20· jaargang, nummer 3, oplage : 7.000 Vereniging Vrienden van Blijdorp a Sonoystraat 6 , 3039 ZT Rotterdam Vriendennieuws is een uitgave van de Vereniging Vrienden van Blijdorp en verschijnt vier maal per jaar. De Vereniging Vrienden van Blijdorp stelt zich ten doel: " Het in zo breed mogelijke zin ondersteunen van Diergaarde Blijdorp". De jaarlijkse minimale contributie bedraagt fI. 45,- , waarvoor de leden 4 keer per jaar het verenigingsorgaan Vriendennieuws ontvangen, alsmede 2 gratis toegangsbewijzen voor Diergaarde Blijdorp in Rotterdam of Artis in Amsterdam. Bovendien worden de leden in staat gesteld deel te nemen aan diverse activiteiten, die speciaal voor hen georganiseerd worden, zoals excursies en lezingen.
_
Secretariaat: a K. van Leeuwen, Sonoystraat 6 , 3039 ZT Rotterdam Vriendenfoon: 010 - 467 66 37 Vriendenfax: 010 - 467 66 37 Giro: 13 57803 Bank: VSB bank nr: 98 .55.33.099 Afdeling Reizen: T. Slijkoort Aernt Bruunstraat 59,3067 JA Rotterdam Telefoon: 010- 421 1931 (na 19.00 uur) _Giro: 20 71 059 Promotieteam: fam. H. GerrilF Sourystraat 1 ,3039 SR Rotterdam Telefoon/fax : 010 - 466 36 82 Giro: 62 17 917 Redactie-adres Vriendennieuws: M. Kreuger, hoofdredacteur Goudsesingel 235d, 3031 EL Rotterdam Telefoon/fax: 010-4114934 Redactie-medewerkers: M. van Leeuwen, j. en A Nijkamp, A. Peters, A Schouten, G. Tijssen Vormgeving en druk: J. Korver - Multi Mail B.V. Vrienden van Blijdorp op Internet: Internetsite: http://www.aric.nl/wb/wb. htm Email-adres:
[email protected] (M. Kreuger) Advertentiewerving Vriendennieuws : Vacature, contact-ad res: M. Kreuger (zie boven) Samenstelling Verenigingsbestuur: Voorzitter C.M. Groenhorst Vice-voorzitter T. Slijkoort Secretari s K. van Leeuwen Tweede secretari s 5. Noordijk Penn ingmeester AM. Bos Leden H. Gerritse M.S.P. Damen Artikelen geschreven door derden vertegenwoord igen de mening van de auteur en niet noodzakelijkerwij s die van de redactie. De redactie behoudt zich het recht voor artikelen in te korten of te weigeren.
Inhoudsopgave
Even bijpraten ...
Even bijpraten ............ .... ......... ... .... ... ... ........ 3
Onze vereniging bestaat dit jaar 35 e jaar. Vriendennieuws is bezig aan zijn 20 jaargang. Ter gelegenheid van deze heugelijke fe iten ontvangt u deze keer een extra dik nummer! We kijken met u terug op de geschiedenis van de Vrienden van Blijdorp. Maar natuurlijk kijken we ook vooruit. U kunt bijvoorbeeld kennisnemen van de resultaten van de enquête en de eerste tekeningen van het nieuwe verblijf voor manoeikatten. Wij w illen u met name w ijzen op de jubileum-bijeenkomst, die op zondag 11 oktober gehouden wordt en helemaa l in het teken van het Oceanium staat. Meer hierover leest u op pagina 17 van deze uitgave.
Multimail en Bazuin: bedankt! ........... ...... .... 3 35 jaar vriendschap, voorwoord van Tineke Groen horst, voorzitter van de Vrienden .......................... .4 Een warme band, voorwoord van Blijdorp directeur Ton Dorresteyn ................ 5 Een vereniging voor dieren én mense n ......... 7 Nieuws uit Blijdorp ..................................... 11 Jubileu m-bijeenko mst over het Oceanium .. 17 Het Henri Martin-huis en de Vrienden ........ 19 Het verblijf voor de manoelkatten komt er aan! ............ .. ......... .... ................... 22 Gorilla's in een nieuw decor, daar zorgen de Vrienden (nog steeds) voor! .................... .. .......... .. .... 25 Vrienden voor het leven: Lex Noordermeer ...................................... 30 Collage 35 jaar Vrienden van Blijdorp .... ..... 32 ZOO'n bos: Dortmund ............................... 35 Giften ...... ......... .... ...... ............... .... ..... ........ 39 Vogelwijzer: Kon ing der duisternis .............. 40 Fotocursus van Rob Doolaard ..................... 42 Resultaten enquête ..................................... 45 Koud bloed .. ... ............. ... ............................ 48 Uitnodiging Mid-Winter-arrangement ......... 50 Oceanium-vogelrots ............ .. ..................... 50 Met de Vrienden op reis in Duitsland ........ 52 Dikke maatjes ............................................ 57 Spaaractie "Texaco for clubs" ..................... 61 Overzicht geschenken aan Diergaarde Blijdorp ................... .. ......... 62 Agenda ......................................... .. ..... ...... 62
Foto voorzijde: Ramon de olifantenbul die 27 jaar in Diergaarde Blijdorp leefde. Hij was de vader van zeven kalfjes. Foto: Rob Doolaard
Per 1 juli jl. heeft Marc Damen het bestuur verl aten, vanwege het aanvaarden van een betrekking in de Belgisch e Ardennen . Zijn plaats za l tot de komende Algemene Ledenvergadering in april 1999 worden ingenomen door Marcel Kreuger. Hij is -met ingang van dit nummer- ook hoofdredacteur van Vrienden ni euws. Bestuur en redactie danken Marc voor zijn grote inzet voor de Vrienden in het algemeen en Vriendennieuws in het bijzonder!
MultiMail en Bazuin: bedankt! Als er de afgelopen 35 jaar iets binnen onze Vereniging is veranderd, dan is het wel het drukwerk dat de Vrienden ontvangen. Direct na de oprichting van de Vereniging Vrienden van Blijdorp werden de leden geïnformeerd via Blijdorp Geluiden, dat tevens voor abonnementhouders was. Na het opgaan van dit maandblad in "D ieren ", dat samen met Artis werd uitgegeven, kreeg de Vereniging in 1977 haar eigen blad: Vriendennieuws. De eerste nummers werden nog gewoon gestencild, maar al snel werd de oplage zo groot dat drukken goedkoper was. Dat gebeurt sindsd ien bij het Rotterdamse bedrijf "MultiMail ", dat niet alleen de vermenigvu ldiging verzorgt, maar ook de opmaak en de distributie. Na zoveel jaren van samenwerking zijn beide partijen perfect op elkaar ingespeeld en het resultaat daarvan glijdt iedere drie maanden in uw brievenbus . Niet alleen het bestuur van de Vrienden heeft waardering voor de buitengewoon prettige samenwerking; ook MultiMail is blij met een van haar trouwste klanten. Directeur Kees van der Meer besloot de opmaak- en drukkosten voor deze jubileumuitgave van Vrienden nieuws voor rekening van MultiMail
te laten komen. Wij hoeven dus alleen de portokosten te betalen! U begrijpt dat wij MultiMail, in het bijzonder directeur Kees van der Meer en onze vormgevers Jenn ifer Korver en Rob Bruin, hartelijk bedanken voor deze geste en de prettige samenwerking in de afgelopen jaren. De Vereniging Vrienden van Blijdorp is ook grote dank verschuldigd aan Bazuin, dat al jaren -om niet- het drukken van de acceptgiro's en de lidmaatschapskaarten verzorgt. Dit kost normaal veel geld , zeker vanwege de relatief kleine oplage. Dankzij Bazuin ziet het er bijzonder professioneel uit, hetgeen zeker leidt tot een verhoogde respons op onze acceptgiro's. Wij wi llen dan ook alle medewerkers van Bazuin, die af en toe hun koffiepauze opofferen om weer een "een klusje" voor de Vrienden te klaren, heel hartelijk bedanken voor hun trouwe support aan onze vereniging. MultiMail en Bazu in mogen dan ook zeker échte Vrienden va n Blijdorp genoemd worden: bedankt!
35 jaar vriendschap
len warme band
Hoewel 35 jaar eigenlijk geen officieel jubileum is, heeft uw bestuur gemeend toch ruime aandacht te moeten besteden aan het 35-jarig bestaan van onze vereniging. Het is immers toch een mooi resultaat, als een vereniging, die louter drijft op de inzet van vrijwilligers, in staat is 35 jaar voort te bestaan en, zoals in 1997 is gebleken, daarbij een significante groei te vertonen.
" Echte vrienden kies je, familie krijg je" is een Nederlands gezegde. Ongetwijfeld is het tweede dee l een beetje negatief bedoeld in de richting van (schoon)fami lieleden, maar wat is er eigen lijk plezieriger dan naaste familieleden die ook nog tot Iemands hechte vnendenknng behoren. In die categorie rangschikken wij in Blijdorp de "Vri enden". Eigenlijk lil de eerste plaats familie, maar bovendien nog goede vrienden ook. Lief en leed in de Diergaarde wordt gedeeld en als we hele diepgekoesterde wensen hebben, die door gebrek aan middelen en andere steun niet kunnen worden gerea liseerd, staan ze ook nog eens (ongevraagd) klaar om Blijdorp te helpen. Een familierelatie om te koesteren en een vriendschap die je nooit mag laten stuklopen.
In aanvang bestonden de schenkingen van onze veren iging aan diergaarde Blijdorp uit dieren. Gelukkig geschiedt de onderl inge uitwisseling van dieren in dierentuinen tegenwoordig in toenemende mate met "gesloten beurzen". Omdat het inzicht in het tonen van afzonderlijke dieren eveneens is veranderd in een totaalbenadering van dieren in samenhang met hun karakteristieke omgeving, biotopen als samenhangende systemen, is de bijdrage van onze vereniging op en ig moment gewijzigd in een financiële bijdrage voor verbeterde huisvesting. In de praktijk betekende dit verbetering van huisvesting voor minder dieren, zodat er recht wordt gedaan aan het welzijn van de dieren. Blijdorp is in de dierentuinwereld een vooraa nstaande dierentuin met hoofdletters. E.e.a. is te qualificeren door idealisme c.q . bevlogenheid. Dit idealisme en deze bevlogenheid zijn eveneens kenmerkend voor de Vrienden van Blijdorp. Immers, iedereen werkt binnen onze vereniging op "non profit"-basis, en dat in een wereld die steeds harder en commerciëler wordt!
nieuw lid en niet alleen te beschouwen als "n ice to have". De afgelopen 8 à 9 jaren heeft Blijdorp meer nadruk gelegd op het overbrengen van een educatieve boodschap (combinati e van educatie, een gezellig dagje uit en bijdrage aan instandhouding van bedreigde diersoorten), alsmede ondersteun ing van natuurbescherming ter plaatse. Onze veren iging zal ook een steentje bijdragen aan het aspect natuurbescherming/natuurbehoud door dit jaar de jaarlijkse bijeenkomst voor de leden van het promotieteam/ redactieteam te laten plaatsvinden in de vorm van een "olifantenavond" (met bijdrage aan het olifantenproject in Laos). Tineke Groenhorst voorz itter
' ",
",. ~
Met het hi ervoor genoemde heb ik geprobeerd de intensieve en warme banden tussen uw vereniging en de Stichting Koninklijke Rotterdamse Diergaarde te omschrijven . Een fantastische relatie die nu al 35 jaar bestaat en hopelijk nog vele jaren zal voortdu ren. De financiële en morele steun die Blijdorp ontvangt van de Vrienden is in die 35 jaar anders geworden. Het is nogal een weg van het schenken van een elandantilope tot het mogelijk maken van de
realisatie van de Maleise bosrand en een groei van enkele honderden leden tot één van de grootste dierentuinfanclubs in de wereld! Blijdorp zal zich in de komende jaren steeds verder ontwikkelen tot een andere, hopelijk fraaiere, maar vooral boeiende en aantrekkelijke grote dierentuin. Een dierentuin, waar je niet alleen een dag plezierig kunt vertoeven en een aantal wonderlijke creaties van onze schepping kunt zien, maar vooral ook een tuin die dwingt tot terugkomen. Het zal, denk ik, in Blijdorp anno 2005 ni et goed meer mogelijk zijn om alles in een dag te beleven, te zien en in je op te nemen. Dat is op zich prima (immers geen betere bezoekers dan vaste klanten), maar kan het gevaar va n "te veel" inhouden. En "te veel" is nooit goed. Het moet niet zo worden dat een bezoeker na het Oceanium te hebben gezien "even moet gaan ligge n" om bij te komen van de overdonderende hoeveelheid indrukken. Daar zullen we dus bij de verd ere ontwikkelingen van de Diergaarde ook op moeten letten, ru stmomenten binnen die veelheid van indrukken. En laten we eerlijk zijn, op dat soort rustige plekken kunnen we altijd nog een rek met Vriendenfolders neerzetten. Want nogmaals, goede vrienden krijg je niet zomaar!
IQ
\
.
!
Toen ik on langs aanwezig was bij de opening van de 2e fase van de Maleise bosrand bekroop mij een "goed gevoel"; een gevoel van tevredenheid, dat wij hebben kunnen bijdragen aan alweer een fraai stukje vernieuwd Blijdorp. Teneinde ook anderen dat "goede gevoel" te bezorgen, is bij het laatste Vriendennieuws onze nieuwe fo lder bijgesloten. Vriendelijk verzoek ik u deze folder te benutten voor het werven van een
Ton Dorresteyn directeur.
*... . .;--~
..
r,
len verenigin~ voor dieren en mensen In dit jubileumnummer hoort natuurlijk een interview met een van de oprichters van onze Vereniging: erelid en oud-voorzitter Ben Swaep. Swaep was ruim 27 jaar bestuurslid. Hij heeft 9 verschillende Blijdorp-directeuren meegemaakt! Kortom, een enorm brok kennis en ervaring. Met Swaep bl ikken we terug op een aantal belangrijke momenten in de geschiedenis van de Vrienden van Blijdorp.
Een morele vuist! We schrijven 1963. Tijdens het jaarlijkse pers-diner bespreken drie Rotterdamse journalisten het wel en wee van Blijdorp. Het ging financieel niet goed. Hein Waalwijk, Bertus Bruins en Swaep besloten een vriendenvereniging op te richten. Swaep werd tot voorzitter benoemd. Het bleek een schot in de roos: aan het eind van het eerste jaar waren er al 200 leden. Natuurlijk moest er geld worden ingezameld, maar vanaf het begin stond vast dat dit niet het enige doel was. Minstens zo belangrijk was het ontwikkelen van morele druk, zodat de Diergaarde een betere positie zou verwerven in de stad, en bij de Rotterdamse politici. Het opbouwen van draagvlak en goodwill is altijd een belangrijk aspect gebleven. In 1982 bleek hoe belangrijk het was om stevig verankerd te zijn in de Rotterdamse samenleving. De Rotterdamse PvdA dacht er over om van Blijdorp een soort pretpark te maken met een zeer beperkt aantal dieren. De Vrienden kwamen in verzet. Er werd een persconferentie georganiseerd in de Prinsekerk. "De PvdA schrok van de enorme hoeveelheid reacties. Toen waren er nog veel kranten. Zij schreven uitgebreid over de kwestie. Het resultaat was dat alles werd terug genomen. Ik beschouw het als een van onze grootste successen." De "achterban van de Diergaarde" groeide sterk. Eind 1964 had de Vereniging circa 200 leden. " In het begin hadden we nog geen lidmaatschapskaarten, dat was te duur." 1973 was een geweldig jaar! Mede dankzij een 'panda-actie' van het Rotterdams Nieuwsblad (toevallig de krant waarvoor Swaep werkte ... -MK) nam het ledental toe tot bijna 1600. Bijna een verdubbeling ten opz ichte van het voorgaande jaar! De groe i
bleef aanhouden: in 1976 werden 2000 Vrienden geteld, ruim tien jaar later (1987) was het ledental gegroeid naar ruim 3000. Sindsdien is het hard gegaan: van 4000 in 1992, 5000 in 1995 tot bijna 6000 in 1998. " Ik ben er trots op dat we zijn uitgegroeid tot de grootste onafhankelijke dierentuinondersteunende vereniging van Europa. Des te meer leden, des te groter de vuist die we kunnen maken!"
Activiteiten De initiatiefnemers w ilden niet te hard van stapel lopen. "We wilden het voorl opig een beetje speels houden. Niet al te ernstig. Dat zou alleen maar mensen afstoten ." Toch werd er al snel een reis georganiseerd. In 1964 gingen de Vrienden naar de Zoo van Antwerpen. Kosten: fl. 7,per persoon. "Het is altijd goed om over de schutti ng te kijken hoe anderen het doen." Denk niet dat de grote reisgezelschappen iets van de laatste jaren zijn. In de jaren '70 gingen de Vrienden al met 5 bussen naar Antwerpen! In de beginjaren gingen de reizen naar tuinen in Nederland en Vlaanderen. In 1976 startten de bestuursleden Ramack en Noordermeer de " InterZooClub". De eerste echte buitenlandse reis voerd e naar de Zoo van het Duitse Duisburg. Sindsdien werden er elk jaar binnen- en buitenlandse (vooral Duitse) tu inen bezocht. In 1986 werd voor het eerst een meerdaagse georganiseerd. 50 Vrienden bezochten de beide Berlijnse dierentuinen. Het lijkt allemaal zo vanzelfsprekend, maar in feite maken we pas zo'n 10 jaar meerdaagse reizen ... De Vrienden waren al vanaf het prille begin actief bij manifestaties. "Sinds 1965 mogen we ieder jaar op de Femina een gratis
van een bepaalde soort tonen -MK), maar te kiezen voor natuurlij ker verblijven waari n het welzijn va n dieren voorop stond. We hebben toen een paar jaar niets geschonken om in één keer een klapper te maken." In 1982 opende Prins Bernhard het verni euwde Henri Martin-huis. De Vrienden hadde n maar liefst fI. lS0.000,-bijgedragen aa n de verbouwingskosten! Tegenwoordi g doneren de Vrienden bed rage n die lopen in de tonnen. Deze trad itie bego n bij de actie voor Taman Indah. Volgens Swaep is de hoogte va n het geschonken bedrag (1 miljoen) echter puur toeva llig tot stand gekomen: "Eerst zouden we fl. 250.000,- bijdragen voor de verbouw ing van de oude verblijve n. De plan nen we rd en echter co nsta nt bijgesteld, met Taman Indah als resultaat. Op een gegeven mom ent gingen we vech ten voor 1 miljoen. Een beetje durve n, een tikkeltje optimisme .. . Alles en iedereen werden door ons benaderd. Gelukkig kregen we heel veel medewe rking. "
De Vrienden in de toekomst Natuurlijk hebben we de nestor van onze Vereniging ook gevraagd naar'zijn mening over de toekomst van de Vrienden. "We zi jn uitgegroeid tot een volwassen organisati e. In het begin moest het bestuur alles zelf doen: de stand op de Femina, het ve rkopen van ' bouwsteentjes' voor het Henri Martin-huis. Nu heb je bijvoorbeeld het team van de famili e Gerritse en de redactie va n Vriendennieuws. Het lijkt alsof het all emaa l hee l gemakkelijk gaat. De Vereniging gaat met z' n tijd mee: we staa n zelfs op Intern et! Maar pas op voor nonchalance. Op elk hoogtepunt volgt een neerga ng. We moeten daar op voo rbere id zijn. Succes handh aven is het moei lijkste wat er is. De Vrienden moeten een ve reniging blijven voo r dieren én voor mensen. Alleen dankzij de inzet va n onze leden en vrijwilligers kunnen we de Diergaard e financiee l en moreel blijven steunen." Tekst en foto: Marcel Kreuger
Swaep bij het Vriendenbord in de Rivièrahal met de afbeeld ing van de bij zijn afscheid naar hem vernoemde olifant Ben. Het overlijd en van deze jonge bul heeft Swaep bijzonder aa ngegrepen.
stand inri chten Dat heeft ons veel leden opgeleverd. " In 1979 richtte het bestuur een ' propagandacommissie ' op. De Vri endenwinkel zag het levenslicht. Vi a de winkel kond en producten word en verkocht, wat geld in het laatje bracht, én er konden ni euwe leden worden geworven. In 1978 verscheen het eerste Vri end ennieuws (Vriendennieuws bestaat dus 20 j aa r! ). In eerste instantie kond en de Vriend en hun huishoudelijke mededelingen kwijt in Blijdorp Geluiden, het periodi ek va n de Diergaa rd e. Toen dat blad opging in " Dieren", ee n uitgave van Blijdorp en Artis werd, mede va nwege de groei van het aa ntal leden, besloten een eigen periodi ek op te zetten. "W e wilden het eerst even aftasten. Hoe slaat het aan? Er bleek sprake van ee n duidelijke behoefte. De leden waren ook geïnteresseerd in achtergrondinformatie ove r de dieren. Toen kwam de vraag of we advertenties zouden plaatsen. De contributie moest in eerste instantie aan de Di ergaa rd e ten goede komen. Met advertenties konden
we de kosten enigszins dekken. Gelukkig werden de adverteerders snel gevonden. We hebben oo it een auto gekregen van de firma Broedeiet! "
Van dieren naar Verblijven Het eerste geschenk aa n Blijdorp was een vrouwelijke elandantilope. Het dier werd aangeschaft voor fl. 900, -. Zij kreeg als naam 'Vriendin'. Het was de start va n een lange ree ks geschenken (zie ook elders in dit nummer). Op een gegeven moment werd besloten om te gaan sparen voor verblijven in plaats van dieren. " In de contacten met Blijdorp werd veel gesproken over de bouwkundige staat van de Diergaarde . Er was veel loze ruimte. De versnelde afbouwen het gebruik van nieuwe materialen waren niet altijd even succesvol. De uitkijktoren stond op een gegeven moment op instorten ... De tuin moest aantrekkelijker worden voor mens en dier. De Vrienden namen het besluit om niet langer uit te gaan van collectioneren (zo veel mogelijk dieren
Ga ook eens kijken bij Cito naar die I~u~e Subaru VIVIO bijvoorbeeld! De zuinigste benzineauto van Nederland met verbluffende rijkwaliteiten . Plezierig om naar te kijken èn om mee te rijden .. elke dag weer. Kom langs voor een vrijblijvende proefrit.
Cito Autobedrijf
Uw official Subaru-dealer. Ook altijd ca. 50 occasions in alle prijsklassen.
Sonoystraat 3, Rotterdam- Blijdorp (achter Statenflat) Tel. 010 - 466 25 36
.ieuws uit Blijdorp Zoals gebruikelijk houden wij u op de hoogte van de ontwikkelingen in .Diergaarde ~Iijdorp . In de afgelopen periode hebben we afscheid moeten nemen van enkele bijzondere BIlJdorpbewoners. Gelukkig is er ook goed nieuws te melden .
MAVEMAT B. V. Onderhoud en reparatie van stalen steigers. In-en verkoop stalen steigers, nieuw en gebruikt. Verhuur stalen steigers. Verhuur accommodaties. Verkoop stalen stapel bakken.
Afscheid Maandagochtend 13 juli vonden de verzorgers de driejarige olifant Indira dood in Taman Indah. Ze was al een paar dagen niet lekker, maar niets wees er op dat het mis zou gaan. Sectie heeft uitgewezen dat het jonge vrouwtje is overleden aan de gevolgen van een voedselvergiftiging. De besmetting is waarschijnlijk gekomen via voer dat door het publiek is toegeworpen. Een virusziekte heeft een einde gemaakt aan het leven van twee Blijdorp kamelen, Nico en zijn moeder. Het jonge vrouwtje dat onlangs de groep kwam versterken staat er nu alleen voor. Er wordt met spoed gezocht naar gezelschap voor haar. Nico was de laatste kameel die in Blijdorp werd geboren en dat is al weer zo'n zeven jaar geleden. Ook Sura, de Komodovaraan, is overleden aan een virusinfectie. Ze zou op korte termijn tijdelijk naar de Verenigde Staten verhuizen om mee te doen aan een fokprogramma. Blijdorp is tot nu toe weinig gelukkig met de Komodo's. Er resteren nu nog drie kleintjes uit Washington.
Nieuwe gezichten
MAVEMAT B.v. Sydneystraat 44 3047 BP Rotterdam Telefoon 01041541 00 Telefax 010 415 97 27
e ••1aaIanioI
Er is een nieuwe olifantenbul! Na wat procedurele strubbelingen is Palong eindelijk in Rotterdam aangekomen. De nieuwe olifant heeft een bewogen leven achter de rug. Hij is als wees in 1991 in Kuala Lumpur opgevangen en met de fles grootgebracht. Hij verloor zijn ouders toen in het oorspronkelijke leefgebied in Maleisië het Kenyir-meer overstroomde als gevolg van de bouw van de gelijknamige stuwdam. Palong kan nog niet in de voetsporen treden van Ramon. Het dier is, naar schatting, pas acht jaar en dus nog niet geslachtsrijp. Ramon wordt in eerste instantie 'vervangen' door de twintig jaar oude bul Alexander. In het najaar komt deze vijfduizend kilogram zware olifantman voor een periode van vier jaar
over uit de dierentuin van het Duitse Münster. Daar heeft hij overigens met succes de Rotterdamse Bernhardine gedekt. Op 6 mei arriveerden in Blijdorp vier uiterst zeldzame halfaapjes uit de dierentuin van Jersey. Het zijn vertegenwoordigers van een ernstig in zijn voortbestaan bedreigde diersoort, de Alaotra bamboemaki Uit Madagascar (foto). Blijdorp is na de dierentuinen van Jersey en Bristol de derde dierentuin waar Alaotra bamboemaki's te zien zijn en de Diergaarde hoopt op korte termijn te bewijzen dat ook hier met bamboemaki's gefokt kan worden. De . vooruitzichten zijn goed, want het groepje bestaat uit een fokstel (Mihanta en Tiana) met hun twee zonen Zozoro en Bararat.
Bamboemaki's behoren tot de lemuren, een groep halfapen die alleen op het eiland Madagascar voorkomt. Door de snelle ontbossing van Madagascar, de jacht en de toenemende bevolkingsdruk verdwijnt het biotoop van de verschillende lemurensoorten in een bijzonder hoog tempo. De Alaotra bamboemaki bewoont de riet- en papyrusvelden rondom het Alaotra meer, een niet zo groot en kwetsbaar gebied dat onder zware druk staat.
Kuifmakaken zijn krachtig gebouwde, staartloze apen die oorspronkelijk voorkomen op Sulawesi (Celebes), waar ze in grote groepen van tot wel driehonderd dieren het tropisch oerwoud van NoordSulawesi bewonen. Kuifmakaken zijn van kop tot staart pikzwart; alleen het zitvlak is roze. Bij de vrouwtjes kan het ziteelt in hun vruchtbare periode enorm opzwellen tot een roze-rode schijf, die op de mannetjes een onweerstaanbare aantrekkingskracht uitoefent. Het is de bedoeling dat het drietal samen met nog eens drie soortgenoten (die nog op hun transport naar Rotterdam wachten) de eilandjes in het Aziatische moeras van Blijdorp gaan bewonen. Op vrijdag 19 juni opende Diergaarde Blijdorp alweer een nieuw stukje Azië: de Maleise bosrand. Hoofdattractie is een origineel "longhouse". De opening werd ingewijd met een fraaie, traditionele Balinese Bloemendans. Hierna werd, volgens een oude Aziatische traditie, het nieuwe gedeelte officieel geopend met een slag op de gong. De officiële handeling werd verricht door de heer A. Offers, algemeen directeur van het VSB Fonds. De afdeling educatie heeft rondom de bosrand een nieuwe les ontwikkeld voor de bovenbouw van het basisonderwijs en de onderbouw van het voortgezet onderwijs. Vorig jaar opende Blijdorp de eerste fase met het gibboneiland als hoofdonderdeel (hoofdsponsor: de Vereniging Vrienden van Blijdorp).
Om het de nieuwelingen zo goed mogelijk naar de zin te maken hebben de verzorgers van het Apen- en nachtdierenhuis zowel het binnen- als het buitenverblijf ingericht met allerlei bamboe, grassen en andere levende planten. De bamboemaki's zijn heel snel gewend aan hun nieuwe omgeving en laten zich ook bijzonder goed door de bezoekers bewonderen. In hetzelfde gebouw als de bamboemaki's zitten drie andere nieuwkomers in Blijdorp: een trio kuifmakaken (foto) dat uit een Zweedse dierentuin naar Rotterdam is gekomen. Daarmee is deze interessante apensoort na ruim zestien jaar weer in de Rotterdamse Diergaarde te zien.
Sinds kort fladderen in een van de plantenkassen schitterende vlinders rond (foto). Het gaat om verschillende soorten passiebloemvlinders die nog niet eerder in de
Diergaarde te zien waren. In het toekomstige Oceanium wil Blijdorp meerdere soorten vlinders gaan houden. Om daarvoor ervaring op te doen is nu al gestart met een vlinderexperiment. Passiebloemvlinders leven gemiddeld zo'n maand of zes en binnen die periode planten ze zich voort. Dat gebeurt door het afzetten van eitjes op passieplanten. Na negen dagen komen de rupsjes uit, die drie weken lang niets anders doen dan zoveel mogelijk passieplanten oppeuzelen. Vervolgens verpoppen ze zich om 9 of 10 dagen later als vlinder uit te vliegen. Recent is nog een aantal nieuwe bewoners gearriveerd: een Okapi-hengst (uit Antwerpen). een giraf-dame (uit Artis), een palmkaketoe, een Californische zeeleeuw (Maarten is geruild met een mannetje uit Ouwehand), een Arabische oryx, een Chapman zebra en een grote koedoe.
gevangenschap met deze haai gefokt. In Blijdorp zwemmen drie volwassen luipaardhaaien (Triakis semifasciata) waarvan twee vrouwtjes. De dieren zijn in 1985 als kleine haaitjes gearriveerd en inmiddels uitgegroeid tot ± 130 cm lange fokrijpe exemplaren. De paring heeft in januari plaatsgevonden. De vissen zijn eierlevendbarend, wat betekent dat de eieren - voordat de jongen geboren worden - zich in het moederdier ontwikkelen. Blijdorp legt zich al enige tijd toe op voortplantings-onderzoek naar (o.a.) haaien, vooruitlopend op het Oceanium. In het wild komt de luipaardhaai uitsluitend voor aan de westkust van de VS, tussen Oregon en de Golf van Californië. De beperktheid van dit leefgebied maakt deze unieke haaiensoort kwetsbaar. De jonge haaien zwemmen voorlopig nog achter de schermen. De volwassen dieren zijn te zien in het grote haaienaquarium in de Rivièrahal.
Jong leven Op 8 juni - "Wereld Zee Dag" in het kader van het Jaar van de Oceanen - zijn in Diergaarde Blijdorp 4 luipaardhaaien geboren. Voor zover bekend is dit een wereldprimeur: niet eerder werd in
De karakteristieke penseelzwijnen hebben ook voor nageslacht gezorgd. De drie biggetjes zijn de eerste die ooit in Nederland zijn geboren en grootgebracht. De kleine penseeltjes zijn een lust voor het oog. De
hele dag zijn ze in de weer met in de modder wroeten, spelen, rennen en springen. Voor het eerst is in Blijdorp een Mauritius-duif geboren en door zijn ouders grootgebracht. Tot nu toe waren in Blijdorp dit soort duiven slechts grootgebracht door pleegouders. De roze of Mauritius-duif is bijna uitgestorven. In het begin van de jaren zeventig waren er nog slechts dertig op het eilandje Mauritius. Een fokprogramma onder leiding van de Jersey Zoo heeft ze gered. Inmiddels zijn er al vele vogels op Mauritius losgelaten en de soort lijkt min of meer gered, hoewel het totale aantal nog altijd maar enkele honderden bedraagt. Dit jaar zijn er maar liefst vijftien flamingo's uit het ei gekropen! Een absoluut record. Het grote aantal geboorten is waarschijnlijk het gevolg van het jarenlange gedragsonderzoek in de Diergaarde. Dit onderzoek heeft veel kennis opgeleverd over de vaak ingewikkelde relaties binnen de flamingokolonie .
Op 1 7 mei kwam er een reuzentoekan uit het ei, die door de verzorgers moest worden grootgebracht in de vogelopfokruimte in de Rivièrahal. Door de glazen ruit kunnen de bezoekers van nabij volgen hoe deze bijzondere vogel opgroeit en uiteindelijk net zo'n enorme en prachtig gekleurde snavel krijgt als de ouders, die in de Victoria Serre zijn ondergebracht. De grijze reuzenkangoeroes hebben maar liefst zes jongen! Bij de elandantilopen werden twee jongen geboren. Verder werd er een jong geboren bij de zeldzame anoa's, okapi's, Przewalskipaard en en poedoes. De pinché-aapjes kregen een tweeling. Bij de franjeapen is een jong te bewonderen. Het jonge aapje kl eurt in drie maanden bij van wit naar zwart met de karakteristieke witte franje. Tenslotte kunnen we genieten van twee kleine bisons. De twee werden kort na elkaar geboren en waren direct te zien op de bison-weide (foto pag. 13).
Overig nieuws De vleermuisgrot in Blijdorp is weer open voor publiek. De grot is zodanig aangepast dat de vleermuize n geen direct contact met het publiek kunn en hebben. Ze kunnen dicht bij de bezoekers komen , slechts gescheiden door glas en gaas, en ook de kenmerkende geluiden di e de vleermuizen produceren blijven hoorbaar. "Waarom heeft een slang zijn ogen nooit dicht?" en "hoe lang slaa pt ee n olifant?" In Blijdorp kunn en kinderen het antwoord op deze vragen te weten komen door mee te doen aan een nieuwe actieve kinderspeurtocht over slaapged rag bij di eren. Een opvallend onderdeel va n de route is een uitvergroot nest van de wevervogel. Het hangt aan een stevige boomtak en kinderen kunnen erin kruipen. De speurtocht is bedoeld voor kinderen van 6 tot 12 jaar en duurt tlm 27 september. Een speurtochtpakket is verkrijgbaar in de winkel van Diergaarde Blijdorp. Van de opbrengst gaat ee n gulden naar het Bernh ardin e Fonds, het natuurbeschermingsfond s va n Blijdorp. Volgen s het internationa le tijgerstamboek is Pepper (foto, pag. 14), die 25 mei 20 jaar werd, de ou dste Sumatraanse tijger van alle dierentuinen in de wereld. Pepper is in Blijdorp geboren op 25 mei
1978. Ondanks haar hoge leeftijd is Peppe r nog kerngezond. Via het Bernhardine Fonds steunt Blijdorp natuurbehoudsp rojecten op locatie. Zo wordt onder andere een reh abilitatieproject voor gibbons ondersteund in Thail and. Op verzoek van de Thai Forest Servi ce gaat een Blijdorp-verzorger voor drie maanden naar Thailand. Hij zal daarbij de Blijdorp kennis overdragen op de medewerkers ald aa r. Het betreft een experiment. Mocht het succesvol zijn, dan is het mogelijk dat dit het begin vo rmt va n praktische o ndersteu ning va n Blijdorp aan natuurbehoudsproj ecten over de hele wereld. Tot slot nog wat prettig ni euws van de olifanten: Douanita is officieel zwa nger. Begin 2000 wordt de kl eine verwacht. De onlangs ove rl ede n bul Ramon is de vade r. De dek kin g van Douanita was zijn laatste daad .... Tekst: M arcel Kreuger' Foto's : Rob Doolaard , Marcel Kreuger, Cerd a van der Linde, Di ergaarde Blijdorp. Met dank aa n de afdeling PR/M arketing van Diergaarde Blijdorp en "De Nieuwsbrief", de maandel ij kse uitgave va n de rond leiders van Blijdorp.
Kijk voor de laatste nieuwtjes op onze Internet pagina:
http://www.aric.nl/wb/wb.htm
In vertrouwde handen Een kwalitatief goed leven leiden. Ieder mens streeft ernaar, ook mensen
elubileum bijeenkomst over het Oceanium . Ter gelegenheid van het 35-jarig bestaan organiseren de Vrienden , in sa menwerking met Diergaarde Blijdorp, op zondag 11 oktober aanstaande een speciale bijeenkomst over het Oceanium. U hoort de laatste nieuwtjes en kunt vragen stellen aan Blijdorp-medewerkers. Het wordt een gevarieerde dag.
met een al dan niet zichtbare handicap. Coloplast zoekt samen met hulpvisie achter het Oceanium, de keuzen die zijn gemaakt, de specifieke eisen die aa n de verblijven worden gesteld, ete. Natuurlijk hoort u dan ook de allerlaatste nieuwtjes.
verleners en patiënten al jarenlang naar de beste oplossingen voor stomazorg, incontinentie- en retentiezorg en wond- en huidverzorging. Deze gezamenlijke inspanningen hebben ertoe geleid dat Coloplast kwalitatief hoogwaardige medische hulpmiddelen levert die ervoor zorgen dat de
Daarna bent u aan de beurt! Verdeeld over 7 " hoeken" in de au la beantwoorden de vier deelnemers van het panelgesprek plus Louis Jacobs (botanische invulling), Fred Rueb (papegaaiduikers) en Ben Westerveld (zeeotters) al uw vragen . Als afsluiting kan, aan de hand van een brochure (bij binnenkomst uitgereikt) een wandeling worden gemaakt langs de dieren die gaan verhu izen naar het Oceanium. Afhankelijk van de stand van de bouw is het waarschijnlijk ook mogelijk in kl eine groepen -met gids- te wandelen over het bouwterrein van het Oceanium. Met vlaggetjes en touwtjes wordt aangegeven waar de verblijven komen .
gebruikers zo min mogelijk hinder van hun handicap ondervinden.
Assura is de meest recente lijn stoma-opvangsystemen van
Comfeel is het uitgebreide assortiment wondverzorgingsproducten.
Coloplast. Assura staat voor
Alle Comfeel producten zijn gericht
'; innovatieve, gebruiks-
op de moderne, vochtige wond-
vriendelijke systemen die voor iedere stomadrager
behandeling. Voor alle typen wonden heeft Comfeel
, een geschikte oplossing
een geschikt
" bieden.
product.
Onder de naam Conveen valt een compleet assortiment producten voor de verzorging van urineincontinentie, faecaleincontinentie en
Wilt u meer weten over
retentie.
onze producten? Bel dan onze gratis servicelijn:
0800 - 0229898
Coloplast BV Softwareweg 1 Postbus 1111 8800 BC Amersfoort
. , Coloplast Geeft voor aan zorg
Tot ons grote genoegen zal voormalig minister-president Lubbers, voorzitter van het Nationale Comité Oceanenjaar een inleiding houden. Hij zal ons het een en ander vertellen over de activiteiten van het comité in het kader van het Jaar van de Oceanen en de waarde van deze unieke ecosystemen voor het leven op aarde. Vervolgens is er een panelgesprek onder leiding van Radio Rijnmond-journaliste Chris Vemer. De Blijdorp-medewerkers Gerard Visser (keuze dieren, vormgeving, contacten decorbouwers), Mi chael Laterveer (onderzoek), Hans Post (educatie en vormgeving) en Bob Kniese (techniek, logistiek) zullen een toelichting geven op de
De toegang is GRATIS (maar natuurlijk is er we l een stand met een donatiebus voor onze nieuwste actie voor de Oceanium vogel rots ... ). Noteer de datum vast in uw agenda! De aula van de Wolfert van Borselen scholengemeenschap kan maar aan een beperkt aantal Vrienden plaats bi eden. Wilt u de bijeenkomst bijwonen dan moet u de bon op pagina 18 (of een kopie daarvan) opsturen naar het secretariaat of inleveren bij de Vriendenwinkel. Wie het eerst komt, het eerst maalt! U kunt uw aanmelding beschouwen als bewijs van deelname. Bij de ingang heeft men een lijst waarop alle aanmeldingen staan vermeld . Vrienden die zich aanmelden als het al vol is, ontvangen telefonisch of schriftelijk een berichtje. Datum: 11 oktober 1998 Locati e: Aul a Wolfert van Borselen Scholengemeenschap (Bentincklaan 280) Tijdstip : 9.30 -12 .1 5 uur, rondleidingen vanaf 13.30 uur
Programma 9.00 uur Welkom met kopje koffi e 9.30 uur Opening door de heer Dorresteyn, directeur va n Diergaard e Blijdorp en mevrouw Groenhorst, voorz itter va n de Vereniging Vri enden va n Blijdorp Inl eid ing over het jaal' va n de oceanen door oud-premier 9.40 uur prof. dr. R.F.M Lubbers, voorzitter va n het Nationale Comité Oceanenjaar va n de NCDO Panelgesprek onder leiding va n Chris Vemer, journaliste va n Radio Rijnmond 10.00 uur (tevens dagvoorzitter). Deelname va nuit Blijdorp: Gerard Visse r (keuze dieren, vo rmgeving, contacten decorbouwers), Michael Laterveer (onderzoek), Hans Post (educatie en vormgeving), Bob Kniese (techniek, logistiek) Verrassing 11.00 uur Pauze 11.1 5 uu r In fohoeken . Verdeeld over 7 "hoeken" in de ruim te beantwoorden de vier 11.30 uur deelnemers va n het panelgesprek plus Lou is Jacobs (bota nische invu lling), Fred Rueb (papegaaiduikers) en Ben Westerveld (zee-otters) vragen van Vrienden 12 .1 5uur Afsluiting Start rondleidingen Oceanium-terre in 13.30 uur
,
ik wi l graag aanwezig zijn op de speciale jubileumbijeenkomst over het Oceanium op zondag 11 oktober van 9.00 - 12. 15 uur in de aula va n de Wolfert van Borse len Scholengemeenschap.
Naam Adre .. Telefoonnummer
Lidmaalschapsn r.
U kunt (een kopie van) dezE' bon inleveren bij de Vriendenwinkel in de Di ergaarde of sturennaar het secretariaat va n de Vrienden va n Blijdorp, Sonoystraat 6a, 3039 ZT Rotterdam.
Wacht niet te lang. Er is maar beperkt plaats!
~
Mededeling: Een aa ntal van u heeft het waa rschijnlijk ge merkt. De jubil eum braderi e va n 27 juni jongstleden is - wegens gebrek aa n belangstelling- helaas niet door gegaa n. Eerdere signalen gaven ons het id ee dat ee n dergelijke braderi e op veel belangstel ling zou kunnen reke nen . Het was niet mogelijk om u al len persoonlijk hi erva n te berichten. In overl eg met Diergaard e e Blijdorp hebben we u op de 27 , vóór de inga ng, ge"fnformeerd via gekleu rde posters. Onze excuses voor het ongemak.
~et Henri Martin-huis en de Vrienden De Vrienden hebben een speciale relatie met het Henri Martin-huis. In de historie van de Vrienden van Blijdorp is in totaal drie maal op enigerlei wijze geld ingezameld voor dit markante gebouw. In dit artikel blikken we terug op deze relatie en kijken we naar de toekomst van het verblijf voor nachtdieren en apen. Historie Na een actie, waarbij op allerlei manifestaties bouwsteentjes werden verkocht door de Vrienden , werd in december 1966 het totale bedrag van fl. 44.185,- geschonken aan de directie van Blijdorp als bijdrage voor het nieuw te bouwen Nachtdieren- en apen huis. Destijds waren de apen, en dan spreken we vooral over de niet-mensapen, verspreid over allerlei gebouwen en vaak slecht of niet zichtbaar voo r het publiek. Grote behoefte bestond om de apen in een apart verwarmd gebouw goed zichtbaar voor het publiek te huisvesten. Niet in de laatste plaats omdat apen grote publiekstrekkers waren.
Op 14 september 1967 werd de eerste, speciaal voor de gelegenheid groenwit-groen geschilderde en met groen behangen, paal geslagen door de toenmalige burgemeester van Rotterdam, de heer W. Thomassen. Tijdens de officiële gelegenheid die hierop volgde beloofde de toenmalige vice-voorzitter va n de Vrienden , B. Swaep, de Blijdorp-directi e dat ook voor bewoners gezorgd zou worden. Op 4 september 1968, bijna één jaa r na begin van de bouw, werd het nieuwe Nachtdieren- en apenhuis officieel voor het publiek geopend. Bij binnenkomst in het gebouw had men links zicht op de keuken en de ingang van de dienstgang, die rondom het gebou\,\, liep. Hier kon men goed de bereiding van het
voer voor de verschillende dieren bekijken. Rechts van de ingang waren de verwarm i ngsketels. Het gebouw bestond uit twee afdelingen . De ene afdeling bestond uit een ruime, lichte, centrale hal waaromheen de apenverblijven gegroepeerd waren. De hier gehuisveste apen waren tropische dieren en men vond dat deze licht en groen gehuisvest moesten worden. In de verblijven kon men geen beplanting aanbre ngen, want die zou door de apen vernield worden. Daarom werd boven op de binnenverblijven en midden in de hal beplanting aangebracht. De hele hal was zeer licht door een glasgevel boven in het gebouw. Aan de zuidkant van het gebouw waren drie grote binnenverblijven verbonden met drie even grote buitenverblijven. De westzijde had zeven klei nere binnenverblijven met een buitenverblijf. Op de zuidwesthoek was een middelgroot binnenverblijf met een groot buitenverblijf voor de gibbons. De verbinding tussen bi nnen- en buitenverbljven liep over de dieper liggende dienstgang. Zowel bij het binnen als het buitenverblijf was boven de dienstgang een verwarmd plateau aangebracht, waarop de dieren zich tijdens wat koudere dagen konden warmen. Zowel de binnen-als de buitenverblijven werden door wanden van glastegels van elkaar gescheiden. Deze wanden waren sterk en makkelijk schoon te maken en zorgden ervoor dat het geheel niet te donker werd. Het hekwerk van de verblijven was van roestvrij staal. Evenals het afscheidingshek voor het publiek. De andere afdeling van het gebouw, het nachtdierenverblijf, was te bere iken via een dubbele doorgang vanuit het apenverblijf. De entree was zodanig gedecoreerd, dat men de indruk kreeg een donkere oerwoudtunnel te betreden. Het nachtdierenverblijf bevatte elf verblijven, van elkaar en het publiek gescheiden door glas. Boven het nachtdierenverblijf waren isolatieruimten, waarin dieren geobserveerd konden worden. In het nachtdierendeel heerste een omgekeerd dag-nacht ritme: 's morgens wordt het schemerig en 's avonds wordt het licht. De luchtvoorziening in het gebouw was zodanig, dat alle lu cht afgevoerd werd via de verblijven va n de dieren, zodat de mensen geen last hadden van de luchtjes van de apen en nachtdieren.
Tweede gift In september 1968 schonken de Vrienden, zoals aangekondigd door B. Swaep, twee aardvarkens voor het nachtdierenverblijf. Aardvarkens zijn Afrikaanse zoogdieren, met een grijze, vrijwel haarloze huid en een lange smalle kop met een varkensachtige neus. Zij voeden zich in de natuur voornamelijk met termieten . Op dit moment heeft Blijdorp geen aardvarkens meer. Tijdens de aanstaande najaarsexcursie kunt u ze zien in Burgers Zoo in Arnhem .
WINKELCENTRUM
Renovatie; derde gift Tijdens de algemene ledenvergadering van april 1981 werd , ter gelegenheid van het 125 jarig bestaan van de Diergaarde, besloten fl. 150.000,- ter beschikking te stellen voor de renovatie van het Nachtdieren - en apenhuis. Op 13 mei 1982 werd het tot Henri Martin-huis omgedoopte gebouw door Prins Bernhard heropend. Wat was er veranderd? Allereerst was een tussenvloer in het gebouw aangebracht, waardoor een nieuwe verdieping onstond. Het apenverblijf had dus een lager plafond gekregen. De extra verdieping werd in gebruik genomen door de biologischwetenschappelij ke afdeling. Verder waren de apenverblijven vergroot, van schuine glasafscheidingen voorzien aan de publiekszijde en opnieuw ingericht. Ook was de nachtdierenafdeling uitgebreid met enkele verblijven.
Postkantoor Mgr. Nolenslaan
A. Simons jr. Groente en Fruit
Oogadviseur Paul Berg
Vishandel Gorzeman
Wasserette V.d. Wal
Dortier Market VSB-bank
Hap Snap Zeeman
Videoland
Milo
Kapsalon Femmy
J.T. Interieur
Toerkoop Reisbureau
De Knabbelfarm
Slagerij Hans de Jong
Toekomst Op dit moment is nog niet bekend, hoe het gebouw past in het Masterplan. Mogelijk wordt het ingericht als verblijf voor dieren uit Madagascar. Ook wordt gedacht over de inrichting als horecapunt of als dienstru imte. Het zou jammer zijn als in de toekomst in dit markante gebouw geen dieren meer te zien zijn . Bovendien waar blijven de nachtdieren, als de dieren zouden moeten verdwijnen uit dit gebouw? Laten we hopen, dat het Henri Martinhuis, zo nauw met de Vrienden verbonden, in de toekomst zijn functie in enigerle i vorm blijft behouden . Tekst: Gerhard Tijssen Foto: Internationa l Photo Press Office/Diergaarde Blijdorp
Windsor House
Banketbakkerij Scholtes
Drogisterij Bergsen
Boekhandel van Leeuwen
Hairstudio Number One
Lichtdrukkerij Daalhuisen
Plusmarkt Koornneef
Bloemen- en Planten paleis
Slijterij "de Beurs van Schiedam"
Dit is een object van de Fortress Groep Rotterdam
äet verblijf voor de manoeikatten komt er aan! Dankzij uw gulle gaven kan Diergaarde Blijdorp gaan bouwen aan het verblijf voor manoelkatten. Wij hebben alvast een blik mogen werpen op de bouwtekeningen. Vanzelfsprekend kijkt u met ons mee. Najaar 1998 is het waarschijnlijk zo ver dat u het nieuwe verblijf kunt komen bekijken . Het nieuwe verblijf is overigens gepland naast de steppe voor kamelen en Przewalskipaarden. Wij houden u op de hoogte!
- - -"".------
a
-r --
r--r---
I
I~
_
........, _ . _I!i ,
~_~_,_
I
-~~~
/" A)
-
/
ij
(
Gorilla's in een nieuw decor: daar zorgen de Vrienden (nog steeds) voor!
REGISTERACCOUNTANTS
Een zwaan heeft zin veren evengoed nodig als een mus ...
Twigt & Wendel BV registeraccountants biedt u optimale kennis, service,
De meeste Vrienden zullen deze leus wel kennen. Immers, de Vrienden hebben sinds 1993 al meer dan een miljoen bijeen gebracht voor het nieuwe gorillaverblijf in Blijdorp. Sinds het bestaan van de Vereniging Vrienden van Blijdorp zijn er al diverse acties geweest voor deze gemoedelijke reuzen. Dit jubileumnummer is een goede gelegenheid om deze projecten nog eens de revue te laten passeren.
kwaliteit en betrouwbaarheid bij uw financiële beheer en transacties. Dicht bij huis of internationaal; voor grote of kleinere accounts zijn
Begin jaren '70 waren er in Blijdorp twee gori lla's: Sophie (sinds 1949 in Blijdorp) en het mannetje Makoua (in 1954 naar Blijdorp gekomen). Omdat beide dieren het niet zo goed met elkaar konden vinden, was er weinig hoop op nakomelingen. Blijdorp wilde toch graag gaan fokken met gorilla's, zodat men besloot een nieuwe gori lla(fok)groep te vormen. In die tijd was het gebruikelijk dat dierentuin-dieren "op bestelling" uit het wild werden gehaald. Vandaar dat het niet zo vreemd was dat de Vereniging in 1974 twee wildvang gori lla's aan Blijdorp schonk. Dit waren het mannetje Sam-Sam en het tweejarige vrouwtje Salomé. Een jaar later werd de groep uitgebreid met Ernst en Annet.
w ij uw adviseur.
Bovendijk 39 B 2295 RV Kwintsheul Telefoon (0174) 29 6643 Fax (0 174) 29 39 49
ECHTE BAKKER
Ee(rf;~UJ I
~~~v~
crheo v.d.CJlam
Tevens uw leverancier voor horeca en catering
Hillevliet 15 Tel. : 0104859657 Fax: 010-485 00 27
Groene Hilledijk 255a Tel. 0104232339
Lange Hilleweg 117 Tel. : 010 484 78 35
...,.
'efe
I
De ideeën over de verzorging en huisvesting van gori lla's waren toen heel anders dan nu: de dieren werden in stelletjes gehouden. Sophie zat met Makoua, SamSam met Salomé en Ernst zat met Annet in aparte verblijven. De dieren werden dus niet als groep gehuisvest. Dat veranderde toen in 1979 begonnen werd met de verbouwing van het mensapenhuis. Dankzij een schenking ter gelegenheid van het 125-jarig bestaan van de Diergaarde door het bedrijf Volker Stevin kon het buitenverblijf van de gorilla's aan de toen geldende eisen en inzichten worden aangepast. Ook al waren de oude verblijven (foto) uit 1939 zeer vooruitstrevend toen ze werden gebouwd, aan het einde van de jaren '70 voldeden ze niet meer. Bij het nieuwe buitenverblijf
I J
De renOvatie . van dit verbll'J'f IS mogelijk Vereniging gemaakt dOor : Vrienden S tiChting B van Blijdorp evordering Henri Mart' v~n VOlkskracht de aktie .. de Aap . In StiChting Uit het en enkele nauw" van het particulieren -.;::.;,
'RNi
J
, maakte het traliewerk plaats voor grote glaswanden "zodat de bezoekers de indruk krijgen in dezelfde ruimte te staan als de dieren". Tevens zou de inrichting van het buitenverblijf een natuurlijker aanzien krijgen.
Renovatie binnenverblijven Na de aanpassi ng van het gorillabu itenverblijf kon de renovatie van het binnenverblijf natuurlijk niet lang uitblijven. Het bestuur va n de Vereniging besloot zowel in 1979 als in 1980 een bedrag van fJ. 40.000,- te reserveren als bijdrage in de kosten. Op 29 februari 1980 werden, tijdens een feestelijke bijeenkomst in het restaurant van de Diergaarde, twee cheques aan de directie van Blijdorp overhand igd. De eerste cheque was ter waarde van het al eerder genoemde bedrag van fJ. 80.000,-. De tweede cheque had een waarde van fJ. 78 .000,- en was het resu ltaat van de door het Rotterdams Nieuwsblad georganiseerde actie "De aap uit het nauw". Van dit tweede bedrag was f 11.000,geschonken door de Vrienden . De Vereniging had dus in totaa l fJ. 91.000,- bij elkaar gebracht, een niet gering bedrag, zeker voor di e tijd. Diezelfde dag werd de officiële opening van het gerenoveerde binnenverblijf verricht door de heer F.w. Sijthoff, destijds directeur van het gelijknam ige bedrijf. Met de
openingshandeling werd een gedenkplaat onthuld die boven het gerenoveerde binnenverblijf hing. Deze gedenkplaat is nog steeds te zien boven het linker gedeelte va n het huidige gori llaverblijf. Op bovenstaande foto is duidelijk het verschil tussen het " nieuwe" en "oude" deel van de binnenverblijven te zien. In de oude situatie werden de dieren van de bezoekers gescheiden door tralies en glas. Dit glas diende met name om de apen tegen de invloeden van de bezoekers (zoals het overbrengen van ziektes en voeren) te beschermen en niet zozeer voor de ve iligheid van het publiek. In het gerenoveerde gedeelte kon het publiek de apen zien door een drietal glazen wanden van gepantserd glas va n 4 cm d ik. In de oude situatie was er tussen het publiek en de apen een ruimte die door de verzorgers als d ienstgang werd gebruikt. Na de verbouwing werd de dienstgang naar de achterzijde geplaatst, uit het zicht van het publiek, maar voor de verzorgers veel praktischer.
Groepshuisvesting Zoals al verme ld werden gorilla's gewoon lij k als stelletje gehouden, maar eind jaren '70 vond men, mede gebaseerd op veldstudies en onderzoeken, dat een groepshu isvesting meer natuurlijk was.
29 februari
1980
I
--------
f
GROT!; BElANGSTELllNC 8/ . .) J OE OPENING
NIEUW BINNEN VER Foto's: H. Hartog .. BLIJF MEN
0 P Vrijdag 29 feb ". SAPENHUIS van h t ruan J t IS h t
~erd. ~e gO~~i~7~r:e~g:n·.~ens:p:~~S~~ g~g;:/!:
n:m~~:r ~n~'
d~~~c~~~dv;~r~iCht
Sijthoff, door Daar de 0 ern. et gelijk_ pentng op d e dag ) plaats vond zal 2ge februari (Schrikkei Rotterdam d ' . aan atle in SChrikkelabo~~ op deze dag zijn g~~ners van
OE OPEN INGSHANDElING
~;'dÎg is tor h:~:7~d worden Ujtger;;~~' ~:~ maart as k van 1980 Tot . renen ZiCh' ~ unnen de op 29 f~br ~n met gaarde B/jjdor~doe~ op het kantOor u:;~ 9~bO matre-bewï op Vertoon va ler-
Vangst te n!S een sChrikkelabonn n een. legiti~ men.
ement
In Ont~
I
I.
I
van diverse partners en, uiteraard, de Vrienden! Ook deze schenkingen zijn vermeld op de gedenkplaat die boven het rechtergedeelte van het gorilla-binnenverblijf hangt. Dat de renovatie van het mensapen huis gefaseerd is verlopen, is duidelijk te zien aan verschillen tussen het gorilla- en het orang oetan buitenverblijf. De gorilla's hebben een nagenoeg vlakke bodem. Bij de orangs is de vloer van het verblijf in twee trappen verdiept aangelegd om meer hoogte te creëren. Hierbij is handig gebruik gemaakt van de droge gracht die al om het verblijf lag. Tevens kreeg een gedeelte van de vloer van het orang oetan verblijf een grasbodem i.p.v. het veel gebruikte beton. Nadat in 1987 de chimpansees uit de collectie van Blijdorp verdwenen, kregen zowel de orang oetans als de gorilla's meer ruimte tot hun beschikking.
Vandaar dat in de gerenoveerde binnenverblijven de gorilla's voortaan als groep gehuisvest zouden worden. Er waren wel verschillende ruimtes, maar deze stonden met elkaar in verbinding en werden alleen in bijzondere situaties door een schuif gesloten. De gorillagroep bestond toen uit de mannetjes Sam-Sam en Ernst (Makoua was in 1978 naar de dierentuin van Surabaja vertrokken) en de vrouwtjes Salomé, Annet en Xara (Sophie was in 1977 gestorven). Xara was in 1975 op 6-jarige leeftijd naar Blijdorp gekomen nadat ze een aantal jaren als een wel heel bijzonder huisdier door een Belgische familie gehouden was. Dat de groepshuisvesting vruchtbaar was, bleek in 1980, toen Salomé haar eerste jong (Gino) kreeg. Helaas bleek Sa lomé de nodige moedergevoelens te missen. Doordat zij zo jong bij haar familie was weggehaald, miste zij de sociale vaardigheden die nodig zijn om een baby te verzorgen. In totaal heeft Salomé acht jongen in Blijdorp ter wereld gebracht. Ondanks alle bemoeienis van de verzorgers en de speciale babyverzorgingstraining is het Sa lomé niet gelukt haar jongen zelf groot te brengen. Mede daarom is Salomé in 1991 naar Kopenhagen verhuisd. Ook hier bleek zij niet in staat de twee jongen die ze kreeg groot te brengen en is besloten een spiraaltje bij haar in te brengen.
Kongobiotoop Sinds de laatste aanpassingen aan het gorillaverblijf zijn er inmiddels al weer bijna 15 jaar verstreken. Vandaar dat Blijdorp, als onderdeel van het Afrikadeel van het Masterplan, een geheel vernieuwd verblijf voor de gorilla's gaat bouwen. Door alle voorbereidingen voor het Oceanium en de aanleg van de Maleise bosrand is de ontwikkeling van het Afrikadeel uitgesteld. Volgend jaar wordt echter gestart met de bouw van de eerste verblijven van dit werelddeel. Op dit moment is nog niet helemaal zeker waar het gorillaverblijf komt. Eén van de mogelijkheden die worden onderzocht is het renoveren van de huidige binnenverblijven en het uitbreiden van de buitenverblijven. Voorop staat dat het Kongobiotoop, zoals het gorillaverblijf in de wandelgangen wordt genoemd, zowel praktisch als "mooi " moet worden. De omgeving zal zo natuurlijk mogelijk worden aangekleed met veel beplanting en een echt beekje .
Voor Sam-Sam had de groepshuisvesting echter één nadeel. Ernst ging zich steeds meer manifesteren als de dominante zilverrug (leider), waardoor er problemen ontstonden in de groep. Vooral Sam-Sam moest het, als concurrent, ontgelden. Vandaar dat Sam-Sam in 1985 Blijdorp heeft moeten verlaten en naar de dierentuin van Edinburgh is verhuisd. Hij paste daar prima in de fokaspiraties en werd in 1989 voor het eerst vader. Na de renovatie van het gorillagedeelte in het mensapen huis werd het duidelijk dat de overige verblijven van de orang oetans en chimpansees ook onder handen moesten worden genomen. In 1985 werden de buiten- en binnenverblijven van deze dieren aangepast met behulp van een legaat van de heer Dommisse en bijdragen
De Vrienden zullen dus nog even geduld moeten hebben voordat weer een stukje Blijdorp, mede dankzij de Vrienden, "af" is. Tekst: Angeline Peeters en Alex Schouten Foto's: Diergaarde Blijdorp
....... ~ '-'"
j
$.:$. tKPJV 9J)UU/te4V ASSURANTIE-ADVISEURS
• alle verzekeringen • pensioenen • hypotheken • Noordsingel 208 - 210 • 3032 BM Rotterdam tel.: 010 465 85 77 • fax: 010 466 45 45
De specialist voor uw touringcarreis, zoals:
• Dagtochten • Personeelsreizen • Excursies
• Bruiloften • Schoolreizen • Meerdaagse reizen
0181 331 222 Rijksstraatweg 36 - Hellevoetsluis - Fax 0181 312 368
9ldoocatenkantoor mr
9t. CJ(uijer
Qespecialiseerd in o.a.: 9lrbeidsrecht ötrajrecht %milierecht 91i1leoliel 124 Ie c;Rofferdam . Ielefoon 010 4(36 65 44
•.-1...
nväC"lid
Vrienden voor het leven Lex Noordermeer (49) "Als kleine jongen was ik al wezenloos van Blijdorp." Dit keer een échte vriend voor het leven. Lex werd, als 15-jarige, lid tijdens ~e op~ichting~ver~~dering van onze Vereniging. "Ik w.as al heel vroeg een Blijdorp-fan . Op m n 10 kreeg Ik miJn eerste ~bonnement. In 1.~63 las I.k dat de Vrienden werden opgericht. De Diergaarde had het toen financieel behoorlijk moeiliJk. Steun was hard nodig, dus ik werd gelijk lid ." Sinds die tijd heeft Noordermeer ve.el voor de Vrienden betekend onder meer als bestuurslid en hoofdredacteur van VrIendennieuws. Maar ook in zijn huidige functie bij Diergaarde Blijdorp kan de redactie altijd een beroep op hem doen voor informatie en foto's. moet nog vreselijk veel gebeuren. Onacceptabele situaties zijn er niet of nauwelijks meer. In Nederland boffen vve sowieso. In Blijdorp is een aantal verblijven dat de dieren geen recht doet. Bijvoorbeeld de entourage van de okapi's. Misschien interesseert het de dieren niet, maar voor de bezoeker heeft het geen uitstraling. Het hele rijtje bij de okapi's stoort mij trouwens. Gelukkig wordt het opgeruimd voor het nieuwe Afrika-biotoop en krijgen de dieren een fraaiere behuizing. " "Met Taman Indah hebben we een nieuwe standaard gezet, ondanks alle kinderziekten. De ervaringen die we daar hebben opgedaan gebruiken we bij de ontwikkeling van nieuwe projecten. Dat moet ook wel als we met het Oceanium gaan beginnen. Als dat er eenmaal staat kan bijna niets meer veranderd worden. Het moet In één keer goed zijn! Het is een spannende ontwikkeling. Er is zoveel mogelijk met de moderne aquariumtechniek. Er wordt nu gebouwd aan een nieuwe generatie aquaria: het Oceanium, Burgers' Ocean, in de Verenigde Staten en Japan. " Waarom was Noordermeer zo geïnteresseerd in Blijdorp? " Ik weet het niet mee r. Was het chauvinisme? Vanaf 1962 kwam ik ook in andere tuinen, maar niets kon tippen aan Blijdorp. In de loop der jaren ben ik wel wat gaan relativeren. Grootsteedse dierentuinen hebben te maken met een erfenis uit het verleden. Soms is iets heel slecht, vaak valt het wel mee. " Noordermeer werkt inmiddels in Blijdorp. Wat vindt hij van onze Diergaarde? "E r is veel veranderd in Blijdorp, maar er
Inmiddels heeft Noordermeer zo'n 350 dierentuinen bezocht. Dan moet je een hoop ideeën hebben opgedaan. "Als je zoveel tuinen ziet ga je vergelijken. De norm wordt dan al gauw het mooiste verblijf dat je hebt gezien. Je ziet ook verschille.~ in inzich.~. In Amerika zie je vooral rotsverblijven , terwijl wij juist graag het noodzakelijke beton wegstoppen achter bomen en struiken. De Amerikaanse verblijven ogen -door hun grootte-vaak spectaculair. Ma~r de verzorging blijft nogal eens achter. Om bijvoorbeeld met
flamingo's te kunnen fokken moeten ze in grote groepen worden gehouden. In de Verenigde Staten zie je echter nog veel kleine groepjes. Er wordt niet of nauwelijks gefokt met olifanten. Vaak hebben tuinen 1 tot 3 vrouwtjes. Men is erg bang voor het risico van een grote groep met bu!. Veiligheid is natuurlijk belangrijk, maar als je besluit om dieren te houden, dan moet je zorgen dat ze een goed sociaal leven hebben. De beste manier van gedragsverrijking is nog steeds het krijgen van jongen. " Een tuin moet in beweging blijven. Stilstand is achteruitgang. " Dat zie je ook bij de giften van de Vrienden . Het Henri Martinhuis is achterhaald, de stal voor Ramon is inmiddels afgebroken. Als jongetje zag ik foto's van de San Diego Zoo, waar mensapen in grotten zaten. Dat leek me toen de ultieme huisvesting. Gelukkig zijn die grotten allang afgebroken." Een favoriet dier heeft Noordermeer niet. " Het accent ligt op de zoogdieren, maar alles interesseert mij. Door de nieuwe mogelijkheden met aquaria krijg ik ook steeds meer belangstelling voor vissen. Wat mij het meest interesseert is of de collectie evenwichtig is. Zijn bepaalde diergroepen (bijvoorbeeld apen of katachtigen) oververtegenwoordigd? Missen ze wat? Dit alles natuurlijk gemeten naar mijn eigen subjectieve maatstaven. " "Blijdorp heeft een fantastische dierencollectie. Hier zitten dieren die je bijna nergens anders kunt zien. Dat heeft nadelen. Het is bijvoorbeeld heel moeilijk om te participeren in een fokprogramma. Aan de andere kant zie je dat veel tuinen , dankzij de fokprogramma's, op elkaar gaan lijken. Ik vind het wel leuk om te worden geconfronteerd met iets nieuws. Af en toe moet er geëxperimenteerd worden met het houden van moeilijke diersoorten . Sommige soorten apen in Vietnam dreigen uit te sterven. Zorg er dan in godsnaam voor dat er nog wat in dierentuinen worden gehouden en probeer er mee te fokken."
Is er een ideale tuin? "Mijn ideale tuin heeft een beperkt, maar evenwichtig, dierenbestand in mooie verblijven: een of meerdere vertegenwoordigers van alle diergroepen . Doué bijvoorbeeld in Frankrijk (vorig jaar bezocht tijdens de meerdaagsereis) komt een heel eind in de richting. Je moet keuzen maken. Daarvoor heb je criteria: mate van bedreiging, maar ook welk verhaal je er bij wilt vertellen . De bezoekers van het Noorderdierenpark missen niet eens de leeuwen of mensapen, normaal toch vaste prik." "Het mooiste is de combinatie van soortbescherming ter plaatse en in goede dierentuinen, waar geld en expertise aanwezig is om goede fokgroepen te onderhouden, zoals de beschermingsprojecten van Jersey (vorig jaar ook door de Vrienden bezocht). De bamboemaki 's bijvoorbeeld : enerzijds activiteiten op Madagascar, anderzijds goede fokgroepen in dierentuinen. Dat betekent dat je af en toe dieren uit het wild moet halen, maar dat dient dan een hoger doe!." Tenslotte staan we nog even stil bij de Vrienden . " De Vereniging is enorm gegroeid. Er gebeurt ontzettend veel: excursies, winterlezingen, activiteiten op de jaarvergadering, Vriendennieuws, de winkel, Internet. Zo langzamerhand is het geen amateuristische vereniging meer. Ik hoop dat we het allemaal waar kunnen blijven maken . Er zijn maar weinig tuinen die over zo'n enthousiaste groep beschikken . Om er een echte vereniging van te maken zou je eigenlijk ergens in de tuin een vast punt moeten hebben , een ontmoetingsruimte. Dat zou de onderlinge band versterken. Nu zien we elkaar alleen bij excursies, openingen of tijdens de jaarvergadering. Leden moet je werven in de tuin, dan zijn de mensen er klaar voor ... " Tekst en foto: Marcel Kreuger
35 JAAR
VRIENDEN ' VAN BLIJDORP 1963 . 1998
ik word ook "Vriend" van Blijdorp en ontvang bij mijn lidmaatschap twee a,gratis kaartjes voor Blijdorp of Artis en vier maal per jaar "Vrienden nieuws".
J
Dhr./mevr: ... ... .. . ... . , . .. ... . . ... ...... . . .... . .. . . .. . .. .
Adres: . Postcode/ plaats : Geboorte datum: . Giro/bankrekening:
l;7RIENDENNIJ VERE~'IIGING VRIEN])E~ ·l 'EENUlTGAVE VAN DE
*Convocaties voor Algemene Ledenvergadering Reis naar Düsseldorf Vijfdaagse reis naar Jersey en Parijs *NieuwsuitBlijdorp en andere dierentuinen *Veel inloover Struisvogels Gorilla'sen
Telefoon: ... . . . .... . ... . . . . .. . ... . . .... . . . .. .. _.. .. . .. . . _o.
Ik betaal na ontvangst van een acceptgiro.
Aangemeld door het lid: Dhr./mevr. : Telefoon: . Sonoystraat 6-a • 3039 ZT Rotterdam· Tel: 010 - 46 7 66 37
!~'.'" á~
, Postzegel graag, maa r hoeft niet!
Vereniging Vrienden van Blijdorp Antwoordnummer 30555 3030 WB Rotterdam
."
m
<J)
:IJ
C
»
::!1
~
~ "~"
E
8
tn
,
' lil
Meubelfabriek Oisterwijk
100'n bos: Dortmund
GRATIS in kleur bij u thuis!
Zaterdag 25 april en zondag 3 mei gingen in totaal drie volle busse n naar de dierentuin in Dortmund in het kad er va n de voorjaarsexcursie. Bij wijze van proef had het bestuur, in verband met de toegenomen belangstelling voor de ééndaagse excursies, deze reis op twéé verschillende dagen georganiseerd; op een zaterdag èn op een zondag. Gezien de grote belangste lling en de positi eve reacties van deelnemers op beide dagen lijkt dit een succes.
Als dierenvriend bent u ongetwijfeld ook liefhebber van natuurproducten. In onze sfeervolle brochure vindt u de nieuwe co ll ectie blank en geloogd eiken: bankstellen, eethoeken, salontafels, wandm eubelen, slaapkamers en kleinmeubelen in vele uitvo eringen voor jong en oud.
De dierentuin ligt even buiten de stad op een heuvelachtig terre in , in een schitterend beboste omgeving met vele doorkijkjes. De di erentuin is gespecialiseerd in Zu id-Amerikaanse di eren, maar ook de andere continenten zijn goed vertegenwoordigd. Zo veel mogelijk worden dieren getoond op grote vlakten waar een aantal dieren uit hetzelfde continent aanwezig is. Door deze opzet oogt de tuin zeer ruim. Op 25 apri l werden de Vrienden ontvangen door Frau Schappert, de adjunctdirectrice en op 3 mei door Dr. W. Bartmann, de directeur. Beiden leidden de ge'interesseerde Vri enden langs een aantal punten in de tuin. Een aa ntal aa ndachtspunten van de beide rondl eiders zal besproken worden. Allereerst de roofvogels.
r------------------------------------------ _________________ , I_·.~.~~I ~ ~!::_ Ja, ik ontvang graag uw nieuwe kleurenbrochure. ,:, , Naam -------------------- ----_______________________ rn/v : ,, Adres Postcode
Woonplaats: _ _______________ _ __ _
Jo lfJ,'
Stuur deze bon (portvrij) in een open envelop naar Meubelfabriek Oisterwijk, : Antwoordnummer 10023, 5060 VB Oisterwijk of bel 013-521.90.12. ?- :
L _____________________________________________________ _____ ~~
Z ij waren gehuisvest in redelijk ruim e verblijven. In de coll ectie waren onder andere aanwezig de zeer zeldzame harpij en ee n tweetal Andescondors. Een vo lgend onderdeel waren de kooi en met Amoerpanters. Een ondersoort va n de panter, die zoals u allen wee t, ook in Blijdorp aa nwezig is. Het mannetje en vrouwtj e zijn hier gescheiden. Een aa ntal jaren geleden vonden de biologen in de Dortmunder Zoo dat het verblijf van de Amoerpanters meer aa ngekleed diende te worden. De bodem was alleen bedekt met za nd en de panters li eten zich ze lden zien. M en beplantte het verblijf uitbundig en oo k werden enkele bomen in het verblijf gelegd. Aanvankelijk vreesde men dat de panters nu helemaal niet mee r te zien zouden zijn.
11 Dortmund heeft als één van de weinige tuinen ook aandacht voor lokale en Europese dieren. Het is mogelijk in de burcht van een das en het hol van een vos te kijken. Bovendien waren bij beide soorten jongen aanwezig. Ook de poolvos is in de collectie aanwezig. Een soort die zelden in dierentuinen te zien is . Fraai aangelegd in de bosrijke omgeving zijn ook de verblijven voor lokale zangvogels, uilen en kraaiachtigen als de alpen kraai, de kauw, de kraai en de raaf. Op een aparte weide met fraaie bosschages, bestaand uit naaldbomen, lopen reeën in gezelschap van hazen. Tevens is een apart heuvelachtig stuk bos van twee hectare beschikbaar voor een roede l edelherten.
Gelukkig beviel de nieuwe aankleding de panters zeer goed, zodat zij zich voortaan uitgebreid lieten bewonderen zonder het stereotiepe ge-ijsbeer. Sprekend over beren komt men vanzelf bij de bril beren. Tijdens het bezoek waren twee jongen zichtbaar in het ruime buitenverblijf. Aanvankelijk was men bevreesd voor de reactie van het mannetje op de aanwezigheid van de jongen. Gelukkig was dit niet nodig. Sterker nog, het mannetje was bevreesd voor het veel kleinere maar wel zeer dominante vrouwtje. Alle speel- en klimmaterialen zijn zeer goed vastgezet met kettingen, omdat de beren er anders mee gaan slepen. De Zoo van Dortmund is beroemd om zijn miereneters. Aanwezig zijn de grote miereneter en de tamandua. Er is zelfs een apart gebouw voor de miereneters. Op het moment van ons bezoek was het 28 ste (!) jong geboren van de grote miereneter. Het gebouw van deze dieren vertoonde veel overeenkomst met het merendeel van de andere verblijven. Vrij eenvoudig van opzet en geen technische hoogstandjes, doch volledig functionee l.
Ook vermeldenswaardig is het Amazone-gebouw. In dit gebouw met een drietal etages wordt een indruk gegeven van het dierenleven in Zuid-Amerika. Te zien zijn onder andere kaaimannen, anaconda's, piranha's, een luiaard, leguanen en verschillende losvliegende vogels, zoals de luid roepende klokvogel. Beide groepen hebben van dichtbij een jonge miereneter kunnen bewonderen, doordat deze door een verzorger of door de directrice op de schouder werd genomen. Zoiets is alleen mogelijk op een excursie van de Vrienden! Ook aanwezig in de dierentuin zijn een tweeta l reuzenotters. Deze dieren zijn zelden te zien in dierentuinen (o.a. Hamburg). Aangekomen bij het verblijf van de reuzenotters bleek dat het water van het buitenbassin nog te koud was. Beide zaten helaas in het niet te bezichtigen binnenverblijf. Het winterverblijf waar deze dieren ook 's winters te zien zullen zijn is vergevorderd, maar nog niet klaar. De directeur stak zijn hoofd in het binnenverblijf en rammelde met wat sleutels. Even later kwamen de otters aarzelend naar buiten en bleven aan de rand van het bassin zitten wachten. Toen de verwachte vis niet volgde waren zij diep teleurgesteld en dit li eten zij blijken door een luid gebru l, alvorens zij weer naar binnen gingen. Na de rondleiding was er ruimschoots gelegenheid om de tuin te bezichtigen. Gezien de vele interessante zaken is het ondoen lijk om hier alles te bespreken.
Verder kunnen nog vermeld worden: boshonden (helaas nauwelijks te zien, dan maar proberen in Burgers Zoo bij .de najaarsexcursie), jachtluipaarden, hyenahonden en Aziatische wilde honden (ook in Beekse Bergen). Kortom de dierentuin van Dortmund was zeer de moeite waard, door de prachtige bosrijke omgeving, de over het algemeen zeer ruime en fraaie verblijven en de variatie in soorten. Tevens was veel aandacht voor het verstrekken van informatie over het gedrag van dieren via zeer fraaie informatieborden. Het verblijf van de orang oetan's is echter dringend aan verbouwing toe, maar helaas voor Dortmund, zij hebben geen grote fanclub zoals de Vrienden van Blijdorp. Tekst: Eric Hille en Gerhard Tijssen Foto's: Gerhard Tij ssen
lil
~J1!J UITVAARTVERZORGING e.M. Bouwman Albert Verweystraat 2a 3061 SB Rotterdam Tel. 010 414 53 43 Bgg. 010 414 55 64
Giften voor de actie "Help m .e e aan onze nieuwe trots: de Oceanium-vogelrots" Herwa,lrden, Eimf'ndor~ vd Il ui, Lab~~, de Vries, Kouwen hovpn, Sn()i~~, v Il ou\.
(tot en m et juni 1998)
~~j~~:3:'~!~~r~~~d~ Mol, Vcrhelgl·tl en Zantvliet te Rotterdam:
Al~iten Rotterdam: Hoogenboom, Andringa, Hitte Rb Lilrnbers, Eijs, Ro?tlieb v
Wissen, ":~ Marel. Kramp, Wensing, vd GrdCl(, Kottelaar, Momenij, M RIjlaarsdam. MAM RIJlaarsdarn, v Dam, de Jong, Rontberg. Kok. Schots, Oosten en
~~~~~Á~i~r~~~n~~~'n~t. 1~~;~;l,K~~O~~~~e~~~~:~~~a~~~~:~~~~r~,n~~~o~:~i~rr, Wij~;l;~~~l~~'r:i~, ~~'v~~~x~r~f!'~a~~~v~~d~~~dD~~~~\_~n~~~~~~('\~ Ä11~~~,n~~r~' I ilst
en Rcmi(',
J~tt.~~I,(13~~k~r~~!r~~b~:c h, Hoenders, Wi~mdn, v D ijk, I latttrlk.
Leeuwenburgh .
Bijdragen van f 10, -:
de Brum, lansen, yd .Brink,v Dijk, vd Waal, Mulder, Hoogeve~n , Vermeuten, vd Hoek, Peters, Botbi]l. Bolhuis, NiJen v Rt'c, Kurh t, Daim , Keijzer, v
~~~~;l~~:j~e~h~~~;t~Zij~~: ~r~~~~~I,V~!:~~~i:rda:i~kÓ~~~~~,rï~~nkel, v
E'>*I1, WIllebrand, Srnits, Zaanen, linthuis, Mpcm<" Kalshoven, Huisman, Ponsen, Ouweneel, Leeflang. Lawlon, Knoop, vd Burg, v Gooi, Weer.l.)l \ Donk, Ophorsi
~~o~~ld~:~~;'R~l~~~d~~~:ibk~i~~i~~:;;d~~~Ë~~~~ndka~lï,iZd~l'B~tk~~I~ I::~~~:Ck
Morien, v Nieuwland, Molenaar, d e Blok, Moree, vd HuiSI, \ Selm, v BruineS'it>n, V~er, Erkcncij, Biesheuvel, v Geelen, Ruis, Noordam, vel Ruit. Blick, ArSdv, v EijSden , Heerman , Koolme.e5, Verhoeven, Lactagc.>, vd Bos, de Korte, Wijntje,
~1;:S~h~~tt~~~s~:i~~j~~' ~~~~:~\~i §7)~i~~~;~~~~s7~~~e~' \~~I~:,an: v VV
Stijlvolle uitvoering van begrafenissen en crematies. Informatie over: - Het O.RV depositofonds (=verzorgingsfonds) - De kostenbegroting voor een uitvaart, met betrekking tot een af te sluiten verzekering - Inschrijving wilsbeschikking met vrij lidmaatschap
Schoenmilker, Vis, Hdr1miln , Veen , Roks, v Roo Ijen, d e GrJai. Remkes, Volthuilsen, Voogt, Leer, vd Geer, Voerman, Mathijs:;en, Voo).,'l, Confurius, v Donge~, vel M~st, v Steen:;el. Hoekslfil, de Hoog, Veldhuizen, de l
~:~ne~'I,~~ssBe~e~~ ::;~I~ie~il~~~s~" hS:;(~;, ~~~~~1,1~1 J~I,brT~' g~~,110i~~~~~~~' Hart, v Croenenboom, Robbe, v Krimpen, Hoogfo'ndoorn, v Overst.eeg en v Adrichern.
Tussen f 10,- en f 25,-: v Vliet, Udo, vd Velde, Verschoor, vel Ll..'ck, 13rocr, v Klaveren, Breedvekl. vd Vete, Boer, Meke~ , Burkij, v Vlil,t, BOb, v Leijden, Eiswijk, vd Vlerk, v
~~~e~~~~t~i~~d:d~i~;i~~t~~~~~: ~~~;~~k~~~,U~~~l~;l~~ ~~f,~'m~~~~~~'~~n,
~~~~\~~(;kt!~k~~~~~~~;;,~s~~~D~I~:nfo'~~~fa~k ~~I~~~~~h~~it~\~~fJ~d~~~r; ~I~~~~i:k::~:rg~~~~?.r,~l;;~~~\~i~t~;°rft~hob~~~t~~~~:,'~~p:~,i~~e~~:;len,
dpn Ridder, Jutte, Prins, Buist, de Brui jn, H nidl·rm..tm, de Vrtes, Koems, Ollkstra , Bakkers, Flaes, Ei'>t!nil,u, Roos, Uachman, "d I loek, )Chillill , Groene"eld, Knegu'n Spf'f'lm "n, Noordermeer, de l oome, Eijgenraalll, Kuipf'r, den Tuinder, Pr-lerhrOE'rs,
B~~o~s~~~:;:2B~f~~,A!~ij~n~)~;jZ~'R~~~~~~I~,~~~,lé~:!~~e~o~~~d~~~de, vd B('frhoudt, Vollers. v hel. v Es, K1ootwilk, v Prooi jen RobiX', Boeter en Schippers.
~~j~:~t?e~a~r~~~t\~fn''-~
kmm~rman,
Wordr" (,Il, Gerrt;'tSf'n, v HMll.'n , de Croot, Kortiever, Uienberg, vVe\er, BoHermd n, \' Lent, Romers, vel Lelij, Boot, Lems, \Wageningen, den BJJ..I'N, HuizN,.Eij,>, Boul , 80ulDdzipr, Punt Blomdard, Kusters, den Ha ring,El.on ~d, de J(,nge, SI{;hterm.ln, Bohre, VNschoor, D.ucan~a~x, Korp~rs hoe k , Rust, jonk h(' lrJ, Ldmber~, Keur, Ouweneel, v Hij lo:kpmd Vli eg, Klelborn , N lcodem, H o lvoel , de ZCt:uw, D()ornbo,>, HdCk, pp~kpns, v IJperen., de Groot, de Hoop, Merck12ri,>, Creut7.berg, v .Hof~vege~, vel
~aluw~, ~,
~~mmt.'rmdn,
~~~i, [~~;~~'~:V~~~~d~~~~~~II~~ik: ,St~~r~~~~C~:\~I~~:r~~~~~'~~:\i~~~r~~~~,~~leler,
jtIanwn- en '}t()U{(~, als ook heé ak vmM' 1euIro~.
Lorwd, Middendorp, Ilagendoorn , Matthil ssen, Voorhor~t, Mp!..es, v BommC'l , Krouwer, Kruithof. Michels, v. Nieuw~ngi c':isc n , :"tenstra, Hoek, v D o rst. Engelsmdn , Engelbcrl:", 0ukkhuijse, Brurlng, v Nieuwenhlllzen, S im an~, Roml)p~, Freól'rik~, Filering, v Vliet, Eichnorn, Brutn~ , Bt' rkcnpPls, Brandwilk, Peters, (e Barse, ~e Vlif;'ger, Lambinon, Bruin, L,lIldmdn, v Sdnll-'n, lior..boom, Dorenbos, Verkalk, Zanlm,lIl, Ruwhoff. Peters, Suilkerbuqk en Knetema.n lf' ROllprdilm; Buil pn Rotterdam: Beerman, de Wi t, Ruo~, N iem
~:kk~!~~~~~~~~gé~:~I~~~:lîd~~k~::J~~,mB~ï:k:7,V~~~'\;ld:I~j,~~~;~\~~:!~~~~~, \ Wepz<:nlx'ck, v Stokkem, Wend eis, Keulemans,
Trakteren? 1 Belegde broodjes bestellen ??
J.J. v.d. Bergselaan 322 Stadhoudersw eg 106 ]onkerfransslraa t 96
:\~Iij:~~, TI~~k~~,rn:i~n:~~~O~~1;~rB~~~k,5~~;~:~~=~~ISr~iy~~I~~~~~'(~~, ~eeuw. ~i!~~~d(~eVnH;~~il~l, Pvd~~~I~lB~~g~~~~~,1 'A~ik~~~'~~dS~~7~,' I~r~~~:':;'" vel Poel, I,lmt'r~, Sch,,~rg, ~u!phen, Bec~ers,
'11 TUit , 13urkil, Verhélrt. Klei<;.s, Rogélilr, H!'ldl'r, \d Bosch, Goor, de Reu~, vd Cave], v Vliet, v I{ei:;en, KopfX'nh,'g('n, v Dop, Bravt'nl)(wr, Tpttero, Krijgsman, de W,lal, v Rooij, vd [ i ~ l , \ Drougl', Gt'{'r~, v
Sterre
Buiten Rotterdam: Troo<,t, Rrevf't, Croenestijn, Schoenmakers, Bos, Vell man, Strui jcken, Mall.lnt, H em mes, Maree, vd Meer, v lienden, den D raJk, Rijshou\\f'r,
~~Z~~d~~S'c~:~~lt:n~r~t~~d~~)~;~t~~~I~,~:i~~~ ~~!f~:,nf.~~;)~~h:ijs ~t~ibus. Bijdrage n van ( 50,-:
vd Hoeven, Schcrp~·ni.,<;(" Sulter, ~ oos, vd Sa.nden, vel Ven, TUinhou l, la ndman, l andm,iIl v DIJk, H ooildonk. Schildl , CosIer, ZWier, Ri(,'ohl'uvel, Gijker!.., v Dijk, Kuijer, vel Ci",~*,n, \Val boek, v Veen, Ensing, Verschoor. HOl'l P.n, Tilmmes,
i'i~r:t.J~~~, ~~7'd~~~rB~~'h~un~~~~:~~~~~\~: ~i~V;:~~~k:v~~~hof~: ~~o~~~iTk,huch. Rl'nt~em
Sm,Jel , v luu lng, v RooIJen, jooslen , v Meurs, LuijkenJdr FrdnLken, los, Nowack, Uile1"\', ijk, Veder, Luiten, Duurvoort, v Nieuwland, v Tu iill , GrootC'nbOC'f, Waning, WCIll1('kC'~ eh:' Wit. vd Steen hoven, Krabbendam, BoefI" Mtlillen, vel Vlugt. Helkam~ , ~wl'i~tf
Äït~b~ó:~ilvcllil~ij~A~~~fl;f~~ll:ij~~hu~;,u~~~~;~r~a~~1~'~~'~~: ~~~;Ie Na~s,\u: 0~~ll~~lv~flk~~~:l,(~~~t~~~~)~~~~ij~~,r~~pReïl~e;diil~S~r~~h~~~t~I,\ ~~ïf;,I:,~~~i~,lle; Etten, de Cock, v Brug t"n Ell iott, Delft; Gcerl tng, D o rdrecht; KOl1l11g, Kukhe, v der
~~~:~f~ ~;1deJ~~c~~ H~II~I~(I~t~l~t~: ~:~~e:n~~~~~'n~;e~~~eH~~~~~~u~;n~ I: il ; ~:~~~~~;b~~~(~~~~nl ~c;l~s~ell~~àl~~~~e:k~~~ j~~:~d~:~t ~~7f~i~~r~~d~~~~, M<M~,lui~; MMjee, Middelburg: '11 Her.vi\nen: Mijns!w('rpn ldnc?;
K,mnegieter,
~~~~~rb~~~~'k~:~f~jW~~~:r~o~~~~{~ae~~;:f;n~Ä~ht~~r~u~~e;~~~;h~~
Voogd, Nugteren, Martens en v Kaan, Rid(krkcrk; O rfdnoudaëis, Rucphen; I loogenhollt, Gulay en Jongkind, Rij ~wij k ; \ l eeuwen, de Vries en Starrenburg. Schi€'ddm ; vtl Berg en ZIekman, Spijkenisse; Coolen, Tilbur~ Pfaff, Uden; Musters,
~~~'I~I~~~~nV~~~~tl!'v~~uni~lt~~~V~~;l~~~~~~;;~i~äPL~.m~i~r:~~~~~~;h~n; Versluis,
Fr.l~en ~ommerin, Zwijndrechl; de l peu.w, Le VesineI(France); vd Poe.l,
~~~:;~l ~erd~~tX~f~~e~S'B,~~~~~~~dh:::~sen, Vrsscher. Collen burg, elp MunJllk, Tusse n f 50,- e n f 100,-,
B~~:r~r&,~r~'~d~~~~~~'i~~Îk~~~~' :~~t~t;~~h~~k~ i-~I~~~~~n
Ro tterdam : Ie Ilo nselersdijk; vd Heuwl en Tclkl'n'o, Spijkenisse; &oskarnp, Vla<mlingen; J,lnsen, Velzerbroek en Korff-VcrbcC'k.
Bijdrage n va n ( 100,-:
G uinart. I,) Ro(c.1, Abcis, Slob, Kroes, de Monchy, Da im , Wit jens, v Hoorn, Netten, Dudmk, den Heide Roedolf, v Rdéll1(·, Kluit. vd Windt. jlltte, v Beek, Verlinde, Mulder, Kats, Fe l ~, Wezenaar, v Lent en de Ruile r lf' ROIINd,1I11 ; M ich iels v Kessell lch, Aerdenhoul; BUlJ izN, v Es en v Es-Bakker te Barendrechl; Agema, v Mauri k, Claus, Hd rcl(.>nberg en de Kwant te Capelle ad Ijssel; Schrö dcr, Delfl; Klop, H ;mlinxveld Cies5€'ndam; Lok, Heelsum; Verheij, ~-kcnv li et ; v Kreve l, Brakkee en de Craaff tc H oogvlif:'l ; v Hf7est. Den Hoorn; Feterl s~ Leidf'n: vel
gr~~t~~t~~~~~~~t,~rB:~~a~r~~zo:~~~~s~~~~~,~r;~: ~~~~'ijt;!f,~~\~!~~i~r~d~~;rk,
~ hledam: \VIJICm
Cr, Vu).,'t; SChiphorst, Wltmarsum; Dekkers, 1jS..,clsll'in ('n dt-' Jong te Zoel ermt"pr.
En verder: ("/ 10,-: Bli(.hli It.' Rotterdam; ( 150,-: Brand en v Bellf' lf' ROllf'rd,ml;
~~~~~tb~~;f,lR~I~~r~:~~~~,' ÄI~r~:~~~~~ni
en Mdn in '1 ~eld te Rotterdam.f 350,-: N.N. { -WO, -DroppPrt-Stoul l(' Den I laag. { ')00,-: [}(ogeltng ('n v ~('tten te Rouerd.lm en Schoufour te Putte-K.Jppeltt'(BI·lgrti)
BOVENDIEN : f 915"vil n L C OuwenCc!lp Rotterdam in plaats van CJd€'
?olc~~~Jr r~:~e:a~~('~? v~~~~;~~{~~:;~h~f;~~~~I!~~b~~~~tl~~!;lt~~!~p On1.0 vNkochte bltX'menlabels aan de fleurisren in den lilndp,
AllE GEVERS HARTELIJK DANK VOOR DEZE BIJDRAGEN AAN ONZE NIEUWE ACTIE !!! HIERMEE ZIJN WE GEKOMEN OP f 31.500!!! MAAR .....
tel: 0 104666294 tel : 010466 6 774 tel: 01041 381 88
De bakker die nog zelf bakt uit Rotterdam
\d Molt>n, Bovekt'rk, Hollander,
~1!~~e~o~~!:~,l'K~~~;~~~tH~~~~~:~~'~o~:~~~,r,O~~~, ~~~~~(~:;;:,n~~l7rik. ~~ ~~~~,hd~e~id~~~:l~dl~~~~:: ~~~:~.(~o~~d~~(t~~~~~it~~~h~e~j~s~;i~~Nk~:~~, ~~~~trU~'I~~br'bek,(11~~~::n:. ~~~~~~uB':=~~·t.:~~:~~:·~~·il~~~~~:rkk~;t~~~a~l~pper,
Mild<'r~, Kclmp". Nerhout. ririon, v Wees, v Cpnl en vd Sh.'ene te Rotterdam;
~
WIE NOG GEEN BIJDRAGE lEVERDE, KAN DE ACCEPT-GIRO ALSNOG GEBRUIKEN OF ZElF EEN OVERSCHRIJVING MAKEN EN ONS HElPEN ... OP NAAR HET Mil JOE N!!
Blijdorp al eens ee n 38-jarige oehoe- man jo nge n; met een wel erg jonge vrouw overi gens, zi j was acht! O ehoes hebben dus ee n lange reprod uctieve period e.
Vogelwijzer: Koning der duisternis
In Blijdorp zijn de oe hoes nu nog te zien in een volière vlak bij de Chin ese tuin . Ze zijn daa r ge hui svest met een aa ntal andere uilensoorten zoals de kerkuil , de Lapl anduil en de sperweruil. Binnenkort zu lt u de oe hoes echter elders moeten zoeken, wa nt het plan bestaat een ni euwe grote voli ère te bouwen naast de Ri vièrahal.
Blijdorp heeft een aa ntal uilensoorten in de co ll ecti e, één daarvan is 's werelds grootste: de oehoe, ook wel "de koning der duisterni s" ge noe md. De oehoe hee ft ee n groot verspreidingsgebi ed. Hij leeft in Eurazië (behalve in Denemarken waa r het laatste paartj e in 189 1 door ee n jachtopziener werd gedood en Enge land) en Noord Afrika. O mdat het zo'n groot ~e bi e d betreft, zijn er een a~ nta l ondersoorten ontstaa n. Dit betekent dat vogels uit verschillende woongebieden ee n lets ander ve renkleed hebben enlof iets ve rschill en in grootte. Zo z ijn de noord elijk levende oehoes het grootst en zijn de vogels die nabij de Noo rd Afrikaa nse woestijn en leven het kl einst en ook het li chtst va n kl eur. Als verschillend e ondersoorten elkaa r ontmoeten kunnen ze onderling paren en ook vru chtba re jongen voo rtbrengen. De oe hoe-vrou wtjes zijn groter dan de mannetj es. Z ij is ongevee r 73 cm lang en weegt zo' n 3.3 kg, terwijl hij ca . 62 cm meet en 2.7 kg zw aa r is. De oehoe heeft een grote massieve kop met lange oorpluimen (dit zijn echter ni et zijn oren! ) en grote oranj e ogen waa r hij 's nachts uitstekend mee kan zien. O verigens kan bij echt voll edige dui sterni s oo k de oe hoe ni ets meer zien. Naast het
Uilen in Nederland In Nederl and werden uilen, wegens hun ge krijs in de nacht, lange tijd als onheilsbrengers beschouwd. Soms worden ze geassociee rd met een domme indruk zoa ls in " uilskuiken", maa r meestal zijn ze symbool va n wij sheid.
prima gezichtsverm ogen is oo k zijn gehoor zeer scherp. Een ander kenmerk va n alle uilen is dat ze hun kop bijna gehee l rond kunnen draaien: dit kunn en ze dankzij een groot aantal halswe rvels. Het ve renkl eed is bij mannetjes en vrouwtjes rossigbruin ge kl eurd met ve le verti ca le zwa rte strepen op het lijf. O ehoes hebben een zee r dicht, zacht ve renkleed. Hierdoor vliegen ze vrij wel ge rui sloos. De naam oehoe is ee n onomatopee, dat wil zeggen ee n kl anknabootsing van zijn roep. Deze roep draagt overi ge ns zeer ve r. In de bossen van Den Helder is eens vastgesteld dat de roep va n de oehoe zeker twee kilometer verd er nog te horen is. Zijn weten schappelijke naa m Bubo bubo is volgens sommige bronnen ook een onomatopee, terw ijl andere bronnen menen dat het Latijn se woo rd Bubo uil betekent. De oehoe leeft vaa k in uitgestrekte, heuvel- of bergachtige gebi eden met bossen , maa r komt ook aan de woestijnranden in Noord Afrika voor. Daa r bejaagt deze grote nachtroofvogel ve le soorten prooien, van kl eine vogeltjes (maa r oo k wel ee ns een grote visarend of een andere uilensoort) tot wezel s, hermelijnen , jonge vosse n en zelfs jonge reeën. Net als andere uilensoorten maken ook de oehoes braa kballen (waa rmee de onverteerbare resten word en weggewe rkt). De oehoe jaagt 's nachts. Overdag houdt hij zich goed schuil tu ssen rotsspleten of hoog in het di chte gebladerte.
Na twee tot drie jaa r zijn oe hoes geslachtsrijp. In het w ild broeden ze meestal in rotsnissen of verl aten nesten. Soms graven ze ook wel eens een ondiep kuiltj e. M et een tu ssenpoos van twee tot vier dagen worden er dan twee tot drie w itte eieren gelegd. Vanaf het eerste ei begint het vrouwtj e met broeden, waardoor de jonge n ni et gelijktijdig uit het ei komen. AI di e tijd voert het mannetje zijn broedende eega op het nest. Hiermee gaat hij ook na de geboorte van de jongen door. Het vrouwtj e maa kt er " hapklare brokjes" voor de uilskuikens van. All e onverteerbare delen haa lt zij er uit en de jonge n maken di e tijd dus ook nog geen braa kball en. Na vier tot vijf weken ve rlaten de j ongen het nest maa r pas na zo' n negen weken kunn en ze vli ege n. Tot in de herfst va n hun geboortejaar blij ven ze nog bij hun ouders, daarna zullen ze op zoek moeten naar een eigen leefgebied.
Oehoes in Blijdorp Blijdorp heeft al geruim e tijd oehoes in de collectie. Het is hi er ook gelukt om met deze reu s onder de uilen te kwe ken. In deze period e staan op hun menu: ee ndagskuiken s, volwassen muizen en zelfs ratten. O ehoes kunn en wel 60 jaar oud word en en ook op latere leeftijd jongen krijgen. Zo kreeg in
In ons land kom en vijf soorten "vee l" voor: de kerkuil , de ve lduil , de ransuil, de bosuil en de stee nuil. Als dwaalgasten word en zo af en toe ook sneeuwuilen en sperwe ruil en in Nederl and gezien (beide oo k in Blijdorp). AI sinds de 1ge eeuw was de oehoe zéé r zeldzaa m in ons land. Intensieve bosbouw, bestrijdingsmiddelen , hoogspanningskabels, maar ook de jacht (tot 1946 kregen jage rs in Frankrijk nog een "afschi etpremi e" voor een oehoe) waren redenen voor de achteruitgang van de oehoe. Gelukkig word en de laatste jaren weer oehoes w aa rgenomen. In de jaren zeventig en tachtig zijn ze gez ien nabij Den Helder en in Zuid Limburg. In 199 7 heeft een paa rtj e oehoes zelfs weer succesvol gebroed op de Pietersberg nabij Maastricht. In enkele Europese landen wo rdt geprobee rd om gefo kte oehoes weer teru g te brengen naa r de natuur. Zo zijn onder andere vanuit Vogel park Walsrod e succesvol weer oehoes uitgezet in Duitsland. Hopelijk zal dit er toe leiden dat in de toekomst weer vaker oehoes te zien en l of te horen zullen zijn. Tekst en foto's : Jos en Ann e M ari e Nijkamp-Hosman.
Fotocursus van Rob Doolaard AI diverse malen was het bestuur va n de Vereniging Vrienden van Blijdorp benaderd of het moge lijk was wee~ een fotocursus te orga niseren speciaal gericht op het fotograferen va n di eren . Het 35-J.ange Jubileum va n de Vereniging vormde een mooie gelegenheid om de vaste fotograaf van BIljdorp, Rob Doolaard, te vragen een dergelijke cursus voo r geïnteresseerden te geven. Op 4 Juli J?~gstleden was het zover, vanaf 9.00 uur verzamelden 35 gemotiveerde Vri enden zich In een van de lesloka len van BIljdorp. De belangstelling voor deze dag was zo groot dat helaas niet Iedereen mee kon doen.
gebruikt, zoals een 500 mm lens, maar ook zelf eenvoudige hulpmiddelen in elkaar knutselt. Zo heeft hij een korte kartonnen koker die hij gebruikt om het licht va n zijn flitser te bundelen . O veri gens werden er ook voldoende tips gegeven voor mensen met co mpactcamera's. Naast tips over het fotograferen van de bekendere dierentuin-di eren gaf Rob ook tips over het maken van foto 's van vissen en over macrofotografie. Na een uur werd het tijd om met z'n allen de tuin in te gaan voor het echte werk. Gelukkig werkte het weer goed mee en scheen er een flauw zonnetje. De groep is langs diverse verblij ve n gelopen waarbij allerlei moeilijkheden bij het fotograferen van dieren in een di erentuin ter sprake kwamen. Zo werden er tips gegeven voor fotograferen door glas en tralies en liet Rob Doolaard zien dat je zelfs in het nachtdierenverblijf mooie foto's kan maken. Na twee en een half uur konden alle cursisten hun volle fotoroll etj es inleveren. M et " Foto van der Graaf' was de afspraak
Na een welkomstwoord va n Koos va n Leeuwe n, secreta ri s va n de Vereniging, vertelde Rob Doolaard eerst iets over zichzelf. Vanaf zijn veertiend e was hij geïnteresseerd in fotograferen. Eerst als hulp bij een professionele sport- en persfotograaf, maa r al snel ging hij zelfstandig werken. Behalve als sport- en persfotograaf heeft Rob Doolaa rd ook een aantal jaren als popfotograaf en als politiefotograaf gewerkt. Op een gegeve n moment moest hij in opdracht van Rotterdampas foto' s maken in Blijdorp. In plaats va n rustig zelf door de tuin te kunn en banjeren bleek de PR-afdeling een hele dag voor hem geregeld te hebben. Hij kon met verschill ende dierverzorgers meelopen en op die mani er diverse primeurs vastleggen.
Deze tak va n fotografie wekte zoveel interesse op, dat Rob zich in dierenfotografie gi ng special iseren. Inmiddels zij n de foto 's van Rob Doolaard te zien in zo' n 36 tijdschriften, waaronder natuur-tijdschriften als Grasduinen en het tijdschrift va n het WNF, maal' ook in Panorama en in kindertijdschriften. Daarnaast verzorgt hij dierenfoto's voor schoo lboeken. Behalve in Blijdorp is hij "huisfotograaf" in Antwerpen, Ouwehands Dierenpark en Sealife Scheveningen. In de loop va n de jaren heeft hij een archi ef aan kunnen leggen met maa r liefst 52 .000 dierendia's! Na deze inleiding besprak Doolaard allerlei fotoapparatuur. Hij liet zien dat hij niet alleen dure professionele apparatuur
gemaakt dat zij deze rolletjes voor een " Vri endenprij s" zouden ontwikkelen en afdrukken. Na de lunchpauze werd ·een video vertoond met een documentaire over het werk va n Rob Doolaard. Vervolgens heeft hij nog diverse vragen beantwoord. Inmiddels waren de afged rukte foto 's klaar en va n elke cursist werden enkele foto's besproken. Dit kond en zowel goede als mislukte foto 's zijn. Hi erbij werd vooral gelet op de technische aspecten zoals lichtval en compositi e. Opvallend was dat de mooiste foto's in het nachtdierenhuis waren genomen met de eenvoudigere compactcamera's. Dit geeft maar weer eens aan dat niet alleen de apparatuur, maa r ook de fotograaf van belang zijn voor een goede foto. Rob benadrukte dat ook ee n portie geluk en geduld belangrijk is. Door de inzet van Rob Doolaard en " Foto Van Der Graaf" is deze dag zeer geslaagd en gezien de reacties van de cursisten bestaat er zeker belangstelling voor een vervolgcursus. Tekst en foto 's : Angeline Peeters en Al ex Schouten
dammer dat ik niet eerder wist van het bestaan van de Vrienden Tij dens de Algemene Ledenvergaderin g 1998 kreeg u een eerste impressie van de resultaten va n de enqu ête di e u in februari met het ee rste Vri enden nieuws va n dit jaar ontving. Hierbij de officiële uitslag. De reactie was prim a: we ontvingen 783 for mulieren retour! Uitgaande van 5700 leden is dat een responsperce ntage van circa 14%. Een mooi res ultaat. De ove rgrote mee rderh eid va n de reacties is positi ef tot zeer positief. Ook dat is een moo i resultaat. In het navolgend e lopen we de verschill ende onderdelen nog ee ns na. Let wel, het aan ta l ontevredenen was derm ate gerin g dat de nuancerin gen die gemaakt worden statisti sch eigenlijk on interessant zijn .
Meent 22
(naast de KijkShop)
Rot
rdam, tel.: (010) 414 1935
Aanbiedingen zijn geldig bij inl vering van deze advertentie.
ALS HET OM DE PRIJS EN KWALITEIT GAAT!!!
Vriendennieuws De Vri enden zijn enthousiast over Vri endennieuws. Het perce ntage ontevredenen komt bij gee n enkel onderdeel boven de 3% uit. Al s we ook kijken naar het perce ntage "geen mening", en daa raan verbinden dat dit welli cht een indica ti e is voor minder belangste lling voor een onderd eel, dan kan geconcludeerd word en dat de Blijdorp-ru brie ken het meeste interesse opwekken. Dat is natuurlij k ook niet echt vreemd voor leden va n de Vri enden van Blijdorp . .. Rubri eken die hoger scoorden op de categori e "gee n mening" wa ren: ZOO'n boe k (30%), Verslagen excursies (2 3%), Verslage n va n bezoeken aa n andere tuinen (20%) en Vri ende n voor het leven (2 0%). M aa r ook voor deze rubri eken ge ldt dat 70-80% va n de reacties positief is! In de toeli chtingen is voora l ingegaa n op de verschijningsfrequentie (li efst vake r, ook i.v.m. de actua liteit), het aa nta l foto's (meer en li efst in kl eur) en de adverte nties (de een vindt dat er te veel advertenties in staa n, de ander zegt dat -va nwege de in komsten- het aa ntal adve rtenties wel mag worden uitgebreid). O ok hi er gaat het echter ni et om op gro te schaa l aangegeven op- en aa nm erkingen. Van de personen die reageerd en vindt 75-80% het aa ntal advertenties, foto 's, pagina's en de verschijningsfrequen tie "goed". Nog een aa ntal suggesties: het verm elden va n stambomen va n Blijdorpdi eren, het opnemen va n overzichten va n voedertijd en, openingstijd en va n de Vri endenw inkel en Blijdorp, een verzamel-
band voor Vri endennieuws en ee n rubrie k "gezocht" te n behoeve van uitw isse ling va n foto's en dergelijke. Hartelijk dank voo r de suggesti es ! Het bestuur en de redacti e va n Vri endennieuws gaan kijken welke ideeën op korte termijn uitvoerba ar zijn .
Lezingen Van de mensen di e de enquête terug stu urden komt 69% nooit naar een lezing, 9% altijd en 21% af en toe . O o k hier positieve reacti es. Gemiddeld is zo' n 50% va n de respondenten tevreden over de ond erwerpen, sprekers, data/tijdstip pe n en het aa nta l lezingen. Opvallend is het grote aa ntal blanco en geen mening. Waa rschijnlijk zijn dit de mense n die af en toe ee n lezing bijwonen. Er is vee l co mmentaar ove r het tijdstip va n de lezinge n. Voor veel Vri end en komt de zondagmorgen ni et goed uit. Sommigen hebben kerkelijke verpli chtingen, anderen wo nen niet in Rotterd am en moe ten veel te vroeg de deu r uit. Beiden hebben een voorkeur voor een ander tijdstip: 12.00 uur of later. Het bestuur gaat kijken of aa n deze vraag tegemoet kan worden gekomen. Er word t af en toe gekl aagd over de lezingenruimte, maar dat probleem is inmiddels opgelost. .. Excursies Van de mensen die reageerd en nee mt 79% nooit dee l aa n een excursie, 3% altijd en 16% af en toe . Wederom veel positieve reacties . Het aantal ontevredenen komt nerge ns bove n de 4%. Het percentage
tevredenen ligt echter lager dan elders: tu sse n 17-1 8% is tevreden over de meerd aagse reize n en 43% is tevreden over de inrorm ati e over de rei sdoelen. O ok hier weer vee l blanco's (telkens ro nd de 50%) en geen mening. Op basis van het aankruise n va n "geen mening" en "ontevreden" zou voorzichtig kunn en worden opgemerkt dat een aantal Vri enden minder gelukkig is met de grootte van de rei sgezelschappen en de prijs van de mee rd aagse reis. Het ex periment met de ove r twee dagen verdeelde voorj aa rsen najaarsreis komt tegemoet aan deze bezwaren. Een greep uit de toeli chtinge n. Het " busboek" beva lt goed. Sommigen benadrukten het positief te vinden dat reizen ove r twee dagen worden gespreid. Gerege ld wordt er gevraagd om meer reizen. Vri enden d ie niet in Rotterdam wonen zouden graag elders kunn en opstappen Het bestuur hee ft inmiddels besloten daa rtoe helaas geen mogelijkheid te zien.
Promotie-activiteiten O ok hier bijna geen ontevreden reacties . De grootste groep ontevredenen is bij de onderwerp en "algemene promoti e in med ia" (9%) en " herkenbaarheid in de tuin" (7%l.Als er al opmerkin gen zijn, dan gaa n ze vaa k ove r de "onzichtbaarheid " va n het promotietea m en de gebrekk ige publ iciteit in de (lo kale en regionale) media. De vra ag is in hoeverre deze antwoorden te maken hebben met het ve rwachtigi ngspatroon va n de Vrienden. Het promotieteam is gee n "Veronica -komt-naar-je toe " -team , dat in speciale kleding door de tuin loopt. Verd er overschat men vo lgens mij de nieuwswaa rd e va n de acti viteiten van de Vri enden voor de lokale en regionale pers. Onze Inte rn etpagin a's zijn volslagen onbekend. Liefst 91% van de res pond enten kent ze niet. Dat is jammer, wa nt Intern et biedt ee n mogelijkheid voor degenen die klagen over de gebrekkige actualiteitswaa rd e van Vri endennieuws. Van d iegenen die ze wel eens hebben bekeken zijn 60 personen tevreden en 8 ontevreden. Een greep uit de ove ri ge co mmenta ren. Meerd ere malen worden de vrijw illigers gecompli menteerd voo r hun inzet. Een aa ntal respondenten ziet het assortim ent va n de w inkel graag
uitgebreid met boeken, brochures over ander informati ef materi aal. Er wordt gerege ld gevraagd naa r meer infor mati e over de openingstijd en va n de w inkel. Iemand vra agt om cadeauve rpakking, zodat j e in de Vri endenw inkel oo k cadea utjes kunt kopen. Nogal wat Vri enden zijn trots op hun vereniging, dat maak ik tenminste op uit de talloze suggesti es o m meer recl ame te maken in de pers, op de regionale TV tot in de LibelIe en de M argri et!
Of je nu
Bezoek de Vrienden op internet: hUp://www.aric.nl/vvb/vvb.htm Voor h et laatste nieuws uit Blijdorp en veel kleurenfoto 's!
I
Activiteite n Een ro ndleiding achter de scherm en is de grote wens va n veel Vri enden. Liefst 71% va n de respondenten kruist dit aan . Ongeveer 26% va n de respondenten ziet wel iets in een jaarl ijks seminar. Acti eve natuurreizen zijn aa ngekru ist door 15% van de respondenten. In ongeveer 8% va n de geva llen w ordt aa ngegeven dat men een jaarlijkse verza melaarsbeurs op prijs zou ste llen . Bij de toelichting wordt gerege ld aanged uid dat men de speciale ZOOmeravond zeer op prijs stelt. Verder wordt veel gevraagd om ee n fotocursus en om activiteiten voor kind eren.
Hobby
woont in een "statige laan " of een terrarium
CENTRUM
MAKELAARDIJ RUBENSPLEIN weet als geen ander hoe het is om goed gehuisvest te zijn l
MAGAZijN BLïdoRp
Uw Makelaar met de Persoonlijke aandacht.
Sradhoudersweg 97c 3039 EC Rotterdam Telefoon 0 I 0 466 31 80
MAKELAARDIJ Rembrandtlaan 2 • Broersvest 10
CEREEdsdlAppEN • IJZERWAREN ElEkTRA • SANiTAi R • VERf • SLE UTdsERVicE
RUBENSPLEIN
Schiedam 010 273 12 22
Deelname/gebruik Niet verrassend: 86% van de Vri end en die reageerd en maa kt gebruik van de vrijkaa rtj es . Circa 37% komt met zekere regelmaat naar de openingen. 19% vindt het de moe ite waard om af en toe de ledenve rgade rin g te bezoe ken.
!Pre/aria r :7I uariumspeciaalzaak 6u 2
Ruim 300 m dierplezier!
Extra betaling De Vri enden zijn best bereid om wat extra 's te betalen: 21 % zegt dat altijd te doen en 58% soms. Bij elkaa r 79% ! Bij de toelichting wo rd en twee punte n met zekere regelmaat ge noemd : So mmige Vri enden w illen w el een extra bijdrage overmaken, maar hebben onvo ldoende fin anciële mogelijkheden. Een aa ntal Vri enden laat de extra gift afh angen va n het doel.
Blijvende steun? Het ziet er goed uit voor onze Vereniging: liefst 98% va n de respondenten verwacht de komende jaren Vriend te blij ven!! ! Tekst: M arcel Kreuger
Ruim assortiment aan dieren en -benodigdheden Op vertoon van deze advertentie ontvangt u een kanarie plu, knol
Op vertoon van deze advertentie en een aankoop van 150,aan tropische vissen I
voof45, _
Pret orialaan 24-26 • 3072 EN Rotterdam t elefoon: 0104853900
125,-
.oud bloed
Verwarring
Een nieuwe rubriek in Vriendennieuws. Onder de titel "Koud bloed" zal voortaan aandacht worden besteed aan vissen, amfibieën en reptielen. Deze Blijdorp-bewoners zijn niet in staat zelfstandig hun lichaamstemperatuur op peil te houden in tegenstelling tot zoogdieren en vogels. Vandaar de titel . Laat ons s.v.p. weten of u deze nieuwe rubriek waardeert. Wij zijn benieuwd naar uw reacties.
De schoonheidsspecialist voor vissen: de poetsvis De meest bekende poetsvis is de soort met de wetenschappelijke naam Lambroides dimidiatus. Ook enkele andere soorten van het geslacht Lambroides vertonen poetsgedrag evenals sommige vissoorten van andere families in hun jeugd. Poetsvissen behoren tot de grote familie van de lipvissen. Deze familie omvat ruim 600 soorten variërend in grootte van slechts enkele centimeters tot bijna drie meter. Zij komen in bijna alle zeeën voor, maar vooral in tropische of subtropische wateren. De poetsvis brengt zijn jeugd door in kleine schooltjes, Eenmaal volwassen leeft hij solitair of in een paartje. Poetsvissen hebben een klein, sterk afgebakend territorium, dat verboden is voor soortgenoten. Het territorium bevindt zich meestal op een opvallend gedeelte van het rif, zodat hij makkelijk te vinden is door andere rifbewoners. Verhuizen doet de poetsvis zelden.
Het aantrekken van klanten Komt een rifbewoner in de buurt van de poetsvis, dan probeert deze met behulp van karakteristieke bewegingen de aandacht te trekken van de potentiële klant. De poetsvis maakt dansende bewegingen met het lichaam, waarbij de kop op zijn plaats blijft. Vooral het blauwwit getekende achterlichaam en de staart worden op en neer bewogen. Voor grotere vissen worden meer bewegingen uitgevoerd dan voor kleine vissen. Vissen die op de uitnodiging ingaan, nemen een bepaalde houding aan. Het lichaam en de kop worden schuin omhoog of omlaag gehouden en de vinnen, behalve de borstvinnen worden stilgehouden. De
plaats waar poetsvissen aan het werk zijn noemt men "poetsstations". Vaak wachten hier tientallen vissen van verschillende soorten op hun beurt. Sommige van deze vissen zijn in andere situaties zelfs elkaars vijanden.
Het poetsen Het werk van de poetsvis begint meestal bij de kop. In de eerste plaats worden parasitaire kreeftachtigen verwijderd. Daarnaast ontdoet hij de "klant" van schimme ls, bacteriën en wond roofjes. Onder de kieuwdeksels wordt naar parasieten gezocht. Grote vissen sperren ook de bek open en laten de poetsvissen etensresten tussen de tanden verwijderen. Soms verdwijnt hierdoor een poetsvisje per vergissing in de maag van de klant. Tijdens het schoonmaken lijkt de behandelde vis verdoofd, terwijl de behandeling toch vaak pijnlijk is. Zodra de poetsvis dat met de buikvinnen aangeeft, is de behandeling afgelopen. Ook kan de klant door kopbewegingen of een siddering door het hele lichaam aangeven dat hij de behandeling beu is.
Belang poetsactiviteiten De activiteiten van de poetsvis zijn voor de rifbewoners zeer belangrijk. Dit is aangetoond via het volgende experiment. Toen men op een bepaalde plaats op het rif alle poetsvissen verwijderde vertoonden na korte tijd vele vissen op het rif open huidwonden en infecties. Zij trokken weg op zoek naar poetsvissen. Het schoonmaken van de vissen heeft dus een beschermende functie voor de gezondheid van de rifbewoners. Deze levenswijze, waarbij twee diersoorten van elkaars aanwezigheid voordeel ondervinden wordt "symbiose" genoemd.
In de Indische en Stille oceaan leeft een visje dat in uiterlijk en gedrag sterk op het poetsvisje lijkt, de valse poetsvis. Dit visje benadert op dezelfde wijze als de poetsvis de verschillende rifbewoners. In plaats van een schoonmaakbehandeling wordt de vis echter ontdaan van een aantal schubben of een stuk vin. Vooral jonge onervaren vissen worden misleid door de gelijkenis tussen de valse en echte poetsvissen.
Poetsvissen in Blijdorp In Blijdorp vinden we het poetsvisje in een aquarium in de Rivièrahal tegenover de ingang van de winkel en de doorgang naar het restaurant. Hij deelt het verblijf met een Queenslandtandbaars en een murene. De tandbaars is een grote vis die ook voorkomt rondom riffen in de Indische en Stille oceaan. Het contrast tussen de grote tand baars (lengte circa 1 meter en gewicht ongeveer SO-60kg) en de poetsvis (lengte 6 cm) wekt verwondering bij veel Blijdorpbezoekers. Het is pl'achtig om te zien hoe het poetsvisje vooral 's ochtends, als het minder druk is, in de bek verdwijnt of de kieuwholte
van de tandbaars reinigt. De tandbaars wordt door de verzorgers gevoed met stukken wijting, en van de restanten kan de poetsvis goed leven . De huidige poetsvis is ongeveer drie jaar in Blijdorp aanwezig. Zijn voorganger is weggehaald, omdat deze iets te enthousiast schoonmaakte en per vergissing ook stukken uit de tandbaars beet. Even is toen ook gedacht, dat het een valse poetsvis was. Dat bleek echter niet het geval. Het poetsvisje en de grote tandbaars stellen verder weinig eisen aan hun verzorging. Belangrijk is alleen een goede waterverversing. In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht is het verblijf niet te klein voor de grote tandbaars. In de natuur hangen deze baarzen ook het grootste deel van de dag stil boven het rif. Groot en klein kunnen dus prima samen in één aquarium. Tekst: Gerhard Tijssen Met dank aan: Peter van Putten, vissen post Diergaarde Blijdorp Foto: Rob Doolaard
I
"itnodiging Mid-Winter-arrangement
....
I-
Als afsluiting van het jubileumjaar orga niseert de jubileumcommissie op zondag 13 december een speciale bijeenkomst. Dit knusse winterarrangement omvat een Hollandse maaltijd van boerenkool met worst en spek, gevolgd door een feestelijk dessert van warme appeltaart met ijs en slagroom. Na de maaltijd volgt een rondleiding achter de scherm en. Onder leid ing van deskundige gidsen worden plaatsen bezocht waar bezoekers normaal niet komen.
Programma: 13.00 uur ontva ngst en maaltijd in de Sterrenzaal 14.30 uur rondleiding achter de schermen 16.00 uur einde Het totale arrangement, inclusief entree tot de Diergaarde, kunn en wij u aanbieden voor de Vrienden prijs van ~
fl. 17,50. Het maximum aantal deelnemers is 50 personen. Reserveren is derhalve noodzakelijk. U kunt zich aanmelden door vóór 1 november aanstaande fl. 17,5 0 over te maken op postbankrekening 13.57.803 ten name van Penningmeester Vrienden van Blijdorp te Rotterdam, onder vermeld ing van "Mid-Winter-a rrangement". De aanmeldingen word en op volgord e van binnenkomst behandeld.
I
I
-· d,e Oceanlum-v '\'~
Stort uw bijdrage op postbankrekening 13 57803 ten name van de Vereniging Vrienden van Blijdorp te Rotterdam.
0 0
>
Cl)
a:
~
c: ca
-al
:::l .... ....ca
c: ca
wo..,......
(J.) C
:::l
c: Cl) E
(/)
.... () a:
"C :::l
N
C') Cl)
> a:
.....
Cl
oe:(
'i:
a: u.
z z
oe:( oe:(
a:
:::l :::l
....
Cf)
(J.)
c ::::::l ...... (/) .....
::::::l
C
(/)
....
Cf)
v
c
:::l :::l
:I: 0
r
äelp ,méèfclaq onz'ffni~uwe t~
ra
> .c
c:::
Q)
0
(J.) 0)
'(j) +-'
(/)
> :!::
c
~
c
c:::
(J.)
.....
Q)
::::::l
Q.
E (J.)
:r...
(J.)
c
...... ()
(J.) 0)
co
'>
co 0) ...... (J.)
c
0
(J.)
>
"0
C
c
(J.) 0) 0)
(/)
(J.) I
...... (J.) i.L
0 0
(J.)
v C\J v EEo
> co
"0 ()
~~~
::::::l
"E-00
"0
Q) _Q)X >ö::::.E .oa:0Q) t:: a:ä) oCJCJ7 §;wwO> Q)VvO> ,><:voC\J I....
c
(J.)
C (J.) ~
.....
(J.)
~
"0
COOO
C
0
CD •• ~ cL{)L{)C\J Q)êUl'--o
0)
E E (J.)
::::::l
..c .....
(J.)
- ••••• Q)
3: c:::
0
"0 CO ::::c:::
::::::l
.....
CD
••
"0 C
a: 0
~(')(')
E~~"-
:::J ..... ,.-O ..... en .. ........ (J)c
~ Q) :::J ° I-.oo c -~-Cl) Q) ~~o>CJCl..2
Met de Vrienden op reis in Duitsland Ik keek er al maanden naar uit. De vier te bezoeken tuinen waren helemaal nieuw voor mij. Eerst de lange reis naar Halberstadt in het oosten van Duitsland. In de bus kregen we het busboek uitgereikt vol met wetenswaardigheden, specialiteiten en plattegronden. Zodoende konden we ons goed voorbereiden. Hierbij mijn complimenten voor de redactie van Vriendennieuws.
Van de vijf geplande grote projecten zijn er al bijna vier klaar. Bijvoorbeeld het schitterende "Jungle Palast". Dit gebouw verbeeldt een ruïne van een verlaten paleis. Dit "Taman Indah" van Hannover herbergt olifanten (vijf koeien en een bul), Siberische tijgers, luipaarden, tijgerpythons, barasinghaherten en hoelmanlangoeren. We zagen ook een oude bekende, de olifantenkoe Khaing Hnin Hnin die vroeger in Ouwen hands stond. Verder stond er de halfzus van Ramon, Indra. Ik heb twee keer genoten van de dressuurvoorstellingen met de olifanten (foto). Het ging opeens wel erg hard met de fotorolletjes! De mensapen zijn schitterend gehuisvest. Het binnenverblijf van de chimps, orangs en gorilla's is een tropische kas met veel planten en losvliegende vogels (vergelijkbaar met Burgers Bush). De dieren worden van de bezoekers gescheiden door een greppel. Geen glas of tralies, maar vrij zicht! Ook "Gorilla Mountain", het buitenverblijf van de gorilla's is prachtig. In een half jaar tijd zijn er drie gorilla's geboren! Dit buitenverblijf lijkt door te lopen
Zoo Leipzig De 21 e mei was het zover: naar Leipzig! Als jongere Vriend van Blijdorp heb ik me altijd afgevraagd hoe de oude Rotterdamsche Diergaarde er moet hebben uit gezien. Ik ken haar alleen uit boekjes. Volgens mij herleeft de geschiedenis in een tuin als die van Leipzig. Bijvoorbeeld de enigszins bouwvallige berenburcht, het oude apenhuis met erg kleine hokken of de eenzame berberleeuw die in een kleine kooi lag te suffen . In de loop der jaren is hier niets veranderd. Als olifantenfreak kwam ik in deze tuin goed aan mijn trekken. In een verblijf uit 1926 (vergelijkbaar met de verblijven in Artis
en Antwerpen) stonden vier koeien en een schitterende bul, genaamd Mekong. Goed waren de zeer ruime verbl ijven voor hoefdieren en zeeberen. Heel speciaal was ook het ringaquarium waar onder andere haaien te zien waren . De vissen zwemmen in een cirkel om de bezoekers heen. Ze hoeven dus niet telkens te keren.
Zoo Hannover Het hoogtepunt van de reis! Omdat in Hannover in 2000 de wereldtentoonstelling wordt georganiseerd is men druk bezig de stad pico bello in orde te maken. Aangezien de burgemeester een dierentuinfreak is, profiteert de Zoo hier flink van mee. In vijf jaar tijd wordt de tuin totaal verbouwd.
in het achterliggende bos. Er is weliswaar een greppel, maar die is voor de bezoekers niet te zien. Ook bij de tijgers en olifanten is deze truc toegepast. Heel speciaal is ook het gezamenlijke verblijf van de ijsberen en de bruine beren. Zij zitten al van jongs af aan in hetzelfde verblijf en weten dus niet beter. Binnenkort gaan de ijsberen echter verhuizen naar een nieuw complex dat ze zullen delen met de pinguïns en de walrussen. Ook in het "oude deel" van de tuin zijn de dieren heel behoorlijk gehuisvest. We vinden hier onder andere lynxen, wolven, kamelen en (witte) dromedarissen. Opvallend zijn verder de grote groepen antilopen en dikdik's. Het was moeilijk om afscheid te nemen van deze bijzondere tuin. Uit maquettes bleek dat de toekomst nog veel moois in petto heeft: bijvoorbeeld een rivier met nijlpaarden waar je met een boot tussendoor vaart. Het nijlpaard droomt al over deze weelde (foto). Ik kom zeker terug. Een absolute aanrader!
Vogel park Walsrode De derde dag werd een bezoek gebracht aan 's werelds grootste vogel park. De vogelaars kwamen volledig aan hun trekken! Een voorbeeld: van de vijftien soorten kraanvogels zijn er veertien te zien in Walsrode. Struisvogels, diverse pelikaansoorten, flamingo's, hoornraven, (jonge) nandoes, ade laars, zeearenden, bijzondere uilensoorten, alles is er. De meest bijzondere gast vond ik de zeer zeldzame schoenbekooievaar. De Vrienden genoten ook van de prachtig aangelegde tuin . De bloeiende rhododendron maakt elke foto tot een succes. Sommige verblijven vind ik echter wat "gewoon". Bijvoorbeeld die voor roofvogels. Ze zijn best ruim, maar niets
vergeleken met de sch itterende reusachtige gierenvolière die we de vorige dag in Hannover zagen.
Tierpark Rheine De laatste dag bezochten we Tierpark Rheine, vlak over de grens bij Enschede. Dit is een heel leuk tuintje van acht hectare dat prachtig is gelegen in een rustig, landelijk gebied . Rheine, dat zich presenteert als "Natu rzoo " doet mij denken aan Ouwenhands dierenpark nieuwe stijl. Hier geen olifanten, gi raffen of ijsberen. Evenmin zijn er spectaculaire Taman Ind ah's . Het knappe van Rheine is dat met beperkte middelen iets moois is gemaakt. Alles is eenvoud ig, maar de verblijven zijn absoluut niet slecht. De dieren hebben alles wat ze nodig hebben .
Het verblijf van de tijgers bijvoorbeeld lijkt op het eerste gezicht een heel gewone vierkante kooi met een hek er o m. Als je echter goed naar de inrichting kijkt dan on tbreekt het de dieren nergens aa n: ze hebben water, gras, struikgewas, een schuilplaats en een heel behoorlijke loopruimte. De dieren gedragen zich ook heel natuurlijk. Verder heeft Rheine veel vogels en apen. De doorloop-volière met lepelaars, ibissen en koereigers is schitterend. De ooievaars hebben een natuurlijk verblijf aan de waterkant. De twee gelada-groepen (foto) zijn de trots van het Tierpark. Rheine is stamboekhouder van deze soort. Tenslotte genoten we nog van de vele jonge dieren: een kameeltje, een katta-twee ling en een net voor onze komst geboren sitatoenga (foto).
Er zijn nog een paar slechte verblijven. Twee stokoude zwarte beren zitten in een verouderde kooi. Men probeert ze dan ook te plaatsen in een andere tuin. Ook de vi jf zee honden komen er bekaaid af. Er wordt gelukkig hard gespaard voor een ruim er verblijf. Tierpark Rheine is een leuke, gezellige tuin en een aanrader voor iedereen die er in de buurt is. Ook voor kinderen is de tuin heel aantrekkelijk. Na ons bezoek aan Rheine zat het er al weer op. Het was een zeer geslaagde reis! We bezochten vier totaal verschillende tuinen. Iedereen kon aan z' n trekken komen. Dankzij de vlotte rijstijl van chauffeur Jan en de goede organ isatie va n Tom Slijkoort verli ep de reis heel soepel. Ook het weer zat mee. Ik verh eug me nu op de reis va n volgend voorjaa r. Ik ben zeker weer van de partij! Tekst: Menno van Staveren Foto's: Anja Brown-Oogjen en Menno van Staveren
ATTENTIE
PATClIWOQK QWLT8tlOP
Wij ontdekten dat Argus Floori ng BV op de Statenweg 112a (hoek Stadhoudersweg) te Rotterdam meer dan 200 soorten kurkvloeren, 100 soorten laminaat* en 100 soorten parket geheel gratis legt. (v.a. 20 m'). Dat lijkt ons een zeer welkom initiatief,
Marijke van Hesse
* (graris geldt al/een voor kurkvloeren) omdat het verhaaltje 'dat legt u er even in' natuurlijk niet opgaat. Argus Flooring heeft deze special isatie door jarenlange ervaring wel in huis. Maak er gebruik van en laat u eens voorlichten over de diverse vloeren.
ARGUS
Schieweg 101c 3038 AK Rotterdam tel.: 010466 93 60
Flooring B.V. Staten weg 112a 0104678310
De Goudse
SCh.~ iK IMf' P'~MU'
Rodennjselaan BOb 3037 XH Rotterdam-Nederland (010) 466 43 43 SlOKKE HiPPO
Reeds 15 jaar een begrip in Rotterdam. Uw adres voor het veranderen en repareren van al uw kledingstukken. Paskamers aanwezig en voor mensen die slecht ter been zijn is er een haal- en brengservice.
a
Goudse Rijweg 1 te Rotterdam Telefoon: 010 4521073
Specialist in houten- en konstruktiespeelgoed.
DeOl'iginele
STOKKE TI!IPP TRAP!'
Het beste speelgoed voor je baby, DE BEUKEBOOM heeft hetl
Neem de advertentie mee, en u krijgt bij aankoop van meer dan f 25,- een leuke verrassing!
Dikke maatjes Als er een diersoort is, waarmee de Vrienden va n Blijdorp een speciale band hebben, dan zijn het wel de olifanten. Want hoewe l de olifantenkudde een paar hele zwa re maanden achter de rug heeft, is Blijdorp toch mede dankzij de Vrienden baanbrekend geweest in het houden van olifanten in dierentuinen. Li efst dri e keer trokken de Vriend en hun portemonnee om Blijdorp te helpen een mooie groep o lifanten in een mooi verblijf te huisvesten. In deze jubileum-uitgave van Vriendennieuws blikken we terug op de bijzondere relati e die er bestaat tussen de Vrienden en de olifanten in Blijdorp. In de jaren zestig en zeventig waren dierentuinen nog volop bezig met het uitbreiden van de dierencollectie. De Vrienden ondersteunden Diergaarde Blijdorp dan ook door het schenken van dieren. Dankzij de Vrienden kon Blijd orp relatief gemakkelijk in het bezit komen van een aantal destijds in dierentuinen heel zeldzame dieren, zoa ls gorilla's, anoa's en babiroessa's. In die tijd was de finan ciële toestand van Blijdorp nog niet zo rooskl eurig. Er kwamen maar half zoveel bezoekers als nu en er moest steeds meer geld worden uitgetrokken voor de langzaam in verval rakende dierentuin.
Begin jaren zeventig had Blijdorp haar oog laten vallen op de in Kopenhagen geboren olifantenkoe Irma. Blijdorp had op dat mOment een paar vrij oude olifantenkoeien en wi lde de groep een beetje nieuw leven in blazen door de aanschaf van een paar jonge dieren. Er werden toen echter nauwelijks olifanten in dierentuinen geboren. De prijs van fl. 20.000,- kon Blijdorp niet betalen, temeer omdat Blijdorp ook haar oog had laten va llen op de jonge olifantenbul Ramon, di e in de dierentuin van Hannover geboren was. H et probleem bij olifanten is ni et alleen de aa nschafprijs, maar ook nog eens een keer de transportkosten. Daarom worden o lifanten het liefst zo jong mogelij k getransporteerd. De o lifantenkleuters Irma en Ramon brachten in de jaren '70 veel leven in de brouwerij op het o lifantenperk van de Diergaarde. Langzamerhand groeiden beiden uit tot echte pubers. In 1984 werd hun eerste jong geboren: Bernhardine, de eerste olifant ter were ld die in een dierentuin geboren werd uit twee ouders, die ook in een dierentuin geboren waren . Ramon begon echter, zoals het een olifantenbu l betaamt, langzamerhand meer kuren te vertonen en hij werd steeds onbetrouwbaarder voor zijn verzorgers. Hoewel Ramon, vergeleken met andere olifantenbullen in Europese dierentuinen, heel gemakkelijk was, drong toch steeds meer het besef door in Blijdorp dat Ramon een eigen stal en buitenverblijf nodig had, zodat hij gescheiden van de kudde kon leven en de verzorgers niet meer bij hem in het verblij f hoefden te gaan . Het bouwen van een stal voor een mannetjesolifant is echter niet eenvoudig en vooral heel erg duur. A lles moet oersterk zijn en daarom klopte de
directie van Diergaarde Blijdorp ten tweede male bij de Vrienden aan . Een paar jaar ervoor hadden de Vrienden ook al laten zien dat zij in staat waren een groot bedrag bijeen te brengen: toen werd er ruim honderdduizend gulden voor de verbouw van het Henri Martin-huis ingezameld. In 1984 voe rden de Vrienden daarom actie: "Een ton voor Ramon". Binnen een jaar tijd werd er honderdduizend gulden ingeza meld om Ramon een aparte binnenstal te geven. Uiteindelijk bleek er voor de verbouwi ng van de binnenstal van Ramon ruim vier ton nodig te zijn, maar dankzij het startkapitaal van de inmiddels ruim 2500 Vrienden en de opbrengsten van een nieuwe actie van de Vrienden "Nog een ton voor Ramon", kon in 1985 begonnen worden met de bouw van een bullenstal naast de reeds bestaande olifantenstal. Ramon was overigens in 1986 voor de tweede keer vader geworden. In 1983 was namelijk Mumtas Mahal uit Krefeld op bezoek geweest in Rotterdam. Haar in het voorj aar van 1986 geboren kalf overleed echter kort na de geboorte.
De nieuwe stal stond bol van de noviteiten. Zo werd er op het dak een afneembare lichtkoepel geplaatst. Hierdoor kon er niet alleen daglicht in Ramons nieuwe verblijf doordringen, maar kon ook eenvoudig een takel naar beneden gelaten worden. Zo kon Ramon bij de zoveelste tandoperatie op zijn goede zijde gekeerd worden. Na diverse vertragin gen vanwege de vorst en het niet beschikbaar zijn van bepaalde bouwmaterialen, kon Ramon in juli 1986 zijn nieuwe hui s betrekken. De aa npassi ng van Ramon aan zijn nieuwe verblijf verl iep echter niet al te voorspoed ig, want al na een paar dagen maakte hij korte metten met het uitgekiende elektrische mechanisme waarmee de deuren werden bediend. Daarnaast tobde Ramon met zijn gezondheid, want hij sukkeld e met zijn rechter voorbeen. Tijdens de Algemene Ledenvergadering van 1987 kon het verblijf eindelijk door mevrouw Groenhorst, bestuurslid van de Vrienden, geopend worden.
Daarmee begon echter het ol ifantenverhaal pas goed, want de nieuwe stal van Ramon vormde een pijnlijk contrast met de rest van de olifantensta l, die er nogal verva llen bij lag. AI bij de opening van het verblijf werd gezegd dat de Vrienden zich de komende jaren dik zouden moeten blijven maken voor de dikhuiden. Op de openingsdag werd daarom meteen het startsein gegeven voor de nieuwe actie: "Maak je dik voor de dikhuiden!" Er werd een plan ontworpen om de olifanten(vrouwtjes), de neushoorns, de dwergnijlpaarden en eventueel ook de tapirs een nieuw verblijf te bieden . AI bij de aanvang van deze actie kon de Vereniging Vrienden van Blijdorp, d ie inmiddels zo'n 4000 leden telde, hiervoor zo'n fl. 200.000,- besch ikbaar stellen. AI spoedig deden zich echter andere mogelijkheden voor. Blijdorp speelde met de gedachte om de hele tuin ingrijpend te renoveren. Even was er zelfs sprake van om, net als veertig jaar eerder, de hele dierentuin te verhuizen naar buiten de stad. Deze mogelijkheid werd echter snel verworpen . In 1988 presenteerde Blijdorp haar Masterplan, waarin een ombouw van de hele dierentuin in werelddel en werd voorgeste ld . Ondanks de onzekerheid over de toekomst van de dikhuiden in Diergaarde Blijdorp werd de actie "Maak je dik voor de dikhuiden " onverminderd voortgezet, terwijl Blijdorp doorging met het verder ontwikkelen van het Masterplan. In 1991 presenteerde de speciaal voor het Masterplan door Blijdorp ingehuurde architect Schroeder de plannen voor een nieuwe dikhuidenbiotoop. Inmiddels waren de Chinese tuin en de Az iatische moerassen al open voor het publiek en de biotoopgerichte indeling viel zo in de smaak dat Blijdorp besloot op deze voet door te gaan . De toezegging van het Roei Langerakpark verl ichtte de druk in de bestaande tuin. Door de werelddelen Amerika en Europa aan de overzijde van het spoor te plaatsen, bleef er in de huidige tuin meer plaats over voor Azië, Afrika en
Australië. De Vrienden hadden al die jaren doorgespaard. Dat resulteerde in een bedrag van liefst een miljoen gulden, waarmee de Vrienden hoofdsponsor waren van het nieuwe olifantenverblijf, waaraan in 1992 de naam 'Taman Indah" toegekend werd. In dat jaar werd begonnen met de bouwen twee jaar later en twaalf miljoen gu lden verder werd in 1994 dan eindel ijk het nieuwe oli fantenverblijf geopend. Wat in 1984 begon met "Een ton voor Ramon" eindigde tien jaar later met het modernste dikhuidenverblijf van Europa, waarin plaats is voor twee volwassen bullen om op deze manier de fok veilig te stellen. Het gebouw bevat weer vele noviteiten, zoa ls een gezamenlijk binnenperk voor de vrouwtjes, dat eenvoudig via in de grond wegzakkende palen te bedienen is. Ook was er heel vee l aandacht voor het natuurlijke aspect: geen tralie is meer te zien, alles is keurig verpakt in boomstammen of anderszins aan het oog onttrokken. Uiteraard zijn dit soort aanpassingen in eerste instantie voor het publiek, maar hierdoor krijgt men wel meer bewondering voor de natuurlijke leefomgeving van het dier. Het is mooi dat w ij als Vrienden van Blijdorp een belangrijke bijdrage hebben kunnen leveren aan de ontwikkel ing van de olifantenkudde in Diergaarde Blijdorp. Wij kunnen dan ook met recht "dikke maatjes" genoemd worden. Tekst: Marc Damen Foto's: Gerda van der Linde, M. Rijlaarsdam, Marcel Kreuger
~ - H. Mourik en Zn
~specialist in Aardappelen, groente en fruit.
Vers gesneden rauwkost, vruchtensalade en stamppotten. Statensingel 127 3039 LJ Rotterdam 'D' 01O - 4661671
De Vrie~ 1 voor u~=~ I ogen en oren
I
!S~~!o~Ë!l
I Statenweg
108 , Rotte.dam. OIO - 466605 2]
Spaaractie IITexaco for Clubs" In regio Hoekse Waard verlengd! In de Hoekse Waard neemt onze Vereniging al en ige maanden deel aan de actie "Texaco for Clubs". Door te tanken bij de Texaco-benzinestations en de clubzegels te sparen, is door onze leden al een bedrag van fl. 550,- bijeen gespaard (zie giften). Dit bedrag komt geheel ten goede aan ons nieuwe project: " De Oceanium Voge lrots". Alle deelnemende leden worden bij deze nogmaals harte lijk bedankt voor hun dee lname. Een speciaa l woord van dank is op zijn plaats voor de families 't Jong uit OudBeyeriand (17 vo lle spaarkaarten) en Verheezen uit Puttershoek (12 volle spaarkaarten).
Schepenstraat 6d . Rotterdam' Telefoon
0104665452
.JlL
BAUME & MERCIER GENEIIE
mUft:"
- ~
(mife, ·
DISTRIBUTEUR AGRÉÉ
JUWelie~HOrlOger Bob Langendam Stadhoudersweg 105 - 107. Rotterdam Tel. : 010 - 465 .00.65 en 465.34.00
Brasserie • Café-Restaurant Ons bedrijf is een verhaal apart. Kom het zelf ontdekken op loopafstand van Diergaarde Blijdorp. Voor een eenvoudige maaltijd van onze scherp geprijsde kleine kaart of een uitgebreid diner. Uw receptie, feestavond of vergadering verzorgen wij geheel naar uw wensen in onze inpandige zalenaccomodatie.
Wij verstrekken u graag informatie .
Tot ziens! Bentickplein 1 - 3 • 3039 KL Rotterdam Telefoon 0 10 467 75 77
De gezamenlijke Texaco-dealers in de regio Hoekse Waard hebben onlangs besloten de spaaractie te verlengen tot 31 m ei 1999. De actief deelnemende Vrienden zijn hierover reeds geïnformeerd. Tankt u rege lmatig in de Hoekse Waard en wilt u de Vereniging financieel steunen met deze spaaractie? Vraag dan bij het afrekenen bij de Texaco-benzinestations naar de clubzege ls (u ontvangt ook Rocks-zegels), plak ze op de spaarkaart (verkrijgbaar bij het secretariaat van onze Veren iging) en lever de volle kaarten weer in bij het secretariaat. Bij voorbaat hartelijk dank voor uw medewerking! Namens het bestuur van de Vrienden, Sylvia Noordijk
Giften n.a.v. actie 'Texaco for Clubs': fl. 10,J. Blaak, Oud-Beye rl and; J. Bouma, Mijnsheerenland; J.H. Dekker, Heinenoord; P. van Gameren, Puttershoek; L. Langenberg, Westmaas; CP. Pannekoek, Klaaswaal; J. Roos, Heinenoord; W. Smits, Strijen; D. Snijders, He inenoord
fI.20,M. Hulsbos, Maasdam ; E.J . v.d. Poel, Klaaswaal " losse zegels"
fl. 30,B. van der Linden, Westmaas; C Schop, Oud-Beyerland
fl. 50,J. V. d. Enden, Heinenoord
f1.1 20,A. Verh eezen, Puttershoek
fI.1 70,Fam. 't Jong, Oud-Beyerland
Overzicht geschenken aan DiergaarCie Blijdorp De Vrienden hebben hun sporen in de Diergaard e achtergelaten! Vroeger bestonden de giften uit dieren. Vanaf 1980 geven de Vri enden vooral geschenken in de vorm va n dierverblij ven. Een overzicht: ..................................... (900,-)
23·01·64:
Elandanti lope .
07-12·66:
Apen- en Nachtdierenhuis ....................... (44.186,-)
15·08·66:
Onager (2.000.-) 27-05-67: Witstaartgnoe .......................... (2.000,-)
08-04-78 :
Aap uit het nauw -
. ....... (10.000,-),
actie Rotterdams Nieuwsblad .. contributie 73
. .. (1.459,-)
nieuwe leden ..
18-10-78:
2 Giraffen (Hennie en Bert) ..
..... (22. 000,-) ......... (10.000,-)
04-09-68:
2 Aardvarkens.
.................................. (2.250,-)
01 -11-78:
Zoetwater Aquarium.
26-04-69:
3lavapauwen.
.. ............................... (1.320,-)
29-02-80:
Deel binnenverblijf Gorilla's ....
26-03-70:
Gemsbok ..
.......................... (5.000,-)
1982:
Renovatie Apen- en Nachtdierenverblijf . (128.062,-)
... (80. 000,-)
29-07-71:
Dwergnijlpaard .
.. ............ (12.000,-)
1983:
2 Broedmachine 's ..
...... (1.400,-)
29-04-72:
Zeeolifant.
.......... .... (11.473,-)
1984:
Buitenverblijven Mensapen ..
... (100.000,-)
28-04-73:
2 Kleine Panda'sactie Rotterdams Nieuwsblad ..................... {9.180,-)
1986:
Olifantenstal Ramon.
1991:
Verbli jf Amoerpanters .
1992:
Taman Indah .
1993:
Terraria - speciale gift..
1994:
Verblijf Kuifherten .
02-08-74:
19 Aquaria en Paludarium ....................... (20.000,-)
28-08-74:
2 Gorill a's (SamSam en Salomé)..
24-09-75:
Indische Olifant (I rma) ........................... (10.000, -)
. ........ (20.000,-)
. . . .................. (30.000,-)
26-11 -75:
3 Waterbakken .
30-06-76:
Siberische Tijger, 2 Zwarte Paardeantilopen, 2 Addax Antilopen. .
.. (30.000.-)
25-03-77:
6 Arapaima's .
25-03-77:
Aquaria (afscheidsgeschenk dhr. Thomassen)
. .... (2.600,-)
28-09-77:
2 Bantengs, 2 Babiroussa's, 2 Anoa's .. ...... (30.000,-)
................... (7.632.-)
............ (200.000,-) ......... 1300.000,-) ........ (1.000.000,-) .. ..... (850.-) ........ (113.598,-)
1995:
Verblijf Zeeotters Chuulugi en Eyak .......... (90.000,-)
1996:
Gereserveerd voor nieuw Gorilla-biotoop ..... (1.000.000.-)
1997:
Maleise bosrand - Gibboneiland .
1998:
Manoelkattenverblijf.
1998-2000:
. ... . (500.000,-) .... (100.000,-)
Actie Oceanium-Vogelrots .. (benodigd 1.000.000.-)
Agenda 26 en 27 september 1998: Najaa rsexcursie naar Burgers Zoo in Arnh em
11 oktober 1998: Jubil eum-bij eenkomst over het O cea nium in de aula va n de Wolfe rt van Bo rselen scholengemeenschap
8 november 1998: Win te rl ezing Angel a Glatston (Biologische Afd eling) " Natuurbeschermin g op de Filippijnen"
13 december 1998: Mid-Winter-arrangement
13 december 1998: Win terl ezing Ardaan Gerritsen, (hoofdredacteur Blijdorp Blad) "The makin g of... ... Blijdorp Blad "
10 januari 1999: Winterl ezing Ton Dorresteyn (directeur) " Blijdorp in het voorbije en komende jaar"
14 februari 1999: W interl ezing M ari anne M ensink (di erenarts) " De dierenarts vertelt over haa r werk in Blijdorp"
14 maart 1999 Winterl ez ing Simone de Vri es (assistent-curator Leve nde Have) De winterlezingen vinden plaats vanaf 10.30 uur in de aula van de Wolfert va n Borselen scholengemeenschap. De lezingen duren ongeveer een uur, inclusief de beantwoording va n eventuele vragen. Na afloop van de lezinge n hebben de Vrienden op de genoe mde data op vertoo n va n hun lidmaatschapskaa rt voor het betreffende jaar grati s toegang tot de Diergaard e.
