Energiezuinig wonen: Een huis uit duizenden. Het energielabel en uw woning Terugblik op e jaargang no. 1 april 2013

Woonkrant 35e jaargang • no. 1 • april 2013

Energiezuinig wonen: ‘Een huis uit duizenden’ Het energielabel en uw woning Terugblik op 2012

Be wone r s info r matieb lad v an R& B Wo nen

Z e e l a n d

inho ud so p gave

I nh o ud Wie een woning huurt, betaalt elke maand huur

3

Voorzieningen in woonzorgcentra

6

“Je ziet mensen van alle leeftijden in het woonzorgcentrum. Er is ontmoeting, contact met de samenleving. Dat is goed”, zegt Will Timmermans, fysiotherapeut in woonzorgcentrum de Egelantier in Oostkapelle.

Corporaties helpen vluchtelingen aan een woning

7

Voor corporaties zijn statushouders - vluchtelingen die een verblijfsvergunning hebben gekregen - een kleine maar belangrijke doelgroep. “Statushouders vormen immers een kwetsbare groep in de samenleving”, zegt Gérard van Wanrooij van Zeeuwland.

35 jaar bewonersblad

10

Nette tuin, nette buurt

10

“Als je elke week het onkruid weghaalt en de boel goed bijhoudt, heb je weinig werk. Iets moois moet je mooi houden, vind ik. Je moet er wat tijd in steken, daar komt het op neer”, zegt Leen Hendrikse uit Zierikzee.

De nieuwe huurprijzen

11

Energiezuinig wonen

11

De familie Kanters verhuisde een jaar geleden naar een door R&B Wonen energiezuinig gemaakte woning in Heinkenszand. Na een jaar is het tijd om de rekening op te maken. “Wij verwachten een gehalveerde energierekening.”

Bouwen in eigen beheer

12

In Burgh-Haamstede bouwt Zeeuwland betaalbare woningen voor starters. Initiatiefnemer Theo Grefkens: “Als je de samenleving leefbaar wil houden, moet je ervoor zorgen dat jonge mensen hier blijven wonen. Dan kun je de voorzieningen in deze kern in stand houden. Het belangrijkste is dat we perspectief bieden aan starters.”

Vaste rubrieken Regionieuws

4 en 8

Puzzel

15

Contactgegevens

16

Ommetjes zijn populair bij dorpsbewoners en toeristen 13 Leven met water, zestig jaar na de Watersnoodramp

14

Het Watersnoodmuseum in Ouwerkerk is dé plaats om de ramp van 1953 te herdenken en te herinneren, maar ook om ervan te leren en vooruit te kijken. Het museum is vernieuwd met onder meer een simulator die laat zien wat de gevolgen zijn van een overstroming in je eigen omgeving. Goed voor de bewustwording.

2

35e jaargang | nummer 1 | april 2013

Sabina Adelaar van Zeeuwland.

D e c o r p o r at ie

Jeroen Vernooijs van R&B Wonen.

M eeste huurd e rs b etalen de hu u r o p t ijd Ook dit jaar zoomt de redactie in op een aantal taken die de woningcorporatie uitvoert. In elk nummer is een pagina gereserveerd voor een onderdeel van de werkzaamheden. Dit artikel gaat over het incasseren van de huur. Hoe gaat het in zijn werk? Wat komt er allemaal bij kijken?

W

ie een woning huurt, betaalt elke maand huur. De corporatie gebruikt dat geld om woningen te onderhouden, te renoveren en te bouwen, en om de organisatie draaiend te houden. Verreweg de meeste huurders betalen hun huur netjes op tijd. Ze zorgen ervoor dat het bedrag uiterlijk op de afgesproken datum, meestal vóór de eerste van de maand, bij de corporatie op de rekening staat. Betalen kan door middel van automatische incasso of acceptgiro. Ongeveer driekwart van de huurders kiest voor de eerste mogelijkheid. “Is de betaling op de tiende van de maand nog niet binnen, dan sturen we een herinnering. Een vriendelijke brief”, zegt Sabina Adelaar, medewerker bedrijfsadministratie van Zeeuwland. “Als die herinnering geen effect heeft, volgt er rond de twintigste van de maand een aanmaning. Is de huur op de eerste van de volgende maand nog niet betaald, dan melden we in de zogenoemde ‘14-dagenbrief’ welk bedrag er nog openstaat en hoe hoog de

incassokosten zijn die erbij komen. Men heeft dan veertien dagen de tijd om de huur te voldoen. In de tussentijd gaat de klantmanager langs bij de huurder. Hij kent de mensen en bespreekt de huurachterstand. Ook biedt hij zonodig hulp aan om de achterstand in te lopen. Samen proberen we hiermee hoge incassokosten voor de huurder te voorkomen. Pas als het echt niet lukt om afspraken te maken, schakelen we de deurwaarder in.” R&B Wonen is wat strenger. Administratief medewerker Jeroen Vernooijs: “Wij sturen twee aanmaningen: één op de tiende en één op de vijfentwintigste van de maand. Daarna geven we de huurincasso uit handen aan de deurwaarder.” Uiteindelijk kan ontruiming het gevolg zijn. R&B Wonen moest in 2012 zeven keer ontruimen, Zeeuwland twee keer. Behalve wanbetaling kan ook hennepteelt of overlast leiden tot ontruiming.

Oplossing De corporaties doen er alles aan om een

ontruiming te voorkomen. Bijvoorbeeld dus door in een vroeg stadium op bezoek te gaan bij huurders die niet op tijd betalen. “Het persoonlijk contact werkt beter dan brieven”, zegt Sabina Adelaar. “Samen proberen we een oplossing te vinden in de vorm van een betalingsregeling. Blijkt er meer aan de hand, dan is het ook mogelijk om bijvoorbeeld het maatschappelijk werk of de kredietbank in te schakelen.” Bij R&B Wonen gaat het niet anders. “Zo’n persoonlijke aanpak werkt goed”, aldus Jeroen Vernooijs. “Je helpt de huurder door er kort op te zitten. Zo voorkom je erger. Tja, wij zijn geen huisjesmelkers, maar sociale verhuurders. Maar men moet zich uiteraard wel aan de algemene voorwaarden houden. Streng kun je ons niet noemen, wel correct.” “Het werk is zeer afwisselend. Je maakt van alles mee, ik kan wel een boek schrijven”, zegt Sabina Adelaar. “Het is mooi als je huurders er weer bovenop kunt helpen. Dankbaar werk is het dan.” ■ 35e jaargang | nummer 1 | april 2013

3

R& B wo nen

Huurverhoging

Jaarverslag 2012 O

I

ns jaarverslag over 2012 is opgesteld. In deze woonkrant geven we een korte samenvatting van de belangrijkste gebeurtenissen. R&B Wonen liet zich in 2012 visiteren. We kunnen trots zijn op de rapportage die we in december ontvingen. Ook in 2012 mochten we het gouden KWH-label voeren. Een onafhankelijk instituut bevestigde op basis van continumetingen dat de kwaliteit van onze dienstverlening onverminderd goed is. De samenwerking tussen Zeeuwse corporaties kreeg steeds vastere vorm. Op verschillende onderdelen, zoals automatisering, inkoop, personeelszaken en verzekeringen bereikten we door samen te werken aanzienlijke voordelen die uiteindelijk weer ten goede aan onze huurders komen. Dankzij onze maatregelen om de duurzaamheid van onze woningen te verbeteren ging in 2012 het gemiddelde EPA-label van ons totale bezit van D naar C. Ook in 2012 voldeden we aan de eis om minstens 90% van onze vrijkomende woningen toe te wijzen aan huishoudens met een gezamenlijk inkomen lager dan e 34.085.

n juli vindt de jaarlijkse huurverhoging plaats. Landelijk is bepaald dat er dit jaar een inkomensafhankelijke huurverhoging mag worden toegepast. De huurverhoging bij R&B Wonen wordt als volgt doorgevoerd:

Meer over de terugblik op 2012 en over de huurverhoging per 1 juli 2013 leest u in deze Zeeland Woonkrant. De huurverhogingen worden gedifferentieerd, afhankelijk van de hoogte van het inkomen van de huurder. Woningcorporaties moeten voortaan meebetalen om de rijksbegroting sluitend te krijgen. Voor R&B Wonen betekent die verhuurdersheffing een jaarlijkse last die gefaseerd oploopt tot e 2.900.000 in 2017. Het Centraal Fonds Volkshuisvesting gaat ons een jaarlijkse saneringsheffing opleggen. Dat geld wordt gebruikt om corporaties die in financiële nood verkeren de helpende hand te bieden. Deze aanslagen beperken onze investeringscapaciteit drastisch. In 2013 gaan we werken aan een nieuw ondernemingsplan voor de periode 2014 tot en met 2017. In dat plan maken we nieuwe afwegingen. Duidelijk is dat we de tering naar de nering moeten zetten. Onze medewerkers zijn met veel inzet en enthousiasme bezig om onze dienstverlening op peil te houden. n

Bij deze Zeeland Woonkrant ontvangt u een overzicht met daarop de nieuwe huurprijs vanaf juli 2013. Indien u huurtoeslag ontvangt hoeft u de huurverhoging niet door te geven aan de belastingdienst, dit gebeurt automatisch. Heeft u vragen over de huurverhoging? Kijk op www.renbwonen.nl of neem telefonisch contact op met R&B Wonen op 0113-396400.

Peter Bevers directeur-bestuurder R&B Wonen

Inkomens Tot en met e 33.614

4,0%

Vanaf e 33.614 tot e 43.000

4,5%

Vanaf e 43.000

6,5%

Inkomens Huurverhoging tot e 33.000

1,5 procent boven inflatie

Van e 33.614 tot e 43.000


boven e 43.000


Nieuwe sam e n s t e l l i n g H uurdersv ere n igin g H V R B I

De nieuwe samenstelling van HVRB, v.l.n.r. (boven) de heren Offermans, Wiskerke, Van de Guchte, De Kok, De Looff, (onder) Martijn, Boogaard en Deusing.

4


Huurverhoging

n 2012 deed Huurdersvereniging HVRB een oproep in Zeeland Woonkrant voor het werven van nieuwe bestuursleden vanwege het aftreden van twee leden uit het huidige bestuur. Uit de reacties is tijdens de algemene ledenvergadering op 25 maart jl. gekozen voor de heer H. de Kok uit Nieuwdorp en de heer H. Boogaard uit Rilland. Wij wensen beide heren veel succes in hun nieuwe taak bij de HVRB. Op 25 maart 2013 nam de HVRB afscheid van Ko Walhout (voorzitter), ca 37 jaar actief bij de huidige huurdersvereniging en de voorlopers daarvan. Ko staat bekend als een professioneel voorzitter die de ontwikkeling en de uitvoering van het beleid van R&B Wonen in de afgelopen jaren positief kritisch heeft getoetst in het belang van onze huurders. Ook Rinus van de Bosch, ca 14 jaar actief als bestuurslid neemt afscheid. Hij wist R&B Wonen scherp te houden vanuit zijn ervaringen als huurder. Daarnaast heeft ook Albert van Beek het bestuur van HVRB na een zittingsperiode van twee jaar verlaten. Zij dragen het stokje over aan de nieuwe formatie van het bestuur, waarbij de functie van voorzitter tot eind 2013 steeds wordt afgewisseld tussen Tiede van de Guchte en Ad Deusing. n

&B Wonen heeft vanaf 2008 al haar woningen gelabeld met een energielabel. Het energielabel, dat loopt van A tot en met G, geeft de energiezuinigheid van een woning aan. Zo is een woning met een energielabel A energiezuiniger dan een woning met bijvoorbeeld energielabel E; een woning met een energielabel A zal nieuwer zijn, beter geïsoleerd zijn en energiezuinigere installaties hebben ten opzichte van een woning met een E-label. De energielabeling is te vergelijken met die van koelkasten en auto’s. Door het labelen heeft R&B Wonen inzicht gekregen in hoe het woningbestand er energietechnisch gezien voorstaat. Momenteel is het gemiddelde over alle huurwoningen van R&B Wonen een C-label. Het beleid voor de komende jaren is om, door energiebesparende maatregelen te treffen, het woningbestand uiteindelijk op een gemiddeld energielabel B te krijgen. Bij deze doelstelling zal er in totaal 32% energie (gas, elektriciteit) worden bespaard ten opzichte van 2008. De afgelopen twee jaar heeft R&B Wonen onder andere door middel van een duurzaamheidsactie ruim 700 woningen opgelabeld door energiebesparende aanpassingen

te doen, zoals het isoleren van het dak, de vloer en/of de buitengevels. Wilt u weten welk energielabel uw woning

heeft? Kijk op www.renbwonen.nl of neem contact op met R&B Wonen via 0113-396400.

n

R& B wo nen

Het energielabel en uw woning R

Bij winterweer als op deze foto is goed te zien dat het isoleren van het dak wel degelijk wat uitmaakt. Bij de eerste en derde woning is het dak aan de binnenzijde geïsoleerd met 10 cm steenwol. De sneeuw blijft bij deze woningen op het dak liggen terwijl bij de niet geïsoleerde woningen de warmte door het dak verdwijnt en de sneeuw doet smelten.

Kl u ss en dienst R& B Wo n e n W ij n e m e n uw kl us graag ui t hande n!

H

eeft u een kleine klus waar u maar niet aan toekomt of een klus die u graag wilt laten uitvoeren? Onze Klussendienst staat graag voor u klaar. Deze extra service van R&B Wonen kan bijvoorbeeld worden ingeschakeld voor klusjes in en om het huis en/of reparaties aan meubels. Eenmalige klus of abonnement Voor een eenmalige klus van maximaal een half uur in of om uw woning kunt u onze Klussendienst inschakelen. De prijs per klus bedraagt e 12,50. Heeft u jaarlijks meerdere klussen? Dan is een abonnement op onze Klussendienst misschien voordeliger. Voor maar e 30,- per jaar ontvangt u vier klusbonnen. Een klus cadeau! Kent u een huurder van R&B Wonen die een klus heeft voor de Klussendienst? Het is ook mogelijk om een klusbon voor een klus van een half uur cadeau te geven! U kunt snel en eenvoudig gebruik maken van de Klussendienst. Neem voor een eenmalige klus of een abonnement op de Klussendienst contact op met Kees Otte via 0113-396400 of [email protected]. Meer informatie en de voorwaarden leest u op www.renbwonen.nl. n 35e jaargang | nummer 1 | april 2013

5

Wo o n z o r g c o m p l e x e n

Voorzieningen brengen leven in de brouwerij

tot stand gekomen. Er wordt hier ook nog yogales gegeven.” Ideaal voor de bewoners van de Egelantier, volgens de fysiotherapeut. “Ze hoeven niet naar buiten en kunnen hier drempelloos binnenstappen. We zijn gemakkelijk aanspreekbaar en kunnen zo nodig ook snel iemand thuis bezoeken. Dat is grote winst, we brengen de zorg bij de mensen.” Maar er komen uiteraard ook veel mensen van buiten de Egelantier over de vloer. “Je ziet mensen van alle leeftijden in het woonzorgcentrum. Er is ontmoeting, contact met de samenleving. Dat is goed. Of ik hier zelf zou willen wonen? Zeker, het is een mooie stek met goede voorzieningen in een prachtige omgeving.”

Nimmerdor

Kapster Jolanda Kluijfhout en in de stoel Jacoline Sneltjes, beheerster van Nimmerdor.

In verschillende woonzorgcomplexen zijn ze te vinden: een huisartsenpraktijk, een apotheek of een praktijk voor fysiotherapie. Ook zijn er met bijvoorbeeld een grand café, een winkel, een kapsalon of een bibliotheekvestiging. Prettig voor de bewoners én voor de omgeving.

P

raktijk voor fysiotherapie Kempe & Timmermans zit al dertig jaar in Oostkapelle. Eerst midden in het dorp, maar sinds mei 2012 in het nieuwe woonzorgcomplex de Egelantier. “De oude locatie was te klein en er waren daar geen mogelijkheden om uit te breiden”, vertelt Will Timmermans. “We kwamen in gesprek met Woonburg voordat de bouw van de Egelantier van start ging, en konden vanaf het begin meepraten. Zo hebben we onze wensen kunnen realiseren.”

De praktijk bestond in de oude situatie uit niet meer dan een wachtkamer en een behandelruimte. Die werd ook gebruikt door een logopediste. Nu, in de Egelantier, is er een aparte kamer voor de logopediste en is er bovendien een fitnessruimte. Will Timmermans: “De praktijkruimte is groter en beter. Ook hebben we hier voldoende parkeerplaatsen. Met een aanbod van fysiotherapie, logopedie, ergotherapie, Mensendieck, osteopathie en podotherapie is hier een klein gezondheidscentrum

Een paar kilometer verderop, in Grijpskerke, staat ook een nieuw woonzorgcomplex van Woonburg: Nimmerdor. Naast dertig appartementen bevat het gebouw een zorgsteunpunt, het dorpshuis, een gymzaal, een winkel en kapsalon ‘t Kniphoekje. Dat alles zorgt voor ontmoeting en brengt aardig wat leven in de brouwerij. “Jong en oud lopen door elkaar”, zegt Jacoline Sneltjes, beheerster van Nimmerdor. “Als er peutergym is, komen ouderen kijken. Er komen hier ook regelmatig scholieren om hun huiswerk te maken, snoep te kopen of een spelletje te doen. En op woensdag is het jeugdhonk open.” Jacoline Sneltjes heeft een winkel in het gebouw: Ikkus. Ze verkoopt er onder meer kaarten, kinderkleding en poppen, veelal zelf gemaakt. Ook geeft ze workshops en organiseert ze activiteiten voor bewoners van Nimmerdor en andere dorpelingen. ‘t Kniphoekje trekt ook bezoekers uit het hele dorp. “Voorheen had ik een kapsalon aan huis”, zegt kapster Jolanda Kluijfhout. “In januari 2012 ben ik hier begonnen. Het bevalt heel goed. Ik heb meer armslag en meer aanloop. Hier val je meer op dan in een stille woonwijk. Het is ook gezelliger. Het is handig voor de bewoners van Nimmerdor dat hier een kapsalon is, maar ik ben wel kapper voor het hele dorp. Hoe meer leven hoe beter.” ■

Het Erasmuspark in Goes telt, naast 156 appartementen, diverse voorzieningen: een zorgpost, een restaurant en ruimtes voor een pedicure, een fysiotherapeut, een kapper, de Conflictacademie (mediation) en Palazolli, een vrijwilligersorganisatie die mensen met kanker en hun familie ondersteunt en begeleidt. “De bewoners van het complex zijn zelfstandig wonende ouderen. Als ze zorg of hulp nodig hebben, is die hier onder handbereik”, zegt zorgcoördinator Ko Pieper. “Met alle voorzieningen heeft het Erasmuspark een wijkfunctie. Het is een onderdeel van de woonzorgzone hier. Dit is ook een centrum van ontmoeting. De interactie met de wijk zorgt voor levendigheid.”

6


D e huur d er

Zeeland huisvest jaarlijks 120 statushouders. Momenteel zijn het vooral mensen uit Somalië, Irak, Afghanistan en Soedan. VluchtelingenWerk Zeeland begeleidt 480 statushouders plus 250 bewoners van het asielzoekerscentrum in Goes.

Een nieuwe toekomst, met dank aan VluchtelingenWerk Voor corporaties zijn statushouders - vluchtelingen die een verblijfsvergunning hebben gekregen een kleine maar belangrijke doelgroep. “Statushouders vormen immers een kwetsbare groep in de samenleving”, legt Gérard van Wanrooij van Zeeuwland uit. Om de huisvesting zo goed mogelijk te laten verlopen, werken de corporaties nauw samen met VluchtelingenWerk.

E

lke gemeente in Nederland heeft de opdracht om een aantal status houders te huisvesten. Bij de gemeente Schouwen-Duiveland gaat het bijvoorbeeld om zeven personen per halfjaar. “Het COA (Centraal Orgaan opvang Asielzoekers, red.) levert ze aan en wij, als verhuurder, helpen ze binnen tien weken aan een huurwoning. Na het tekenen van het huurcontract en het overhandigen van de sleutel, moet de woning binnen twee weken ingericht zijn”, aldus Van Wanrooij, stafmedewerker klant en kern bij de corporatie op SchouwenDuiveland. “De gemeente zorgt ervoor dat de partijen bij elkaar komen. Behalve de corporatie en de statushouders is dat VluchtelingenWerk, een spin in het web voor elke vluchteling. De vrijwilligers van VluchtelingenWerk doen bijzonder goed werk. De samenwerking verloopt heel soepel.” Zeeuwland selecteert een woning voor een statushouder, die dit aanbod in principe moet accepteren. Gérard van Wanrooij: “Wij huisvesten deze doelgroep niet alleen in Zierikzee, maar ook in kleinere kernen. Tenminste, als er een busverbinding is en nog wat voorzieningen, zoals een school als het een gezin met kinderen betreft. Ook proberen we mensen uit hetzelfde land niet

te ver van elkaar te huisvesten. Zo kunnen ze elkaar gemakkelijker helpen.” De hulp, zeker in het begin, is in de eerste plaats in handen van VluchtelingenWerk. Het tekenen van het huurcontract, de inrichting van de woning, de verhuizing, alles valt onder de begeleiding door een vrijwilliger van VluchtelingenWerk. “Maar we zorgen er ook voor dat men niet in een sociaal isolement komt. Zo brengen we ze in contact met de buren”, zegt Luc Willem, coördinator van VluchtelingenWerk Zeeland. “We begeleiden op weg naar de arbeidsmarkt en scholing. We maken ze wegwijs als het gaat om de gebruiken in Nederland. Bijvoorbeeld: hoe koop je een treinkaartje op het station. Vergeet niet dat alles complex is, zeker als je de taal nog niet spreekt.” “Vergeet ook niet”, stelt Zeljana Miljus, directeur van VluchtelingenWerk Zeeland, “dat een vluchteling niet voor niets een vluchteling is. Het zijn bijna allemaal oorlogsvluchtelingen. Iedereen heeft zijn verhaal en iedereen moet een nieuw evenwicht vinden in een nieuwe omgeving en een heel andere cultuur. Dat is vrij pittig. Wij zijn er om daarbij te begeleiden, om te helpen bij de inburgering, om iemand opnieuw zelfstandig en zelfredzaam te maken. De

vluchtelingen zijn altijd heel blij met onze inzet.” De begeleiding stopt doorgaans na drie jaar. VluchtelingenWerk Zeeland beschikt over 190 vrijwilligers, waarvan meer dan de helft actief is als begeleider van statushouders. Er zijn ook taalcoaches. “We hebben jongere en oudere vrijwilligers. Sommigen doen het al dertig jaar, anderen lopen stage. We proberen ook ex-vluchtelingen in te zetten”, zegt directeur Miljus. Nieuwe vrijwilligers zijn welkom. ■ Meerdere corporaties bieden ook VluchtelingenWerk zelf onderdak. Bijvoorbeeld RWS, Zeeuwland en Clavis. “VluchtelingenWerk huurt in het souterrain van ons kantoor een halve verdieping tegen een minimaal tarief”, zegt Henry de Miranda, coördinator wonen van Clavis. “Men maakt gebruik van onder andere onze ICT en receptie. Clavis doet dit vanuit maatschappelijke betrokkenheid. VluchtelingenWerk zocht ruimte en wij hadden ruimte ter beschikking. Er is regelmatig contact tussen de corporatie en VluchtelingenWerk, dan is het prettig dat de lijnen heel kort zijn. Er is zeer snel overleg mogelijk, we hoeven alleen de trap maar af.” 35e jaargang | nummer 1 | april 2013

7

Jaar ver sl ag 2012

Ons jaarverslag over 2012 wordt opgesteld. In deze woonkrant sommen we alvast de belangrijkste gebeurtenissen op. Ons volledige jaarverslag kunt u vanaf eind mei vinden op jaarverslag.renbwonen.nl. Voor vragen over het jaarverslag kunt u contact opnemen met Dick Koomen, manager Financiën & Control, telefoonnummer 0113-396427. Terugblik In 2012 voerden we de zogenoemde Europamaatregel uit. Minstens 90% van onze vrijkomende woningen moesten we toewijzen aan huishoudens met een gezamenlijk inkomen lager dan € 34.085. Om te voorkomen dat een aanzienlijke doelgroep tussen wal en schip zou vallen, gebruikten we de ruimte van 10% om ook aan gegadigden met een hoger inkomen woningen toe te wijzen. De samenwerking tussen Zeeuwse corporaties werd verder versterkt. We werken samen op verschillende terreinen, zoals automatisering, inkoop, personeelszaken en verzekeringen. De voordelen die we daarmee bereiken komen uiteindelijk weer ten goede aan onze huurders.

Vooruitblik De komende jaren gaat er voor woningcorporaties veel veranderen. Woningcorporaties krijgen te maken met een verhuurdersheffing en gaan meebetalen om de rijksbegroting sluitend te krijgen. Voor R&B Wonen betekent dit een jaarlijkse last die oploopt tot € 2,9 miljoen in 2017. Huurders gaan voortaan inkomensafhankelijke huurverhogingen krijgen die in alle gevallen hoger liggen dan de jaarlijkse inflatie. n

Projecten in uitvoering

Overzicht aantal huurwoningen

Totaal

Borsele

Reimerswaal

Aantal huurwoningen aan het begin van het jaar

4.265

2.036

2.229

15 25 10 10 60

15 25 10 10 60

0

16 11

2 1

14 10

16 25 12 2 14 10 3 1 110

16 25 12 2

58

14 10 3 1 52

4.215

2.038

2.177

Toename door: - oplevering complex NieuwSande, Ovezande - oplevering complex Lancasterhof, Nieuwdorp - oplevering Co2 neutrale woningen, Heinkenszand - oplevering jongerenwoningen Dorpsstraat, Heinkenszand Totale toename Afname door: - verkopen aan particulieren - omzetting van woning naar sociaal vastgoed - sloop: Wielingenstraat 5 t/m 35, Borssele Prinses Margrietstraat 1 t/m 49, Nieuwdorp Van der Bijlparkstraat 2 t/m 26, Oudelande Nieuweweg 14 en 16, Baarland Maartensbroersweg 24 t/m 42 Viedbergstraat 8 t/m 26, Rilland Inkeloordstraat 2 t/m 6, Rilland Mauritsstraat 2, Waarde Totale afname Aantal huurwoningen aan het eind van het jaar

Nieuwbouwprojecten R&B Wonen leverde in 2012 enkele projecten op. Andere projecten waren in voorbereiding of in uitvoering. Opgeleverde projecten in 2012 Woningen Oostgaarde

‘s-Gravenpolder

2 levensloopbestendige woningen

Oostgaarde

‘s-Gravenpolder

19 studio’s voor Stichting Siloah

NieuwSande

Ovezande

15 huurappartementen voor senioren 2 groepswoningen incl. zorginfrastructuur voor dementerende ouderen voor SVRZ Praktijkruimte voor huisarts Praktijkruimte voor fysiotherapie

Co2-neutrale woningen

Heinkenszand

8 starters- en 8 eengezinswoningen

Lancasterhof

Nieuwdorp

25 huurappartementen voor senioren Praktijkruimte voor fysiotherapie Zorginfrastructuur voor SVRZ

Jongerenwoningen Dorpsstraat

Heinkenszand

10 jongerenappartementen Commerciële plint met ruimte voor een bakker en een bloemist

Projecten in voorbereiding

Schipperstraat

Yerseke

12 starterswoningen

Rietzanger

Heinkenszand

Meerwaarde

Waarde

9 huurappartementen voor senioren Supermarkt Dorpshuis Multifunctionele zaal

huur- en koopappartementen voor senioren 4 groepswoningen met ondersteunende ruimtes opticien

Wozoco Rilland

Rilland

3 groepswoningen, seniorenappartementen

Markt 17-19

Kruiningen

12 jongerenappartementen

De Uitkijk

Kruiningen

12 seniorenappartementen

Levensloopwoningen

Oudelande


Levensloopwoningen

Borssele


Maria-Oord

8

Het woningbezit van R&B Wonen op 31 december 2012

Hansweert

Zorgcomplex Maria-Oord


Vanaf 2012 leggen we het accent meer op cyclisch onderhoud en een grotere keuzevrijheid van de huurders. Als we onderdelen in de woning willen vervangen, zoals keuken, toilet of badkamer, dan heeft de huurder de vrijheid om wel of niet mee te doen. In de volgende woningen is groot onderhoud uitgevoerd: 8 woningen Burg. Jansenstraat 2 t/m 8 en 3 t/m 9

‘s-Gravenpolder

Vernieuwen buitenkozijnen, voor- en achtergevel, goten, voegwerk, badkamer, toilet, keuken, elektra. Aanbrengen mechanische afzuiging

12 woningen Poelvoordestraat 5 t/m 27 ’s Gravenpolder

‘s-Gravenpolder


20 woningen Hontestraat 3 t/m 41 (de Witte Molen)

Ovezande


8 woningen Stellestraat 2 t/m 8 en 22 t/m 28 (de Witte Molen)

Rilland


15 woningen Edisonstraat 1 t/m 23, 12, 14, 18

Kruiningen

Herstellen voegwerk, badkamer, toilet, elektra

28 woningen Spreeuwehof 2 t/m 24 en 9 t/m 39

Heinkenszand

badkamer, toilet, elektra

8 woningen Burg. v. Horsighstr. 21 t/m 35

’s-Heerenhoek


8 woningen Burg. v. Horsighstr. 38 t/m 44 en 49 t/m 55

’s-Heerenhoek


4 woningen Polderweg 12 t/m 18

’s-Heer Abtskerke

badkamer, toilet

47 woningen Overige individuele woningen

Diverse kernen

badkamer, toilet, elektra, ventilatie

Naast de bovenstaande onderhoudswerkzaamheden is bij 37 woningen groot onderhoud uitgevoerd bij mutatie.

Planmatig onderhoud Werkzaamheden planmatig onderhoud

Aantal woningen

Vernieuwen CV –ketels Inspectie en schoonmaak CV-ketels Vervangen blokverwarming naar individuele ketels Schilderen woningen incl. houtrot herstel Vernieuwen keukens Herstellen voegwerk woningen/bergingen Vervangen asbesthoudende golfplaten bergingen

193 2.075 10 570 145 122 69

Het kopen van een huurwoning of nieuwbouwwoning Verkopen uit bestaand bezit

Verkopen uit nieuwbouwontwikkeling

R&B Wonen biedt naast huurwoningen ook goed betaalbare koopwoningen aan. Wanneer we besluiten om huurwoningen te verkopen, worden de huurders van die woningen schriftelijk benaderd of ze deze tegen een aantrekkelijke prijs willen kopen. Wil de huurder dat niet, dan mag hij de woning uiteraard blijven huren zolang hij dat zelf wil. In dat geval bieden wij de woning te koop aan nadat de huur is opgezegd. In 2012 verkochten we zestien woningen uit het bestaand bezit aan particuliere kopers en veertien appartementen aan de Maartenbroersweg te Hansweert aan Zorggroep Ter Weel.

In 2012 verkochten we vijf nieuwbouwappartementen. Van het project CO2-neutrale woningen aan de Kruizemuntstraat te Heinkenszand zijn er in 2012 zes woningen verkocht en notarieel gepasseerd. De overige woningen zijn verhuurd. In 2012 startten we met de verkoop van twaalf starterswoningen aan de Schipperstraat te Yerseke. Hiervan zijn er eind 2012 negen verkocht. In veel van onze dorpen bieden we regelmatig woningen te koop aan. Het is zeker de moeite waard om eens een kijkje te nemen bij ons aanbod koopwoningen op www.renbwonen.nl. n

Jaar ver sl ag 2012

Ren ovatie e n gr oot onder houd

Energiebesparende maatregelen

M

et de duurzaamheidsactie hebben we bij 311 huurders en bij 73 mutatiewoningen energiezuinige maatregelen getroffen. Het extra comfort, de aantrekkelijke actievoorwaarden en de besparing op de energiekosten waren de belangrijkste redenen om mee te doen met de actie.

Overzicht EPA-labels Het EPA-label voor woningen is te vergelijken met het energielabel voor auto’s en witgoed. Het label loopt van A tot en met G. Een woning met het A-label is het energiezuinigst en met het G-label het minst zuinig. Vanaf 1 januari 2009 moeten woningcorporaties bij verhuur van een woning een energielabel overhandigen aan de huurder. De gemiddelde energie-index van het totale woningbezit kwam op 1 januari 2012 uit op 1,71 en op 31 december 2012 op 1,60. Hierdoor maakten we in 2012 een labelsprong van (gemiddeld) D naar C. n Overzicht EPA-labels van het woningbezit van R&B Wonen: 1 januari 2012

31 december 2012

Label

Overzicht EPA-labels Energie-index

Aantal

Aantal

A

0,71 - 1,05

368

B

1,06 - 1,30

224

5,3%

329

7,81%

C

1,31 - 1,60

785

18,4%

1521

36,09%

D

1,61 - 2,00

1579

37,0%

1319

31,29%

E

2,01 - 2,40

964

22,6%

441

10,46%

F

2,41 - 2,90

324

7,6%

185

4,39%

G

>= 2,91

21

0,5%

12

0,28%

4.265

100%

4.215

100%

Totaal:

% 8,6%

408

% 9,68%


9

Bewo ner sbla d

D rie papiere n e d i t i e s é n digital e i n it ia t ie v e n Dit blad bestaat 35 jaar. Het verscheen tot nu toe altijd vier keer per jaar. Dat gaat in dit jubileumjaar veranderen. De lezer kan ook digitale initiatieven tegemoet zien.

H

t uinonderhoud

et eerste nummer verscheen in 1978. Het blad was een uitgave van vier woningcorporaties: Woningbouwvereniging Terneuzen (nu Clavis), Woningbouwvereniging Beter Wonen in Zierikzee (nu Zeeuwland), Woningbouwvereniging Reimerswaal in Kruiningen (opgegaan in R&B Wonen) en Stichting Samenwerking in

Goes (nu RWS). Men sloeg de handen ineen om, zoals het ten geleide van het eerste nummer stelt, “de voorlichting aan de eigen bewoners te verbeteren en/of uit te breiden” en koos voor een gezamenlijk blad omdat “vele onderwerpen over volkshuisvestingszaken een eensluidende voorlichting vragen, omdat ze voor elke corporatie gelden. Een gezamenlijke uitgave maakt een professionele aanpak mogelijk en is aanzienlijk goedkoper.” In de loop der jaren kwamen er corporaties bij en haakten corporaties af. Nu ontvangen de huurders van zes Zeeuwse corporaties het bewonersblad. Behalve de vier oprichters gaat het om SMB/SBOM in Goes en Woonburg in Koudekerke. Het blad had jarenlang

Wat verandert er in 2013? Het bewonersblad verschijnt niet vier keer, maar drie keer: in april, september en december. In de plaats van het vierde nummer komt de redactie met initiatieven om de banden met vooral de jongere doelgroep te versterken. Denk aan het gebruik van internet en social media. Nieuwe, digitale media die jongeren aanspreken en, in vergelijking met een papieren blad, meer interactie mogelijk maken. De veranderingen vloeien voort uit het vorig jaar gehouden lezersonderzoek. ■

Het geheim van een mooie tuin Sommige mensen die langs de Calandweg in Zierikzee wandelen, stoppen om de tuin van Leen Hendrikse te bewonderen. Er zijn er zelfs die een foto maken. Leen besteedt veel aandacht aan zijn tuin, dat is duidelijk. “Je moet van de zomer eens komen kijken”, zegt hij op een grijze ochtend in februari.

E

Leen Hendrikse werkt graag in zijn tuin.

10

één titel: Zeeland Woonkrant. Nu hanteren drie corporaties deze naam nog. Woonburg noemt het blad Thuis, Clavis WijKgevoel en Zeeuwland de Zeeuwland Woonkrant.


en verzorgde tuin, Leen Hendrikse heeft het van jongs af aan meegekregen. “Mijn vader was een echte tuinier. Hij kweekte allerlei groenten en had ook een mooie siertuin. Ik hielp hem graag.” In de tuin aan de Calandweg, zowel voor als achter, trekken de kunstig geknipte buxussen de aandacht. “Ach, met een beetje creativiteit kom je een heel end”, zegt Leen, die getuige de doeken aan de muur in de huiskamer ook met penselen en verftubes heel aardig uit de voeten kan. “Ik werk niet voor de vuist weg, maar met een plan. Kleur is belangrijk. Op de grond, tussen de buxussen, komen blauwe bloemen en wat witte. Daarnaast is er de witte stamroos, waar de postbode in de zomer altijd even aan ruikt, en de roze stamroos. Tot slot: wat rode accenten. Dat geeft een mooi effect, ook qua diepte. Van april tot november heb ik kleur in de tuin.” Leen vertelt dat ‘diepte’ een beter resultaat geeft dan alle beplanting op een rijtje. Naast kleur en diepte is onderhoud het geheim van een mooie tuin. “Als je elke week het onkruid weghaalt en de boel goed bijhoudt, heb je weinig werk. Zeker als je niet zo’n grote tuin hebt, zoals ik. Iets moois moet je mooi houden, vind ik. Niet alleen een tuin, maar ook

een auto of een paar schoenen. Je moet er wat tijd in steken, daar komt het op neer.” Dat Leen tuinieren in de vingers heeft, is meer mensen opgevallen. Inmiddels houdt hij twaalf tuinen bij. Soms verzorgt hij ook de aanleg. “Je maakt iets mooi, waar men tevreden over is. Daar doe je het voor.” De tuinen aan de Calandweg staan er over het algemeen netjes bij, vindt hij. “Maar je ziet natuurlijk ook wel mindere tuinen. Soms staat het onkruid zo hoog”, zegt hij met zijn hand een goede meter boven de vloer. “Ja, dan springen de tranen wel in je ogen, bij wijze van spreken dan.” Het is niet zo dat zijn handen dan gaan jeuken. Mensen zijn nu eenmaal verschillend. “Toch vind ik het wel van belang dat de buurt er goed uitziet. Als het netjes is, zijn mensen minder snel genegen rommel op straat te laten vallen of hun tuin te verwaarlozen.”

Voorjaarstips • Snoei de rozen. • Zet lavendel bij de rozen om luizen op afstand te houden. • Bemest zo nodig de aarde. • Verwijder elke week het onkruid. • Plant eenjarigen en houdt daarbij rekening met kleur en ‘diepte’. ■

Vorig jaar maart verhuisden Sjoerd en Anja Kanters, samen met hun kinderen Stijn en Sophie, naar een energiezuinige woning aan de Eendvogelstraat in Heinkenszand. Nu, een jaar later, is de tijd rijp om te vragen naar de ervaringen. Hoe bevalt het in deze duurzame woning? Zijn er nog minpunten of kinderziektes? Is het een succes?

D

e woning in Heinkenszand is energiezuinig gemaakt door R&B Wonen. Het dak, de gevels en de vloer zijn geïsoleerd. Er is verbeterd dubbel glas geplaatst. De plaats van de cv-ketel is ingenomen door een warmtepomp. Er is vloerverwarming. Zonnecollectoren op het dak wekken energie op en een zonneboiler zorgt voor warm water. De gasaansluiting is verwijderd. Voor R&B Wonen gaat het om een proef. “Wij zijn benieuwd naar het effect van deze maatregelen in een woning van dertig jaar oud”, zegt Laudie Bal van R&B Wonen. “Hoe is het comfort in huis en hoe ziet de energierekening eruit?” Aan de hand van de ervaringen en het energieverbruik in de Eendvogelstraat besluit de corporatie op welke manier andere woningen duurzamer worden gemaakt. De ambitie van R&B Wonen is om tot 2022 32 procent energie te besparen en in dat jaar voor het gehele woningbezit minimaal een energielabel B te bezitten. (De energielabels lopen van A tot G. A is het meest zuinig, G het meest onzuinig.)

D uur z a a m

‘Een huis uit duizenden’

Sjoerd en Anja Kanters met hun kinderen Stijn en Sophie.

Sjoerd en Anja Kanters hebben geen moment spijt gehad van de verhuizing van Krabbendijke naar Heinkenszand. “Het is hier heerlijk. Fantastisch”, zegt Anja. Ze prijst de locatie: het bos voor de deur, de voorzieningen, het dorp als geheel en de woning. “Elke dag zeggen we tegen elkaar: wat een heerlijk huis om in te wonen.” “Zeker nu de schuur, die tegen het huis staat, ook geïsoleerd is”, reageert Sjoerd. “De schuur is enkelsteens en liet veel kou binnen. Het was moeilijk warm te krijgen in huis. In de zomer is dat niet erg, maar als het vriest en je moet het van de vloerverwarming hebben, dan is het minder prettig als je op zo’n 18 graden blijft steken. R&B Wonen heeft er snel werk van gemaakt en de schuur geïsoleerd. We merkten direct een verbetering. Het is nu behaaglijk in huis.” Andere ‘kinderziektes’ loste R&B Wonen ook snel op. Kanters noemt de extra boiler in de keuken en de thermostaatkraan in de badkamer. De eerste zorgt snel voor heet afwaswater, de tweede voor een constante

watertemperatuur onder de douche. “De corporatie laat ons letterlijk en figuurlijk niet in de kou staan. Minpunten zijn er niet meer. Dit is een huis uit duizenden.” Het energieverbruik is flink gedaald ten opzichte van de vorige woning. Dat heeft alles te maken met de goede isolatie, de afwezigheid van gas en de opwekking van energie op het dak. “Op een mooie, zonnige dag wekken we 15 tot 20 kilowatt op”, zegt Sjoerd. Hij verwacht een gehalveerde energierekening. “Echt goed dat R&B Wonen dit project doet”, vindt Anja. “Het is belangrijk om zuinig met de aarde om te gaan en de kinderen een goede toekomst te geven.” ■

Huurverhoging: 4 tot 6,5 procent P

er 1 juli 2013 kunnen de huren meer omhoog dan in de afgelopen jaren. Tot nu toe stegen de huren met het inflatiepercentage van het jaar ervoor. Nu krijgen corporaties de ruimte om de huren te verhogen met meer dan 2,5 procent (het inflatiepercentage van 2012): 4 procent. Voor hogere inkomens en middeninkomens gelden hogere percentages: 4,5 en 6,5 procent. Huurders met een huishoudinkomen tot 33.614 euro per jaar gaan, afhankelijk van wat de corporatie besluit, per 1 juli 4 procent meer huur

betalen. Wie meer verdient, maar minder dan 43.000 euro per jaar, krijgt een huurstijging van 4,5 procent. Terwijl huurders die meer verdienen dan 43.000 euro per jaar, 6,5 procent meer huur gaan betalen. Het kabinet wil met deze verschillende percentages het scheefwonen tegengaan. Scheef wonen is met een hoog inkomen in een relatief goedkope huurwoning wonen. De nieuwe huurprijzen zijn geldig van 1 juli 2013 tot en met 30 juni 2014. De corporaties stellen hun huurders vóór 1 mei op de hoogte van de huurverhoging per 1 juli.

De hoogte van de huur is afhankelijk van de kwaliteit van de woning. De waardering gebeurt via een puntensysteem: het woningwaarderingsstelsel. Hoe groter de kamers, hoe meer punten. Daarnaast leveren bijvoorbeeld een tuin of een balkon, het sanitair en de verwarming punten op, net als de woonomgeving, het type woning en het energielabel. In de toekomst gaat ook de WOZ-waarde van de woning meetellen in dit puntensysteem. WOZ staat voor waardering onroerende zaken. Onder andere de gemeente gebruikt de WOZ-waarde bij het heffen van belastingen. ■ 35e jaargang | nummer 1 | april 2013

11

Bo uwen in eigen b eheer

Starters perspectief bieden is goed voor kleine kernen Een woning voor 140.000 tot 150.000 euro. Zeventien inwoners van Bruinisse - allemaal starter op de woningmarkt, vooral jongeren - hebben er belangstelling voor. Dat bleek uit een bijeenkomst die de dorpsraad eerder dit jaar hield over bouwen in eigen beheer. Als het project van de grond komt, is dat goed voor de leefbaarheid in Bruinisse.

D

e dorpsraad van Bruinisse kreeg duidelijke signalen: er is behoefte aan woningen tot zo’n 200.000 euro. Omdat die woningen er niet zijn, trekken starters weg, terwijl ze liever in het dorp hadden willen blijven wonen. De dorpsraad pikte de signalen op en kwam met het plan om te gaan bouwen in eigen beheer, samen met Collectief Particulier Ondernemerschap Zeeland (COPZ). “Het grote voordeel van bouwen in eigen beheer is dat je de projectontwikkelaar ertussenuit haalt”, zegt Nico de Danschutter van de dorpsraad in Bruinisse. “Dat scheelt 25 procent in de bouwkosten en je voorkomt leegstand. Voor starters is dit dé kans om een betaalbare woning te kopen. Als groep potentiële bewoners krijg je begeleiding bij het selecteren van een architect en aannemer. Je richt samen een rechtspersoon op, meestal een vereniging, om het project van de grond te tillen.” De dorpsraad wil op deze manier bijdragen aan een leefbaar Bruinisse. “Het dorp bewoonbaar houden, mensen hier houden. Dan houd je de voorzieningen op peil. Het moet mogelijk zijn om ten minste vier woningen in eigen beheer te laten bouwen. Door een aannemer uit de omgeving, dat is goed voor de conjunctuur van het eiland”, aldus De Danschutter.

Burgh-Haamstede Starters een perspectief bieden, de kern leefbaar houden. Ook in Burgh-Haamstede gelden deze argumenten. Theo Grefkens is hier de initiatiefnemer voor bouwen in eigen beheer en Zeeuwland gaat de woningen realiseren. “Je ziet toenemende vergrijzing. Jongeren die wegtrekken zie je nooit meer terug. Als je de samenleving leefbaar wil houden, moet je ervoor zorgen dat jonge mensen hier blijven. Dan kun je de basisschool in stand houden, de kinderopvang, de winkels en noem maar op. Maar dan moeten er wel betaalbare woningen zijn. Nu komen starters niet aan bod. Woningen die te koop staan gaan in veel gevallen naar mensen met een zak centen uit de Randstad.” Grefkens activeerde tientallen dorpsgenoten. Samen startten ze een burgerinitiatief: een plan vanuit de bevolking dat op de vergadertafel van

12


de gemeenteraad komt. De raad keurde het plan goed. “We hadden niet alleen een idee, maar ook een locatie: het Domineesbosje, een braakliggende plek, midden in Burgh-Haamstede. Voor de uitwerking van het plan hebben we contact gezocht met Zeeuwland. Daar was men meteen zeer geïnteresseerd.” In het Domineesbosje komen zestien woningen in het groen. Theo Grefkens: “Toekomstige bewoners zijn betrokken bij de ontwikkeling van het plan en kunnen hun casco woning indelen zoals ze zelf willen; alleen de buitenmuren staan min of meer vast. Het bouwen in eigen beheer gaat bij dit project om de binnenkant van de woningen. Door zelf aan de slag te gaan of elkaar te helpen, is er te besparen op de kosten. De bouw gaat waarschijnlijk volgend jaar van start, liefst met een bouwbedrijf uit de buurt, om de werkgelegenheid te stimuleren.” Volgens Grefkens is het bouwproject een absolute noodzaak voor BurghHaamstede. “Sterker nog, dit is een eerste aanzet. Er moet meer gebeuren om het tij te keren. Maar alle beetjes helpen en bovendien kunnen we leren van dit project. Het belangrijkste is dat we perspectief bieden aan starters in deze prachtige omgeving.” ■

Theo Grefkens op de toekomstige bouwlocatie in Burgh-Haamstede.

Recreat ie

Vrijwilligers markeren een nieuwe wandelroute.

Een korte wandeling, op een zonnige zondagmiddag In Noordgouwe op Schouwen-Duiveland begon het. Vijf jaar geleden kwam daar het eerste Zeeuwse ommetje tot stand. Daarna zijn de ommetjes als paddestoelen uit de grond gekomen. Inmiddels telt de provincie er drieëntwintig.

H

et ommetje Kloetinge leidt de wandelaar door en rond het prachtige dorp. De route gaat over dreven, weiden, velden en historische paden, zoals het Hooge pad, een verbinding uit de twaalfde eeuw tussen ‘s-Heer Arendskerke en Kapelle. Het ommetje is gerealiseerd op initiatief van de Vereniging Dorpsbelangen Kloetinge, met ondersteuning van de Stichting Landschapsbeheer Zeeland (SLZ) en de gemeente Goes.

Voor bewoners “Het initiatief voor een ommetje komt altijd uit het dorp zelf”, zegt Ewoud Voogd van SLZ. “Denk aan een dorpsraad of een groep bewoners. In opdracht van de provincie adviseren en ondersteunen wij bij de realisatie van een ommetje. We denken mee over de route en coördineren het project. Zo overleggen we met landeigenaren om het mogelijk te maken dat de route over hun terrein loopt. Ook zorgen we voor geld en voor de bewegwijzering. Een ommetje is in de eerste plaats bedoeld voor de bewoners. Heerlijk voor een zonnige zondagmiddag: een korte wandeling, tot een kilometer of zes, in je eigen omgeving.” Wie niet genoeg heeft aan zo’n rondje door

de historie en natuur van zijn dorp, of eens wat anders wil zien, kan zijn vleugels gemakkelijk uitslaan. Overal in Zeeland zijn namelijk wandelnetwerken en er komen nog altijd nieuwe bij. Zoals dit jaar het wandelnetwerk Goes-Kapelle, waarvan het Kloetingse ommetje een onderdeel zal zijn. Ewoud Voogd: “Er is een duidelijke behoefte aan langere wandelingen. Het mooie van de wandelnetwerken is dat je van knooppunt naar knooppunt loopt en dus zelf je route kan bepalen. Het past bij de ambitie van Zeeland om wandelprovincie te worden.”

Charmes ontdekken Ommetjes zijn niet typisch Zeeuws. De korte wandelroutes komen in heel Nederland voor. Wel heeft het fenomeen sinds de introductie in Noordgouwe een hoge vlucht genomen in Zeeland. Elk jaar stijgt het aantal ommetjes. Bovendien zijn ze populair bij dorpsbewoners en, steeds meer, bij toeristen die de verborgen charmes van Zeeland willen ontdekken: de watergangen, de bomenlanen, de kerkenpaden, de velden en natuurlijk de dorpen. “Het mooiste ommetje? Elk dorp vindt z’n eigen ommetje het mooist. De ommetjes zijn stuk voor stuk tot stand gekomen met veel inzet vanuit het dorp”, zegt Ewoud

Voogd. “Maar als ik dan toch de mooiste moet noemen... dan zeg ik: het Parlevinkerpad rond het sluizencomplex van Hansweert. Of het Jacoba van Beierenpad bij ‘s-Heer Hendrikskinderen, door het interessante landschap.” ■

Natuur- en landschapsbeheer Stichting Landschapsbeheer Zeeland (SLZ) houdt zich bezig met natuur- en landschapsbeheer in de provincie. De organisatie geeft advies over het realiseren of herstellen van streekeigen landschapselementen - zoals hagen, knotbomen, bosjes, welputten en damhekken - en het onderhoud daarvan. SLZ werkt met vrijwilligersploegen. Vrijwilligers zorgen ook voor de bewegwijzering van ommetjes. Ewoud Voogd: “Dat is veel werk. Voor een kort ommetje ben je zo drie dagen bezig. Vrijwilligers controleren ook of de paden goed beloopbaar blijven en of de pijlen en overstapjes nog in orde zijn. SLZ coördineert dat allemaal.” Zie voor meer informatie over SLZ: www.landschapsbeheer.nl/zeeland. 35e jaargang | nummer 1 | april 2013

13

L even m et wat er

Herdenken, leren en vooruitkijken in het Watersnoodmuseum

Zestig jaar na de Watersnoodramp, 1 februari 2013, vond de Nationale Herdenking plaats bij het Watersnoodmuseum in Ouwerkerk. Een goede plaats. Het museum is immers dé plaats om de ramp van 1953 te herdenken en te herinneren, maar ook om ervan te leren en vooruit te kijken. Bovendien is het museum vernieuwd met onder meer een indringende overstromingssimulator.

P

rik zelf de dijk door en kijk wat er gebeurt. Moet ik een goed heenkomen zoeken op zolder? Of komt het water zo hoog dat er een boot nodig is om te ontkomen? De simulator laat zien wat de gevolgen van een overstroming zijn in je eigen omgeving. Dat kan best confronterend zijn, in ieder geval is het goed voor de bewustwording, zeker als je in het westen van het land onder de zeespiegel woont. Het Watersnoodmuseum ging in 2001 open in één van de caissons waarmee in november 1953 het dijkgat bij Ouwerkerk werd gesloten. Meer dan een collectie krantenknipsels, foto’s en wat voor de wederopbouw gebruikte machines waren er niet te zien. Later - het museum groeide en was snel volwassen - zijn alle vier caissons in gebruik genomen. Wandelend door de betonkolossen (60 x 20 x 20 meter) komt de bezoeker van alles te weten over de feiten van de Watersnoodramp, de emoties, de wederopbouw en de

14


toekomst. Wat speelde zich af op 1 februari 1953, hoe kon het gebeuren, welke gebieden zijn getroffen door het water - dat alles is te zien in de eerste caisson. De tweede bevat een muur met de namen van alle 1836 slachtoffers, die een gezicht krijgen via een multimediaal monument 1835+1. Persoonlijke verhalen klinken en het museum geeft hier ook een beeld van de hulpverlening. Caisson drie gaat over de wederopbouw. Hier is een Deense geschenkwoning uit Zierikzee te zien, naast materieel dat gebruikt is voor het herstel, een waterschapskotje en de overstromingssimulator. De vierde caisson, ten slotte, ziet er heel anders uit. Hier kijkt de bezoeker vooruit, in een toekomst waarin het gaat om ‘leven met water’. Dit vernieuwde gedeelte van het museum is high-tech en interactief, met veel touchscreens. Allemaal bedoeld om te ontdekken dat water niet alleen een vijand is, waartegen je je moet beschermen, maar ook tal van (economische)

mogelijkheden biedt. Zoals zilte akkerbouw en een getijdencentrale. Het Watersnoodmuseum trekt jaarlijks zo’n 60.000 bezoekers. Er werken, naast een kleine betaalde staf, ruim honderd vrijwilligers. Het museum draait in de eerste plaats op entreegelden. Daarnaast komt er wat subsidie binnen en is er een schare donateurs. ■ Rond de Nationale Herdenking van de Watersnoodramp verschenen twee boeken: ‘1953, de stormvloed buiten Nederland’ van Jasper Goedbloed en ‘De Ramp getekend, hoe de watersnood in kinderboeken werd verbeeld’ van Herman Vuijsje. Daarnaast ging de tentoonstelling ‘Harte-plicht 1953/2013’ van start, waren er open dagen, herdenkingsconcerten en vond de presentatie plaats van het Watersnoodpad, een wandelroute van ruim honderdvijftig kilometer. De Zeeuwse Bibliotheek, het Watersnoodmuseum en het Gemeentearchief Schouwen-Duiveland rondden vlak voor 1 februari de digitalisering af van de documentatie over de Watersnoodramp. Daardoor kan iedereen krantenknipsels, brochures en boeken over deze ingrijpende gebeurtenis digitaal bekijken. Er zijn in 2013 het hele jaar door activiteiten in het kader van de zestigste herdenking. Meer informatie: www.watersnoodmuseum.nl.

1

2

9

3

4

5

10

14

11

15

16

20

13

18

19 23

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

37

38

42

39

43

47

8

22

24

36

7

12

17

21

6

48

44

35 40

41

45

49

46 50

52

51

53

55

54

56

Oplossing: 32

14

7

p uz z el

Nog niet verdwenen

Gewapend met de camera trok de redactie eropuit. Hoe is het gesteld met uw kennis van bijzondere plaatsen in Zeeland? Achter het kruiswoordraadsel zit zo’n kenmerkende plaats verborgen. Dit keer: een kerkdorp zonder kerk. Het is geen ramp als u de details niet meteen herkent. Los gewoon de puzzel op, vul de juiste letters in en klaar is Kees. E-mail uw oplossing vóór 1 juni 2013 naar [email protected]. Of schrijf de oplossing op een briefkaart en stuur deze aan: Puzzelredactie Zeeland Woonkrant, Postbus 158, 4460 AD Goes. Vermeld duidelijk uw naam en adres. Onder de goede inzenders verloten we tien boeken ‘Het Nederlands Viskookboek (verantwoord lekkerbekken met vis van dichtbij en stoere vissersverhalen)’ van Bart van Olphen. Oplossing en prijswinnaars worden in het volgende nummer van Zeeland Woonkrant bekend gemaakt.

39

48

28

53

40

3

18

15

23

Oplossing puzzel uit het vorig nummer: Neeltje Jans De winnaars: Mevr. Dorreman-Ravia Fam. Padmos J. Heijt N. Sinke A. Overheid-v.d. Put E. Thielen H.J. de Wit A.N. van Keulen-Fraanje R. Kattouw A. de Jager

Gravenstraat 9 Volkerakstraat 3 Dahlialaan 63 Slagveldstraat 33 Groen van Prinstererstraat 48 Boszicht 23 Domburgseweg 70c Egelantier 49 Edvard Grieghof 33 Edvard Grieghof 61

4301 4301 4401 4416 4463 4462 4356 4356 4536 4536

GV XV GZ CB SE BH BL JS EP EP

ZIERIKZEE ZIERIKZEE YERSEKE KRUININGEN GOES GOES OOSTKAPELLE OOSTKAPELLE TERNEUZEN TERNEUZEN

Horizontaal 1 stadion 5 voetbalterm 10 steen 12 bijwoord 14 persoonlijk voornaamwoord 16 scheidsrechter 19 moeder 20 naad 22 laten zien 23 lof 24 dokter 26 met (Frans) 27 zangstem 29 familielid 30 afgod 31 Azerbeidzjanen 33 atoom 34 Belgische omroep 36 hoogleraar 40 zettekst 42 meisjesnaam 43 beslist 46 geestelijke 47 persoonlijk voornaamwoord (Frans) 49 voetbalclub 51 muzieknoot 52 Spaanse uitroep 53 droog 55 lichaamsoefening 56 oefenmeester

Verticaal 2 rooms-katholiek 3 roem 4 hechtmiddel 6 slotwoord 7 ontkenning 8 lidwoord 9 Italiaanse voetbalclub 11 meertje 13 Spaanse voetbalclub 15 wagen 17 zeil 18 openbaar vervoerbedrijf 19 mede 21 sportpaleis 23 Engelse voetbalclub 25 zwoegende huisvrouw 26 topartikel 28 vat 29 gemeentelijke belasting 32 midvoor 35 deel van het doel 37 mannetjeshond 38 ordelijk 39 Brabantse stad 41 zet 43 worm 44 hert 45 oliemaatschappij 49 parasiet 50 een en ander 52 voorzetsel 54 inhoudsmaat

Neeltje Jans Zeehonden, een waterspeelplaats, een orkaanmachine. Dat zijn enkele attracties van Deltapark Neeltje Jans, hét themapark op het gebied van Deltawerken, kust en water. Het eiland is een onderdeel van de Oosterscheldekering tussen Noord-Beveland en Schouwen-Duiveland. Tijdens de aanleg van deze waterkering fungeerde Neeltje Jans als werkeiland. In 1986 was de Oosterscheldekering klaar. Toen was het themapark van nu een educatief centrum, Delta-Expo geheten. Later kwamen er steeds meer recreatieve en pretparkachtige functies bij. De naam Neeltje Jans schijnt afkomstig te zijn van een schip dat vastliep op de zandplaat, die het huidige eilandje ooit was. Een plaat in de monding van de Oosterschelde. 35e jaargang | nummer 1 | april 2013

15

R& B wo nen

Lancasterhof

Huurappartementen in Nieuwdorp Wo r d t u d e nieuwe bewoner?

R &B wo n en

Nieuw! 25 huurappartementen aan de Baconstraat in Nieuwdorp. De huurprijs voor de appartementen varieert van e 545,- tot e 590,- (excl. servicekosten). Er zijn nog slechts enkele appartementen te huur! Neem voor meer informatie contact op met Marian Schuijs, woonconsulente R&B Wonen, via 0113396400 of [email protected].

Colofon

Verspreidingsgebied Adresgegevens algemeen Postadres: Postbus 30, 4450 AA Heinkenszand Telefoon: 0113-396400 Reparatie verzoeken: 0113-396400 E-mail: [email protected] Woonwinkel Heinkenszand Ons bezoekadres: Van der Biltplein 1, 4451 AE Heinkenszand

Oplage: 26.500

n R&B Wonen n Overige corporaties

Openingstijden Op maandag t/m donderdag van 8.30 tot 17.00 uur. Op vrijdag van 8.30 tot 12.00 uur. Chippen en pinnen is bij ons mogelijk. Onderhoudsklachten CV Als u woont in de gemeente Borsele kunt u voor storingen aan de centrale verwarming rechtstreeks bellen naar Hundersmarck, telefoon 0113-649269. Als u woont in de gemeente Reimerswaal kunt u voor storingen aan de centrale verwarming rechtstreeks bellen naar Van de Velde te Yerseke, telefoon 0113-572120. Dit geldt ook in het weekend en ’s avonds. Glas Bij glasbreuk kunt u rechtstreeks bellen met Glashandel Moerstee, telefoon 0113-341688. In het weekend en ‘s avonds, telefoon 0645004551. Riolering Bij verstopte rioleringen, afvoeren of dakgoten kunt u rechtstreeks bellen met LACOR Civiel- en Groentechniek Zuid B.V., telefoon 0113-381133. Dit geldt ook in het weekend en ’s avonds.

16

Volg ons: Website: www.renbwonen.nl 35e jaargang | nummer 1 | april 2013

R&B Wonen is KWH-gecertificeerd

Bewonersinformatieblad van: Clavis, Terneuzen Zeeuwland, Zierikzee RWS partner in wonen, Goes R&B Wonen, Heinkenszand SMB / SBOM, Goes Woonburg, Koudekerke Productie: Muurlink Creatieve Communicatie Druk: LNO drukkerij, Zierikzee Gehele of gedeeltelijke overname van artikelen is alleen met bronvermelding toegestaan. Foto’s, cartoons, illustraties en puzzel zijn exclusief voor Zeeland Woonkrant. Overname daarvan is slechts toegestaan na schriftelijke goedkeuring van de redactie. De uitgever aanvaardt geen aansprakelijkheid voor persoonlijke of materiële schade, veroorzaakt door onjuistheden in de teksten.

Energiezuinig wonen: Een huis uit duizenden. Het energielabel en uw woning Terugblik op e jaargang no. 1 april 2013

Recommend Documents