f ONDERWIJSRAAD. N°.
^
1642 A.
'S-GRAVENHAGE, Frankenstraat 39.
Bericht op schrijven van . 2 4 F e b r u a r i » 2 3 N o . 6 9 9 11
ir
. ,A»
4inn
lAj
»
2jT-Apr.il
1923.
jeß^&
Afd.H.O.,
~
51 Maar t » 23 no. 113 7 Af d. H. 0 . en van 11 April 1923 No.1209 Afd.H.O,
^ e n g e l i e v e bij het antwoord dagteekening g en nummer van dit schrijven te ermelden
*
Betreffende:
A r t i k e l 1ö Academisch S t a t u u t .
In antwoord op de aan den kant vermelde brieven en onderwederaanbieding van de d a a r b i j gevoegde b i j l a g e n hebben wij de eer Uwe E x c e l l e n t i e h e t navolgende t e b e r i c h t e n : Uwe E x c e l l e n t i e v r a a g t h e t oordeel van de E e r s t e Afdeeling van den Onderwijsraad over d e n j b r i e f der Utrechtsche r e c h t s g e l e e r d e F a c u l t e i t van 14- F e b r u a r i 1923 b e t r e f f e n d e r e n u i t l e g van a r t i k e l 18 van b e t Academisch S t a t u u t . In d a t v o o r s c h r i f t wordt aan hem, d i e b i j een z i j n e r met goed gevolg in de r e c h t s g e l e e r d e F a c u l t e i t afgelegde examens i s geëxamineerd in h e t H a n d e l s r e c h t , de S t a a t s i n r i c h t i n g van Nederland of de Staathuishoudkunde, de onderwijsbevoegdheid
in d a t vak gegeven.
De vraag i s nu, wanneer een s t u d e n t geacht moeten worden geëxamineerd t e z i j n in h e t H a n d e l s r e c h t , de S t a a t s i n r i c h t i n g van Nederland of de Staathuishoudkunde. Voer h e t cand idaatsexamen Rechtswetenschap, en v r i j e
studierichting
( a r t i k e l 4 , §§ 4 en 10) word t h i j gelamineerd in w de grondbeginselen der Staathuishoudkunde". Bovendien kan h i j voor h e t d o o t o r a a l examen Rechtswetenschap, a l s -keuzevakAAN ; '
•
Z i j n e E x c e l l e n t i e den M i n i s t e r van Onderwij s, Kunsten en Wetenschappen te •s-G R A V E
N HAG
E.
2. [
keuzevak kiezen/'Staathuishoudkunde", alsmede voor de beide andere d o c t o r a a l examens ( Z.Afrikaan s ch r e c h t en v r i j e s t u d i e r i c h t i n g )
als
hoofd- of b i j vak"Staathuishoudkunde". Voor h e t d o c t o r a a l examan Rechtswetenschap kan h i j bf met de s t u d i e d e r "hoofd zaken" van h e t Nederlandsch S t a a t s r e c h t v o l s t a a n , bf wel h e f N e d e r l a n d s c h S t a a t r e c h t "bes t u d e e r e n " . Voor de beide andere d o c t o r a l e n kan h i j " H e t Nederlandsen^ S t a a t s r e c h t " a l s hoofd-of b i j v a k k i e z e n . Hetzelfde g e l d t m u t a t i e s raJHand i s van h e t H a n d e l s r e c h t . Nu wordt n i e t b e t w i j f e l d ,
d a t h i j d i e in de Staathuishoudkunde,
h e t S t a a t s r e c h t of h e t H a n d e l s r e c h t i s geëxamineerd,
onverschillig
of d i t a l s gewoon examenvak, a l s hoofd-of a l s b i j v a k wordt beschouwd, r e c h t h e e f t op de onderwijsbevoegdheid. Maar wel wordt in t w i j f e l getrokken, of d i t ook h e t geval i s , wanneer h i j s l e c h t s in de"grondbeginselen"(8 taathuishoudkunde op h e t candidaatsexamen) of in de"hoofdzaken"(even tueel S t a a t s r e c h t of Hand e l s r e c h t op h e t d o c t o r a a l examen Rechtswetenschap) van een dezer vakken i s geëxamineerd. E i g e n l i j k b e s t a a t voor dien t w i j f e l geen reden, omdat h i j d i e in de"hoofdzaken" of de"grondbeginselen" van een vak i s geëxamineerd, reeds daarom gezegd kan worden in het"vak" z e l f examen t e hebben
af-
g e l e g d . En d i t temeer, omdat v a s t s t a a t , d a t h i j d i e een vak a l s " b i j vak" h e e f t beoefend, bevoegd z a l z i j n en h e t dan toch wel z o n d e r l i n g zou weezen, hem die de"grondbeginselen" of d e "hoofd zaken" van d a t vak t o t voorwerp z i j n e r s t u d i e had gemaakt, van de bevoegdheid u i t t e s l u i t e n , zonder dat daarvoor een reden i s aan t e &even. Maar bovendien, a l s men op andere p l a a t s e n in h e t S t a t u u t , waar van genoemde vakken sprake i s , l e t , s c h i j n t , naar de tueening der Afdeeling, t w i j f e l w e l h a a s t u i t g e s l o t e n . -Artikel-
3.
Artikel 21 l i d 6 Academisch S t a t u u t geeft aan de doctorandi in de Letteren en Wijsbegeerte, die b i j een hunner met goed gevolg afgele'gde examens z i j n geëxamineerd in de "Staat s inr ich ting van Nederland" of in de"Staatshuishoudkunde" de bevoegdheid t o t h e t geven van onderwijs in dat vak. Leest men echter Artikel 4 § 44 J No.2(candidaatsexamen Nederlandsche taal en letterkunde) dan b l i j k t , dat deze studenten in het geheel n i e t in de"Straatsinrichting" of in de "Staathuishoudkunde" worden geëxamineerd, maar s l e c h t s in"de beginselen" daarvan. Blijkbaar maakt h i e r (in a r t i k e l 21) ten aanzien van de bevoegdheidsquaestie het Statuut dus geen onderscheid tusschen he t vak en de beginselen van een vak, en in elk geval zijn de candidaten in de l e t t e r e n en wijsbegeerte, a l s z i j in de beginselen van de S t a a t s i n r i c h t i n g , r e s p e c t i e v e l i j k van de Staathuishoudkunde z i j n geëxamineerd, bevoegd in die vakken onderwijs te geven. Het zou nu v o l s t r e k t onredelijk zijn het Statuut zóó
te lezen, dat
de j u r i d i s c h e Btudenten nie,ti bevoegd zouden zijn indien z i j s l e c h t s in d,e"grondbeginselen" of de"hoofdzaken"- tusschen deze twee begrippen onderling en het begrip"beginselen" zal men toch n i e t veel v e r s c h i l kunnen ontdekken- zijn geëxamineerd. En d a t temeer, omdat een j u r i d i s c h student doordat z i j n geheele opleiding j u r i d i s c h i s , reeds daardoor eerder beter dan minder geschikt zal z i j n t o t het onderwijs in een onderdeel van d i e wetenschap^ z e l f s a l heeft h i j dat onderdeel n i e t in
Br
bijzonderheden bestudeerd, dan de l i t t e r a r i s c h e student wiens geest in geheel andere r i c h t i n g i s g e t r a i n d . Dit l a a t s t e wordt nu weliswaar daor de Amsterdams che f a c u l t e i t ontkend, wat de Staathuishoudkunde b e t r e f t , doch, terecht of ten onrechte, s t e l t het Statuut zich op het standpunt, dat de Staathuishoudkunde meer verband houdt met de j u r i d i s c h e dan met de h i s t o r i s c h e studie -en-
4.
en b i j de i n t e r p r e t a t i e van h e t Statuut moet men)deze omstandigheid rekenen. Over he t Handelsrecht wordt nergens elders in het Statuut gesproken. Wat van de S t a a t s i n r i c h t i n g en van de Staathuishoudkunde g e l d t , moet dan e c h t e r , naar de meen ing der Afdeel ing, naar analogie ook op h e t Handelsrecht worden toegepast. Tegen d i t betoog i s in de daarover tusschen de Faculteiten gehpuden besprekingen e i g e n l i j k slechts één argument aangevoerd, dat van gewicht s c h i j n t , n l . h e t volgende: Artikel 22 handelt over de bevoegdheid van hei», die examen hebben afgelegd in de natuurkundige en Sociale Aardrijkskunde. Mun wordt daar alleen onderwijsbevoegdheid verleend in de Aardrijkskunde en de Geschiedenis» Niettemin kunnen(aldus candidaatsexamen Batuurkundige Geografen A r t i k e l 4 § 71.4)eventueel moe ten(aidus doctoraal examen Sociale Geografen Artikel 4 § 76,3) z i j eicamen afleggen in de "Staathuishoudkund e " . Ten aanzien van geografen neemt dus het Statuut een geheel ander standpunt in, tenminste wat de Staathuishoudkunde b e t r e f t , dan ten aanzien van de l i t t e r a t o r e n . Alzoo zou noch op de eene, noch op de andere regeling een beroep mogen worden gedaan. Deze opmerking z i e t echter over, he t hoofd, dat de Staathuishoudkunde zoo goed a l s nooit een afzonderlijk onderwijsvak i s . Bijna a l t i j d komt d i t in de p r a k t i j k voor in verbinding met de S t a a t s i n r i c h t i n g . Terwijl nu de j u r i s t e n wegens den aard van hun verdere studie a l t i j d ook S t a a t s r e c h t bestudeeren en daarin onderwijsbevoegdheid verkrijgen, ook naar het geVoelen der Aras t e rd aims che F a c u l t e i t , die bovenstaand argument t e berde bracht, en t e r w i j l van de h i s t p r i c i mag verwacht worden, dat z i j S t a a t s r e c h t op hun doctoraal a l s bijvak kiezen, zoo z i j in deze r i c h t i n g onderwijs willen geven, of reeds onderwijsbevoegdheid aan hun candidaatsexamen ontleenen, zal h e t s l e c h t s zeer zelden voorkomen, dat -aardrijkskundigen-
5. a a r d r i j k s k u n d i g e n voor de verbenden vakken^ B'tcariteBferigaayfinn dr rn •v m i'boMaeii v ak ken. Staathuishoudkunde en S t a a t s i n r i c h t i n g , voldoende voorbereid z i j n . Om deze p r a c t i s c h e overweging i s aan de bedoelde examens de onderwijsbevoegdheid
in de S t a a t -
huishoudkunde onthouden, die a l l e e n s t a a n d e , toch geen e f f e c t zou kunnen hebbenf Daarbij komt, d a t , a l zou men h i e r van een anomalie w i l l e n spreken, d i t voor de Afdeeling toch geen a a n l e i d i n g kan z i j n om, ook wat de Staathuishoudkunde b e t r e f t ,
tot een andere o p v a t t i n g te komen. Want
de o n d e r l i n g e tegenspraak, d i e men in h e t S t a t u u t meent t e bespeuren, neemt toch n i e t weg de o n r e d e l i j k h e i d , onderwijsbevoegdheid in j u r i dische vakken t e v e r l e e n e n aan l i t t e r a t u r e n , d i e aan z e k e t n i e t minder b e h o o r l i j k voorbereide j u r i s t e n zoude worden onthouden. De Afdeeling i s dus van o o r d e e l , d a t a r t i k e l 18 Academisch S t a t u u t in dien z i n moe t worden u i t g e l e g d , dat de bevoegdheid verbonden wordt aan het afgelegd hebben van h e t examen in de genoemde vakken, ook a l z i j n z i j s l e c h t s " i n hoofdzaak" of a l z i j n daarvan s l e c h t s de"grondbeginseien" bestudeerd. Namens de Afdeeling voornoemd.
(fr,fJ m ^'
•^*^£
Voorzitter. ,Secretaris.
