FACTO SUCCES MET AANBESTEDEN! PROF.DR. JAN TELGEN BREUKELEN, 20 MAART 2013

FACTO SUCCES MET AANBESTEDEN! PROF.DR. JAN TELGEN BREUKELEN, 20 MAART 2013

AGENDA

 Nieuwe aanbestedingswet  EU voorstellen  10 fouten in aanbestedingen

20/3/2013

2

NIEUWE AANBESTEDINGSWET

20/3/2013

3

1. NIEUWE AANBESTEDINGSWET

 Nieuwe aanbestedingswet in Nederland  Startdatum 1 april 2013  Vervangt het BAO

20/3/2013

4

NIEUWE AANBESTEDINGSWET EINDELIJK …..

In mijn ogen beter dan BAO:  Eigen verklaringen  Doelstelling van de wet  Proportionaliteitsgids  Etc. Maar absoluut niet volmaakt:  Clusterverbod?  BAO en BASS door elkaar heen  Zo vlak voor nieuwe EU regels ?

20/3/2013

5

EEN BELANGRIJK OPEN PUNT COLLEGE VAN AANBESTEDINGSEXPERTS

Tijdens aanbesteding (als er nog gewijzigd kan worden): Partijen zijn het niet eens 1. Eerst via Nota van inlichtingen 2. Dan vraag aan “onafhankelijke” collega van inkoper om oordeel 3. Partij vraagt opinie aan College van experts  Casus beoordeeld op basis van beschikbare info  Geen onderzoek  Geen hoor en wederhoor (mogelijkheid om info aan te vullen)  Opinie binnen paar dagen (bijv. wekelijkse zitting)  Gang naar de rechter blijft open, maar zal informeel wel beïnvloed worden 20/3/2013

6

GIDS PROPORTIONALITEIT  ‘Het proportionaliteitsbeginsel houdt in dat de keuzes die een aanbestedende dienst maakt en de eisen en voorwaarden die zij stelt bij een aanbesteding, in redelijke verhouding dienen te staan tot de aard en omvang van de aan te besteden opdracht’

 In elk geval vallen hieronder:    

de keuze van de te hanteren procedure; de uit te nodigen partijen het aantal en de inhoud van de te stellen eisen; de voorwaarden van het contract.

 Motiveringsplicht: min en plus 20/3/2013

7

EU VOORSTELLEN

20/3/2013

8

2. NIEUWE EU VOORSTELLEN VOOR RICHTLIJNEN AANBESTEDINGEN

 Nieuwe voorstellen voor EU regels gepubliceerd in december 2011  Update in augustus 2012 en maart 2013 Doelstelling is veranderd / doorgegroeid:  Van “bevorderen interne markt” naar “strategische maatschappelijk doelen bereiken”:  Milieu, innovatie, werkgelegenheid, maatschappelijke integratie

20/3/2013

9

NIEUWE EU VOORSTELLEN (2) VOOR RICHTLIJNEN AANBESTEDINGEN

 Meer flexibiliteit  Selectie- en gunningscriteria  procedures

 Afrekenen met laagste prijs  EMVI, tenzij ….  Life Cycle Cost in plaats van kosten aanschaf

 Onderscheid 2A en 2B makkelijker  Veel facultatieve onderwerpen: in te vullen per lidstaat  2B procedure invullen?  Welke procedures opnemen?  Etc. 20/3/2013

10

VEEL GEMAAKTE FOUTEN

20/3/2013

11

3.1 RELATIEF BEOORDELEN  Voorbeeld:  de beste prijs levert 100 punten op, de slechtste 0 punten  rest er (lineair) tussen in  Situatie A: de offertes bieden prijzen tussen € 18 en € 20 per uur  Onder A levert een € 1 goedkopere offerte 50 punten op  Situatie B: de offertes bieden prijzen van € 18 tot € 28 per uur  Onder B levert een € 1 goedkopere offerte 10 punten op

Beleidsmatige stommiteit: hoe belangrijk is prijs nu? Inkooptechnische stommiteit: andere winnaar mogelijk 20/3/2013

12

3.2 ‘KWALITEIT IS ECHT BELANGRIJK’

 Kwaliteit telt voor 60% en prijs voor 40%  En ook nog eens: Tenminste een 6 (uit 10) voor kwaliteit  Max verschil op acceptabele score kwaliteit is tussen 6 en 10 = 4  Verschil in eindscore te maken via kwaliteit is 4 x 60% = 2,4 punten  Max verschil te maken in prijs is tussen 0 en 10 = 10  Verschil in eindscore te maken via prijs is 10 x 40% = 4,0 punten

20/3/2013

13

3.3 GEEN GEBRUIK MAKEN VAN PERCELEN

 Opdrachten opdelen in percelen resulteert in:  Meer potentiele opdrachtnemers  Meer kansen voor kleine ondernemingen  Specifieke kennis van gespecialiseerde ondernemingen  Meer competitie en dus potentieel betere condities  Wel meer werk om percelen te coördineren

20/3/2013

14

3.4 STAPELEN VAN EISEN

 Voorbeeld politievoertuigen:  Alles van 1 merk  4 verschillende klassen auto’s  Inbouw / opbouw klaar bij levering  Meedoen bij verdere ontwikkeling “rijdende werkplek”  Mogelijk allemaal rechtmatig  Twijfels bij doelmatigheid: iedere extra eis beperkt aantal mogelijke leveranciers – kleinere kring aanbieders is niet bevorderlijk voor concurrentie

20/3/2013

15

3.5 MEERVOUDIG ONDERHANDS

Bij meervoudig onderhands vraagt de aanbestedende dienst een beperkt aantal aanbieders een offerte in te dienen  Kan heel zinvol zijn  Maar welke aanbieders mogen een offerte indienen?  Vaak zijn het steeds dezelfde  Hoe moet je het anders doen?  Afwisselend  Loterij  Marktplaats

20/3/2013

16

3.6 TECHNISCH SPECIFICEREN

Risico’s aan technisch specificeren:  Maakt geen gebruik van expertise aanbieders  Innovatieve oplossingen worden niet ingediend / mogen niet Maar ook:

 Fouten in specificaties; risico voor aanbestedende dienst  Overspecificeren – ‘Goldplating’  Expert inhuren om specificaties te maken: kostbaar

20/3/2013

17

3.7 WAAR ZET IK SOCIAL RETURN IN DE AANBESTEDING

Social return kan opgenomen worden in:

1. Bestekseisen (specificaties, SoW, uitvoeringsbepalingen, etc) 2. Selectiecriteria (gaan over bedrijf aanbieder) 3. Gunningscriteria (gaan over offerte)

20/3/2013

18

3.7 WAAR ZET IK SOCIAL RETURN IN DE AANBESTEDING VERVOLG

 Social return normen in eisen  Bijv: 5% van de loonsom besteden aan Social return  Geen incentive voor leverancier om nog betere oplossingen te offreren  Geen innovaties / drive voor verdere ontwikkeling:  Wat gebeurt er na afloop van de opdracht?  Leveranciers hoeven alleen de norm te halen

20/3/2013

19

3.7 WAAR ZET IK SOCIAL RETURN IN DE AANBESTEDING VERVOLG

 Social return in selectiecriteria  Leverancier is goed sociaal bezig  Europees: relatie met opdracht?  Altijd: als bedrijf OK, maar voor jouw opdracht?

20/3/2013

20

3.7 WAAR ZET IK SOCIAL RETURN IN DE AANBESTEDING VERVOLG

 Social return in gunningscriteria  Des te socialer, des te meer punten voor offerte  Op andere criteria kunnen meer punten gescoord worden: helaas!  Beloven: en nu nog waarmaken  Kan bedrijf met goede basisprestatie benadelen:  Concurrent zonder basisprestatie kan makkelijker iets extra doen  Verdringt reguliere werknemers  Na afloop contract?

20/3/2013

21

3.8 PRIJSCOMPETITIE

KAN OP MEERDERE MANIEREN VORM WORDEN GEGEVEN

 In geval van gunnen op laagste prijs  bestaat die prijs uit loonkosten, overhead en winst  onstaat druk op de loonkosten en arbeidsvoorwaarden  In geval van gunnen op marge  kun je eisen dat de CAO wordt nageleeft  bestaat marge uitsluitend uit overhead en winst  Verschuift druk van loonkosten naar winst en overhead  Voorbeeld: uitzendkrachten.  Ook goed mogelijk: Wmo, schoonmaak, etc. 20/3/2013

22

3.9 CRITERIA VOOR IEDEREEN OK

 Sommige criteria zijn op zich zinvol, maar het meten van prestaties is lastig  Kwaliteit is vaak zo’n punt

 Dan scoort iedere aanbieder iets van een 7 of 8  Waardoor het criterium eigenlijk weinig meer doet Remedie:  duidelijker maken waar het echt om gaat en  scoren boven minimum eis (bijv. 6 op schaal van 10)  Dan krijg je scores van 0-10 ipv 6-10

20/3/2013

23

3.10 TRIADE MET KLANTBEOORDELINGEN  Inkopen in een triade is anders  Derde partij is geen contractpartij, maar krijgt wel de diensten Clïent Vraag

Gemeente

Dienstverlening Opdracht

Leverancier

In zo’n situatie is het essentieel om de ervaringen / percepties /beleving van de klanten mee te nemen:  Vooraf (bij opstellen documenten en beoordelen inschrijvingen)  Tijdens de looptijd mee laten beïnvloeden:   

Toewijzen nieuwe klanten Te betalen prijzen Etc.

20/3/2013

24

3.11 SCOREMETHODIEK PUBLICEREN

 

Aanbesteding van auto’s Gunningscriteria en gewichten: Prijs 80% Levertijd 20% Per auto

Prijs

Levertijd

Offerte 1

€ 18.000

10 weken

Offerte 2

€ 13.000

16 weken

Welke offerte wint?

20/3/2013

25

3.11 SCOREMETHODIEK PUBLICEREN (2)

Prijs Levertijd

80 punten bij € 0 20 punten bij 0 weken

0 punten bij € 80.000 0 punten bij 20 weken

Prijs

Levertijd

(punten)

(punten)

Totaal punten

€ 18.000 10 weken

62

10

72

Offerte 2 € 13.000 16 weken

67

4

71

Per auto

Offerte 1

Prijs

Levertijd

Niet alleen het gewicht bepaalt het belang van een criterium: belang = gewicht X score 20/3/2013

26

3.12 MARKTPLAATSEN VOOR EXTERNE INHUUR

 In korte tijd zeer populair  Zelfs al marktplaats van marktplaatsen  Eenmalig inschrijven met specialisatie  Bij concrete klus:  Uitnodiging (aan mensen met juiste specialisatie)  Koude selectie: op basis van cv – passend of niet  Warme selectie: langs laten komen

20/3/2013

27

OMGAAN MET MARKTPLAATSEN CONCRETE SUGGESTIE

Bij specifieke klus:  Stel zelf tarief vast  Welke schaal zou interne medewerker terecht komen  Vermenigvuldig met factor  Iedereen die het voor dat tarief wil doen mag meedingen  Selectie uitsluitend op basis van kwaliteit (best passende externe) Voordelen:  Operationeel: geen lastige afweging tarief en kwaliteit  Politiek/bestuurlijk: tarief kan geen punt van discussie meer zijn

20/3/2013

28

OVERALL

Inkopen wordt niet makkelijker

Maar wel leuker !

20/3/2013

29

CONTACTGEGEVENS

Prof.dr. Jan Telgen Universiteit Twente

Postbus 217 7500 AE Enschede [email protected] 06 53 18 69 58

20/3/2013

30