Evaluatie SOFIA: Vrouwen in academia Het aantal vrouwen die een topfunctie vervullen is vandaag de dag nog steeds zeer laag. Ook in de academische wereld zijn er veel meer mannen die een loopbaan uitbouwen in verhouding tot het aantal vrouwen. Naar aanleiding van deze problematiek heeft SOFIA het project “Vrouwen in academia” opgericht. Dit project is een initiatief van SEIN (Limburgs Universitair Centrum) in samenwerking met het Centrum voor Gelijke Kansenbeleid (Katholieke Universiteit Leuven). Het doel van “vrouwen in academia” bestaat erin om vrouwelijke doctorandi en doctors te steunen in het uitbouwen van hun professionele loopbaan. Vaak zitten vrouwen met verschillende vragen: blijf ik na mijn doctoraat aan de universiteit of stap ik over naar de privé-sector? Hoe vind ik een evenwicht tussen mijn job en mijn privé-leven? Door het organiseren van vier interactieve coachingsessies probeert SOFIA samen met de deelneemsters een inzicht te creëren in de eigen loopbaanwensen en de acties die nodig
zijn
om
die
wensen
te
realiseren.
Door
onderlinge
discussie
en
ervaringsuitwisseling kunnen de deelneemsters van elkaar leren. Tijdens de eerste twee sessies wordt er een inzicht in het professioneel functioneren gegeven. Sessie drie en vier worden gebruikt om een persoonlijk ontwikkelingsplan op te stellen.
Na elke sessie werd aan de deelneemsters gevraagd een evaluatieformulier in te vullen
over
de
inhoud,
presentatie,
discussie
en
ervaringsuitwisseling,
verwachtingen, leeraspecten en aanvullende feedback voor de desbetreffende sessie. Ook werd hen gevraagd hiervoor een cijfer op 10 toe te kennen. Drie weken na de laatste sessie werd er telefonisch nog eens een bevraging gedaan over de inhoud en het verloop van de sessies in het algemeen. De vrouwen die telefonisch niet konden bereikt worden, werd een e-mail gestuurd waarin de vragenlijst werd opgenomen. Deze vragenlijst vind je terug in de bijlage. Aan de hand van deze formulieren en bevragingen werd deze evaluatie van het SOFIA- project gemaakt.
1. Aanwezigheden
Hoewel er 40 aanvragen kwamen uit verschillende Vlaamse universiteiten om deel te nemen aan de sessies, werden er maximaal 15 deelneemsters toegelaten. Er waren
8 deelnemers uit het Limburgs Universitair Centrum en 7 uit de Katholieke Universiteit Leuven, dit was een gevolg van de actieve werving in deze universiteiten. Door de vele inschrijvingen die de eerste dagen al binnen kwamen, werd er niet meer actief aan werving gedaan in de andere universiteiten. Het valt op dat de afhakingsgraad
0% bedraagt. Tijdens de eerste drie sessies bedroeg de
aanwezigheidsgraad 100%. Tijdens de laatste sessie bedroeg deze 79%. De grote interesse in het project over heel Vlaanderen is al een goede indicator dat vrouwen in academia werkelijk nood hebben aan deze sessies.
2. Profiel van de deelneemsters Wanneer we de 15 deelneemsters indelen op basis van hun faculteit blijkt dat er 9 van hen actief zijn in de exacte wetenschappen of geneeskunde en 6 van hen in de humane wetenschappen. We kunnen de deelneemsters ook indelen op basis van hun functie. 5 van hen waren doctorandi 10 van hen behaalden reeds de titel van doctor.
3. Evaluatie door deelneemsters per sessie
Inhoud sessie 1:
- korte voorstelling deelnemers + verwachtingen formuleren - sterkte/ zwakte analyse - bedrijfscultuur aan de universiteit
Sessie 1 werd positief beoordeeld zowel betreffende de inhoud, de presentatie als de discussie en ervaringsuitwisseling. De gemiddelde score die de deelneemsters gaven bedroeg 8,6/10.
inhoud
12 10 8
presentatie
6 4 discussie en ervaringsuitw isseling
2 0 zeer goed
goed
matig
slecht
De verwachtingen die op voorhand door de deelneemsters geformuleerd waren en in deze sessie ingelost werden, waren vooral het delen van ervaringen met de anderen. Men had na deze eerste sessie vooral het gevoel dat bepaalde aspecten van academia en de werksfeer die er heerst, gelijkaardig door andere vrouwen wordt ervaren.
Jezelf
onderschatten
hoeft
dus
helemaal
niet.
Wat
volgens
de
deelneemsters hun vooral zal bij blijven is een betere kijk op wat nu net hun sterke en zwakkere kanten zijn. Om hiertoe te komen hebben ze nagedacht over hun eigen kwaliteiten en hebben ze durven erkennen dat ze ambitieus zijn.
Inhoud sessie 2 :
- verschillen tussen universiteiten en het bedrijfsleven - time management: combinatie werk/gezin
De inhoud, presentatie en ervaringsuitwisseling van sessie 2 werden van goed tot zeer goed beoordeeld. De gemiddelde scores, toegekend door de deelneemsters, bedroeg 8,2/10.
9 8 7 6 5 4 3 2 1 0
inhoud
presentatie
discussie en ervaringsuitw isseling zeer goed
goed
matig
slecht
De verwachtingen ingelost in sessie 2 waren tips voor het combineren van een gezinsleven met een carrière in een academie, het uitbouwen van een netwerk, het verkrijgen van respect in een mannenwereld en tips zodat men zich meer kan laten zien en horen. Wat de deelneemsters vooral zullen meedragen zijn de tips voor een betere visibiliteit en voor een betere besteding in van het huishouden. Sommige deelneemsters hadden graag gehad dat men nog iets diepen in was gegaan op het time-management.
Inhoud Sessie 3:
- waarden- en behoeftenanalyse - willen - kunnen - durven
De deelneemsters evalueerden deze sessie als zeer informatief en gaven een gemiddelde
van
7,7/10.
Zowel
inhoud,
presentatie
als
discussie
en
ervaringuitwisseling werden als goed beoordeeld.
9 8 7 6 5 4 3 2 1 0
inhoud
presentatie
discussie en ervaringsuitw isseling zeer goed
goed
matig
slecht
Tijdens sessie 3 werden de waarden en behoeften van de deelneemsters van naderbij bekeken. Wat ze hierover onthouden hebben is dat je passie datgene is waarover je spreekt. Ook werd er nagegaan hoe men zijn waarden kan nastreven en waar deze waarden heersen in de professionele wereld. Volgens sommige deelneemsters ontbrak hier naast de theorie een meer praktische kijk, waardoor de theorie wat abstract bleef.
Inhoud sessie 4 :
opstellen van persoonlijk ontwikkelingsplan
Ook in sessie 4 werden inhoud prestatie en discussie en ervaringsuitwisseling als goed geëvalueerd. De gemiddelde score van de deelneemsters bedroeg 7,8/10.
inhoud
10 8 6
presentatie
4 2
discussie en ervaringsuitw isseling
0 zeer goed
goed
matig
slecht
Via het persoonlijke ontwikkelingsplan werd er een antwoord gegeven op de verwachtingen van de deelneemsters om concreet een carrière uit te bouwen. Ze vonden dat ze vooral geleerd hadden dat enkel voornemens niet genoeg zijn om je carrière uit te bouwen. Ook al neem je maar kleine stapjes, concrete plannen en acties zijn een noodzaak om je doel te bereiken. De deelneemsters oordeelden in het algemeen dat de sessie nog iets meer concreter mocht zijn.
Gemiddelde van de 4 sessies:
De 4 sessies werden in het algemeen van heel goed tot goed geëvalueerd. De gemiddelde score bedroeg dan ook 8,1/10. Uit deze cijfers en uit de commentaar die de deelneemsters zelf geven kan men nogmaals afleiden dat de sessies zeer nuttig zijn voor vrouwen die een hun loop baan in een academie willen uitstippelen.
inhoud
8 7 6 5 4 3 2 1 0
presentatie
discussie en ervaringsuitw isseling zeer goed
goed
matig
slecht
4. Evaluatie op basis van de vragenlijst:
De meeste deelneemsters vernamen van het project “SOFIA: Vrouwen in academia” via een e-mail van SOFIA of via een folder. Het feit dat de deelneemsters uit verschillende universiteiten kwamen werd als verrijkend en leerrijk ervaren. Sommigen zouden het nog aangenamer gevonden hebben als de groep opgesplitst was in doctorandi en doctors. Anderen vonden dit absoluut niet noodzakelijk omdat ze de diversiteit eerder interessant vonden. Er zijn enkele vrouwen die zouden opteren voor een individuele coach tijdens sessie 3 en 4, in plaats van de groepssessies met een gemeenschappelijke coach. De helft van de deelneemsters hebben na de sessie geen contact meer met elkaar en niemand blijkt contact te houden met 1 van de coaches. De meningen over het aantal sessies verschillen. De meerderheid lijkt tevreden te zijn met 4 sessies, maar er zijn vrouwen die er liever een paar meer of minder gehad zouden hebben. Over het algemeen vonden ze wel dat de sessies iets te lang duurden. Het tijdstip waarop de sessies gegeven werden mocht voor enkele vrouwen iets vroeger zijn, namelijk in de namiddag. Bijna alle
deelneemsters zouden het nuttig vinden om na 6 maanden nog een follow-up sessie te kunnen bijwonen.
De algemene indrukken over de sessies waren zeer positief. De twee laatste sessies bleken soms te abstract en te algemeen te zijn, men had verwacht dat er een concreet persoonlijk ontwikkelingsplan ging uitgewerkt worden. Hoewel sommige deelneemsters vonden dat de sessies wat traag verliepen, werd de inhoud als nuttig, leerrijk, interessant en positief beoordeeld. De meeste vrouwen vinden dat door SOFIA hun kansen op een carrière vergroot zijn, omdat ze nu veel bewuster bezig zijn met
plannen en het effectief ondernemen van acties. Uit de telefonische
contacten achteraf blijkt ook dat iedere deelneemster iets persoonlijks heeft bijgeleerd,
waardoor
zij
in
haar
professionele
of
persoonlijke
levenssfeer
veranderingen heeft aangebracht. Enkele voorbeelden hiervan zijn: “ik heb nu een andere visie over het onderzoek en het lesgeven”, tijd voor jezelf opeisen mag, “ik heb het besef gekregen dat ik grotendeels zelf beslis ‘wat’ en ‘hoe’, maar dat ik telkens bereid moeten zijn om de consequenties te dragen”, “Ik doe niet langer geheimzinnig over mijn ideale job, ik probeer ze te creëren”. Alle deelneemsters blijken na SOFIA zeer bewust bezig te zijn met het opbouwen van een netwerk bij collega’s uit de eigen en andere universiteiten, professoren en bij hogere departementen. Ook proberen ze bewust om hun visibiliteit te versterken en voelen ze aan dat dit hun ook effectief lukt. De meeste vrouwen beweren een beter evenwicht gevonden te hebben tussen hun werk en hun privé-leven. Het analyseren van de sterke en zwakke punten als academicus werd doorgaans als zeer leerrijk en nuttig ervaren, hoewel niet iedereen er werkelijk in gelukt is deze punten bij zichzelf te
onderscheiden.
De
meningen
over
het
maken
van
een
‘persoonlijk
ontwikkelingsplan’ verschillen. Voor sommige deelneemsters werd het plan niet concreet genoeg uitgewerkt. Anderen vonden dan weer dat hier te veel tijd aan besteed werd. De sessies ( vooral 1 en 2) bleken voldoende praktisch gericht door de nuttige tips die meegegeven werden door de coaches, maar ook door de deelneemsters zelf. Er werden enkele suggesties gedaan over thema’s die mogelijk nog meer aangekaart mogen worden, namelijk: het managen van het huishouden, het bedrijfsleven en meer uitwerken hoe men in praktijk zijn carrière kan uitbouwen.
De coaches die de sessies begeleidden kwamen volgens de deelneemsters zeer professioneel over. De meeste vonden dat Hedwige Nuyens meer relevante informatie te delen had, omdat ze door haar achtergrond als academicus uit ervaring kan spreken.
Alle deelneemsters beweren na SOFIA meer gemotiveerd te zijn, meer initiatief te nemen, assertiever te zijn en meer zelfvertrouwen te hebben als ze dit nog niet hadden voor het deelnemen aan de sessies. Ze hebben het project dan ook geadviseerd aan collega’s, vriendinnen en vrouwelijke doctorandi. Ook willen ze allemaal op de hoogte gehouden worden van het programma van SOFIA.
5. Vragenlijst:
1) Via welke kanalen heb je vernomen over SOFIA en heb je dus deelgenomen aan de sessies? 2) Heb je SOFIA geadviseerd aan andere collega’s? Zo ja, hoe vaak? 3) Wanneer had je het liefst gehad dat de sessies plaats vonden? -
Overdag, namelijk vanaf
u
-
’s avonds, namelijk vanaf
u
4) Wat vond je van de achtergrond van de deelneemsters? -
ten eerste: het feit ze uit 2 verschillende universiteiten kwamen:
-
ten tweede: dat er deelneemsters waren die hun doctoraat nog niet gehaald hebben en er deelneemsters waren die dit wel al hadden:
5) Wat was je algemene indruk van de sessies? Kwam het overeen met je globale verwachtingen? 6) Heb je nog contact met deelneemsters die je voor SOFIA niet kende? 7) Heb je buiten de sessies nog wel eens contact gehad met één van de twee SOFIA coaches? –
neen, nooit meer
–
ja, één maal
–
ja, meerdere malen
8) Hebben de sessies een concreter beeld opgeleverd van jouw professionele doelstellingen? En hoe je hiertoe moet komen? Leg uit 9) Vind je dat door SOFIA je kansen op een carrière vergroot zijn? Ja/neen 10) De mogelijke alternatieven buiten een carrière in een academie zijn… -
te weinig aan bod gekomen”
-
voldoende aan bod gekomen”
-
te veel aan bod gekomen”
11) Ben je door de sessies meer aan networking gaan doen? (Vb. bij familie, vrienden, op het werk, op beurzen, in andere academia, in network clubs, in andere professionele organisaties,…) Zo ja, waar en bij wie? 12) Heb je veranderingen aangebracht in je loopbaan na SOFIA? (vb. meer actie ondernomen) Zo ja, welke veranderingen? 13) Na SOFIA : (meerdere antwoorden mogelijk) -
Voel ik me meer gemotiveerd
-
Ben ik meer assertief
-
heb ik meer zelfvertrouwen
-
neem ik meer initiatief
-
ben ik minder gemotiveerd
-
anderen:
14) Heb je veranderingen aangebracht in je persoonlijke levenssfeer? Zo ja, welke? 15) Probeer je je visibiliteit te versterken? (vb. bewuster omgaan met presentaties, proberen een imago te creëren) Zo ja, voel je dat je dit effectief ook lukt? 16) “Ik vond de sessies: -
te praktisch gericht”
-
voldoende praktisch gericht”
-
te weinig praktisch gericht”
17) Na SOFIA ben ik me beter bewust geworden van mijn zwakke en sterke punten als academicus? -
helemaal niet akkoord
-
niet akkoord
-
akkoord
-
helemaal akkoord
18) Vond je het nuttig om je sterke en zwakke punten te analyseren? Ja/neen 19) Aan het ontwikkelen van een ‘persoonlijk ontwikkelingsplan’ werd: -
te weinig tijd besteed
-
voldoende tijd besteed
-
te veel tijd besteed
20) Wat vond je van het feit dat je thuis dingen moest voorbereiden voor de volgende sessie? (meerdere antwoorden mogelijk) -
leerrijk
-
nuttig
-
te tijdrovend
-
aangenaam
-
nutteloos
21) “Hedwige Nuyens (sessies 1 en 2) vond ik zeer bekwaam als coach”: -
helemaal akkoord
-
akkoord
-
niet akkoord
-
geen mening
22) “Roos Van Caekenberghe (sessies 3 en 4) vond ik zeer bekwaam als coach”: -
niet akkoord
-
akkoord
-
helemaal akkoord
-
geen mening
23) “4 Sessie vond ik”: -
te veel
-
juist genoeg
-
te weinig
24) Zou je het nuttig vinden om na 6 maanden follow-up sessie te organiseren? Ja/neen 25) Zou je liever de sessie alleen gevolgd hebben bij een coach in plaats van de groepssessies? Leg uit. 26) Heb je suggesties voor andere mogelijke thema’s die in de loop van de 4 sessies aan bod hadden moeten komen? Zo ja, welke? 27) Wil je op de hoogte gehouden blijven van het SOFIA programma? (contact met het netwerk, activiteiten, …) ja/neen
