Evaluatie Serviceteam Eemsmond
1 Inleiding In november 2009 is de gemeente Eemsmond begonnen met het Serviceteam Eemsmond. Het doel van dit Serviceteam is tweeledig. Het eerste doel is om zoveel mogelijk burgers van de gemeente Eemsmond gebruik te laten maken van onze voorzieningen op het gebied van minimabeleid en hun te ondersteunen bij het aanvragen hiervan. Het tweede doel is om het project in te zetten als re-integratie-instrument. De Serviceteammedewerkers verkleinen hun afstand tot de arbeidsmarkt door deelname aan dit project. Dit Serviceteam is in eerste instantie voor één jaar opgezet. In september 2010 is er een evaluatie uitgevoerd. Hierbij is de stichting Maatschappelijke Juridische Dienstverlening (MJD), die de projectleiding doet, betrokken. Ook de medewerkers van het Serviceteam zijn in de evaluatie betrokken. Het doel van deze evaluatie is om antwoord te kunnen geven op de vraag of het project Serviceteam gecontinueerd moet worden in 2011. De opzet van deze notitie is als volgt. In paragraaf 2 vindt u de opzet en uitvoering van het project Serviceteam Eemsmond. In paragraaf 3 vindt u de resultaten en evaluatie van het project. Paragraaf 4 gaat over de financiële aspecten van dit project. In paragraaf 5 staan de conclusies en aanbevelingen. En ten slotte leest u in paragraaf 6 het voorstel voor de toekomst van het project Serviceteam Eemsmond. 2. Opzet en uitvoering van het project Serviceteam In november 2009 is er gestart met het Serviceteam Eemsmond. De opzet van dit project kent een aantal onderdelen. Hieronder staan deze kort vermeld. 2.1 Extern bureau Er is gekozen om een extern bureau in te schakelen voor de projectleiding en de dagelijkse aansturing van de Serviceteammedewerkers. Hierbij was het essentieel dat het bureau ervaring had met soortgelijke projecten en de sociale kaart van onze gemeente goed kent. De stichting Maatschappelijke Juridische Dienstverlening (MJD) uit Groningen is hiervoor ingeschakeld. 2.2 Serviceteam medewerkers Het Serviceteam bestaat uit zes personen. Deze personen zijn geselecteerd uit het klantenbestand van het cluster Sociale zaken op basis van een profiel. Na een voorlichting en een sollicitatieprocedure zijn deze personen aangenomen. 2.3 Regelen randvoorwaarden De medewerkers zijn in dienst bij Ability BV (via een pay roll constructie) voor de duur van één jaar. Het salaris, dat gebaseerd is op het minimumloon, wordt betaald uit het participatiebudget. De randvoorwaarden zoals laptops, telefoons, legitimatiebewijzen van de gemeente en externe ruimte zijn in de startfase geregeld. 2.4 Scholing In de eerste weken van het project hebben de medewerkers een intensieve scholing gekregen. Hierin werd onder andere aandacht geschonken aan het minimabeleid van de gemeente, voorzieningen van provincie en rijk. Ook zijn de sociale vaardigheden en het doen van een huisbezoek getraind. Daarnaast is een voorlichting door een WMOconsulent en de sociaal raadsman verzorgd. Ook heeft de Volkskredietbank Noord-Oost Groningen informatie gegeven.
2.5 Start De werkwijze van het Serviceteam is als volgt: • Een groep inwoners van de gemeente wordt geselecteerd, bijvoorbeeld het klantenbestand van cluster sociale zaken. • Deze groep krijgt een brief thuisgestuurd waarin een huisbezoek wordt aangeboden. Als er geen reactie op de brief komt, volgt een afspraak voor een huisbezoek. • Tijdens het huisbezoek, dat bij voorkeur door twee medewerkers wordt gedaan, wordt besproken of en voor welke voorzieningen de burger in aanmerking kan komen. De eventuele formulieren die voor de aanvraag noodzakelijk zijn, kunnen direct worden ingevuld. Het cluster sociale zaken neemt de aanvraag in behandeling en als de aanvraag wordt gehonoreerd zal er namens het college een beschikking worden verstuurd. • Het huisbezoek heeft ook een signalerende functie. Daar waar nodig worden er doorverwijzingen gedaan naar maatschappelijk werk, WMO consulenten en de sociaal raadsman. 2.6 Re-integratie Serviceteam medewerkers Het project Serviceteam is ook opgezet als re-integratie-instrument. De zes Serviceteammedewerkers doen met dit project werkervaring op. Hiermee wordt hun afstand tot de arbeidsmarkt verkleind. Het doel is om alle zes medewerkers tijdens het project te laten uitstromen naar regulier werk. Om dit te bevorderen zullen de projectleiding en de consulenten Werk hen daarin begeleiden. Ook wordt het vacatureservicepunt ingeschakeld voor ondersteuning. Dit zal daar waar nodig sollicitatieondersteuning geven en bekijken of een EVC (erkenning verworven competenties) traject toegevoegde waarde heeft. Als in de tussenliggende periode iemand uitstroomt naar werk, dan is het de bedoeling dat iemand anders instroomt. 3. Resultaten en evaluatie van het project Serviceteam De evaluatie heeft de volgende resultaten opgeleverd. Resultaten Zoals eerder aangegeven heeft dit project twee doelen, namelijk gebruik van voorzieningen en regelingen verhogen én als re-integratie instrument fungeren. Uit de evaluatie is gebleken dat er ook neveneffecten zijn te constateren. Hieronder vindt u deze drie resultaten benoemd. 3.1 Het gebruik van voorzieningen verhogen De resultaten van het project Serviceteam zijn goed te noemen. Dit kan worden opgemaakt uit een tweetal zaken. 3.1.1. Aantal aanvragen In de eerste drie kwartalen van 2010 zijn er in 798 aanvragen bijzondere bijstand bij de gemeente binnengekomen. Hiervan zijn er 490 aanvragen door tussenkomst van het project Serviceteam Eemsmond tot stand gekomen. Voor specificatie hiervan zie bijlage 1, 2 en 3. Opvallend is het grote aantal aanvragen dat tot stand is gekomen via Serviceteam Eemsmond in het eerste kwartaal 2010. De reden hiervan is dat in deze periode vooral de doelgroep WWB is benaderd. Deze doelgroep is makkelijk bereikbaar en hiervan is de financiële situatie bekend. In deze periode zijn er 316 aanvragen tot stand gekomen door het Serviceteam.
Hieronder ziet u in tabel 1 de aantallen aanvragen in 2010 Tabel 1
Totaal aantal aanvragen Aanvragen tot stand gekomen via serviceteam
1e kwartaal 2010 424
Tot en met 2e kwartaal 2010 618
Tot en met 3e kwartaal 2010 798
316
417
490
3.1.2 Uitgaven bijzondere bijstand Het gevolg van de aanvragen die tot stand zijn gekomen door het project Serviceteam Eemsmond is dat er een aanzienlijke stijging te zien is in de uitgaven van bijzondere bijstand. Hieronder ziet u in tabel 2 een overzicht van de uitgaven bijzondere bijstand die in 2010 zijn gedaan. Deze worden naast de uitgaven geplaatst van de bijzondere bijstand in 2009. Tabel 2
2009 2010 Hogere uitgaven 2010
1e kwartaal € 58.862 € 99.535 € 40.673
Tot en met 2e kwartaal € 124.077 € 243.693 € 119.616
Tot en met 3e kwartaal € 188.555 € 393.555 € 205.000
3.2 Project als re-integratie instrument In de evaluatie komen de volgende zaken naar voren: • Eén persoon heeft tijdens dit project een reguliere baan gevonden. Inmiddels is de opengevallen plek ingevuld door een nieuwe medewerker. • De afstand tot de arbeidsmarkt van de medewerkers is aanzienlijk verkleind. Zowel de medewerkers als MJD en consulenten Werk geven dat aan. De medewerkers geven aan dat ze meer zelfvertrouwen hebben gekregen. Ze hebben meer kennis verkregen van de sociale zekerheid en hebben meer over zichzelf geleerd. • Hun werknemersvaardigheden zijn toegenomen. In eerste instantie was er veel moeite om werk en privé te combineren. Dat is gedurende het project steeds beter gegaan. • De medewerkers geven aan dat er in het begin veel onduidelijkheid was over de duur van het project. • Ook geven de medewerkers aan dat ze meer begeleiding op het gebied van solliciteren wenselijk vinden. 3.3 Neven effecten Serviceteam Naast de twee doelen, die het project beoogde, zijn er ook neveneffecten te constateren. • Er is integraal gewerkt. Hierdoor is er niet alleen gewezen op de mogelijkheden van bijzondere bijstand, maar ook op de voorzieningen van de WMO, Maatschappelijk werk, de Tille, buurtzorg en het werk van de sociaal raadsman. • De Serviceteammedewerkers werden niet gezien als ambtenaar (wat ze ook feitelijk niet zijn). Hierdoor was er een lage drempel voor burgers om in te stemmen met een huisbezoek. Dit is meerdere keren door burgers aangegeven aan de medewerkers. De ambtenaar wordt gezien als controleur en de Serviceteammedewerker wordt gezien als adviseur.
•
•
• • • •
Ook hoorden de medewerkers dat de huisbezoeken zeer positief zijn ervaren door de burgers. Juist het feit dat er in opdracht van de gemeente een huisbezoek werd gedaan werd als zeer prettig ervaren. Hierdoor is gevoelsmatig de “afstand” tot de gemeente verkleind. De gemeente heeft door dit project een positiever imago gekregen bij de burgers. De medewerkers hebben dit vaak gehoord van burgers. Regelmatig werd gevraagd wanneer ze weer langskomen. Ook worden de medewerkers op straat aangesproken door enthousiaste burgers. De gemeente heeft door dit project ook een positief imago gekregen bij collega’s in de sociale zekerheid. Het project heeft de aandacht gekregen van de gemeenten Delfzijl en Stadskanaal. Zij hebben geïnformeerd over de vorm en inhoud van dit project en zijn bezig om het in hun gemeenten op te zetten. Ook zijn er in het voorjaar tv-opnamen geweest van het Serviceteam voor het programma ’t Kon minder. De uitzending met het Serviceteam was te zien op 5 november 2010. De relatie met Ability is versterkt. Het Serviceteam houdt spreekuren bij Ability. Hierdoor kunnen medewerkers van Ability die woonachting zijn in onze gemeente gebruik maken van het Serviceteam.
Verslagen van de gesprekken vindt u in bijlage 4 en 5. 4. Financiën Serviceteam De kosten en besparingen van het project Serviceteam vindt u hieronder voor de jaren 2010 en 2011. 4.1 Financiën in 2010 De financiën van het serviceteam zijn onder te brengen in kosten en de niet uitgegeven kosten. Hiervan zijn er kosten die gefinancieerd worden uit het participatiebudget en uit het Inkomensdeel. Deze twee budgetten zijn niet onderling uitwisselbaar. Om inzicht te geven welke kosten uit welk budget worden betaald, staat dit met een P (participatiebudget) en een I (Inkomensdeel) aangegeven De kosten zijn onder andere de salariskosten van de medewerkers, de kosten van de MJD (inclusief scholing serviceteammedewerkers), de kosten van de randvoorwaarden en de kosten van de bijzondere bijstand. Tegenover de salariskosten voor de medewerkers staan de niet uitgegeven kosten. Er zijn immers geen uitkeringsgelden aan hen verstrekt (daar waar iemand niet in staat was om volledig door dit project uit de uitkering te komen, is er een kleine aanvulling Wwb geweest). Salariskosten (voor 6 personen) Projectleiding MJD Randvoorwaarden**
Kosten € 132.000,= (P) € 70.000,= (P) € 25.000,= (P)
Niet uitgegeven kosten € 108.000,= (I) € 30.000,=* (P)
Totaal
€ 227.000,=
€ 138.000,=
* Als deze zes medewerkers niet in dit project hadden geparticipeerd, zouden er ook reintegratiekosten zijn uitgegeven. Deze kunnen voor een deel in mindering worden gebracht op de kosten van de MJD. ** Randvoorwaarden zijn onder andere de huur van de externe locatie, de aanschaf en abonnementen van laptops en mobiele telefoons.
Hierbij zijn niet de (extra) uitgaven voor de bijzondere bijstand meegerekend (€ 205.000,= in de eerste drie kwartalen 2010 zoals eerder aangegeven). In de najaarsnota is inmiddels € 184.000,= bijgeraamd voor het budget voor bijzondere bijstand. 4.2 Financiën in 2011 In de eerste helft van 2010 is voornamelijk de doelgroep Wwb benaderd. Dit is een gemakkelijk bereikbare doelgroep. Zij is te vinden in de databestanden van het cluster sociale zaken. Als het Serviceteam Eemsmond doorgaat met zijn werkzaamheden, zullen vooral de burgers worden bezocht die niet bekend zijn bij het cluster sociale zaken. Het is lastiger om deze doelgroep te bereiken. Het verruimen van de doelgroep zal een andere werkwijze met zich meebrengen. Hierbij kan gedacht worden aan meer bekendheid geven aan het Serviceteam Eemsmond door promotie en het benaderen van organisaties zoals kerken en maatschappelijke organisaties. Er is een begin gemaakt het benaderen van andere groepen burgers (ouderen en werknemers van Ability). Hieruit komt naar voren dat er verhoudingsgewijs veel minder personen in aanmerking komen voor de voorzieningen. Dat is de reden dat het bedrag voor 2011 wordt geraamd op €100.000,=.
In onderstaande tabel ziet u drie opties om het Serviceteam te verlengen:
Optie 1
Optie 2
Optie 3
Vorm
Zes medewerkers met een gesubsidieerde baan begeleid door MJD
Twee medewerkers (uit Serviceteam 2010) met een gesubsidieerde baan, onder verantwoordelijkheid van teamleider Cluster Sociale Zaken
Kosten (exclusief kosten bijzondere bijstand)
€ 237.000,=
Eén coördinator (uit Serviceteam 2010) met een gesubsidieerde baan en vijf medewerkers die werken met behoud van uitkering, onder verantwoordelijkheid van teamleider Cluster Sociale Zaken € 65.000,=
Voordeel
* Beide doelen worden in stand gehouden, reintegratie en bevorderen gebruik voorzieningen * Begeleiding vindt buiten de deur, kost intern zeer weinig tijd
Nadeel
* Hoge kosten * Afstemming met cluster sociale zaken kost meer tijd * Veel medewerkers
* Beide doelen worden in stand gehouden, reintegratie en bevorderen gebruik voorzieningen * Dichtbij cluster sociale zaken, door begeleiding teamleiding en huisvesting bij sociale zaken * Wat te doen als er geen geschikte kandidaat is voor coördinator * Er zal ruimte gevonden moeten worden in het gemeentehuis * Kost veel tijd van teamleider
€ 48.000,= * Bevorderen gebruik voorzieningen * Goedkoopste variant * Dichtbij cluster sociale zaken, door begeleiding teamleiding en huisvesting bij sociale zaken * Re-integratie vervalt bij deze optie * Kwetsbaar gezien aantal medewerkers * Er zal ruimte gevonden moeten worden in het gemeentehuis * Kost tijd van teamleider * Minder menskracht dus minder huisbezoeken
Optie 3 heeft de voorkeur, de argumenten hiervoor zijn: • er worden twee ervaren personen in gezet waardoor er zeer weinig inwerktijd noodzakelijk is; • door deze medewerkers onder de teamleider Sociale Zaken te laten vallen, is de afstand tot het cluster Sociale Zaken minimaal; • deze medewerkers kunnen deelnemen aan het werkoverleg; • door te kiezen voor twee medewerkers en niet vijf zoals bij optie 2 wordt de extra werkbelasting van de (nieuwe) teamleider Sociale Zaken beperkt. Hieronder vindt u een uitwerking van de kosten zoals die zijn benoemd in bovenstaande tabel. Salariskosten twee medewerkers Randvoorwaarden*
Kosten € 44.000,= (P) € 4.000,= (P)
Besparingen € 36.000,= (I)
Totaal
€
€ 36.000,=
48.000,=
* Randvoorwaarden zijn onder andere reiskosten, de abonnementen van laptops en mobiele telefoons. Hierbij is niet de schatting van de meerkosten minimabeleid, € 100.000,=, meegenomen. Voor 2011 is er € 285.000,= beschikbaar voor bijzondere bijstand. De verwachting is dat als het Serviceteam Eemsmond in 2011 doorgaat dit bedrag met € 100.000,= overschreden gaat worden. Voor 2011 is er €1.432.860,= beschikbaar voor re-integratie en inburgering vanuit het participatiebudget. Hieronder staat de begroting voor 2011. Hieruit blijkt dat er een overschrijding is van € 48.140,=. Begroting werkdeel 2011 Voorlopig budget 2011
Re-integratiegelden € 1.387.918 Inburgering € 44.950 € 1.432.860
Doorberekening apparaat kosten consulenten Loonkostensubsidie Wiw Scholing en activering Serviceteam Inburgering Totaal
€ € € € € €
350.000 150.000 190.000 713.000 48.000 30.000 € 1.481.000 € - 48.140
5. Conclusies en aanbevelingen In het coalitie akkoord van de gemeente Eemsmond “besturen doe je niet alleen” staat het volgende. Citaat: “De coalitiepartijen staan voor een goed en sociaal beleid. Dit beleid geldt niet alleen voor mensen met een bijstandsuitkering, maar ook voor werknemers en zelfstandigen die van een minimuminkomen moeten leven. Een goed en sociaal beleid betekent verder dat er onder geen beding de komende periode op bezuinigd zal gaan worden. De inkomensondersteunende maatregelen die eerder in het leven zijn geroepen worden onverkort gehandhaafd. Ook als dit overschrijding van de beschikbare budgetten met zich meebrengt”. Hieronder vindt u de conclusies en aanbevelingen voor het project Serviceteam Eemsmond. 5.1 Conclusies Het project Serviceteam Eemsmond heeft in het afgelopen jaar laten zien dat het gebruik van sociale voorzieningen duidelijk kan worden verhoogd. Nodig is een proactieve houding va de gemeente, die via huisbezoeken de mogelijkheden onder de aandacht brengt van doelgroepen. Immers de inkomensondersteunde voorzieningen zijn door middel van het Serviceteam veelvuldig aangevraagd en gehonoreerd. Ook hebben door dit project zes mensen een baan gevonden. En heeft tijdens dit project minimaal één persoon een reguliere baan gekregen. Voor de andere medewerkers is de afstand tot de arbeidsmarkt verkleind. Is het een kostbaar project? De kosten en opbrengsten zijn redelijk gemakkelijk in geld uit te drukken. Er zijn ook opbrengsten van het project die minder gemakkelijk te kwalificeren zijn, maar die nadrukkelijk meewegen. Hierbij moet gedacht worden aan verbetering van het imago van de gemeente, het psychologische effect van het hebben van een baan voor de zes medewerkers en de burger die voorzieningen heeft toegewezen gekregen. Zie ook paragraaf 3.3. Geconcludeerd kan worden dat het project Serviceteam Eemsmond succesvol is. Hiermee worden zowel de kosten als de opbrengsten bedoeld. 5.2 Aanbevelingen Naar aanleiding van de evaluatie en de conclusies kunnen de volgende aanbevelingen worden gegeven. • • • • • •
6.
Het project Serviceteam Eemsmond met één jaar verlengen. In 2010 is voornamelijk de Wwb-populatie benaderd. Bij verlenging zal gezocht moeten worden naar de burgers die niet bekend zijn bij het cluster sociale zaken. Bij het heropstarten van het Serviceteam zal gebruik worden gemaakt van de aanwezige kennis van de huidige medewerkers. Dit gebeurt door twee van de huidige medewerkers opnieuw in dienst te nemen voor de duur van één jaar. Vanaf het begin van het project aandacht schenken aan re-integratie van de medewerkers. De verwachte overschrijding bijzondere bijstand ad. €100.000,= bij te ramen vanuit de algemene reserve. De kosten voor verlenging van de werkzaamheden van het project Serviceteam Eemsmond ad. € 48.000,= bij te ramen vanuit de algemene reserve. Voorstel
Voorgesteld wordt om: 1. in te stemmen met verlenging van het project Serviceteam Eemsmond voor de duur van één jaar
2. de verwachte overschrijding van het budget voor bijzondere bijstand van € 100.000,= bij te ramen vanuit de algemene reserve op kostenplaats 4614.3450 (Bijzondere Bijstand) en kostensoort 442.205 (Bijstandsuitgaven); 3. de kosten voor verlengen van het project Serviceteam Eemsmond van € 48.000,= bij te ramen uit de algemene reserve op kostenplaats 4623.3600 (Participatiebudget) en kostensoort 434.604 (Scholing/activiteitenbudget); 4. na zes maanden de uitvoering van het Serviceteam Eemsmond evalueren.
Bijlagen
1. 2. 3. 4. 5.
1e kwartaalcijfers 2010 MJD 2e kwartaalcijfers 2010 MJD 3e kwartaalcijfers MJD 2010 Gespreksverslagen medewerkers Gespreksverslag projectleiding en consulent Werk
