Naam:
Klas :
Nr:
Datum:
IJSLAND: EEN LAND VAN WATER EN VUUR A. Roegis & L. Van Eycken
2014 - 2015 BACHELORPROEF HOGENT Aardrijkskunde
IJsland: een land van water en vuur
Pagina 2
Deze werkbundel mag gebruikt worden indien voldaan wordt aan onderstaande Creative Commons licentie van het niveau: 'Naamsvermelding – Niet-commercieel – Gelijk Delen'.
De volledige licentieovereenkomst kan geraadpleegd worden op: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/2.0/be/legalcode.nl
Academiejaar 2014 - 2015
Adelbert Roegis & Lennart Van Eycken
IJsland: een land van water en vuur
Pagina 3
INHOUD WERKBUNDEL Er worden 3 lessen gewerkt aan deze regio IJsland. Het eerste deel gaat vooral over de situering van IJsland. Waar ligt het ergens op de wereld, is het echt bedekt met ijs, enz. Het tweede deel gaat vooral over de specifieke en zeer speciale kenmerken van IJsland. De delen zijn ook steeds opgedeeld in kleinere stukjes die elk een onderwerp behandelen. Per onderwerp vind je alle informatie! Bij sommige onderwerpen zal je een opdracht terugvinden die opent in een nieuw venster. Vergeet je antwoorden niet te noteren in je werkbundel en bekijk zeker en vast het inleidend filmpje voor je start aan je reis! De werkbundel bestaat uit verschillende soorten opdrachten: Soort oefening
Uitleg
Invuloefeningen
Deze opdrachten maak je eerst op de pc (door te klikken op de link). Vervolgens noteer je de juiste antwoorden in je werkbundel.
Quiz Verbindoefeningen Opzoekopdrachten
Logo
Je zoekt eerst informatie op het internet (m.b.v. links, filmpjes, enz.). Vervolgens noteer je je antwoorden in je werkbundel.
INHOUDSOPGAVE Deel 1: Natuurlijke en menselijke situering 1
Inleiding............................................................................................................................... 4
2
Situering .............................................................................................................................. 4
3
Reliëf ................................................................................................................................... 6
4
Klimaat en vegetatie ........................................................................................................... 7
Deel 2: Een land van water en vuur 1
Vulkanisme en energie...................................................................................................... 10
2
Bijzondere fenomenen...................................................................................................... 11
3
Visvangst ........................................................................................................................... 14
4
Landbouw.......................................................................................................................... 14
5
Toerisme ........................................................................................................................... 15
Academiejaar 2014 - 2015
Adelbert Roegis & Lennart Van Eycken
IJsland: een land van water en vuur
Pagina 4
DEEL 1: NATUURLIJKE EN MENSELIJKE SITUERING 1
INLEIDING
Bekijk de foto’s en het filmpje. Omschrijf welke landschappen en landschapselementen je hebt gezien. ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................
2
SITUERING
OPDRACHT 1: VUL DE TEKST AAN IJsland is gelegen in het meest ………………………… deel van de Atlantische Oceaan net ten ………………………… van de poolcirkel. Bijgevolg is IJsland het meest ………………………… eiland van Europa. Met ………………………… als hoofdstad. IJsland heeft een oppervlakte van ………………………… . Bereken de afstand IJsland - Noorwegen en IJsland - Groenland:
Figuur 1: Ligging IJsland t.o.v. andere landen
Academiejaar 2014 - 2015
Adelbert Roegis & Lennart Van Eycken
IJsland: een land van water en vuur
Pagina 5
OPDRACHT 2: BENOEM DE NUMMERS OP DE KAART
Figuur 2: Belangrijke elementen IJsland
1. …………………………………………. 2. …………………………………………. 3. …………………………………………. 4. …………………………………………. 5. …………………………………………. 6. …………………………………………. 7. …………………………………………. 8. …………………………………………. 9. ………………………………………….
Academiejaar 2014 - 2015
Adelbert Roegis & Lennart Van Eycken
IJsland: een land van water en vuur
3
Pagina 6
RELIËF
IJsland zit boordevol reliëfcontrasten! Onderzoek het reliëf in IJsland en de aangeduide reliëfgebieden op het satellietbeeld. Duid laagland, middelland en hoogland aan op de kaart: Laagland
Middelland
Hoogland
Figuur 3: Reliëfzones IJsland
OPDRACHT 3: RELIËF
Het hoogste punt in IJsland bevindt zich op 2119 meter, hoe heet dit punt?
Welke reliëfvorm overheerst? Vergelijk de hoogtes van de aangeduide plaatsen op het satellietbeeld. Welk antwoord rangschikt ze van hoog naar laag? Wat is een gletsjer?
Academiejaar 2014 - 2015
Adelbert Roegis & Lennart Van Eycken
IJsland: een land van water en vuur
4
Pagina 7
KLIMAAT EN VEGETATIE
Het klimaat in IJsland lijkt eigenlijk zeer sterk op het onze. Vooral aan de kusten waar het klimaat iets gematigder is. OPDRACHT 4: DETERMINEER HET KLIMAAT IN REYKJAVIC Temperatuur: De gemiddelde maximum temperatuur in Reykjavic is ……… °C en valt in de maand …………… . De gemiddelde minimum temperatuur in Reykjavic is ……… °C en valt in de maand …………… . De gemiddelde jaartemperatuur is ……… °C. Neerslag: De gemiddelde maximum hoeveelheid neerslag in Reykjavic is ……… mm en valt in de maand …………………... . De gemiddelde minimum hoeveelheid neerslag in Reykjavic is ……… mm en valt in de maand …………………... . Het klimaat in IJsland (Reykjavic) is een …………………………………………………. . Het vegetatietype dat hierbij hoort is …………………..…………………..……………. . OPDRACHT 5: VEGETATIE De oorspronkelijke vegetatie is dus loofbos. Maar zijn er veel bomen te zien? Welke vegetatie vind je terug? ...................................................................................................................................................... Hoe kan je dit verklaren? ............................................................................. ............................................................................. .............................................................................
Figuur 4: Vegetatie in IJsland
Academiejaar 2014 - 2015
Adelbert Roegis & Lennart Van Eycken
IJsland: een land van water en vuur
Pagina 8
OPDRACHT 6: ZEESTROMEN BEPALEN HET KLIMAAT In de tropen warmt de ……………….. het water sterk op. Door een sterke westen ……………….. wordt het warme oppervlaktewater naar het ……………….. gevoerd. Dit warme water verwarmt de kusten van IJsland. Daardoor hebben de ……………….. in het zuidwesten van IJsland ook een gematigd klimaat zoals bij ons. De zeestroom die deze kusten verwarmt heet de ……………….. stroom. Eens het water de noordpool heeft bereikt, ……………….. het warme water snel ……………….. . Het water bevriest gedeeltelijk waardoor het zwaarder wordt en naar de bodem zinkt! Deze daling zet de hele stroom eigenlijk in beweging. Diepzeestromingen voeren het water nu richting het ……………….. , naar Antarctica. Uiteindelijk komt dit water weer naar boven op warme plekken en wordt dan verder weggeblazen.
Figuur 5: Zeestromen in de wereld
OPDRACHT 7: KLIMAAT IN HET NOORDEN VAN IJSLAND De invloed van de zeestromen merk je zeer sterk aan het klimaat in IJsland. Op de afbeeldingen hierboven zie je dat de warme stromen het noorden van IJsland niet of zeer moeilijk bereiken. Heeft dit een effect? De gemiddelde jaartemperatuur is …………… °C. De gemiddelde jaarneerslag is …………… mm. Het klimaat in het noorden en noordoosten van IJsland is een …………… . De vegetatie die hierbij hoort is …………… . Academiejaar 2014 - 2015
Adelbert Roegis & Lennart Van Eycken
IJsland: een land van water en vuur
Pagina 9
OPDRACHT 8: BEVOLKING Hoeveel inwoners telt IJsland? ...................................................................................................................................................... Welke stad telt het meeste aantal inwoners? ...................................................................................................................................................... Waar vind je de hoogste bevolkingsdichtheid terug? ...................................................................................................................................................... De IJslanders zijn nakomelingen van: ......................................................................................................................................................
Figuur 6: Bevolkingsdichtheid IJsland
Academiejaar 2014 - 2015
Adelbert Roegis & Lennart Van Eycken
IJsland: een land van water en vuur
Pagina 10
DEEL 2: WATER EN VUUR 1
VULKANISME EN ENERGIE
OPDRACHT 9: VULKANISME Hoe komt het dat er veel vulkanische activiteit is in IJsland? ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... Zoek naar gebeurtenissen op het internet die dit bewijzen: ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................
Figuur 7: Platentektoniek IJsland
Academiejaar 2014 - 2015
Figuur 8: Uitbarstende Eyjafjallajökull
Adelbert Roegis & Lennart Van Eycken
IJsland: een land van water en vuur
Pagina 11
OPDRACHT 10: IJSLAND, EEN NATUURLIJKE ENERGIECENTRALE Wat zijn de 3 voornaamste energiebronnen in IJsland? ...................................................................................................................................................... Wat zijn de 2 voornaamste energiebronnen in België? ...................................................................................................................................................... Wat is geothermische energie? ...................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................
Figuur 9: Grootste geothermische centrale IJsland
2
BIJZONDERE FENOMENEN
OPDRACHT 11: POOLLICHT Poollicht komt regelmatig voor rond de ……………………… en de ……………………… . Je ziet dan verschillende kleuren in verschillende vormen aan een donkere hemel. Het poollicht wordt veroorzaakt door de ……………………… en het magnetisch veld van de Aarde. Op de zon kunnen ……………………… voorkomen die vrij heftig kunnen zijn. Hoe heftiger, hoe meer zonnedeeltjes er de ruimte worden in geslingerd. Dit noemen we ……………………… . Deze deeltjes gaan dan richting aarde en botsen met het magnetisch veld van onze planeet. De elektrische geladen zonnedeeltjes worden afgebogen en door de noord- of zuidpool aangetrokken.
Academiejaar 2014 - 2015
Adelbert Roegis & Lennart Van Eycken
IJsland: een land van water en vuur
Pagina 12
Hier worden ze afgeremd door de ……………………… . De deeltjes botsen met deeltjes uit de atmosfeer waardoor ……………………… ontstaat. Dat licht kan je vanaf de Aarde zien.
Figuur 10: Poollicht in IJsland
OPDRACHT 12: GEISER Hoe werkt een geiser? Zet de nummers bij de juiste uitleg. Het koudere water drukt op het hete water. De druk in het hete water wordt zeer hoog. Door de hoge druk raakt het water oververhit. De druk wordt zelfs zo groot dat het water omhoog gestuwd wordt. Grondwater wordt opgewarmd door een mantelpluim. Het hete water stijgt naar het waterreservoir, het bovenliggende water koelt nog steeds af.
Figuur 11: Werking geiser (schematisch)
Academiejaar 2014 - 2015
Adelbert Roegis & Lennart Van Eycken
IJsland: een land van water en vuur
Pagina 13
OPDRACHT 13: GLETSJERS Hoe werken gletsjers? Noteer kort de werking van gletsjers in 5 stappen. 1. ……………………………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………. 2. ……………………………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………. 3. ……………………………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………. 4. ……………………………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………. 5. ……………………………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………. OPDRACHT 14: MIDDERNACHTZON Hoe is het mogelijk dat de zon ’s nachts toch boven de horizon staat? ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... Hoe heet dit fenomeen? ...................................................................................................................................................... In welke periode komt dit voor in IJsland? ......................................................................................................................................................
Figuur 12: Timelaps middernachtzon
Academiejaar 2014 - 2015
Adelbert Roegis & Lennart Van Eycken
IJsland: een land van water en vuur
3
Pagina 14
VISVANGST
OPDRACHT 15: VISVANGST a
De visserij en de verwerking van vis is
… walvissen.
goed voor ... b
De uitvoer is wel gevoelig voor ...
… kabeljauw en haring
c
De visserij beschikt over ...
… 73% van de totale uitvoer.
d
De IJslandse visserij vangt vooral ...
… zeer moderne schepen
e
Sinds 2008 vangt de IJslandse visserij
… schommelende visprijzen
opnieuw ... f
Kabeljauw wordt voornamelijk
… export
gevangen voor de …
4
LANDBOUW
OPDRACHT 16: LANDBOUW Welke landbouw vinden we terug in IJsland? ...................................................................................................................................................... Waarom wordt er weinig aan akkerbouw gedaan in IJsland? ...................................................................................................................................................... Rond de hoofdstad vind je tuinbouw terug. Hiervoor zijn vrij hoge temperaturen nodig, hoe lossen ze dit op in IJsland? ...................................................................................................................................................... 22% van het landoppervlak wordt gebruikt voor veeteelt. Welke dieren worden het meest gekweekt? ............................................................................................ Hoe beïnvloedt het reliëf en het klimaat de landbouw? ............................................................................................ ............................................................................................ ............................................................................................
Academiejaar 2014 - 2015
Figuur 13: IJslandse schapen
Adelbert Roegis & Lennart Van Eycken
IJsland: een land van water en vuur
5
Pagina 15
TOERISME
OPDRACHT 17: TOERISME 1) Op welke manieren kan je naar IJsland reizen? ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... 2) Indien je een rondreis wil maken met de auto, wat is de makkelijkste route? Waarom is deze route aan te raden? ................................................................................................ ................................................................................................ ................................................................................................ Figuur 14: Route 1 in IJsland
3) Welke alternatieven zijn er naast de auto? ...................................................................................................................................................... 4) Wat zou jij zeker bezoeken indien je IJsland wilt ontdekken? (Vermeld de beide soorten toerisme!) Op welke manier zou jij rondreizen? ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................
Academiejaar 2014 - 2015
Adelbert Roegis & Lennart Van Eycken