntstelling is gedaan met behulp van een IBM 1620-ordinator die rekening heeft gehouden met de door het beroepsduiken gevraagde inspanning, maar eveneens door de techniciteit van de sportduikers, die dankzij een zeer doorgedreven scholing, op gelijke voet komen te staan met de eersten. De oude tabel blijft geldig voor kleine diepten, d.w.z. tot 38 m. De nieuwe tabel begint dus vanaf de kritische diepte van 40 m. Herinner u dat men volgens de oude tabel een stijging zonder trap mocht doen vanaf deze diepte na een verblijf van 20 minuten. Bij de nieuwe tabel is dat nog slechts na 10 min.

Er werden twee gouden medailles toegekend: • Letot, Bernard (CLAS) voor ‘Mijn duiken in de Rode Zee’. • De Koninck, Staf (Amphora) voor ‘De Rode Zee’. De twee zilveren medailles gingen naar: • Blanpain, Jacques (Gentse Dolfijnen) voor ‘Duiken rond de Malediven’. • Hermann Paul (CPG) en Feys Eddy (Corail) voor ‘Duiken in de Noordzee’.

februari 1976

februari 1986

CMAS-vergadering op Mauritius De ‘Standards and Requirements’ voor nitroxduiker en -instructeur vereisen nog enkele aanpassingen. Ze kunnen dan spoedig in praktijk omgezet worden.

Wat vragen wij? 1. Mensen met sociaal gevoel en geduld. 2. Mensen die regelmatig de oefenstonden kunnen bijwonen omdat vaste begeleiders voor de kandidaten zeer belangrijk zijn.

Rudi Schollaert

Ben je vrij en woon je in de omgeving of heb je kandidaten geef ons een seintje. 

NELOS telt 92 clubs met 4798 leden.


Commissie Duiken met gehandicapten

Mia Sels, onze NELOS-secretaresse, heeft de fakkel overgedragen aan Luce De Smet, voormalige BEFOS-secretaresse, die zich nu voltijds voor de NELOS zal inzetten. Mia, ik dank je in naam van al degenen die het voorrecht hadden om met jou samen te werken. Dank voor je enthousiasme en voor de tijd die je onbaatzuchtig spendeerde aan de NELOS en vooral voor je verdraagzaamheid en je geduld.

Statistieken

60

februari 1996

uit Hippocampus nr. 107

Mia Sels

uit Hippocampe nr. 57

uit Hippocampus nr. 157

25 jaar geleden

René Crepin

35 jaar geleden

15 jaar geleden

Wat krijg je daarvoor terug? 1.Een toffe vriendenkring. 2.Sociaal contact. 3.Waardering voor je inzet.

Lic. A6285

in t s i l a i c e sp

n e z i e duikr ndjoy.be la e v ra .t w ww

Antwerpse Duiksportbeurs Op een nieuwe locatie!! 12 & 13 maart 2011 van 10 tot 18u

PROMOTIES

Materialen (verkoopbeurs) Reizen Duiklocaties in binnen en buitenland

Groenendaallaan 394 2030 Antwerpen www.duiksportbeurs.be [email protected] 0032(0)495/82.64.74

Bredabaan 878 B-2170 Merksem (Antwerpen) Tel. +32(0)3-289 85 68 Fax. +32(0)3-283 93 36 [email protected] Hippocampus jan./feb. 2011

61

- DUIKPLAATS

Sinds begin jaren ‘70 ligt het betonnenwrak half Aannemer Timmerman uit Yerseke is volop bezig met de berging van het wrak. in de modder ter hoogte van Schelphoek.

Wrakduiken in het Grevelingenmeer Onderdeel van het Masterplan Zeeland – dat al eerder in Hippocampus besproken werd – is het afzinken van een betonnen schip in het Grevelingenmeer. Nog voor de zomer van 2011 zou het duiken op het wrak mogelijk zijn.

H

et afzinken van het betonnen schip is een project waar de NOB sinds 2009 samen met Rijkswaterstaat Zeeland, Provincie Zeeland, Gemeente Schouwen-Duiveland, Natuur- en Recreatieschap De Grevelingen en Dive-Inn De Kabbelaar mee bezig is. Het schip is zo’n zestig meter lang en werd begin de jaren ‘70 in de Oosterschelde achtergelaten ter hoogte van het gebied de Schelphoek. Daar lag het gedeeltelijk verzonken in de modder. Het schip wordt momenteel in de Schelphoek geborgen en zal vervolgens bij duikplaats de Kabbelaar in het Grevelingenmeer worden afgezonken. Het verplaatsen van dit schip is een uniek project: in Nederland is het nog niet eerder voorgekomen dat een schip van dit formaat voor de duiksport is afgezonken. Het schip wordt dan ook gezien als een nieuwe impuls voor het toerisme in Zeeland en ZuidHolland en de duiksport in het bijzonder. De omgeving van de Brouwersdam wordt een

62


attractie rijker! Op termijn draagt het schip als kunstmatig rif bij aan de verrijking van het onderwaterleven in de Grevelingen. Dit vooruitzicht heeft de betrokken partijen het afgelopen anderhalf jaar gestimuleerd hard te werken om alle randvoorwaarden voor het project in orde te krijgen. Inmiddels zijn de laatste hordes genomen en is aannemer Timmerman uit Yerseke begin januari begonnen met de berging van het schip. De pers werd op 21 januari 2011 uitgenodigd om getuige te zijn van de laatste voorbereidingen. De planning is om het schip dit voorjaar bij duikplaats De Kabbelaar, nabij de Brouwersdam, af te zinken. Wrakduiken in het Grevelingenmeer is vanaf dat moment iets dat alle binnen- en buitenlandse duikers aan hun duikagenda kunnen toevoegen!

De ruimen zijn bijna leeggepompt. De gaten in de romp nog dichtmaken en dan kan het transport naar de Grevelingen aanvangen.

Hippoëzie

Luister naar de stemmen van het water Luister naar de stemmen van het water. In ’t water rust de wijsheid van de aarde. Vuur is schoon, maar bedriegt de zinnen. Water woont met nacht in droomtijd samen. Laat het water langs je oren ruisen. Sluit je ogen toe en wees tevreden. Nevel is functie van het licht. In de nacht spreekt water luid en helder.

 Ivo Madder

T. van Baaren

Foto’s (3): Anne Schulze.

Reportage

Bondsnieuws

- COMMISSIE DUIKONDERRICHT - SUBCOMMISSIE JEUGDDUIKEN

Specialisatieopleiding

Jeugdduiken

N

aar jaarlijkse gewoonte vindt de Specialisatieopleiding Jeugdduiken in het najaar plaats. Dit jaar gebeurt het opleidingsweekend niet in de loop van oktober, maar wel op zaterdag 19 en zondag 20 november 2011. Ben je geïnteresseerd om Evaluator

Foto’s (2): archief Subcommissie Jeugdduiken.

Ben je geïnteresseerd om Jeugdduikertjes op te leiden? Dan is dit bericht voor jou bestemd. Jeugdduiken te worden? Meld je dan tijdig aan bij Hannelore Sprengers via [email protected]. De nodige info over de Specialisatieopleiding Jeugdduiken zal in de Hippocampus van juni 2011 staan.  Hannelore Sprengers

Hippo las voor u

De nieuwe cursus

‘Onderwatervideografie’ Welke camera heb ik nodig? Welk onderwaterhuis koop ik? Welk montagepakket is het beste? Welke computer heb ik nodig? Hoe begin ik er aan?

D

at zijn slechts enkele van de vragen die menig potentiële filmer zich stelt. De nieuwe cursus Onderwatervideografie, die onder impuls van JeanJacques Rietjens door de Werkgroep Video van de Audiovisuele Commissie NELOS tot stand kwam, beantwoordt een deel van die vragen. De cursus dient ook als basis voor de lessen over onderwatervideo-

grafie, die op regelmatige basis worden georganiseerd. Het werd een duidelijk boek, met mooie verklarende illustraties en beelden. Het werd op het jongste NELOS-Festival voorgesteld en is verkrijgbaar via de NELOS-boetiek aan 25 euro. Het wordt telkens slechts in beperkte oplage gedrukt volgens het moderne ‘print-on-demand’-

systeem en het kan daardoor voorkomen dat je even moet wachten voor je het in handen krijgt. Tijdig bestellen is dus de boodschap! Voor meer informatie: [email protected]

 Roland Wantens

ADVERTENTIE


63

Club in de kijker

Jongste gebrevetteerde NELOS-duiker LInksboven: Jaron op zijn ‘doop’. Rechtsboven: Jaron Vansteeland ontvangt zijn Bronzen Dolfijn uit handen van Walter Willems. LInksonder: Jaron Vansteeland.

Foto: Kris Vansteeland.



Foto: Natasha Watershoot.

Rechtsonder: Jaron juist voor het ondergaan.

Als we ons niet vergissen was Jaron Vansteeland eind juli 2010, op een leeftijd van 8 jaar en 6 maanden de jongste gebrevetteerde NELOS-duiker. Een zeer verdienstelijke jeugdduiker van Duikschool Splash.

B

egin september 2009. “Zeg Walter, mag ik ook beginnen duiken?”. Deze vraag werd mij gesteld door Jaron Vansteeland op 5 september 2009. Zijn broer, Milan, dook al twee jaar bij ons − Duikschool Splash − en uiteraard wilde ‘kleine’ broer zo vlug mogelijk de evenknie worden van ‘grote’ broer. “Zeg eens Jaron, hoe oud ben jij eigenlijk?”, was natuurlijk mijn wedervraag, want ik zag dat Jaron werkelijk een maatje kleiner was dan broerlief. “In februari van volgend jaar word ik 8 jaar”, was zijn antwoord. “Nou Jaron, dan zal je toch moeten wachten tot februari van volgend jaar nietwaar, want je moet weten dat de duiksport binnen onze NELOS maar mag beoefend worden vanaf 8 jaar”.

64


Ik zag op dat ogenblik dat onze Jaron een grote desillusie onderging, want zijn hoofd ging naar beneden en zijn lippen begonnen te pruilen. “Wees maar niet bedroefd Jaron, die enkele maanden zullen zo voorbij zijn. Laten we het volgende afspreken: na de eindejaarsvakantie kom je mee met je broer en dan kan je de eerste weken van volgend jaar eens tonen hoe goed jij wel kan zwemmen. OK?”. Zo trachtte ik de kleine Jaron toch een beetje op te beuren. “Ja, ja, …”, was zijn antwoord − dat niets aan de verbeelding overliet.

eerste training Januari 2010. “Walter, ‘k ben hier hoor, mag ik nu meezwemmen?”. “OK Jaron, je mag mee in het zwembad. Maar enkel om

te zwemmen hé, want je moet eerst nog naar de dokter om je te laten onderzoeken. Je wilt toch wel weten of je mag duiken van de dokter he?». Waarop terug zijn reeds gekend «Ja, ja, ...» weerklonk. Eigenlijk deed mijn hart wel een beetje pijn op dat ogenblik. Iemand die zo jong, zo gedreven was om te beginnen duiken, dat kom je echt niet veel tegen. 24 februari 2010. “Walter, ik mag duiken van de dokter! En ik heb mijn duikbril en zwemvliezen mee”. Ja, nu was er echt geen houden meer aan. Jaron was pas 8 jaar geworden en goedgekeurd door de dokter. Hij had zich blijkbaar zeer goed voorbereid en zijn gezicht straalde van tevredenheid. “OK Jaron, komaan man, we gaan er aan beginnen”. Zo begon de duiktraining bij onze jeugdduikertjes van de benjamin van de club. Zijn gedrevenheid en inzet waren zo groot, dat Jaron vrij vlug naar de volgende klas kon. Hij zou desnoods zelf wel zeggen aan de lesgever, hoe het moest. Want hij had zijn ‘grote’ broer al horen zeggen hoe dat allemaal in zijn werk ging. Een 8-jarige is natuurlijk zeer speels. En soms moest Jaron tot de orde worden geroepen, in de kleedkamer, onder de douche en heel soms zelfs in het zwembad, want Jaron was soms wel eens overmoedig en dat … mocht natuurlijk niet. Maar zijn inzet was werkelijk zo enorm, dat zijn evolutie echt als een raket de hoogte in ging. En dus kwam Jarons doopduik er aan. Op 19 juni 2010 was het zo ver: Jaron ging voor de eerste keer ‘echt onder water’; in open water wel te verstaan. Een ramp dachten wij, want de zichtbaarheid liet enorm te wensen over. Maar nee hoor, Jaron was zeeeer tevreden. Hij had visjes gezien en krabben en schelpen en

…weet ik nog wat allemaal? Hij kon niet vlug genoeg praten om zijn emoties aan ons over te dragen. Hij vond het blijkbaar een prachtige duik. Wij echter niet, want de zichtbaarheid was echt abominabel. Vermits Jaron nu in de toekomst de wateren van Neptunus moest trotseren, moest hij natuurlijk ook ‘gedoopt’ worden. Een klein ritueeltje waarbij gretig gebruik wordt gemaakt van bloem, cola en een zeer speciaal ‘drankje’. Zelfs veel volwassenen kokhalzen bij dit gebeuren. Jaron gaf echter geen krimp. De tweede duik van Jaron verliep nog positiever. Deze keer was de zichtbaarheid zeer

goed. Er werd gedoken in Brouwershaven in het Grevelingenmeer. Jaron dook – voor de eerste maal – volledig alleen op de buddylijn. Normaal duiken wij met de kinderen arm in arm, later hand in hand en uiteindelijk aan – een korte – buddylijn. Een echte opsteker voor zijn vertrouwen natuurlijk. Dan … de derde duik, de laatste vooraleer Jaron zich Bronzen Dolfijn mocht noemen. En ook nu liep alles van een leien dakje. Onze Jaron was echt wel klaar om gehomologeerd te worden. Zo vlug, en tevens zo goed, voor zo’n jong duikertje … daar moesten we toch wel iets speciaals voor doen.

Vandaar dit verhaaltje, speciaal voor Jaron – de jongste duiker van NELOS. Beste Jaron, wanneer je dit leest (want hij weet niets van dit artikeltje), weet dan dat wij dit echt alleen voor jou gedaan hebben, omdat we je willen bedanken voor je enorme inzet, ook al ben je nog zo jong, en omdat je alle lesgevers veel mooie momenten hebt laten beleven. Bedankt Jaron. We hopen met zijn allen dat je nog zeer lang mag genieten van de duiksport. 

Walter Willems, zijn lesgever

Hippo las voor u

Jouw eerste duik in Zeeland We bespreken ‘Jouw eerste duik in Zeeland’ wel onder de rubriek ‘Hippo las voor u’, maar het betreft in dit geval geen boek, maar een dvd vol prachtige onderwaterbeelden van de Oosterschelde.

A

l heel veel jaren zie ik diverse films over de Zeeuwse onderwaterwereld de revue passeren. De één is al wat beter dan de andere. Regelmatig zijn er enkele films tussen die als het ware uit het oog springen en dan denk je: “Dit kan niet meer verbeterd worden”. Maar dan vergeet je wel dat de opnameapparatuur steeds verbetert en dat videografen zich steeds meer verdiepen in onderwateropnametechnieken en zelfs in onderwaterbiologie, waardoor het eindresultaat alsmaar beter wordt. Als je daarenboven ook nog de juiste ondersteunende geluiden, muziek en informatieve tekst – ingesproken door iemand met een radiofonische stem – aan de beelden toevoegt, dan krijg je echt professioneel ogende documentaires. De film ‘Jouw eerste duik in Zeeland’ is zo’n film van de betere categorie, waarbij ik weeral eens denk: “Kan dit nog beter?”. De fascinerende wereld in de kraamkamer van de Noordzee – de Oosterschelde – wordt er uitgebreid in beeld gebracht door Peter van Rodijnen. Het is wel geen film met een duidelijk verhaal en informatie tekst ontbreekt ook. Daarentegen geven de prachtige kleurrijke beelden – die in het

begin soms wat overgesatureerd zijn – duidelijk weer wat er zoals te zien is in de Oosterschelde en de namen van de dieren worden subtiel in beeld gebracht. Het is Peters passie om iedereen mee te laten genieten van zijn onderwateravonturen en als cameraman en eindmonteur van zijn eigen films lukt dat zeer goed. Met meer dan 30 minuten beeldmateriaal word je tijdens het bekijken van de dvd meegesleurd in de voor beginnende duikers nieuwe wereld. Maar niet enkel zij, ook de gevorderde duiker en de niet-duiker zullen verrast zijn door al het moois dat er in ‘onze wateren’ te zien is. Peter heeft trouwens uniek beeldmateriaal op de dvd geplaatst, zoals de verschaling van een Europese zeekreeft, de voorplanting van twee wulken, een heremietkreeft die de eieren van de wulk opeet, een kluwen van tientallen gestippelde dieseltreinwormen en als eindbeeld pijlinktvissen die hun eieren afzetten. Dankzij de mooie, zuivere en krachtige beelden met goede ondersteuning van de rustgevende ‘New Age’ muziek kreeg ik het gevoel dat ik zelf aan het duiken was. Op Peters website www.nudibranch.nl kan je de trailer van ‘Jouw eerste duik in

Zeeland’ bewonderen en alvast zelf oordelen over de kwaliteit. Op die website moet je trouwens even rondneuzen, het is de moeite waard. Via foto’s en films kom je er heel wat te weten over het prachtige onderwaterleven.  Ivo Madder

Met het duikseizoen voor de deur is de schijf bedoeld om niet-duikers te verbazen, beginnende duikers enthousiast te krijgen en ervaren duikers te vermaken. Je kan de dvd kopen in de betere duikspeciaalzaken of via de website www.nudibranch.nl. De dvd kost € 11,95 (inclusief BTW, maar exclusief verzendkosten). Meer info op de website. Hippocampus jan./feb. 2011

65

Rlose-upe C eportage

- REISVERHAAL

NELOS-fotograaf

In de kijker

Rifbaars in een poetsstation.

Paarse spons.

Koraalmeervallen.

Zeeschildpad met twee remora’s.

Knuffelen?

Een goed gecamoufleerde blennie.

66

Hippocampus jan./feb. jan./feb.2011 2011

‘On her knees’ in het Zilvermeer.

Naam: Willems Voornaam: Alain Brevet: 1*Instructeur Fotografiebrevet: nog geen Club: duikschool Amfibie Turnhout Duik sedert: mei 2005 Aantal duiken: 700 Aantal foto duiken: 50 Duikplaatsen: Belgie, Nederland, Duitsland, Egypte, Mexico. Camera: Canon EOS450D. Behuizing: Ikelite Lenzen: Standaard Canon 18-55. Flitsen: Ikelite DS50 (aan het sparen voor Ikelite DS161) Website: www.aquafoto.be

Juveniele sepia.

Grotduik.

Hippocampus Hippocampus jan./feb. 2011

67

Club in de kijker

35 jaar Tarpoenduikers Op zaterdag 23 oktober 2010 vierden de leden van Duikschool Tarpoenduikers Wenduine hun 35-jarig jubileum.

A

ls oprichtingdatum van de duiksportvereniging schrijven wij september 1975. Een vijftal houders met het West-Vlaams brevet van Autonoom Duiker (het huidige brevet voor Brandweerduikers en uitgereikt door de West-Vlaamse Provinciale Brandweerschool), stichten er de nieuwe duikclub ‘Tarpoenduikers Wenduine’. In de loop van 1976 sluit deze sportclub aan bij de Belgische Duikfederatie BEFOS en verwerft gelijktijdig officieel het vzwstatuut. Om als duikschool geregistreerd te worden, wordt er een instructeur als eerste lid ingeschreven op de ledenlijst van de club en onder het peterschap van Dirk Van Mullem (Federaal Monitor of het huidige 2*Instructeur) ontvangen de Tarpoenduikers dan ook het statuut van ‘duikschool’. De vereniging staat in 1978 mede aan de doopvont van NELOS. Op dat moment hebben de Tarpoenduikers al zo’n 35 duikers ingeschreven als ‘eerste lid’.

68


In de loop van de jaren tachtig groeit de club steeds verder uit en kunnen de leden genieten van hun eerste eigen clubhuis, tevens voorzien van de nodige faciliteiten en leslokalen. Gedurende het jaar 1993 wordt de kaap van de 100 leden voor de eerste maal overschreden en stevenen onze Tarpoenduikers af naar de titel van vierde grootste autonome duikschool van West-Vlaanderen. Ondertussen kon de sportclub rekenen op de medewerking van 13 ingeschreven instructeurs en drie 4*Duikers (nu Assistent-Instructeurs). In april 2009 vierden wij de inhuldiging van ons gloednieuw clubhuis, gelegen in de ‘Residentie Tarpoenduikers’ te Wenduine (cfr. zie verslag in Hippo mei/juni 2009). Vandaag de dag zijn de jubilerende Tarpoenduikers een duikschool met een stevige reputatie zowel binnen als buiten de West-Vlaamse provinciegrenzen. Op naar 40 jaar Tarpoenduikers in 2015! 

Jean Carl Fonteyne

Filmstrip 1: sfeerbeelden receptie. Filmstrip 2: Enkele jubilarissen-bestuursleden worden gehuldigd. Speech van de Burgemeester van De HaanWenduine, Mevr. Christine Beirens. Speech van Sven Vandekerckhove, vertegenwoordiger van NELOS en WEVOS. Groepsfoto met afgevaardigden van het Schepencollege van de gemeente De Haan-Wenduine, Sven Vandekerckhove en leden van het Bestuur van de Tarpoenduikers. Foto’s: Catharine Dumolin. Filmstrip 3: Sfeerbeelden feesttafels en hét dessertbuffet! Sfeerbeelden van het aansluitende dansfeest. Foto’s (3): Catharine Dumolin.

Hippo las voor u

World Atlas of Marine Fauna We bespreken twee superdikke naslagwerken van Helmut Debelius: zijn recente ‘World Atlas of Marine Fauna’ en zijn al eerder uitgegeven ‘World Atlas of Marine Fishes’.

H

elmut Debelius, de bekende auteur van diverse boeken over de fauna en flora van de onderwaterwereld, was aanwezig tijdens het NELOS Fotoen Videofestival. Hij gaf er een interessante voordracht over zeepaardjes en hun soortgenoten. Hij bood er ook zijn boeken aan. Ook zijn recent boek ‘World Atlas of Marine Fauna’, dat hij samen met Rudie H. Kuiter uitbracht, kon je er kopen.

Sommigen onder jullie kennen misschien het in 2006 uitgegeven superdikke boek ‘World Atlas of Marine Fishes’, een uitgave van Helmut Debelius en Rudie H. Kuiter. Hierin vind je meer dan 6.000 foto’s terug van mariene vissen. De ongeveer 4.200 vissoorten die worden beschreven, zijn zeer waarschijnlijk te zien bij het duiken, snorkelen, of bij de aquariumhandelaar. Op elke pagina worden zoveel mogelijk foto’s bij elkaar geplaatst, maar desondanks blijft alles duidelijk en overzichtelijk. Het is dan ook niet verwonderlijk dat dit naslagwerk als leidraad gebruikt wordt voor de identificatie van vissen van zowel tropische als gematigde gebieden. Interessant voor het opzoeken van hun wetenschappelijke namen of indeling. Afhankelijk van de grootte en de populariteit van de groepen of families worden inleidingen en algemene informatie beschreven over de verspreiding, de leefomgeving, het aantal soorten, interessante feiten over hun gedrag en zelfs of ze al dan niet geschikt zijn om in een aquarium te houden. In het geval van ‘zeer grote gezinnen’, zoals lipvissen, juffertjes of grondels, worden er afzonderlijke beschrijvingen gegeven over elke onderscheidende groep of subfamilie. Hardcover, 730 pagina`s dik! Engelstalig, 80,00 euro.

van ongewervelde zeedieren van de wereld. Dit naslagwerk is vooral gericht op mensen die een grote belangstelling hebben voor de kleine zeedieren – andere dan vissen – die ze tegenkomen. Net zoals in de ‘vissenatlas’ worden hier soorten gepresenteerd die men mogelijk te zien krijgt bij het duiken of snorkelen in de zee of bij de aquariumhandelaar. De meeste van de besproken soorten komen voor op ondiepe riffen in de tropische zeeën. Vooral uit de Zuidoost-Aziatische regio’s, waar men de grootste soortenrijkdom aantreft. Deze ‘onderwater wereldatlas’ bevat veel van de bekende schaaldieren (zoals kreeften, krabben en garnalen), sommige wormen (zoals borstelwormen en platwormen), de gevarieerde weekdieren (zoals zeenaaktslakken, schelpdieren – zoals levende kaurischelpen – en inktvissen) en diverse andere groepen van mobiele ongewervelde dieren, zoals stekelhuidigen (zeesterren, zee-egels en zeekomkommers). Vooral de populaire groepen, symbiotisch levende schaaldieren en koppotigen komen uitgebreid aan bod. De zeer grote groep van kleurrijke zeenaaktslakken worden minder uitgebreid behandeld. De reden hiervoor is dat Helmut ze al uitgebreid toonde in zijn boek ‘Nudibranchs of the World’. Wel brengt hij nu andere families in beeld, zoals parapluslakken en zeehazen. De meeste dieren in het boek werden gefotografeerd in hun natuurlijke biotoop, dus niet in een aquarium. Voor de identificatie van de dieren zijn de getoonde foto`s groot genoeg om bepaalde details te zien. Het is het ideale hulpmiddel om hun wetenschappelijke namen te vinden en ze te classificeren. Hardcover, 726 pagina`s dik! Engelstalig, 80,00 euro.

mariene fauna

besluit

Het in juli 2009 uitgegeven boek ‘World Atlas of Marine Fauna’ is Helmuts recentste boek. Met meer dan 8.200 kleurenfoto’s toont dit boek de grote verscheidenheid

De ‘World Atlas of Marine Fauna’ is een waardevol naslagwerk voor de grote verscheidenheid van ongewervelde zeedieren die we kunnen bewonderen in de

mariene vissen

Lysmata debelius, de door Helmut Debelius ontdekte poetsgarnaal.

wereldzeeën. Samen met de ‘World Atlas of Marine Fishes’ hoort het zeker thuis in je bibliotheek. Als duiker of snorkelaar is het immers altijd leuk om te weten wat je nu eigenlijk juist gezien hebt onder water. Helmuts boeken kunnen daar zeker bij helpen. Daarnaast is niet onbelangrijk om – met behulp van boeken over de onderwaterfauna en -flora – anderen te laten weten en te laten zien wat er leeft in die ‘natte wereld’, om zodoende onze zeeën en oceanen te beschermen. Vandaar dat Sea First Foundation (SFF) – de organisatie die instaat voor de bescherming van de oceanen – recent een contract afgesloten heeft met Helmut Debelius om zijn boeken in België te verdelen via SFF. Tip: tijdens evenementen van SFF worden de boeken verkocht aan een sterk gereduceerde prijs.  Ivo Madder

De boeken die Helmut Debelius geschreven heeft. Sommigen werden vertaald in het Nederlands, maar de meeste zijn enkel verkrijgbaar in het Engels of Duits.

Helmuts boeken kunnen besteld worden via Sea First Foundation (SFF). Dit kan via de webshop van SFF of door rechtstreeks een mailtje te sturen naar judithwouters. seafirst.eu (Judith Wouters, voorzitter van SFF België). Het aanbod is te bekijken via www. seafirst.be (tab ‘Shop’). Daar staat ook de informatie over inhoud, prijzen en verzendingskosten bij. Wil je de verzendkosten vermijden, dan kan je de boeken – na afspraak – afhalen bij Judith Wouters, Rechtstraat 84, 2570 Duffel.


69

Jeugdduikhoekje

- SKUBBA & FRED

Cartoon: Peter Bosteels.

Nylon kousen “Een neopak?”, vroeg Skubba verbaasd. Jawel, zijn moeder had hem een echt duikpak gekocht. Waw! Tof!

ren als al die luchtbelletjes uit zijn pak ontsnapten? Zou hij wegvliegen zoals een luchtballon? Hij bleef met zijn voet halverwege zijn broekspijp steken. Wat nu?

F

“Wat ik je nog wil vertellen is dat neopreen niet echt gemakkelijk glijdt. En zoals een elastiek moet je het ook een beetje rekken omdat het goed aan je lijf moet plakken”, verklaarde Fred. “Maar hoe geraak ik er dan in zonder dat ik het scheur?”, vroeg Skubba − nog steeds met de gedachte aan een door de lucht wegvliegende ballon.

red nam een stuk krijt en tekende een stuk kaas met gaten op het voetpad. “Neopreen is zoals een boterham met kaas”, verklaarde hij. Skubba keek nogal verbaasd. “Heb ik een pak van kaas gekregen? Moet ik daarmee duiken? Kaas is toch geel en mijn pak is zwart?”. “De buitenste laag − de boterhammen − beschermt de binnenkant tegen scherpe dingen”, verklaart Fred. “De binnenkant − de dikke laag kaas − is net zoals een elastiekje van rubber, maar in deze rubber zitten luchtbelletjes gevangen. Hierdoor krijg je het minder snel koud in het water”. Skubba had het woord water gehoord en dacht al niet meer aan de kaas, maar aan duiken. Hij wou zo snel mogelijk in dit pak en in het water. Maar erin kruipen viel tegen. Hij wou niet te veel kracht gebruiken omdat hij bang was om de neo-dinges kapot te maken. Want wat zou er gebeu-

70


“Doe je kousen aan”, zei Fred. “Mijn kousen?”. “Jawel, het zal beter gaan”. Toen Skubba met kousen aan in zijn pak wilde stappen, kwam moeder terug in de garage. Ze had een paar nylon kousjes bij. “Neem deze hier. Ze zijn toch een versleten”, zei ze tegen Skubba. Skubba keek vragend naar Fred. Vond zijn vriend ook dat hij vrouwenkousen moest aantrekken? “Juist, ja. Trek ze aan”. Fred klonk duidelijk enthousiast. “Nylon glijdt nog beter dan

katoen. Trek ze aan!”. En inderdaad, met moeders kousen ging het heel gemakkelijk. Maar moest hij nu ook nylon handschoenen dragen om zijn armen in het pak te steken? Fred had de vraag al voelen aankomen en stond met een plastic zak van de beenhouwer in zijn handen. “Trek die over je handen en steek dan je arm in je pak”, zei Fred. “Maar ik kan toch moeilijk met die zak aan mijn handen duiken?”, vroeg Skubba verwonderd. “Steek je arm er door”, zei Fred opnieuw. Nadat Skubba’s hand uit de mouw kwam piepen, trok Fred de zak weg en deed hem over de linkerhand. Twee benen en twee armen in het pak. Nu nog goed aantrekken zodat alle plooien weg waren. Een eerste keer een neopreenpak aantrekken voelt een beetje als ingegraven zijn onder het zand op het strand. Skubba voelde zich echter dolgelukkig en als een echte duiker voor de eerste keer in een echt duikpak. Hij stond te glunderen. Hij was klaar voor een volgend avontuur.

 Patrick Van Hoeserlande

Gekke promotieprijs

voor het voorseizoen 2011 voor groepen met eigen instructeurs van 28 maart tot 30 april 2011

€ 503

6 dagen - 6 nachten Vol pension met 10 duiken en het vullen van de ﬂessen inbegrepen.

Een korting van € 250 voor minimum 10 duikers en een korting van € 503 voor minimum 15 duikers. Van het avondmaal van zondagavond tot het ontbijt van de volgende zaterdagochtend in een hotel 2** op korte afstand van het CIP (*) Duiken in het Nationaal Park van Port-Cros en op de mythische wrakken van de azurenkust. • Prijs zonder logies : € 270 voor 10 duiken. • Duikcentrum op 5 meter van de boten. • Vullen met nitrox mogelijk. • Lokaal voor het materiaal en douche. • Bijzondere duikplaatsen met scholen barrcuda’s, mérous in overvloed, dorades, murenen en zeeduivels van de Middellandse Zee (jawel, manta’s dus !) en dolﬁjnen. (La Gabinière, Pointe du vaisseau, pointe de Montremian en nog een twintigtal duikplaatsen). Zonder de wrakken van de Donator, de Grec, de Rubis, de Togo (in het geheel een 15-tal wrakken) te vergeten.

CIP LAVANDOU

SUR LE PORT - 83980 LE LAVANDOU Tél: +33-4-94-71-54-57 Fax: +33-4-94-15-13-09 www.cip-lavandou.fr [email protected]

(*) Wat logies en eetmalen betreft handelen wij als tussenpersoon in functie van het mandaat dat u ons toevertrouwt om te handelen in uw naam.

DE ZEEMAN PRO nv PROFESSIONAL DIVING EQUIPMENT

Waar service het belangrijkste produkt blijft! ELKE DAG TOT UW DIENST van 10u tot 12u30 en van 13u30 tot 19u zaterdag van 10u tot 18u

DE ZEEMAN

Jubellaan 54 - 2800 Mechelen Tel. 015/43.01.31 - Fax 015/43.01.35 [email protected]

www.dezeeman.com

UW DUIKSPORTZAAK MET EEN PRIMA SERVICE

- Alle kwaliteitsmerken - Vulstation 300 bar - Eigen hersteldienst - Verhuur duikmateriaal

TE HUUR DEMONSTRATIE DUIKTANK - op wielen - L3m x B2m x H2m - met 5 vensters 80x100 cm - geleverd met filter en verwarmingssysteem

PAUL DE WEERDT Welleweg 72 - 9320 Erembodegem Tel: 0475/73 25 74 www.aqualand.be - [email protected]

Open: di-wo-do-vr: 18-21 u & za: 10-12 u en 13-18 u

Luc en Miet Stevens

Kaulillerweg 62, 3990 Grote-Brogel Tel: +32 (0)11 44 88 24 [email protected] www.desportduiker.be

De meest complete duikshop met alle bekende merken.

In februari tombola met superprijzen!!!

Zoals ontspanners, duiklampen, tassen, brillen...en veel meer! dinsdag woensdag donderdag vrijdag zaterdag

Openingstijden: 13.00 - 18.00 uur 13.00 - 19.00 uur 13.00 - 20.00 uur 13.00 - 19.00 uur 10.00 - 16.30 uur

300 m2 duikshop met computergestuurd “NITROX” vulstation


71

Webdiving

Subaquacuriositeit Als ik langs onze wegen scheur, zie ik hier en daar zandwinningsputten. Mijn interesse gaat niet naar de omgeving van de putten, maar naar het wateroppervlak. Of beter gezegd, naar wat er zich daaronder zou kunnen bevinden. Steeds heb ik de neiging om me een fauna en flora voor te stellen in functie van de directe omgeving en de kleur van het water. Wat mijn fantasie als onderwatertafereel ook voorschotelt, steeds kom ik tot de kernvraag: zou je hier kunnen duiken? Tja, sinds ik meer dan 15 jaar geleden met duiken begon, doorleef ik dagelijks de betekenis van het woord ‘subaquacuriositeit’.

O

ok onder de URL van een site ligt er telkens een nieuwe wereld klaar om te ontdekken. En zoals we een boek oordelen op de cover, zo evalueren een heleboel internauten het potentieel van een site op de kwaliteit van de homepage. Webmasters weten dit maar al te goed. Je mag echter niet alles geloven wat je onder deze laag op het net vindt. Hoewel Disney films willen laten geloven dat mooi ook goed is, is dit op het web niet zo. Sommige sites of aangeboden producten bevatten gewoonweg onzin. Zo wordt er sinds dit jaar een spel te koop aangeboden met de naam: Dive! Diver! Die! Afschuwelijke titel. Maar, als je de spelregels in het echt zou volgen dan ga je er zeker aan dood. De bedoeling van dit bordspel is dat je gaat duiken naar schatten. Daarbij gebruiken alle spelers één duikfles die op de boot blijft staan (?). Telkens, voor je gaat duiken, dobbel je om te zien hoeveel zuurstof je zal verbruiken. Ja, je leest het goed: zuurstof! Met schatten op minstens 100 meter diep, sommige op 600 meter (!), staat dit gelijk met een zekere dood. Hopelijk bevat het bord een waarschuwing om dit niet in het echt uit te proberen. Geloof je me niet? Kijk dan maar eens op www.boardgamegeek.com/ boardgame/82572/dive-diver-die.

Natuurlijk vind je ook nuttige informatie over duiken op het net. De website

72


http://scubadivingpro.org verzamelt een pak interessante artikels over van alles en nog wat over duiken. Ik had een paar onderwerpen in mijn hoofd en vond voor elk daarvan een artikel. Ik heb de inhoud wel niet op juistheid gecontroleerd. Het is dus lezen en gebruiken op eigen risico. En dat duiken niet altijd serieus moet zijn, bewijst de ludieke materiaallijst die je op de site kan vinden.

Mocht je met een creatievere geest toch onderwerpen uitdenken die je op bovenstaande URL niet besproken ziet, dan vind je zeker iets op het internet. Als je het ook niet in onze Hippocampus vindt, kijk dan eens op de volgende site met interessante artikels www.dtmag.com.

Wat voor de jeugd bestemd is, is soms leerrijk voor volwassenen. Het e-learning project ‘Planet Zee’ is bestemd voor jongeren

uit het hoger secundair, maar zal iedereen die geïnteresseerd is in het hedendaags onderzoek van de kust, zeeën en oceanen aanspreken. Planeet zee tracht jongeren kennis en inzicht bij te brengen over het wetenschappelijk onderzoek van het nat gedeelte van onze aardbol. Het steunt op een combinatie van groepsopdrachten, theoretische modules en praktische thema’s. Het thema ‘Schimmen uit de diepzee’ is een aanrader, want het gaat over duiken! Ook de bijbehorende lesfiches zijn interessant. Misschien een idee om je volgende reeks theorie van het duiken te stofferen? Neem contact op met de Zeeleeuw via www.planeetzee.org.

Na al die jaren op het internet te duiken, heb ik de indruk dat ik de limieten bereikt heb. Natuurlijk kan dit niet! In mei 1993 waren er slechts 50 websites wereldwijd, maar op 17 december 2010 waren er al 150 miljoen geregistreerde sites en 13,5 miljard pagina’s. Het woord ‘duik’ levert een slordige 1.270.000 hits op. Al is slechts 1% interessant, dan nog kan ik er jaren over schrijven. Hulp in de selectie is dus meer dan welkom op patrick.van.hoeserlande@ advalvas.be. 

Patrick Van Hoeserlande

DE ZEE is uw omgeving DUIKEN IS uw passie

vanaf

€ 50 0 P ER W

EEK

61 1 55 93 56

0

STAGES: - opleidingen - fotografie - bio

www.victoria-croisieres.com

Le Cheslé ligt vlakbij Philippeville, in de directe nabijheid van de camping vindt u wel 6 verschillende

duikmogelijkheden, o.a. de stuwmeren van de Barrage de l’Eau d’Heure en in 5 steengroeven!

Allemaal bereikbaar binnen 20 minuten van de camping. Voor uw duikclub kunnen wij een compleet verzorgd weekend organiseren. Ook bestaat de mogelijkheid voor het huren van een stacaravan. Zie ook onze website.

Tel. 071/ 61 26 32 www.chesle.be


73

Bondsnieuws

Na de laatste duik varen de boten van de 3*Stage sierlijk de haven binnen.

50 jaar Zeestages 50 jaar geleden, in 1960, organiseerde BEFOS zijn eerste Zeestage in Cassis. 10 lustrums of 5 decennia of een halve eeuw later hield BEFOS-NELOS zijn jubileumstage in Boulouris tijdens de herfstvakantie 2010.

D

e weersomstandigheden in ZuidFrankrijk vierden echter niet mee. Geen azuren hemel, geen ‘Méditerranée, zo blauw, zo blauw’. Stormwind en stortregens bedierven de start van de stages. De sfeer bij juryleden en kandidaat-2*Instructeurs stond op een laag pitje. Zeker voor de kandidaten was dit een harde noot te kraken. Al minstens een jaar hadden ze zich voorbereid op dit belangrijk

74


evenement in hun duikcarrière. Voor de meesten was dit de eerste stap die het club- en regioniveau overschreed. Vooreerst was er het theoretisch examen, waar heel de wetenschappelijke basis van onze duiksport nogmaals aan bod kwam. Dan de mentale en praktische voorbereiding op de stage zelf … en dan nu het eindelijk zover was, dreigde alles – letterlijk – in het water te vallen. Duikverantwoordelijke John Remue en de 2*Stagevoorzitter Ronny De Meersman

hoopten tot het laatste moment dat het weer zou beteren. Het traditioneel aperitief werd opgediend. John Remue bracht in herinnering dat we bogen op een 50 jaar lange traditie. BEFOS-voorzitter Jean Rondia wenste iedereen een geslaagde stage toe en LIFRAS-Duikverantwoordelijke Jean-Luc Dallons wenste de kandidaten op typisch Franse wijze ‘une bonne merde’ toe. De stage was gestart. De duikleiders zochten hun mededuikers op en maaltijd en de tafelgesprekken namen een aanvang. Maar het einde van de lunch bracht geen verbetering in het weer; de zee bleef even woelig. Ronny De Meersman zag zich genoodzaakt de eerste duik af te gelasten. Van de nood werd een deugd gemaakt. John Maes, Koen Van Dyck en Philippe Mertens brachten kandidaten en juryleden samen en organiseerden enkele rondetafelgesprekken over actuele thema’s zoals

1) De 2*Stage. 2) Briefing aan de juryleden van de 2*Stage. Vlnr: Monique Demoustier (bootverantwoordelijke Corsaire), Ronny De Meersman (voorzitter 2*Stage) en Wim Van Doeselaer (bootverantwoordelijke Europlongée). 3) De voorzitter van de 2*Stage, Ronny De Meersman, geeft nog wat richtlijnen aan de kandidaten.

2

1

‘De invloed van het technisch duiken op de regelgeving bij het persluchtduiken’, ‘Wat als een afwijking van het duikplan noodzakelijk is’ en ‘De efficiëntste assistentie bij een redding’. Na afloop was iedereen er zeer over voldaan, hoewel één groep onderbroken werd om de tent te redden van de storm. Zulke gesprekken onder instructeurs kunnen zeker volgende jaren nog georganiseerd worden, maar dan zeker niet in de plaats van een duik. Met spanning werd naar de weerberichten op radio en tv uitgekeken, maar ook de volgende ochtend was het onbegonnen werk te duiken. Toch niet voor de 2*Stage! Gelukkig verbeterde de toestand in de namid-

3

dag van de tweede dag. De Stage was nu pas echt gestart. Tijdens die eerste duik was het nog wat onwennig voor de kandidaten, maar vanaf de volgende dag volgden tafelgesprekken, inladen van het materiaal op de Europlongée en de Corsaire, briefings, equiperen, duiken en debriefings zich op in een ononderbroken reeks. Helaas was de zichtbaarheid bij de eerste duiken zeer slecht, maar dit was te verwachten na zulke woeste zee en zoveel regenwater. De kandidaat-2*Instructeurs kregen nog commentaar van de juryleden op hun prestaties en attitudes. Het is al een paar jaar zo dat ze na de eerste vier duiken

feedback krijgen. Na de duik trokken beide groepen juryleden zich terug in de twee handige containers in de tuin van het hotel onder leiding van Monique Demoustier en Wim Van Doeselaer, de groepsverantwoordelijken, voor het belangrijk moment van de evaluatie. De beoordeling gaat over het gedrag voor, tijdens en na de duik als duikleider of als hekkensluiter, de briefing en de debriefing, de praktische organisatie van de duik, de controle van het materiaal, de actieve hulpverlening bij duikongevallen, redding onder water en aan de oppervlakte en zeker ook over de menselijke contacten, de kameraadschap en de kwaliteiten als NELOS-instructeur, die een voorbeeldfunctie moet uitstralen. Niet niks dus!

Willy van der Plas (voorzitter NELOS), Jean Rondia (voorzitter NELOS), Robert Henry (erevoorzitter LIFRAS), Jean-Luc Dallons (voorzitter duikonderricht LIFRAS), Stéphane (schipper 2*Stage en directeur van het duikcentrum Europlongée),Guy Nekkebroek (Scubapro), Christian Jaffard (schipper 2*Stage) en Roland Wantens (fotograaf Hippocampus), Monique Demoustier (groepsverantwoordelijke) en de juryleden: Bruno Bossier, Dirk De Bilde, Eric Vonk, Franklin Forrez, Herwig van Cotthem.


75

Bondsnieuws 1) De openingsspeech van John Remue. 2) Tijdens de tafelgesprekken vergaren de kandidaten de nodige info over hun mededuikers (de juryleden) en bespreken ze de duikplaats, het uur van vertrek, enz. 3 & 4) De boten van de 2*Stage: Europlongée en Corsaire. 5) De ploegindeling voor de volgende duik. 6) Na de duik maken de jury’s een evaluatie die ze nadien gezamenlijk bespreken in de containers.

76


1

2

3

4

5

6

7) Roland Wantens − fotograaf van Hippocampus − met de praktische vest geschonken door Scubapro. 8) Rondetafelgesprekken. 9) De tent waarin het duikmateriaal netjes opgeborgen wordt en waar de kandidaten en een groot deel van de juryleden zich omkleden. 10) Het hotel Cap Boulouris. 11) Luce De Smet en Nathalie De Smet, havenkapitein en secretariaat.

Marc Van Gorp (veiligheid) Nathalie De Smet (secretariaat) Roland Vanden Eede (arts), Ronny De Meersman (voorzitter 2*Stage), Brigitte Thierens (arts).

8

7

9

10

11

Juryleden: Tony Devolder, Philippe Mertens, Hilde Stallaert, Ivo Madder, Roland De Kokere, Tijl Ooms, John Maes en Roel Paessens. Wim Van Doeselaer (groepsverantwoordelijke) en zijn juryleden: Koen Van Dyck, Eric Sels, Walter Willems, Klaus Vancamelbeke, Guy Bosmans.


77

Bondsnieuws 1 & 2) Stormweer: de tent moet ontruimd worden. Alle duikmateriaal wordt het duikcentrum binnengepropt. Als de storm geluwd is wordt al het aangespoelde zeegras weggeveegd. 3) De kandidaten plannen hun duik. 4) Roland Vanden Eede en Brigitte Thierens, de artsen die de 2*Stage begeleiden. 5) Zelf bij stormweer moeten de veiligheidsboten voorzien worden van het nodige veiligheidsmateriaal. 6) Aan- en afmelden bij de havenkapitein of bij het secretariaat, hoort er ook bij. 7 & 8)De kandidaten zorgen dat de boten in orde zijn: EHBO-koffer, zuurstoffles, reservefles, … 9 & 10) Voor de duik een briefing, na de duik een debriefing.

1

2

3

4

5

6

Juryleden: Bert Van Opstal, Eddy De Vliegher, Rik Olievier, Kurt Lommens, John Swinnen, Marc Verstrepen, Mark Sebrechts.

78


Kandidaten: Anton Colpaert, Dirk Wuyts, Walter Huwels, Benny Smolders, Cathy Geuens.

7

8

9

10

Glenn Tessens (jury), Kandidaten: Dieter T’siolle, Dieter Van Itterbeeck, Dirk Draeyens, Etiene Malaise, Freddy Lievens, Daniel De Backer, John De Block, Guido Lauwers.


79

Bondsnieuws 1) Harry Engelen en José Vandekerckhove, bemanning van veiligheidsboot 1. 2) Marc Van Gorp en Marc Corthals, bemanning van veiligheidsboot 2. 3) Hoe je correct te water moet gaan wordt niet altijd zo duidelijk uitgelegd door de kandidaten. 4) Natuurlijk zijn er ook de nodige simulaties van duikongevallen. 5 & 6) Enkele sfeerbeelden van de ‘bonte avond’ waar de hit ‘Dos estrellas por favor’ het levenslicht zag. 7) De dag na de ‘bonte avond’ zit de groepssfeer er pas echt goed in.

1

2

4

3

Daniel De Backer, Luc Blockx, Dave Hulpiau, Rony De Putter, Bruno Vanderbeken, Jan David en Mark Crahaij.

80


De veiligheid werd vakkundig verzorgd door de artsen Roland Vanden Eede en Brigitte Thierens en de veiligheidsequipe onder leiding van José Vandekerckhove en Marc Corthals met onze professionele schippers Harry Engelen en Marc Van Gorp. Heel de NELOS-ploeg was goed herkenbaar dankzij de mooie en praktische vest geschonken door Scubapro. Guy Nekkebroek van Scubapro Belgium had erop gestaan aanwezig te zijn voor een laatste keer want zijn aanstaande pensionering kwam in zicht. Maar eens het weer beterde, kwam het fris lentegroen van de door de kandidaten gesponsorde T-shirts en het T-shirts van NELOS te voorschijn. Zeker drie ‘collector’s items’!

Harry Engelen (veiligheidsboot), John Remue (Algemeen Verantwoordelijke), Luce De Smet (havenkapitein en secretariaat), José Vandekerckhove (veiligheidsboot), Marc Corthals (veiligheidsboot).

5

6

7

Jan Vermeiren, Herald Vercauteren, Katie Vandenbroucke, Jo Troost, Luc Block, Tony Termont en Peter Van Hoecke,


81

Bondsnieuws De avonden waren ook goed gevuld met o.a. een conferentie van Dr. Brigitte Thierens over jeugdduiken; van Elfrie Van Poppelen, Bruno Bossier en Tony De Volder over de Sectie Mental Coaching; en van Ivo Madder en Herwig Van Cotthem over de nieuwe NELOS-huisstijlgids, het zogenaamde ‘blauwe boekje’.

1) Een helpende hand om aan boord te komen wordt op prijs gesteld. 2) De laatste duik − tijdens een prachtige zonnige dag − zit er op en even later is het tijd voor de traditionele aperitief op het strand. 3) En dan volgt de proclamatie. De groepssfeer van de kadidaten 3*I zorgt steeds weer voor een traantje bij kandidaten en juryleden.

1

En natuurlijk was er ook de ‘bonte avond’ waar de hit ‘Dos estrellas por favor’ het licht zag. Twee duiken moesten dus afgelast worden, maar gelukkig bleven er nog zes over, zodat toch een grondige en rechtvaardige evaluatie kon gebeuren. En plotseling was er dan het ‘laatste middagmaal’. Traditioneel werd dit onderbroken door vrolijk gezang van enkele stageklassiekers zoals ‘We zijn met zijn allen naar Boulouris geweest’ en ‘Ik dook het my way’, maar ook de aanwezigen van de verschillende Vlaamse regio’s vertolkten uit volle borst de liederen van hun streek. Maar alle rumoer en gezang verstomde toen Verantwoordelijke Duikonderricht John Remue zich rechtzette. John verklaarde zich fier over de kandidaten die de moed hebben gehad mee te doen. Zij kunnen, geslaagd of niet geslaagd, met opgeheven hoofd naar België terugkeren. De kandidaten ondergingen verder gelaten de noodzakelijke bedankingen aan de schare medewerkers. Uiteindelijk verleende John het woord aan Ronny De Meersman en Ivo Hubert, respectievelijk voorzitter van de 2*Stage en de 3*Stage. Zij deelden de namen van de promotie 2010 van de nieuwe 2* en 3*Instructeurs mee. Hemelhoge vreugde en afgronddiepe teleurstelling wisselden naargelang het resultaat. Een memorabele stage, deze jubileumstage. Op naar 51 jaar Zeestages.

Wim Van Doeselaer Foto’s: Roland Wantens, Guy Nekkebroek, John Maes, Katie Vandenbroucke, Luce De Smet en Ivo Madder.

De mooie, nuttige jas werd gesponsord door Scubapro. De juryleden kregen van de kandidaten een mooie witte polo en NELOS schonk aan iedereen een groen T-shirt.

82


2

3

ADVERTENTIE

lugi

Vroeger BOO

Kerkstraat 3-5, 9220 Hamme, 052/47.75.38

specialist jassen, fleeces, t-shirts, pulls

met eigen opdruk of borduursel

Cead Mile Failte

One hundred thousand times welcome

Dingle Marina Dive Centre & Eric Sas ... 1 week duiken + verblijf vanaf €375, -p.p. ... nodigen u uit voor een duikvakantie langs Ierland’s ruige westkust. Duiken in de ongerepte wateren van de Atlantische Oceaan, fantastische zichtbaarheid en weelderig onderwaterleven. Groepskorting: - 20%

www.divingdingle.ie [email protected]

D U I KSPO R T DE ZEVEN ZEEEN 

 

Verkoop van alle gekende duikmerken Eigen hersteldienst Vulstation tot 300 bar

OPENINGSUREN: Wo-Do-Vr 16.30-20.00u. (winteruur tot 19.00u.) Zat. 10-12u. en 13-17u.

e-mail: [email protected]

ANTWERPSESTRAAT 258 - 2850 BOOM - TEL/FAX 03/888.43.34


83

Bondsnieuws

- ZEESTAGE - 3*STAGE

Briefing.

Als die andere RIB nu weg geraakt, kunnen ook wij vertrekken.

De intense band tijdens de 3*Stage “Grom, grom, ik ben Jerom en ik ben hier niet graag”. Ik heb het gedacht, ik heb het hardop gezegd en toch, klopt dit wel met wat je op zo een Stage voelt?

V

oor een deel wel; er komen zoveel emoties op je af; heel je zijn als instructeur wordt constant in vraag gesteld en je fysieke mogelijkheden worden zwaar op de proef gesteld. Je duikkennis ligt steeds onder vuur; er waren echt momenten dat ik er niet graag was. Elke keer als je als kandidaat op een NELOS-stage komt, zijn er van die momenten: je stelt jezelf in vraag. Je begint te twijfelen aan wat je kunt en of je deze titel nog wel zo erg wilt; wil je deze beproeving wel doorstaan? Ja verdomme, er is geen enkele stage die ik zou willen gemist hebben, ook deze niet. Ik wilde eerst niet vertrekken, heb mijn

84


Op het laatste voelt het alsof je met deze ploeg letterlijk naar de oorlog kan.

vertrek zelfs uitgesteld waardoor ik maar juist op tijd ben aangekomen. Toen ik in het hotel ben aangekomen, heb ik voor mezelf het roer omgegooid. Ik wilde er terug voor gaan; het was mijn laatste kans en als je er over nadenkt: het is steeds een fantastische ervaring. De stage is hard werken, ploeteren, compromissen maken, vallen, terug opstaan en dit dikwijls met de hulp van de andere kandidaten. Je verlegt je grenzen maar je moet ook terrein teruggeven. Telkens als je denkt: “Ik heb het door, nu weet ik wat er van mij verwacht wordt”, komt de jury met nieuwe problemen. De originaliteit die daar bij te pas komt, overschrijdt elk Studio 100- of Woestijnvisprogramma. Je kunt

niets anders dan, al vloekend , bewondering hebben voor hun gedrevenheid. Op momenten zou je ze liefst van al wurgen. Je bent jaloers op de pret die zij hebben ten koste van de kandidaten, van mij dus. Maar je beseft ook dat wat zij doen niet gemakkelijk is en ze dit ook hebben doorstaan om zover te komen. Daartegenover staat, hoe goed zij zich amuseren, hoe meer de groep van kandidaten sterker naar elkaar toe groeit. Die band wordt intenser naarmate de jury het spel sterker begint te spelen. Lang geleden heeft er eens iemand gezegd: “De stage win je nooit alleen!” en dat staat als een paal boven water. Tegen het einde van de stage ga je voor elkaar door het

1

2

3

4

1) De kandidaten kijken aandachtig toe terwijl de jury een duikplanning maakt. 2) Samen de volgende duik voorbereiden. 3) Ook de juryleden plannen hun duik met behulp van de duikcomputer. 4) De schipper assisteren bij het af- en aanmeren hoort mee tot de taken.

vuur. Fouten van een individuele kandidaat worden aangevoeld door gans de groep. Op het laatste heb je het gevoel: met deze ploeg kan ik letterlijk naar de oorlog. Tijdens de deliberatie probeer je kalm te blijven. Dit lukt natuurlijk niet, maar je doet alsof. Toen mijn naam geroepen werd, ben ik een stukje van mijn leven verloren. Ik ben ongeveer een half uur kwijt. Ik denk dat ik veel mensen heb gekust. Ik denk ook dat heel veel mensen me hebben gefeliciteerd maar

ik kan niet meer zeggen wie, wat of waar. Nu maanden na datum is er nog niets terug van dat half uur. Ik kan enkel hopen dat ik me heb gedragen. 

Vlnr: Ivo Hubert (voorzitter jury 3*Stage), René Van Leeuwen (jury), René De Laet (arts).

Eddy Dielen,

Foto’s: Roland Wantens, Luce De Smet, Guy Nekkebroek en Ivo Madder.

Vlnr: Jean-Marc (schipper), Erwin Van Reusel, Dirk Deraedt (jury), Cris Beerens, Nancy Deloz, Eddy Dielen, Sven Vandekerckhove (jury), Walter Geebelen (veiligheid), Eric Sas (jury), Frédérique (schipper), Anjes Daems, Michel Declercq (jury), Stef Teuwen (jury), Lars Putteneers.


85

NELOS-Boetiek

Reportage

- REISVERHAAL

Alle artikelen kunnen besteld worden bij de regionale verantwoordelijken of kunnen rechtstreeks afgehaald worden in het Duikershuis (na telefonische afspraak).

€ 22,00 nmap A5 Documente eed op 210 mm br og ho m m 0 26

Badge Assistent-Instructeur € 5,00 - Badges CMAS 1-2-3*Instructeur € 3,00 - Badge duiker-hulpverlener € 3,00 - Badge NELOS 1*Instructeur of NELOS 2*Instructeur € 5,00 - Boek ‘Duiken in de Noordzee’ € 19,50 - Boek ‘Fauna en Flora’ € 29,50 - Boek ‘Fauna en Flora’ + kaart € 31,00 - Boek ‘Onderwaterfotografie’ € 19,50 - Boek ‘Specialisatie Onderwaterbiologie’ € 20,00 - Brevetkaart 2*D € 2,00 - Brevetkaart 3*D € 2,00 - Brevetkaart AI € 2,00 - Documentenmap 260 mm hoog op 210 mm breed € 22,00 - Documententas € 7,00 - Documententas 1*D (gevuld) € 25,00 - Duikboek € 16,00 - Duikboek jeugd ‘Het blauwe paspoort’ € 5,00 - Fleece navy-red / navy-sky blue vrouwen- en mannenmodel € 35,00 - Fotoboek ‘4000 duiken in beeld’ € 25,00 - Instructeursvest met NELOS-logo € 120,00 - Jeugdduikbrevet brons / zilver / goud € 2,00 - Jeugdduiken EHBO € 3,00 - Jeugdduiken EHBO + Kaft € 5,00 - Kaarten ‘Fauna en Flora’ € 3,00 - Logboek € 4,00 - Logboek ‘jeugdduiken’ € 5,00 - Mannen hemd korte mouwen donkerblauw, lichtblauw of wit € 25,00 - Mannen polo prun € 17,00 - Mannen polo duiker-hulpverlener blauwe of rood € 17,00 - Mannen V-hals piqué grijs - € 17,00 - Mannen T-shirt V-hals wit € 10,00 - Mannen ritsvest met kap zwart/wit (merk Slazenger) € 39,00 - Medische fiche volwassene € 2,00 - Medische fiche jongen € 2,00 - Medische fiche meisje € 2,00 - NELOS-cursus (tweedelig) € 32,00 - NELOS-cursus 1*D ‘Duiksport ook voor jou!’ € 10,00 - NELOS-cursus biologie € 8,00 - NELOS-cursus DHV € 10,00 - NELOS-cursus gevorderd nitrox € 25,00 - NELOS-Infomap € 10,00 - NELOS-muts zwart of blauw € 10,00 - NELOS-naslagwerk vlotbaarheidscontrole e/d noodzaak v loodreflex. € 3,00 - NELOS-naslagwerk oriëntatie € 3, 00 - NELOS-naslagwerk OSB - € 3, 00 - NELOS-straps (sleutelhanger) € 2,50 - NELOS-pet met lange klep zwart of blauw (merk Slazenger) € 10,00 - NELOS-pull met korte zip donkerblauw € 30,00 - NELOS-strandlaken € 20,00 - NELOS-zelfklever € 1,00 - Regenjas met opbergzakje (rood) M L XL € 20,00 - Vrouwen ritsvest met kap zwart (merk Slazenger) € 25,00 - Vrouwen T-shirt V-hals rood € 15,00

86


TROUW

WORDT BELOOND De winnende nummers zijn:

MKQ-777 LFQ-127 AEY-342 PDE-722 LDP-076 Zie je je nummerplaat staan, neem dan contact op met Guy Bosmans (tel. 015 22 56 72 of [email protected]). Je wilt graag meedoen? Schaf dan vlug een NELOS-zelfklever aan in de boetiek voor slechts € 1,00 en kleef die goed zichtbaar op je voertuig. Misschien ben je volgende keer bij de gelukkigen. 

BEFOS

NELOS-Boetiek

OOST-VLAANDEREN: Mark BULTE Hendrik Consciencelaan 6 9950 Waarschoot Tel. 09 377 37 97 [email protected] (afhalingen na telefonische afspraak)

Algemeen verantwoordelijke Guy BOSMANS Abeelstraat 9 - 2221 Booischot Tel. 015 22 56 72 [email protected] Rekening boetiek: KB 401-6513621-89

Regionale verantwoordelijken ANTWERPEN: NELOS Duikershuis Brusselsesteenweg 313-315 - 2800 Mechelen Tel. 015 29 04 86 - fax 015 20 61 58 [email protected] (afhalingen na telefonische afspraak) BRABANT: Tiny HEREMANS Janseniusstraat 41 - 3000 Leuven Tel. 016 22 56 98 [email protected] (afhalingen na telefonische afspraak)

WEST-VLAANDEREN: Isabel NEYRINCK Odiel Spruyttestraat 22 - 8870 Izegem Gsm 0478 97 32 69 (na 19.30 u) [email protected] LIMBURG Voor de regio Limburg is er op dit moment geen verantwoordelijke. Voor bestellingen en afhalingen: Duikershuis NELOS. [email protected]

Belgische Federatie voor Onderwateronderzoek en -Sport vzw Voorzitter: Jean RONDIA Groeselenbergstraat 37 - 1180 Brussel 02 374 85 40 - [email protected] Mede-voorzitter: Willy VAN DER PLAS Boekenberglei 185 - 2100 Deurne (A’pen) 03 366 18 22 - [email protected]

Bestuursleden: Fabienne DESCAMPS Route d’Obourg 73 - 7000 Mons 065 84 65 22 - [email protected] Jean-Robert DELOBBE Avenue Napoléon 20 - 1420 Braine-l’Alleud 02 384 86 56 - [email protected] Vincent LEROY Kievitlaan 214 - 1800 Vilvoorde 02 465 75 21 - [email protected] John REMUE H. Hooverplein 13 - 3000 Leuven 016 23 49 00 - [email protected] Ronny DEMEERSMAN Gsm 0475 70 19 76 - [email protected]

Trui en witte T-shirt € 30,00

€ 10,00

Guy BOSMANS Abeelstraat 9 - 2221 Booischot 015 22 56 72 - [email protected]

Secretariaat: Luce DE SMET Jules Broerenstraat 38 - 1070 Anderlecht tel. 015 29 04 86 - fax 015 20 61 58

LIFRAS

Ligue Francophone de Recherches et d’Activités Sous-Marines asbl Président: Jean RONDIA Groeselenbergstraat 37 - 1180 Brussel 02 374 85 40 - [email protected] Vice-président: Jean MOINY Rue Marexhe 23 a - 4530 Villers Le Boullet 085 21 36 28 - [email protected]

Trésorier: Jean-Robert DELOBBE Avenue Napoléon 20 - 1420 Braine-l’Alleud 02 384 86 56 - [email protected]

n o b k n e h c Ges e van: Ter waard

Administrateurs: Albert BASTIN Rue André Renard 25 - 4020 Montegnée 071 43 54 91 - [email protected] Fabienne DESCAMPS Route d’Obourg 73 - 7000 Mons 065 84 65 22 - [email protected] Robert HENRY Av. Doct. Terwagne 46 - 1310 La Hulpe 02 653 95 71 - [email protected]

ww w. NELO

S.be

Geschenkbon Te verkrijgen op het NELOS-secretariaat.

Betalingen Boetiek: Vanaf heden moet er contant betaald worden voor je jouw bestelling ontvangt. Ook voor verzendingen moet de betaling op voorhand gebeuren. Meer info NELOS-info nr. 127 pagina 2.

Marc HIERNAUX Rue des Alliés - 1190 Forest 0477 22 78 96 - [email protected] Vincent LEROY Kievitlaan 214 - 1800 Vilvoorde 02 465 75 21 - [email protected] Marc LYCOPS Rue Puccini 104 - 1070 Anderlecht 02 523 60 57 - [email protected] Maria del Pilar RUIZ LOPEZ Rue G.Stocq 18 - 1050 Ixelles 02 649 57 95 - [email protected]

Secretariaat: Katia VAN DE VEEGAETE Muriel VAN BLOMMEN Jules Broerenstraat 38 - 1070 Brussel tel. 02 521 70 21 - fax 02 522 30 72


87

Reportage

AANBIEDING - REISVERHAAL

NU RUIM 40% KORTING OP EEN JAARABONNEMENT

12x duiken voor € 35 Wil je liever een welkomstcadeau? Ga dan naar www.duiken.nl/ hippo2010

ZO GEEF OF NEEM JE EEN ABONNEMENT Bel: 0800 099 66 06 (NL) of 070 66 02 28 (BE) 88 of surf naar: www.duiken.nl/hippo2010 Hippocampus jan./feb. 2011

ONZE PARTNERS: NELOS REIS SERVICE

Uw reiskantoor met exclusieve voordelen

Rode Zee: duikcruise St. John’s & Abu Fendira Onder begeleiding van Ronny Margodt 3* I

23/07/2011 - 30/07/2011 Prijs per persoon: 1.425 EURO Luxe cruise in het mooiste duikgebied van de Rode Zee. St Johns reef in het zuiden van Egypte is een uitgestrekt koraalrifgebied dat grenst aan de Soedanese grens (Abu Fendira). Hier treffen we ongeschonden riffen en het gebied is ook de trefplaats voor vele pelagische vissoorten zoals haaien, tonijn,…. Inbegrepen: Inbegrepen: vluchten Thomas Cook, transfer, cruise in vol pension, kajuiten met privéprivé-badkamer en AC, min. 16 duiken, nitrox, dranken (niet alcoholisch), fooien, duikvergunning St Johns, 20kg extra bagage Minimum niveau: niveau: 2* Duiker - 50 duiken

Vraag onze uitgebreide infofolder:

BARE SUUNTO METALSUB GREEN FORCE MARES SEAC OCEANREEF DIVESYSTEM SUB GEAR UK DICAPAC BRIGHT WEIGHT SEALIFE UEMIS MC NETT OCEANIC TRIDENT WHITES

Openingsuren:

Open van 9.00 u tot 12.00 u en van 13.00 u tot19.00 u Zaterdag open tot 18.00 u, zon en maandag gesloten

schowroom

02/481.16.72 NELOS Reisservice Groepsreis 2011

Duikcruise Palau & verblijf op Carp Island Onder begeleiding van Ronny Margodt 3* I

Hofeinde 21, 2350 Vosselaar, België Tel: +32(0)14 61 12 60 E-mail: [email protected] www.duikmateriaal.be

17/11/2011 - 01/12/2011 Prijs per persoon: 4.440 EURO Ongetwijfeld de droomreis voor elke duiker! Palau werd op diverse duikbeurzen in de wereld als top n°1 duikbestemming in de wereld bekroond. NELOS Reisservice ontwikkelde zoals elk jaar deze 100% verzorgde reis. Niet minder dan 33 duiken zijn gepland en we verblijven op het beste cruisevaartuig en het prachtig ecologisch centrum van Palau: ‘Carp Island’. Om de tussenlandingen op de Filippijnen optimaal te benutten zijn ook daar begeleide uitstappen gepland. Inbegrepen: Inbegrepen: vluchten KLM & Continental Airlines, alle transfers, 8 dagen cruise met MV Big Blue Explorer in vol pension, 4 nachten verblijf Carp Island, min. 33 duiken, fooien, duikvergunningen Palau, 30kg bagage, één dag bezoek Manilla en vulkanen van Tagayata (Filippijnen), één overovernachting in het Manilla Dusit Thani Hotel, alle maaltijden, frisdranken, koffie & thee. Minimum niveau: niveau: 2* Duiker - 50 duiken

Vraag onze uitgebreide infofolder :

02/481.16.72 Altijd uiterst voordelig reizen met uw NELOS lidkaart! Alle Belgische Touroperators - Vliegtuigtickets - Groepsreizen Duikvakanties - Autoverhuur - Campings Vacansoleil Duikpakketten Egypte, Malta, Bonaire, Malediven, Thailand, …..

NELOS REIS SERVICE AFFINION INTERNATIONAL TRAVEL Lic. 7061 Alfons Gossetlaan 54

Promotie verkoop

droogpakken vanaf €495

zo lang de voorraad strekt

1702 Groot Bijgaarden

Tel. 02/481.16.72 [email protected] www.nelos.be www.nelosrs.be http://nelosrs.affiniontravel.be/

Watersportcentrale NV Genk - België +32 (0) 89 30 38 89


89

Lopende agenda Zie ook: http://wiki.nelos.be/index.php/Lopende_agenda

Februari 2011 27 Examen praktijkDHV Frans Coeckelbergsstraat 17a 2220 Heist-op-den-Berg 27 Belgische competitie OWH 4e en laatste speeldag van 13.00 u - 18.00 u Zwembad Wezenberg 28/02 - 04/03 Oceanenweek Avondprogramma met lezingen, filmvertoningen, kwis, debat en doorlopende fototentoonstelling van Dos Winkel Info: www.oceanenweek.be

13 Cursus theorie AI (eerste les van een reeks) Locatie: Huis van de Sport, Berchem Info: www.avos.be

15 Inleveren verhandeling 3*I 17 Afdaling van de Maas 2011 Vinzwemmen – 6 km Locatie: Maas, Maaseik Lantin Annemie [email protected] http://home.scarlet.be/ afdalingvandemaas

27 Proefexamen theorie 2*I Locatie: Huis van de Sport, Berchem Inschrijven: www.avos.be

Maart 2011

Mei 2011

02 Herexamen AI/1*I/Initiator Module 1 05 Herexamen 1*I/Initiator - Module 4

03 Theorieles 2*I

Van 09.00 - 12.00 u zwembad Van 13.00 - 16.00 u theorie 06 AV NELOS (organisatie: WEVOS) Cultuurcentrum ‘De Steiger’, Waalvest 1, 8930 Menen 06 Afdaling van de Ourthe Vinzwemmen 9,5 km (Bomal -> Hamoir) Locatie: Ourthe, Bomal Info: www.sealover.be 12-13 Antwerpse Duiksportbeurs Nieuwe locatie: Metropolis Antwerpen, Groenendaallaan 394, 2030 Antwerpen www.duiksportbeurs.be 15 Theorieles 2*I Onderwerp: Organisatie Duikershuis - 20.00 u 20 AV College 3*I Duikershuis 22 Theorieles 2*I Onderwerp: Decompressietechnieken Duikershuis - 20.00 u 27 Herexamen theorie 3*I 27 Academische zitting Sint-Aloysius, Diestseweg, Geel 27 Belgische competitie OWH Finale! Van 13.00 u - 18.00 u Zwembad Wezenberg, Antwerpen 29 Theorieles 2*I Onderwerp: Biologie Duikershuis - 20.00 u

April 2011 05 Theorieles 2*I Onderwerp: Reglementering Duikershuis - 20.00 u 10 Daguitstap Commissie Biologie Bezoek aan Nausicaa te Boulogne (Fr) Het bezoek is voorzien in de namiddag. Transport: met eigen vervoer Info: Jean-Marie Reynaert [email protected] 10 Open Belgisch Kampioenschap Binnenbad vinzwemmen Locatie: Genk, stedelijk zwembad Verantwoordelijke: Free Duerinckx Info: www.vinzwemmen.be 10 Begeleiderscursus Begeleiders van duikers met een handicap Duikershuis 9.30 u - 17.00 u Info en inschrijvingen: Jan Decrock [email protected]

90


Onderwerp: Materiaal Duikershuis - 20.00 u

08 Examen theorie 2*I Duikershuis

11 Bijscholing Duiker-Redder Locatie: zwembad Wezenberg, Antwerpen Jacques Limpens [email protected] Inschrijven: www.avos.be

15 Belgisch Kampioenschap vinzwemmen Lange afstand 4 km of 1 km Locatie: Seneffe, kanaal Verantwoordelijke: Eric André Info: www.aquani-nivelles.com

15 Open Nederlands Kampioenschap (ONK) Onderwaterfotografie www.aquashot.nl

18 Proefexamen AI Locatie: Huis van de Sport, Berchem Inschrijven: www.avos.be

21-22 Dé Watersportdag Een dag zo plezant dat hij 2 dagen duurt! Info: www.watersportdag.be Meer info bij: [email protected] Organisatie: Bloso en alle watersportfederaties

23 Herexamen theorie 2*I Duikershuis

24-25 Voordracht verhandeling 3*I Duikershuis

25 Infosessie kandidaat 2*I Locatie: Huis van de Sport, Berchem Koen Van Dyck [email protected] Inschrijven: www.avos.be

27 Limiet inschrijving Zeestage 3*I en 2*I 29 Themaduik Commissie Biologie Gastspreker: mariene bioloog Rob Leeuwis Locatie: Kleine Stelle, Wemeldinge - 10.30 u Info: Jean-Marie Reynaert [email protected]

Juni 2011 08-12 MIMA 2011 Festival Open Fotosub International L’Estartit Info: www.visitestartit.com

12 Wereldoceaandag 2011 Thema ‘Gezondheid’ Info: www.worldoceanday.nl

12 32e North Sea Challenge Vinzwemmen - 12 km of 6 km Reddingsdienststation Cadzand - 9 u NSSA - Maurice Hinsenkamp [email protected] +31 117 392 419 18-19 Scubapro Days 2011 Locatie voor Vlaanderen en Nederland: Boschmolen Plas, Bosmolenweg, Panheel, Noord-Limburg, Nederland Info en inschrijven: www.scubapro.com 25 Verbroederingsduik AVOS Locatie: Wemeldinge Parking Koen Van Dyck [email protected] Inschrijven: www.avos.be 26 Zeeuws Kampioenschap (ZK) Onderwaterfotografie Info: www.aquashot.nl

Augustus 2011 01-09 Onderwaterhockey CMAS U23 + Masters competition Locatie: nader te bepalen 15-22 Onderwaterhockey CMAS Games 2011 Locatie: Neiva, Columbia 27 Bootduik Organisatie AVOS Vertrek: Wemeldinge haven Koen Van Dyck [email protected] Inschrijven: www.avos.be

September 2011 03 Herexamen Duiker-Hulpverlener Duikershuis 8.30 u theorie - 09.00 u praktijk Deelnameprijs: € 15,00 04 Opkuisactie Put van Ekeren Jacques Limpens [email protected] Info: www.avos.be 09 Limiet inschrijving 1*I/Initiator (Module 2) 11 Doortocht Albertkanaal Vinzwemmen: 4 km – 1 km – 100 m Locatie: Albertkanaal, Hasselt Verantwoordelijke: Karel Jordens Info: www.vinzwemmen.be

Opleiding nitrox, extended range & trimix Info via het menu ‘Sectie DuikTechnieken (SDT)’ op www.wiki.nelos.be Controleer even of het evenement inderdaad wel doorgaat. De zetduivel speelt ons meer dan eens parten! En verder? Weet je van interessante evenementen of organiseer je zelf een activiteit die in onze Lopende Agenda kan opgenomen worden, plaats de gegevens dan in de Lopende Agenda op de NELOSwiki of bezorg ze aan: Ivo MADDER De Bisthovenlei 46 - 2100 Deurne Tel. 03 290 54 06 - [email protected]

Go Hybrid

Travel light ...

Foto: Els Van Den Borre - HugyCup 2010

Nu beschikbaar bij uw Green Force dealer:

KIT Hybrid 2 / Tristar P4H Tijdelijk met gratis autolaadset*

* Zolang de voorraad strekt.

75 min

780 lumen

Batterijen: 2 x 18650 Li-Fe (6.4V) Hybrid 2: ø = 34mm - L = 200mm Tristar P4H: ø = 60mm - L = 100mm Gewicht (incl. batt./excl. lader): 428gr Verbruik/vermogen: 12 Watt/780 lumen Kleurtemperatuur: 6.300 Kelvin - Lichtbundel: 5°

www.green-force.com

Autolaadset voor Li-Fe 18650 batterijen tijdelijk GRATIS meegeleverd met Hybrid 2 / Tristar P4H KIT.

Foto Metalsub

Verbeterde prestaties

1000 Lumen

Q

nog meer Het lijkt misschien niet veel, maar wees gewaarschuwd! Want er zit me toch een puist licht in die XRE 700 ... XRE1000 Het is weer het oude liedje bij Metalsub. Van David en Goliath of Klein Duimpje en de Reus; van de kleine die de grote verslaat. En nu weet jij ineens niet meer of dit je nieuwe back-up lampje gaat worden, of toch je primaire? OK, dit mag dan een back-up lamp zijn, maar dan wel een waarvoor je je primaire lamp graag thuis laat. Zoals alles van Metalsub is de XRE1000 XRE 700 een lamp uit één stuk. Volgestouwd met de laatste elektronica. Q Goed om te weten: Watt (Volt x Ampère) is de maat voor het stroomverbruik van een lamp, Lux voor de verlichtingsterkte op het onderwerp en Lumen voor wat die lamp daadwerkelijk aan licht produceert. Lumen is dus de enig juiste maatstaf voor de prestaties van je duiklamp.

Voor een nóg hogere lichtopbrengst en een nóg langere brandduur. Kies maar: volle kracht of dimmen, heel snelle of tragere signaalflitsen, het SOS. Of ga je voor die nieuwe Lithium Mangaan cellen? Geen geheugen en ook na maanden geen enkel verlies van lading, nadat je ze één keer hebt opgeladen met de internationaalste lader die er is. Ja, ga dit juweel maar ’ns gauw bij je dealer bekijken. Wedden dat je meteen verkocht bent?

de kracht straalt er vanaf

Metalsub wordt vertegenwoordigd door Suunto Benelux B.V. Energieweg 27, 4691 SE Tholen, Nederland tel.: +31 - (0) 166 - 601060 e-mail: [email protected]

feb

Recommend Documents