ENTHOUSIAST WERKEN AAN DE TOEKOMST...
JAARVERSLAG 2011
Colofoon Verantwoordelijke uitgever: OCMW-Bilzen, Hospitaalstraat 15 in 3740 Bilzen Tel.: 089 51 94 90 - fax: 089 51 94 99 E-mail:
[email protected] Website: www.ocmwbilzen.be Drukkerij: Jansen - 3730 Hoeselt Met dank aan alle personeelsleden die meewerkten aan het tot stand komen van dit jaarverslag.
2
Voorwoord ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...4 Bestuur en kernactiviteiten …………………………………………………………………………………………………………………………………………...5 Personeel en organisatie ……………………………………………………………………………………………………………………………………………..8 Lokaal Sociaal Beleid ………………………………………………………………………………………………………………………………………………..15 Individuele hulpverlening …………………………………………………………………………………………………………………………………………….20 Juridische hulpverlening ………………………………………………………………………………………………………………………………………...…..36 Zorgvoorzieningen - de thuiszorg ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….45 - de seniorenzorg ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..49 - nieuwe projecten ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………54 Technische facilitaire diensten ……………………………………………………………………………………………………………………………………...57 Financiën ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...59 Nuttige adressen
3
VOORWOORD We stellen u hier het jaarverslag 2011 voor. In dit overzicht richt het OCMW resoluut de blik op de toekomst. Niet in het minst willen we efficiënt inspelen op de aanhoudende veranderingen en uitdagingen in de (ouderen)zorg - en dienstverleningssector maar ook wensen we onze leefloners hun recht op activatie te garanderen. We begeleiden de OCMW-klanten naar een zinvolle bezigheid. Voor velen is immers de hoogste betrachting een betaalde job en vervolgens hun leven in eigen handen nemen. Binnen de ouderenzorg streven we naar duurzame oplossingen voor structurele problemen. Zorg voor de oudere behoort tot één van de kerntaken van het OCMW. Zo was en is, naast de bouw van 25 serviceflats, het nieuwe woonzorgcentrum op dit ogenblik zeker de grootste uitdaging. Beide projecten zullen vermoedelijk begin 2012 opgeleverd worden. Door de twee complexen op te richten naast het bestaande bejaardenhuis Demerhof en serviceflats De Wende zullen weldra alle residenties voor ouderen gecentraliseerd zijn op een seniorencampus, prachtig gelegen aan vijvers en groen van de Katteberg. Maar toch is dit geen eindpunt … Met de oprichting van een lokaal dienstencentrum en de bouw van bijkomende serviceflats zet het OCMW doelbewust een tweede stap in de verdere uitbreiding van het zorgaanbod naar senioren. Het lokaal dienstencentrum zal worden ingepland op het gelijkvloers van het oude rusthuis en de drie verdiepingen worden gerenoveerd tot 24 serviceflats. Vervolgens ging er veel aandacht uit naar versterken van het partnership met de stad Bilzen waarbij het de ultieme intentie is van alle betrokken partijen om de krachten te bundelen en zo te komen tot een meer adequate dienstverlening. Aan de hand van diverse werkgroepen en met de ondersteuning van een consultingbureau werden verscheidene pisten afgetast op het vlak van doorgedreven samenwerking rond financiën, IT, communicatie, personeelszaken en patrimonium. Er was dit jaar ook een primeur. Naar aanleiding van de tussentijdse evaluatie van het lokaal sociaal beleidsplan vond er voor de eerste keer sinds het ontstaan van de OCMW’s op 27 april een gezamenlijke OCMW- en gemeenteraad plaats. We zetten de ingeslagen weg verder, vastberaden met de blik gericht op de toekomst … Veel leesplezier!
Corné Meesters secretaris OCMW
4
François Nelissen voorzitter OCMW
DE OCMW-RAAD Het OCMW van Bilzen wordt bestuurd door de Raad voor Maatschappelijk Welzijn die bestaat uit 11 leden. Ze zijn verkozen door de gemeenteraad en vertegenwoordigen elk een politieke fractie. Een raadslid oefent zijn/haar mandaat uit gedurende 6 jaar (legislatuur) tenzij andere afspraken over opvolging of vervanging. In 2011 gaven enkele raadsleden de fakkel door. Marijke Bruninx werd vervangen door Ruth Lambrechts en Laurent Capiot stond zijn zitje af aan Ilse Kerkhofs. Ook Nico Bijnens wisselde zijn voorzittersstoel met François Nelissen. De gemiddelde leeftijd van de mandatarissen bedraagt 51 jaar. De raad vergadert op de derde donderdag van de maand om 20 uur. Voorzitter François Nelissen zit de vergadering voor die steeds openbaar is tenzij het over personen gaat. In 2011 vonden er 11 raadsvergaderingen plaats. Tijdens de vakantiemaand juli werd er niet vergaderd.
Organogram OCMW-Bilzen
1ste rij van links: Ruth Lambrechts, Mietta Martens, Corné Meesters (secretaris), Ilse Kerkhofs, Gilberte Jeurissen, Laurent Stulens 2de rij van links: Nadine Collas, Paul Moesen, Guido Humblet, François Nelissen (voorzitter), Nico Bijnens, Alfons Brepoels
5
MISSIE EN KERNACTIVITEITEN Het OCMW helpt elke dag opnieuw iedere persoon, jong of oud, om een menswaardig leven te kunnen leiden. Een nobele missie, ingegeven door artikel 1 van de organieke OCMW-wet dd. 8 juli 1976. Het OCMW staat dan ook open voor alle inwoners van groot-Bilzen, ongeacht leeftijd, achtergrond, cultuur, religieuze en/of politieke overtuiging. Binnen de kerntaken van het OCMW situeren zich twee steunpijlers: de individuele hulpverlening en de zorg voor ouderen. De sociale dienst richt zich op de individuele hulpverlening; de ouderenzorg met specifiek de thuiszorgdiensten en de seniorenvoorzieningen op de zorgverlening. Het spreekt voor zich dat een goede dienstverlening slechts kan aangeboden worden met de juiste support van de ondersteunende diensten (dienst personeelszaken, secretariaat, financiële dienst, facilitaire diensten en de juridische dienst). OCMW BILZEN KERNTAKEN INDIVIDUELE HULPVERLENING SOCIALE DIENST
ZORGVERLENING THUISZORGDIENSTEN VOOR 60+ (‘via ‘DE TWEE’)
ONTHAAL ALGEMENE DIENSTVERLENING TEWERKSTELLING/ACTIVERING SCHULDHULPVERLENING VLUCHTELINGENWERKING WONEN I.S.M. SVK HOUTVAST
SENIORENVOORZIENINGEN DAGOPVANG DE KOGGE SERVICEFLATS DE WENDE RUSTHUIZEN DEMERHOF EN SINT-MARTINUS (vanaf 2012 nieuw woonzorgcentrum+ 25 serviceflats)
Managementteam Dit intern overlegorgaan is samengesteld uit de secretaris, de financieel beheerder, de voorzitter en diverse leidinggevende personeelsleden. Het managementteam ondersteunt en coördineert de onderlinge werking van de diensten bij de beleidsvoorbereiding, -uitvoering en -evaluatie. Daarnaast waakt het over de eenheid in de werking, de kwaliteit van de organisatie, de werking van alle OCMW-diensten alsook de interne communicatie. Het ‘MAT’ vergadert tweewekelijks op woensdag. Volgende items kwamen o.a. uitvoerig aan bod: rechtspositieregeling en personeelskader, presenteïsme, organogram nieuw woonzorgcentrum, vorming, evaluatie lokaal sociaal beleidsplan, organisatie/samenwerking met stad Bilzen, ontwerp strategische beleidsnota, budgetwijziging 2011, opmaak meerjarenplan en budget 2012.
6
Medisch Centrum Algemeen Ziekenhuis Vesalius Bilzen Het Medisch Centrum AZ Vesalius Bilzen maakt deel uit van de autonome zorginstelling AZ Vesalius, waarvan de hoofdzetel gelegen is in Tongeren, Hazelereik 51. Een aantal mandatarissen van het OCMW Bilzen zetelen zowel in de algemene vergadering als in de raad van bestuur. Na de verhuis van de acute ziekenhuisbedden (begin jaren 2000) naar Tongeren werd in Bilzen een polikliniek met een ruim aanbod aan specialismen alsook een daghospitaal uitgebouwd. Verder beschikt deze campus over een EHBO-post, een ambulancedienst en een dienst voor medische beeldvorming (voor klassieke radiologie, echoen mammografie). Praktisch alle geneesheren verbonden aan AZ Vesalius houden zowel consultaties in Bilzen als in Tongeren. Een folder met de uren van raadpleging ligt ter beschikking aan het onthaal of kan gedownload worden via de website www.azvesalius.be.
2006
2007
2008
2009
2010
2011
Chirurgische ingrepen
3 524
3 356
3 815
4 060
4 130
4 224
Verblijven daghospitaal
5 288
4 855
5 214
5 642
5 711
6 031
Ritten dienst 100
1 215
1 245
1 274
1 266
1 310
1 253
Patiënten op dienst EHBO
4 015
3 987
4 005
3 892
2 663
1 517
Activiteiten MC AZ Vesalius Bilzen
7
De stijging van het aantal chirurgische ingrepen is gelijkaardig aan die van vorig jaar en ligt in de lijn met de toenemende activiteit in Bilzen. De toename van het aantal verblijven in het daghospitaal is voornamelijk te wijten aan een stijging van activiteit bij de specialismen MKA (mond-, kaak- en aangezichtschirurgie), pneumologie en de pijnkliniek. De daling van ‘ritten dienst 100’ dan weer heeft vooral te maken met de omvorming van de spoedafdeling in Bilzen tot EHBO-post. Dit heeft eveneens geleid tot een daling van de bezoeken aan de EHBO-post.
PERSONEEL EN ORGANISATIE Door de juiste persoon op de juiste plek in te zetten versterken we onze hulpverlening. Er mag evenwel niet uit het oog verloren worden dat achter ieder stukje werking van het OCMW mensen staan. Het zijn deze 177 medewerkers die de organisatie doen draaien, elke dag opnieuw, het hele jaar door. In dit aantal personeelsleden zijn de personen tewerkgesteld in het kader van artikel 60 § 7 niet opgenomen. Kencijfers personeel Aantal koppen (werknemers): 177 VOLTIJDS
DEELTIJDS
Vastbenoemden
Contractuelen
Gesco’s
Vastbenoemden
Contractuelen
Gesco’s
20
20
4
28
77
28
Totaal
44
Totaal
133
Aantal VTE’s (voltijdse equivalenten) : 121,25 VOLTIJDS
DEELTIJDS
Vastbenoemden
Contractuelen
Gesco’s
Vastbenoemden
Contractuelen
Gesco’s
20
20
4
18,88
45,17
13,20
Totaal
44
Totaal
77,25
Raster tewerkstelling per kwartaal 2011 KW 1
KW 2
KW 3
KW 4
VT
DT
VT
DT
VT
DT
VT
DT
1.Tijdelijken en contractuelen (hand– en hoofdarbeiders)
16
43,50
19
44,25
19
45
20
44,69
2. Vastbenoemden
24
15,87
23
16,37
23
16,33
20
18,88
3. Gesubsidieerde contractuelen (hand– en hoofdarbeiders
4
14,25
4
13,75
4
13,70
4
13,20
Eigen personeel (1 + 2) Gemiddelde eigen personeel over 4 kwartalen: 102,22 Globaal personeel Gemiddelde globaal personeel over 4 kwartalen: 119,95
Verhouding eigen/globaal personeel: 85,22 % VT: voltijds DT: deeltijds
8
In 2011 stelde het OCMW 45 mensen tewerk in het kader van artikel 60. Dit zijn personen die gerechtigd zijn op maatschappelijke integratie of financiële hulp. Het OCMW biedt deze mensen tewerkstelling aan in het kader van artikel 60 § 7. Hierdoor krijgen cliënten de mogelijkheid het vereiste aantal arbeidsdagen te presteren om zo in orde te zijn met de sociale zekerheid en hun kansen op de arbeidsmarkt te vergroten. In april breidde de personeelsdienst uit met de HR-verantwoordelijke. Een van haar eerste opdrachten bestond erin om in samenwerking met de stafjuriste van het OCMW de rechtspositieregeling voor het personeel uit te werken. In november keurde de OCMW-raad de nieuwe rechtspositieregeling goed. Daarna volgde het opstellen van nieuwe functiebeschrijvingen voor de personeelsleden van de centrale en sociale diensten alsook voor het rusthuispersoneel. Dit gebeurde op basis van interviews met de functiehouders. De bestaande functies werden gewogen via een systeem van functieclassificatie. Deze weging vormde de basis voor een hertekening van het kader van de centrale diensten en de technische dienst. In 2012 zullen ook de sociale dienst en het rusthuis volgen. Sinds 2009 werkt het OCMW Bilzen samen met Mensura om het ziekteverzuim van het personeel in kaart te brengen. In 2011 steeg dit verzuim lichtjes ten opzichte van 2010. De toename is vooral te wijten aan de uitbreiding van de personeelsgroep die het vaakst afwezig is wegens ziekte. Over het algemeen zijn arbeiders vaker ziek dan bedienden. Jongere werknemers ( min 30-jarigen) zijn frequenter voor een korte periode afwezig wegens ziekte. Langdurige afwezigheden dan weer situeren zich meer bij oudere werknemers. Er komen echter weinig jobgerelateerde ziektes voor. Is het werk evenwel toch de oorzaak van de afwezigheid, dan gaat het meestal om rugklachten. De personeelsdienst registreerde 13 arbeidsongevallen, waarvan 1 op weg naar het werk en 9 personeelsleden waren tijdelijk arbeidsongeschikt. Net als voorgaande jaren staat deze dienst in voor de vrije verdeling van het griepvaccin. Slechts 41 personeelsleden wensten een prik. Het blijkt nog steeds moeilijk om alle personeelsleden te sensibiliseren om zich gratis te laten vaccineren.
Spontane sollicitaties 2011 Verzorgende
37
Zorgkundige
25
Andere
132
Totaal
194
Tijdens de maanden juli en augustus versterkten 26 jobstudenten de teams in de rusthuizen en het dagverzorgingscentrum De Kogge.
9
Jobstudenten 2011 Verpleging/ verzorging
15
Animatie en activatie
4
Keuken en onderhoud
7
Totaal
26
Kwaliteitszorg en vormingsbeleid De werkgroep kwaliteit sociale dienst bestaande uit één personeelslid van iedere subdienst ( algemene dienstverlening, schuldhulpverlening, cliëntgerichte coördinatie, tewerkstelling en vluchtelingen) heeft een nieuwe structuur. Vanaf eind 2011 wordt er maandelijks vergaderd. Er werd gebrainstormd over te behandelen thema’s, de structuur van overlegmomenten en de voorbereiding van de team- en visiedag sociale dienst. Deze dag vond plaats op 28 november onder supervisie van de heer Koen Vansevenant. Na lange praktijkervaring in de OCMW-sector is hij nu werkzaam als zelfstandig hulpverleningsconsulent in de eerstelijnssector. Het thema van deze team- en visiedag was “uitdagingen voor een vernieuwde cultuur en organisatie”. Het is de bedoeling om voorstellen voor verandering te formuleren, het team en de werking van de sociale dienst sterker te maken en achterliggend te werken aan een gedeelde visie en aanpak. Volgende topics kwamen aan bod: omkadering, gewenste veranderingen, sfeer, jobbevrediging, cohesie en communicatie. Na deze denkdag werden o.a. volgende actiepunten geformuleerd voor het behoud en het verbeteren van de interne werking van de sociale dienst: - opmaak jaarprogramma besteding fonds socioculturele participatie inclusief kinderarmoede ; - opstellen reglement besteding energiegelden; - opmaak procedure verwerken post en beslissingen; - afspraken rond dossieropbouw; - opmaak draaiboek per dienst van A tot Z voor vervangingen; - bereikbaarheid sociale dienst: gebruik digitale agenda; …. De thuiszorgdiensten van het OCMW hebben samen met de stedelijke dienst welzijn de toegankelijkheidsscan ingevuld. Dit is een zelfevaluatieinstrument om lokale dienst- en hulpverlening te evalueren inzake toegankelijkheid ontwikkeld door de Vlaamse Verenging voor Steden en Gemeenten. Het instrument helpt om lacunes en tekortkomingen op te sporen waardoor verbeteracties kunnen worden geformuleerd. Een derdejaars stagiaire sociaal werk schreef rond deze toegankelijkheidsscan haar eindverhandeling.
10
Binnen het werkveld van de poetsdienst zijn een aantal veranderingen doorgevoerd. Voor de helpsters werd een uniform formulier voor verlofaanvragen geïntroduceerd waardoor een opvolging van het aantal maandelijks verlofdagen nu veel adequater gebeurt. Bijkomend werd er een systeem ontwikkeld waarbij de planning van de uurroosters van de helpsters gekoppeld is met de maandelijkse facturatie naar de gebruikers van de poetsdienst. Verder investeert het OCMW in gedreven en professionele medewerkers die goed in hun vel zitten en graag komen werken. ‘Teambuilding’ versterkt de motivatie en het groepsgevoel en dit komt het beleid en de werking van het OCMW ten goede.
Ondanks het slechte weer op 27 april - het regende pijpenstelen - werd de rally van de personeelsleden van de administratie en de sociale dienst met elektrische golfwagentjes door Bilzen en de verschillende deelgemeenten enthousiast onthaald.
11
Wat vorming en opleiding betreft, is het van belang dat het personeel op de hoogte blijft van wijzigingen en evoluties in hun vakgebied en zich dus voldoende bijschoolt. In 2011 werden er minder opleidingen gevolgd dan in 2010. Slechts 54 % (95 op 177 ) van de personeelsleden dienden een vormingsaanvraag in. Vorig jaar was dit nog 77 %, maar dat kalenderjaar moet echter gezien worden als een inhaalbeweging. Immers, personeelsleden die zelden of nooit een opleiding volgden, werden aangespoord dit alsnog te doen. In totaal werden er 1 551 vormingsuren gevolgd; 204 uren minder dan vorig jaar. Al deze studiedagen en opleidingscycli waren dan weer goed voor een bedrag van 16 240,84 euro. Een duidelijke uitgavenpost in vergelijking met 2010. Voornamelijk binnen de verpleging, de sociale en de technische dienst werden er veel opleidingssessies gevolgd.
Gevolgde vorming en vormingsuren
2009 Externe/interne vorming
Algemeen bestuur en centrale diensten
Aantal vormingen
Aantal vormingsuren
Extern Intern Totaal
AC 35 6 41
% 85 15
Extern Intern Totaal
36 2 38
95 5
Extern Intern totaal
64 49 113
57 43
Rusthuis Sint-Martinus
Extern Intern Totaal
28 11 39
DVC De Kogge
Extern Intern totaal
Sociale dienst
Rusthuis Demerhof
Thuiszorgdiensten (dienstverlening + poetsdienst Totaal aantal externe vormingen Totaal aantal interne vormingen SOM AANTAL VORMINGEN
Gemiddeld aantal vormingsuren per personeelslid gevolgd
AC 177 68 245,1
% 72 28
324 28 352,8
92 8
278 153 431
64,5 35,5
72 28
123 38 161
76 24
9 2 11
82 18
81,5 20 101,5
80 20
Extern Intern Totaal
38 1 39
98 2
255 6 261
98 2
Extern Intern
210 71 281
75 25
1 238,5 313 1 551,5
80 20
12
22,3
27,1
11
8,5
20,3
32,5
9 989,35
2010 8 782,93
2011 16 240,84
Uitgaven vorming personeel Algemeen bestuur en centrale diensten: secretaris, secretariaat, personeelsdienst, juridische dienst, financiële dienst, verantwoordelijke kwaliteit Sociale dienst: diensthoofd, maatschappelijk werkers en administratief personeel Rusthuis Demerhof: administratief personeel, verpleegkundig en verzorgend personeel, technische dienst, keuken– en poetspersoneel Rusthuis Sint-Martinus: verpleegkundig en verzorgend personeel, keuken– en poetspersoneel DVC De Kogge: verantwoordelijke DVC, verplegend en verzorgend personeel Thuiszorgdiensten:
maatschappelijk werkers, administratief medewerker en poetspersoneel
Aantal AO's
Welzijn op het werk
10 9 8 7 Aantallen
Veiligheid is een belangrijk aandachtspunt voor het OCMW. Net als voorgaande jaren legt de interne dienst voor preventie en bescherming (IDPBW) de lat hoog op de arbeidsvloer om het welzijn van alle personeelsleden te verbeteren. In 2011 ging de aandacht van de IDPBW voornamelijk uit naar het opstellen van brand- en evacuatieprocedures maar door de bouw van het woonzorgcentrum en de serviceflats werd het eigenlijke werk van de IDPBW enigszins in de schaduw gesteld.
6 5
Reeks1
4 3 2 1
Werken aan een veiligere werkomgeving kan alleen als iedereen samen een engagement aangaat om ongeval len op het werk niet te tolereren maar open te staan voor nieuwe ideeën teneinde gevaarlijke situaties op de werkvloer te verbeteren...
0 2006
2007
2009
2010
2011
Werkelijke ernstgraad 0,7 0,6 0,5 0,4 Reeks1
0,3 0,2 0,1 0 2006
2007
2008
2009
2010
2011
Jaargangen
frequentiegraad
Globale ernstgraad
40
30 25 20
Reeks1
15 10 5 0 2007
2008
2009 Jaargangen
13
2010
2011
Globaal ernstgraadcijfer
1,6
35 Frequentiegraadcijfer
2008 Jaargangen
Werkelijke ernstgraadcijfer
Toch blijft er voor de preventieadviseur een belangrijke taak weggelegd in het creëren van een veilige en aangename werksfeer voor iedereen. Kleine ongelukjes op de werkvloer kunnen steeds gebeuren en zijn ongeacht goede preventie – helaas niet volledig uit te sluiten. Deze ongevallen zitten vervat onder de noemer ‘arbeidsongevallen’. De AO-cijfers (arbeidsongeschiktheid) worden uitgedrukt in frequentiegraad, werkelijke en globale ernstgraad. Niettegenstaande de goede intenties slaagde de IDPBW er andermaal niet in om het frequentiecijfer en de ernstgraad van de arbeidsongevallen onder controle te houden. Hieraan zal zeker in 2012 moeten gewerkt worden.
1,4 1,2 1 0,8
Reeks1
0,6 0,4 0,2 0 2006
2007
2008
2009
Jaargangen
2010
2011
Communicatie en informatie
Het intranet, beperkt tot het personeel van het OCMW, wordt maandelijks geüpdatet. Elk personeelslid wordt via een simpel mailtje hiervan op de hoogte gebracht. Het intranet biedt een overzichtelijk aanbod van standaarddocumenten, wetteksten, procedures, omzendbrieven … Het luik ‘vorming en opleiding’ werd grondig gerestyled. Naast de procedure voor het aanvragen van verschillende opleidingen geeft deze site een brede kijk op het divers aanbod aan opleidingen, vormingsinstellingen en cursusdatabanken. Ook een overzicht van alle folders, mails en brochures rond vorming is hier terug te vinden. Verder stond 2011 voornamelijk in het teken van de bouw van het nieuw woonzorgcentrum en de 25 serviceflats. De website werd uitgebreid met een fotodraaiboek van de werken en regelmatig verscheen er ook een stukje over het project in de krant. Naar mate de bouwwerken vorderden werden meerdere powerpointpresentaties aangepast.
14
De website telde 39 696 visits, een stijging met 2 754 surfers t.o.v. 2010. Vooral de maanden maart, mei, oktober en december waren goed voor meer dan 3 700 bezoeken; mei piekte zelfs met 4 127 visits.
Het informatiepunt ‘
[email protected]’ registreerde 3 867 mails. In vergelijking met 2010 is dit een stijging met 1 114 mails. Nog steeds vormen sollicitaties naar een job in de verzorging/verpleging het grootste aandeel gevolgd door vragen rond een mogelijke opname in één van de twee rusthuizen.
Accurate informatie is zeer belangrijk in een klantvriendelijke dienstverlening. Reeds jaren informeert het OCMW de inwoners van Bilzen over haar werking en diensten via verschillende infokanalen zoals de website, het gemeentelijk informatieblad ‘Dertien’, de stadsgids, de ‘Infoflits’ van de stad Bilzen in het weekblad De Demer, eigen infoflyers m.b.t. de thuiszorgdiensten alsook informatieavonden voor doelgroepen.
LOKAAL SOCIAAL BELEID Tussentijdse evaluatie en bijsturing lokaal sociaal beleidsplein mei 2011 in samenwerking met de stad Bilzen Het decreet Lokaal Sociaal Beleid van 19 maart 2004 vormt de basis voor de uitbouw van een lokaal sociaal beleid binnen elke gemeente. De Stad Bilzen en het OCMW maakten samen een lokaal sociaal beleidsplan voor de periode 2008-2013 in overleg met de actoren in het Bilzerse welzijns- en gezondheidsveld. Het plan werd goedgekeurd in december 2007 door de OCMW- en de gemeenteraad en verzonden naar de Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin. Het beleidsplan zit op kruissnelheid en ondertussen is de helft van de tijdspanne van het parcours afgelegd. Dat is het moment om de geformuleerde doelstellingen en actieplannen tussentijds te evalueren en bij te sturen waar nodig rekening houdend met nieuwe maatschappelijke tendensen/noden. Volgens het decreet diende dit te gebeuren voor 15 mei 2011. Om de stand van zaken vast te stellen werden de personeelsleden van OCMW, gemeente en de actoren in het Bilzerse welzijns- en gezondheidsveld uitgenodigd op evaluatiemomenten afhankelijk van hun werkdomein (102 deelnemers gespreid over 7 evaluatiemomenten). Deze vonden plaats in de maanden februari en maart. Als terugkoppeling van de verschillende evaluatiemomenten werd er een welzijnsavond georganiseerd op dinsdag 22 maart 2011 in Cultuurcentrum De Kimpel (53 deelnemers). Per werkdomein werd er een overzicht gegeven van de doelstellingen, lopende projecten en voorstellen van nog uit te werken acties. Vervolgens werden meningen/bemerkingen geformuleerd en deze werden verwerkt in de bijsturing van het lokaal sociaal beleidsplan. De resultaten van de tussentijdse evaluatie van het lokaal sociaal beleidsplan werden goedgekeurd op de eerste gezamenlijke OCMW- en gemeenteraad in Bilzen van 27 april 2011. Per beleidsdomein volgt een kort overzicht van de lopende acties als van nog uit te werken projecten.
15
Luik wonen en samenlevingsopbouw
Luik tewerkstelling
Lopende acties zijn o.a.: * samenwerkingsovereenkomst met STEBO voor: - opmaak van een woonbeleidsplan; - advies en begeleiding aanvraag premies; - technisch advies woningaanpassing/woonadvies thuiswonende senioren; - opzetten informatiecampagnes; * mogelijkheid gratis aanvraag energiescan + woonadvies; * oprichting van een intergemeentelijk sociaal verhuurkantoor Houtvast vzw; * protocol residentiële crisishulpverlening; * uitbouw bijkomende dorpsrestaurants; * start bouw buurthuis Gansbeek/huur buurthuis Schoonbeek.
Nog uit te werken acties zijn o.a.: * de uitbreiding van diverse woonvormen voor senioren, personen met een handicap en kansarmen waaronder dag- en nachtopvang, aangepaste woningen en verdere uitbouw van woon- en thuisbegeleiding en dit conform de noden van deze doelgroepen; * sensibilisatie energiescans en doorverwijzing naar isolatieteams (bij aanvraag mazouttoelage en bemiddeling lokale adviescommissie bij achterstallige elektriciteits- en gasfacturen gratis energiescan voorstellen).
16
* creatie nieuwe arbeidsplaatsen (industrieterrein Kielenberg); * lokale diensteneconomie (dorpsrestaurants, activiteitencentrum); * randvoorwaarden tewerkstelling: flexibele kinderopvang; * overeenkomst met De Lijn in verband met de belbus; * intensievere begeleiding en opvolging werkbereidheid leefloon– en steungerechtigden OCMW.
* uitbouw van een stedelijke dienst tewerkstelling met als opdracht o.a. coördinatie diverse acties en projecten, creatie nieuwe arbeidsplaatsen en invulling randvoorwaarden o.a. vervoer;
Luik gezondheidszorg
Luik algemene maatschappelijke dienstverlening
Lopende acties zijn o.a. * overleg drugpreventie en drughulpverlening/wekelijkse spreekuren CAD en methadonoverleg; * meewerken aan de verdere uitbouw van gezondheidscentrum AZ Vesalius: centrale wachtpost en preventiecentrum; * lokaal meewerken aan provinciale gezondheidsacties zoals tutti frutti, borstkankerscreening, gezondheidswandelingen, tabakspreventie.
Nog uit te werken acties zijn o.a.: * lacune ambulante psychische hulpverlening vb. zitdagen Centrum Geestelijke gezondheidszorg op het grondgebied; * bijkomende gezondheidsacties o.a. rond gezonde voeding.
17
* uitbouw van maatschappelijke dienstverlening op maat (o.a. huisbezoeken, besprekingen interne dossiers, vorming voor onthaal- en loketmedewerkers, gratis juridisch advies); * werking van het lokaal cliëntoverleg (indien er meerdere hulpverleners actief zijn rond een cliëntsysteem of voor de uitbouw van een netwerk kan een aanvraag ingediend worden bij het OCMW voor de organisatie van een lokaal cliëntoverleg). Zie verder in dit jaarverslag.
* uitbouw van het sociaal huis: info-, doorverwijs- en loketfunctie; * producten- en dienstencatalogus; * bij externe communicatie en informatieverstrekking rekening houden met de diverse doelgroepen; * welzijnsschakels oprichten in Bilzen om kansengroepen meer inspraak te geven (met een mix van modale burgers en inwoners met een beperkt budget).
Luik gezinsondersteuning en zorg
Luik senioren en zorg
Lopende acties zijn o.a.: * uitbouw opvoedingswinkel; * opstart lokaal overleg opvoedingsondersteuning; * proefproject flexibele en occasionele opvang verderzetten; * samenwerkingsovereenkomst vormingscentrum voor jongeren Arktos in de sociale woonwijken; * opzetten van een jongereninformatiepunt in de bibliotheek, secundaire scholen en Borrehuis; * uitbouw woon– en thuisbegeleiding, samenwerking tussen OCMW en de dienst begeleid wonen van het Centrum voor Algemeen Welzijnswerk ‘t Verschil; Zij bieden thuisbegeleiding op maat van de cliënt en op vrijwillige basis. * werking van de bezoekersteams voor alleenstaande 80-plussers.
Nog uit te werken acties: * onderzoek naar de uitbouw van huiswerkbegeleiding i.s.m. externe actoren.
18
* uitbreiding serviceflats openbaar en privé; * bouw van een nieuw woonzorgcentrum OCMW ; * werking van het seniorenhuis; * ondersteuning van mantelverzorgers via vorming en ervaringsuitwisseling; * samenwerking tussen thuiszorgdiensten OCMW en vzw IN-Z in verband met seniorenassistentie (o.a. oppasdienst);
* mogelijkheden onderzoeken qua opvang voor zorgbehoevende 65-jarigen; * onderzoek concept thuis- en zorgbeurs; * oprichten van een lokaal dienstencentrum.
Luik vrije tijd Lopende acties zijn o.a.: * werking seniorenadviesraad; * uitbouw en ondersteuning van een seniorenvrijwilligersplatform; * uitvoeren participatiestudie; * verderzetten initiatieven ter stimulering sociaal netwerk (o.a. vrijwilligersfeest, bezoekersteams, …)
Nog uit te werken acties: * uitvoeren acties studie omtrent vrijetijdsparticipatie; * onderzoeken mogelijkheid oprichting lokaal steunpunt vrijwilligerswerk.
Om het lokaal beleidsplan beter te kunnen uitvoeren, opvolgen en evalueren werden de doelstellingen en actieplannen opgenomen in een Accesprogramma gekoppeld aan een verantwoordelijke/procesbeheerder. Alle doelstellingen en actieplannen met OCMW-bevoegdheid uit het lokaal sociaal beleidsplan zijn ook opgenomen in de OCMW-meerjarenplanning.
19
INDIVIDUELE HULPVERLENING De sociale dienst van het OCMW werkt met en voor mensen. Hun problemen en behoeftes zijn het vertrekpunt. Deze dienst biedt een laagdrempelige, doelgericht en kwaliteitsvolle dienst- en hulpverlening op maat van iedereen. De taak bestaat erin om op een solide manier de hindernissen weg te nemen die een (volwaardige) maatschappelijke integratie van elkeen in de weg staan. De individuele hulpverlening geeft geen tijdelijk antwoord op structurele problemen, maar duurzame oplossingen. De dienst is gehuisvest in de administratieve vleugel van het OCMW aan de Hospitaalstraat 15. Bijkomend Diensthoofd 1 organiseert de tewerkstellingsdienst nog 1 zitdag in de lokale werkwinkel.
Personeelsbestaffing Het team maatschappelijk werkers, belast met individuele hulpverlening, telde 11,6 voltijds equivalenten. Daarbij wordt diverse ondersteuning verleend door twee administratieve krachten; een halftijdse bediende neemt de onthaalfunctie waar en de stafjuriste van het OCMW staat in voor de gewenste juridische support.
Hulpvragen (2) Om tegemoet te komen aan de stijgende werkdruk en een overvolle wachtzaal werd beslist om in 2011 te starten met ‘werken op afspraak’. Cliënten die zich voor de eerste keer aanbieden worden opgevangen door een maatschappelijk werker met permanentie. Dit verloopt via een beurtrol. Elke maatschappelijk werker heeft daarenboven twee vrije spreekuurmomenten; alle andere dagen werkt zij volgens afspraak.
Beleidsmedewerker
0,5
Juriste (1)
1
Team algemene dienstverlening & tewerkstelling
5,2
Vluchtelingenwerking
1
Schuldhulpverlening
3,2
Wonen
0,2
Lokaal cliëntenoverleg en preventie uithuiszetting
1
Administratie en onthaal
2,5
Totaal
15,6
Bestaffing per 31/12/2012
De juriste is bereikbaar elke voormiddag en in de namiddag enkel op afspraak. De 60-plussers worden doorverwezen naar het seniorenloket, gevestigd in de Kloosterstraat 2.
(1) 1/2 hulpverlenig en 1/2 ondersteuning algemene werking OCMW (2) exclusief seniorenloket (De Twee)
20
De receptie onthaalt vooreerst alle bezoekers van het OCMW. Twee medewerkers behandelen bijkomend de aanvragen voor het stookoliefonds, leveren diverse attesten af en verzorgen de administratieve afhandeling van de steunverlening van het OCMW-cliënteel voor een bedrag van om en bij de 250 000 euro per maand.
2010
2011
Aantal geboekte contacten
12 258
14 573
Kantoorgesprekken
7 345
6 547
Telefoons
3 868
5 750
Overlegmomenten
548
490
Huisbezoeken
165
152
Diverse contacten o.a. via e-mail & brieven
332
1 634
aantal
2009
2010
2011
7089
7 345
6 547
Kantoorgesprekken periode 2009-2011
Geregistreerde contacten met/over cliënten door sociale dienst
6 547 cliënten boden zich aan voor zowel financiële en/of niet-financiële hulp. Dit is een gemiddelde van 28,45 per dag. Net zoals in 2010 waren de maanden maart en oktober het drukst. Het aantal kantoorgesprekken daalde. De daling was een gunstig gevolg van het nieuwe afsprakensysteem. Niet evident, maar de cliënten waren hierover uiteindelijk tevreden. Geen lange wachttijden meer en een betere telefonische bereikbaarheid. De klanten werden ook verwittigd wanneer de maatschappelijk werker onverwacht afwezig was. De geregistreerde contacten stegen evenwel van 12 258 naar 14 573 in 2011. Net als voorgaande jaren blijft de vraag naar extra materiële hulp hoog. Tal van organisaties zoals St.-Vincentius, De Goede Herder en vzw De Toevlucht zorgen nog steeds voor de nodige voedselpaketten.
21
Het bijzonder comité voor de sociale dienst behandelde 1 656 verschillende hulpvragen ( met uitzondering van de mantelzorgtoelage) en 830 aanvragen (504 in 2009 en 816 in 2010) voor het stookoliefonds. De toekenningsvoorwaarden voor de ‘mazouttoelage’ zijn ondertussen beter gekend; vandaar de toename in aanvragen. Van de 830 dossiers werden er 764 toegekend en 66 geweigerd.
Aantal behandelde dossiers op comité sociale dienst
2010
2011
1
6
59
47
9
14
188
180
Crisisopvang in onthaaltehuizen
18
10
Energiegelden
69
102
GPMI*
57
44
154
99
24
29
433
384
Lokaal opvanginitiatief
11
17
Medische kosten
19
27
Referentieadres
37
35
Socioculturele participatie
69
72
Begrafeniskosten Borgstelling Budgetbegeleiding Budgetbeheer
Huurwaarborg Installatiepremie Leefloon
Over het algemeen werden minder dossiers behandeld op het sociaal comité, wat echter niet betekende dat er een daling was van problematische dossiers. Het sociaal comité neemt enkel de financiële dossiers door en niet de effectieve hulpvragen. Zo is er een achteruitgang van de financiële tussenkomsten voor crisisopvang en/of plaatsingskosten in onthaaltehuizen; maar als alle opvangplaatsen volzet zijn, kan er ook niemand worden ondergebracht. Wanneer er geen betaalbare huisvesting wordt gevonden, is het onmogelijk een huurwaarborg aan te vragen. Deze situaties zijn veel meer problematisch dan cijfers kunnen weergeven!
Steun
244
242
Tewerkstelling
53
83
Voorschotten
129
91
Vreemdelingen
262
171
6
3
1 842
1 656
Indiv. wintertoelage (bijkomend)** Totaal
* geïntegreerd project voor maatschappelijke integratie jonger dan 25 jaar **de overige wintertoelagen gebeuren automatisch voor mensen met recht op leefloon
22
In 2008 startte het OCMW met een oplaadpunt voor budgetmeters. Inwoners van Bilzen kunnen via dit systeem op voorhand hun elektriciteit opladen. Dit gebeurt aan de receptie van de sociale dienst. Er werden 1 664 opladingen geregistreerd; in 2010 waren dit er nog 1 444. Een oplading bedroeg gemiddeld 47 euro. Sinds mei 2010 is er ook een oplaadpunt voor gas. In 2011 werden 423 opladingen geboekt. De maandelijkse transacties zitten in stijgende lijn. December 2011 sloot af met 65 opladingen.
Digitaal onthaal In 2011 stond de verdere uitbouw en het digitaliseren van de ‘tool’ WelzijnsWegWijzer centraal. Met deze vorm van communicatie wil het OCMW, elke Bilzenaar die op zoek is naar zijn/haar rechten, met allerlei info rond welzijn maximaal bereiken. De WelzijnsWegWijzer is niet alleen gekoppeld aan de provinciale Sociale Kaart maar ook aan de Rechtenverkenner (een initiatief van de Vlaamse Overheid, Departement Welzijn, Volksgezondheid en Gezin, afdeling Welzijn en Samenleving). Verder kreeg het OCMW via de Vlaamse Overheid de gelegenheid om samen met twee andere Limburgse OCMW’s in een testfase deel te nemen aan een webapplicatie waarbij de dienstverlening voor dak- en thuislozen in kaart werd gebracht. Deze zal verder ontwikkeld en gepromoot worden in 2012.
23
Elke maandagnamiddag kan een cliënt terecht bij een medewerker van CAD (Centra voor alcohol en andere drugproblemen) in een lokaal van de sociale dienst. De overleggroep voor methadonverstrekking (huisartsen en apothekers van Bilzen, OCMW en CAD) kwam nog steeds tweemaandelijks samen. In 2011 kreeg de sociale dienst meer en meer te maken met o.a. - de gevolgen van de crisis met schaarse doorstroming naar de arbeidsmarkt; - het vinden van betaalbare huisvesting voor personen met een laag inkomen; - de begeleiding bij uithuiszettingen: er werden 63 verzoekschriften en 4 ‘vonnissen uithuiszetting’ geregistreerd. Het OCMW bemiddelde bij de sociale huisvestingsmaatschappij Cordium in 26 dossiers; - de effecten van de vrijmaking van de energiemarkt wegen nog steeds door: o.a. achterstallige of onjuiste facturen, aanmaningen bij het afsluiten van gas en elektriciteit …
Cliënten die effectief een uitkering ontvingen
2009
2010
2011
14
12
3
9
22
14
Voorschotten op kinderbijslag
10
17
18
Voorschotten op werkloosheid
24
44
20
145
187
138
14
15
15
Begrafeniskosten
3
1
4
Verblijfskosten in een ander rusthuis
1
1
1
Plaatsingskosten in onthaaltehuis
29
16
13
Tussenkomst in energie
51
68
38
Individuele socioculturele toelage
33
39
48
147
174
153
46
55
39
Voorschotten op lonen Voorschotten op ziekte –en invaliditeitsuitkeringen
Dienstverlening in speciën Farmaceutische kosten
Wintertoelage Huurwaarborgen en eerste maand huur
Leefloon In 2011 waren 208 personen gerechtigd op leefloon. December eindigde met 116 leefloners. Naast mensen van diverse origine ontvingen 21 daklozen en doorsnee 30 studenten een leefloon van het OCMW. Op jaarbasis kregen gemiddeld 85 personen een equivalent leefloon (personen ingeschreven in het vreemdelingenregister). Op 31 december telde het OCMW 66 gerechtigden. Het overgrote deel van onze uitkeringsgerechtigden (personen reeds aan het werk volgens artikel 60, daklozen, studenten en cliënten boven 55 jaar) kunnen momenteel niet meer actief gezet worden.
24
Het gaat hier voornamelijk om mensen die ziek zijn, met één of andere verslavingsproblematiek kampen of een zekere mentale achterstand hebben. Voor zij die komen uit niet-EU-staten zijn dit overwegend de oudere allochtonen en familieleden van ex-vluchtelingen die de Nederlandse taal niet beheersen. Over het algemeen doen de studenten het wel goed. Bij sommige jongeren wordt een gebrek aan opvoeding, normenbesef, bijscholing en nuttige tijdbesteding vastgesteld. Deze jongeren komen meestal uit instellingen of de bijzondere jeugdzorg. %
Belgen
1999
0,12
Buitenlanders niet-EU
2009
0,32
Buitenlanders binnen EU
2010
0,76
Herkomst leefloners
2011
0,69
182
2009
2 750,00
21
2010
3 393,42
5
2011
2 933,37
Maandelijkse toelage begeleiding leefloners
Aantal leefloners op jaarbasis t.o.v. inwonersaantal
Zoals blijkt uit bijgaande tabellen daalt het aantal leefloners op jaarbasis enigszins, alsook de tussenkomst van de federale overheid. Dit had vooral te maken met kortlopende dossiers, een uitstroom van studenten en een strikter activeringsbeleid. Kortlopende dossiers zijn vaak dossiers van personen die tijdelijk geschorst zijn door de RVA.
Activering Bij tewerkstelling ingevolge artikel 60 § 7 van de OCMW-wet treedt het OCMW zelf als werkgever op en krijgt de cliënt een arbeidscontract. Via dit systeem kan hij arbeidservaring opdoen en stelt hij zich - door prestatie van het aantal vereiste arbeidsdagen - in regel om sociale uitkeringen te verkrijgen. De tewerkstelling kan zowel in eigen OCMW-diensten of bij derden. Op het ogenblik ontvangt het OCMW subsidies van de Federale Overheid voor 15 goedgekeurde plaatsen ‘sociale economie’. Voor de invulling van de locaties sloot het OCMW diverse samenwerkingsakkoorden af met o.a. vzw Trabajo, Kringloopwinkel De Koop in Bilzen en Genk, Natuur- en Landschapsbeheer in Rijkhoven, Arbeidscentrum De Wroeter in Kortessem, ABRI, De Springplank vzw in Hasselt en Alternatief in Genk. Sommige cliënten worden ook ingeschakeld in de poetsdienst van het OCMW, in de rusthuizen alsook bij de technische dienst.
25
Ingevulde arbeidsplaatsen binnen eigen diensten per 31/12/2011
aantal
Ingevulde arbeidsplaatsen bij derden per 31/12/2011
Aantal
Rusthuis Demerhof
2
vzw Alternatief - Genk
1
Rusthuis Sint-Martinus
1
Natuur- en Landschapsbeheer - Rijkhoven
3
Dagverzorgingscentrum De Kogge
1
vzw ABRI - Tongeren
1
Technische dienst OCMW
1
Trabajo Activiteitencentrum - Bilzen
6
Gemiddeld waren maandelijks 21 mensen in dienst; 5 personen vonden werk binnen het OCMW. In totaal werden 45 arbeidsovereenkomsten afgesloten.
Kringwinkel De koop - Bilzen
1
Arbeidscentrum De Wroeter - Kortessem
1
Vzw De Springplank (naaiatelier) - Kiewit
2
Met Open School en de Kompjoeteraai beschikt het OCMW eveneens over een ruimte voor vorming/activiteiten en een opleidingscentrum voor personen met een beperkt budget.
Sociale tewerkstelling Trabajo Ter Engelen vzw In januari 2011 werd het activiteitencentrum erkend als sociale werkplaats. Het jaar stond voornamelijk in het teken van de horeca. De keuken kon zich dan ook toeleggen op moeilijkere opdrachten en gelukkig kon er gerekend worden op de vaste medewerkers. Want de toeleiding vanuit de artikel 60’ers verliep moeizaam en daarbij vereisten nieuwe medewerkers telkens opnieuw een intensieve begeleiding. Verder kregen twee vaste medewerkers hun ontslag omdat het Ministerie van Tewerkstelling de overdracht van Blits (tuin- en klusjesdienst in Bilzen in het kader van de sociale economie) weigerde. Er werd wel een goedkeuring verkregen voor de overdracht van de activiteiten. Hierdoor blijven de klusjes in en rond het huis in Bilzen gegarandeerd. De gehoopte samenwerking met Cordium kon niet worden gerealiseerd omwille van de te krappe prijszetting.
26
De personeelsbezetting in de cafetaria op het gelijkvloers in De Ganshof was niet altijd evident. Niet alle medewerkers zijn de Nederlandse taal voldoende eigen om de opdracht naar behoren uit te voeren. Vanaf september besteedde een trajectbegeleidster hieraan meer aandacht. Het vierde kwartaal kende de cafetaria een enorme stijging van het verbruik. Horeca Bilzen 2500,00
bezoekers
2000,00 1500,00
2010
1000,00
2011
500,00
De grootkeuken draaide op volle toeren. Er werden bijna 30 000 maaltijden bereid; een stijging met 20 % voornamelijk te wijten aan de dorpsrestaurants. Op piekmomenten was de keukenruimte echter te krap zodat er dringend moest uitgekeken worden naar een grotere locatie. Zo werd op 23 december een perceel aangekocht op het industrieterrein Kielenberg in Bilzen. In 2012 zullen de nodige stappen worden gezet om zo spoedig mogelijk met de bouwwerken te starten.
0,00 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10 11 12
De speeltuinkantine in Munsterbilzen kende een daling van het aantal klanten. Ondanks de moeizame rekrutering van personeel voor de kantine werd de speeltuin iedere zonnige dag geopend. Er werden slechts 173 openingsdagen geteld. Het slechte weer tijdens de periode april - september was hoofdzakelijk de spelbreker. Toch daalde de omzet niet: per bezoeker werd er immers meer aan dranken geconsumeerd.
maand
In Bilzen blijft het echter moeilijk om bewoners te stimuleren tot deelname aan een activiteit. Uit een enquête blijkt de locatie van ‘ziekenhuis’ een drempel te zijn. Computerlessen voor senioren werden in 2011 niet meer aangeboden omdat de seniorendienst van de stad Bilzen zelf een ruim aanbod aan computerlessen organiseerde. Dit resulteerde natuurlijk in een daling van het aantal deelnemers aan activiteiten.
27
In tegenstelling tot 2010 was er geen tijdelijke werkloosheid in het najaar van 2011. Ondanks een daling van het aantal werknemers van de klusjesdienst met 2,18 VTE’s, werd er voor bijna 40 % uren geklust. De omzet kende een groei van 37 %, voornamelijk gerealiseerd via klussen binnenshuis. In 2011 maakten meer personen met een beperkt budget gebruik van de klusjesdienst. De verleende sociale korting steeg dan ook met bijna 55 % t.o.v. 2010. uren
2010
2011
3 314,50
4 024,70
klussen
876,75
2 132,00
opruiming
842,70
847,51
verhuis
147,50
244,20
5 191,45
7 248,41
tuin
totaal
De klusploeg aan het werk in De Ganshof
Personeelsfeest activiteitencentrum 16 december 2011
28
Vluchtelingenwerking Sinds 2007 zijn er voortdurend vergaande wijzigingen in de asielwetgeving. De maatregelen kaderen in de vereenvoudiging van het asielbeleid. De asielprocedure is herleid tot één fase die op maximum 1 jaar moet afgerond zijn. Verder geldt ook het principe van ‘enkel nog materiële hulp en geen financiële steun’. In het werkveld was reeds lang voorspeld dat dit niet haalbaar zou zijn. Tal van wisselende maatregelen en regeringsbesluiten gaven aanleiding tot verontrusting, heel wat administratieve rompslomp en bijkomende consternatie. De sociale dienst werd wederom geconfronteerd met de keiharde werkelijkheid dat vluchtelingen op straat moesten slapen en geen onderdak meer aangeboden kregen. Materiële opvang Lokaal Opvanginitiatief (LOI) - 2011
plaatsen
- Meremweg 23
4
- Muggenstraat 1 bus 5
2
- Muggenstraat 1 bus 9
2
- Muggenstraat 1 bus 10
3
- Sint-Lambertuslaan 40
6
- Zonhoevestraat 13a
5
- Solveldstraat 2 B 11
3
Aangewend budget
2010
2011
- inkomsten
223 039,88
245 567,49
- uitgaven (personeelskost, aankopen levensonderhoud, vaste kosten woningen, onkosten technische dienst)
165 495,49
220 321,18
33 099,98
31 474,45
- kostprijs verdeeld over 7 verschillende woongelegenheden per locatie
Materiële opvang: 25 plaatsen verdeeld over 7 locaties in Bilzen
Financiële dossiers Een aantal illegalen kreeg de mogelijkheid om na een periode van ‘leven in het ongewisse’ hun verblijf wettelijk in orde te brengen. Van andere vluchtelingen veranderde de verblijfsstatus soms maandelijks. Door de verzadiging van het netwerk werd het document ‘niet toewijzing’ door Fedasil ingevoerd waardoor de inschrijving in het wachtregister doorslaggevend was voor de bevoegdheid van het OCMW. De afname van het aantal dossiers wordt in de hand gewerkt omdat veel vluchtelingen ingeschreven werden in het vreemdelingenregister door een verklaring van ontvankelijkheid in het kader van een aanvraag regularisatie 9 ter (medische redenen). Sinds de toeloop van vluchtelingen in de beginjaren ’90 tot einde 2011 opende de sociale dienst van het OCMW 963 dossiers (gezinnen, alleenstaanden, meerderjarige kinderen, …) oftewel 27 nieuwe aanmeldingen in 2011, inclusief personen ingeschreven in het vreemdelingenregister.
29
Spijtig genoeg bevonden zich eind december 23 personen illegaal op het grondgebied. Hiervoor komt het OCMW tussen in dringende medische kosten. Illegalen kunnen niet altijd uitgewezen worden (vb. een zwangere partner van een Belgische man, de ouders van erkende vluchtelingen, enz. ).
Overzicht vluchtelingendossiers 2010 Begin 2010 Eind 2010 Vluchtelingen/asielaanvragen
24
10
Reden stopzetting of nieuwe dossiers 9 dss uitgeprocedeerd: verblijven illegaal in
Overzicht vluchtelingendossiers 2010 Begin 2011 Eind 2011 Reden stopzetting of nieuwe dossiers 9
6
het land
1 dss erkend als politiek vluchteling 1 dss verhuisd naar Diepenbeek 2 dss ontvankelijk art. 9 ter** 1 dss illegaal geworden 4 dss nog steeds financiële steun 31/12
regularisaties
19
26
5 dss ontvankelijk regularisatie art. 9 ter**
20
16
21 nieuwe dss : ontvankelijk art. 9 ter**
11 dss uitgeprocedeerd: verblijven illegaal in het land 1 dds geregulariseerd 8 dss nog steeds financiële steun 31/12
Personen zonder wettig verblijf
17
17
10 dss: 3 regularisatie art. 9 ter + 7 regularisatie art. 9 bis*** 4 nieuwe dss: langdurig verblijf bij familie
(*): dossiers (**): regularisatie art. 9 ter: omwille van medische redenen (***): regularisatie art. 9 bis: omwille van humanitaire redenen
30
5
23
Crisisopvang Het OCMW bood in 2011 aan 24 personen dringende opvang; in 2010 waren dit er 14. Voor crisisopvang werkt de sociale dienst van het OCMW samen met de dienst slachtofferhulp van de politie Bilzen. De politiediensten van de intergemeentelijke politiezone Bilzen, Hoeselt en Riemst verzekeren hun avond- en weekendinterventies vanuit Bilzen. Het OCMW beschikt over 4 gehuurde wooneenheden voor crisisopvang. De stad Bilzen stelde een woning aan de Sint-Lambertuslaan ter beschikking. De huurpanden gelegen in de Wijerstraat, Noppenstraat en Hasseltsestraat zijn regelmatig bezet. De woning in de Beukenstraat 15, eigendom van het OCMW, wordt eveneens benut voor crisisopvang. Na grondige renovatie huurt CAW (Centrum voor Algemeen Welzijnswerk) de aangekochte woning in Meershoven 76 voor woontraining.
In het midden: woning Meershoven 76
Sociaal verhuurkantoor SVK Houtvast vzw Het sociaal verhuurkantoor huurt woningen, appartementen en studio’s om deze verder te verhuren aan woningzoekenden, ingeschreven op de wachtlijst. Ten overstaan van de eigenaar is het SVK hoofdhuurder, betaalt de huur en staat garant dat de woning bij het einde van het huurcontract in goede staat wordt teruggegeven. De onderhuurder beschikt op deze manier over een kwalitatief betaalbare woning. Gemeente
2010
Bilzen
2011
33
39
Hoeselt
4
11
Kortessem
1
4
Riemst
9
16
Voeren
3
6
Afgevaardigden van zowel de stad Bilzen, de OCMW’s van Bilzen, Hoeselt, Kortessem, Riemst en Voeren als van CAW Sonar, CAW ‘t Verschil, Cordium en Tongershuis maken deel uit van de bestuurlijke werking van SVK Houtvast. Het werkgebied omvat alleen de 5 vernoemde gemeenten. Eind 2011 had het SVK 76 woningen in beheer; een groei van 26 panden t.o.v. 2010. In totaal werden 38 kandidaat-huurders geplaatst, waarvan 15 in Bilzen. Op 31 december telde het SVK 384 inschrijvingen voor een huurwoning, waarvan 239 alleen voor Bilzen.
Panden in hoofdhuur
SVK Houtvast vzw, Hospitaalstraat 44
31
Woonbegeleiding en opvoeding Gezien de toename van opvoedings-, psychosociale en psychische problemen heeft de sociale dienst een aantal initiatieven uitgebouwd. In oktober 2011 werd er gestart met het project integrale woonbegeleiding voor cliënteel sociale dienst in samenwerking met de dienst begeleid wonen van het Centrum Algemeen Welzijnswerk (CAW) ’t Verschil. De cliënten krijgen aan huis begeleiding op maat in administratieve hulp, activiteiten van het dagelijks leven (organiseren van boodschappen, leren huishoudelijk werk plannen, ...), dagstructurering, psychosociale steun, relaties met de omgeving en externe diensten,… Een halftijdse beroepskracht van CAW ’t Verschil wordt ingeschakeld voor begeleiding van 6 cliëntsystemen woonachtig in Bilzen. Dankzij het provinciale project ‘thuiscompagnie’ schakelt het OCMW ook een dienst voor gezinszorg in om gezinnen met kinderen, op hun eigen vraag, ondersteuning te geven in het huishouden, bij de was, de strijk, de schoonmaak, … Als alles wat vlotter loopt, wordt het weer aangenamer om thuis te zijn en zo verhogen de ontwikkelingskansen van de kinderen die er opgroeien. De verzorgenden zijn getraind in het omgaan met mensen in armoede. Mede door de samenwerking met de stad organiseert de opvoedingswinkel Zuid- Limburg sinds september 2011 vormingen voor ouders en een wekelijks spreekuur in Bilzen. De inwoners kunnen er terecht met alle vragen rond de opvoeding en ontwikkeling van kinderen en jongeren van 0 tot 18 jaar.
Dienst wonen De dienst wonen van het OCMW huurt permanent 8 studio’s, gelegen aan de Maastrichterpoort en de Brugstraat. De bedoeling van deze dienst is en blijft het zoeken naar betaalbare huisvesting voor cliënten van het OCMW. Regelmatige participeren het OCMW, de stad Bilzen en diverse partners op het terrein aan het lokaal woonoverleg. Diverse noden en probleemsituaties worden in kaart gebracht en vervolgens kunnen gerichte acties worden opgezet.
32
Lokaal cliëntenoverleg (LCO’s) In 2008 werd de methodiek van lokaal cliëntenoverleg ingevoerd bij het OCMW-Bilzen. Lokaal cliëntoverleg heeft tot doel om binnen één cliëntsituatie samen met de cliënt(en) en alle betrokken hulpverleners tot een gezamenlijk hulpverleningsplan te komen. Cliënten zijn zelf aanwezig bij dit overleg en bepalen wie mee aan de overlegtafel zit. Een OCMW-personeelslid is coördinator binnen dit gebeuren. Zij contacteert alle betrokkenen, plant het overleg, zit de bespreking voor en schrijft een verslag met alle gemaakte afspraken. Zowel de cliënt zelf als één van de betrokken hulpverleners kan een overleg aanvragen. Er is sprake van een lokaal cliëntoverleg als zich op minstens 3 levensdomeinen problemen voor doen. De agenda van een overleg wordt samen met de cliënt bepaald aan de hand van de verschillende levensdomeinen, o.a. financiën, tewerkstelling, opvoeding van de kinderen, organisatie van het huishouden, huisvesting, justitie, … Voor elk besproken levensdomein worden de nodige afspraken gemaakt en deze worden later geëvalueerd in een opvolgoverleg. Zo zorgt het LCO voor een betere afstemming van de hulpverlening op elkaar en op de noden binnen het cliëntsysteem. De overlegcoördinator is bij voorkeur een neutrale persoon, niet betrokken bij de individuele begeleiding van het cliëntsysteem. Tijdens het overleg, maar ook vooraf bij het inplannen van de vergadering en bij de opmaak van de agenda, en achteraf bij de opvolging van de afspraken, zorgt de coördinator zoveel mogelijk voor een positieve ingesteldheid en bewaakt hij/zij de cliëntbetrokkenheid. Tijdens het overleg wordt meestal een spilfiguur aangeduid, een hulpverlener bij wie de cliënt(en) zich goed genoeg voelt om zijn verhaal te vertellen. Deze persoon volgt de gemaakte afspraken kort op en wordt beschouwd als de centrale spil in heel het hulpverleningsproces. Overkoepelend aan de overlegmomenten haalt de overlegcoördinator structurele en dossieroverschrijdende knelpunten aan die worden vertaald naar het lokale beleid. In 2011 organiseerde het OCMW 31 LCO’s over 16 cliëntsystemen. Een aantal van deze dossiers zweven tussen lokaal cliëntoverleg en zorgoverleg. Wanneer er effectief moeilijkheden zijn op minstens 3 levensdomeinen wordt er gesproken van een LCO, ondanks de deelname van zorgverstrekkers aan zo’n overleg. In 7 dossiers waren er minderjarige kinderen betrokken. 2 dossiers werden stopgezet omdat er weinig of geen medewerking kwam van de cliënten. In 8 cliëntsystemen gaat het om langlopende LCO-dossiers (meer dan 2 jaar).
33
Socioculturele participatie Het OCMW krijgt van de Federale Overheid middelen om de doelgroep te loodsen naar socioculturele activiteiten. De individuele aanvragen spitsen zich voornamelijk toe op: - activiteiten in schoolverband (zee- en bosklassen, schooluitstappen, vakantiekampen voor kinderen); - toegang tot Plopsaland en diverse concerten; - deelname aan het jeugdwerkaanbod binnen de stad; - mogelijke aansluiting bij een sportclub (turnlessen, voetballen, …). De sociale dienst organiseerde ook gezamenlijke activiteiten o.a. een barbecue in de parochiezaal van Martenslinde, een georganiseerde uitstap naar Plopsa Coo, op visite in het Sintpaleis, een bezoek van sinterklaas en zijn pieten aan het OCMW met een geschenkje voor ieder kind. Wie interesse had kon een vrijetijdscheque bekomen van de stad Bilzen of een bioscoopticket van de sociale dienst. Het OCMW ontving nog extra financiële tussenkomsten in het kader van de preventie van de kinderarmoede. Hiermee werden o.a. schoolrekeningen betaald van gezinnen die het moeilijk hadden. Een tegemoetkoming in de aankoop van babyvoeding is ook mogelijk. Via de socioculturele participatie bereikte de sociale dienst 570 mensen. Het OCMW is zich er echter terdege van bewust dat niet alle middelen op de juiste plaats terecht kwamen noch dat iedereen in deze doelgroep bereikt werd. Daarom werd er met de stad Bilzen samengewerkt aan het onderzoek ‘sleutels tot participatie’. Het was alvast een leerrijk samenwerkingsproces waarvan de actiepunten in 2012 nog verder zullen worden uitgewerkt.
BBQ in Martenslinde met OCMW-raadslid Nico Bijnens als gelegenheidskok ...
34
Kompjoeteraai (openbare computerruimte) Deze computerruimte, die voor iedereen vrij toegankelijk is, bevindt zich op de 3de verdieping in blok A site De Ganshof. In 2011 deden zich enkele verschuivingen voor in de werking van de Kompjoeteraai. De symbiose tussen Open School, activiteitencentrum Trabajo en het OCMW werd in juni 2011 gewijzigd door de verhuis van de activiteiten van Open School naar Tongeren. Vanaf januari werd de samenwerking met de seniorendienst van de stad opnieuw geactiveerd. Vandaar dat de seniorendienst ook instaat voor het netwerkbeheer en de installatie van nieuwe software. Trabajo zorgt voor het wekelijks onderhoud van het lokaal. Nog steeds kan de volslagen computerleek terecht in de Komjoeteraai voor de vrije computersessies op maandag- en donderdagnamiddag. Onder begeleiding van twee vrijwilligers kan gratis worden gesurft op het internet.
Overzicht aanbod - tot juni 2011: Open School: 3 halve dagen per week initiatiecursus computer en Nederlands op pc; - seniorendienst Bilzen: 2 initiatiecursussen pc per week van telkens 12 deelnemers en 3 opvolgcursussen computer en internet (12 cursisten); - Neos Bilzen: 2 x 2 computersessies per week. Verder werd het lokaal ook ter beschikking gesteld voor opleidingen aan de helpsters Landelijke Thuiszorg alsook aan de huisartsen.
35
JURIDISCHE HULPVERLENING Mensen met allerhande juridische vragen brengen een bezoek aan de juridische dienst. De meeste kwesties hebben betrekking op het dagelijks leven zoals relatieproblemen, echtscheiding, huurgeschillen, geschillen rond betaling van onderhoudsgeld, omgangsrecht met kinderen, indexering huur of onderhoudsgeld. Soms komen ook heel specifieke vragen aan bod zoals pacht, nabuurschap, betwisting eigendom, syndicus, testamentaire beschikkingen, verdeling nalatenschap, … Steeds weerkerende problemen situeren zich bij de groep cliënten met moeilijkheden bij opzeg en verandering van energieleverancier, of de stopzetting van abonnementen van de telecomoperatoren zoals gsm, internet en televisie. Mensen laten zich snel verleiden om contracten of abonnementen af te sluiten. Achteraf wordt er pas nagedacht over de financiële gevolgen of verbintenissen, met alle gevolgen van dien. Over de jaren heen wordt de juridische dienst het meest geconfronteerd met vragen rond schulden, huur en echtscheiding. Ingevolge de crisis kunnen steeds meer huurders hun huur niet meer betalen. Het echtscheidingsthema en de daarmee gepaarde problemen van omgangsrecht en de verdeling van de kosten komen regelmatig voor. De nieuwe echtscheidingswet zorgt nog steeds voor heel wat vechtscheidingen waarvan kinderen vaak de dupe zijn. Daarbij dient steevast voor ogen gehouden te worden dat cliënten soms veel te veel verwachten van eerstelijnsadvies. Zij denken vaak dat het OCMW hen kan vertegenwoordigen voor de rechtbank of dat de stafjuriste van het OCMW voor hen kan optreden als advocaat. Frustraties zijn er vooral van cliënten die buiten de inkomensgrenzen vallen om in aanmerking te komen voor een pro-Deoadvocaat of gedeeltelijk kosteloze advocaat en nu hun advocaatkosten zelf dienen te dragen. In de eerste plaats ligt de nadruk altijd op het zoeken naar een minnelijke oplossing en wordt er gestreefd om conflicten te voorkomen, eerder dan ze uit te vechten voor de rechter. Ook voor de juriste blijft het vaak moeilijk in te schatten wat de rechter zal beslissen … en in sommige gevallen blijft een gerechtelijke procedure onafwendbaar.
36
Externe rechtshulp Deze rechtshulp is eerstelijns, gratis en strikt vertrouwelijk De tweedelijnsrechtshulp richt zich vooral op de kansarmen die zich geen andere hulp kunnen veroorloven. Enkele cijfers Voor 2011 is er een opvallende toename van juridische vragen via telefoon en e-mail.
2008
2009
2010
2011
Bureaubezoeken
439
422
524
490
Nieuwe dossiers
370
395
391
391
De maanden januari, september, november en december waren het drukst. Over het algemeen brengen vrouwen de problemen aan.
Net zoals in 2010 zitten de cliënten in de leeftijdscategorieën van 21 tot 60 jaar. De meeste rechtsvragen komen van cliënten tussen de 40 en 50 jaar.
Percentage aantal nieuwe cliënten/geslacht
2010
2011
Herkomst cliënteel
2011
Man
36 %
37 %
België
89 %
Vrouw
52 %
54 %
EU-land
3%
Koppels
12 %
9%
Andere
8%
37
2010
2011
1%
1%
40 %
34 %
7%
17 %
35 %
34 %
Huisvrouwen
8%
6%
Studenten
3%
2%
Geen beroep/ leefloners
6%
6%
Uitkeringsgerechtigden: werkloos, ziek
Gepensioneerden
Actieven (arbeiders, bedienden, zelfstandigen)
Beroep onbekend
Percentage cliënten en hun beroep
De gepensioneerden hebben veelvuldig gebruik gemaakt van de juridische dienst in 2011. De overgrote meerderheid van het cliënteel behoort tot de actieven en de uitkeringsgerechtigden.
Cliënteel en hun inkomen 6 % van de cliënten trekken een of andere vorm steun van het OCMW. 94 % heeft een inkomen, een vervangingsinkomen … dus ontvangen geen financiële hulp.
38
#$
%
%
"
#&
$
#
"
!"
68 %
71,5 %
Geen doorverwijzing
4%
1,75 %
Verwijzing naar de dokter, boekhouder, ontvanger belastingen, vrederechter, gerechtsdeurwaarder
2%
2%
0,25 %
3,5 %
Verwijzing naar diverse diensten: mutualiteit, vakbond
Verwijzing naar een advocaat , notaris
21 %
17 %
Verwijzing naar een pro-Deoadvocaat
3%
6%
Verwijzing naar de sociale dienst OCMW
2011
2010
Cliënten en hun doorverwijzing
Net als voorgaande jaren wordt het meest doorverwezen naar een pro-Deoadvocaat. De stafjuriste van het OCMW zorgt voor de pro-Deoaanvraag via het Bureau Juridische Bijstand verbonden aan de Balie van Tongeren, gevestigd in de Repenstraat 2. In 2011 werden 80 personen verwezen naar een pro-Deoadvocaat; voor 35 personen had dit te maken met het opstellen van een verzoekschrift collectieve schuldenregeling. De overige 45 hadden hoofdzakelijke betrekking op procedures inzake familierecht.
39
Cliënten en aard van de hulpvraag
Familierecht Schulden
155 aantal
175
2007
2008
2009
2010
2011
%
%
%
%
%
78
Familierecht
155
29
30
35
34
29
Gerechtelijk recht
85
Schulden
175
29
29
30
32
32
Andere rechtstakken
50
Contracten
78
18
19
14
17
14
Gerechtelijk recht
85
8
8
13
8
16
Andere rechtstakken
50
16
14
8
9
9
Contracten
Totaal
543
De bezoeken van cliënten met juridische vragen zijn net als vorig jaar voor 57 % eenmalige bezoeken. Het gaat hier dan gewoonlijk over het opstellen van een bezwaarschrift, schrijven van een ontslagbrief, het opmaken van overeenkomsten (minnelijke beëindiging huurovereenkomst), enz. ... Bij 43 % vraagt het juridisch probleem verdere opvolging.
De meest voorkomende rechtsvragen hebben nog steeds betrekking op familierecht en schulden. De andere rechtstakken (arbeidsrecht, fiscaal recht, zakenrecht, handelsrecht, administratief recht, publiek recht en strafrecht) zijn dan weer goed voor 9 %.
40
40 35 30 2007
25
2008 2009
20
2010 15
2011
10 5 0 Familierecht
Schulden
Cont ract en
Gerechtelijk recht
Andere recht st akken
% Overzicht juridische hulpverlening van de laatste 5 jaren
In tegenstelling tot 2010 daalden de vragen rond familierecht met 5 %, bleven deze rond schuldproblematiek met 32 % enigszins stabiel en namen de vragen in verband met contractenrecht af terwijl informatie rond gerechtelijk recht behoorlijk toenam (8 %). Dit heeft vooral te maken met de stijgende vraag naar een pro-Deoadvocaat (meer procedures en meer aanvragen om collectieve schuldenregeling (CSR)).
41
Schuldhulpverlening De schuldbemiddelingsdienst is een uitweg voor wie over eigen financiële middelen beschikt maar schulden moet terugbetalen en/of er niet in slaagt zijn budget behoorlijk te beheren. Meestal kan een cliënt reeds geholpen worden met het opstellen van een eenvoudig afbetalingsplan, een afbetalingsvoorstel aan de schuldeiser of gerechtsdeurwaarder, een uitstel van betaling. Belangrijk is wel dat het hier niet gaat om een gedwongen, opgelegde hulpverlening, doch er wordt een positieve medewerking verwacht van de cliënt. Steeds wordt er getracht om de cliënt de best mogelijke en meest relevante vorm van begeleiding te bieden. De schuldbemiddelingsdienst bestaat uit 3 voltijdse maatschappelijk werkers/schuldbemiddelaars én de juriste. Verder zijn een 6-tal maatschappelijk werkers ook met schuldhulpverlening bezig binnen hun eigen specifiek dienstverleningspakket.
2010
2011
Dossiers schuldhulpverlening
580
675
Budgethulpverleningsdossiers
66
93
Budgetbeheerdossiers
62
72
Dossiers budgetbeheer/budgetbegeleiding bij externe aanstelling (CSR)
31
49
KTR-registratiesysteem
Uit het KTR-registratiesysteem (korte termijnregistratiesysteem ingevoerd door het Centrum voor Schuldbemiddeling) valt op dat het aantal dossiers schuldhulpverlening nog steeds toeneemt. Ook de budgethulp is merkelijk hoger dan in 2010.
Een enquête bij de 11 maatschappelijk werkers schetst het volgende beeld: - 191 budgetbeheerdossiers (met en zonder schulden) zijn nog actief op 31 december 2011; - 37 budgetbegeleidingdossiers zijn lopende; - 78 budgetbeheerdossiers werden stopgezet.
42
Reden van stopzetting
Reden
aantal
betaling van schulden
Reden
aantal
6 zonder betaling van schulden
9
geen samenwerking mogelijk
17 overstap naar collectieve schuldenregeling
1
verhuis naar andere gemeente
13 voorlopige bewindvoering
2
Overlijden
2 einde asielprocedure
overgang dossier algemene naar schuldhulp
1
10 terug zelf in handen nemen
eigen inkomsten opstrijken
1 onbekende redenen
OCMW niet langer bevoegd
5
z onder betali ng s chulden
8 3
wegens betali ng s chulden
Dit werkjaar zijn er heel wat stopzettingen geweest. ‘Geen samenwerking mogelijk’ is bij uitstek de reden om een dossier stop te zetten. De motivatie van cliënten budgetbeheer is niet altijd aanwezig, soms is er helemaal geen of is het een kwestie van ‘moeten’ en wordt achteraf dan ook snel afgehaakt. ‘Verhuis naar een andere gemeente’ is eveneens een veel voorkomende reden. Bij een verhuis wordt er getracht om de cliënten door te verwijzen naar het OCMW van de nieuwe woonplaats. Een budgetbeheerdossier van een ander OCMW dan weer wordt overgenomen vanaf het ogenblik dat de cliënt zijn domicilie in Bilzen heeft.
geen s amenwerk ing m ogelijk
ov ers t ap naar CS C*
v erhui s naar andere gemeent e v oorl opi ge bewindv oeri ng
Enkele vaststellingen
ov erl ijden
einde asiel proc edure ov ergang doss ier al gem ene naar s chuldhul p
terug zelf i n handen nem en eigen inkom st en opstrij ken onbekende redenen OCMW niet langer bev oegd
Soms haken cliënten al af bij de intakefase. Vaak bezorgen ze niet de vereiste gegevens om een duidelijk zicht te krijgen op hun schuldenproblematiek. Dikwijls willen ze enkel éénmalige hulp. Vanuit de dienst wordt er echter steeds gepoogd om zo goed mogelijk op de situatie in te spelen. Uiteindelijk hangt alles af van de bereidheid van de cliënt om samen te werken ...
43
aantal
BB
BCS
CSR
Eenmalige bemiddeling
stopzetting
2009
225
16
147
8
242
57
2010
249
23
115
30
378
72
2011
269
72
119
35
414
78
BB: budgetbeheer BBG: budgetbegeleiding BCS: bemiddeling in kader consumentenkrediet CSR: collectieve schuldenregeling
Verloop schuldhulpverleningsdossiers (laatste 3 jaren)
De schuldhulpverleningsdienst werkt met een wachtlijst waarop maandelijks een 6-tal kandidaten voor budgetbeheer staan. Grosso modo blijven de cliënten 2 maanden op de wachtlijst.
Het uiteindelijk doel van schuldhulpverlening - in welke vorm dan ook - is cliënten terug, onafhankelijk, hun eigen inkomsten laten beheren. Die onafhankelijkheid maakt immers deel uit van een menswaardig bestaan ...
Aantal dossiers 2009 - 2011
44
DE OUDERENZORG In onze maatschappij zijn er steeds meer kwetsbare senioren die de weg naar de dienstverlening niet vinden en geen deel uitmaken van het sociale netwerk. Soms hebben ze geen familie meer om op te rekenen en doen ze geen of zelden een beroep op hulp. Het is één van de kerntaken van het OCMW om een kwaliteitsvol en gedifferentieerd zorgaanbod uit te bouwen, aangepast aan de noden van de ouderen. Het OCMW is zowel actief in de transmurale als intramurale zorg voor senioren. Het transmurale zorgaanbod heeft tot doel de gebruiker zolang mogelijk in zijn vertrouwde thuismilieu te houden, en dit door de thuiszorg of mantelzorg te ondersteunen en te stimuleren. De reguliere thuiszorg gebeurt vanuit het seniorenloket ‘de twee’. Het dagverzorgingscentrum De Kogge en de serviceflats ‘De Wende’ dan weer zijn zorgvormen die worden aangeboden binnen en naast de residentiële voorzieningen. De intramurale zorg concentreert zich volledig in de twee rusthuizen Demerhof en Sint-Martinus, weldra het nieuwe woonzorgcentrum Demerhof.
Thuiszorg Het seniorenloket ‘de twee’ is een uniek samenwerkingsinitiatief tussen de dienst welzijn van de stad Bilzen en de thuiszorgdiensten van het OCMW. In 2006 ging het seniorenloket van start en ondertussen bestaat het bijna 5 jaar. In de opstartfase kende dit project zeker een aantal pijnpunten, maar ondertussen is ‘de twee’ stilaan een begrip in Bilzen. De dienst welzijn van de stad Bilzen focust zich op aanvragen voor pensioenen, fiscale voordelen, tegemoetkomingen aan personen met een handicap, aanvragen parkeerkaarten, aanvragen voor mindermobielencentrale … De dienstverlening van het OCMW legt zich toe op de poetsdienst, de mantelzorgtoelage, de dienst warme maaltijden, de pedicurebonnen, de klusjesdienst en de aanvragen van verwarmingstoelage voor 60-plussers.
45
In moeilijke thuiszorgsituaties neemt het OCMW ook de rol van zorgbemiddelaar waar. De functie ‘overlegcoördinator’ thuisgezondheidszorg’ heeft tot doel het multidisciplinair overleg tussen hulpverleners, zorgverleners en mantelverzorgers in de thuiszorg en de patiënt op een onafhankelijke (neutrale) manier te organiseren en te coördineren zodat de patiënt de best mogelijke zorg krijgt.
Poetsdienst
2008
2009
2010
2011
145
155
142
146
Mantelzorgtoelage * * (maandelijks gemiddelde)
2008
2009
2010
2011
334
287
313
332
2008
2009
2010
2011
20
5
11
11
Pedicure
2008
2009
2010
2011
19
22
38
29
Zorgplannen** ** nieuwe zorgplannen
2008
2009
2010
2011
21
15
20
18
2008
2009
2010
2011
170
178
158
136
Klusjesdienst
Maaltijden ***
*** maaltijden aan huis
Het aantal cliënten van de poetsdienst steeg in 2011 naar 146. Het aantal extern gefactureerde uren vermeerderde van 14 733 in 2010 naar 15 010 in 2011. De inkomsten uit de poetsdienst zijn dan weer gedaald van 72 271 euro in 2010 naar 71 857 euro in 2011. De oorzaak hiervan is grotendeels toe te schrijven aan het feit dat steeds vaker senioren met een lager inkomen aankloppen bij de poetsdienst. De kostprijs van de gebruikelijke dienstencheque is voor ons doelpubliek nog steeds te hoog met tot gevolg dat dus meer en meer gebruikers de weg naar de poetsdienst van het OCMW vinden. Er wordt immers gewerkt met sociale barema’s: de kostprijs van de poetsdienst is gekoppeld aan de gezinssamenstelling en het inkomen. De toekenning van het aantal tussenkomsten in voetverzorging bleef ongewijzigd. De aanvragen voor de klusjesdienst daalden lichtjes. 18 personen werden geholpen; in 2010 waren dit er nog 20. Sinds september 2011 kunnen personen met het WIGW of OMNIO-statuut ook een sociaal tarief bekomen bij de klusjesdienst van het activiteitencentrum Trabajo. De aanvragen hiervoor verlopen via de thuiszorgdiensten van het OCMW.
46
In 2011 dienden 75 personen een aanvraag in voor een mantelzorgtoelage; 49 dossiers werden stopgezet wegens overlijden van de senior, verhuis van de oudere of de mantelverzorger uit Bilzen ofwel verblijf in een woonzorgcentrum of serviceflat. Het aantal maandelijkse toelagen (gemiddelde) bedraagt 332. De voorwaarden om in aanmerking te komen voor de gemeentelijke mantelzorgtoelage zijn de volgende: - de mantelverzorger staat daadwerkelijk in voor de verzorging van de zorgbehoevende; - de zorgbehoevende senior moet 65 jaar zijn en een invaliditeitsscore hebben van minstens 9 punten: dit wordt beoordeeld aan de hand van de zelfredzaamheidscriteria van het Ministerie van Sociale Zaken; - zowel de zorgbehoevende senior als de mantelzorger moeten in groot Bilzen wonen en tenslotte moet de senior over WIGW of OMNIO-statuut beschikken. In moeilijke thuiszorgsituaties neemt het OCMW ook de rol van overlegcoördinator Thuisgezondheidszorg (TGZ) waar in de vorm van een multidisciplinair overleg (zorgoverleg). Dit overleg kan worden aangevraagd door een patiënt of elke betrokken persoon of dienst. Zo een beraad kan nuttig zijn om de zorg en hulp die de patiënt nodig heeft op elkaar af te stemmen. De zorgcoördinator (OCMW) bespreekt met de aanvrager wat het doel is van het overleg en coördineert de zorg en de hulp die geboden wordt. Betrokkenen hierbij zijn: de patiënt, de familie van de patiënt, de andere mantelverzorgers, de zorgverleners (huisarts, thuisverpleegkundige, kinesitherapeut, apotheker …) en de hulpverleners (dienst gezinszorg en aanvullende thuiszorg). Op een multidisciplinair overleg moeten minstens 3 verschillende disciplines aanwezig zijn. De overlegcoördinator TGZ stelt een zorgplan op met daarin alle taakafspraken van de aanwezige disciplines.
2009
2010
2011
Nieuwe zorgplannen
22
38
29
Lopende zorgplannen
36
51
81
Totaal actieve zorgplannen
58
89
110
47
In 2011 ontvingen 136 senioren een warme maaltijd van het OCMW.
Warme maaltijden Aantal senioren Aantal bedeelde warme maaltijden
2009
2010
2011
179
158
136
19 610
18 291
17 071
Net als voorgaande jaren zet ook nu weer de dalende tendens zich door. De vermindering met 1 220 maaltijden is vooral te wijten aan de prijsherziening van de maaltijden. Bovendien werden de pensioenen de voorbije jaren een paar keer geïndexeerd waardoor de gebruikers een hogere prijs betaalden voor een maaltijd en logischerwijze een groep senioren hierdoor afhaakte. Verder mag niet uit het oog verloren worden dat er ook nieuwe spelers op de markt aanwezig zijn. Zo hebben supermarkten zelfs kant en klare maaltijden in hun assortiment en kunnen mobiele senioren eveneens terecht in de dorpsrestaurants en het activiteitencentrum Trabajo voor een warme maaltijd tegen een democratische prijs.
Inwoners vanaf 60 jaar hebben de mogelijkheid om bij de thuiszorgdiensten een aanvraag te doen voor de federale mazouttoelage. De toelage is evenwel gekoppeld aan een aantal voorwaarden waaronder het gezinsinkomen. De thuiszorgdiensten registreerden 483 aanvragen. Sinds vorig jaar heeft het OCMW in het kader van de uitbouw van een intern thuiszorgnetwerk een samenwerkingsovereenkomst met VZW IN-Z afgesloten voor seniorenassistentie aan Bilzerse inwoners vanaf de leeftijd van 50 jaar. Het dienstenaanbod van seniorenassistentie is zeer uitgebreid en bestaat uit een oppasdienst inclusief nachtoppas, assistentie bij de activiteiten van het dagelijks leven (eenvoudige hulp bij het eten zoals het opwarmen van een maaltijd of het voorsnijden van gerechten, naar het toilet helpen, de brievenbus leegmaken, hulp bij het slapen gaan, …). Verder omhelst de seniorenassistentie ook gezelschaps– en vervoersdiensten (aanwezig zijn bij ouderen, zieken of personen met een handicap, een opbeurend gesprek voeren, voorlezen, wandelen, boodschappen doen indien de senior meegaat, waken tijdens de nacht, …). De dienstverlening is beschikbaar in minimum blokken van 2 uur, 24 uur op 24 en 7 dagen op 7; dus in de weekends en op feestdagen. Twee halftijdse Bilzerse doelgroepwerknemers presteerden op jaarbasis 1 608 uren aan oppas voor het OCMW-Bilzen.
48
Dagverzorgingscentrum De Kogge Het dagverzorgingscentrum is een thuiszorgondersteunend initiatief. Senioren die nog zelfstandig of met hulp van familie thuis wonen, worden hier overdag opgevangen. De thuisverzorger wordt zo ontlast van de zorg voor de bejaarde en kan één of meerdere dagen per week een rustpauze inlassen. De dagopvang biedt de senior de mogelijkheid om langer zelfstandig in de vertrouwde thuisomgeving te blijven wonen en de keuze voor een serviceflat of een woonzorgcentrum nog even uit te stellen. De Kogge richt zich voornamelijk naar deelnemers die geen intensieve medische behandeling en toezicht vragen, maar wel behoefte hebben aan (re-)activering, verzorging, surveillance en/of begeleiding in de activiteiten van het dagelijks leven. Aantal deelnemers
2009
2010
2011
Vrouwen
35
32
40
Mannen
20
18
12
totaal
55
50
52
2010
2011
Jongste deelnemer
59
61
Oudste deelnemer
97
98
Gemiddelde leeftijd
80
81
De Kogge
2009
2010
2011
Aanwezigheidsdagen
3802
3868
3708
Zorgprofiel Katz-schaal
2011
Categorie O
6
Categorie A
16
Categorie F
33
Totaal
55
O: niet hulpbehoevend A: weinig hulpbehoevend F: sterk hulpbehoevend
Verder stond 2011 zowel voor het personeel als de deelnemers in het teken van de nakende verhuis naar het nieuw woonzorgcentrum in de Katteberg; deze is voorzien voor medio 2012.
Op bezoek bij de brandweer van Bilzen, aandachtig luisteren op de tribune van KRC Genk en mooie plaatsjes ontdekken in de deelgemeenten van Bilzen met de huifkar ...
49
Serviceflats De Wende De Wende, een serviceflatresidentie bestaande uit twee bouwlagen, is gelegen in het groen, te midden van park en vijvers en in de onmiddellijke omgeving van cultuurcentrum De Kimpel, zwembad en sportinfrastructuur. Het stadscentrum bevindt zich op wandelafstand. Het complex beschikt over 32 serviceflats waar senioren volledig zelfstandig wonen maar beroep kunnen doen op de geborgenheid van een groter geheel; de residentie is via een wandelgang verbonden met het rusthuis Demerhof. Daarnaast is er een oproepsysteem aanwezig waarmee de oudere zowel overdag als ‘s nachts een verplegende van het rusthuis voor hulp kan oproepen. Kortom de serviceflats zijn volledig afgestemd op de behoeften van de ouderen.
2011
2011
2011
Aantal bewoners
Gemiddelde verblijfsduur
Gemiddelde leeftijd
35
6,25 jr
82,06 jr
Aantal vrouwen
Gemiddelde leeftijd
25
82,12 jr
mannen
Gemiddelde leeftijd
10
82,2 jr
50
De woonzorgcentra In het woonzorgdecreet, van start sinds 1 januari 2010, wordt de term rusthuis niet meer gebruikt. De term is vervangen door ‘woonzorgcentrum’. In de praktijk en het dagelijks taalgebruik worden beide benamingen nog vaak naast elkaar gebruikt. Zo ook in dit jaarverslag. Positionering binnen het Bilzerse aanbod Via een publicatie in het Belgisch Staatsblad van 23 maart 2011 werd de voorafgaande vergunning verleend voor het wijzigen van de capaciteit van het rusthuis ‘Beversthuis’ in Beverst. Door een uitbreiding met 38 woongelegenheden mag de maximale huisvestingscapaciteit van het rusthuis in de toekomst 91 woongelegenheden bedragen.
Openbare rusthuizen
Vzw-rusthuizen
Privé-rusthuizen
Totaal
Sint-Martinus
Demerhof
Sint-Jozef
Beversthuis
Ark van Noé
Aantal erkende bedden
31
80
62
53
57
283
Aantal geplande bedden
/
/
27
38
49
114
Aantal erkende en geplande rusthuisbedden in Bilzen (31.12.2011)
De tendens van de voorgaande jaren wordt bevestigd. De (geplande) capaciteit in de openbare rusthuizen stagneert en deze van de vzw en privérusthuizen stijgt. In 2006 waren 111 van de 214 erkende bedden (52 %) ondergebracht in één van de twee openbare rusthuizen. In de veronderstelling dat alle geplande bedden in de toekomst daadwerkelijk gerealiseerd zijn, dan zullen dit nog slechts 28 % rusthuisbedden zijn in een openbaar rusthuis. Daarnaast zijn er in totaal ook 15 plaatsen kortverblijf (situatie 1 januari 2011) gepland op het Bilzers grondgebied, waarvan 10 in het nieuwe woonzorgcentrum van het OCMW en 5 in vzw-voorzieningen.
51
Demerhof Het gegeven van vroegtijdige zorgplanning is iets dat de laatste jaren stilaan opgang maakte maar in 2011 nog meer een gestructureerde vorm kreeg. Vroegtijdige zorgplanning (VZP) is een denk– en communicatieproces tussen de bewoner, de zorgverleners en de naasten over de toekomstige zorg. Dit proces kan leiden tot het bijtijds en anticiperend kenbaar maken en verwoorden van voorkeuren en doelen voor de zorg; het aanstellen van een vertegenwoordiger voor het moment dat de patiënt niet meer zelf kan beslissen. Binnen het kader van de vroegtijdige zorgplanning kunnen ook de verwachtingen over het levenseinde geformuleerd worden. Onder leiding van dokter Gaby Thijs werd er deel genomen aan een experiment rond handhygiëne. Gedurende het hele jaar werd hier extra aandacht aan geschonken. Tijdens het onderzoek werd een UV-lamp ter beschikking gesteld voor zelfcontrole. Om de kennis en de kunde van het personeel aan te scherpen en te bestendigen werd ook dit jaar in vorming geïnvesteerd. Volgende topics kwamen aan bod: dementie, belevingsgerichte aanpak, slechtnieuwsgesprekken, ouderen en verlies op verschillende levensdomeinen, brandveiligheid. Al deze vormingssessies vonden plaats in het Demerhof. Naast gemotiveerde personeelsleden kan het rusthuis Demerhof rekenen op enthousiaste vrijwilligers. Zij helpen mee om van het rusthuis een ’levendig huis’ te maken door tal van activiteiten mee te verzorgen zoals kienen, hulp in de cafetaria, gezelschapsspelen, rolstoel duwen bij diverse uitstappen ... Onze bewoners bezochten in Houthalen-Helchteren de eerste editie van Vinkenswing, een festival exclusief voor rusthuisbewoners. Meer dan 1 000 senioren en hun begeleiders gingen uit de bol tijdens de optredens van Lisa Del Bo, John Terra, Sam Gooris, de Romeo’s en Willy Somers.
In rusthuis Demerhof bruist het van de activiteiten zoals carnaval vieren, uitstap naar Postel, vakantie in de Vossemeren, samen vieren in de feesttent naar aanleiding van Spurk kermis ...
52
Sint-Martinus In het rusthuis Sint-Martinus werden drie 100-jarigen gevierd. Liske Cleeren blies in januari 100 kaarsjes uit. De twee heren Gerard Wouters en René Conings werden beiden 103 jaar. Op 28 november werd Gerard 103 en daarbij ook officieel de oudste inwoner van Bilzen. Eén op de tien bewoners van Sint-Martinus was dus ouder dan 100 jaar. In verscheidene werkgroepen (infectiepreventie, dementie, palliatieve en fixatie) werden bepaalde thema’s uitgediept en besproken. In elk team zitten naast de CRA’s (coördinerend en raadgevend arts) medewerkers van de verzorgende en verplegende equipe van zowel de rusthuizen Demerhof als Sint-Martinus.
René Conings, Liske Cleeren en Gerard Wouters met burgemeester Johan Sauwens, OCMW-voorzitter François Nelissen en schepenen Maike Meyers, Guy Swennen en Fons Caubergh op de foto.
Binnen de werkgroep dementie - een aanzienlijk deel van de RVT-populatie krijgt met deze problematiek te maken - werden omgangsplannen opgesteld om tot een betere omgang te komen, aangepast aan de individuele bewoner. De doelstelling is de bewoner interdisciplinair vanuit eenzelfde houding te benaderen: het proces dat de familie ondergaat te onderkennen, kunnen omgaan met hun gevoelens en ondersteuning bieden aan de medecollega’s. Het jaar 2011 stond in beide instellingen in het teken van de samensmelting van beide rusthuizen tot nieuw woonzorgcentrum. Op vele gebieden moesten knopen worden doorgehakt o.a. de inzet van personeel, de verdeling van bewoners over de diverse afdelingen, de uurroosterplanning, de medicatiesystemen, ...
Onder een stralende junizon vertrok een reisbus met bewoners van rusthuis Sint-Martinus richting Landgraaf. In de wereldtuinen van Mondo Verde bezochten de senioren ‘heel de wereld’: China, Japan, Italië, Rusland, Spanje … dat op wandelafstand én … slechts in één dag!
53
Nieuwbouwprojecten Het OCMW is zich er terdege van bewust dat de vergrijzing van de bevolking onomkeerbaar is en het aandeel van de senioren in onze maatschappij gestaag toeneemt. Het ouderenbeleid vormt dan ook een fundamenteel onderdeel van de OCMW-werking. Niet in het minst is zorg voor de oudere één van de essentiële opdrachten van het OCMW. Er is duidelijk nood aan woonvormen voor senioren en daarom bouwt het OCMW verder aan DE TOEKOMST ... Alhoewel de bouwwerken in januari en februari nog geplaagd werden door de strenge winter, rezen de volgende maanden de serviceflats en het nieuw woonzorgcentrum letterlijk uit de grond. Serviceflats ‘De Waaier’ Op een jaar tijd werd de sprong genomen van een vloerplaat, waarop nog alles moest gebouwd worden, tot een zo goed als volledig afgewerkte bouw; een realisatie van architectengroep J. Drieskens & J. Dubois en bouwbedrijf Dethier nv. De bouwcoördinatie lag in handen van Vlaanderen Bouwt vzw. Een leuke naam vinden voor de flats was niet evident. Daarom schreef het OCMW onder de bewoners van het rusthuis Demerhof, hun familie en personeelsleden een wedstrijd uit. Uit vele inschrijvingen selecteerde de OCMW-raad de naam ‘De Waaier’. Deze benaming verwijst niet alleen naar de waaier van diverse mensen die er zullen wonen (man of vrouw, afkomstig uit verschillende deelgemeenten, enz. ) maar ook naar het dialectwoord voor ‘vijver’. Heel passend voor deze nieuwe flats, alle gelegen ‘aan de vijver’. Het winnend voorstel werd ingediend door Cor Maes, bewoner van het rusthuis Demerhof.
Cor Maes ontvangt glunderend een korf vol versnaperingen uit handen van François Nelissen, voorzitter OCMW en Corné Meesters, secretaris OCMW.
54
Woonzorgcentrum Demerhof De OCMW-raad besliste, omwille van herkenbaarheid, de naam Demerhof te behouden. In 2011 vlotten de werken zeer goed. In een eerste fase zullen 111 rusthuiskamers en 4 kamers voor kortverblijf gerealiseerd zijn. In een tweede fase (2012) komen daar nog eens 6 kamers voor kortverblijf bij. Vermoedelijk zal het woonzorgcentrum medio 2012 volledig operationeel zijn. Met heel dit project is een investeringsbedrag gemoeid van om en bij de 15 000 000 euro. Hiervan wordt 8 400 000 euro gesubsidieerd door VIPA (Vlaams Infrastructuurfonds voor Persoonsgebonden Aangelegenheden) en gedurende 20 jaar wordt jaarlijks een gebruikstoelage uitgekeerd van 611 140 euro. De eerste schijf voor 2011 heeft het OCMW reeds ontvangen. Verder verleende LSM (Limburg Sterk Merk) een provinciale financieringstoelage van 75 000 euro. Het resterend bedrag financiert het OCMW met een lening.
Waren de aannemers in het begin van het jaar nog bezig met de ruwbouw op het gelijkvloers en de eerste verdieping, dan stond op het einde van 2011 alles in het teken van de afwerking.
welfsels blok A
zijaanzicht blok A Beukenstraat
hoofdingang nieuw woonzorgcentrum
55
patio tussen woongelegenheden blokken A en B
Herbestemming rusthuis Demerhof In het zorgstrategisch plan, goedgekeurd door de Vlaams Minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin op 3 november 2005, is naast de bouw van een nieuw woonzorgcentrum (WZC) ook de oprichting van een lokaal dienstencentrum voorzien. Met de oprichting van een lokaal dienstencentrum (LDC) wil het OCMW een tweede stap zetten in de verdere uitbreiding van het zorgaanbod naar bewoners en senioren toe. Een ruime waaier aan ontspannende en recreatieve activiteiten zal worden aangeboden. Na een lange zoektocht om geschikte locatie te vinden, opteerde de OCMW-raad om het LDC te huisvesten op het gelijkvloers van het bestaande rusthuis. De drie bovenliggende verdiepingen zullen, ingevolge de toenemende vergrijzing, gerenoveerd worden tot 24 serviceflats. Het bestaand rusthuisgebouw vormt zo een samenhangend en complementair geheel met het nieuwbouwproject WZC, waardoor een geïntegreerde exploitatie en een overkoepelend beheer verzekerd is. De overeenkomst met het bureau RDBM architecten & adviseurs bvba, die het definitief ontwerp maakten van het woonzorgcentrum, werd uitgebreid en het studiebureau AT Osborne Consultants & Managers werd opnieuw aangesteld voor de begeleiding van het verbouwingsdossier. De eerste schetsen voor de verbouwing van het bestaande rusthuis tot lokaal dienstencentrum en 24 serviceflats werden door de ontwerpers opgemaakt met aftoetsing van mogelijke invulling met diverse types van flats. Eind 2011 gaf de OCMW-raad de principiële goedkeuring om de stedenbouwkundige aanvraag op te maken alsook het aanbestedingsdossier voor de renovatie van het rusthuis. Renovatiewerken site De Ganshof Medio 2012 verhuizen de residenten van het rusthuis Sint-Martinus, gelegen aan de Hospitaalstraat 15, alsook het dagverzorgingscentrum De Kogge naar het nieuw woonzorgcentrum Demerhof in de Katteberg. De eerste en tweede verdieping van blok F en C van het gebouw site de Ganshof zullen bijgevolg een nieuwe bestemming krijgen. Normaliter zullen een aantal diensten van het OCMW en de stad Bilzen in het kader van de onderlinge samenwerking gehuisvest worden in de vrijgekomen ruimten. Voor de verbouwingswerken werd er een ontwerpopdracht uitgeschreven en einde 2011 werd het architectenbureau J. Drieskens & J. Dubois aangesteld voor het bouwkundig ontwerp inclusief speciale technieken, stabiliteitsstudie en veiligheidscoördinatie.
56
TECHNISCH FACILITAIRE DIENSTEN ICT Binnen het OCMW is automatisering geen luxe. Elektronisch werken bespaart enorm veel tijd, maar dan moet het computersysteem ook aangepast zijn aan de specifieke behoeften van het OCMW en zijn medewerkers. De systeembeheerder zorgt ervoor dat de informaticasystemen zo vlot mogelijk draaien en gebruiksvriendelijk zijn. Om budgettaire redenen worden pc’s slechts vervangen indien nodig. Zo werden 3 nieuwe pc’s aangekocht voor de maatschappelijk werkers, enkele oude printers vervangen en bijkomend twee kleurlaserprinters aangeschaft. In 2010 werkte de camerabewaking van het OCMW nog via een stand-alone pc. Vanaf 2011 werd deze geconnecteerd op het OCMW-netwerk. 2011 was opnieuw een belangrijk jaar voor de automatisering van diverse bedrijfsprocessen. Zo ontwikkelde de systeembeheerder een procedure voor het centraal agendabeheer en de verwerking van de afspraken aan het onthaal van de sociale dienst. De eigen rapporten m.b.t. tewerkstelling, registratie, LSB, zorgplan rusthuis en opvolging vergadering werden eveneens geüpdatet. In samenwerking met de sociale dienst werd een applicatie gefinaliseerd voor de dienst wonen en de opvolging van verhuringen. In het kader van de samenwerking met de stad Bilzen werden de nodige voorbereidingen getroffen om de servers in de loop van 2012 op elkaar af te stemmen. Keuken De catering van het OCMW, gelegen op het gelijkvloers van het rusthuis Demerhof, bereidt naast de maaltijden van de rusthuizen Demerhof en Sint-Martinus ook deze voor de thuiszorgdienst ‘warme maaltijden aan huis’. Verder staat de grootkeuken ook in voor de broodmaaltijden van het Medisch Centrum AZ Vesalius, campus Bilzen.
57
2008
2009
2010
2011
17 346
19 610
18 291
17 071
4 163
0*
0*
0*
21 509
19 610
18 291
17 071
9 464
8 628
8 048
7 511
Maaltijden rusthuis Demerhof RVT
15 309
15 194
15 034
15 189
Maaltijden rusthuis Demerhof ROB
12 167
12 444
12 019
11 419
Subtotaal rusthuis Demerhof
27 476
27 638
27 053
26 608
Maaltijden rusthuis Sint-Martinus RVT
10 019
10 218
10 020
10 020
Maaltijden rusthuis Sint-Martinus ROB
943
803
917
887
Subtotaal rusthuis Sint-Martinus
10 962
11 021
10 937
10 907
Totaal voor rusthuizen
38 438
38 659
37 990
37 515
Totaal dagmaaltijden
47 902
47 287
46 038
45 026
Warme maaltijden OCMW Warme maaltijden serviceflats Totaal warme maaltijden via thuiszorgdienst 44 % van warme maaltijden via thuiszorg
In 2011 produceerde de keuken 45 026 dagmaaltijden. Hiervan werden 17 071 maaltijden geleverd voor de thuiszorgdienst; 6 386 waren dieetmaaltijden.
Het begrip ‘dagmaaltijd’ werd gecreëerd om de gegevens op een juiste wijze met elkaar te vergelijken. In de cijfers van het rusthuis zitten zowel het ontbijt, middagmaal als avondmaal. De aantallen bij elkaar optellen zou een verkeerd beeld weergeven. Daarom werd aan elke maaltijd een gewicht toegekend: ontbijt (22 %), middagmaal (44 %) en avondmaal (34 %). De som van de dagmaaltijden wordt bekomen door het aantal van de rusthuizen op te tellen bij de 44 % warme maaltijden bezorgd via de thuis zorgdienst. (*) Het cijfer van de warme maaltijden serviceflats zit vanaf 2009 vervat in het totale cijfer warme maaltijden OCMW.
Technische dienst OCMW Deze equipe, bestaande uit 5 personen, zorgt voor de technische ondersteuning van heel het OCMW-patrimonium zijnde de rusthuizen Demerhof en Sint-Martinus, de serviceflats ‘De Wende’, site De Ganshof, het dagverzorgingscentrum De Kogge, de eigendomswoningen (Beukenstraat 15 en Meershoven 76) en de diverse huurpanden verspreid over Bilzen en de deelgemeenten. Daarbij was ook 2011 voor heel de ploeg een hectisch jaar; niet in het minst met de opvolging van verschillende werfvergaderingen van de twee nieuwbouwprojecten maar ook met het courant uitvoeren van technische interventies. Daarbij komt nog eens het beheer van het wagenpark van het OCMW en het groenonderhoud in de instellingen. Grasmaaien aan serviceflats De Wende Ontmantelen stooklokaal
58
DE FINANCIËLE HUISHOUDING OCMW Een strikte budgetopvolging is noodzakelijk om de financiële huishouding van het OCMW in evenwicht te houden. Zonder water koken is immers erg moeilijk … Zónder de nodige geldelijke middelen kan een organisatie niet naar behoren functioneren. Vandaar dat het de kunst is om een evenwicht te vinden tussen inkomsten en uitgaven. De financiële dienst tracht naar goed vermogen het financieel beleid in te vullen. INVESTERINGEN Afgeronde investeringen 2011 Administratie en patrimonium Ondersteunende diensten
305,33 Meubilair administratie 14 656,73 Aankoop 9 pc’s en 2 laserprinters
Door de nieuwbouwprojecten (woonzorgcentrum Demerhof en 25 serviceflats De Waaier) werden heel wat bijkomende investeringen opgenomen in de balans. Deze zijn terug te vinden bij de rubriek ‘werken in uitvoering’ aangezien de werken per 31 december 2011 nog niet voltooid waren.
Investeringen nog in uitvoering eind 2011 Rusthuis Demerhof
268 380,01 AT. Osborne: financieel technisch plan + begeleiding architect 9 229 874,41 Aannemers (inclusief ABR-polis) 936 913,05 RDBM architecten (reeds
Serviceflats
757 598,496 definitieve aard)
59 774,00 Vlabo begeleidingsopdracht nieuwe serviceflats 3 659 587,11 Architecten Drieskens & Dubois + aannemers bouw serviceflats ‘De Waaier’
59
DESINVESTERINGEN In de loop van 2011 werden 4 percelen verkocht voor een totale prijs van 61 800,00 euro en een totale meerwaarde van 37 019,61 euro. De afgeronde investeringsprojecten werden gefinancierd met overschotten aan gemeentelijke bijdrage in het verleden. Voor de nieuwbouwprojecten kan het OCMW rekenen op 2 subsidies, enerzijds LSM: 75 000 euro en anders VIPA: 12 222 818,40 euro, te spreiden over 20 jaar (611 140,92 euro per jaar). De investeringssubsidie van VIPA werd geprefinancierd met een lening van 8,360 miljoen, afgesloten in 2010. Daarbovenop werden in 2011 nog 2 leningen afgesloten van telkens 3 miljoen euro (’De Waaier’ en het nieuw woonzorgcentrum). Ook liep er nog een kredietopening ten bedrage van 900 000 euro voor het laatste deel van het ereloon van de ontwerpers.
16827334
16000000 14000000 12000000
De grafiek toont het nog af te lossen bedrag aan leningen per 31/12 van het dienstjaar.
11314575
10000000 8000000 6000000 4000000
3043091
2000000
2829343
2546366
0 2007
2008
2009
2010
2011
WERKINGSKOSTEN De werkingskosten bedroegen 11 464 513 euro in 2011. Dit betekent een kleine daling van 0,33 % ten opzichte van 2010. De personeelskosten worden hier uitgelicht omdat deze ook hoger liggen dan oorspronkelijk gebudgetteerd. Dit was vooral het geval bij de activiteitencentra 832 sociale dienst en 83411 rusthuis Demerhof. De sociale dienst kende een aantal vervangingscontracten ingevolge ziektes en ouderschapsverlof. Verder valt ook een aanzienlijke stijging op bij de sociale tewerkstellingen, goed voor 47 000 euro extra. Dit kan worden toegeschreven aan een gemiddelde tewerkstelling van 19,13 fulltime personen in 2011 tegenover 17,15 in 2010.
60
De overschrijding van de personeelskosten in het rusthuis is terug te vinden bij zowel de niet-vastbenoemden als bij de gesco’s. Bovendien werd er op het activiteitencentrum 83411 een voorziening vakantiegeld (te betalen in 2012) aangelegd voor zowel Demerhof als rusthuis Sint-Martinus samen. Op het AC 83412 van rusthuis Sint-Martinus vallen deze voorzieningen uiteraard weg, waardoor hier een overraming van het budget was.
613 090
6 651 155
6 928 651
Afschrijvingen en waardevermindering
453 183
415 717
Overige kosten
258 966
130 243
11 502 358
11 464 513
61
Totaal
Personeelskosten
Leveringen en diensten
Steunverlening
Aankoop goederen
603 484
2 422 845
2 643 928
953 967
891 642
2011
2010
Verder stijgt de aankoop van goederen op alle vlakken: mazout, gas, elektriciteit, water, geneesmiddelen rusthuis Demerhof, voeding en dranken voor de keuken.
Voor het eerst in jaren is er een daling in de kosten van steunverlening.
Leefloon (incl. sociale economie) Financiële steun Voorschotten
2007
2008
2009
554 906 56 199
714 840 55 985
888 674 56 984
2010
2011
1 069 961 72 254
1 029 555 76 291
23 487
30 314
30 339
44 531
42 487
Mantelzorg
172 200
118 835
114 830
119 570
127 170
Vluchtelingen
655 406
759 735
539 706
600 539
770 912
Huur / Huurwaarborg
54 265
31 112
34 628
47 518
67 861
Stookolietoelage
43 037
136 983
70 862
109 161
114 703
Crisisopvang
27 379
43 448
66 390
26 694
22 995
Samenwerking Trabajo/Oase
0
103 320
75 000
75 000
75 000
Samenwerking CAW/in-Z
0
0
0
0
13 885
1 691 208
1 671 223
1 938 246
2 335 601
2 225 353
Totaal
De grootste mindering is terug te vinden bij de categorieën leefloon en vluchtelingen. De huurwaarborgen dan weer verhogen aanzienlijk: veel personen worden doorgestuurd vanuit het sociaal verhuurkantoor voor hun huurwaarborg. Het SVK (sociaal verhuurkantoor) Houtvast ontvangt van het OCMW een toelage van 1 euro per inwoner. Na terugbetaling van de terugvorderbare steun door cliënten en tussenkomsten van het ministerie komt de nettokost inzake steunverlening uit op een bedrag van om en bij de 551 000 euro.
62
WERKINGSOPBRENGSTEN De gewone werkingsopbrengsten stijgen met 2 % of 195 185 euro ten aanzien van 2010.
2008
2009
2010
2011
Inkomsten & opbrengsten 2011
Persoonlijke en Riziv-tussenkomsten (rusthuizen en dagverzorgingscentrum) aangerekende verblijfskosten residenten
1 569 309
1 654 084
1 638 096
1 630 338
Tussenkomst ziekenfondsen residenten
1 826 210
1 950 564
1 909 309
1 963 805
Recuperatie steun aan cliënten
202 013
342342
397 913
280 711
Staatstoelage leefloon
474 285
608862
744 614
536 052
Staatstoelage LOI (Lokaal Opvanginitiatief)
141 787
220590
166 234
218 432
Staatstoelage vluchtelingen
539 705
600538
770 912
655 406
Gescopremies
181 229
180 982
181 745
186 344
Sectoraal Fonds (sociale maribel)
330 618
294 101
338 829
422 169
diverse toelagen personeel rusthuis
630 361
506 779
516 794
533 034
Verhuringen
379 065
385 050
403 959
505 143
Gemeentefonds
463 092
478 526
505 278
524 156
Overige
1 092 641
1 166 201
1 787 446
1 595 446
Totaal
7 830 315
8 388 619
8 855 851
9 051 036
Tussenkomsten en recuperatie steun sociale dienst
Persoonlij ke en R iziv tussenkomsten (rusthui zen en dagv erzorgingscentrum) Tuss enkomsten en recuperatie steun soci ale dienst
13,81%
15,31%
48,21% Personeel
22,68% diverse opbrengsten
Personeel
diverse opbrengsten
Het boeken van een opbrengst houdt niet in dat er ook automatisch en onmiddellijk een ‘inning’ aan vast hangt. Het is wel de bedoeling de tussentijd zo kort mogelijk te houden. Dit vlot voor de facturen van de rusthuizen, het dagverzorgingscentrum en de thuisdiensten.
De rechtstreekse terugvordering van de cliënten sociale dienst verloopt vaak moeilijk en gefaseerd. De tussenkomsten van de mutualiteiten stromen regelmatig binnen; andere subsidies met betrekking tot de rusthuizen lopen nog al eens vertraging op. De inningstermijn van diverse staatstussenkomsten in steunverlening verloopt steeds vlotter. De niet geïnde vorderingen/rechten per 31 december bedroegen 1 739 659 euro.
63
RESULTAAT Het verschil tussen opbrengsten en kosten (incl. financiële en uitzonderlijke) levert het resultaat op van het dienstjaar. Onderstaande tabel geeft het resultaat per activiteitencentrum.
Admin. 100
Soc Dienst 832
Demerhof 83411
RVT 83412//00
Kogge 83412//01
De Wende 924
Geconsolideerd
2006
148 887
-1 174 865
-241 576
-192 220
-51 589
25 558
-1 485 804
2007
-142 463
-1 272 947
-140 725
-140 419
-34 246
39 956
-1 690 844
2008
-82 211
-1 601 625
-241 351
-17 450
-13 332
33 997
-1 921 972
2009
-155 336
-1 712 745
-169 866
-112 422
-16 224
47 573
-2 119 020
2010
-205 424
-1 758 055
-421 316
-189 400
-28 838
31 388
-2 571 645
2011
45 681
-1 757 370
-848 485
-74 968
-34 025
-1 613
-2 670 780
GEMEENTELIJKE BIJDRAGE Op basis van het resultaat wordt vervolgens een berekening gemaakt om te komen tot de gemeentelijke bijdrage in de werking en de aflossingen. De gebudgetteerde bijdrage is de bijdrage die in de begroting (of wijziging) van een jaar werd voorzien. De berekende bijdrage is deze waarop het OCMW recht blijkt te hebben na opmaak van de jaarrekening. Per inwoner van Bilzen geeft dit de volgende bijdrage in de werking van het OCMW:
Aantal inwoners (op 01/01) * Gebudgetteerde bijdrage (euro)** Euro/inwoner Berekende bijdrage (euro) Euro/inwoner
2008
2009
2010
2011
30 522
30727
30 947
31 259
2 089 804
2 282 869
2 296 748
2 546 635
68,47
74,30
74,22
81,47
19 82 401
2 124 257
2 395 460
2 334 184
64,95
69,13
77,41
74,67
64
(*): bron stad Bilzen (**): na laatste budgetwijziging
Gemeentelijke bijdrage 3000000
2000000
1000000
0 Gebudgetteerde bijdrage Berekende bijdrage
2008
2009
2010
2011
2089804 1982401
2282869 2124257
2296748 2395460
2546635 2334184
Gebudgetteerde bijdrage
Berekende bijdrage
2008
2008
2009
2009
2010
2010
2011
2011
65
CONTACTADRESSEN OCMW BILZEN
Hospitaalstraat 15
3740 BILZEN
089 51 94 90
SOCIALE DIENST INDIVIDUELE HULPVERLENING
Hospitaalstraat 15
3740 BILZEN
089 51 94 80
SENIORENLOKET ‘DE TWEE’
Kloosterstraat 2
3740 BILZEN
089 51 92 82 089 51 92 83
DAGVERZORGINGSCENTRUM ‘DE KOGGE’
Eikenlaan 20
3740 BILZEN
089 30 91 16
WOONZORGCENTRUM DEMERHOF
Eikenlaan 20
3740 BILZEN
089 51 94 00
SERVICEFLATS DE WAAIER
Eikenlaan 18
3740 BILZEN
089 51 94 00
SERVICEFLATS DE WENDE
Eikenlaan 22
3740 BILZEN
089 51 94 00
KOMPJOETERAAI (openbare computerruimte)
Hospitaalstraat 15
3740 BILZEN
089 51 94 18
MC AZ VESALIUS BILZEN
Hospitaalstraat 15
3740 BILZEN
089 41 01 11
ACTIVITEITENCENTRUM
Hospitaalstraat 15
3740 BILZEN
089 50 36 73
SVK HOUTVAST VZW
Hospitaalstraat 44
3740 BILZEN
089 24 38 32
66
Hospitaalstraat 15, 3740 Bilzen www.ocmwbilzen.be
67
089 51 94 90
[email protected]
