Even bijpraten... Inhoudsopgave. naar die I~u~e Subaru VIVIO bijvoorbeeld! Sonoystraat 3, Rotterdam- Blijdorp(achter Statenflat) Tel

e 20 jaargang, nummer 4, oplage: 6.750

Vereniging Vrienden van Blijdorp Sonoystraat 6', 3039 ZT Rotterdam

Inhoudsopgave

Vrienden nieuws is een uitgave van de Vereniging Vrienden van Blijdorp en verschijn t vier maa l per jaar.

Even bijpraten ....... ......... ......... ..................... 3

De Vereniging Vrienden va n Blijdorp stelt zich ten doel: " Het in zo breed mogelijke zin ondersteu nen van Diergaarde Blijdorp". De jaarlijkse minimale contributie bedraagt fl. 45,- , waarvoor de leden 4 keer per jaar het verenigingsorgaan Vriendennieuws ontva ngen, alsmede 2 gratis toegangsbewijzen voor Diergaarde Blijdorp in Rotterdam of Artis in Amsterd am. Bovendien worden de leden in staat gesteld deel te nemen aa n diverse activiteiten, die speciaal voor hen georga niseerd word en, zoa ls excursies en lezingen.

Nieuws uit Diergaard e Blijdorp .... ................. 4 Voge lwi jzer: Re igers in Blijdorp ..................... 9 Botanisch Blijdorp: Planten in Taman Indah ................ ... .. ......... 14 Koud Bloed: Dodelijke kikkerbilletjes ......... 17 Het Henri Martin-hu is in Afrika ..... .............. 20

Secretariaat: K. van Leeuwen, Sonoystraat 6·, 3039 ZT Rotterdam Vriendenfoon: 010 - 467 66 37

Giften voor de O cea nium voge lrots ... .... ..... 22

Vriendenfax: 010 - 467 66 37 Email : koosva [email protected]

Impressie jubileumb ijeenko mst... ................ 25

Giro: 1357803 Ba nk : VSB bank nr: 98.55.33.099

Verslag najaarsexcursie naar Burgers' Zoo in Arnh em ....... .............. . 28

Afdeling Reizen: T. Slijkoort

Op herh ali ng in Blijdorp: de ku ifmakaak ......... ............. .............. .. ...... 30

Aernt Bruun straat 59,3067 JA Rotterdam Telefoon: 010 - 421 19 31 (na 19.00 uur) Giro: 20 71 059

Even bijpraten ... Voor u ligt de 75 e uitgave van Vriendennieuws. In het jaa r waarin onze Vereniging 35 jaar bestaat vieren we ook het vierd e lustrum van Vriendennieuws. AI 20 jaa r houden we u op de hoogte va n het wel en wee van de Di ergaard e en de Vrienden. Verderop staat oud-hoofredacteur Marc Damen stil bij dit bij zo ndere feit. Om even in jubileumsferen te blijven blikken we ook kort terug op de bijzonder geslaagde jubileum-bijeenkomst van 11 oktober jongstleden. Verder vindt u in dit nummer ee n aantal nieuwe za ken. Om te beginnen de nieuwe rubriek 'Botani sch Blijdorp'. Van af dit nummer besteden we aa ndacht aa n de planten en bomen in onze Diergaa rde. Door alle activiteiten rond de di eren zouden we so ms vergeten dat Blijdorp ook een botanische tuin is.

ZOO'n boek! ........... .... ............ .... .... .. ....... . 32 Promotieteam : fam. H. Gerritse Sou rystraat 1d, 3039 SR Rotterdam Telefoon/fax: 010- 466 36 82 Giro: li2 17 917

Vrienden voo r het leven : Wim Droppert .. ... ..... .... .............. .. .. ..... ....... 36 20 jaar Vriend ennieuws .. ............ ...... .... ..... . 38

Redactie-adres Vriendennieuws: M . Kreuger, hoofd redacteu r Goudsesingel 235d, 303 1 EL Rotterd am Telefoon/fax: 010-4114934 Redactie-medewerkers: M. van Leeuwen, j . en A. Nijkamp, A. Peters, A. Schouten, G. Tijssen Vormgeving en druk: j. Korver - Multi Mail B.V.

ZOO'n vakantie in Frankrijk ........ .. ............ .47

Vrienden van Blijdorp op Internet:

Agenda ........... ...... ......... ...... ..... ..... ............ . 50

Intern etsite: http://www.aric.nl/wb/wb. htm

Voor het eerst op stap tll et de Vrienden ...... 43 Ingezonden ......... .......... .... ........... .. .......... .. 45

Gezocht-aangeboden .. ............................... 50

Advert entiewerving Vriendennieuws: Vaca ture, con tact-adres: M. Kreuger (zie boven)

Samenstelling Verenigingsbestuur : Voorzitter Vice -voorzitter Secretaris Tweede secretaris Penningmeester Leden

CM. Groenhorst T. Slijkoort K. van Leeuwen S. Noordijk A.M. Bos H . Gerritse M .S. P. Damen

Artikelen geschreven door derden vertegenwoordi gen de mening van de auteur en niet noodza kelijkerwij s die van de redactie. De redactie behoudt zich het recht voor artikelen in te korten of te weigeren.

•••• CP

Foto voorzijde: Dura met haar zoon D 'jeeco, geboren in de nacht va n 22 op 23 oktober. Foto : Rob Doolaard

Zoals beloofd is ook een aantal suggesties uit de ledenenquête meegenomen: bij de agenda zijn de openingstijden va n Blijdorp vermeld, in de rubri ek ' Nieuws uit Blijdorp' wordt meer aa ndacht besteed aan kinderactiviteiten (zie ook de rubri ek ZOO'n boek!) en achterin vindt u de ,spelregels voo r de nieuwe rubri ek 'Gezocht-Aangeboden', een extra service voor onze leden. Een aanta l Vrienden vond het om religieuze redenen bezwaarlijk dat de w interlez inge n altijd op zondagmorgen word en georga niseerd. Om aan die bezwa ren tegemoet te komen beginnen -bij w ijze va n proef- de lezingen in 1999 om 14.00 uur. Tenslotte wijzen w ij u nog op de mogelijkheid om vri enden en bekenden te verrasse n met ee n cadeaulidmaatschap va n onze Vereniging. Een suggesti e voor de komend e feestdagen?

-----------------------

Ga ook eens kijken bij Cito naar die I~u~e Subaru VIVIO bijvoorbeeld! De zuinigste benz ineauto van Nederland met verbl uffende rijkwaliteiten . Plez ierig o m naar te kij ke n èn o m mee te rij den .. elke dag w eer. Kom langs voor een vrijblijvende proef rit.

Cito Autobedrijf

Uw official Subaru-dealer. Ook altijd ca. 50 occasions in alle prijsklassen.

Sonoystraat 3, Rotterdam- Blijdorp(achter Statenflat) Tel. 010 - 466 25 36

• •••
.ieuws uit Blijdorp Zoa ls de Vrienden tijdens de jubileumbijeenkomst van 11 oktober hebben kunnen zien, wordt er nu écht gebouwd en over ruim een jaar moet het eerste stuk geopend worden. Daarom arri veren er nu steeds meer dieren, die vo lgend jaar een plekje in het Oceanium krijgen.

Nieuw! Vrijwel iedere maand komen er nieuwe bewoners voor het Oceanium binnen. Heel spectaculair zijn de vij f 'kleine hamerkophaaien', die de mangrovebak in de Rivièrahal bewonen (foto). U kunt deze dieren bewonderen vanaf de houten vlonders, waar aan de andere kant de slij kspringers wonen. De nieuw aangekomen hamerhaaien zijn nog maar 25 cm lang; uiteindelijk kunnen ze zo'n anderhalve meter lang worden. Blijdorp heeft bewust voor kleine exemp laren gekozen, omdat deze gemakke lijker en goed koper te transporteren zijn , en omdat jonge dieren zich gemakke lijker aanpassen aan een nieuwe omgeving, dan al volwassen exemplaren. Hamerhaaien danken hun naam aan de hamervormige verbrede snu it die als een soort gevoelige detector werkt. Volgend jaar verhuizen deze dieren naar het grote aquarium in het Oceanium, waar ze geze lschap krijgen van een aantal andere opmerkelijke Atlantische vissen . Blijdorp heeft nog 'grote hamerkophaaien' op het ve rl anglijstje staa n, voor het grootste aqua rium van het Oceanium, waar het publiek via een tunnel 'doorheen' kan lopen.

Verder nieuw zijn reuzenkeverslakken, zilveren en roodstaart brandingbaarzen, kelpgroenlingen, zee-ege ls, zeesterren, tulbandslakken, murexslakken, zeilvin donderpadden, gevlekte zandbotjes en botervisjes! Werk aan de winkel voor de vissen post, maar ook voor de Vri enden die niets w illen missen l Het zijn allemaal Noordzeedieren en uiteraard gaat Blijdorp proberen om ze te kweken. Olifant Pa long (p. 5), die op 13 augustus uit Singapore naar de Diergaarde verh uisde, voe lt zich in Blijdorp al aardig thuis. Hij mag dag en nacht 'vrij' rondlopen, d.W.Z. zonder kettingen. Deze nieuw verworven vrijheid bevalt hem zichtbaar goed. Hij heeft het verblijf zowel van binnen als van buiten verkend en meerdere malen een verfrissend bad genomen. Palong heeft inmiddels kennis gemaakt met de 15-jarige Tin Tin. De ontmoeting verli ep prima. Palong

Ook ni euw zijn neerkijkers, ook wel 'paardekoppen' genoemd. Deze opmerke lij ke zilverkleurige vissen zijn te zien in één van de aquaria in de ga ng achter de Terraszaal, in de buurt van de grote tandbaars en het poetsvisje. Neerkijkers horen bij de familie va n de makrelen die in grote scholen leven langs de za ndstra nd en van de oost- en westkust van Amerika. Omdat hun ogen hoog in de kop zijn geplaatst, lijkt het net alsof ze naar beneden kijken, vandaar de naam 'neerkijkers' . Helaas hebben de nee rkijk ers veel moeite om zich aa n te passen aan het leven in Blijdorp en hoewel de verzorgers, biologen en dierenartsen alles doen om het deze vissen naar de zin te maken, zijn er toch al een paar gestorven .

••• .fP

maakte van zijn opgewondenheid geen geheim, tot vermaak van het toegestroomde publiek. Het eerste dat Tin Tin deed was haar achterwerk naar de nieuwe bul keren. Met die geste wist puber Palong ech ter nog geen raad. Verder is Alexander uit Münster onl angs gearriveerd om de plaats va n Ramon voor een paar jaar over te nemen. Als eerste Europese dierentuin beschikt Blijdorp sinds kort ove r een oli fantenka ntelaar. Zo' n kantelaar bestaat uit een hydraulisch beweegbare constru ctie, waarin een olifant onbeweeglijk kan worden vastgezet en zonodig op zijn of haar zij kan worden gedraa id, zonder dat de oli fant daarvoor onder volled ige narcose (met alle risico's va n dien) moet worden gebracht. De peperdure investering stond al lang op het verlanglijstje van de Diergaarde. De pootproblemen va n Ramon en de plotse linge dood van Ben -hij kwam niet meer bij uit een li chte narcose- hebben de komst bespoedigd.

In de kantelaar is ook een weegschaal verwerkt, gesch ikt voor de allerzwaa rste olifant. Elke dag lopen alle olifanten door de kantelaar naar hun binnen- en buitenverblijf. Zo zijn ze vertrouwd gera akt met de toch wat angstig makende co nstru ctie.

Jong leven Er is weer een jonge gorilla te bewonderen. Eind oktober schonk Dura het leve n aan een jongema n genaamd D'jeeco (foto voorpagina). De vader is Ernst. Het is alweer de twintigste gorilla die sinds 1980 in Rotterdam ter wereld is geko men . Moeder Dura werd in 1988 in het Duitse Stuttgart geboren. Ze is door verzorgers met de fles groot gebracht i n de bekende mensapen-crèche (door de Vrienden in 1996 bezocht). Dura verhui sde naar Rotterdam, nadat opname in de gorillagroep van Krefeld mislukt was. Ook in Blijdorp heeft het een paar jaar geduurd voordat ze zich een plaats verwierf binnen de hechte groep va n Ernst. In 1996 werd Dura al eerder moeder. Dochter Doba moest echter va nwege een zwa re longonstek ing ee n intensieve behandeling ondergaan. Na de genezing bleek Dura de belangstelling voor haar dochter verl oren te hebben. Doba verhui sde daarop naa r dezelfde crèche in Stuttgart waar haa r moeder eerd er verbleef. Dura heeft zich liefd evol op de verzorging van D'jeeco geworpen. De belangstelling van de andere zeven gorill a's ste lt ze niet erg op prijs, zodat ze zich regelmatig in een verre hoek afzondert. Nog meer goed nieuws: in oktober is definitief vastgesteld dat ook gorilla Annette drachtig is. Haar baby wordt vo lgend voorjaar verwacht. Blijdorp had veel geluk bij de grote koedoes. Deze grote antilopen, waarvan de mannetjes prachtige gedraaide hoorns hebben, zijn te vinden op het perk naast de wolvenvallei. De dierentuin van Zürich in Zwitserland stopte met het houden van deze di ersoort en hun en ige vrouwtje werd aan Diergaarde Blijdorp geschonken. Groot was de verbazing toen Masindi, zoals zij gedoopt is, zes weken na haar aankomst in Blijdorp

•••

@B)"

voornaamste vijand is het sneeuwluipaard. Blijdorp hoopt de blauwschapen, net zoals de takins, de gorals, de kleine panda's en nog een aantal andere dieren, over enkele jaren een plaatsje in 'de Himalaya', in Blijdorp te kunn en geve n.

Verhuisberichten

Op 31 juli werd er opni euw een giraffenjong geboren, helaas weer ee n mannetje (foto). Blijdorp heeft nu weer een mooie giraffenkudde, bestaande uit ee n fokmannetje, twee vrouwtjes en ieder een zoon en een derde vrouwtje, dat deze zomer uit Artis kwam . In Europa heerst op het moment een overschot aa n giraffenmannetjes, terwijl de vraag va n dierentuinen naar giraffenvrouwtjes enorm is. Veel dierentuinen willen echter niet aan een mannengroep beginnen, omd at juist jonge giraffen zo aantrekkelijk zijn voor het publiek .

het leven schonk aan een kerngezond en ook nog vrouwelijk jong! (foto) Op deze manier is de koedoegroep va n Blijdorp in éé n klap uitgebreid met twee vrouwtj es, die onverwant aan onze bok zijn! In de M aleise bosrand hebben inmiddels ook de eerste geboorten plaatsgevonden: de vruchtbare groep In dische antilopen werd uitgebreid met li efst zes jongen. De jongen van vorig j aar staa n nog bij de grote koedoes op het perk, maar verhui ze n binnenkort naar Safari Beekse Bergen. Overigens is het bij de jeugd zee r populaire vlotje, achter het Maleise Longhouse, uit de vaart genomen na klachten van enkele bewoners va n de Van Aerssenlaan, die last va n geluidsoverlast hadden. Ook de zeldzame witlipherten, die een plekj e hebben tussen de neushoorns en de takinrots, zorgden weer voor nageslacht en tot iede rs vreugde was dit ook weer ee n vrouwtje (p . 8). In 1991 kreeg Blijdorp een koppel van deze herten cadeau va n de dierentuin va n Shanghai . Destijd s waren ze in Europa alleen in Tierpark BerlinFri edrichsfelde te zien. Gelukkig hebben

beide dierentuinen samengewerkt door een paar jaar geleden de bokken te ruil en. Inmiddels heeft de dierentuin van Poznan in Polen drie mannetjes uit Berlijn ontvangen, en Wuppertal een koppel. In Blijdorp zijn nu vijf w itlipherten te zien: twee mannetjes en drie vrouwtjes.

In de Victori aserre, de rechtervleugel va n de Rivièrahal, is in september weer een Schee pmakers kroonduif geboren. Inmiddels is het jong uitgevlogen en al bijna zo groot als zijn (of haar?) ouders. De drie soorte n kroonduiven leve n in de laagla ndbossen va n het eiland Nieuw-Guinea. Blijdorp coördineert het EEP voor deze grootste duivensoort ter we reld .

De ijsbeervrouwtjes Mien en Katri en hebben deze zomer weer gezelschap gehad va n ijsbeerm an Tim uit Monde Sauvage in België. In september is hij echter weer naa r onze zuid erburen teruggekeerd. Of de logee rpartij succes gehad heeft, is volgende maa nd te zeggen. Mien en Katrien zijn begin november in winterrust gegaan en zul len hopelijk tegen de Kerst jongen ter wereld brengen. In de kra amhokken hangen infrarood-ca mera's, waarmee het gedrag va n moeder en eventu ele jongen ongestoord vanaf grote afsta nd door het publiek gevolgd kan word en. De Sumatraanse tijgerin Th era is verhui sd naar de nieuwe dierentuin voor katachtigen in Auneau in Frankrijk. Thera kwam twee jaar geleden uit Ouwehands Dierenpark. Het was de bedoeling dat ze haar oude dag zou slijten met onze oude tijgerin Pepper, maa r helaas klikte het absoluut niet tussen deze twee dieren. Onlangs werd bekend dat Thera in Auneau va n ouderdom overl eden is. In Blijdorp zijn nu nog twee tijgers te zien: naast de stokoude Pepper heeft Blijdorp nog een jong mannetje, Herm es, die binnen afzienbare tijd een jonge partner zal krijgen.

Op 29 juli is er weer een blauwschaapje geboren. Ook deze dieren kwamen uit Shanghai in het kader van de dierenuitwisseling en zijn te zien tussen de okapi's en de penseeloorzwijn en. Blijdorp heeft echter niet vee l ge luk met deze dieren , want er worden alleen maa r bokjes geboren. In Europa zijn blauwschapen ve rder alleen te zien in Tierpark Berlin-Friedrichsfelde, Mulhouse en Parij s, in totaal elf bokken en vie r geiten. De jongen di e af en toe in de andere Europese dierentuinen geboren worden, zijn zonder uitzondering van het mannelijk geslacht: over pech gesproken! Het jong dat vorig jaa r in Blijdorp geboren werd, staat in een verblijf achter de takinrots. Blauwschapen komen voor op de boom- en sneeuwgrens va n de Himalaya in het westen va n China . Zijn grij sblauwe tint is aangepast aan het rotsgebied waarin hij lee ft. Ze eten kruiden, grassen en korstmossen en hun

••• .'riJ

••• !la

Vogelwijzer: Reigers in Blijdorp Reigers komen wereldw ijd voor, behalve in het Antarctisch gebied. De meeste reigersoo rten zijn lange gracieuze vogels met ee n lange puntige snave l en lange poten. De voo rnamelijk 's nachts acti eve reigers zijn vee l plomper gebouwd . De meeste reigers nestelen in kolonies, met vaa k mee rdere reigersoorten in éé n kolonie. De drie reigersoorte n die Blijdorp in de coll ectie heeft bevinden zich in de grote doorl oopvoli ère in het Aziatische moeras. Wereldw ijd gaat het goed met de koereiger. Hij heeft zijn leefgebied fors kunn en uitbreiden, omdat hij met zijn meth ode va n voed se l zoeken overa l terecht kan waar groepen grazende dieren voorkom en (en waar het niet al te koud is) . O orspronkelijk kwamen ze voor in Afrika, Zuid-Europa en Azië. In 18 77 v loog het ee rste koereigertj e naar Zuid Amerika en va ndaa r breidde hij zijn gebied uit naa r Noord Amerika. In 1942 broedden de eerste koereigers al in Florida. Op dit moment zijn er in Am erika meer koereigers dan alle andere oorspronkelijke Amerikaan se reigersoorten sa men. Ook in Au stralië heeft de koereiger zich inmiddels gevestigd.

Lief en leed Dit voo rjaar kwam er ei ndelijk een ni euwe kuifh ertenbok de twee hindes gezelschap houden. Groot was de ontzetting dan oo k toen deze bok vlak voor de paa rtijd stie rf. In allerijl heeft men toen de bok uit Leipzig naa r Blijdorp gehaald . Die stond daa r alleen en het was de bedoeling om daa r éé n van de hindes uit Blijdorp drachtig heen te sturen. Aangez ien deze bok in Blijdorp eerst nog in quarantaine moest, is hij waarschijnlijk pas na de bronsttijd bij de vrouwtj es geïntroduceerd en is er helaas weer een seizoen voorbij gegaan. De Vogelfarm, het fokstation va n voge ls in Diergaarde Blijdorp, is verpl aatst naa r één van de kassen bij het Kibokorestaurant bij de speeltuin . De Vogelfarm lag achter de okapistal, maar daar wordt nu gewerkt aa n de tunnel die het 'oude Blijdorp' met het Roei Langerakpark gaat verbinden. Een va n de kassen is geheel leeggehaa ld en er zijn nieuwe vo lières neergezet, waar ee n aantal zeldzame vogelsoorten in alle ru st (de kas is gesloten voo r het publi ek) voo r nageslacht kan zorgen.

DOEMEE Ook de afd eling Educatie/Vormgeving heeft de afgelopen maanden bepaald niet stilgezete n: naast de vaste activite iten als bij voorbeeld het ontwerpen va n educatieve elementen voo r het Oceanium, is er sinds 3 oktober jl. een nieuwe DOEM EE in Blijdorp van start gegaan. Onder het thema 'knoken en knekels ' leren kind eren (en natuurlijk ook hun ouders) spelenderw ij s waarom mensen en dieren een skelet hebben en hoe zo' n ske let eruit kan zien. De on td ekkingstocht is voora l bedoeld voor kind eren va n 6 tot 12 jaar en duurt tot en met 3 januari 1999. Het pakket is voor drie gulden te koop in de souvenirw inkel in de Ri vièrahal: hiervan is één gu lden bestemd voo r het Bernhardinefonds. Tekst: Marc Damen en M arcel Kreuger. Foto's: Rob Doolaa rd , L. Groeneveld M et dank aan: 'Interne mededelingen', personeelsblad va n Diergaa rd e Blijdorp, en 'De Nieuwsbri ef', maa ndblad voo r de vrijwillige rondl eiders in Diergaard e Blijdorp.

Koereiger Het koereigertj e is ni et zo groot, hij wordt maxi maal zo'n 56 cm lang. De wetenschappelijk naa m luidt 'Bubu/us ibis' wat koeherd er ibis betekent. De naam verwij st naa r zijn typische manier va n voed se l zoeken. De koereigertj es begeve n zich tu ssen grazende kudd es ( zoa ls oli fa nten, buffels of vee) waar ze jagen op de insecten di e door deze grote dieren zijn opgejaagd. Ook gebeurt het wel dat de koereige r op de rug va n éé n van de dieren gaat staa n o m zo dit dier va n insecten te ontdoen. De dieren vi nden dit heel prettig en dat laten ze merken door vee l minder met hun staa rt te zwaaien. Overigens eten de koereigers niet alleen opgejaagde insecten, ze lusten ook graag een hagedis, een slak, een kl ein vogeltje of een knaagdiertje.

Als het broedse izoen nadert zien de koereigers er op hun paasbest uit met moo ie bruin -o ranje sierveren. In kolonies va n soms meer dan 10.000 paa r leggen de voge ls twee tot vij f eieren d ie na ongeveer 29 dagen uitkomen. Daarna blijven de jongen nog ongeveer 30 dagen op het nest voo rd at ze uitvli egen. De meeste koereigers blijven na het broedseizoen in hetzelfde gebied overwinteren, allee n de noordelijkst levende voge ls trekken in de koud e tijd en naa r wa rm ere zuid elijke streken.

Kleine zilverreiger De kleine zilverreiger is, ondanks zijn naam, toch nog iets groter dan de koereiger. Hij meet zo'n 55-65 cm, maar is va nze lfsprekend wel kl einer dan de grote zilverreiger. De kl eine zi lverreiger werd vanwege zijn prachtige sierveren sterk bejaagd . Gelukkig is die tijd voorbij. Vanaf begin deze eeuw is de voge l beschermd. Sindsdien is zijn leefgebied ze lfs uitgebreid, zodat hij nu voorkomt in M idden- en Zuid-Europa, Zu id Azië, Oostelijk Australië en grote delen van Afrika. In Europa zijn momenteel zo'n 19.000

gevoerd met een mengsel va n watervogel brokjes, appel, gemalen ééndagsku ikens (soms ook ' hele'), vitam inen en krijt. Daarnaast krijgen ze wat vis in het water gevoerd. 's Winters worden z~ blilnen gehuisvest in verband met de mogelijke vrieskoude waardoor met name de poten kunnen bevriezen. Het va ngen van de koereigertjes is altijd een enorme klus. Ze hebben precies in de gaten wanneer er een verzorger in de buurt is die het luik kan laten vallen.

hebben van een raaf. Zoals alle nachtreigers is dit een wat plompe vogel met een voorna melijk blauwgrijs verenkleed en een aa ntal dunne witte sierveren op de rug. Ook de kwak heeft een uitgebre id leefgebied: va naf onze breedtegraad en zu idel ijk daarvan. Alleen in Australië komt hij niet voo r. Zijn leefgebied zijn de waterrijke gebieden en daa r zoe kt hij ook zijn voedsel. Dat gebeurt in de schemering en 's nachts, behalve in het broedselzoen, dan Jaagt hij ook overdag. Het li efst eet hij vis, maar ook wel kikkers, padden, slangen, hagedissen, eieren en jonge voge ltjes. Het broeden gebeu rt in kolonies waar een hels kabaal heerst, want ze zijn zeer onverdraagzaam, , tegenover elkaar. Meestal wordt er maar een keer per jaar gebroed, waarna de meeste voge ls naar Zuidelijker streken trekken. Wereldwijd gaat het wel goed met de kwak. Helaas geldt dit niet voor Nederland. Jaarlijks kom en hier 0 - 3 broedparen voor, er wordt dus niet meer ieder jaar in Nederland gebroed .

paar kleine zilverreigers. In tegenstelling tot de koereiger is de kleine zilverr eiger veel meer afhankelijk van water. Zlln hab itat IS dan ook de open wetlands met ondiep water, want daar bevindt zich zijn voedsel: waterinsecten, kleine visjes, kikkers, ete. Een ander verschil met de koereiger is dat de kleine zilverreiger een eigen voed ingsterritorium heeft, dat hij verded igt tegenover soortge noten .

Reigers in Blijdorp In BTijdorp leven vier soorten reigers. Drie daarvan zijn gewenst, de vierd e een stuk minder! In de grote doorloopvolière in het Aziatische moeras vinden we een groep van zo' n 31 volwassen en 15 tot 20 jonge koereigertjes, 12 volwassen en ongeveer 6 jonge kleine zilverreigers .en een paar . nachtreigers. De laatste zijn pas dit voorjaar in de volière gekomen en va ll en een stuk minder op dan de dominante koereigeitjes. Ook de schuwe kleine zilverreiger wordt nog wel eens over het hoofd gezien. Met de groep koereigertjes gaat het ook in Blijdorp erg goed . Door hun dom111ante aard hebben ze de beste, lees: binnenste, broedplekken In de kolonie, waa rd oor bij hen de meeste jongen groot worden.

Wel broeden ze, net als de koereiger, in kolonie verband. Het vrouwtje legt meestal vier eiere n. De broedtijd en de tijd dat de jongen in het nest blijven is net iets langer dan bij de, ook net iets kleinere, koereigers. Als het broedselzoen er weel: op zit trekken de vogels Uit Eu ropa naar Afnka. De voge ls in Afrika, Azië en Austra lië zIJn standvogels.

Kwak Een wat afwijkende reiger in de Blijdorpse collectie is de kwak ofwel nachtreiger. De naam 'kwak' is afgeleid van 'quacken' dat kwaken betekent en slaat op het geluid van de vogel. ZIJn wetenschappeli jke naam luidt 'Nycticorax nycticorax'. Dit betekent 'nachtraaf', omdat de vogel, zeker in het donker, veel weg zou

•

Naast de reigers in de volière heeft Blijdorp nog enkele ' losse vogels' die in het verleden ontsnapt zijn, maar nog steeds In en om Blijdorp verbli jven. Het betreft hier in ieder geval een koereigertje en enkele nachtreigers. De laatsten hebben al enke le keren geprobeerd te nestellen in de .. coniferen bij de Maleise bosrand en bij de flamingo's. Helaas zijn er tot dusver geen jongen gesigna leerd.

De vee l minder dominante ibissen die deze volière ook bevolken, hebben het dan ook een stuk moeilijker. Iedere keer als een koereigertje van of naar zijn nest w il , gaat hij door en over de buitenste (lees : Ibls-) nesten, waarbi j er nog wel eens een eitje uit die bu itenste nesten va lt. De reigers worden

••• I

De vierd e soort betreft de blauwe reiger. Voor hen is Blijdorp een waar EI Dorado . Ze weten precies hoe laat en waar er vis gevoerd wordt en vliegen zo met het voederschema mee: van flamingo's naar pinguïns naar pelikanen en zeehonden .. Daarnaast pakken ze nog we l eens een Jong eendje, maar ook hebben ze al eens ee~ jonge flamingo en zelfs een Jonge plngulll .. gepakt. En hi er is men uiteraard niet zo blij mee, maar vee l va lt hier helaas ni et aan te doen.

Reigers in Nederland

.

De bekendste reiger in Nederland IS de blauwe reiger. Het woord 'reiger' is terug te voeren naar de oudgermaanse aanduidi ng 'kraig', wat een klanknabootsing is van de roep van de blauwe reiger. De blauwe reiger jaagt voornamelijk in het water. Hij kan daar heel lang doodstil staan te turen met ingetrokken nek en soms slechts staand op één poot. Tot dat hij zijn prooi ziet: opee ns strekt .hij zijn nek helemaa l uit als een katapult en gllJpt met zIJn lange snavel zijn bu it. Een groot deel van het dieet bestaat uit vis en hierdoor word het verenkleed van de reigers vaak vies van al het 'visslijm' . Hiervoor hebben reigers echter een si i mme oplossi ng: 'poeder-dons-velden' .

.e• G

Door met de snavel op deze plekken te 'krabben' komt er een poeder vrij. Dat poeder wordt op het, op het lijf gemorste, visslijm aangebracht. Als dit is opgedroogd 'kamt' de reiger met zijn middelste teennagel, die voorzien is van een soort 'kammetje', zijn verenkleed schoon. Verder komen in Nederland voor de roerdomp, purperreiger, grote zilverreiger en woudaapje. Genoeg reigers te bewonderen dus, zowel in Blijdorp als bij u in de buurt. Kijk ook op Internet voor een uitgebreidere versie.

Meer Reigernieuws op internet: http://www.aric.nl/vvb/vvb.htm Voor het laatste nieuws uit Blijdorp en veel kleurenfoto's!

Tekst en foto 's: Jos en Anne Marie Nijkamp Hosman Met dank aan : Leon Will , vogelverzorger Blijdorp

De Goudse Schaar

I_~~ '''~;tfL~ ppUJû~fH~

Reeds 15 jaar een begrip in Rotterdam. Uw adres voor het veranderen en repareren van al uw kledingstukken. Paskamers aanwezig en voor mensen die slecht ter been zijn is er een haal- en brengservice.

Goudse Rijweg 1 te Rotterdam Telefoon 010 452 10 73

~

Specialist in houtcn- en konstruktiespeelgoed,

5TGKKF HiPPO

Deor;g;nele

STOl
Het beste speelgoed voor je baby. DE BEUKEBOOM heeft het'

Neem de advertentie mee , en u krijgt bi j aankoop van meer dan f 25 ,- een leuke verrassing'

Botanisch Blijdorp: Planten in laman Indah Misschien is het u opgevallen dat de planten in Taman Indah er de laatste tijd een stuk beter bijstaan. Tijdens de winterlezing door Louis jacobs van de botanische afdeling hebben we kunnen horen dat de planten het erg moeilijk hadden door een gebrek aan licht en een te lage luchtvochtigheid. Bovendien zorgen met name de olifanten voor een grote hoeveelheid stof en ammoniak in de lucht. Op het buiten perk nemen de olifanten graag een stofbad . Binnen zijn ze regelmatig met hooi in de weer. Ze eten het niet alleen, maar gooien het ook op hun rug om het later weer eens lekker van zich af te schudden. Door al dat stof in de lucht raakten de bladmondjes (poriën) verstopt en konden de planten niet meer 'ademen'.

elkaar overlappen. Vóórdat een banaan gaat bloeien kun je dat meestal zien aan een verdikking in de stengel. Deze verdikking schuift naar boven om uiteindelijk als bloemknop te voorschijn te komen. Als de plant is uitgebloeid en vruchten heeft gedragen, sterft hij af. Hij heeft dan inmiddels wel voor nageslacht gezorgd door middel van uitlopers vanuit de wortelstokken. Er staan diverse bananensoorten in Taman Indah en bij sommige planten kunt u de nieuwe scheuten zien opkomen.

Palmen Veranderingen Sinds een half jaar heeft er een aantal veranderingen plaatsgevonden in Taman Indah en dat is te merken. Sommige van deze veranderingen zijn ook voor de bezoeker te zien, andere bevinden zich achter de schermen. Boven in het gebouw hing een doek dat het dak moest camoufleren, en dat de suggestie gaf van nevel in het oerwoud. Dit doek is grotendeels verwijderd waardoor de planten veel meer licht krijgen. Tevens staat er nu in de kelder van het gebouw een computergestuurd beregenings- en bemestingssysteem. Elk uur stuurt de computer een afgepaste hoeveelheid water met daarin opgeloste meststoffen naar de planten. Afhankelijk van het jaargetijde verandert de samenstell ing van dat water. In de w inter bijvoorbeeld krijgen de planten minder mest om zo een rustperiode in te lassen. De computer kan ook voor nevel in het gebouw zorgen waardoor de luchtvochtigheid hoger wordt. De planten in Taman Indah vinden hun oorsprong in de tropische regenwouden van Azië en hebben dus een hoge luchtvochtigheid nodig om goed te kunnen groeien . Men streeft naar een luchtvochtigheid van 70 tot 80 procent. 's Ochtends en 's avonds valt er bovendien een fikse regenbui om het stof van de bladeren af te spoelen.

Bananen planten De planten hebben het nu veel beter naar hun zin en uiten dat door een ware groe i-explosie. Dat is goed te zien bij de bananen planten (foto). Deze zomer hebben de bananen veel meer en ook veel grotere bladeren gevormd dan in voorgaande jaren.

Het mooiste voorbeeld daarvan is de grote banaan die voor de betonnen woudreus staat (vlakbij de ingang aan de kant van de vleermuisgrot) . Wist u trouwens dat de banaan niet tot de bomen gerekend mag worden? Zelfs een grote bananensoort, die een hoogte van enkele meters kan bereiken, is een vaste plant en geen boom. Een bananenplant heeft namelijk geen takken maar alleen bladeren. De stengel van een banaan is niet verhout zoals bij een boom. Hij bestaat uit de stelen van bladeren die

Om een exotische sfeer te creëren is er een aantal palmen te vinden in het gebouw. Naast de grote banaan, die al eerder genoemd is, staat een koningspalm (Archontophoenix). Deze palm met zijn gebogen veervormige bladeren herkent U aan de prachtige geringde stam. Een hele opmerkelijke palm is de Caryota mitis. Er staat een aantal exemplaren rechts naast het verblijf van de slangekopvissen . Sommige bezoekers denken dat deze palmen zijn aangevreten door dieren. De Nederlandse naam van deze palm verklaart echter zijn enigszins gehavende uiterlijk: hij heet namelijk vissenstaartenpalm.

Snelle groeiers Een plant die erg opvalt nu het doek is verdwenen, is de Tetrastigma (foto). Voorheen had dit familielid van de druif zich een plaatsje boven op het doek veroverd, onzichtbaar voor het oog van de bezoeker. Nu slingert deze liaanachtige plant zich met meterslange ranken door het gebouw. De ranken van de Tetrastigma kunnen per jaar wel 1 0 meter groeien! Alle ranken die u boven in Taman Indah ziet zijn afkomstig van één plant. De stam bevindt zich achter het verblijf van de slangekopvissen. Het is de bedoeling om de bezoekers van Taman Indah het gevoel te geven dat ze door een opgedroogde rivierbedding lopen waar nu een bos aan het ontstaan is. Snelle groeiers in zo'n tropisch bos zijn de Ficussen. De Ficus benjamina is u waarschijnlijk welbekend van huiskamer en kantoor. In het oerwoud kan deze plant een echte reus worden, en ook in Taman Indah beginnen enkele exemplaren al fors uit te groeien. Een

andere bekende is de Ficus e/astica ofwel de rubberplant. Deze plant met zijn grote ovale leerachtige bladeren is onder andere te vinden naast de waterstroom. Minder bekend is de Ficus binnendijcki. Hij heeft oleanderachtige bladeren en bevindt zich boven de beide uitgangen van het gebouw. Naast de tapirs en ook bij het neushoornverblijf is de Ficus bengha/ensis te bewonderen. Deze soort valt op door zijn prachtige frisgroene blad met lichte nerven. Het gaat te ver om alle planten in Taman Indah te beschrijven en het is natuurlijk leuk om zelf op ontdekkingsreis te gaan. Er is echter nog één boom die ik u niet wil onthouden. Het is de 'flessen boom' (Brachychiton). Hij staat rechts naast het zwembad van de olifanten. Nu heeft hij nog een kaarsrechte stam. Als hij ouder wordt gaat de stam zich aan de onderkant verdikken en zo krijgt hij uiteindelijk de vorm van een fles. Een boom dus om de komende jaren in de gaten te houden! Tekst: Monique van Leeuwen Met dank aan: jaap van Houwelingen en jacques Radder

fCoud Bloed: Dodelïke kikkerbillet-es

MAVEMAT B. V. Onderhoud en reparatie van stalen steigers. In-en verkoop stalen steigers, nieuw en gebruikt. Verhuur stalen steigers. Verhuur accommodaties. Verkoop stalen stapelbakken.

Culinair en/of gastro nomisch geïnteresseerde Vrienden zu llen waarsch ijnlijk meteen nieuwsgierig zijn naar de betekenis van bovenstaande titel. Sommige kikkerbi ll etjes zijn dodelijk, nl. die van de pijlgifkikkers. Gelukkig is het echter zeer onwaa rschijnlijk dat u dit za l ove rkomen.

MAVEMAT B. V. Sydneystraat 44 3047 BP Rotterdam Telefoon 010 41541 00 Telefax 0 10 415 97 27

Q

••taaIanIoo

••••

A

Pijlgifkikkers Er bestaan meer dan 130 soorten pijlgifkikkers. Zij komen voor in Midden en Zuid Amerika en leven afhanke lijk van de soort in het tropi sch regenwoud of in gebieden met veel water.

De voeding van pijlgifkikkers bestaat uit insecten en kleine ongewervelde dieren. Op één soo rt na zijn pijlgifkikkers overdag actief. Deze soort is bovendien niet giftig, maar stinkt enorm. Het meest opvallende aan deze kleine kikkers zijn de felle kleuren.

• ••

Deze fell e kleuren hebben een twee ledig doel. Allereerst duiden de felle kleuren eventu ele vijanden op de giftigheid. Op de tweede plaats dient deze kleurschakering als ca mou flage. Tu ssen de begroeiing, waa r deze kikkers leven, zullen de felle kleuren lijken op va ri atie in de li chtinval.

Victoriaserre. In Blijdorp zijn op dit moment twee soorten pijlgifkikkers aa nwezig: de Oendrobatus azureus en de Oendrobatus tin ctorius (schilderskik kers of bonte pijlgifkikker). Beide soorten zijn klein (enkele centimeters) met ee n fraaie tekening. De O. azureus is zwart met groen. De teke ning van de schilderskikker bestaat uit zwa rte, blauwe en gele patronen. De pijlgifkikkers zitten in een terrarium dat consta nt op 25°C wordt gehouden . Twee maal per dag wordt via een fijne nevel de luchtvochtigheid in het terrarium hoog gehouden.

Pijl(gif) Zoals vele amfibieën hebben pijlgifkikkers een gif op hun huid of in kli eren, die gif kunnen uitscheiden. Indi anen in de oerwouden van Amerika doden deze kikkers en houden ze gespietst aa n ee n tak boven vu ur. Op de huid va n de kikker kom en vervolgens druppels met gif, die in een potje worden opgevangen. De punten van pijl en die worden gebruikt voor de jacht worden vervolgens gedrenkt in het potje met gif. Aangeschoten dieren zullen door het gif sterven. Na goed verwarmen va n het vlees is het gif voor de mens onschadelijk. Slechts drie soorten kikkers worden gebruikt voor de producti e van gif voor de jacht. Het gif van sommige pijlgifkikkers is een van de sterkste vergiften, dat bekend is. Waarschijnlijk werkt het gif van de pij lgifkikker door het zenuwstelsel va n het slachtoffer kapot te maken. Momenteel wordt onderzoek gedaan of het mogelijk is het gif als geneesmiddel te gebruiken.

Voor de verzorgers zijn deze kikkers geen lastige di eren. Bovendien zijn zij voor de verzorgers niet gevaa rlijk. Pijlgifkikkers zijn in de dierentuin minder giftig dan in de natuur. Hoe dit komt weet men niet, mogelijk door het voedsel. Verzorgers kunn en zonder handschoenen met de handen in de terraria komen. All een met wondjes op de huid dienen zij voorzichtig te zijn . In Blijdorp krijgen pijlgifkikkers als voedsel kleine krekel s en fruitvliegjes, aangevuld met vitaminepreparaat, ca lcium en sporenelementen. Zij worden twee maa l per week gevoerd. De verzorgers proberen de kikkers tot voortplanting te brengen. Weinig is nog bekend over de voortplanting van deze dieren in dierentuin en. Uit de dierentuin van Edinburgh zijn enkele exempl aren va n de Oendrobatus tinctorius ge komen. Helaas heeft dit nog tot weinig resultaat ge leid . Op dit moment is ge lukkig wel een larve aanwezig van de bonte pijlgifkikker. Deze wordt gevoed met kl eine fruitvl iegen. De temperatuur va n het terrarium wordt op 22°C gehouden. M en probee rt te achterhalen wa t de optimale omstandigheden zijn om deze soorten tot voortplanting te brengen. Pijlgifkikkers zijn zeer mooie dieren om naar te kijken en het is zeer de moeite waard om in hun terrarium naar ze op zoek te gaan. Verd er hoeven mense n en vooral de verzorgers niet direct angst te hebben voor deze kl eine juweeltjes. Van opeten kan natuurlijk in Blijdorp absoluut geen sprake zijn. Wat betreft de auteur geldt dit overigens ook voor and ere kikkers.

Opvallend gedrag Sommige pijlgifkikkersoorten leven in waterige gebieden als beken en kl eine rivi ertj es. De belangrijkste eis die gesteld wordt is de aa nwezigheid van rotsblokken. M ann etj eskikkers, maar ook vrouwtjeskikkers zitten op deze rotsen om hun territorium te overzien. Als concurrerende mann etj es in het territorium kom en zullen zij deze door kwaa kge luid en proberen te verjagen, bij sommige soorten vinden zelfs gevechten plaats tussen de mannetjes en/of vrouwtj es. Deze kleine kikkertjes kunnen dus erg agress ief zijn. Opvall end is ook, dat jonge pijlgifkikkers bij veel soorten door het mann etje op de rug gedragen worden, tot zij zichzelf in een waterige omgeving kunn en redden.

Pijlgifkikkers in Blijdorp

Tekst: Gerhard Tij sse n Foto's: Diergaa rd e Blijdorp Met dank aa n: Edo Visser, vissen post Blijdorp

De pijlgifk ikkers in Blijdorp zijn te vinden in de Ri vièrahal in de hoek met kikkers en padden naast de ingang naar de Amazonehal en bij de entree va n de

..•

~ •

Meent 22

(naast de KijkShop)

Rot

rdam, tel.: (010) 414 19 35

Aanbiedingen zijn geldig bij inl vering van deze advertentie.

.

ALS HET OM DE P'RIJS EN KWALITEIT GAAT!!! .~

äet Henri Martin-huis in Afrika? In het derde nummer, jaargang 20, van uw tijdschrift stond een artikel van Gerhard Tijssen over de relatie tussen de Vrienden en het Henri Martin-huis. In het laatste hoofdstuk, onder het kopje 'toekomst', werden enkele uitspraken gedaan en enkele vragen geformuleerd. Met veel belangstelling nam ik hier kennis van en als projectleider 'Afrika' meen ik een aantal antwoorden te mogen formuleren. Sinds december 1997 is binnen Blijdorp een projectgroep actief die zich bezighoudt met het formuleren van uitgangspunten voor de inrichting van het Afrika-continent. In de zomer van 1998 is de initiatieffase afgerond hetgeen leidde tot:

het Henri Martin-huis heeft nogal wat consequenties. Het betekent dat een deel van de huidige collectie dieren tijdelijk elders gehuisvest dient te worden. Daarvoor worden op dit moment zowel opties binnen als buiten Blijdorp onderzocht. Ook zullen dieren permanent worden afgestoten. Denk daarbij aan dieren die niet Afrikaans of Aziatisch zijn. Aziatische dieren die blijven, dienen op korte termijn nog in het Aziëcontinent te worden ondergebracht. Dit zijn ingrijpende beslissingen waarover het collectieoverleg binnen Blijdorp uitgebreid vergadert. Op dit moment staat nog niet exact vast welke dieren, al dan niet tijdelijk, waar komen. Daarover kan ik u later nog eens berichten.

een vlekkenplan voor de ligging van de hoofdbiotopen in Afrika de keuze van de bij de biotopen horende collectie inventarisatie van de benodigde behuizing zowel voor personeel als voor de col lectie de servicevoorzieningen voor het publiek de toekomstige bestemming van bestaande ruimtes en gebouwen een eerste financiële inventarisatie en een prioriteitsvolgorde

Een tweede aspect betreft de verhuizing van de medewerkers met hun werkruimtes van de Biologische en Veterinaire afdeling. Als nieuwe locatie lijkt de huidige personeelskantine het meest in aanmerking komend. Deze zou dan uitgebreid en verbouwd worden en aan de zijde van het dienstpad tevens ruimte gaan bieden aan de kantoren van de curatoren levende have. De nieuwe personeelskantine wordt gerealiseerd als onderdeel van het verbouwde Henri Martin-huis.

In dit kader is uitgebreid gekeken naar de huidige en de toekomstige functie van het Henri Martin-huis. De zaken staan er op dit moment als volgt voor. Het Henri Martin-huis lijkt haar functie te verliezen als plaats waar ondermeer apen en nachtdieren gehuisvest worden. Ondanks regelmatig uitgevoerde kleinere en grotere aanpassingen voldoen het gebouwen de verblijven ons inziens niet meer aan de eisen van deze tijd. Het past ook niet in de geformuleerde masterplan-uitgangspunten waarbij dieren biotoopmatig en niet thematisch ondergebracht worden. Ook het huisvesten van medewerkers op de bovenverdieping heeft zijn langste tijd gehad, dit mede gezien de aangescherpte ARBO-eisen en de veranderende inzichten. De meest voor de hand liggende en ook meest realistische bestemming voor het gebouw op dit moment is dit te verbouwen tot horecapunt. Daarmee wordt het binnen het Afrika-continent een centraal servicecentrum voor onze bezoekers . Het veranderen van de functie van

•

Naast het Henri Martin-huis komt een gloednieuwe speeltuin ter vervanging van het huidige Kiboko speelgebied, een nieuwe kinderboerderij eveneens ter vervanging, een opvang voor schoolgroepen en een EHBO. Naast het verbouwde Henri Martin-huis liggen twee terrassen waarvan er een uitkijk geeft over de Afrikasavanne. Dit alle in Afrikaanse sfeer vormgegeven. Naar verwachting leiden bovengenoemde plannen nog voor de jaarwisseling tot beslissingen en begint het uitvoeringstraject vrij snel daarna. Ik ga er van

••• I

uit dat de Vrienden trots zullen zijn op het blijven bestaan van het Henri Martin-huis. Andermaal met een nieuwe functie. Gezien de financiële historie van het gebouw is het immers met recht het 'Vrienden-huis'. Ik hoop dat de Vrienden tevens blij zullen zijn met de op dat moment aangedragen oplossingen voor de dieren uit het gebouw. De naam kan wat mij betreft zelfs gehandhaafd blijven. Henry Martin hield zich, als oud Blijdorp directeur, immers met kenmerkende Afrikaanse dieren, namelijk leeuwen, bezig .. .

Uiteraard ontwikkelt de Afrikawerkgroep ook andere plannen. Zo wordt momenteel gedacht om het huidige okapigebouw om te vormen tot Madagascarhuis. Ook wordt de huisvesting van de . gorilla's op dit moment bekeken, maar daarover in een vo lgend nummer Uitgebreid meer. Hans Post Hoofd presentatie Diergaarde Blijdorp en projectleider Afrika

ECHTE BAKKER

Ec(tf;~ûJ I

~~'{)v t;

crheo v.d.CJlam ..

·ele

Tevens uw leverancier voor horeca en catering

Hillevliet 15 Tel. 0104859657 Fax 010-485 00 27

Groene Hilledijk 255a Tel. 01042323 39

.."".

Lange Hilleweg 117 Tel. 010 484 78 35

R E G I ST E RACC O U NT ANTS

Een zwaan heeft z'n veren evengoed nodig als een mus ...

Twigt & Wendel SV registeraccountants biedt u optimale kennis, service, kwaliteit en betrouwbaarheid bij uw financiële beheer en transacties. Dicht bij huis of intemationaal; voor grote of kleinere accounts zijn wij uw adviseur.

Bovendijk 39 B 2295 RV Kwintsheul Telefoon (0174) 29 66 43 Fax (0174) 29 3949

Giften voor de actie "Help mee aan onze nieuwe trots: óe Oceanium-vogelrots" (tot en met september 1998)

Opdam-R iphagen, Perkin s, Petiet, Raveste inLaurijsen, Robertu s, Roe mer, Roodt de, Roode de, Rooyen v, Scha llenberg, Scholten , Schryve rs, Schwe iger, Sie, Sie-Liem, Sluys vd, Smith, Spange nberg, Sprong, Staayeren v, Stel, Steyn-Goos v, Stoker, Suttorp, Sven, Vermaat-Steen, Vermeu len, Vosseberg en Wezel de.

Bijdragen tot fl. 10,- : Herpen -Dykstra, Monshouwer-v Lee ning en Teeffelen-vd Gaag.

Bijdragen van fl. 10,-: Aalten, Baaien, Basoski, Boer den, Boogaard, Bresser, Colyn, Colyn, Draak den, Groeneveld, M eyer, Molt, Mulckhuyse, Neuteboom, Ouwen broek, Ouwens-vd Spoel, Peperkamp-Visser, PorschenRavensbergen, Pi jl vd, Raamsdonk v, Scheepmaker, Truggelaar, Verh eezen en Verh eezen-Boxe l.

Tu ssenfl. 25,- en fl. 50,-: Barneve ld , Blok, Lagendaa l, Peters, Roza en Roza.

$.:$.

tflan/

r!lJtuUMl/

ASSURANTIE-ADVISEURS

• alle verzekeringen • pensioenen • hypotheken • Noordsingel 208 - 210 • 3032 BM Rotterd am tel.: 010 465 85 77 • fax: 010 4664545

.U~OPQ .Hp~.II® De specialist voor uw • Dagtochten • Personeelsreizen • Excursies

touringcarreis, zoals: • Bruiloften • Schoolreizen • Meerdaagse reizen

Bijdragen van fl. 50,-: Baat de, Bloem, Bouwens, Broedeiet, Bulk vd, Dutil h, Feenstra, Gast, Huisman , Ke im, Kinwel , Kl eywegt, Koning de, Leeflang, Martens, Pruis- Luteyn, Stok, Talboom, Tasma , Verschoor, Weijden vd, Wezel v, Zevenbergen en Zwiers.

Tussen fl. 10,- en fl. 25,-: Berkh out, Bravenboer, Dyk v, Hirschhorn, Karr'eman, Kruid enier, Monshouwen, Pusch, Schoenmaker, VermeLden, Vos, Werven v, Wi effe ring-Schuilenga, Windt vd, Wynbeek en Wynbeek-de Bruyn.

Tu ssen fl. 50,- en fl. 100,-: Noort v en Sluis vd.

9!dooctJtenktJntoor mr CJ(. CJ(uijer

Bijdragen van fl. 25,-: And ri essen, Ba rend regt, Bochove v, Boerts-v Zwienen, Bos de, Dat, Dekker, Derkse, Doord uyn-Dyksterhuis, Dreyer, Dyk v, Eerl and , Esch v, Frenay-Schikker, Gom mei, Graaf de, Ham vd, Hammer-Sengers, Herman, Houyenbos, HoogenboomHooydonk, Hoogerwerf, Kaak, Kamphu is, Klerk de, Klok, Kooiker, Luiten , MacLea n, M eeuws, Moerman , Mommaas-Kienhui s, Mol en vd, Noord v, Noordermeer,

Bijdragen van fl. 100,-: Brobbel, Brouwer, Hi ll e, Hengst, Hu igen, Huigen en Kuppers.

En verder: fl. 150, -: Brobbel, Vlaa rdin gen en Veldman , Rotterdam. fl. 158,70 : Raboclubactie, Numansdorp. fl. 500,-: verdubbeling door VSB-Fond s gift Degeling, fl. 2200,- N.N.

Qespecia/iseerd in D.a.: 9!rbeidsrecht utrayecht Cfami/ierecht

ALLE GEVERS HARTELIJK DANK VOOR DEZE BIJDRAGEN AAN ONZE NIEUWE ACTIE !!! HIERMEE ZIJN WE GEKOMEN OP fl. 38.000 !!! MAAR ... WIE NOG GEEN BIJDRAGE LEVERDE, KAN DE ACCEPT-GIRO ALSNOG GEBRUIKEN OF ZELF EEN OVERSCHRYVING MAKEN EN ONS HELPEN ... OP NAAR HET MIL JOE N !!

•••

91i11eoliel 124 Ie c.Rafferdam . Iele/aan 010 486 65 44

•••

••,)...

nväC"lid

GEZOCHT Enthousiaste Vrienden het

De Vriend voor uw ogen en oren

I

!S~C~!Ü~E~

I Statenweg

108, ·Rotterdam,

dubileumbijeenkomst Op zondag 11 oktober vond de jubileumbijeenkomst over het oceanium plaats. Ruim 200 Vrienden verzamelden zich al vroeg in de aula van de Wolfert van Borselenschool. Daar werden zij verwelkomd met lichtbeelden van zeevogels en zachte muziek, aangevuld met oceaangeluiden. Tineke Groenhorst, voorzitter van de Vrienden, opende de dag. Daarna was het woord aan Ton Dorresteyn, directeur van de Diergaarde. Hij benadrukte nog eens de warme band die er tussen Blijdorp en de Vrienden bestaat. vertelde onder meer over de kweek met vissen en de voortrekkersrol van Blijdorp hierbij. Hans Post gaf inzicht in de educatieve aspecten, en lastige vragen over technische zaken waren voor Bob Kniese. Door de gerichte vragen van Chris raakte het publiek in korte tijd goed op de hoogte.

. OIO· ~ .46660521

Voor de pauze werd de maquette van het Oceanium onthuld en konden de Vrienden van alle kanten bekijken hoe het er uit gaat zien. Er was een stand van het promotieteam met artikelen betreffende ons sponsorproject Bass Rock.

Schepenstraat 6d . Rotterdam' Telefoon

0104665452

.JlL

SAUME & MERCIER GENEVE

muA"

_eX> (m-liel"

3

CORUM

Arlüu",dH(lrlog('rlt'FI"~

DISTRIBUTEUR AGRÉÉ

JUWelie~HOrlOger Bob Langendam Stadhoudersweg 105 - 107. Rotterdam Tel.: 010 - 465.00.65 en 465.34.00

Brasserie • Café-Restaurant Ons bedrijf is een verhaal apart. Kom het zelf ontdekken op loopafstand van Diergaarde Blijdorp. Voor een eenvoudige maaltijd van onze scherp geprijsde kleine kaart of een uitgebreid diner. Uw receptie, feestavond of vergadering verzorgen wij geheel naar uw wensen in onze inpandige zalenaccomodatie. Wij verstrekken u graag informatie.

kzieni Bentickplein 1 - 3 • 3039 KL Rotterdam Telefoon 010 4677577

Eregast op deze jubileumbijeenkomst was oud premier Ruud Lubbers, voorzitter van het Nationale Comité Oceanenjaar. In vogelvlucht vertelde de heer Lubbers ons over de geschiedenis van de mens en de oceaan . Het belang van de oceaan als basis van ons bestaan wordt steeds meer erkend. Er worden maatregelen genomen tegen de vervuiling, en om beter om te gaan met de 'schatten' van de oceaan . Om dit alles te stimuleren hebben de Verenigde Naties 1998 uitgeroepen tot het jaar van de oceanen. Als dank voor zijn bijdrage ontving de heer Lubbers uit handen van onze voorzitster een lidmaatschap van de Vrienden. De microfoon werd overgedragen aan Chris Vemer: zij was de dagvoorzitter op deze bijeenkomst. Chris is journaliste bij Radio Rijnmond. In haar radioprogramma wandelt zij regelmatig met één van de Blijdorpmedewerkers door de tuin om de laatste nieuwtjes te horen. Nu was het de taak aan Chris om een aantal van hen 'uit te horen' over het Oceanium. Gerard Visser nam ons mee op een reis door het Oceanium en vertelde hoe het er allemaal uit gaat zien. Michaël Laterveer, marien-bioloog,

Na de pauze kon het publiek actief deelnemen. In diverse hoeken van de aula stonden medewerkers van de Diergaarde om al onze vragen te beantwoorden. Overal stonden mensen in groepjes te praten en te luisteren. De Vrienden waren erg enthousiast over deze opzet: het is zo veel makkelijker om vragen te stellen dan in een grote zaal voor een microfoon. 's Middags kon men een kijkje gaan nemen op het bouwterrein. Ondanks de regen en de modder lieten zo'n vijftig Vrienden zich niet weerhouden om dat ook daadwerkelijk te doen. Verder was het mogelijk om door Blijdorp te wandelen langs dieren die te zijner tijd verhuizen naar het Oceanium. Was u zelf niet in staat om de jubileumbijeenkomst bij te wonen? Blijdorp heeft een brochure uitgegeven over het Oceanium met veel informatie en prachtige kleurenfoto's. Deze is voor f1.14,95 te koop in de souvenirshop, maar natuurlijk ook in onze eigen Vriendenwinkel. Tekst: Monique van Leeuwen Foto's: Hans Kragt en Jos Nijkamp

Be n W

Dierverzor Ser esterveld 7

Altijd al alles willen weten over Diergaarde Blijdorp?

,

I -

"*

Help mee aan onze nieuwe

i tr~

dat kan ...

Ben Westervel Di

i

Verslag najaarsexcursie Zaterdag 26 en zondag 27 september vertro kken in totaa l 3 bussen va nuit Rotterda m naa r Burge rs' Zoo in Arnh em. Burgers' Zoo richt zich op een presentatie va n biotopen. In 1988 we rd Burge rs' Bush geopend (regenwoud), daa rn a volgden Burgers' Desert (woestijndi eren) en Burge rs' M angrove (voor de bewo ners va n moerasgebieden).

meter hoog en 35 cm di k') krijgt de bezoeke r zicht op ee n imm ens pa nora ma. Vanuit een schijnbaa r onpeilbare d uistere wa terwe reld doemen hier o. a. haa ien en rogge n op. Het pad voerde ons vervo lgens doo r een tw intig meter lange tunn el waa rd oor de indruk wordt gewekt dat men op de bodem va n ee n have n loo pt complee t met steiger (e n boot) en mosselen aan de houten palen. Alhoewel Burgers' Ocean nog lang ni et af is wa ren w ij allen onder de indruk . Na de rondl eid ing was er ruim vo ldoe nde tijd om de ove ri ge delen van Burgers' Zoo te bezichtigen. Ook Burge rs' Dese rt maakte grote in druk op ons. Ruim van opzet en bijzonder licht. De giga ntische cactu ssen, overige pl anten en kruid en voelen zich hier zichtbaar thui s. De verblij ven voor de diverse diersoorten zijn ruim en 'speels' aa nge kl eed. Het safaripark is inmiddels omgebouwd tot wand elsafari. In dit gebied va n 15 ha. genoten wij va n een prachtig panorama met giraffen, ze bra's, vele antilo pen , neushoorns en gnoes. luist de co mbinati e van deze di eren op een groot terrein sprak ons aa n.

Di t jaa r wordt er een nieuwe biotoop aa n toegevoegd : Burgers' O cean. Rede n genoeg voo r de Vri enden om een bezoe kj e af te legge n. O p 27 september werden de vri enden verwelko md doo r het echtpaar l ansen, erva ren IVN-gidsen die een 1 '/2 uur durende ro ndleiding verzorgden door Burge rs' Bush en het in aanbou w zijnde Burge rs' O cea n. De Bush is indrukwekk end . Het is er vochtig en warm en de tropi sche vegetati e ti ert er dan ook welig . De verscheidenheid aan planten is enorm. De planten worden regelmatig gesnoeid om te voorkomen dat het dak va n de Bush eraf wordt gedrukt. Het snoei afva l wordt ni et opgeruimd en di ent als compost.

In de Bush leven duizenden dieren, waarvan de meeste vrij . Honderd en kleurrijke vogels, schild padden, padden en kikkers en ontel bare vissen, insecten en bodemdieren. Aan het begin va n de rondleiding vlogen verschillende Kalongs (vliegende vossen) over onze hoofden. Een zeer bijzondere gebe urtenis, omdat deze dieren zich overd ag ze lden laten zien. Reptielen hebben w ij ook volop gez ien, va riërend van een hagedis va n 2 cm tot een groene leguaan van 1,2 0 m die ons pad kruiste. Vanuit de Bush daa lden w ij af naar het in aanbouw. zijnde Burgers' O cean. Vi a een strand scène, koraa lri f (met levend koraal) en rotsku st, loopt men de zee in . Door de grootste acrylruit ter wereld (2 0 m breed, 5

••• O~

Na al deze positieve ervarin ge n viel het oudere gedeelte van Burgers' Zoo enigszin s tegen. Het is overduid elijk dat alle aa ndacht naar de nieuwe 'eco-displays' gaat. We troffen soms bedroeve nd verouderde onderkomens aan , maa r ook (met het oog op wetenschappelijk onderzoek door derden ) zee r luxueuze verblijve n, o.a . voor de mensapen. De keuze voor de beplanting is so ms vrij w illekeuri g in relati e tot de gehuisveste dieren.

Sa menva ttend is Burgers' Zoo zeker een bezoekj e waa rd. De grootte van het terrein en de bosrijke omgeving zorgen ervoor dat er - ondanks de vele bezoekers in het park toch ee n zekere ru st heerst. Tekst: Sylvia Noordijk Foto's : Koos va n Leeuwe n

.e.

~.

Op ~erhaling in Blijdorp: de kUIfmakaak Mi.ljoenen jar~ n ge.l eden leefden er in ~ede rl and makak~n. Tot zo'n 16 jaar terug waren er kUl!makaken lil BIljdorp en slll ds kort zIJn ze terug l Nu zIJn ze nog met z' n drieën en ve rblij ven ze lil het Na ~ htdl eren- en apenhuIs, maa r er komen er nog meer en uiteindelijk komen ze op de eilandjes In het AZiatisch moeras. Daar zullen ze in de plaats kome n va n een andere makakensoort uit Blijdorp, de j ava-aap.

Makaken Makaken behoren tot de primaten, de groep van hoogontwikkeld e zoogdieren. Mi lj oe nen jaren gelede n zijn ze echter ontstaa n uit primitieve insecteneters. De ontwikkeli ng die ze hebben domgemaakt is gericht geweest op aa npassingen aan hun leve n in de bomen. Hun ogen zijn zoda nig ontwikkeld dat ze goed binoculail' (= tweeogig) kunnen zien. Dit is nod ig om goed afsta nden te kunnen schatten. Verder hebben ze ve rl engde vingers en tenen om zich goed vast te ku nn en grijpen aan boomstammen en takken. Duim en grote teen zijn opponeerbaar: d .W.Z. ze kunnen er iets mee vastpakken. Tot slot zijn hun grote herse nen gegroe id waardoor hun intelli gentie ste rk toenam. Makaken zijn apen van de Oude Wereld. Ze komen ze lfs in Europa vom: de Magot-apen op Gibra ltar. De meeste makakensomten leve n echter in Azië. Makaken in Indonesië leve n allen op eilanden juist ten noorden van de equatm. Eén van deze vam Indonesië endem ische soort is de kuifmakaak . Hij komt met name voor op Sulawesi (het vroege re Celebes) en een aa ntal kleinere buureilandjes (d ie groepen zijn overi gens pas in 1990 ontdekt! ). Het is de grootste makaak: kop en rom p zijn 56 cen timeter lang en hij weegt wel zo' n ti en kilo.

_-

O ve r de oge n en de neus loopt een forse ribbel die deze makaak ee n wat duistere blik geeft. De apen kunnen deze ribbel wat om hoog of omlaag trekken en hiermee hun stem ming overbrengen naar de anderen. Hetzelfde doen ze ook via het bewege n van de lippen. De kuifmakaak is één va n de makaken met slechts een rudimentair staa rtj e: een paar centi meter lang. In Indonesië leve n deze levendige apen in groepsverband. Soms tellen die groepen meer da n 100 apen leder IIldlvidu In de groep heeft zijn/haar eigen rang in de hiërarchie. De mannetjes vechte n onderling

Kuifmakaken Ku ifm akaken zijn robuuste, wat gedrongen gebouwde apen met ee n langge rekte snoet en stevige poten. Ze zijn op een paar kleine plekjes na helemaal zwart va n kleur. Ook de kuif van lange haren is zwart. Op de bi llen bevindt zich een naa kte roze gekleurd e ee ltp lek. Deze eeltplek groeit bij de vrouwtjes cycl isch en dat maakt het. vrouwtje onweerstaa nbaar voor het mannetje. •

u d

••• I

voor een goede plek in de rangmde. Zij w isse len ook nog wel eens van groep terwijl de vrouwtjes levenslang bij één groep blijven. Zij zijn dan ook binnen de groep de absolute baas. Zi j letten ook goed op de familiebanden binnen de groep en houden zo de genen pool zo groot en zuiver mogelijk. jongen va n het domi nante vrouwtje hebben het makkelijker zi j krijgen vrij wel altijd ook een belangrijke plaats in de groep.

een dierentuin in Zweden. Waarschijnlijk za l, dit jaM nog, de groep worden uitgeqreid met twee of drie vrouwtjes uit de dierentuin van Bristol. Tezamen zu ll en ze dan uiteindelijk worden gehu isvest op het ei landje va n de java-apen in het Aziatische moeras. De Javaapen, die erg op de Rhesusapen lij ken, zu llen dan waarschijnlijk de tuin verl aten. Voordat de kuifmakaken kunnen verhuizen zal het huidige j ava-apen-verblijf wel 'ku ifmakake n-proof' gemaakt moeten worden. In tegenstelling tot de j ava-apen zijn de kuifmakaken erg agressief en 'sloperig' . Agressief zijn ze ni et alleen ten opzichte va n elkaar, maar ook tegen de verzorgers. Die kunnen dan ook ni et bij de apen in het verbli jf. In het half jaar dat ze nu in Blijdorp verblijven hebben ze ook al de nodige zaken gesloopt, zoa ls de plexiglas li chtkoepel boven in hun verblij f en het luikj e in de deur naar de dienstgang.

Ku ifmakaken besteden het grootste deel van de dag aan twee activiteiten: eten zoeken (voora l in de vroege ochtend en de avond) en uitrusten. Kuifmakake n zijn all eseters. Ze eten plantaardig voedsel (en roven zo ook we l eens de oogst va n de akkers) maar ook insecten en vogeleitjes versmaden ze niet. In de herfst is het meeste voedse l beschikbaar. Dat is dan ook de tijd dat het vrouwtje, na een draagtijd van vijf-eneen-ha lve maand, éé n jong krijgt. Beide ouderdi eren verzorgen het jong. Als het vrouwtje na ruim één jaar weer ee n jong krijgt zorgt zij hiervom en neemt het mannetje de zorg op zich voor de 'jaarling'. Uiteindel ijk kunnen kuifmakaken zo'n achttien jaar oud worden.

De apen zijn oo k zeer vasthoude nd in hun ged rag en geven niet snel op. Zo zijn ze dagen bezig geweest met een oud koffieblik waar wat voer in was gestopt en wat ze maar niet open kregen en met het stuk bra ndslang dat de verzorgers gevuld hadden met voer.

Op Sulawesi gaat het helaas niet goed met de kuifmakaak . Door jacht en door de vern ietiging van zijn biotoop (trop isch regenwoud met een rijke plantengroei) neemt op Sulawesi zijn aa ntal sterk af: de laatste tien jaar met maar liefst 60%! Ge lukkig is er op de buureilandjes waar ze ook voorkomen (met name Bacan) vee l minder menselijke activiteit zodat hun aa nta llen daa r (nog) consta nt blijven.

De voed ing bestaat uit een mengsel va n fruit (o.a. appel en peer), sla, brood, monkeybrokken en w ilgentakken. Verder krijgen ze iedere dag nog wat 'stroo ivoer' zoa ls bijvoorbeeld: meelwmmen, gekookt ei, krenten en zonnebloempitten. Behoudens hun agressieve gedrag zi jn het gemakkelijke dieren die eigen lijk zelden ziek zi jn en die voor ons als 'publiek' zeer de moeite waard zijn .

Kuifmakaken in Blijdorp In het Nachtdi eren- en apenhuis is si nds mei dit jaar een groepj e va n drie kuifmakaken te zien. Een zevenjarig mannetje, een vierj arig vrouwtje en haar eve n oude halfbroer, die afkomstig zijn uit

Tekst en foto's: j os en An ne Marie Nijkamp. Met dank aan: Rick va n Kesteren, verzorger Nachtdieren- en apenhuis.

Meer Kuifmakaken te bewonderen op internet:

..

------.-

_ _ _ _ Voor het laat ste nieuws uit Blijdorp en veel kleurenfoto's! ~--~

:lOO'n boek! De rubriek 'Zoo'n boek' kan langzamerhand beter 'Zoo'n kinderboek' gaan heten, want deze keer alweer een bespreking van een kinderdierentuinboek, namelijk ' Hoeveel kost een olifant?' geschreven door Dirk Musschoot. Behalve dit boek ook aandacht voor een prentenboek voor de zéér kleine dierentuinbezoekers onder ons: 'Telkens twee' van Karen Wallace en Ross Collins. Het prentenboek is geen echt kinderdierentuinboek, maar gaat over dieren die we eigenlijk alleen in de dierentuin tegenkomen. De onderwerpen gaan over alledaagse dingen als hui svesting, verzorging, ziekte, geboorte, doodgaan , eten enzovoort. Naast concrete vragen als "Hoe vervoe ren ze een dier van de ene dierentuin naar de andere? ", "Waarom mag je de dieren in een dierentuin niet voederen?" en " Hoe geef je een neushoorn een spu itje?", beantwoordt de auteur ook vragen over de gevoelens van dieren. Bijvoorbeeld "Vervelen dieren zich ni et?", "Vinden dolfijnen zo'n bassin niet vresel ijk saai, zo zonder planten en andere vissen?" en "Zouden de dieren in de dierentuin niet gelukkiger zijn in de vrije natuur?".

'Hoevee l kost een olifant?' kwam tot stand met hulp van medewerkers van Zoo Antwerpen en Dierenpark Planckendael in België en het Noorderdierenpark te Emmen. Het is een informatief boek voor kinderen vanaf acht jaa r. Alle vragen die beantwoord worden, komen van kinderen zelf en daarom sluit het boek goed aan bij hun belevingswereld. De vragen zijn gerubriceerd in achttien verschillende hoofdstukken. Elk hoofdstuk beslaat twee pagina's en omvat een pakkende inleiding op het onderwerp, de beantwoording van vier tot vijf vragen van kind eren en ee n kader waarin interessa nte achtergrondinformatie is verwerkt. Het kader is helaas in een heel klein lettertype gedrukt, wat de leesbaarheid niet vergroot. De illustraties bestaan uit kleurige, fantasierijke tekeningen en schitterende foto's.

In het boek wordt speciale aandacht besteed aan het beroep va n dierverzorger. Naast een 'eigen' hoofdstuk komen in verschillende andere hoofdstukken vragen aan bod waar de dierverzorger een rol van betekenis bij speelt. Eigenlijk is de dierverzorger, naast de dieren zelf, dé spil van de dierentuin! Het beroep van dierverzorger is veelomvattend, maar soms ook wel een beetje saa i. Want bij weer of geen weer, dag in dag uit moeten de verblijve n van de dieren schoongemaakt worden. Toch doet de dierverzorger dit graag, hij (of zij) houdt van het dier als zijn beste vriend.

Het prentenboek 'Telkens twee' is zoa ls gezegd niet een echt kinderdierentuinboek, maar een informatief Pl·entenboek voor drie tot vijfjarigen over 'hij' en 'zij'. " Een mannetje en een vrouwtje. Want daarmee begint alles " vormt een van de beginzinnen van het 31 pagina's tellende boek waarin de verschi llen tussen 'hij' en 'z ij ' in de natuur worden uitgelegd. Daarnaast komen de voortplanting van dieren en hoe 'hij ' en zij' voor hun kinderen zorgen aan bod. Het klinkt als vrij zware onderwerpen, maar de wijze waarop de auteur en de illustrator vorm aan het boek geven is speels, vrolijk en met een tikkeltje humor. Eigenlijk komen in het boek alle versch illende leefwijzen van 'dierengezinnen' naar voren. Leefwijzen die we ook bij de mensen kunnen herkennen. In een prentenboek is de tekst meestal van minder betekenis dan de illustraties. De tekeningen in 'Telkens twee' zi jn schitterend. Eenvoudig, maar heel nauwkeurig qua kleur, houding en uiterlijk

van de dieren. Van vuurvliegj e, zeepaardje, koningspinguïn, mandril tot zeeolifant zijn in het boek terug te vinden. De weinige tekst is op een speelse manier tussen de tekeningen geplaatst. Achterin het boek is verdere uitleg over bepaa lde dieren toegevoegd. Voor mij is het hoogtepunt van het boek de vaderlijke zorg van het zeepaardje. Een baby-zeepaardje groeit in een zakje in de buik van de vader, wat openbarst als het kleintje groot genoeg is om zelf weg te zwemmen . Maar we llicht is voor u en uw kleuter het nest van de Australische boskalkoen of het vlooien van haar jong door moeder chimpansee het hoogtepunt. 'Telkens twee ' is een vertederend boek en daarom een echte aanrader! Telkens twee . Een informati ef boek voor jonge kinderen. Geschreven door Karen Wallace, met illustraties van Ross Collins. Uitgeverij Ploegsma. Prijs: FI 26,-. ISBN 90-216-1390-5. Recensies: Marianne Tij ssen-Humme

felketts twee een informatief boek voor jonge kinderen Ploegsma

' Hoeveel kost een olifant?' is een ontzettend leuk, afwisselend boek, met een moo ie lay-out. Kortom een boek wat niet alleen de achtjarige aanspreekt. Maar eh ... Hoeveel kost nou een olifant? Hoeveel kost een olifant? Vragen van en voor kinderen over de dierentuin . Geschreven door Dirk Musschoot, met illustraties van Sabine Kraushaar en Leo Timmers. Uitgeverij Clavis. Prijs : FI. 32,50. ISBN 90-6822-553-7.

••• ~

• ••

~.

~J.t!J UITVAARTVERZORGING e.M. Bouwman Albert Verweystraat 2a 3061 SB Rotterdam Tel. 010 414 53 43 Bgg. 010 414 55 64

Bezoek de Vrienden op internet:

Voor het laa tste nieuws uil Blijdorp en veel kleuren foto's!

Of je nu woont in een "statige laan" of een terrarium

Hobby CENTRUM MAGAZijN BLïdoRp Stijlvolle uitvoering van begrafenissen en crematies. Informatie over: - Het O.RV depositofonds (=verzorgingsfonds) - De kostenbegroting voor een uitvaart, met betrekking tot een af te sluiten verzekering - Inschrijving wilsbeschikking met vrij lidmaatschap

MAKELAARDIJ RUBENSPLEIN weet als geen ander hoe het is om goed gehuisvest te zi jnI Uw Make laar mei de Persoonlijke aandacht.

Stadhoudersweg 97c 3039 EC Rotterdam Telefoon 0 la 466 31 80 CEREEdscilAppEN • IJZERWAREN ELEkTRA • SANiTAiR • VERf • SLEUTELsERViCE

MAKELAARDIJ RUBENSPLEIN

Rembrandtlaan 2 • Broersvest 10 Schiedam 010 273 12 22

!Pre/aria r

:7I uariumspeciaalzaak bu

YoM' aI U(B ~J ~~J

2

Ruim 300 m dierplezier!

1~- e?t~~J

dJ ook lid ~ 1XJ.01t 1eaIw~.

Ruim assortiment aan dieren en -benodigdheden

J.J. v.d. Bergselaan 322 Stadhoudersweg 106 Jonkerfransstraat 96

Sterre

Op vertoon van deze advertentie ontvangt u een kanarie

,"u, koo;

VOO!45, _

tel: 0 10 46662 94 tel : 010 466 6774 tel: 01041 381 88

De bakker die nog zelf bakt uit Rotterdam

Pretorialaan 24-26 • 3072 EN Rotterdam telefoon: 010485 39 00

Op vertoon van deze advertentie en een aankoop van iSO,aan tropische vissen

/25,-

Vrienden voor het leven: Wim Droppert Wim Droppert is al vele jaren Vriend van Blijdorp. Hij was aanwezig bij een van de eerste bijeenkomsten van onze Vereniging in de Rivièraha l. Binnen de D iergaarde is hij echter bekender als het 'manusje van al les' van de afdeling presentatie. "Het is eigen lijk een beetje een gek verhaal. In 1986 stopte ik met werken. Ik kwam thuis en dacht, wat nu? Ik schreef een brief naar Blijdorp waarin ik mijn diensten aanbood. Ik kon beginnen bij gedragsbiologe Angela Glatston als administratief assistent voor het pas opgezette stamboek van de kleine panda. Angela coördineerde ook de rond leidersorganisatie. Ik kwam dus bijna vanzelfsprekend in contact met de rond leiders . Ik begon als bli ndenrondleider en daarna tevens als verzorgingsrond leider. Beide rondleid ingen doe ik nu nog." Droppert is op werkdagen elke ochtend in de Diergaarde te vinden . Hij heeft er een eigen bureau waarvandaan van alles wordt geregeld: (vroeger) de adm inistratie van de rondleiders, de financiële administratie van het verzorgersblad 'De Harp ij', assistent van de coördinator van 'B lijdorp by night', het beheer van de fooienpot, ete. Tijdens ons gesprek wordt Droppert minstens drie keer gebeld voor een 'k lusje'. Waarom die band met Blijdorp? " Ik ben al van jongs af aan bezoeker van de Diergaarde. Als we kijken naar de huidige Diergaarde dan voel ik me bijzonder aangesproken door de natuurbehoudsgedachte, het beschermen van bedreigde diersoorten en door het uitgangspunt om de dieren zo goed mogelijk te willen huisvesten. De wolvenva llei, Taman Indah, het verblijf van de Amoerpanters bijvoorbeeld. Ze maken deel uit van de rondleidingen. Je kunt van alles vertellen over inrichting, voed ing en gedragsverrijking. " " Ik heb ook veel bewondering voor de manier waarop aan het Masterplan en nu bijvoorbeeld het Oceanium wordt gewerkt.

In vertrouwde handen Een kwalitatief goed leven leiden. Ieder mens streeft ernaar, ook mensen met een al dan niet zichtbare handicap. Coloplast zoekt samen met hulpverleners en patiënten al jarenlang naar de beste oplossingen voor stomazorg, incontinentie- en retentiezorg en wond- en huidverzorging. Deze gezamenlijke inspanningen hebben ertoe geleid dat Coloplast kwalitatief hoogwaardige medische hulpmiddelen levert die ervoor zorgen dat de gebruikers zo min mogel ijk hinder van hun handicap ondervinden.

Het wordt helemaa l door het eigen personeel ontwikke ld. Vee l ideeën komen uit de eigen groep. De leiding werkt bijzonder stimulerend . Blijdorp is botanisch ook fantastisch . De planten in de wolvenvallei komen ook daadwerke lijk uit het leefgebied van de wolven. Er wordt goed over nagedacht I Wat ik ook belangrijk vind: tijdens alle veranderingen, wordt het oude deel van de tuin ook goed onderhouden." , Zoals elke Vriend van Blijdorp heeft ook Droppert nog wel wat wensen. "Alles kan niet in één keer. Maa r als het zou kunnen zou ik iets wi llen doen aan het mensapenhuis, de kattengalerij en de okapi's." Ook Droppert heeft natuurlijk favoriete dieren: de olifanten. Een voorkeur die door veel Vrienden wordt gedeeld. "Maar -als hondengek- zou ik dolgraag jonge wolfjes zien." Tot slot hebben we nog even kort stil gestaan bij de relatie tussen de Vrienden en de Rondleiders . Droppert: "In wezen zijn het allebei vrijwilligersorganisaties. Er zijn veel dwarsverbanden: vee l Rond leiders zijn ook Vriend . De Vrienden zouden zoveel mogelijk gebruik moeten maken van de Rondleiders. Meer contacten zouden prettig zijn, want de belangen lopen parallel." Tekst en foto: Marcel Kreuger

Assura is de meest recente lijn

Comfeel is het uitgebreide assorti-

stoma-opvangsystemen van Coloplast. Assura staat voor

ment wondverzorgingsproducten. Alle Comfeel producten zijn gericht

• innovatieve, gebruiks-

op de moderne, vochtige wond-

vriendelijke systemen die

behandeling. Voor alle typen wonden

voor iedere stomadrager

heeft Comfeel

een geschikte oplossing

een geschikt

bieden.

product.

\ Onder de naam Conveen valt een compleet assortiment producten voor de verzorging van urineincontinentie, faecale incontinentie en

Wilt u meer weten over

retentie.

onze producten? Bel dan onze gratis servicelijn:

0800 - 0229898

. , Coloplast Geeft voor aan zorg

20 jaar Vriendennieuws Met het ve.rschijn en va n deze uit&ave va n Vriendennieuws zijn er precies 20 jaa rga ngen gevuld. Daa rn aast IS dit exact de 75-ste uitgave van 'v'rl endennleuws l Twi ntig jaa r Vri end enni euws, en 75 uitgaven, voldoende reden om eens te kijk en hoe Vriendenni euws zich ontw ikkeld heeft.

Het is leuk om in het maa rt-numm er va n 1980 de staat van baten en lasten te vergelijken met die va n 1998. Waa r we in 1980 de beschikking hadden over een ton , bezitten we nu liefst anderha lf mi lj oen guld en l In het begin werd er geen ni euws

Er was eens ... geen Vriendennieuws Toen de Vereniging Vriend en va n Blijdorp in 1963 opgericht werd, besto nd er nog helemaa l ni et de behoefte aa n een eige n bl ad. Di ergaard e Blijdorp gaf op dat moment zelf een maa ndblaadje uit: het nog steeds veelbesproken 'B lijdorp Geluiden' . Hierin ko nden de Vri enden hun mededelingen kWIJt: verslagen va n de Algemene Ledenve rgadering, convocaties voor excursies, later oo k lezingen , en aankondigingen van nieuwe acties . Daa rn aast was het ledenaa ntal in het begin nog erg kl ein (milld er dan 1000) zodat dit veel goedkoper was dan een eigen blad uit te

geven.

Het openingsnummer Eind jaren zeventig was het ledenaantal gestege n tot mee r dan 2000 Vri enden en de behoefte om hen van informatie te voorzien was groter dan ooit. Daarom hakte het bestuur begin 1979 de knoop ?oor: de Vereniging moest een eigen blad krijgen I Het eerste nummer verscheen in juli 1979, als bijlage bij Blijdorp Geluiden. De eerste nummers werden uitgegeven door de 'Propagandacommissie', di e nu onder de naa m ' Promoti etea m' onder andere verantwoordelijk is voor de Vri endenwinkel en de aanwezigheid va n ons op braderieën. Lex Noorderm ee r, oud-bestuurslid en tege nwoordig redacteur va n Blijdorp-Blad stond aan de wieg va n deze uitgave . Het ee rste nummer begint als volgt:

"EEN EIGEN BLAD! Zoa ls reeds op de laatstgehouden ledenvergadering door de thans nieuwe afdeling Propaganda werd aa ngekondigd, hebben wij een eigen mededelingenblad. Dit hebben wij als voorlopige naa m gegeven 'VRIENDENNIEUWS '. Het is eigenlijk niet meer dan een werktitel. Voor uw suggesties ten aanzien van een naam houden wij ons van harte aanbevolen". De eerste reactie hiero p moet nog steeds blilnenkomen ..... Inmiddels is de naa m Vrienden nieuws een begrip binnen de Vereniging ~n binnen Di ergaa rd e Blijdorp, en ze& nou zelt: de vlag dekt in iede r geval de ladlllg! Het eerste nummer bestond uit één dubbelgevouwen A4-tje en telde dus vier bladzijden. Er werd verslag gedaa n van de Algemene Ledenvergadering en de voorjaarsexcursie naar Emmen. Ook werd de najaarsexcursie naa r Antwerpen aa ngekondigd. Nummer twee verschee n in december, maar al in het tweede jaar verschenen er dri e uitgaven van Vrienden ni euws: in maa rt, juni en november.

VI ' d een Uitgave van tIenen va.n Blijdorp

over Blijdorp gemeld, omdat al het nieuws nog in ' Blijdorp Geluiden' verscheen. In november 1980 werd er geme ld dat de jachtluipaarden een ni euw verblij f hadden ge kregen, op de plaa ts va n het oude wo lvenverblijf. Dit is nog gee n twintig jaar ge leden, maar het gaat hier over het stukje grond waar nu het nieuwe manoelkattenverblijf komt. Wat zou er over twintig jaar op dit stukj e Blijdorp te zien zi jn?

f .' \ "

Giraffen-affaire . . AI in de derde jaa rga ng verschenen er vier uitgaven van Vri enden nieuws, terwijl er eigenlijk maar drie gepland waren. In januari 198 1 bracht het bestuur namelijk een 'extra editie' uit, waarin de toenma lige voo rzitter, Ben Swaep, de leden duide lijkheid verschafte in ee n 'giraffenaffaire' . In 1978 hadden de Vrienden namelijk 22.000 gulden Illgezameld en Diergaa rd e Blijdorp ee n paar giraffe n ca deau gedaan. Deze di eren werden Hennie en Bert gedoopt, naa r de ove rl eden oprichters van onze vereniging Hein Waa lwijk en Bertus Bruins. In 1980 ve rkocht de di ergaarde deze dieren echter aa n de Opel Zoo in Kronberg, zonder enige mededeling te doen aan de Vri enden! Uiteraard hebben directie en bestuur va n de Vri enden deze zaak goed uitgesproken, en uiteindelijk is het toch nog ergens goed voor geweest wa nt in dezelfde uitgave schrijft Ben Swaep " Nu de dierentuinen er steeds meer toe overgaan een zeer selecti eve coll ectie aa n te houden, lijkt het uw bestu ur het beste, dat w ij Blijdorp voorl opig financiee l steun en, waar het om het scheppen va n betel'e huisvesting gaat" . Deze affa ire vo rmd e dus mede de aanleiding om geen di eren meer te schenken , maar verblijven. In het volgende numm er kon de toe nmalige voorzitter het resultaa t mededelen va n het overleg dat er tu ssen hem en de voorzitter va n het Stichtingsbestuur va n Diergaa rd e Blijdorp, de hee r Schoufour, had pl aa tsgevonden: het

1 1

, Sti chtingsbestuur betaa ld e de vere niging het geld voor de giraffen terug en "de heer Schoufour heeft tijd ens het gesprek dat ik met hem had, nogmaals zeer nadrukkelijk onderstreept, welke grote waarde hij hecht aan ee n, zoa ls hij het noemde, 'supportersclub' als de Vereniging Vri enc;len va n Blijdorp. Dus dan is mijns inziens de lucht toch nog ge kl aa rd! " In 1983 verschenen er maar twee uitgave n. In dat jaar besloten Artis en Blijdorp de banden nauwer aan te hal en en va naf 1984 een geza menlijk abonnement uit te gaa n geve n. Ook werd besloten het twee maandelijkse tijdschrift van Arti s en Blijdorp Gelu iden te laten fuseren tot het tweemaandelijkse tijdschrift 'D ieren' . Om het wegva llen van Blijdorp Geluiden te compenseren verschenen er vanaf 1984 vier nummers per jaar. Al s compensatie voor het wegva ll en va n Blijdorp Geluiden kregen de Vri end en voortaa n twee vrijkaartjes in plaa ts va n één.

• ••

~.

Eindelijk een echt magazine!

Meer bladzijden betekende ook dat er meer ruimte overbleef om ove r andere dingen te schrijven. Meteen al in het eerste nummer van 1986 startte Hennie Hagen met de seri e 'Dier in 't vizier', waa rbij steeds een re latie ge legd werd tussen dieren in Blijdorp en in het wild. In nummer twee verscheen voor het eerst de rubriek 'nieuws uit an dere dierentuinen', di e tot op dag van va ndaag bestaat. In het laatste nummer sta rtte Lex Noordermeer zijn rubri ek 'D ierentuinen van de wereld'; hierbij beschreef Lex in 18 afleve ringen honderd en dierentuinen uit heel Europa en net daarbuiten. Veel Vrienden maakten dankbaar gebruik va n zijn beschrijvingen bij het plannen van hun vaka ntie en hoewel de meeste beschrijvingen helaas nu gedateerd zijn, geven ze nog steeds een vrij goed beeld va n de belangrijkste dierentuinen in Europa.

In 1986 verscheen Vriendennieuws voor het eerst in de vorm van een echt tijd schriftje. Liefst 24 pagina's per nummer met een li chtbl auwe voorka nt met ons ' Vriendenfant' -logo. Lex Noordermeer, redacteur van Vriendennieuws schreef in het eerste nummer 'nieuwe stijl ' het vo lgende: " ... willen wij u een wat luchtiger en daardoor leesbaa rd er gehee l voortoveren met vooral ook mee r nieuws over Blijdorp en andere binnen- en buitenlandse dierentuinen(. ... )" Ook bevatte Vrienden nieuws voor het ee rst adverten ti es: " .. .betekent Vrienden nieuws in zijn nieuwe opzet hogere druk- en verzendkosten, die we hopen flink te kunnen drukken door het opnemen va n advertenties". Van de 24 pagina's zijn er 3 gevuld met advertenties. MultiMail, die va naf dit moment naast het drukken ook het verzenden ging verzorgen, was één va n drie adverteerders. Wij zijn dit jaar niet allee n twintig jaa r hun klant, maar zij adverteren al eve n lang in Vri enden nieuws. Al s cadea utj e aan de vereniging hebben zij de opmaak- en drukkosten van het vorige (jubil eum)nummer voor hun rekening genomen!

In 1988 bestond de Vereniging Vrienden van Blijdorp 25 jaa r en dit was voor het bestuur reden om een spec iaa l jubileumnummer uit te brengen. In het jubileumnummer stond uiteraard een uitgebreid voorwoord va n de voorz itter, Ben Swaep, en werd de vereniging jaar voor jaar

ti

~::: ..'._'" .,~:;:-;':,:':':',:.'-""

~.

' 01._""""

' 6,,,.,,.,,

J ..

..

gigue oe Pi!lr-is, et'In~ derne. 17 her: .... <"t< grote dio ren b .. in , geschoeid 00 de hlvst van H0Qef"OeCk . [en ro /Ilt'ter hoge I.,unstrots vo ... ~l do bHkvanger van de t uin . IoI3arin ui tbundig gebruik ie C)C!1"l."I"kt van tJet.on 11"1 de \/u:-m van rotsIlJanden. T~rdi Çj 15 veel d.unl/an oVI!!n.!oeI<erd ::Ioor planten, waardoor de t.ui .... met z ~ j , brede wandf!lpi!lden ~t''l aangename' sf;;Elr uitade
?es

Indisch!' olifHl"lt - !:lLl i n Parr. l oo loQlUl'" iJt' Pa r h

, gJilAt;;

PlP

h"

ril

'L.,..I

voorname li jk z(){1l)Cfieren E!n (çroltlre ) vogel".Reptlelen ,vis58<'1 o f J.aoere diere'l vindt u hier !'liet , maar er valt genoeo i nteressants t e zien. mel lIa:"'l' OP het 9E'tIi ecl van de hoI!fdieren ~oo r de ,:,it€l !>l leldzMe Eld's ""Ttert I'IoucIt men in Puij" het I r terflélllor-,ale !;tamboek bij. I'\Il8r 001<: diverse andere 500rten ~~tcn zijn hier in ~okgr oBpen t e zl(!11 , An.JeI'1l O!jzo~rheden ZIJn de ReLz~ , Okapi's, 9rl 1beretl e rt H.!rrbn(ll'Vl oerQze? ra ' s _Te.:slotte fI'IOet nog venoold I&fOl'(letl. dat deze die r entu_ n be~""lkt c"er een bijzonder frMie Il"rdiscne oUfanttu~ . di e zij-- fd<moQelijkl'leden al heaft be\ol8un. Up ;en steeno.-ull-' afsu,nd van het Pare lor>l09iqua 11çt riet I'lu~~ Arts Africain~ et Ot:É!anlerrs. dat i n de kelder etKl v~:J 'Jllgcilreid aquarium hertrerçt. Trop isC he ze,, - en loet.o.r.ratt:!r Vlss.en . maar ook reptielen als nijl krokodillt1n, zee- en landschidpadaEn zi j n hllH' te belJO....uIi!f!.'" Elders in,Parijs, niet ver van de [jreltoren, 15 het Aq....ariLA'l ~ le vinden,waar men vrijwel uit!!lJuitend vissoortem uit Frankrijk 2eH t.e tien k.r.ij9t.. Oncle~ r1<> rQ~ van d~ WE!l'ddstoo Parij5 zijn twee safariparkC'1 te ~Hl{jen ; ln SAINT- VRAIN kunt u behalve ecn rondrit tussen entllopen.lee ....~en apen ook een bootsafari mllken tIJssen nijlp.aarOen en chillltlensec-ei.Landen . Frcnkrijk5 allerlierste :safariP3rk werd l.It:!gDI"\I1en in THUIR)', dat met. name door de ~itgebre'iQe ar:t11oDenverZ8rnelinç een tNgrilJ werd. Recente neru:h ten llIijZ8n er op . cat. het oati< zijn beste tijd Çlehad 11)1' ""boon, hetQeen in overecnstenminQ is I1I!It elQen bevindlnqen in de filialen van Tholry in ;=l(!30QrIt!t MI SigA
In 1934 op!!rv:le it' r-et Boh oe lIincennes "el Pare ZOO10 -

i\i . .

~~;"~' "'~"'." ,' "~./~, )

"" ijl ,

Mj(

Zo werd de Vrienden Nieuws destijds opgemaakt.

••• , I

\

\ \

, belicht. Het 3000-ste lid werd ge huldigd en Frans Ramack, oud-bestuurslid en erelid van de Vereniging, werd geïnterviewd. Dit is tot op heden het enige jaar dat er vijf nummers ui tkwa men. Daarnaast werd de omvang van Vriendennieuws uitgebreid tot 36 bladzijden en later dat jaar ze lfs tot 40 en 44 bladzjden, waarvan inmiddels ruim elf pagina's advertenties.

In 1995 veranderde er weer veel aan het uiterlijk van Vrienden nieuws: op de cover komt vanaf nu ee n foto over de hele pagina en niet meer in een kader; minstens even belangrijk is echter dat de foto in kleur afgedrukt wordt, waa rdoor het blad er in één klap nóg professioneler uitziet. Daa n van Herwijn en trad af als bestuurslid en redacteur en ondergetekende nam zijn plaats in. De heer Van Zwieten schrijft de laatste aflevering van 'Een stukj e nostal gie'; 16 keer nam hij de Vrienden eve ntjes mee naa r een stukje uit het kleurrijke verleden van Diergaa rd e Blijdorp. In 1996 wo rdt de omvang van Vri endenni euws uitbreid tot liefst 48 pagi na's. Aangezien dit steeds meer werk met zich meebracht, werd er een redactie-

ENNIEUWS

DE VERE , .. NrGlNG \ RlENDEN VAN BI.1jDORP

!.oh., vul"

VOn~.

oe kJi l Cie scl'1apen en gei ten j naa5~ divl!!l"se (onder )soo rten !Otccnookk\ln dJn h lro> r gO.l'als,,,,,,,rkhors en a l s Ziler 9 rote bijz~ rh8id Bhar als tB.!.a uuschapen) te zien. In hel vivsrlU'11 en het r oufoiere..t.... is zijn altijd _ 1 !&!al
al langer betrokken bij Vriendennieuws: hij interviewde veel personeel uit Di ergaarde Blijdorp ten behoeve van Vriendennièuws. Ook in 1994 begon bestuurslid Tom Slijkoort met het beschrijven van diersoorten di e hij tijd ens zijn reizen in Afrika tegenkwam, onder de titel 'De Afrikaanse dierenwereld '.

Vanaf 1989 sierde er iedere keer een foto van een dier de omslag, te beginnen met gorilla Salomé met haa r zoon Salem. In 1991 startte de heer K. van Zwieten, oudredacteur van Blijdorp Gelui den, de I"Ubriek 'een stukje nostal gie', waarin hij de Vrienden in gedachten meeneemt naar vervlogen momenten en verdwenen plekjes uit Diergaa rde Blijdorp. Deze rubriek nam de plaats over van 'Di erentuinen va n de wereld'. In 1993 werd de laatste ' Dier in 't vizier' gepubliceerd, waarmee Henni e Hagen de Vrienden liefst 22 afleve rin ge n info rm eerde over leeuwen, olifanten, kwall en, orang oetans, otters, enzovoorts. In 1994 trad Lex Noord erm eer af als bestuurslid en gaf hij de redacti e va n Vri endennieuws na 15 jaar over aan collegabestuurslid Daan van Herwijn en. Daa n was

•••

Dit jaar tenslotte, nam Marcel Kreuger het roer van Vriendennieuws over en verscheen er een superdik jubileumnummer van liefst 64 pagina's.

team opgezet. Er kwamen nieuwe rubrieken, opgezet door de nieuwe redactieleden, zoals 'Vrienden voor het leven', 'De vogelwijzer ' en 'ZOO'n boek!'. Verder verscheen Vrienden nieuws vanaf 1997 ook op Internet.

Stort uw bijdrage op postbankrekeni ng 13 57803 ten name van de Vereniging Vri enden van Blijdorp te Rotterdam.

Vriendennieuws heeft zich de afgelopen twintig jaar ontwikkeld van een eenvoudig stenciltje tot een 'magazine' waarmee we zeker voor de dag kunnen komen. Het geheel wordt nog steeds door vrijwilligers gemaakt en uw hulp, in de vorm van foto's of artikelen, is en blijft van harte welkom. Vriendennieuws moet vooral een blad blijven voor Vrienden en door Vrienden, met informatie over de Vereniging en over Blijdorp. In de onlangs gehouden enquête gaven de meeste leden aan zeer tevreden te zijn met Vriendennieuws . Het is zaak om dat zo te houden, zodat we in de toekomst nóg meer Vrienden kunnen informeren.

Voor het eerst op stap met de Vrienden Zaterdagochtend 22 augustus vroeg mijn bed uit om op tijd te zijn voor mijn allereerste excursie met de Vrienden. Ik ben al ruim 10 jaar lid maar nu stond er een actieve excursie op het programma (wadlopen) en dat deed mij besluiten om mee te gaan.

Marc Damen

best wat langer willen rondkijken en ik kom hier zeker weer terug.

Om 8:00 uur vertrok de bus met enthousiaste Vrienden op weg naar Pieterburen. Na een uitgebreide lunch zijn we naar de Zeehondencrèche gelopen. Helaas hadden we hier niet al te veel tijd waardoor we de inleidende film van het programma geschrapt hebben. Na een zeer interessant inleidingsgesprek van een enthousiaste dierenarts die daar al 21 jaar werkt kregen we een rondleiding voor- en achter de schermen. Hierbij werd alles uitvoerig uitgelegd. Ik was al eerder bij de zeehondencrèche geweest als "gewone" bezoeker maar deze keer was het veel interessanter omdat je nu achter de schermen mocht kijken en zaken te horen kreeg die je normaal niet hoort. Net zoals de eerste keer was ik ook nu gelijk weer verkocht. Wat zijn zeehonden toch aandoenlijke dieren met die enorme zwarte ogen. Het is echt enorm goed werk wat Leni en haar team hier verrichten. Ik had

Na de zeehondencrèche werden we met de bus naar het vertrekpunt voor het wadlopen gebracht. Degenen die niet gingen wadlopen konden de rest van de middag in Pieterburen doorbrengen.

•

Op naar het wadlopen waarnaar bijna iedereen erg benieuwd was. Zodra de groep boven aan de dijk verzameld was begon het prompt te regenen maar dat was gelukkig maar van korte duur. Het Wadlopen begon met een wandeling over een dijk waarbij al direct een flink tempo werd ingezet. Op de dijk liepen vele schapen die tot groot vermaak van de groep soms tussen ons door stormde. Verderop de dijk konden de schapen ons uitlachen omdat onze kuiten vol zaten met hun uitwerpselen . Het was dan ook geen strandwandeling maar een strontwandeling .

niet in de buurt komen. De 'tamme' otters zijn erg leuk al zijn de Aziatische klein klauwotters behoorlijk fel. Het park is ruim opgezet en de dieren hebben mooie verblijven . Tijdens het voederen krijg je veel uitleg en kun je van alles vragen. Wist u bijvoorbeeld dat een otter 25.000 tot 50 .000 haren per vierkante cm heeft?

Amerikaanse nertsen jip en janneke. Aqua Lutra fokt ook otters met als doel om deze tezijnertijd uit te gaan zetten in de natuur. Deze otters willen ze zo onafhankelijk en schuw mogelijk houden, hier mag je dan ook

Op het moment dat we dachten dat de gidsen door bleven lopen gingen we eindelijk in de richting van het Wad. Maar voordat we op het Wad waren moesten we nog over diverse greppels springen, waarbij sommige mensen al de eerste glijpartijen beleefden. Er werd behoorlijk wat afgelachen want sommigen bleven gewoon in de blubber steken en moesten er door anderen uitgetrokken worden. Ik had , zoals vele anderen, geen idee wat mij te wachten stond. Ik had wel verwacht dat het Wad nat zou zijn maar ik had niet verwacht dat je geulen moest oversteken waardoor je tot je kruis in het water staat. Zodra je een geul door moest merkte je dat direct aan de bodem, door de stroming wordt hier namelijk veel slik verzameld. Bij de eerste geul die we door moesten zag ik voor mij diverse mensen wegzakken waardoor ik toch enigszins voorbereid had moeten zijn. Maar zodra je er zelf voor staat is dat toch wel even anders. Mijn benen dreigden tot boven mijn knieën in de blubber te zakken. Om dit te voorkomen ben ik maar op mijn knieën gaan zitten. Het kostte heel wat moeite om weer los te komen, en wat denk je, nog geen stap verder zakte ik wederom tot aan mijn knieën weg . Na deze geul was ik dan ook behoorlijk moe, die goede conditie die je nodig had was zeker niet overdreven. Nadat ik de eerste geul doorgewaad was heb ik op mijn gemak staan genieten van de rest die er nog door moest. Mijn zwager was daar ook bij, hij verloor een gymschoen

waardoor hij tot aan zijn ellebogen het slik in moest om zijn schoen weer te pakken. je kunt je wel voorstellen wat een lol wij hadden. Het doorwaden van de tweede geul ging beter omdat wij inmiddels wat handige tips van een gids hadden gehad . Mochten er zeehonden op het wad hebben gelegen dan hebben wij ze niet gezien want het wadlopen is zo vermoeiend dat je amper energie over hebt om goed om je heen te kijken.

Tekst en foto's: Wilma Noordijk

INGEZONDEN Meningen kunnen verschillen. In Vriendennieuws is ook daar ruimte voor. Mocht u willen reageren naar aanleiding van een artikel in Vriendennieuws, dan kunt u uw reactie sturen naar de redactie. De redactie heeft echter het recht om stukken te weigeren of in te korten.

'Second opinion' Met de Vrienden op reis in Duitsland Het verslag van reisgenoot Menno van Staveren in het vorige Vriendennieuws (98-3) geeft mij aanleiding daar enig commentaar op te leveren .

Na afloop van het Wadlopen konden we ons 'opfrissen' in de 'Varkenstroggen', in de folder aangeduid als 'wasbakken'. Zo goed en kwaad als het ging ons schoon gepoetst en droge kleren aangedaan, waarna we konden genieten van het welverd iende diner-buffet.

In de beperkte verslaggeving over Zoo Leipzig kan ik mij wel vinden. Ook hier weerspiegelt zich hoe armlastig de voormalige Ost-Zone moet zijn. Een ouderwetse en dus zonder meer sub-standard tuin, al vond ik het aquarium en het vernieuwde terrarium schitterend.

Na het diner zijn we naar het hotel gereden waar we om 21 :30 uur aankwamen. Zondagochtend zaten we alweer vroeg aan het ontbijt. Het otterpark Aqua Lutra stond op het programma. Dit bleek zo dichtbij het hotel te zijn dat we wel hadden kunnen lopen. Het park was dan ook nog dicht, maar voor ons wilde men de deuren wel eerder openen.

Ook het verslag over dat nog zo heerlijk 'ambachtelijke' Tierpark Rheine (entree slechts DM 8!!!, kom daar nog eens om) vond ik uitstekend.

In Aqua Lutra begonnen we met een rondleiding waarin ons werd verteld over de otters, ooievaars, diverse soorten ganzen, bevers, fretten, bunzings (en frunzings) en de

Na Aqua Lutra weer richting Rotterdam gereden. Ik heb een fantastisch weekeinde gehad en zodra er weer een actieve excursie komt hoop ik mee te kunnen.

Maar dan, Zoo Hannover als het hoogtepunt van de reis kwalificeren slaat, wat mij betreft, de plank volledig mis. Zoo Hannover is in mijn ogen een schoolvoorbeeld van hoe het niet moet. De prachtige verblijven voor de mensapen en het gezamelijke verblijf van bruine en ijsberen ten spijt, deze tuin is mijns inziens dierentuin-'vlees nog vis'. Te sterke pretpark-

achtige elementen en een mini Openluchtmuseum a la Arnhem, gevoegd bij ongeloofl ijk slecht georganiseerde cateringfaciliteiten (wachttijden tussen drie kwartier en een uur!!!) maakten voor mij Zoo Hannover tot de enige sterk negatieve ervaring van deze reis. In schril contrast met die voor Hannover staat de wel heel magere aandacht die hij aan het werkelijk schitterende Vogelpark Walsrode besteedt. Niets wordt er bijvoorbeeld gemeld over de prachtige pelikanen-singel, de vliegvolière en de met buitengewoon veel zorg gepresenteerde en gigantische collectie papegaai-achtigen. Tenslotte had wel wat steviger lof mogen worden toegezwaaid aan organisator Tom Slijkoort. Zorgvuldige keuze van de te bezoeken tuinen, de geselecteerde hotels, vooral Halberstadt, waren voortreffelijk en de bijna geruisloze wijze waarop hij toch steeds het verloop heel vast in de hand hield, het zijn voor mij de elementen die de kwalificatie 'perfect werk Tom' rechtvaardigen. Bert Zwijnenburg

200'n vakantie in Frankrijk De winter is een mooi e tijd om plannen te maken voor nieuwe reizen. Bent u ook al aan het nadenken over een vaka ntiebeste mming voor het komende jaar? Misschien is het een idee om uw vakantie te combineren met een bezoek aan één of meerdere dierentuinen in het buitenland. In dit artikel volgt een beschrijving van enkele dierentuinen in Normandië en het Loire-gebied. Als u erover denkt om naar Frankrijk te gaan, staa n er wellicht leuke tips in .

<ö"OGl< -OilJilJ <1l en -::J oö-e:. I o c <1l ilJ ::Jen<1l_ .. eno.....L,......C

~~ö33

0~e:.<1l

1\)U1 U1 ::J (l) W OOWilJ I\)O~~ CD.I>-+--<1l CDmma ·GlGlO <ö ::4ëi)JJJJcr ilJ _ _

R5 • •

• • •-,., • • 0

0

:IJ

a.. CD """ ::::r

3 3

~

0

C

a..

CD

~

<0

~

CD

""" A

CD ~

-sa-O<

CD

00..0.

a..

03 3

C")

x <1l.• ., CD ~ilJilJ

.l>-

Ol

I\) .I>0 0 .I>-

~

C

a.. OJ

<

CD

aJ ..,

CD

C

( J)

<0 <0 CD

I

CD

A

OJ

a..

CD

3

c

~

~

<

CD

""" CD

<

CD

0 CD <0 OJ

~

<0 CD

"""

(J)

c

~

0)'

~

~

-a..

(J)

C")

CD

C

CD ~

«5' CD

"""

(J)

~ ~

::::J

== CD -,: "C CD ::::J

en

JJ<

-t

CD Q) CC _. :::l

c: c: JJ

» » z

0

Na...

-» -t

:::l

c:

<

c: _. c:

z

0 CD

"Tl

JJ

0.3

::::J

en

CD

~.

ca

JJ

c:

-Dl

(")

-t

CD

Q)

c: c:

(J)

~

:::l

=" CD

JJ

.-.

o~

~

(-...

< 0

... 0

~

C'"

<

Hoewel de meeste dierentuinen in Frankrijk particulier bezit zijn , en daardoor beperkt in hun financiële middelen, heeft een aantal van hen toch kans gezien om de dieren in zeer fraaie verb lijven te huisvesten. Zoo de la Palmyre en Doué la Fontaine zu lt u in dit artikel niet aantreffen: zij werden al beschreven door Marcel Kreuger in Vrienden nieuws nummer 3 van 1997.

Site Zoologique CERZA CERZA is gelegen in de heuvels bij Lisieux (Normandië). Het is een prachtige tuin met zeer ruime buitenverblijven. Er is heel goed gebruik gemaakt van de natuurlijke omgeving. Rondom een beek is een groot en gevarieerd berenverblijf met onder andere enorme bramenstruiken (foto). Het moet voor de beren een feest zijn als de bramen rijp zijn !

Er is een bebost gedeelte waar verblij ven zijn gemaakt voor apen. Een voorbeeld van zo'n verb lijf is een omheind stuk bos met daarin co lobussen en huzaarapen. Colobussen zijn echte bosdieren en verblij ven dan ook vaak in de bomen. Huzaarapen zijn meer dieren van de vlakte en zij leven voornamelijk op de grond. Daardoor zitten deze dieren elkaar niet in de weg. Voor de bezoeker is het interessant om meerdere soorten in één verblijf te zien. In het verblijf groeien allee n tamme kastanjes en omdat de apen de bladeren van deze bomen ni et lusten blijft het bos intact. In het bos is ook een eil and met Brazza-meerkatten. Je moet er wel even je best voor doen, maar dan zie je deze apen met hun karakteristieke rode voorhoofd en witte sikje in alle vrijheid leven .

.-.

@la

De dieren in CERZA hebben geweldig veel ruimte! Op de 'savan ne' leven neushoorns samen met giraffen, elandanti lope n, zebra's, oryxen en struisvogels. Het park is zo groot dat er een treintje om heen rijdt zodat je de verblijven echt va n alle kanten kunt bekijken. Indrukwekkend zijn de gelada's in een schuin aflope nd verblijf met rotsen en water. In CERZA zijn veel soorten grote katten vertegenwoordi gd, inclusief de witte tijgers die we al in heel wat Franse dierentuinen gezien hebben.

groot chimpansee- eiland. De katachtigen, mandrils en lampongapen zitten echter nog in ouderwetse verbl ij ven met vee l gaas en tralies. Deze verblijven zijn gelukkig wel ruim. Het reptielenhuis is niet geweldig. Kleine terraria met kleine vijvertjes, waarin onder andere een brilkaaiman volkomen dubbelgevouwen probeerde te baden. Zoo de la Flèche is wel een tuin die heel erg in ontwikkeling is en daardoor interessant. Dit jaar is er een nieuw verblijf voor Afrikaanse olifanten geopend. Er zijn op dit moment twee dieren en zij hebben een enorm stuk bos tot hun beschikking. Tevens zijn er nieuwe verblij ven voor otters en pinguïns en er is een nieuw bassin voor zeeleeuwen.

Zoo Parc de Beauval

Zoo des Sables d'Olonne. Deze kleine dierentuin aan de Atlantische kust is een 'dochter ' van de dierentuin Doué la Fontaine en dat is te zien. Net als in Doué zijn er eilanden met prachtige groepen apen. Met name de diverse gibbonsoorten zijn hier goed vertegenwoordigd, evena ls baardapen en meerkatten. In het beboste gedeelte van het park zi jn otters, pinguïns en kleine panda's te vinden, en ook enkele katachtigen. Een kleine maar fijne dierentuin!

Zoo de la Flèche Zoo de la Flèche, genoemd naar het plaatsje la Flèche aan de Loire, is een tuin die gemengde gevoelens oproept. Er zijn enkele nieuwe verblijven die er goed uitzien, zoa ls ei landen voor ringstaartmaki 's en gibbons. Ook is er een nieuw, hoewel niet zo

Zoo Parc de Beauval is gelegen in de bossen bij St. Aignan aan de Cher. Deze tuin is in 1980 begonnen als voge lpark, wat nog wel te zien is aan de prachtige volières en de grote collectie vogels. Sinds 1989 zijn er ook zoogdieren. Sommige kleinere apensoorten zitten in voorma lige volières. Er zijn fraaie verblij ven voor wasberen, otters en kleine panda's. In een enorme kas zijn de binnenverblijven voor chimpansees en orangoeta ns. Beide soorten hebben een ruim eiland als buitenverblijf. De orangs delen hun verblijf met witwanggibbons, en dat geeft best wel eens leven in de brouwerij. In de serre huizen ook ve le soorten klauwaapjes in prachtig begroeide verblijven, en er zijn ruim e terraria voor reptielen.

Voor de zeekoe ien is er een rivierarm nagebouwd. Werkelijk prachtig: wat een verb lijf! De wanden zijn rotsachtig met aan één kant een reusachtige glaswand waardoor je de dieren heel goed onder water kunt observeren. Er zijn bruggen over het water en paden boven langs het water zodat j e de dieren echt aan alle kanten kunt bekijken. Diverse vissen en schildpadden uit het oorspronkelijke leefgeb ied van de zeekoe ien bewonen eveneens dit verblijf. De verzorger vertelde ons dat de vrouwelijke zeekoe bijna is verd ronken: zij is uit Artis gekomen en had gewoon moeite om in dit enorme en hoge bassin naar boven te komen om te ademen! Inmiddels genieten er al drie zeekoeien van dit geweldige verblijf.

Amboise opende zijn deuren in 1994. In fraai ingerichte aquaria wordt in fasen de wereld van de zoetwatervissen getoond. Omdat de meeste aquaria op zeedieren gericht zijn, is dit heel opmerkelijk. Er zit een logische opbouw in de route langs de aquaria. Men begint bij een bergstroompje, vervolgens een bergmeertje, een beekje enzovoorts. Uiteindelijk komt de bezoeker bij de monding van een rivier: het punt waar zoeten zout water elkaa r ontmoeten. Daarnaast is er ontzettend veel en goede informatie (oo k in het Nederlands!). Als je alle dia- en fi lmvoorste llingen wi lt zien moet je al een dag uittrekken . Een aquarium dat zeer de moeite waard is.

Beauval heeft werkelijk ons hart gestolen: een tuin die zo z'n best doet om optimale verblijven voor zijn dieren te creëren is een bezoek meer dan waard.

Tekst: Monique van Leeuwen Met dank aa n: Marc Damen Foto's: Site zoologique CERZA en Zoo Parc de Beauval

Aquarium de Touraine Dit aquarium in de buurt van

Naast de vele apensoorten zijn er ook heel veel katachtigen (o.a. weer de witte tijgers) en er is een interessa nte show met roofvoge ls en zeeleeuwen.

Vorig jaar is er een nieuw verblijf geopend voor gorilla's en zeekoeien (p. 48&49). Ook voor hen is een enorme kas gebouwd met daarin twee ruime binnenverblijven VOOI· gorilla's. De gorilla's hebben een eiland als buitenverblijf. Op dit moment huizen er drie gorill a's, maar hope lijk worden dat er spoedig meer. Eén van de gorilla's is Sheila, een dochter va n Ernst en Salomé. Sheila is opgegroe id als flessenkind in de crèche in Stuttgart. Daarna heeft men geprobeerd om haar te introduceren in de groep van Apenheul. Dat gaf veel problemen. In Beauval gaat het gelukkig beter met haar en zitten de drie gorilla's genoeglijk bij elkaar.

.••

o~ ·

••• @.

Agenda 10 januari 1999: Winterlezing Ton Dorresteyn (d irecteur) "B lijdorp in het voorbije en komende jaa r"

13 februari 1999 11.00 uur: Open ing Manoelkattenverblijf (naast de steppe voor kamelen en Przewalski paarden)

14 februari 1999: Winterlezing Marianne Mensink (dierenarts) "De dierenarts vertelt over haar werk in Blijdorp"

14 maart 1999 Winterlezing Simone de Vries (assistent-cu rator Levende Have)

23 januari 1999: Op deze dag organiseert de K.L. Polistichting voo r O nderwijs, Kunst en Wetenschap samen met Blijdorp en het NRC Handelsblad de OKW Taaldag over dier en taal in Diergaarde Blijdorp. Het programma duurt van 13.30 tot 22.00 uur en bevat lez ingen van Richard Byrne (prim aten), Rudy Kousbroek (taa lontwikkeling), Frans Engelsma (dolfijnen), Boudewijn Odé (sprinkhanen), Jonh van Rhijn (vogels) en Henk Strijbosch (kikkers). De dag wordt afgesloten met een buffet en een avondrond leiding door de

Diergaarde. Kaarten kosten fl. 150,- (fl. 125,voor Vrienden van Blijdorp) en kunnen besteld worden bij OKW: 020-6235451 (TEL) of 020-6231474 (FAX).

24 en 25 april 1999 Eendaagse voor jaarsreis naar de dierentuin van Duisburg (Du itsland) (zie ook Vriendennieuws nr 1 van 1999)

12 t/m 17 mei 1999 (in principe) Meerdaagse reis (zie ook Vriendennieuws nr 1 van 1999)

Let op: de w interl ezingen in 1999 vinden -bij w ijze van experiment- plaats vanaf 14.00 uur in de au la van de Wolfert van Borselen scholengemeenschap. De lezingen duren ongeveer een uur, inclusief de beantwoording van eventuele vragen . Na afloop van de lezingen hebben de Vrienden op de genoemde data op ve rtoon van hun lidmaatschapskaart voor het betreffende jaar gratis toegang tot de Diergaarde.

Openingstijden Diergaarde Blijdorp: Zomertijd 9-18 uur Wintertijd 9-17 uur Bezoekersinfo: 010-443 1495

Gezocht-aangeboden Heeft u ee n bijzondere dierenverzameling en zoekt u die ene ansichtkaart?

Heeft u spu lletjes die u wel w ilt af staan?

Vanaf het komende nummer kunt u in Vriendennieuws kleine advertenties plaatsen . Er zijn wel een paar spelregels. Het gevraagde/aangebode ne moet kort worden geformul eerd. U dient een telefoonnummer te vermelden. Het contact is rechtstreeks, de redactie heeft geen bemiddelende rol. Wij behouden ons het recht voor om - bijvoorbeeld va nwege plaatsgebrekadvertenties ni et of later te plaatsen. U kunt uw medede lingen opsturen naar: Redactie Vrienden nieuws M. Kreuger Goudsesingel 235d 3031 EL Rotterdam