ETF s in Opmars, eenvoudig,flexibel en transparant

ETF/GRONDSTOFFEN SPECIAL

ETF‘s in Opmars, eenvoudig,flexibel en transparant

Grondstoffenrally 2.0 Verschillende invalshoeken om het grondstoffenthema te bespelen. Drie grondstoffondsen, drie verschillende strategieën

Spreiding aanbrengen met grondstoffentrackers Grondstoffen kunnen het risico / rendementsprofiel van een portefeuille aanzienlijk verbeteren

Celebrating GOLD 10 jaar geleden heeft ETF Securities ‘s werelds eerste goudtracker ontwikkeld. Ondertussen zijn de fysiek gedekte goudtrackers van ETF Securities uitgegroeid tot de grootste en meest verhandelde in Europa*.

ETF Securities Committed to commodities. etfsecurities.com

De waarde van uw beleggingen kan fluctueren en het is niet zeker dat u uw oorspronkelijke inleg volledig terugkrijgt. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor toekomstig rendement. Particuliere beleggers moeten, voordat zij investeren, advies inwinnen bij hun professionele adviseurs om na te gaan of de belegging geschikt is voor hun individuele situatie. Uitgegeven door ETF Securities (UK) Limited, geautoriseerd en en gereguleerd door de Financial Conduct Authority (538634). *Bron: Bloomberg, ETF Securities, gebaseerd op USD handelsvolume in 2012 op de primaire listings van Europa’s grootste goud-Exchange Traded Products.

GOLD_280x260_Dutch.indd 1

07/11/2013 16:49

ETF/grondstoffen special 12.2013

Zaaien, oogsten en delven met ETF‘s Toen ik mezelf weer op de markt durfde te begeven, nadat ik in 2012 25 procent van mijn vermogen erdoorheen had gejaagd, besloot ik het dit keer goed te doen. Op advies van een aantal succesvolle handelaren besloot ik het boek Market wizzards te lezen. In het boek wordt veel over de grondstoffenhandel en de werking van Future contracten op grondstoffen besproken. De materie vond ik, vanwege de tastbaarheid erg interessant, zodoende ging ik me verder specialiseren in grondstoffen. Na een diepgaander onderzoek naar grondstoffenhandel, kwam ik in contact met ETF’s. ETF’s beschikken over een hoop voordelen; goedkoop, transparant en flexibel. Ter verduidelijking: ETF’s, oftewel Exchange Traded Funds zijn synoniem voor IndexTrackers. Een mandje met fondsen die een bepaalde index volgen. Ik, als oud Alex medewerker had nog geen eerdere ervaring met ETF’s/ETC’s, vandaar dat ik heb besloten om hier een uitgave aan te wijden. Samen met Morningstar, ETF Securities en Slim Beleggen verwacht ik een eerste tipje van de sluier te kunnen lichten over grondstoffen en ETF’s. Ik wens u veel plezier bij het lezen van deze uitgave. Met succesvolle groet, Robert Hazewindus

Robert Hazewindus Editor-in-Chief


Colofon TRADERS´ media GmbH Barbarastraße 31 a, 97074 Würzburg Tel. Fax e-Mail

+49 (0) 9 31/4 52 26-0 +49 (0) 9 31/4 52 26-13 [email protected]

Uitgever | Lothar Albert

Inhoud 6 12 14

Hoofdredacteur | Robert Hazewindus

22

Medewerkers | Joost Ficken Foto´s | www.fotolia.de

Professioneel grondstoffen traden ETC’s – eenvoudig, transparant, flexibel

Spreiding aanbrengen met grondstoffentrackers Grondstoffen kunnen het risico / rendementsprofiel van een portefeuille aanzienlijk verbeteren

24

Grondstoffen delven met ETF’s Een grondstof-ETF is niet altijd wat een belegger denkt dat het is

28

Waar blijft de inflatie? Golf aan inflatie in de maak

Abonnementen | Abonnementen kunnen vanaf februari ingaan. Risico-informatie | Alle informatie is ontleend aan bronnen die volgens ons geloofwaardig zijn. Ondanks zorgvuldige voorbereiding, kunnen wij geen verantwoordelijkheid voor de juistheid van de informatie nemen. We moeten er ook op wijzen dat effectentransacties een hoog risico dragen. Een totaal verlies is nooit uitgesloten. U moet alleen speculeren met kapitaal dat u kunt verliezen. De reproductie (of een deel daarvan) is uitsluitend toegestaan met schriftelijke toestemming van de uitgever of de redacteur.

Grondstoffenrally 2.0 Grondstoffen staan voor een volgende stijgingsfase

Klantenservice | www.tradersonline-mag.nl www.tradersonline-mag.be Tel. +49 (0) 93145226-0 Fax +49 (0) 93145226-13

Eindredactie | Katharina Bötsch, Corinne Endrich, Marko Graenitz, Lena Hirnickel, Sandra Kahle, Stefan Rauch, Katja Reinhardt, Tina Wagemann, Nadine Wiget, Christine Weißenberger

ETF’s in opmars Eenvoudig, transparant, flexibel

30

Verschillende invalshoeken om het grondstoffen thema te bespelen Drie grondstoffondsen, drie verschillende strategieën

34

Het ontstaan van fysiek gedekte goudtrackers

Gratis Onafhankelijke Beleggingsinformatie over Aandelen, ETFs en Fondsen Meld je nu aan op Morningstar.nl!

Ontdek wat Morningstar voor u kan doen! 3 Lees de beleggingstips van onze experts 3 Zoek en vind de beste beleggingen 3 Beheer uw portefeuille als een professional 3 Leer beleggen met onze wiki beleggen Morningstar is een toonaangevende leverancier van beleggingsresearch over aandelen, beleggingsfondsen en ETFs.

Op www.morningstar.nl vindt u beleggingstips, informatie en tools om goede beleggingsbeslissingen te maken. Aan de hand van analyses en tools op de Morningstar website kunt u beleggingen vergelijken, screenen en uw portefeuille grondig analyseren en verbeteren. Registreer gratis en krijg toegang tot onafhankelijke informatie en beleggingstips

©2013 Morningstar, Inc. Alle rechten voorbehouden. Zowel de naam als het logo zijn geregistreerde merken van Morningstar.

van onze experts, tools om de beste beleggingen te vinden en het beheren van uw beleggingsportefeuille. Ga naar www.morningstar.nl en volg Morningstar op twitter @Morningstarbnl


Eenvoudig, transparant, flexibel

ETF’s in opmars

» In tijden van hevige marktfluctuaties zoeken beleggers naar financiële instrumenten die een spreiding van het risico bieden en daardoor meer zekerheid. De oplossing voor velen: ETF´s (Exchange Traded Funds) die van deze trend bijzonder sterk profiteren. Hoewel in 2008 en 2009 wereldwijd talrijke beurzen onder druk kwamen te staan, steeg het in ETF´s beheerde vermogen verder. Het volume in Europa groeide van 2005 tot nu van 43,3 naar 172 miljard Euro. De wereldwijde assets under management in ETF´s bedraagt actueel 1039,8 miljard dollar. En het einde van de ETF-boom is volgens experts nog lang niet in zicht. Maar waarom zijn ETF´s zo populair? Omwille van de crisis gingen beleggers anders denken. Zo kwamen zekerheid, liquiditeit en transparantie intussen op de eerste plaats. Precies deze factoren worden door ETF´s volledig bediend – inclusief aantrekkelijke rendementen. Met een ETF koopt u iets, dat u precies geeft wat u verwacht. En dat is een belangrijk verschil met de vele ondoorzichtige en complexe producten die verder op de markt circuleren. We tonen u wat een ETF is, hoe die werkt en welke producten winstgevend zijn. «

Wat is een ETF? Een ETF is een investeringfonds dat aan de beurs verhandeld wordt. Met een ETF koopt men een passief beheerd product dat heel precies een index afbeeldt en daarbij de voordelen van aandelen en indexfondsen met elkaar verbindt, maar de betreffende nadelen achterwege laat. Door een enkele transactie kunnen beleggers een hele mand met waardepapieren kopen en daardoor hun risico verder spreiden. Dit betekent dat men met één enkele ETF, in de gehele markt kan investeren. Omdat ETF´s

vandaag de dag op bijna alle indices te vinden zijn – zowel nationale als regionale aandelenindices, rente-indices of grondstoffen – laten markt- of branchegerichte beleggingsstrategieën zich duidelijk eenvoudiger en efficiënter omzetten. Het idee van een passief beheerd ETF is gebaseerd op actief beheerde beleggingsfondsen, die door specifiek geselecteerde aandelen de waarde van een index proberen te overtreffen. Omdat uit studies echter is gebleken dat actief beheerde fondsen hun benchmark meestal niet op lange termijn halen,

wilde men een nieuw product scheppen, dat het gevaar van underperformance en hoge transactiekosten kon vermijden en dezelfde waardestijgingen als de markt kon behalen. De eerste oplossing kwam in 1971 van investment-expert Bill Fouse, met zijn „Samsonite Pension Fund“, het eerste indexfonds. Vijf jaar later ontwikkelden investment-legende John Bogle en Princeton-professor Burton Malkiel de Vanguard 500, waarmee nu ook de particuliere beleggers in een indexfonds konden investeren. Bogle en Malkiel gelden als de grond-


leggers van de huidige ETF´s. Er was echter één ding dat ontbrak: De mogelijkheid om met het indexfonds via de beurs te handelen. Dit criterium voldeed voor de eerste keer aan de SPDRs (Standard & Poor’s Depository Receipts), die in 1993 het eerste ETF vormde. Daardoor kunnen ETF’s, net als aandelen, op de beurs verhandeld worden. Anderzijds geniet u van de voordelen van traditionele investeringsfondsen zoals bijvoorbeeld risicodiversificatie en het uitblijven van debiteurenrisico. Het succesverhaal van de ETF´s in Europa begon in 2000, pas zeven jaren later in de USA. Toen begon in Duitsland, Groot-Brittannië, Zwitserland en Zweden de ETF-handel. Langzaam maar zeker volgden ook andere landen zoals Nederland.

Vele voordelen ETF´s hebben een zeer overzichtelijke en eenvoudige prijsstructuur en behoren tot de gunstigste beleggingsproducten bij uitstek. Bij een aankoop via de beurs vervallen uitgiftetoeslagen en kosten voor de terugname. Verder hoeven ze niet beveiligd te worden. Er zijn jaarlijks geringe beheerskosten en transactiekosten die de desbetreffende broker of bank berekend. De totale kostenratio (TER = Total Expense Ratio) ligt gemiddeld tussen 0,09 en 1 procent en is bij alle aanbieders ongeveer hetzelfde. Terwijl de TER bij standaardproducten zeer gering is, stijgt deze bij complexere producten zoals bijvoorbeeld ETF´s op exotische markten, omdat ze meer aandacht vereisen.

Zo kunnen ze op elk moment op prijzen, die door vraag en aanbod bepaald zijn, gekocht en verkocht worden, met inbegrip van de mogelijkheid om limiet en stop-loss-orders te plaatsen. Verder staan ze long- en shortposities toe, het inzetten van een margin, kleine handelsgroottes en een hoge transactiesnelheid. Daarbij zijn ETF´s net zo transparant als aandelen. De actuele (alle 60 seconden) koersen, prestatie-gegevens, vraag- en aanbodprijze, kunnen altijd op de internetpagina’s van brokers en banken opgevraagd worden. Daarbij wordt de samenstelling van een fonds dagelijks gepubliceerd. Daardoor is de prijsvorming voor de belegger eenvoudig te begrijpen, zodat deze sneller op marktbewegingen kan reageren en op die manier steeds de controle over zijn belegging kan behouden. De aandelen van traditionele indexfondsen daarentegen worden door een investeringsmaatschappij uitgegeven en/ of teruggenomen en maar een keer per dag berekend. De ETF-handel kenmerkt zich door haar uiterst geringe marginverplichtingen en haar hoge liquiditeit. Beide ontstaan door doorlopende aan- en verkooporders van de zogenaamde „designated sponsors“ (market makers). Verder profiteert u met ETF’s van de dividenden- en interestuitkeringen. Zo worden bij ETF´s op herbeleggingsindices de dividenden opnieuw geïnvesteerd en bij koersindices de dividenden uitgekeerd. In tegenstelling tot indexcertificaten, die eigendomsobligaties van de debiteur zijn, gaat het bij ETF´s om activa, die strikt

gescheiden van het ondernemingsvermogen van de beheermaatschappij beheerd worden. Daarom bestaat bij ETF-trading geen enkel debiteurenrisico en het kapitaal van de belegger is net zo veilig als bij een investeringsfonds in een traditioneel investmentfonds. „De ETF-markt maakt dus de toegang naar een geheel nieuwe wereld mogelijk“, zegt Philippe Roset, Hoofd Benelux bij ETF Securities. „Zo kan nu ook de particuliere belegger in regio’s, branches en thema’s (zoals emerging markets, hernieuwbare energieën) investeren, die tot nog toe alleen voor institutionele beleggers voorbehouden waren. Een van de grootste voordelen is dat de investeerder met een enkele transactie een volledige mand met waardepapieren koopt, die exact met de samenstelling van de index overeenkomt. Op die manier kan hij heel eenvoudig in talrijke markten, branches en thema’s. investeren en daardoor zijn portefeuille sterk diversificiëren. Als u bijvoorbeeld het ETFX DJ UBS All Commodities 3m Forward Fund neemt, koopt u tegelijkertijd alle afzonderlijke grondstoffen uit de DJ-UBS grondstoffenindex.

Philippe Roset ETF Securities


autoriseerde deelnemers zoals bijvoorbeeld institutionele partijen of andere toegelaten market makers getekend worden.

Structurele verschillen

A1) ETFX DJ UBS All Commodities 3m Forward Fund Afbeelding 1 toont het verloop van de ETFX DJ UBS All Commodities 3m Forward Fund en de onderliggende index. De jaarlijkse kosten veroorzaken het verschil in rendement. Bron: www.ETFSecurities.com

Hoe werkt een ETF? Een ETF is een combinatie van een aandeel en een indexfonds. Maar wat betekent dit nu precies in de praktijk? Zoals reeds aangehaald, kunnen ETF´s steeds tijdens de gewoonlijke beurshandeltijden verhandeld worden. Daarbij zijn alle transactietypes mogelijk die ook voor aandelen mogelijk zijn: markt-order, limiet-order en zo verder. In tegenstelling tot aandelen zijn ETF´s echter geen aandelen in een onderneming maar aandelen in een fonds met een portefeuille, die de waarde ontwikkeling van een bepaalde index exact afbeeld. Vanwege hun toegankelijkheid werken ETF’s hetzelfde als normale investeringsfondsen. Elk ETF beeldt een index zo precies mogelijk af en biedt een goedkope mogelijkheid om in deze markt te investeren. Zo koopt u met slechts een ETF meteen meerdere afzonderlijke eenhe-

den. Op die manier kunt u uw risico over meerdere waardepapieren verdelen en uw risico spreiden. ETF´s kunnen niet alleen op, maar ook buiten de beurs gehandeld worden via designated sponsors. De designated sponsor (market maker) koopt/verkoopt aan de hand van de vraag ,de ETF’s. Hij koopt, het aan de index onderliggende waardepapier, en beschermt zijn openstaande posities door middel van derivaten. Op die manier kan hij steeds waardepapiermanden tegen ETF´s handelen. Dit draagt bij tot de hoge mate van liquiditeit en kleine spreads. De emissie van ETF´s is echter anders dan die van aandelen. Terwijl aandelen van een onderneming, in het kader van een beursgang worden uitgegeven, worden de ETF-aandelen in een zogenaamd „creation redemption-proces“ uitgegeven en/of teruggenomen. ETF-aandelen kunnen door ge-

Een belangrijk aspect in de ETF-handel is de zogenaamde „tracking error“. Het beschrijft het verschil van de waarde ontwikkeling tussen een ETF en haar benchmark. Volgens Thorsten Michalik, manager bij db x-trackers, is de reden daarvoor dat sommige aandelen omwille van verschillende bepalingen niet gekocht kunnen worden, dividenden in de realiteit anders uitgekeerd worden als berekend door de index, of dat ze anders bestuurd worden dan de index aanneemt. Om de tracking error zo klein mogelijk te houden, zijn er verschillende methodes. Zo biedt db x-trackers bijvoorbeeld zogenaamde „swap-gebaseerde ETF´s“, waarbij de tracking error uiterst gering is. „De tracking error bij swap-gebaseerde ETF´s en Exchange Traded Commodities (ETC’s) is normaal gezien bijna nul en de correlatie met de index meer dan 99,9 procent“, zegt Philippe Roset. En ook Thorsten Michalik belooft een index-prestatie van nagenoeg 100 procent. „Onze ETF’s lopen nagenoeg synchroon met de onderliggende waardes. Dat kan verklaard worden door de werkwijze van de synthetische replicering. Een tracking-error ontstaat enkel door de management fee, die dagelijks evenredig van het fondsvolume wordt afgetrokken. Extra inkomsten zoals bijvoorbeeld, uit waardepapieren, verkleinen op hun beurt de tracking error.“


Laten we hiervoor een ETF van db x-trackers bekijken. Afbeelding 2 toont de prestatiegrafiek van de MSCI Emerging Market TRN Index ETF´s. Volgens Thorsten Michalik telt dit ETF, gemeten aan de assets under management, tot de grootste fondsen van db x-trackers. Haar volume bedroeg 3,1 miljard Euro per 30.06.2010. „In de grafiek kunt u zien dat de nettoinventariswaarde van de ETF´s zich nagenoeg identiek aan de onderliggende index ontwikkelt. Nu komen we bij de structurele verschillen van een ETF. Alvorens u voor een bepaalde beleggingsstrategie of een ETF kiest, is het van cruciaal belang dat u deze verschillen goed begrijpt. De twee fundamentele ETF-soorten zijn ten eerste volledig replicerende ETF´s en ten tweede swap-gebaseerde ETF´s. Een volledig replicerend ETF koopt in de regel alle waardepapieren van de onderliggende index en houdt deze als fondsvermogen. Daardoor vindt een een precieze aftekening van de index plaats. Deze ETF´s zijn beperkt tot zeer liquide indices met eenvoudig toegankelijke waardepapieren en zijn het meest geschikt voor grote, aan de hand van marktkapitalisering gewogen indices. Omdat het soms niet bepaald rendabel is om alle waardepapieren van een indices te kopen, komt ook de rol van „optimalisatie“ in het spel. Er wordt nu, slechts een gedeelte van de waardepapieren van de index gekocht, om de waarde ontwikkeling van de index af te tekenen. Een swap is een ruilhandel tus-

sen twee partijen. Om de precieze afbeelding van de index te bereiken, gaat de fondsmanager een swap-overeenkomst aan, waarmee hij de performance van de waardepapieren, die door het fonds worden gehouden, tegen de prestatie van de index ruilt. „Met een swapgebaseerd ETF investeert men enkel in een selectie van aandelen en laat men zich het verschil tegenover de index door een swap van een investeringsbank garanderen“, vult Thorsten Michalik aan. Dit betekent dat u investeert in een aandeel- of rentemandje, dat mogelijk van de in de benchmark-index gehouden waardepapieren afwijkt. Volgens experts is het van fundamenteel belang dat men goed op de tracking error van banken en brokers let, alvorens men een ETF koopt omdat ook een positieve tracking error en daardoor een positieve afwijking van de index mogelijk is.

Beleggingsstrategieën Omdat ETF´s als goedkope en flexibele beleggingsinstrumenten gelden, zijn ze ideale bouwstenen voor de meest diverse

beleggingsstrategieën – van eenvoudig tot complex. „Zo kunnen ze apart of in combinatie met andere producten of afzonderlijke eenheden voor de diversificatie van de portefeuille worden ingezet“, volgens Philippe Roset. Verder kunnen ETF´s ook leegtes in uw portefeuille opvullen of u een rendabele toegang tot markten bieden, die normaal gezien moeilijk te bereiken zijn, zoals grondstoffen of valuta. Branche gerichte ETF´s stellen daarbij een snelle en goedkope mogelijkheid voor de implementatie van tactische strategieën zoals bijvoorbeeld de „brancherotation“ ter beschikking. Daarnaast worden renteETF’s ingezet, om in afwachting van toekomstige rentebewegingen, de duur en daardoor het renterisico te reduceren. Een zeer geliefde en winstgevende strategie is de zogenaamde „core-satellite-strategie“. Het basisprincipe van deze strategie bestaat uit een kern-investering (core) me een kleiner deel (satellite) te combineren. De kern-investering, dat bijvoorbeeld een grote aandelenindex aftekent, reduceert het risico dat het ren-

A2) MSCI Emerging Markets TRN Index ETF Afbeelding 2 toont de prestatie-grafiek van de MSCI Emerging Market TRN index ETF. Het verloop van de netto-inventariswaarde (NAV) van de ETF en de bijhorende basiswaarde (index) worden getoond. U ziet dat de NAV van de ETF´s zich bijna identiek met de onderliggende index ontwikkelt Bron: Deutsche Bank, Bloomberg, Six Telekurs


dement van de portefeuille teveel van de betreffende benchmark afwijkt. Het kleinere deel daarentegen bestaat uit flexibele, actief beheerde beleggingen, die zich onafhankelijk van de kern ontwikkelen en waarmee een bovengemiddeld rendement nagestreefd wordt. Het voordeel van deze benadering is dat deze op elke specifieke risico/winst-verhouding toegepast kan worden als de verhouding van kern- tot satelliet-aandeel respectievelijk aangepast wordt. Door hun eigenschap als bouwsteen zijn ETF´s erg geschikt voor de core-satellite-strategie, omdat het aantal van de afzonderlijke posities snel en goedkoop vergroot en/of gereduceerd kan worden.

Ontwikkeling Sinds hun start 16 jaar geleden is er heel wat aan de hand geweest rond ETF´s: Ze hebben zich over heel de wereld verspreid, groeien voortdurend en pakken steeds met nieuwe producten, markten en thema’s uit. In het eerste kwartaal van 2010 waren er in de USA rond 900 en in Europa zelfs rond 1200 ETF´s genoteerd. Het globale volume bedraagt nu bijna 2226 miljard dollar. „Qua beheerd vermogen staat de USA nog steeds aan de top van de ladder, wat betreft genoteerde ETF´s heeft Europa echter een stap voor“, verklaart Thorsten Michalik. Volgens hem staan ETF´s nog altijd aan het begin van hun ontwikkeling. „Slechts vijf procent van het fondsvolume in Europa is geïnvesteerd in ETF’s. Daarom verwachten we een verdere sterke groei,“ gaat Michalik verder. Een nog erg jonge ETF-familie

zijn bijvoorbeeld de Leveraged ETF´s, Short ETF´s en de Ultra Short ETF´s. Short ETF´s zijn zo opgebouwd dat ze stijgen als hun indexen, die aan de basis van de benchmark liggen, dalen en omgekeerd. Ultra Short ETF’s zijn hefboomproducten en verdubbelen de dagelijkse prestaties van hun indices. Dit betekent dat als de onderliggende index met een procent daalt, de Ultra Short ETF met twee procent naar boven gaat en omgekeerd. Deze twee ETF-soorten maken het voor de belegger mogelijk, de neerwaartse bewegingen in de markten zonder de nadelen van een blanco verkoop met marginrekening en het risico van margin calls te traden. Volgens Michalik zijn beide ETF´s geschikt voor de tactische activa-toewijzing en verzekeringsdoeleinden. „In tegenstelling tot de klassieke ETF´s richten Leveraged, Short en Ultra Short ETF´s zich op beleggers, die georiënteerd zijn op korte termijn. Zo ontwikkelen ze zich op dagelijkse basis precies tegenovergesteld aan de betreffende longindex. Omwille van wiskundige redenen kunnen de prestaties van beide indices op lange termijn, in langere tijdsperiodes geen exact spiegelbeeld zijn. De ETF’s en ETC’s van ETF Securities die het mogelijk maken om met een hefboom of short te beleggen in grondstoffen of valuta worden gekenmerkt door “Daily” in de productnaam”, verklaart Roset. Met het oog op de activa-toewijzing en core-satellite-strategie konden de geraadpleegde experts volgende trends bij de ETF-aanbieders waarnemen: Allereerst ETF´s op specifieke

markten. Als eerst standaardproducten op standaard indices verkrijgbaar waren, kunnen met ETF´s intussen ook satellietmarkten afgedekt worden. Daartoe behoren nieuwe groeilanden, REITs en alternatieve investeringen zoals grondstoffen. Volgens experts vormen strategie-ETF´s de tweede trend, waarmee de belegger bijvoorbeeld op dividend indices zoals de DivDAX kan inzetten.

Samenvatting De ETF-expansie kon zich ook tijdens de crisis blijven ontwikkelen. Net nu, zoeken beleggers naar eenvoudige, transparante en flexibele investeringen, die enerzijds aantrekkelijke rendementen mogelijk maken en anderzijds zekerheid bieden. En precies met deze gewenste attributen kunnen ETF´s van dienst zijn. Ze bezitten alle voordelen van aandelen (handel via de beurs, liquide) en traditionele investeringsfondsen (geen debiteurenrisico, nagenoeg een 1:1-aftekening van de index) en zijn daarenboven een van de goedkoopste beleggingsproducten bij uitstek. En de ETF-markt ontwikkelt zich verder: steeds meer en nieuwe producten, een steeds grotere en eenvoudigere toegang tot alle markten, branches en thema’s (rentes, grondstoffen, emerging markets en zo verder). ETF´s openen met andere woorden, voor de belegger een volledige nieuwe wereld. Daarbij zijn ze ook nog eens simpel: Met slechts een ETF kan men de gehele mand met waardepapieren van een index kopen en aan diens waarde ontwikkeling en dividendenuitkeringen deelnemen.

www.slimbeleggen.net

Een nieuwe kijk op beleggen! GOUD & ZILVER

OGIE

NOL TECH

GROEIMARKTEN

GRONDSTOFFEN

24

nden maa in All- t e pakk

Abonneer nu voor een euro per dag!

Surf naar www.slimbeleggen.net en krijg toegang tot alle rapporten.

SLIM BELEGGEN

Slim Beleggen biedt een nieuwe kijk op beleggen. Er worden langdurige cycli geanalyseerd met daaraan gekoppeld een reeks strategische beleggingen en concrete tips in diverse activaklassen. De methodes en strategieën worden in praktijk omgezet in rapporten/publicaties van Slim Beleggen.


Grondstoffen staan voor een volgende stijgingsfase

Grondstoffenrally 2.0 » Grondstoffen zijn bij beleggers naar de achtergrond verdwenen. Maar diverse signalen wijzen op een nieuwe stijgingsfase binnen de supercyclus. «

Het is alweer een hele tijd geleden dat we nog eens uitgebreid schreven over de grondstoffenprijzen. Toch weten de meeste lezers van onze wekelijkse column dat we voorstanders zijn van een strategische belegging in het grondstoffencomplex, soms rechtstreeks, maar bij voorkeur via bedrijven actief in dit segment. De reden voor onze pauze ligt hoofdzakelijk in het uitblijven van uitgesproken prijsactie. Als het kalm is, valt er meestal ook niet veel te melden. Maar die langere pauze is uiteraard ook een nieuwsfeit, want in het verleden gingen prijsvolatiliteit en grondstoffen vaak hand in hand. Vanwaar deze kalmte? Voor een antwoord nemen we u wat verder mee in de geschiedenis. Grondstoffen bewegen immers steeds in lange meerjarige trends, ook wel eens seculaire trends of supercycli genoemd. In het grondstoffensegment duurt een seculaire cyclus 20 tot 30 jaar. De vorige supercyclus voor het grondstoffensegment was een dalende trend van 20 jaar, van 1980 tot 2000. Na de eeuwwisseling kwam er een einde aan de meerjarige daling en begon er een decennialange stijgingsfase. Dit kan u goed zien op basis

van een langetermijngrafiek van de Reuters/CRB index, een brede indexkorf van diverse grondstofprijzen, gaande van olie over metalen tot granen. Maar ook de prijzen van exotische producten, zoals cacao of sinaasappelsap, zijn opgenomen in de index. In het totaal bestaat de CRB uit 28 grondstoffen, waarvan er 26 verhandelbaar zijn op beurzen in de VS of Canada. Vanaf 2003 tot 2008 was er zelfs sprake van een parabolische versnelling in de grafiek van de CRBindex. Hierna volgde, zoals voor zovele activaklassen, een genadeloze afstraffing, waardoor bijna de volledige stijging van de jaren voordien teniet werd gedaan. Maar ondertussen veerde de CRB weer aardig op en handelt de index weer ergens halverwege de bodem en de top van de eerste stijging van de seculaire trend. En als we het hebben over een ‘eerste fase’, dan wordt deze logischerwijs opgevolgd door een vervolgfase. De vraag blijft alleen: wanneer komt die?

China cruciale factor Ook hiervoor moeten we terug in de tijd. Het is immers noodzakelijk om de oorzaken van de aanvankelijke stijging van het grond-

Nico Pantelis is hoofdanalist van Slim Beleggen, een gespecialiseerde advieswebsite in de Benelux. Twitter: @SlimBeleggen

stoffencomplex te begrijpen. De monumentale draai na de eeuwwisseling kwam tot stand door twee drijfveren: een slinkend aanbod en een stijgende vraag. De daling van het aanbod kwam er door de jarenlange berenmarkt in grondstoffen. Mijnbouwbedrijven stopten massaal met investeren, wat de productie zwaar onder druk zette. De krapte op de markt deed zich onmiddellijk voelen toen de vraag aantrok. Die stijging in de vraag naar grondstoffen kwam uit de groeimarkten, met China op kop. Het land tekende jaarlijkse groeipercentages op van boven 12%, waar de meeste westerse landen enkel nog van konden dromen. Grondstoffen stonden in vuur en vlam dankzij de Chinese vraag, maar het groeitempo was onmogelijk vol te houden. Ook China liep een flinke deuk op tijdens het globale financiële infarct van 2008. Toch wisten de Chinezen de groei altijd boven 7% te houden, nog altijd een veelvoud van de westerse tegenhangers, maar te laag volgens de marktwaarnemers. Het negatieve sentiment in combinatie met hogere voorraden deed grondstoffen de voorbije jaren de das om. Maar zoals


gezegd, we noteren nog altijd beduidend boven de bodems van aan het begin van de 21ste eeuw. En dit is niet onbelangrijk.

Vervolg van de supercyclus Het tekent immers de afronding van de eerste fase en het begin van de tweede fase voor de supercyclus van grondstoffen. We zijn ervan overtuigd dat we ons opnieuw aan de vooravond van een meerjarige stijging van de grondstoffenprijzen begeven. We hoeven het antwoord niet ver te zoeken: China. Ook nu weer zal het land in grote mate instaan voor de volgende stijgingsfase van de grondstoffencyclus. Terwijl in de eerste fase vooral de Chinese overheid instond voor de stijgende vraag naar grondstoffen – door investeringen in infrastructuur, wegen, bruggen en steden – zal ditmaal de Chinese consument instaan voor de grootste bijdrage. Hiervoor hoef je maar te kijken naar het besteedbare inkomen van de gemiddelde Chinees. In 2004 bedroeg dit nog 8.500 yuan per jaar (+/- 1.400 USD). Vandaag ontvangt een Chinese werknemer al bijna 25.000 yuan per jaar, of omgerekend 4.200 dollar. Nog steeds verwaarloosbaar ten opzichte van werknemers in het Westen, maar wel een quasi verdrievoudiging van het besteedbare inkomen op nog geen tien jaar tijd. En dat vertaalt zich ook rechtstreeks in de consumptiecijfers uit China. De Chinezen laten hun yuans immers rollen als nooit tevoren. Zoals u uit bijstaande grafiek kunt aflezen, steeg de Chinese consumptie in een vergelijkbare mate als de toename van het besteedbare inkomen. We

A1) CRB index gedurende 20 jaar Bron: www.StockCharts.com

verwachten dat het gemiddelde Chinese gezin de spaarquota in de komende jaren stelselmatig zal laten dalen, waardoor we een extra katalysator in de bestedingen zullen zien. U begrijpt het al: dankzij de Chinese consument zullen de gemiddelde prijzen voor de belangrijkste grondstoffen – olie, gas, koper, zink, tarwe, sojabonen, mais – fors de hoogte ingaan. We blijven ervan overtuigd dat de volgende fase in de supercyclus voor grondstoffen langer, maar vooral beduidend hoger kan gaan dan de eerste fase. De eerste signalen over een economische heropleving van China bieden zich week na week aan.

De huizenmarkten stabiliseren, de kredietaanvragen stijgen en het consumentenvertrouwen zit weer in de lift. We blijven erbij: de grootste verrassingen zullen in de komende jaren uit China komen. We blijven daarom binnen een gemiddelde beleggingsportefeuille de voorkeur geven aan een flinke positie in grondstoffen. Een goede mix aan producenten, toeleveranciers en servicebedrijven kan in een dergelijk klimaat wonderen verrichten voor uw vermogen. Meer weten? Download de Gratis Goudgids van Slim Beleggen http://slimbeleggen.net/gratisgoudgids-tradersmagazine/

A2) Chinese consumptie Bron: TradingEconomics


ETC’s – eenvoudig, transparant, flexibel

Professioneel

grondstoffen traden » Je kunt op veel manieren en met verschillende financiële producten in grondstoffen beleggen. Als belegger kun je kiezen tussen beleggingen in ETF’s op future- of aandelenindices en beleggingen in afzonderlijke titels via ETC’s. Als je optimaal wilt beleggen is het noodzakelijk om de verschillen tussen deze twee te kennen. «

Het afbeelden van grondstofprijzen Toen in 1957 voor het eerst geprobeerd werd om een index voor grondstoffen op te stellen, vormde het resultaat nog lang geen basis voor een echte belegging. Het Commodity Research Bureau (CRB) bracht toen de zogenaamde “CRB Index” uit, die daadwerkelijke grondstofprijzen op de wereldbeurzen zo precies mogelijk moest afbeelden. Het probleem van deze index was helaas dat hun methode niet met de marktrealiteit overeenstemde. Beleggers in grondstoffen handelen immers niet in het product zelf, maar in verschillende producten die be-

Petra Dentlinger justETF.com

loven dichtbij de daadwerkelijke grondstoffenprijs te zitten.

Futures op grondstoffen Het dichtst bij de werkelijke grondstoffenprijs komen futures. Dit zijn op de toekomst gerichte contracten die koper en verkoper verplichten om een afgesproken hoeveelheid op een bepaald tijdstip tegen een vastgelegde prijs af te nemen respectievelijk te leveren. Omdat beleggers op de vervaldatum niet daadwerkelijk een scheepslading kolen willen krijgen, verkopen ze de future voor de vervaldatum, om in plaats daarvan een nieuwe future te kopen, die een latere vervaldatum heeft. In beursjargon heet dit ‘doorrollen’. Bij het doorrollen kunnen verstoringen van de prijs ontstaan. Afhankelijk van de richting die de prijsverstoring neemt, heet dit effect ‘contango’ of ‘backwardation’. Over contango heb je het wanneer de prijs van contracten die op korte termijn verlopen lager ligt dan die van

contracten met een latere vervaldatum. Het omgekeerde geval wordt backwardation genoemd. Dit effect wordt ten dele veroorzaakt door de ‘convenience yield’, de premie die de bezitter van de grondstof krijgt voor het ter beschikking hebben hiervan. Deze premie is bedoeld om de kosten voor de opslag van de grondstof te dekken. Backwardation doet zich vooral voor wanneer de voorraden schaarser worden en de onzekerheid op de markt toeneemt. Hierdoor ontstaan er bij een grondstofprijs die in contango is ‘rol-verlies’, aangezien de kosten voor een nieuw contract hoger liggen. In het geval van backwardation kan er bij het doorrollen vanwege een dalende termijnkoers ‘rol-winst’ behaald worden. Op die manier vormt het rol-rendement naast het spot-rendement (winst of verlies vanwege verandering van de grondstofprijs) een belangrijke factor voor het succes van een grondstoffenbeleg-


ging. Daarnaast vormt de collateral yield’ (opbrengst uit rente op de margins) een deel van het rendement. Voor beleggers die op de middellange tot lange termijn gefocust zijn, kan het continue doorrollen tot grote verliezen leiden. De grootste rol-verliezen hebben zich de afgelopen jaren in de energiesector en de veehouderijsector voorgedaan. Aanbieders hebben adequaat gereageerd en de producten aan het forwardrolling aangepast. In plaats van constant de contracten voor de eerstvolgende contracten te ruilen wordt er naar contracten doorgerold waarvan de vervaldatum verder in de toekomst ligt of vroeger dan in de index te zien is. Op die manier worden het roll-verlies beperkt. Zulke producten worden ook ‘longer dated’ of ‘enhanced’ genoemd. Voor beleggingen in grondstoffen geldt dat niet alleen de verwachting van stijgende grondstofprijzen, maar ook de beoordeling van de futurescurve en zijn ontwikkeling een doorslaggevende rol spelen bij het beleggen in grondstoffen.

Grondstoffen-ETF’s Om het roll-proces niet zelf te hoeven uitvoeren kun je in plaats van direct in futures te beleggen in een financieel product beleggen dat dit voor je doet. De bekendste van deze producten zijn op de vier grote grondstoffenindices gebaseerd. Die omvatten meteen een flink aantal grondstoffen, waardoor ze de belegger ook nog een deel van de diversificatie uit handen nemen. De middelen die deze

A1) Diversificatie van de vier belangrijkste grondstoffenindices Naast de waardering van de afzonderlijke grondstofsectoren is ook het aantal geïndexeerde grondstoffen van groot belang. Bron: standardandpoors.com, rogersrawmaterials.com, jeffries.com, djindexes.com; datum: januari 2012

indices afbeelden zijn de ‘Exchange Traded Products’ (ETP´s: ETF’s & ETC´s), zogenaamde “aan de beurs verhandelde indexfondsen”.

Grondstoffenindices De bekendste grondstoffenindices zijn de Dow Jones UBS Commodity Index, de S&P Goldman Sachs Commodity Index (GSCI), de Rogers International Commodity Index (RICI), en de Thomson Reuters Jeffries CRB. Alle vier beelden deze indices de grondstoffenmarkt met termijncontracten af. De samenstelling van de grondstoffen kan jaarlijks aan de index aangepast worden. De criteria en daarmee ook de bestanddelen van de indices zijn fundamenteel anders. De Dow Jones UBS Commodity wordt op basis van de economische betekenis van de verschillende grondstoffen samengesteld. Naast diversificatie spelen continuïteit en handelsliquiditeit een rol bij de waardering van de index. Vergeleken met de rest biedt deze index met de verde-

ling over de sectoren energie, agrarische grondstoffen, edelmetalen en industriemetalen de beste diversificatie. Daaraan draagt ook de beperking tot maximaal 15 procent per grondstof en maximaal 33 procent per sector bij. De S&P GSCI beeldt de belangrijkste grondstoffen af aan de hand van de gemiddelde wereldproductie van de laatste vijf jaar. Op dit moment omvat de index 24 grondstoffen, waarbij de focus vanwege de oriëntering op de wereldproductie op energie ligt. Alleen al ruwe olie (Brent en WTI samen) vormt rond de 51 procent van de index. De Rogers International Commodity Index biedt met 38 verschillende grondstoffen het breedste palet. De index wordt samengesteld op basis van het wereldwijde verbruik en de betekenis in de wereldhandel. Ook in deze grondstoffenindex is de energiesector met 44 procent het grootste bestanddeel. De Thomson Reuters Jeffries CRB omvat momenteel 19 ver-


Vermogen onder beheer miljoenen euro’s

Management Expense Ratio

Dow Jones UBS Commodity Index en subindices/soortgelijke indices DE000A0H0728

iShares Dow Jones-UBS Commodity Swap (DE)

441

0,46%

GB00B15KY989

ETFS All Commodities DJ-UBSCI

321

0,49%

IE00B4WPHX27

ETFX DJ-UBS All Commodities 3M Forward Fund

44

0,55%

GB00B15KYH63

ETFS Agriculture DJ-UBSCI

331

0,49%

GB00B0CTWC01

ETFS Brent Oil 1-month

265

0,49%

GB00B15KXQ89

ETFS Copper

220

0,49%

GB00B15KXV33

ETFS WTI Crude Oil

148

0,49%

GB00B15KYG56

ETFS Industrial Metals DJ-UBSCI

132

0,49%

JE00B24DKC09

ETFS Daily Short Gold

88

0,98%

JE00B2NFTS64

ETFS Daily Leveraged Silver

82

0,98%

S&P Goldman Sachs Commodity Index en subindices/soortgelijke indices LU0203243414

EasyETF S&P GSCI Capped Commodity

149

0,30%

004849178

UBS ETC SPGSCI Constant Maturity

47

0,50%

FR0010821744

Amundi ETF Commodities S&P GSCI Metals ETF

33

0,30%

LU0721447240

Lyxor ETF S&P GSCI Aggregate 3 months Forward

4

0,35%

Thomson Reuters Jeffries CRB en subindices FR0010270033

Lyxor ETF Commodities CRB

486

0,35%

FR0010346205

Lyxor ETF Commodities CRB Non-Energy

158

0,35%

Rogers International Commodity Index en subindices LU0259321452

RICI enhanced Agriculture

197

0,85%

LU0249326488

Market Access Rogers Intl. Commodity

184

0,85%

LU0259320728

Market Access RICI-Metals

33

0,30%

T1) Met ETP’s in grondstoffen en grondstoffensectoren beleggen Tabel 1 geeft een overzicht van ETF’s op de brede grondstoffenindices en de bijbehorende subindices. Het volume geeft een beeld van de vraag naar de ETF’s. De totale-kosten-ratio geeft een indicatie van de lopende kosten die jaarlijks binnen het fonds ontstaan. Bron: Global Commodity ETP Quarterly / Data per eind september 2013

schillende grondstoffen. Afhankelijk van hun liquiditeit worden ze in vier groepen ingedeeld, waarin ze even zwaar tellen. Deze bijzondere constructie zorgt ervoor dat agrarische

grondstoffen met 41 procent het best vertegenwoordigd zijn. Daartoe behoren landbouwgoederen, levend vee en voedingsmiddelen. De agrarische sector is in drie

categorieën onderverdeeld. Met momenteel twintig verschillende grondstoffen is de diversificatie echter minder dan die van de Rogers International Commodity Index. Dankzij het


maandelijkse herbalanceren voorkomen twee van de vier grondstoffenindices samenklontering gedurende het jaar. Hierdoor wordt de overheersing van een positie door een prijsstijging verhinderd. De Rogers International Commodity Index en de Thomson Reuters Jeffries CRB stellen de bestanddelen bij de maandelijkse aanpassing steeds bij tot de oorspronkelijke waardering. Dit zorgt er ook voor dat er elke maand winsten van grondstoffen

Welke index moet je als onderliggende waarde kiezen? In principe kun je zeggen dat de kosten voor het afbeelden van een index gewoonlijk toenemen naarmate het aantal grondstoffen in een index hoger is. Een andere kostenfactor is de handelsliquiditeit van de verschillende grondstoffen: Hoe lager de liquiditeit, des te hoger zijn de kosten. Naast beleggingen in hele grondstoffenmanden, wat de vier geïntroduceerde indices afbeelden, zijn er ook diverse subindices van de verschillende sectoren. Zo kun je zeer comfortabel met ETP’s in een mandje met edelmetalen, agrarische grondstoffen of energiegrondstoffen beleggen. En met short- of hefboom-ETF’s is het ook mogelijk om op dalende grondstoffenprijzen in te zetten of met hefbomen te beleggen. Op dagbasis leveren deze producten nauwkeurig het verwachte short of dubbele rendement van de betreffende index. Als belegger voor de langere termijn moet je hier echter wel op de padafhankelijkheid letten die door de constructie van de

A2) Goudkoers vanaf 2009 Hier ziet u de goudkoers vanaf 2009. Na de top van 2011 bevind de goudkoers zich in een neerwaartse trend. Bron: www.goldprice.org

short- en hefboom-indices ontstaat. Doordat de index dagelijks opnieuw gereset wordt, kan bijvoorbeeld het resultaat van een short-belegging in de loop van de tijd steeds meer van de verwachting gaan afwijken. Wie niet door middel van contango-gevoelige futures in grondstoffen wil beleggen, kan met aandelen een omweg nemen. Aandelen in goudmijnen of bijvoorbeeld aandelen in oliemaatschappijen zijn alternatieven om direct in grondstoffen te beleggen, zonder invloed van rol-rendementen. Daarentegen spelen hierbij politieke risico’s, de winningskosten en het management een grote rol. Wanneer politieke spanning bijvoorbeeld tot problemen bij de productie leidt, heeft dat negatieve invloed op de aandelenprijs, terwijl de prijs van de gewonnen grondstof vanwege de ontstane schaarste stijgt. Diverse aanbieders van ETF’s hebben producten op producen-

ten van grondstoffen ontwikkeld. Je kunt bijvoorbeeld met een ETF van ETF Securities en DAXglobal® Gold Miners Index beleggen. Deze index geeft toegang tot aandelen van internationale goudproducenten. Als je zonder invloed van rolrendementen in grondstoffen wilt beleggen, kun je ook kiezen voor producten die op de spotprijs gebaseerd zijn. Dit is met edelmetalen en ten dele ook met industriële metalen mogelijk.

ETF’s vs. ETC’s Als je op de prijsontwikkeling van afzonderlijke grondstoffen wilt inzetten, kun je dat niet door middel van ETF’s doen. De reden hiervoor is dat er UCITS regelgeving fondsen verplicht om voldoende spreiding aan te brengen in de onderliggende beleggingen. Een afzonderlijke grondstof is dus te geconcentreed om in een UCITS ETF structuur aan te kunnen bieden Om die reden ontwikkelde men een

open nu een bij saxo ba en ontvang

een gratis Jaarabonnement

op traders’ magazine

*bij een storting van € 10.000 en het voltooien van 1 transactie

ga naar http://nl.saxobank.com/traders

n rekening ank


Vermogen onder beheer in miljoenen euro’s

totale kostenratio

Goud, fysiek gedekt JE00B1VS3770

ETFS Physical Gold

Euronext

3682

0,39%

GB00B00FHZ82

ETFS Gold Bullion Securities

Euronext

3334

0,40%

013910159

ZKB Gold ETF (CHF)

SIX Swiss Exchange

2703

0,40%

IE00B579F325

Source Physical Gold

London Stock Exchange

1383

0,29%

004753354

ZKB Gold ETF (USD)

SIX Swiss Exchange

1315

0,40%

A0S9GB

Xetra Gold

Deutsche Boerse

1253

0,36%

T2) Met ETC’s in fysiek goud beleggen Tabel 2 levert een overzicht van de fysiek gedekte ETC’s. Het volume geeft een beeld van vraag naar de ETC’s. De totale-kosten-ratio geeft een indicatie van de lopende kosten die jaarlijks binnen de ETC’s ontstaan. Bron: Global Commodity ETP Quarterly

nieuwe soort aan de beurs verhandelde producten, namelijk de ‘Exchange Traded Commodities’ (ETC), oftewel “aan de beurs verhandelde grondstoffen”. Het fundamentele verschil tussen ETF’s en ETC’s is dat ETC’s juridisch gezien geen fondsstructuur hebben, echter de structuur van een gesecuritiseerde obligatie. Om de zekerheid van ETC’s ten opzichte van obligaties te verhogen, wordt er een waarborg gestort die onafhankelijk van de insolventie van de aanbieder gebruikt kan worden. Er is ook net als bij een fonds een onafhankelijke trustee, die de belangen van de ETC houders waarborgt. Als onderpand worden meestal hoogwaardige staatsobligaties of fysieke (edel-)metalenvoorraden gebruikt.

ETC’s op goud De fysieke dekking werkt doordat er daadwerkelijk fysieke voorraden van het desbetreffende metaal verhandeld en in speciale kluizen opgeslagen

worden. Deze voorraden dienen dan als waarborg voor de ETC. Edelmetalen die vaak voor dit doeleinde gebruikt worden, zijn goud, zilver, platina en palladium. Goud maakt volgens een onderzoek van ETF Securities, met meer dan 85 procent, met afstand het grootste deel van de edelmetalenmarkt uit. ETC’s op goud zijn een interessant alternatief voor het opslaan van fysiek goud in de eigen kelder, vooral wanneer je het niet altijd wilt blijven houden. Bij ETC’s wordt goud voornamelijk in de vorm van baren van 400 ounces fijn goud (ongeveer 12,5 kilo) verhandeld. De handel met deze baren is uiterst liquide en daardoor kostenefficiënt. Hier profiteren beleggers ook van, door kleine spreads en lage lopende kosten voor de bewaring van de baren. Bij ETC’s op goud kun je bovendien zelf de opslagplaats kiezen. Je kunt bij de ETFS Physical Swiss Gold bijvoorbeeld Zürich als alternatief voor London kiezen. Aanbieders adverteren

daarnaast met het fyiek leveren van het goud waarop de beleggers recht hebben. In geval van Gold Bullion Securities is het sinds dit jaar mogelijk om de positie in de ETC om te zetten in fysieke gouden munten.

Conclusie Uiteindelijk hebben de fysiek gedekte ETC’s, vooral de handel in edelmetalen aanzienlijk vereenvoudigd. Beleggers hoeven zich geen zorgen meer te maken over transport en opslag en kunnen zich met de handel zelf bezighouden. Wie liever in brede marktindices belegt, moet zich van tevoren goed in hun samenstellingen verdiepen. Vaak kun je, ondanks alle diversificatie, een bepaald zwaartepunt ontdekken, dat beleggers kennen en dat ze eventueel door middel van bijkopen moeten vereffenen. Als het om een futures-index gaat, is het bovendien belangrijk om te weten wanneer doorgerold wordt, zodat mogelijke verliezen door contango geminimaliseerd kunnen worden.

neem nu een jaarabonnement op traders’ en ontvang gratis 2 kaartjes naar

World of Trading op 8 april in amsterdam

voor slechts 150 euro ga naar www.tradersbenelux.nl/abonneren


Grondstoffen kunnen het risico / rendementsprofiel van een portefeuille aanzienlijk verbeteren

Spreiding aanbrengen met

grondstoffentrackers

Philippe Roset, CFA Hoofd Benelux bij ETF Securities. Philippe is sinds 2008 actief binnen de ETF industrie en biedt oplossingen voor beleggers in de Benelux die op zoek zijn naargrondstoffen- en valuta-exposure

» Een van de aantrekkelijkste kenmerken van grondstoffen is hun lage tot negatieve correlatie op lange termijn ten opzichte van andere belangrijke vermogenscategorieën. Dit betekent dat wanneer grondstoffen worden toegevoegd aan een portefeuille van aandelen en obligaties, op lange termijn het risico-rendementsprofiel ervan vaak verbetert. «

Grote pensioenfondsen en stichtingen beschouwen grondstoffen al langer als een aparte vermogenscategorie. Sinds ETF Securities in 2003 grondstoffen-Exchange Traded Products (ETP’s / trackers) introduceerde is het beleggen in grondstoffen toegankelijk gemaakt voor een breder beleggerspubliek. Trackers bieden een gemakkelijke, kosteneffectieve en liquide manier om toegang te krijgen tot de grondstoffenmarkten, door middel van effecten die verhandeld worden op gereguleerde beurzen. De twee belangrijkste typen zijn (1) fysiek gedekte trackers die de spotprijzen volgen van bijvoorbeeld edel- of industriële metalen, en (2) trackers die de rendementen van op futures gebaseerde grondstoffenindices volgen.

1) Op fysieke grondstoffen gebaseerde trackers De makkelijkste manier om in grondstoffen te beleggen is door middel van trackers die de spotprijzen van de fysieke grondstof volgen. Dit is bijvoorbeeld mogelijk in geval van goud, zilver platina en palladium . Om de spreidingsvoordelen van grondstoffen te schetsen illustreert onderstaande tabel de risico/rendementsverhouding, gemeten over een periode van 10 jaar, van een hypothetische gediversifieerde portefeuille, bestaande uit 60% aandelen en 40% obligaties. Vervolgens geven we aan hoe de portefeuille fluctueert, indien 5% in fysiek goud wordt geïnvesteerd. In dit voorbeeld gaat het historisch rendement omhoog, terwijl het risico, gemeten naar volatiliteit, lager is

dan de oorspronkelijke portefeuille. De belangrijkste reden hiervoor is dat de prijzen van grondstoffen niet exact hetzelfde bewegen als aandelen of obligaties (lage correlatie) en hierdoor een dempend effect hebben.

2) Op futuresindices gebaseerde trackers Behalve fysieke edel- en industriële metalen zijn de meeste grondstoffen moeilijk te verhandelen, omdat ze heterogeen zijn (in kwaliteit, gewicht, type, waarde en oorsprong), de opslag ervan voor een langere periode een probleem kan vormen vanwege bederfelijkheid en ze moeilijk te vervoeren zijn. Futures lossen deze problemen op, omdat dit gestandaardiseerde contracten zijn en hier een efficiënte en liquide markt voor be-


staat. Aangezien beleggen in grondstoffenfutures niet hetzelfde is als het effectief eigenaar worden van de grondstof, bestaat er ook een verschil tussen de rendementen van de futures- en de spotprijs. Het rendement op de grondstoffenfutures, en dus ook het rendement van de grondstoffentrackers die deze volgen, wordt bepaald door drie factoren: 1) wijzigingen in de prijs van het futurescontract, 2) de kosten of opbrengsten van het doorrollen (roll yield) en 3) de opbrengst van het onderpand. De roll yield is negatief als de prijs van het futurescontract dat afloopt en verkocht moet worden lager is dan de prijs van het futurescontract met een langere looptijd, dat aangekocht wordt om opnieuw te investeren. Dit wordt contango genoemd. Als de prijzen in de toekomst lager zijn dan de huidige prijzen is er sprake van backwardation en dat betekent dat de roll yield positief rendement oplevert. Voor een allocatie naar een brede grondstoffenindex is het slim om rekening te houden met de kosten van het doorrollen van de onderliggende futurescontracten. De ETFX DJ-UBS All Commodities 3 month Forward ETF is een voorbeeld waarbij dit gebeurt. De gemiddelde looptijd van futurescontracten in de onderliggende index bedraagt 5 maanden, ten opzichte van 2 maanden bij de klassieke index. De futurescurve is vaak minder steil voor contracten met een iets langere looptijd, hierdoor is de negatieve roll yield lager. Daardoor is het rendement op de langere termijn een stuk beter dan bij de klassieke indices.

T1) Verbetering rendement / risico door toevoegen van goud Rendement

Risico

Aandelen

7.40%

16.60%

Obligaties

5.10%

3.90%

Goud

14.00%

19.70%

60% Aandelen, 40% Obligaties

6.50%

10.60%

57.5% Aandelen, 37.5% Obligaties, 5% Goud

7.00%

10.30%

Aandelen = MSCI AC World Index, Obligaties = Barclays Capital Bond Composite-Global Index, Goud = LBMA PM Fixing. Data op jaarbasis in USD, per 31 augustus 2003 - 31 augustus 2013; bron: ETF Securities, Bloomberg ________________________ 1

Gold Bullion Securities, ETFS Physical Gold, ETFS Physical Silver, ETFS Physical Platinum, ETFS Physical Palladium.

Conclusie Grondstoffen kunnen aanzienlijke diversificatievoordelen opleveren voor een beleggingsportefeuille. Trackers hebben deze vermogenscategorie op een gemakkelijke, kosteneffectieve en liquide manier toegankelijk gemaakt. Beleggers beschikken tegenwoordig over verscheidene mo-

gelijkheden als zij in grondstoffen willen beleggen. Zij kunnen spotprijzen volgen met fysiekgedekte trackers, of gebruik maken van trackers die op een slimme manier een breed gespreide grondstoffenindex volgen. For more information go to http://www.etpedia.com/

G1) Klassieke versus 3 Month Forward index vergelijking Cumulatieve index rendementen van15 augustus 2003 tot 15 augustus 2013, in USD. Augustus 2003 = 100 Bron: ETF Securities, Bloomberg


Een grondstof-ETF is niet altijd wat een belegger denkt dat het is

Grondstoffen delven met ETF´s » Met ETF´s is gemakkelijk in grondstoffen te beleggen. Maar er is de nodige verwarring onder beleggers over spotprijs, termijncontract en rolrendement «

Door Maarten van der Pas ETF´s hebben grondstoffen als beleggingscategorie toegankelijk gemaakt voor particuliere beleggers. Waren grondstoffen tot voor pakweg 15 jaar geleden het domein van grote institutionele partijen, met ETF´s zijn ze ook bereikbaar voor de massa. Grondstof-ETF´s hebben een sterke groei doorgemaakt vanuit de perceptie dat grondstoffen onderdeel zijn van de langetermijnsamenstelling van een beleggingsportefeuille. Tot aan de economische crisis droegen ook de fors stijgende koersen van grondstoffen bij aan de

Marten van der Pas Maarten van der Pas is financial markets editor bij Morningstar.

populariteit van dit type beleggingsfondsen. Grondstoffen kunnen een rol spelen in een gebalanceerde spreiding van een beleggingsportefeuille. Het niet-correlerende rendement van grondstoffen met andere activa, heeft ervoor gezorgd dat grondstoffen voor een goede diversificatie zorgen binnen de traditionele mix van aandelen, obligaties en cash. Al geldt – zoals bij elk beleggingsproduct – dat beleggers zich bewust moeten zijn van wat ze werkelijk kopen als ze in een grondstof-ETF stappen. In berichten over grondstoffen gaat het vaak over de spotprijs. Dat is de actuele prijs of koers die betaald moet worden bij onmiddellijke levering van een grondstof. Veel beleggers gaan er vanuit dat de ETF´s die beleggen in grondstoffen, hen de mogelijkheid bieden om te beleggen in deze spotprijzen van bijvoorbeeld goud, olie, koper, maïs of varkensvlees. In de meeste gevallen is dit echter niet vanzelfsprekend. En zelfs in

het geval van een fonds, dat een grondstof fysiek aanhoudt, is er geen zuivere blootstelling aan de spotprijs.

Niet altijd de spotprijs Er zijn ruwweg twee soorten grondstof-ETF´s. Ten eerste fondsen die een grondstof daadwerkelijk kopen en in bezit hebben. Met name metalen als goud, zilver, platina en palladium lenen zich voor deze fysieke fondsen. Deze metalen zijn eenvoudig te standaardiseren en niet duur om op te slaan (dat is een heel ander verhaal bij vaten olie of levend vee). Het zijn grondstoffen waarbij een kleine hoeveelheid een grote waarde vertegenwoordigt. Een fysiek grondstof-ETF biedt de meeste blootstelling aan de actuele koers van een grondstof op de spotmarkt. In onderstaande tabel staan de grootste fysieke ETF’s in goud, zilver en platina vermeld (gemeten naar assets under management ofwel beheerd vermogen).


Beleggen in futures Fysieke grondstof-ETF´s vormen de minderheid. Ten tweede zijn er fondsen die de belegger toegang bieden tot de koersbewegingen van futures of termijncontracten van één enkele grondstof, bijvoorbeeld olie, aardgas, koper of een index die bestaat uit termijncontracten zoals DJ-UBS Commodity Index of Deutsche Bank Liquid Commodities Index. Futures geven de mogelijkheid om een grondstof te kopen of te verkopen op een vooraf vastgestelde datum tegen een vastgestelde prijs. De prijs van een termijncontract verschilt sterk en is afhankelijk van een aantal elementen, zoals overslagkosten (olietankers, graansilo’s) en de seizoensvraag (bij een verwachte koude winter kan de prijs van futures op aardgas stijgen). Op die manier kunnen de rendementen van ETF´s die beleggen in grondstof futures, verschillen van de bewegingen in de spotprijs van de onderliggende grondstoffen.

Roll Returns of rolrendement Het verschil in rendement. van een ETF ten opzichte van de spotprijs, wordt ook beïnvloed door het feit dat grondstoffenfondsen hun futures moeten doorrollen als de vooraf vastgestelde datum is bereikt. Bijvoorbeeld: een future die blootstelling biedt aan de prijs van een vat Brent-olie over één maand, zal een maand later op de vooraf vastgestelde datum in werking treden. Een ETF die deze future volgt zal het contract moeten verkopen, om te voorkomen dat de olie daadwerkelijk geleverd zal worden. Vervolgens moet de ETF een nieuw termijn-

T1) De grootste fysieke ETF´s in goud, zilver en platina Net Fonds grootte Expense Ratio EUR (mln)

ISIN

De 3 grootste fysieke goud-ETF´s ZKB Gold ETF (CHF)

5.3 mrd

0,40

CH0047533523

ETFS Physical Gold ETC

3.2 mrd

0,39

JE00B1VS3770

ETFS Gold Bullion Securities ETC

3.1 mrd

GB00B00FHZ82

De 3 grootste fysieke zilver-ETF´s ZKB Silver ETF (CHF)

1.2 mrd

0,60

CH0183135992

ETFS Physical Silver ETC

508.9 mln

0,49

JE00B1VS3333

Julius Bär (CH) Physical Silver-CHF A

237.9 mln

0,66

CH0106405860

De 3 grootste fysieke platinaETF´s ZKB Platinum ETF CHF

337.0 mln

JE00B1VS2W53

ETFS Physical Platinum ETC

325.7 mln

0,40

CH0183136057

Source Physical Platinum P-ETC

122.7 mln

0,39

IE00B40QP990 Bron: Morningstar 3/12/2013.

contract aankopen zodat het de onderliggende waarde kan blijven volgen. Grondstoffen-ETF´s die de prijs van futures volgen moeten dit op regelmatige tijdstippen doen. Het herhaaldelijk doorrollen van futures resulteert in een ‘rolrendement’ (roll return of roll yield). Dit is de belangrijkste oorzaak van rendementsverschillen tussen de verschillende ETF types. Het rolrendement wordt verklaard door het verschil in de prijs van huidige en toekomstige termijncontracten. Rolrendementen kunnen zowel positief als negatief zijn, afhankelijk van de helling (richtingscoëfficiënt) van de future curve van de betreffende grondstof of index. Indien de future curve een opwaartse helling heeft, betekent dit dat de toekomstige prijs hoger is dan de huidige koers.

Ook bekend als contango. Dat resulteert in een negatief rolrendement. Hoe dit werkt? Elke periode zal de ETF relatief laag geprijsde futures verkopen en relatief hoog geprijsde contracten aankopen. Het proces waarbij laag verkocht en hoog aangekocht wordt, resulteert in een negatief rolrendement. Dit fenomeen was erg actueel tijdens de grondstoffenhausse. Rond 2008 kwam er een einde aan een lange periode van prijsstijgingen voor grondstoffen die vooral waren gebaseerd op meer vraag naar materialen in opkomende landen als China en India. Sinds de financiële crisis zijn grondstofkoersen flink gedaald. Maar wat als de futurecurve neerwaarts verloopt waarbij de toekomstige prijs lager is dan de huidige koers? Dit heet backwardation en zorgt voor een po-


sitief rolrendement. De ETF zal elke periode termijncontracten verkopen tegen een hogere prijs en aankopen tegen een lagere prijs.

Gevolgen van en òmgaan met rolrendementen Het rolrendement zorgt ervoor dat het rendement van grondstoffenindices en van ETF’s verschilt van het spotprijsrendement. Neem als voorbeeld een jaar waarin de koers van ruwe olie fors stijgt. Het verschil in rendement van ETF´s op ruwe olie en de spotprijs kan dan aanzienlijk verschillen, waarbij de ETF´s achterblijven. Dit is het gevolg van de steile opwaartse futures curve, wat resulteert in een negatief rolrendement. Een betere replicatie van het spotprijsrendement is voor de aanbieders van ETF´s, die de grondstoffenmarkten volgen als het vinden van de Heilige Graal. Door de overslagkosten is het erg onwaarschijnlijk dat fysieke replicatie van olie, gas of landbouwproducten de oplossing

zal brengen. Er zijn wel strategieën die deze uitdaging het hoofd kunnen bieden. Zo kan belegd worden in futures die verder weg op de future curve liggen (3 maanden in plaats van 1 maand). Dit helpt om het rol effect te verminderen, echter biedt het geen eenduidige oplossing. Maar dit is geen eenduidige oplossing en de resultaten zullen gemengd zijn. Er zijn ook strategieën beschikbaar die nog een stap verder gaan en op actieve wijze de verliezen proberen te beperken, wanneer de futures markten in contango verkeren. Aan de andere kant proberen deze strategieën ook de winsten van het doorrollen te maximaliseren op het moment dat de futures zich in een toestand van backwardation bevinden.

Conclusie ETF´s hebben een breder publiek geholpen toegang te krijgen tot de grondstoffenmarkt. Hoewel deze democratisering alle beleggers voordelen

biedt, heeft dit ook geleid tot een gestegen verwarring onder beleggers die geen ervaring hebben met de sector en de ETF´s die deze volgen. Beleggers dienen zich bewust te zijn dat grondstof-ETF´s geen weerspiegeling bieden van de spotprijs. De meest nauwe aansluiting aan de spotprijs wordt geboden door ETF´s die aan fysieke replicatie doen en de grondstoffen fysiek aanhouden. ETF´s die de onderliggende grondstoffen niet fysiek aanhouden, bieden beleggers het rendement van de futures waarin ze beleggen. Deze vorm van beleggen brengt een aantal specifieke overwegingen met zich mee, waarbij rekening gehouden dient te worden met een afwijkend rendement (zowel positief als negatief) als gevolg van het doorrollen van de termijncontracten. Met dank aan Ben Johnson, directeur ETF research Europa (bij Morningstar)

T2) Top 7 ETF´s in industriële metalen ETF

Total Ret YTD (Mo-End) EUR

Total Ret Annlzd 3 Yr (Mo-End) EUR

Base currency

ETFS Tin ETC

-6,99

-5,09

USD

JE00B2QY0H68

ETFS Lead ETC

-16,89

-6,19

USD

JE00B2QY0436

SPGS Copper ER ETN

-14,38

-8,04

USD

JE00B3PLR968

RBS RICI Enhcd Industrial Metals Idx ETC

-17,39

-8,16

EUR

NL0009360734

Source S&P GSCI Copper TR T-ETC

-15,35

-8,26

USD

ETFS Copper ETC

-17,39

-9,66

USD

GB00B15KXQ89

ETFS Zinc ETC

-18,22

-10,27

USD

GB00B15KY872

Net Expense Ratio

0,94

ISIN

XS0470829432

Bron: Morningstar 3/12/2013, ETFs in Morningstar-categorie ‚grondstoffen - industriële en brede materialen‘, gerangschikt op geannualiseerd rendement over 3 jaar)

top traders aan het woord in traders’ digitale

top traders special verkrijgbaar vanaf januari

registreer u nu gratis ga naar www.tradersbenelux.nl/registreer

Photo credit: Håkan dahlström


Golf aan inflatie in de maak

Waar blijft de inflatie? » Terwijl de schuldenberg alsmaar groter wordt en de monetaire ingrepen steeds drastischer worden, is er van inflatie nauwelijks sprake. Steeds meer beleggers stellen hier hardop vragen bij. «

Al maanden, jaren zelfs, schrijven we dat de aandelenmarkten hoger kunnen. Een belangrijke drijfveer was en blijft het negatieve beurssentiment. En hoe hoger de markten kruipen, des te sterker het pessimisme wordt: een wonderlijke vaststelling. In het verleden was het steeds zo dat de stemming onder beleggers van neutraal

Nico Pantelis is hoofdanalist van Slim Beleggen, een gespecialiseerde advieswebsite in de Benelux. Twitter: @SlimBeleggen

evolueerde naar positief tot euforisch naarmate de beurzen hoger klommen. Maar vandaag hoor je niets anders dan kritiek en gemor. Het voorbije kwartaal was in dit opzicht niet anders. Terwijl beleggers hun neus ophaalden voor aandelen, tekenden enkele beurssegmenten hun beste prestatie in jaren op. De traditionele beursindices lieten een kwartaalstijging van 2,5 procent (Dow Jones) tot 5 procent (S&P 500) zien, maar groeisegmenten zoals technologie boekten een kwartaalwinst van maar liefst 11 procent! Ook nu blijven we hameren op dit segment, want de massa is amper warm te krijgen voor technologieaandelen. Er zijn diepe psychologische wonden geslagen, waardoor het herstel van vertrouwen nog ver weg is.

Monetair fenomeen We mogen dan wel keer op keer gelijk krijgen inzake ons positief advies voor aandelen, beleggers wachten nog steeds op de golf aan inflatie die we al enige tijd voorspellen. ”Waar blijft die inflatie waar jullie steeds op hameren?“ Het is een terechte vraag. Het antwoord is echter niet zo eenvoudig, maar we zullen proberen om een duidelijke verklaring te formuleren. Inflatie wordt veelal verward met prijsstijgingen, maar dit effect is slechts het resultaat van dit fenomeen. Inflatie is in essentie een monetair gegeven. Ze weerspiegelt de omvang van de geldhoeveelheid: als die toeneemt, loopt de inflatie op. Het effect van de uiteindelijke prijsstijging wordt verklaard door het feit dat er meer eenhe-


den van een variabele eenheid (geld) zijn ten opzichte van een vaste eenheid (bv. grondstof). Hierdoor zijn er meer eenheden nodig van het ene in ruil voor het andere. Wie de geldhoeveelheid wil kennen, kan terecht bij de centrale bank. Hun balanstotaal vertegenwoordigt in grote mate de geldhoeveelheid. En aangezien Amerika de leverancier is van de wereldreservemunt, is de balans van de Federal Reserve (centrale bank) de uitgesproken graadmeter voor inflatie. Als je de bovenstaande balans van de Fed bekijkt, dan zie je een explosie aan inflatie. Monetaire inflatie wel te verstaan, maar het effect hiervan is nog niet doorgesijpeld naar het dagelijkse leven. En hier is een goede reden voor. De omloopsnelheid van de geldhoeveelheid is momenteel in elkaar gestort (zie onderstaande grafiek). Dit komt omdat de geldcreatie van de Fed nog opgestapeld zit in staatsobligaties en ander schuldpapier. Daarentegen staat een groot gedeelte van de geldreserves bij banken gestald. Als gevolg hiervan is de ratio – the velocity of money – in elkaar gezakt in de voorbije jaren. Niet omdat er minder geld in omloop is, maar omdat er veel meer geld vastzit.

A1) Balans van de Fed Bron:St. Louis Fed

ren. Het kan nog jaren duren voordat het ‘nieuwe’ geld zijn intrede zal maken, echter kan dit fenomeen zich ook plots aandienen, wat hyperinflatie wordt genoemd. Hoe het in de praktijk ook zal verlopen, hogere prijsniveaus zijn op termijn onvermijdelijk. Deze inflatiegolf zal een enorme impact hebben op onze levensstandaard, maar bovenal op de koopkracht van uw vermogen. Beleggers met hun vermogen in ‘papieren’ activa (zoals obligaties) moeten de zware gevolgen van deze ontwaarding

dragen. Beleggers met een groot deel van hun vermogen in vaste activa, dekken zich in belangrijke mate in, tegen de destructieve kracht van inflatie op hun koopkracht. Neem daarom tijdig maatregelen. Parkeer uw centen niet op een spaarrekening of in staatsobligaties, maar investeer in noodzakelijke degelijke bedrijven in de sectoren van de toekomst, koop wat goud en beleg in grondstoffen. De klok tikt! Meer weten? Download de Gratis Goudgids van Slim Beleggen

De inflatiedruk stijgt Deze situatie kan niet eindeloos aanhouden. Ooit komt er een einde aan dit monetaire experiment. De markt zal dit op termijn altijd afdwingen. Wat de uitkomst dan zal worden, kan u al raden: een gigantische prijsstijging. Het blijft echter giswerk wanneer en hoe dit zal gebeu-

A2) Omloopsnelheid geldreserve van de Fed Bron: St. Louis Fed


Drie grondstoffondsen, drie verschillende strategieën

Verschillende invalshoeken om het grondstoffenthema te bespelen

» De grondstoffensector is traditioneel één van de gangmakers op de beurs bij het intreden van economisch herstel. Een aantrekkende economie vergroot de vraag naar grondstoffen. Daarbovenop komen nog de urbanisatie- en industrialisatietrends in opkomende markten, wat gezamenlijk de grote katalysatoren zijn achter de groeiende vraag naar grondstoffen. Op dit moment is van een hosannastemming in de grondstoffensector echter geen sprake. De wereldwijde economie toont pas mondjesmaat tekenen van herstel, waarbij Europa nog steeds achterblijft. Ook bij de opkomende landen is de vaart eruit en verwacht men een lager groeitempo dan de dubbelcijferige groei waaraan we in de afgelopen jaren gewend zijn geraakt. «

Desalniettemin kan de grondstoffensector niet door beleggers worden afgeschreven. Beleggen in grondstoffen is beleggen in een zeer cyclische sector, wat betekent dat de sector heftig kan reageren op veranderingen in de economische conjunctuur. Hoewel zeer risicovol,

biedt de sector dus wel kansen. Daarnaast betekent beleggen in grondstoffen ook beleggen in een andere beleggingscategorie. De samenhang tussen beleggingscategorieën (zoals aandelen, obligaties, vastgoed en grondstoffen) is beperkt, waardoor de verschillende be-

leggingscategorieën niet hetzelfde reageren op economische ontwikkelingen. Hierdoor bewegen de rendementen ook niet volledig dezelfde kant op (soms zelfs tegengesteld). Door het samenvoegen van meerdere beleggingscategorieën in de portefeuille wordt de spreiding


verbeterd. Dit vanwege het feit dat risico’s beter verspreid worden, wat het portefeuille rendement ten goede komt. Vanuit diversificatieoogpunt hebben grondstoffen dus zeker nog toegevoegde waarde voor een beleggingsportefeuille. Er zijn meerdere mogelijkheden om blootstelling te verkrijgen aan grondstoffen. Er kan onderscheid gemaakt worden tussen de directe en indirecte manier. De directe manier geeft de meest pure blootstelling naar de ontwikkeling van grondstofprijzen en kan uitgevoerd worden door het fysiek kopen van grondstoffen of het beleggen in grondstoffen via termijncontracten. Bij de indirecte manier belegt men in aandelen van bedrijven die actief zijn in de grondstoffensector. De omzet en winst van deze bedrijven worden in belangrijke mate gedreven door de ontwikkeling van de grondstofprijzen. Echter, er is een tweede factor die hier een rol speelt, namelijk de bedrijfseconomische factor. Dit zorgt dan ook voor een ander risicoprofiel en kan er voor zorgen dat de aandelenkoers van deze bedrijven niet parallel loopt aan de ontwikkeling van de grondstofprijzen. In dit artikel gaan we dieper in op de indirecte manier, waarbij we drie beleggingsfondsen de revue zullen laten passeren.

mijnbouwbedrijven en focust zich primair op de grote namen, waardoor liquiditeit (mate van verhandelbaarheid van posities) nog geen belemmering hoeft te zijn voor deze strategie. Wij waarderen het sterke team en het solide proces van dit fonds, wat ons de overtuiging geeft dat men in staat is om in een volledige cyclus beter te presteren dan de benchmark en concurrenten. Het fonds heeft dan ook onze hoogste Morninsgtar Analyst Rating: Gold.

Vakmensen Sinds de oprichting in 1997 wordt het fonds beheerd door CIO Evy Hambro, een icoon in de grondstoffensector. Het fonds heeft met Graham Birch (2009) en Robin Batchelor (2012) belangrijke mensen zien terugtreden, maar heeft desondanks nog steeds één van de meest uitgebreide en gerespecteerde teams in de sector. Catherine Raw, die bijna tien jaar met Hambro samenwerkt, is medebeheerder geworden in 2012. Het volledige team bestaat uit 14 analisten en is in de loop der jaren opgebouwd. Men beschikt over uitstekende kwalificaties en sommigen zijn geoloog of hebben bij een mijnbouwbedrijf gewerkt voordat ze de overstap maakten naar BlackRock. Dat geeft het team de kennis en ervaring die nodig is om dit fonds te kunnen beheren.

BlackRock Global Funds – World Mining A2 EUR

Bewezen proces

Dit grote fonds (6,1 miljard euro beheerd vermogen) is één van Morningstar’s absolute favorieten in de grondstoffensector. Het belegt in aandelen van

Het proces is gericht op zowel het inschatten van trends van grondstofprijzen als het analyseren en waarderen van bedrijven in de sector. Het team wil

de katalysatoren achter de verschillende grondstoffen identificeren, waarvoor vraag en aanbod worden geanalyseerd. Daarnaast wordt er uitgebreid bedrijfsonderzoek gedaan. Men zoekt naar goedkope producenten die een hoge kwaliteit grondstoffen kunnen delven en waarvan de huidige waardering de langetermijnpotentie onderschat. Hiervoor bezoekt het team circa 1000 bedrijven per jaar en beoordeeld men de kwaliteit van het management, wat als een sleutelfactor wordt gezien. Het fonds neemt naast de bottom-up aandelenanalyse ook een top-down macrovisie mee in het creëren van de portefeuille, waarbij politieke ontwikkelingen belangrijk zijn. Wanneer de volatiliteit het schrijven van opties aantrekkelijk maakt, dan kan het team overwegen om call opties te schrijven op bestaande posities.

Een drietrapsraket De portefeuille wordt beheerd ten opzichte van de benchmark, maar de managers kunnen wel hun eigen accenten aanbrengen. Men heeft tot doel, om zo een stabiele outperformance te genereren. De portefeuille bestaat uit drie segmenten: het eerste segment is de kern van de portefeuille en bevat posities met een weging tussen de 5 en 10 procent. Deze posities hebben een goede liquiditeit en het team moet volledig overtuigd zijn van de kwaliteit van het bedrijf en het aandeel om een dergelijke positie in te nemen. De tweede laag aan posities heeft een grootte van 2 tot 5 procent en bevat mijnbouwers die af-


hankelijk zijn van één grondstof of opereren in één land. Posities met geringere liquiditeit vormen de derde laag van de portefeuille en wegen doorgaans minder dan 2 procent. De (zeer) grote mijnbouwbedrijven zoals Rio Tinto, BHP Billiton en Vale zijn onderdeel van de kernposities die de top-10 vormen, die normaliter meer dan 50 procent van de portefeuille uitmaken. Ondanks deze concentratie heeft het fonds zeer grote bedrijven onderwogen ten opzichte van de benchmark, HSBC Global Mining Index, evenals goud. Basismaterialen als koper en ijzererts zijn goed vertegenwoordigd in de portefeuille, waarmee het belegt in een cyclisch gedeelte van de grondstoffensector. Goud is daarentegen een structurele onderweging, omdat die blootstelling via het BlackRock World Gold Fund verkregen kan worden. De concentratie van dit fonds op de mijnbouwsector maakt dat het significante risico’s met zich meebrengt. Voor beleggers die een betere spreiding wensen kan JPM Global Natural Resources overwogen worden. Echter, de uitzonderlijke wijze van beheer die men bij JP Morgan toepast brengt ook weer zijn eigen risicokarakteristieken met zich mee.

JPM Global Natural Resources Fund A (acc) EUR Dit fonds kent een langere historie en belegt breder in grondstoffen dan het BlackRock World Mining fonds. Naast mijnbouwbedrijven wordt er ook in aandelen van olie- en gasbedrijven belegd. Er is geen blootstelling naar producenten van agrari-

sche grondstoffen. Op het gebied van mijnbouwbeleggingen verschilt het fonds sterk van het BlackRock World Mining fonds. Hoewel ook in deze portefeuille bedrijven als Rio Tinto en Xstrata terug te vinden zijn, heeft dit fonds duidelijk een andere strategie die leidt tot een uitzonderlijke, maar risicovolle portefeuille. Voor beleggers die de risico’s van de strategie doorgronden en deze aanvaarden kan dit een interessante optie zijn. Het fonds heeft de Morningstar Analyst Rating Bronze.

Pensionering Ian Henderson Dit fonds is het geesteskind van de zeer gewaardeerde grondstoffenbelegger Ian Henderson. Henderson heeft een schat aan ervaring in de sector, wat er mede voor heeft gezorgd dat dit fonds tot één van de beste grondstoffondsen in de categorie behoort. Henderson heeft echter besloten om met pensioen te gaan na 20 jaar hoofdbeheerder te zijn geweest. In 2012 deed hij al een stap terug en werd hij adviseur, in 2013 is hij volledig gestopt. Het verlies van Henderson is een grote aderlating voor het fonds. Zijn kennis en contacten waren van grote waarde. Desalniettemin hebben wij vertrouwen in Neil Gregson en Stuart Connell, die sinds enkele jaren bij het fonds betrokken zijn. Het team wordt ondersteund door regionale sector specialisten en heeft een uitgebreid netwerk aan contacten om aan informatie te komen.

Wie het kleine niet eert De kracht van dit fonds zit hem

niet in het analyseren van de wereldspelers in de grondstoffensector. Dit fonds richt zich juist vooral op de miden small caps in de sector. Dat geeft het fonds dan ook een geheel eigen karakter. Het selecteren van portefeuillekandidaten wordt grondig gedaan, waarbij de geologische achtergrond en ervaring van de beheerders cruciaal zijn om de kwaliteit van de bedrijven te beoordelen. Hoewel de aanpak weinig verrassende elementen heeft, is het team wel in staat geweest om het proces op lange termijn goed en consequent uit te voeren. Na een zorgvuldige analyse van de geologische aspecten (kwaliteit van ertsen, potentiële reserves) en de financiering van het bedrijf, maakt het team ook een inschatting van de kwaliteiten van het management om er zeker van te zijn dat het capabel genoeg is om de concernstrategie ook daadwerkelijk goed ten uitvoer te brengen. Hierna volgt een waarderingsanalyse om te bepalen of het aandeel koopwaardig is.

Eigenzinnige portefeuille De portefeuille is verspreid over de gehele Morningstar stijlbox, maar wat opvalt is de grote waaier aan kleinere posities van enkele basispunten. Dit zijn de posities in miden small caps, waar het team vanuit het risicomanagementperspectief kiest voor sterke diversificatie om zo het bedrijfsspecifieke risico te beperken. Een andere reden is de grootte van het fonds: bijna 1 miljard euro. Dit maakt het noodzakelijk om veel kleine aandelen te selecteren om zo niet te grote posities


in een aandeel in te nemen en daarmee de liquiditeit te waarborgen. Deze miden small caps maken doorgaans 50 procent van de portefeuille uit. Hierdoor bedraagt de gemiddelde marktkapitalisatie van de posities in dit fonds ongeveer 4 miljard euro, wat gering is ten opzichte de gemiddelde marktkapitalisatie van 16,8 miljard euro voor BlackRock World Mining. Bij de selctie van miden small caps kiest het team vooral voor bedrijven met een hoger risico die actief zijn in de exploratie en productie. De standaardallocatie van het fonds is 30 procent energie, 30 procent edelmetalen, 30 procent in basismaterialen en 10 procent in overige grondstoffen. Men kan van tijd tot tijd echter de allocatie naar eigen inzicht veranderen. BlackRock Global Funds - World Mining richt zich puur op de sector materialen en JPM Natural Resources belegt zowel in energie-aandelen als in mijnbouwers. De subsector die ontbreekt is agribusiness. Beleggers die indirecte blootstelling willen naar deze sector kunnen hiervoor ook een beleggingsfonds overwegen: DWS Invest Global Agribusiness.

DWS Invest Global Agribusiness Het DWS Invest Global Agribusiness fonds belegt door de gehele agrarische waardeketen heen. Dit geeft het fonds de vrijheid om zich te positioneren daar waar de kansen zich voordoen. Het team dat dit fonds beheert behoort tot de meest ervaren in deze subsector en in het zoeken naar beleggings-

kansen gaat het team zeer gedegen te werk. Dit fonds is door de analisten van Morningstar gewaardeerd met de rating Bronze.

Zeer ervaren beheerteam Ralf Oberbannscheidt en Oliver Kratz hebben respectievelijk 19 en 17 jaar beleggingservaring. Zij zijn sinds de oprichting van dit fonds in 2006 de beheerders en zijn daarmee pioniers in deze subsector. Deze ervaring is volgens ons een duidelijke meerwaarde voor dit fonds. Ze worden ondersteund door aandelenanalisten, waarbij wij het positief vinden dat dit team werd uitgebreid naarmate het fonds is gegroeid. Momenteel bestaat het analistenteam uit vier leden. Dit is een stabiel en ervaren team dat zijn sporen in deze subsector heeft verdiend.

Doordacht proces Dit fonds belegt door de gehele agrarische waardeketen heen. In de eerste stap analyseert men de grote trends binnen de sector. Het team verdeelt het universum in vier clusters, die weer onderverdeeld worden in subgroepen. Men bekijkt de trends die deze clusters en groepen beïnvloeden op de lange, middellange en korte termijn. Zo krijgt men een gedetailleerd beeld van de markt en haar drijfveren voor de toekomst. Daarna volgt een bottom-up analyse, waarbij het team de aandelen binnen het universum onderzoekt. Hierbij kijkt men niet alleen naar de gebruikelijke financiële en fundamentele data, maar heeft men ook specifieke onderzoeksmethoden ontwikkeld die zich toespitsen op de sector, zoals

een model om de waarde van landbouwakkers te bepalen.

Gebalanceerde portefeuille De portefeuille is een mix van bedrijven die actief zijn in verschillende subsectoren. Zo belegt men in kunstmestfabrikanten en zaadproducenten, maar ook in toeleveranciers aan de sector of in bedrijven die landbouwgrond bezitten. De portefeuille is vooral geconcentreerd (ongeveer 70%) in het voorste deel van de waardeketen, waardoor de portefeuille veel cyclische namen bevat en dus ook een hoger risico heeft. Dit wordt dan enigszins gebalanceerd met beleggingen in de sector defensieve consumptiegoederen, zoals Unilever, Wessanen, SABMiller en Mondelez. Het fonds heeft belangrijke posities in grote spelers in de industrie, maar belegt tevens in kleinere bedrijven. De portefeuille heeft dan ook een hang naar kleine en middelgrote aandelen.

Jeffrey Schumacher Na gewerkt te hebben als aandelenanalist op de grondstoffensector bij Theodoor Gilissen Bankiers en als relatiebeheerder voor zelfstandige vermogensbeheerders bij SNS Securities ben ik nu ruim twee jaar werkzaam als fondsanalist bij Morningstar, waar ik onder andere beleggingsfondsen beoordeel die zich richten op de grondstoffensector.


Het ontstaan van fysiek gedekte goudtrackers » Fysieke goudtrackers bestaan dit jaar 10 jaar. Hoe werken ze nu precies en wat is er afgelopen 10 jaar gebeurd sinds ETF Securities dit producttype op de markt heeft gebracht? «

Een fysieke goudtracker combineert de eigenschappen van een aandeel met die van een open-end beleggingsfonds. De tracker is gewoon op de beurs als aandeel verhandelbaar, zoals Gold Bullion Securities (GBS), of ETFS Physical Gold (PHAU) op NYSE Euronext. Als er in de tracker echter meer vraag is dan aanbod, betekent dit niet dat, zoals bij een aan-

Philippe Roset, CFA Hoofd Benelux bij ETF Securities. Philippe is sinds 2008 actief binnen de ETF industrie en biedt oplossingen voor beleggers in de Benelux die op zoek zijn naar grondstoffen- en valuta-exposure 1

Per 31 oktober 2013

deel, de prijs omhoog gaat. De koers van de tracker wordt afgeleid van de fysieke goudprijs. Als er meer vraag is naar de tracker dan dat er eenheden beschikbaar zijn, dan kunnen de handelshuizen (brokers en market makers) nieuwe eenheden creëren, zoals bij een open-end beleggingsfonds gebruikelijk is. Daardoor blijft het koersverloop van de tracker, de koers van het onderliggende goud nauwkeurig volgen. In de praktijk leveren de handelshuizen, goudstaven aan de beheerder van de tracker. Zodra het goud is opgeborgen worden de nieuwe eenheden van de tracker aan hen geleverd. Dit proces garandeert dat alle uitstaande eenheden van GBS en PHAU trackers van ETF Securities 100% gedekt zijn door goud, wat voldoet aan de kwaliteitsstandaard van de London Bullion Market Association. Wereldwijd wordt er ondertus-

sen veelvuldig gebruik gemaakt van goudtrackers; enkel in Europa bedraagt het beheerd vermogen al meer dan €22 miljard1. Het gemak en de lage kosten om aan- en verkopen uit te voeren zijn een belangrijke reden voor dit succes geweest. Ook de efficiëntie, schaalgrootte, en lage kosten voor het bewaren van het goud zijn een belangrijke factor. Goud beschikt over interessante eigenschappen om voor de langere termijn spreiding aan te brengen in een beleggingsportefeuille. Daarnaast zijn er ook vele overtuigende visies over wat de prijs van goud op de korte termijn gaat doen. We hebben als uitbreiding op onze fysiek gedekte goudtrackers ook leveraged en short goudtrackers ontwikkeld. Dit zijn trackers waarmee de actievere traders een tactische, kortere termijn visie long, met een hefboom, of short op goud kunnen implementeren.

ontvang gratis de 3-delige gap trading strategie registreer u nu gratis

en ontvang traders’ digitale

strategieën special verkrijgbaar vanaf januari

ga naar www.tradersbenelux.nl/registreer

Photo credit: danny dutch

leer beleggen als een pro met etf’s registreer u nu gratis

en ontvang traders’ digitale

etf special verkrijgbaar vanaf maart

ga naar www.tradersbenelux.nl/registreer

Photo credit: lissalou66

ETF s in Opmars, eenvoudig,flexibel en transparant

Recommend Documents