Ontwikkeling
I
Bijlage
enMigratiebeleidsnotitie- juli 2004
Definities
lnternationale migrant: eenpersoondie zijn land van verblijf verlaaten elders gaat verblijven. Alle reizen die niet gepaardgaan met een verandering van bet land van verblijf, zoals vakanties, zakenreizen,reizen voor medische behandelingen of pelgrimsreizen worden met beschouwd als migratie. Land van verblijf: Het land waar een persoon woont, dat wil zeggen bet land waar de persoon een woonplaats heeft en gewoonlijk de dagelijkse rustperlode doorbrengt.136 Onderscheid wordt gemaakt tussen een "lange-termijn-migrant" en een "kortetermijn-migrant" Een lane:e-termiin-mie:rant is een persoon die in een ander land gaat verblijven voor een periode langer dan eenjaar. Een korte-termiin-mie:rant is een persoon die in een ander land gaat verblijven voor een periode korter dan eenjaar.137 Vluchteling in de zin van het Vluchtelingenverdragl38, dug oak in de Nederlandsejuridische terminologie: "Elke persoon die uit gegronde vrees voor vervolging wegens zijn ras, godsdienst,nationaliteit, het behoren tot een bepaalde sociale groep of zijn politieke overtuiging, zich bevindt buiten het land waarvan hij de nationaliteit bezit, en die de bescherming van dat land Diet kan of, uit hoofde van bovenbedoelde vrees, Diet wil inroepen". De term vluchteling wordt in de praktijk vaak breder gebruikt, voor iedere persoon die zijo/haar land verlaat om aan een noodsituatie (zoals oorlog ofnatuurramp) te ontkomen. Wel woldt vaak aangehoudendat pas van vluchteling woldt gesproken als de landsgrenswoldt overschreden.In het geval de persoon wel zijn woonplaats ontvlucht maar Diet zijn land woldt gesproken van een (binnenlands) ontheemde. De Afrikaanse Unie (vroeger de Organisatie voor Afrikaanse Eenheid) sluit aan bij dit spraakgebruik in haar detinitie van vluchteling en verklaart de term vluchteling Diet alleen van toepassingop vluchtelingen in de zin van het Vluchtelingenverdrag maar oak op "every person who, owing to external 1M
OECD. Trends in hltemational MiaraUoo 2002
- gebueerd
op United Nations aanbevelingen
om tc kornen lot hamlOOisatiein defenities (UN 1998) OECD, Trends in hltemational Mi~oo 2002 gebaseerd ~ United Nations aanbevelingen
-
om te kOlMn
lot hamlOOisatie
in defenities
(UN 1998)
Verdrag betreffende de status van vluchtelingen, Geneve 28 juli 1952 (hiema Vluchtelingenverdrag), Trb. 1951,131, in werking getreden op 22 apriI19S4. Voor Nederland is bet verdrag in werking getreden op 1 augustus 1956. Protocol betreffende de status van vluchtelingen, New York 31 januari 1967, Trb. 1967, 76, in werking getreden op 4 oktober 1967. Voor Nederland is bet protocol in werking getreden op 29 november 1968.
77
Ontwikkeling
enMigratiebeleidsnotitie- juIi 2004
aggression, occupation, foreign domination or events seriously disturbing public order in either part or the whole of his CO\Dltryof origin or nationality, is compelled to leave his place of habitual residence in order to seek refuge in another place outside his country of origin or nationality." Om de verwarring over de term vluchteling te verrnijden, worden wel de termeD vrijwiUige (voluntary) tegenover gedwongen (forced) migratie gebnrikt.139 Onder gedwongen migranten worden verstaan rowel vluchtelingen in de zin van bet Vluchtelingenverdrag als personendie om anderenoodsituaties (bijvoorbeeld zoals omschreven in de Conventie van de AU) bun land ontvluchten. VrijwUUge migranten zijn personen die vrijwillig migreren en worden veelal gelijkgesteld aan economischemigranten. Het onderscheid tussen beide typen migranten is in de praktijk vaak gradueel. De Europese Unie verstaat onder vrijwllllge migratie aIle vormen van migratie van derde-landers (niet-ingezetenen van een EU lidstaat) naar landeDvan de Europese Unie, uitgezonderd asiel. Hieronder valt oak kart verblijf in bet kader van vakantie, familiebezoek, storlie, stage, (korte) arbeid en lang verblijfin bet kader van gezinshereniging en arbeid.
Eenvolgensonderscheiddatrelevantkan zijn is het onderscheidtussenlegaleen ilIegale migratie.Bij legalemigratie maaktde migrantgebruikvan legale proceduresom het land van bestemmingbinnente kamen,bijvoorbeeld asielaanvraag, gezinsvonning/ -hereniging,formelearbeids-of kennismigratie. Bij ilIegale migratie maaktde migrantvan illegalekanalengebruikom het land vanbestemrningte komen.Bij ilIegaal verbUjf verblijft de migrantzandergeldige verblijfstitel in het landvan besternrning(in somrnigegevallenis zijn verblijfstitel niet meeTgeldig,bijvoorbeeldverIopenvisum,afgewezenasielaanvraag). Voor analysesvan imrnigranten in Nederland kunnen de volgende termen relevant ZlJn: Buitenlanders of vreemdeUngen: mensenmet een anderenationaliteit dan die van bet land waar ze verblijven. In Nederland dus degenenmet (alleen) een andere daDde Nederlandse nationaliteit. Na naturalisatie (in principe Diet eerder dan na vijfjarig verblijf) is een immigrant geen buitenlander/vreemdeling meer. AUochtonen zijn, volgens bet CBS, mensenvan wie tenminste ten van de ouders in bet buitenland geboren is. Voor vele analyseswordt nader onderscheid gemaakt tussen westerseallochtonen (Europa behalve Turkije, Noord-Amerika, Indonesie/voormalig Nederlands-lndie, Japan of Oceanie) en niet-westerse allochtonen (waaronder Antillen en Aruba, Suriname, Turkije, Marokko, etc.).I40 m
10M, The Mimtion-DevellmnDt
Nexus. Evidence II1d Poli~ QRtions State-af-the-Art
Overview, httemational Migration, Vol. 40 (5), 2002, p. 12 NIDI, Bevolkin2SvraaRStukken in Nederland anno 2(XX).rappmt no 58, Den Haag, 2(xx), p.
89
78
Ontwikkeling en Migratiebeleidsnotitie - juli 2004
Kinderen van derde-generatiemigrantenzijn in vele gevallen (narnelijk als beide ouders in Nederland geboren zijn) fonneel geen allochtonen meer. Overigens is van belang voor de analysesvan in Nederland verblijvende immigranten dat deze vaak gebaseerdzijn op de gemeentelijke basisadministraties (geen centrale administratie), die asielzoekers doorgaanspas inschrijven als immigrant als ze een verblijfsvergunning hebben gekregen of als ze eenjaar in Nederland zijn.141Daarbij dient ook te worden bedacht dat vele immigranten bij ver1rekuit de gemeenterich Diet uitschrijven uit de gemeentelijke basisadrninistratie.
Voor andereanalyseskan de verblijfstitel in Nederlandvanbelangzijn (waarbij bier wordt afgezienvan verblijfkorter dandrie rnaanden). De Vreemdelingenwetonderscheidtvier verblijfstitels: verblijfsvergunningasielbepaaldetijd (meestaldriejaar) verblijfsvergunningasielonbepaalde tijd verblijfsvergunningreguller bepaaldetijd verblijfsvergunningregulieronbepaalde tijd. In bet algemeenwordenverblijfsvergwmingenasieltoegekendals een asielverzoekwordt ingewilligd, en verblijfsvergunningen regulierbij inwilliging van niet-asiel-gerelateerde verzoekenom verblijf (gezinsvorming/-hereniging, arbeids-en kennismigratie). Brain drain is bet verlies van menselijke capaciteit als gevolg van emigratie van hooggeschooldenof zeer competentepersonen.
Brain gain duidt op voordelenvoor de achterblijversondanksemigratievan hooggeschoolden of zeercornpetente personen,als gevolgvan bijdragenvan deze migrantenvanuitbun landenvan verblijf. Met circulaire migratie wordt bedoeldmigratiewaarbij de migrant achtereenvolgens tangeretijd in verschillendeverblijfslandenverblijft waaronder oak zijn land van herkomst.
NIDI,
BevolkinRSVlUJlStukken
in Nederland
115
79
8IDtO 2000. qppcxt
no 58, Den Haag, 2(xx), p.
Ontwikkeling
n
Bijlage
en Migratiebeleidsnotitie- juli 2004
Partnerlanden ontwikkelingssamenwerking
Partnerlend 1.
2. 3. 4. 6. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 16. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. 31. 32. 33. 34. 36. 36.
Afghanistan AlbaniA Armenl. Bangladesh Benin Bolivia B08nll Herzegovina BurkinaFa80 ColombIa Egypte Eritrea Ethlopii Georgi' Ghana Guatemala IndonealA Jemen Kaap Verdi.
Kenla MacedoniA
Mall Moldavii Mongolii Mozambique Nicaragua P.klstan Paleltljn8eautoritelt Rwanda Senegal Sri Lanka Suriname Tanzania Uganda Vietnam Zambl. '
Zuid.Afrika
80
Ontwikkeling
Bijlage
OECD-DAC-lijst
DAC UIt of Aid Recipients. As at 1 January 2003
P8I1l: nevllopiJII CoutrI8 aDdTerrltort.. (0IDdal Devll8p_t An8tuee)
~t~
C-trIoi (LDCI)
0tW Low. ~ c-trt. (~ UCa) <.-cer:raa <814518.1)
lA-. c~-9l
u,porMWdl8o
L8ww" ~_. (per
c.-w
~f1.IUm .. *1)
J!:.~ mos18.1)
~~
:~
>SP206 .. ZOOt)
Men A'-8d
C8tnJ... &.-.
~u4"-
)-'-.-t ~ f--
~I
u4 ,.n1IarIoo
8..t.t
"...
=~
15'-
Ic-boma g:,..~
~ Cb8d c-.. ~~
(CEECIINIS)
°Al-'-
.~
~
=BoIvia
o~ c-o.-
~ ~ bda I.--i8 =.
.'~ ~
~ ~ .==0 SdI.8lk8
~Iad ~ CoIc.nbia
CD
.~.. ~
ciIIIcIiI
D8'-Ido a..bIIo
~
=
L.. m
~c
= ~
B~ <
H8kI ~ ~ 1.-60
~ IM8!IIp-.r I~
~
:r=. 'tWNIaI ~
=InD ~ J..~ w:v~) ~l~
:r:.. ~-.. 8Id r.-
.
B8IInIII
~ BcuiI aII8 C4ak~ c...1ica QUIda c...Wca 0I8I8da 0
Br-' ' ,~
... aa-
..
~
/11-* ,rr-.
=:. .~ Nr-..
,=, ~
. It II.ax... ~
.
n
w'"
K..,..
~ J8III x~
~ ,..
IBM
AaI88 ' CIIIdI8a
~..-=:r
~-~
NMDtia Hi.-
M88M8DIa
~-Blilluda
~ ~
-r=
~ s.-
0.-
Mail» .~
SIO~~
~ I=:-I~ Ioa-I8nda S-'II
s...~ t=
N8¥I8
8-'TMI-*
Tlil-.ld18d .~...
~ t-=..
~ ~'
th.a-7
I:§: . c.-r.I ... Bu8a ~ .~.
'Anb& a.-.
'N
ill
enMigratiebeleidsnotitie- juli 2004
~
.. New~
~
at... a.-
81
SovIM tw. (CBa::aINm).
=\WIld AM ~ . =.
(tJx:)
Ontwikkeling en Migratiebeleidsnotitie - ju/i 2004
IV
Niet-westerseallochtonenin Nederland
Bijlage
Niet-westerseallochtonen naar herkomstgroepering,eerstegeneratie
Allochtonen januart
I_.-"-t
per regia naar herkomatgroepertng
- MI8a~~I ~
~~~~--l~~--~ NIM A:w:-.;.-.I8.-; CI*'8 C~ ~~.. 18-.
NIWIInd nd ~~ ~
~
1
T--
T ~ T... 8118 ~ Tot8M8118~ T...
~ ~ ~
NedIf1MId T0e.8~Ie~ N8WI8Id T... .. ~ ~ T...
., A"*-
~T-.-tJ8 ~ ~ o-1g AtIU o-1g A-.
o-to A.-Ika .0.'*81 --
~
TM8"" ~
~ ~ ~
-
nd T... .11e IMRIjd8n _I ~ 81181888td8n .. T... T""'1888td8n T
.. .. ~
~ T~ .. I~ .. 881811.-. ~ 2aM.oe-ti
81
;*«.--~ 1004~-
-
77G1 11 S1 101.
.. ..
~ .. I888tI8n -I T... n _I T'" .. n _I T""' .. T-. .. n~ ..
---
27,.. 88m 10-
N8dwI8nd Totul ~IeI88ftqd8n ~nd NIWIInd N8dnftd ~
~
.-
.. ~ -I ..
--
K..-dll ~o Ned.A" ~~1811 Ie.-
.IT-. t.
..
N8WI8Id T~ .. T~ 8118"""" .. ~ T~ -
Hon-.ono
~~ 1e~
I\~-:"'-j _I
NIWIInd T... ... IMI.-n ~ T... _I
~_.
en ge8lacht, 1
8. 7» 23-
.
11,. 1. .. 10G1 18..
187 278 1~ 218 11881 81. ~0 m
m444
Ontwikkeling en MigratiebeleidS'notitie - juli 2004
Niet-westerseallochtooeo oaar herkomstgroeperiog,tweedegeoeratie
Allochtonen per rwglonor herkom8tgroeperingen gealacht,1 Januari
1- N8+-I - 1ft . 1 ~~-~_.'~~-I\~::1~~===~ ~ ~
~..-Jlt.-. 8r8dII ChIM
c ~ --
~I
T""~ T""~
.. ..
T--..
~
118~ 3313
~ T-~ N88I8nd T-- .. "'1IJd8n~ ~
~
~ ~
T" T
.. n I~
4218 11811
2.
-* 88
N.-IInd T.- --"",n
~
2~ 17-
..
2834
PIIppI)WI
N8d8WId T--
~
4114
~
N8d8WId T-- -- n
aooa
7714
--
N8d8WId T"
.,
kIdI8
N.-IInd
nk nn !'~.-=
~ T.- ~ I88aIjd8n .. ~ T-8a N8d8WIdT..- ~"188IIJd8n ~
N.-IInd T.u ~
~
Ned.ANI-.. M A~ ~ ~
N8dwt8nd T.u
~
~ TMM~~ N8d8WId T-- -- n
.. -*
~nlme
~
88
TWkIJe
N8d8WId T.e.-.188IIJd8n ..
~
~
--.0
~
0V8rI8Aalka 0V8rI8Aa1 o-Ig A--.
. ~ 8- -.
~
T.~ --"",n
aooa
~
T.~..1MftIJd8n
TMM
-
T--"""" -
~ T-- ~ ~ T--.~ N88I8nd To88I
~
.. ., ..
~-..,:-.~~~ "'--'8
83
.m
4 271
. 227 4 11011
1m-
44 .,7
-
lal
1 m1
133m
151 181
5314
..
23A4 '1 ITS 12422
Ontwikkeling en Migratiebelei~notitie
- juli
2004
Niet-westerseallochtonennaar herkomstgroepering,eersteen tweede generatie
Allochtonen . .
per regio
naar
herkomatgroepering
en gealacht.
1
Januan 1"- ~
_In ... ~
1
r-"--'-~~~~~~~ ~~ Iot88 ~ T~ Aw-18181 .-111 ChIrw CoIoc-. ~ R.pomil8k 8gypIe BtWpiI ~ oeHo~ ktd!e Ir8k nn K..-cII --kko Ned.A.-.IM enARM
~
."188aIJd8n2OOa ~ ~ -RUden 2003 Ned8IInd T~" 'n aa Ned8IInd T.-" -ftUden 2OOa ~ T.-""""'" 2003 ~ T." -.. ~ .. ~ T Ie!888iJd8n.' NedwlelldT." elleleeftildln.. ~ Tot8eI.~.' N8dwW1d~ leeltden 2OOa tInd T Iee"'n 2OOa ~ ToI8eI. '-I8d8n 2001 NedwIendToI8eI.. Iee~ 2003 NedwIendT.~ ZOO, NedwlelldToI8eI..""",.' NederIendTot8eIelleleeftQden aa ~ Tolaelelleleeftljden aa
1m 342. 10. 11. 8 ,. .17021 101~ 11~ 17174 178Z3 12171 41a 043 18., - m 1» '12
~
ToI8eI""~"
10
N8d8tMId
ToI8eI ..,. 1..11jd8n
Iu~ TInUe \Wn8m Zl8d-Afrike
N8d8tMIdToI8eI811. _I~n .. *-1e/Id Tot8eI8Me1e8ftQd8n .s ---lid Tot8eI.. ~ .s N.d.811d Tot8Ii... ~ -.
- .. 3411814814
0-10 A~ 0verIg AliI overIo - AmwIke
~ Tot8eI~"""'n.' N.d.811dTot8eI ~Ie'-fttd8n .. ---lid Tot8eI ~..1MftQd8n - ..
14a 12480 sz-
. C-*88I .- - . 8I6II8k. v~
-
..
~11
84
177.
Z7517
Ontwikkeling
v
Bijlage
en Migratiebeleidsnotitie- juli 2004
On dersteun in gsmogelij kh eden migran ten 0rganisaties
Migrantenorganisaties in Nederlandkunnenvia verschillendekanalenfinanciele en inhoudelijkeondersteuning krijgen voor ontwikkelingsgerichteactiviteitenten behoevevan bet land van herkomst: Het 'Front Office' is een loket voor kleinschalige Nederlandse particuliere initiatievenl42 (tot Euro lOO.OOO,-), waar de aanvragenvan particulieren en particuliere organisaties worden afgehandeld. Vijf medefinancieringsorganisaties(NOVIB, HNOS, ICCO, Cordaid en Plan Nederland) en de Nationale Comrnissie voor Internationale Samenwerking en Duurzame Ontwikkeling (NCDO) hebben de verantwoordelijkheid op zich genomen om bet 'Front Office' vorm te geven. Voor aanvragenvia bet 'Front Office' geldeDgeeDstandaardcriteria, iedere medefinancieringsorganisatie c.q. de NCDO heeft haar eigen beleid en criteria ten aanzien van bet financieren van laagdrempelige particuliere initiatieven. Ervaring tot nu toe leert, dat migrantenorganisaties moeizaam toegang krijgen tot dit office. In de tweede helft van 2004 worden de bevindingen geevalueerd. bet programma' Kleinschalige Plaatselijke Activiteiten' (KP A) wordt eveneensuitgevoerd door NCDO. Via dit programma kan tot rnaxirnaal Euro 100.000,- aanvullende subsidie gegevenworden op de opbrengsten uit de fondswerving in Nederland voor een project in een ontwikkelingsland. De KP A subsidie betreft een aanvu1lingvan maxirnaal 50% op bet financiele resultaat van de geldinzarneling. Een belangrijke voorwaarde voor bet verkrijgen van subsidie is dat de inzameling gekoppeld is aan voorlichtingsactiviteiten in Nederland over bet project. Omdat maar weiDig migrantenorganisatiesvan bet KP A gebruik rnaken is bet NCDO een campagnegestart (met als titel 'Gezocht: meeTkleur in ontwikkelingssarnenwerking') om de migrantenorganisaties te stimuleren tot gebruikmaking van bet KP A. LINKIS (Laagdrernpelige Initiatieven & Kontakt- & Inforrnatiecentrum voor Internationale Samenwerking). Linkis is een samenwerkingsverband van medeftnancieringsorganisaties,Thernatische medefinancieringsorganisaties,de NCDO en COg Nederland. Het is een begeleidingsfaciliteit voor groepen burgers (bijvoorbeeld migranten en bun organisaties) die advies wensen bij de formulering van concrete projectvoorstellen. Omdat een dergelijke ondersteuning laagdrernpelig en
Het beRft mer uitdrukkelijk aile soorten particuliere initiatieven, inclusief (en dus Riel alleen) van migrantenorpnisaties.
8S
Ontwikkeling
enMigratiebelei~notitie - juli 2004
breedtoegankelijkmoetzijn, bebbenderegionalecas-sen deze begeleidingsrolop zicb genomen.De CaS-senontvangendaartoesubsidie van de NCDO. Binnenbet Ministerievan BuitenlandseZakenbebbenverschi1lende directiescontactenmet migrantenorganisaties. Zo zijn bij bet MIDAGhanapilot projectderegiodirectieAfrika en verschillendeWestAfrikaansemigrantengroepen betrokken. InTent is eendoor de overbeidgefinancierdinitiatiefter ondersteuning van migrantenbij opzettenvan particulierebedrijfjesin berkomstlanden.
86
Ontwikke/ing en Migratiebe/eidsnotitie - ju/i 2004
VI
Bijlage
Internationale organisatiesen Migratie
De Internationale Ormisatie voor Migratie (10M), een intergouvemementele organisatie, speelt een centrale rol in onderzoek en discussiesover migratie, ondanks beperkte financiele en personele middelen. Het blad International Migration is in de loop der jaren een van de belangrijkste fora geworden voor discussiesover migratie. 10M ondersteunt onderzoekenen consultatieprocessen tussen zendendeen ontvangende landen, voert projecten uit op bet gebied van migratie en faciliteert de vrijwillige terugkeer van migranten. De Wereldhandelsorimisatie (World Trade Organization, WTO) is, via de onderhandelingen over de libera1isering van bet verkeer in diensten (General Agreement on Trade in Services, GATS) betrokken bij bet onderwerp (arbeids)migratie. De Or~isatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) heeft sinds 1991 veel kennis opgebouwd over migratie. Deze kennis is echter nauwelijks vertaald in concrete voorstellen op bet gebied van ontwikkelingssamenwerking De Wereldbank heeft met het rapport 'Globalization, Growth and Poverty' (2002) een beslissendestap genomen om migratie als sleutelfactor van mondialisering te benoemen. De Wereldbank stelt dat de economische groei per hoard in landeDdie meer zijn geintegreerd in de wereldmarkt en hoge emigratiecijfers kennen, hoger is dan in andere landeD.Niet duidelijk is overigens in hoeverre fit inzicht doorwerkt in beslissingen over programma's en leningen. In het rapport Global Development Finance (2003) worden onder meer de ovennakingen belicht. Het Internationale Monetaire Fonds (IMF) lijkt rninder betrokken bij het verband tussen ontwikkeling en rnigratie. Het publiceerde een kritische studie naar ovennakingen, waaruit bleek dat deze negatief uitwerkten op de landen van herkomst.143
Onderde organisatiesvan de VerenigdeNaties(VN) publiceertbet secretariaat degelijkebevolkingsstatistieken en omlijndemigratiestudies,maarnauwelijks publicatiesover migratieen ontwikkeling.De VN Cornmissievoor Bevolking en Ontwikkeling,die is opgerichtna de InternationaleConferentieover Bevolking en Ontwikkeling in Kairo lijkt dejuiste organisatievoor eenbeschouwingvan bet themamigratieen ontwikkeling.Het Bevolkingsfondsvan de VN (UNFPA) heeft lang als katalysatorvoor de discussieover migratiebinnende VN gefimgeerd,zij
Chami, Ralph, Cannel Ful1en~ ~e
ofCaoital for Devel~t?,
and Samir Jahjah, Are 1nuni2rlnt Remittance Rows a 2003, IMF Working Paper WP/O3/189, Washington
87
Ontwikkeling en Migratiebeleidsnotitie
- juli
2004
bet enigszins halfhartig bij gebrek aan een mandaat op dit gebied. UNDP besteedt weiDig aandacht aan bet onderwerp. De UNHCR is uiteraard sterk betrokken bij discussiesen beleid met betrekking tot vluchtelingen en gedwongen rnigratie. De Internationale ArbeidsorKanisatie (ILO) besteedt in artikelen en seminars aandacht aan rnigratie en ontwikkeling, maar treedt met erg op de voorgrond op dit terrein.
88
Ontwikke/ing en Migratiebe/eid\'notitie - ju/i 2004
VII
Bijlage
Geraadpleegdeliteratuur
ACVZ-adviesRegyleringen faciliterin2 van arbeidsrni2ratie, 2004 Alders, M. en H. Nicolaas,£en op drie immi~ten vertrektbinnenzesiaar,CBS Webmagazine20januari 2003,in: ACVZ-adviesRegyleringen facilitering van arbeidsmig!:atie, 2004 Bunt, van de, Adviesbureau, Midterm review of the nilot oroiect Assisted Return
of RejectedAs~lumSeekers.1999 CBS statline(www.cbs.nl) Chami,Ralph,ConnelFullenkampand SarnirJahjah,Are Irnmi~t Remittance Flows a Sourceof Canitalfor Develonment?,2003,IMP Working Paper WP/O3/189,Washington DanjugtaVas Dev, 'Asylum in Africa: the emergenceof the 'reluctanthost", Development.September2003, vol. 46, no. 3 EU, Europese Raad van Tampere, 1999, Conclusies van bet Voorzitterschap EU, Europese Raad van Sevilla, j\mi 2002, Conclusies van bet Voorzitterschap
EU, Mededelingvan de EuropeseConunissie,Intemting mimtion issuesin the EU's relationswith third countries,COM (2002)703 final EU, Commissionof the EU, GreenQa~ on a communi~ returnRQlicyon illenl residents,COM(2002)175,Brussels,2002 Haas,Hein de,Mi~tie en ontwikkeling:valkuilen.nuancesennieuweinzichten, Papergepresenteerd op SPLBeleids-en Wetenschapslunchlezing Ministerie van BuitenlandseZaken,27januari 2004 ILO, Report ill, 87d1sessionof International Labour Conference, Geneva, 1999, in: Mededeling van de EuropeseComrnissie, Intemting mimtion issues in the EU's relations with third countries, COM (2002) 703 final
10M, Warld Mimtian Reoort2003 10M, The Mimtion-Development Nexus.EvidenceandPoli~ QRtionsState-ofthe-Art Overview,InternationalMigration, Vol. 40 (5), 2002 89
Ontwikkeling en Migraliebeleidsnotilie
- juli
2004
Lambo, David (Director Africa Bureau UNHCR), Reinte21'8tionofRetmning refuKeesin Africa, Refugee Survey Quarterly, Vol. 22, No.4, 2003 Kap\D",Devesb, Remittances: the new develQRlnentmantra?, Harvard University and Center for Global Development, August 2003
Kessel,G. van,Global Mi2ration andA!ylum. in: ForcedMigration Review,issue 10,April 2001,RefugeesStudiesCentre,Universityof Oxford Koser, Dr. Khalid, The Retwn and Reinte2ration ad Reiected ASYlum Seekersand
IrremlarMi2rants.ananlvsisof 2overnment assisted return orO2rammes in selected Eurooean countries, 10M, 200 I
Lucas,RobertE.B., InternationalMi2ration to the Him IncomeCountries,Boston University,April 2004 Lucas, Robert, International Mi2l'8tion Re2imes and Economic DevelQnment to be published NIDL Bevalkinesvraa2Stukken in Nederland &Dna2000, Den Haag, 2000 Nyberg-S6rensen &.0., The Mi2ration-Develooment Nexus. evidence and ~lic~
ootions.stateof the art review,2002 Nyberg-S
90
OntwikkelingenMigratiebeleidsnotitie- juli 2004
TK 2001-2002,19637/26646, Dr.609,Brief over doelgroepgerichte terogkeerprogramma's,1 oktober2001 TK 2001-2002,19637, m. 648,Brief over bet terugkeerbeleid,1 februari2002 TK 2002-2003,19637, m. 739,Brief over Beschermingin de regio, 28 mei 2003 ]X 2003-2004,19637, M. 785,Brief over Beschermingin de regio, 29 oktober 2003 TK 2003-2004,29344, m. 1, Terugkeerbrief,21 novernber2003 1K 2003-2004,29537,nr. 2, llle2alennota.Amvu1Iend~maatre2cIenvoor bet van uitbuitersvan ille alenin Nederlang, april 2004 UN, & lacementMi tion: Is it a solutionto declinin and a ein 0 ulations? UN PopulationDivision, Departmentof Economicand SocialAffairs, 2000 UNHCR, RefuReesby nwnbers 2003
UNHCR, GlobalA~l
2004
UNHCR, ASYlum Levels and Trends: Euron and non-Euronean Industrialized Countries. 2003, 24 February 2004, UNHCR Geneva
Warmerdam,Johnen Harry van denTillaart, Arbeidsooteritieelen . arbeidsmarktlooobanen van vluchtelin2enen asieI2erechtii.den, frS~Nijmegen; OSA-publicatieA189,juli 2002 .Wereldbank,Global DeveloomentFinance,2003 Wereldbank,Warld DevelonmentRcoort2004 Zuidam, M. en D.H. Grijpstra, Over de 2l'ens.Ben onderzoek naar ille2ale activiteiten on bet 2ebied van uitzendarbeid, Algernene Bond .'
Uitzendondernemingen, Leiden, 2004
.""."
9/
