LAND VAN WATER EN IJS Nederland is een schaatsland. Zodra het kwik richting vriespunt daalt begint het bij ons te kriebelen en worden de ijzers uit het vet gehaald. IJsvrij is een Nederlandse vondst. Wie heeft het niet zelf ervaren? De school ‘stuurde’ je naar huis omdat er op buitenijs kon worden geschaatst. Het is een feit dat alle Nederlanders gek zijn van schaatsen en we kunnen bogen op een roemrijke traditie in langebaan- en marathonschaatsen. In de schaduw van het traditionele schaatsen is de afgelopen jaren een nieuwe schaatssport sterk in opkomst: SHORTTRACK! Een dynamische en snelle sport die past bij de huidige tijdsgeest en sportbeleving. Voor zowel jong als oud. De Nederlandse ploeg heeft de stap naar de internationale top gezet en topevenementen komen naar Nederland. Kortom, Nederland is ‘rijp’ voor shorttrack, het spectaculaire schaatsen: explosief, dynamisch en garant voor spanning. Shorttrack heeft alles om in het hier en nu uit te groeien tot een nieuwe schaatsliefde van de Nederlanders. Wie wil daar niet van meegenieten? Fast and fun! On your marks…get set…..Shorttrack!
WAT EEN SPEKTAKEL!
S
nel, spannend en meeslepend. Shorttrack is een van de disciplines van de KNSB, een discipline waar we trots op zijn. Trots op hoe de sport zich ontwikkelt. Trots op hoe onze topsporters topprestaties leveren. Met medailles op zowel het afgelopen EK als WK, meten de Nederlandse shorttrackers zich met de internationale top. Internationaal is Shorttrack een grote sport, en als KNSB willen we deze discipline ook in Nederland op de kaart zetten. Dat verdient een unieke sport als deze. Een sport met kansen als het gaat om topsport, met medaillekansen voor de Olympische Spelen in 2014. Daarmee is Shorttrack ook een ‘speerpunt-sport’ voor NOC*NSF. En een sport met kansen als het gaat om fanbeleving. Tijdens de uitverkochte World Cup Finals 2012 in Dordrecht bleek al hoe meeslepend shorttrack is. Een race tegen de klok. En een race tegen elkaar. Het publiek op de banken. Wat een spektakel! TIG Sports heeft in opdracht van de KNSB de World Cup Shorttrack in Dordrecht georganiseerd. De KNSB ziet TIG Sports als belangrijke partner om shorttrack verder te ontwikkelen. Met dit boekwerk informeren en enthousiasmeren wij u graag over de mogelijkheden van deze unieke tak van sport. Het is een kennismaking met shorttrack in woord en beeld. Kortom, een weergave van de pracht van deze sport. Met sportieve groet,
DOEKLE TERPSTRA Voorzitter Koninklijke Nederlandsche Schaatsenrijders Bond
INHOUD
6
INHOUD
8
Quotes
34
EK 2015
12
Visie & doelstelling
36
Media
14
De sport
40
Sportparticipatie
18
Topsport
44
Organisatie
24
Nationale selecties
48
Partnerships
30
Events
50
Colofon
7
QUOTES ’DE COWBOYS VAN HET IJS’
Meer en meer prominenten raken enthousiast over shorttrack.
QUOTES Dat shorttrack ‘booming’ is en nieuwe ideeën om de sport te promoten aanslaan, blijkt wel uit de reacties van een aantal prominenten uit en buiten de schaatssport.
MAURITS HENDRIKS Chef de Mission Olympische Spelen en technisch directeur NOC*NSF ‘Shorttrack is een dynamische sport, waarbij de snelheid en de spanning de toeschouwers al snel meesleuren in een enthousiaste meebeleving. Nederland bewijst al enige tijd tot de Europese top te behoren en de harde arbeid van de afgelopen jaren effent zelfs de weg naar de wereldtop. Shorttrack is absoluut een sport waarin we in de toekomst Olympische successen mogen verwachten.’
GERARD KEMKERS Schaatscoach van Olympisch, Europees- en wereldkampioenen ‘Shorttrack is absoluut sensatie!’
WOPKE DE VEGT Oud kernploeg schaatscoach ‘Het is spektakel. In positieve zin zijn het de cowboys van het ijs’
JAC ORIE Schaatscoach ‘Fysiek moet je heel diep gaan om te willen winnen. Het is een grote sport.’
9
QUOTES ARD SCHENK Schaatslegende, in zijn column voor De Telegraaf ‘Prachtige uitdaging ook voor de tv om vooral de snelheid van de kortebaan beter in beeld te brengen. Bij het shorttrack zijn er een paar schaatsers die op de vierkante meter vechten om de beste positie. En let maar op, het trekt ook jeugd naar tv of stadion.’ ‘De huidige Nederlandse successen zijn het gevolg van de inzet van een relatief kleine groep mensen die gelooft in deze tak van schaatsen. Ze hebben met veel overgave en soms tegen de stroom in zwemmend voor elkaar gekregen dat we in ieder geval in Europa op de kaart staan.’
CEES JUFFERMANS Tweevoudig deelnemer Olympische Spelen, toernooidirecteur van de Korean Air ISU World Cup Shorttrack 2012 in Dordrecht ‘De groei die het Nederlandse shorttrack op sportief en organisatorisch vlak doormaakt is ongekend. Door structureel in talent en organisatie te investeren heeft Nederland weer de aansluiting bij de wereldtop gevonden. De huidige prestaties bewijzen dat Nederland op weg is om een van de dominerende landen te worden binnen het mondiale shorttrack.’
10
QUOTES WILF O’REILLY Olympisch kampioen shorttrack, KNSB disciplinemanager shorttrack ‘Als je eenmaal bent geïnfecteerd met het shorttrack virus, kom je er nooit meer vanaf! Als rijder voelde ik in de bochten G-krachten die beter zijn dan in welke achtbaan dan ook. Shorttrack voldoet aan alle vereisten voor een moderne sport. Elke race biedt spanning en sensatie, zowel voor rijders als voor toeschouwers. Dat is wat we nu aan de rest van de wereld willen laten zien.’
RINTJE RITSMA Meervoudig Europees- en wereldkampioen langebaan ‘Shorttrack is de overtreffende trap van het langebaanschaatsen. Je moet je houding nog extremer maken om de bocht goed te kunnen houden.’
11
VISIE & DOELSTELLING
THE FUTURE IS SHORTTRACK
12
VISIE & DOELSTELLING Na de World Cup Finals van 2012 in Dordrecht als een van de hoogtepunten van het jaar wordt binnen Nederland enthousiast verder gewerkt aan de ‘bekendheid’ van shorttrack. Doel: binnen vier jaar moet shorttrack in de beleving van de Nederlanders de tweede Olympische wintersport zijn. Met uitzicht op meerdere medailles.
S
horttrack geniet in landen als Canada, de Verenigde Staten, Japan, Groot-Brittannië, Italië, Duitsland, Korea en China al enorme populariteit. Shorttrack creëert helden. Apolo Ohno is daar een goed voorbeeld van. De Amerikaan met een charismatische uitstraling kreeg dankzij optredens in tv-shows en zijn successen op WK’s en Olympische Spelen (2000-2008) grote bekendheid. In Azië en met name Korea maakt de naam Jin-Kyu Noh veel los. Maar ook Nederland heeft absoluut helden-in-de-dop. Sinds afgelopen winter is de naamsbekendheid van de charismatische Fries en no-nonsense shorttracker Sjinkie Knegt behoorlijk toegenomen. Niels Kerstholt is al jaren een waardig ambassadeur van de sport en Jorien ter Mors is absolute top in Europa en onderweg naar de wereldtop. Nieuw talent bij de heren en de dames klopt bovendien aan de deur.
Het succes van shorttrack op de Olympische Winterspelen is onomstreden. Wedstrijden zijn snel uitverkocht, de media-aandacht bij de Spelen is enorm. In 2014 zullen Nederlandse shorttrackers in het Russische Sochi al een rol van betekenis spelen en voor medailles rijden. De recente successen van de Nederlandse shorttrackploeg op Europese en mondiale titeltoernooien onderstrepen niet alleen doorstroming van talent, maar leiden ook tot een groeiende belangstelling en waardering voor de sport. De KNSB en sportmarketingbureau TIG Sports hebben daarom de handen ineen geslagen om de groei verder te stimuleren. Met een eigen platform, een eigen community, kan shorttrack in Nederland de volgende stappen maken. De World Cup 2013, het EK in 2015 in Nederland en de ambitie om het WK in 2017 of niet veel later in Nederland te organiseren zijn richtpunten op die route. Voor sponsors is dit een mooi moment om in te stappen. Het adagium ‘low cost, high impact’ is zeker van toepassing op shorttrack. De World Cup Finals in Dordrecht gaven al een voorproefje van de mogelijkheden op het gebied van sponsoring, activatie en hospitality. Shorttrack is niet alleen een prachtige sport om klanten en relaties te entertainen, maar leent zich bij uitstek voor het enthousiasmeren en binden van werknemers binnen of kandidaat-werknemers buiten uw onderneming.
13
DE SPORT HOE GAAT HET IN ZIJN WERK?
Spanning en sensatie, de perfecte opbouw naar een climax.
DE SPORT Bij shorttrack gaat het maar om één ding: wie OSQXIVEPWIIVWXISZIVHIßRMWL#(IOSVXIFEER de krappe bochten, de rijders dicht op elkaar en de vele inhaalacties maken van shorttrack de ultieme kijksport.
W
edstrijden worden verreden met vier tot zes rijders in de baan (afhankelijk van de afstand). De races beginnen vaak in een rustig tempo, waarbij de rijders zich XEGXMWGLTSWMXMSRIVIR2EEVQEXIHI½RMWLREHIVXKEEXHIWRIPLIMH steeds verder omhoog en wordt er op het scherpst van de snede gestreden om een plekje voorin de race. Op topsnelheid scheren de rijders vlak langs de blokjes, met de linkerhand op het ijs. Met razendsnelle inhaalacties binnendoor of buitenom proberen de rijders elkaar af te troeven. De races zijn spannend tot de laatste bocht.
KAMPIOENSCHAPPEN Bij kampioenschappen wordt er eerst gereden in heats. De numQIVWIRZERHI^IVEGIWKEERHSSVREEVHIO[EVX½REPIWEERKI-
ZYPHQIXHIXMNHWRIPWXIR3SOMRHIO[EVX½REPIIRHILEPZI½REPI is een plaats bij de beste twee nodig om een plaats in de volgende ronde af te dwingen. Bij internationale wedstrijden betekent één slecht resultaat nog niet onmiddellijk uitschakeling. Via de herkansingen (repechages) is het ZSSVIIRVMNHIVEPWRSKQSKIPMNO^MGLZSSVHIO[EVX½REPIWXITPEEXsen. Dat geldt echter niet voor rijders die de wedstrijd door een val RMIXYMXVMNHIRSJFMNHMWO[EPM½GEXMI:SSVLIR^MXLIXXSIVRSSMIVST Wanneer een rijder een valpartij veroorzaakt, een andere rijder duiHIPMNOLMRHIVXSJHY[XZSPKXIIRHMWO[EPM½GEXMI(EXKIPHXSSOZSSV een rijder die twee keer een valse start veroorzaakt.
AFSTANDEN Op internationaal niveau worden drie individuele afstanden verreden. De 500, 1000 en 1500 meter. Hoewel alle drie afstanden relatief kort zijn, zijn er wel degelijk specialisten op de sprint en de langere afstand. In het moderne shorttrack komt het bijna niet voor dat rijders die op de 500 meter de sterkste zijn, ook de 1500 meter kunnen domineren.
15
DE SPORT DIE¾SWWMRK 6IPE] MWLIXQIIWXTVIWXMKMIY^IIRQIIWXWTIGXEGYPEMre onderdeel van shorttrack, een estafette op ijs. Met zestien rijders in de kleine baan is het dringen en kan het soms chaotisch zijn. EPOE¾SWWMRKWXIEQFIWXEEXYMXZMIVVMNHIVW7GLEEXWIVW[MWWIPIRIPOEEV af door middel van een duw. Teams mogen zelf bepalen wanneer ze wisselen, maar meestal gebeurt dit om de anderhalve ronde. Terwijl hun teamgenoot in de baan is, bevinden de andere drie rijders zich op het middenterrein. Ook voor hen is het zaak om attent te zijn. Wanneer een rijder valt, mag deze worden afgetikt door een teamgenoot. De vrouwen rijden 3000 meter (27 ronden), de mannen 5000 QIXIV VSRHIR (VMIVSRHIRZSSVHI½RMWLOPMROXIIRWXEVXWGLSX Er mag dan nog één keer gewisseld worden. De laatste wissel moet voor het ingaan van de laatste twee ronden plaats vinden, want de laatste twee ronden moeten door dezelfde rijder worden afgelegd.
AFSTANDEN QIXIV QIXIV QIXIV QIXIVVIPE] ZVSY[IR QIXIVVIPE] QERRIR
16
DE BAAN De actie vindt plaats op een baan met een lengte van 111,12 meter. Bij shorttrack wordt de baan niet aangegeven met lijnen, maar door rijen met stippen in het ijs. Aan het begin van een wedstrijd worden zeven rubber blokjes in de ene bocht op de binnenste stippen gelegd en in de andere bocht op de buitenste stippen. Hierdoor ontstaat een baan van de vereiste lengte. Na elke rit worden de blokken opgeschoven naar de volgende rij stippen zodat er een bocht met ‘vers’ ijs ontstaat, zonder de groeven die zijn gemaakt in de vorige rit. De schaatsers moeten buiten de blokken om, maar met de hand mag een rijder wel binnen de rij met blokjes komen. Op het aantikken van de blokjes staat geen straf.
DE SPORT FACTS
IN HET KORT
RMNHIVWLEPIRWRIPLIHIR ZERFSZIRHIZIIVXMKOMPSQIXIVTIVYYV
De schaatser
Halsbeschermer
Handschoenen
Helm
(ISQXVIOZERIIRWLSVXXVEGOFEERMW,Q
Scheenbeschermer
Kniebeschermer
De baan
Start-finishlijn
30 m
Baanmarkering
Startlijnen
Baanlengte: 111,12 111,1 m
60 m
17
TOPSPORT AANSLUITING BIJ DE WERELDTOP
Sanneke de Neeling won goud bij de Olympische Jeugdwinterspelen 2012.
TOPSPORT Nederland is een van de meest succesvolle shorttracklanden van Europa en heeft aansluiting gevonden bij de mondiale top. Bij de Olympische Spelen van SochMMWLIXLEPIRZERHVMIßREPITPEEXWIR en ten minste één medaille het doel.
O
p Europees niveau is Nederland een van de meest competitieve landen van de laatste seizoenen en het enige land dat zowel bij de mannen als bij de vrouwen met meerdere troeven strijdt om de medailles. Andere naties die tot de top van Europa behoren zijn Italië, Rusland, Frankrijk en GrootBrittannië. Maar in elk van deze landen zijn of de mannen, of de vrouwen kanshebbers voor eremetaal.
OLYMPISCHE MEDAILLES DI/27&LIIJXHIWLSVXXVEGOTPSIKIIREQFMXMIYWQEEVVItIP HSIPKIWXIPH(IHSIPWXIPPMRKMWSQFMNHIOSQIRHIX[II 3P]QTMWGLI;MRXIVWTIPIRMR 7SGLM IR 4]ISRKGLERK XIRQMRWXIHVMI½REPITPEEXWIRXILEPIRIRqqRQIHEMPPI XI[MRRIR(IEQFMXMIMWSQWLSVXXVEGOXSXHIX[IIHI3P]QTMWGLI[MRXIVWTSVXZER2IHIVPERHXIQEOIR
19
TOPSPORT
20
TOPSPORT De Oranje-selectie heeft zich de afgelopen jaren ook mondiaal PEXIR^MIRQIX½REPITPEEXWIRIRQIHEMPPIWMRHI;SVPH'YTWIR bij wereldkampioenschappen. Zonder te overdrijven kan worden gesteld dat Nederland heeft aangehaakt bij de wereldtop. Internationaal wordt vol bewondering gesproken over de groei die het Nederlandse shorttrack heeft doorgemaakt.
JAREN 80 & 90 Nederland heeft altijd veel shorttracktalenten voortgebracht. Eind jaren tachtig en begin jaren negentig streden rijders en rijdsters als Peter van der Velde, Jeroen Otter en Monique Velzeboer mee om de ereplaatsen. Later, toen shorttrack zich verder had ontwikkeld tot een zeer competitieve sport met een wereldwijde uitstraling, zorgden Cees Juffermans en Dave Versteeg voor Nederlandse successen bij internationale wedstrijden. Maar een zo sterk team in de breedte als nu, had Nederland nog nooit eerder. De huidige lichting bestaat uit sterke rijders die zowel individueel als op de relay voorin zijn te vinden.
21
TOPSPORT NIEUWE LICHTING TALENTEN 2IHIVPERHFIWGLMOXSTHMXQSQIRXSZIVIIRYMX^SRHIVPMNOI XEPIRXZSPPIKVSITQIXVMNHIVW,IXXIEQFIWXEEXYMXIIRQSSMI QM\ZERIVZEVIRWLSVXXVEGOIVWHMIIIRVEGIOYRRIRPI^IR IRNSRKIXEPIRXZSPPIVMNHIVWHMIQIXMQTYPWMIZIEGXMIWOYRRIR ZIVVEWWIR AGLXIVHILYMHMKIWIPIGXMIHMIRX^MGLSSOEP[IIVIIRRMIY[I PMGLXMRKEERHMIHIOSQIRHIWIM^SIRIRHIWXETREEVHIWIRMSVIRQSIXKEERQEOIR(IVIGIRXI2IHIVPERHWITVIWXEXMIWFMN MRXIVREXMSREPINIYKHXSIVRSSMIR^MNRFIQSIHMKIRH ORHIVHIIPZERLIXTPERZEREERTEOMWSRHIVQIIVSQMRHI OSQIRHINEVIRHITVSKVEQQE´WZSSVXEPIRXLIVOIRRMRKIR SRX[MOOIPMRKREEVIIRRSKLSKIVTPERXIXMPPIRSQXI^SVKIR ZSSVIIRWSITIPIHSSVWXVSQMRKZERTSXIRXMtPIXSTVMNHIVWZER HINYRMSVIRREEVLIXWIRMSVIRGMVGYMX
22
De successen van de voorbije seizoenen zijn het resultaat van een sterke lichting rijders die bovendien op topniveau wordt begeleid. De manier waarop de Nederlandse shorttrackers zich kunnen voorbereiden op hun wedstrijden verschilt tegenwoordig nauwelijks meer van toplanden zoals Canada of de Verenigde Staten. Alle leden van de nationale trainingsselectie shorttrack verblijven het grootste deel van het jaar in Heerenveen, nabij Thialf, waar het nationale trainingscentrum is gevestigd. Hier vinden de technische trainingen op het ijs, conditietrainingen en krachttrainingen plaats. De centrale trainingslocatie en professionele begeleiding maken het voor de rijders mogelijk om zich volledig te kunnen richten op het leveren van topprestaties.
ERVARING OPDOEN In tegenstelling tot veel andere landen zijn de Nederlandse rijders in de gelegenheid het volledige programma van de World Cup af te werken met toernooien op drie continenten. Het opdoen van ervaring in wedstrijden met wereldtoppers is nodig om uiteindelijk zelf een bedreiging te vormen voor de toprijders. Ook rijders uit de opleidingsploeg krijgen regelmatig de kans om mee te reizen naar de World Cups om op jonge leeftijd te ervaren wat nodig is om te presteren op internationaal niveau.
TOPSPORT
23
NATIONALE SELECTIES EVEN VOORSTELLEN
De Nederlandse vrouwenploeg won goud op de Relay bij het EK 2011.
DAMES JORIEN TER MORS
ERELIJST
(21 december 1989) Woonplaats: Enschede/Heerenveen Website: www.jorientermors.nl Twitter: @jorientermors Jorien ter Mors heeft zich in het voorbije seizoen bewezen als aanvoerder van de Nederlandse ploeg. Met topprestaties op Europees en mondiaal niveau heeft ze zich in de schijnwerpers gereden. De Twentse is lang, fysiek sterk en conditioneel een van de besten. Het zijn kwaliteiten die haar ook van pas komen bij uitstapjes naar het langebaanschaatsen. Ter Mors is uitermate professioneel met haar sport bezig en bereid om tijdens wedstrijden en trainingen altijd het uiterste uit zichzelf halen.
Individueel: 2I)/ IQI Q 1I2/IR Relay: 1I)/IRI IR 2I;/ I3P]QTMWGLI7TIPIR 2010
ANNITA VAN DOORN (26 april 1983) Woonplaats: Nieuwegein/Heerenveen Website: www.annitavandoorn.nl Twitter: @annitavandoorn Annita van Doorn is de rijdster in de Nederlandse ploeg met de meeste ervaring. Als jonge shorttracker was Van Doorn tactisch al erg goed en ze heeft die kwaliteit de voorbije jaren nog verder ontwikkeld. De Utrechtse voelt goed aan hoe ze het maximale uit een race kan halen en optimaal gebruik kan maken van fouten van anderen. In 2004 zorgde Van Doorn voor de eerste Nederlandse zege ooit in het wereldbekercircuit.
ERELIJST Individueel: 1IQ;SVPH'YT 7EKYIRE] 1IQ)/ 1I2/ Relay: 1I)/IRI IR 2I;/ I3P]QTMWGLI7TIPIR 2010
25
DAMES YARA VAN KERKHOF
ERELIJST
(31 mei 1990)
Individueel: 1I2/ Relay: 1I)/IR 2I;/
Woonplaats: Heerenveen Website: www.yaravankerkhof.nl Twitter: @yaravkerkhof De jongste van de twee zusjes Van Kerkhof heeft als specialiteit de sprint, maar weet zich ook op de langere afstanden te weren. Tegenstanders ervaren dat ze bijna niet is los te rijden. Tot diep in HI½REPIOER^IQIIQIXHIFIWXIR(MIO[EPMXIMXQEEOXLEEVIIR onmisbare schakel voor de Nederlandse ploeg in de relay.
SANNE VAN KERKHOF (27 maart 1987) Woonplaats: Heerenveen/Zoetermeer Website: www.sannevankerkhof.nl Twitter: @sannevkerkhof Sanne van Kerkhof is licht gebouwd en mist daardoor wat power ten opzichte van andere rijders, maar Van Kerkhof compenseert dat met een groot technisch vermogen. Een grote kwaliteit van de Zoetermeerse is dat ze in de relay na een wissel veel snelheid kan meenemen en weet door te versnellen. De afgelopen seizoenen schreef Van Kerkhof columns over haar belevenissen als topsporter.
26
ERELIJST Relay: 1I)/IRI IR 2I;/ I3P]QTMWGLI7TIPIR 2010
HEREN NIELS KERSTHOLT
ERELIJST
(2 april 1983) Woonplaats: Heerenveen/Utrecht Website: www.nielskerstholt.nl Kerstholt is de routinier in de mannen shorttrackploeg. In 2006 was hij als 22-jarige rijder actief op de Olympische Spelen van Turijn. In 2008 vertrok hij naar de VS om in Los Angeles met topcoaches en andere wereldtoppers te werken aan zijn kracht en techniek. Die inspanningen hielpen Kerstholt om in wedstrijden zijn vechtersmentaliteit te tonen. Internationaal geldt Kerstholt vooral op de 1000 meter als kanshebber voor de medailles. Hij is een rijder die tijdens wedstrijden graag het initiatief neemt en races naar zijn hand weet te zetten.
Individueel: 2I)/ IQ 2I)/ IQ 3IQIQ IRQ)/ 1IQ3P]QTMWGLI 7TIPIR8YVMNR 1I2/ IR Relay: 2I;/ 1I)/IRI IR
SJINKIE KNEGT (5 juli 1989) Woonplaats: Heerenveen Knegt is de blikvanger van de Nederlandse ploeg, zowel op basis van zijn prestaties als vanwege zijn spectaculaire rijstijl. De jonge Fries is een rijder van wie je nooit weet wat hij gaat doen. Die onvoorspelbaarheid is zijn grote kwaliteit. Aan de bravoure van Knegt ^MXSSOIIRVMWMGSHIOERWSTIIRZEPTEVXMNSJHMWO[EPM½GEXMIMWKVSSX bij shorttrack. Maar Knegt heeft het voorbije seizoen laten zien dat hij ook als de druk erop staat het hoofd koel weet te houden. Bij het EK in 2012 wist hij zijn voorsprong te consolideren en reed hij gecontroleerd naar goud in het overall klassement.
ERELIJST Individueel: 1I2/ IQ IQ 3I)/ IQ 1I2/ Relay: 2I;/ 1I)/IRI 2009
27
HEREN FREEK VAN DER WART
ERELIJST
(1 februari 1988) Woonplaats: Voorburg Freek van der Wart laat zich vooral op de kortere afstanden steeds vaker voorin zien. Met grote toewijding heeft hij zich gericht op de sport en zich daardoor de laatste jaren ontwikkeld tot een sterke en stabiele rijder. Een kwaliteit van Van der Wart is dat hij races goed kan analyseren en het strijdplan dat hij voor de race heeft uitgetekend perfect kan uitvoeren.
Individueel: 1I2/ 2I2/ Relay: 2I;/ 1I)/IRI 2009
DAAN BREEUWSMA (29 december 1987) Woonplaats: Heerenveen Twitter: @daanbreeuwsma Kenners zien in Daan Breeuwsma een rijder met de kwaliteiten om in de komende seizoenen door te stoten naar de wereldtop. Hij heeft zich niet alleen fysiek en tactisch sterk ontwikkeld, maar ook mentaal wordt hij steeds sterker. Met een bronzen medaille vorig seizoen op de 500 meter bij de World Cup in Shanghai liet hij zien dat hij op een goede dag al mee kan strijden om de podiumplaatsen.
ERELIJST Individueel: 2I2/ Relay: 2I;/ 1I)/I
HEREN CHRISTIAAN BÖKKERINK (19 november 1992) Woonplaats: Heerenveen Website: www.christiaanbokkerink.nl Twitter: @Chrisbokkerink
ERELIJST Individueel: 1I;/.YRMSVIR I2/ Relay: 1IE¾SWWMRK)/
Christiaan Bökkerink is de jongeling in de ploeg. Hij is leergierig, slim en super gedreven. In de schaduw van de grote mannen is hij in korte tijd uitgegroeid tot een sterke rijder die aast op een plek in HIE¾SWWMRKWTPSIK>MNRPMGLEEQWFSY[MWOPIMRIRKIspierd, maar hij beschikt over heel veel power.
COACHES
ERELIJST Relay: 1IE¾SWWMRK;/ 1IE¾SWWMRK3P]QTMWGLI 7TIPIR'EPKEV]
JEROEN OTTER
WIM DE DEYNE
(27 mei 1964)
(12 december 1977)
Woonplaats: Heerenveen
Woonplaats: Brugge
Jeroen Otter is sinds 2010 bondscoach van de Nederlandse ploeg. Onder zijn hoede werd een professionaliseringsslag gemaakt en zette de Nederlandse ploeg de laatste stap richting de wereldtop. Eerder was hij als coach succesvol in de Verenigde Staten en Canada.
Wim de Deyne is assistentbondscoach en een voormalig Belgische shorttracker. Ook hij is in het bezit van het Belgische record op de 500 meter (36,62) in het langebaanschaatsen. Hij moest in 2009 zijn carrière na een beenbreuk voortijdig beëindigen.
ERELIJST Individueel: I)/ 7LSVXXVEGO 2EQX[IIOIIVHIIPEER HI3P]QTMWGLI;MRXIVWTIPIR
29
EVENTS ENTERTAINMENT & TOPSPORT
Bij grote shorttrackevenementen neemt de amusementswaarde naast de ijsbaan toe.
EVENTS De KNSB en TIG Sports hebben voor de komende vier jaar een evenementenplan opgesteld, waarbij een aantal grote shorttrackkampioenschappen centraal staat.
toernooien gekeken naar de Randstad, waaronder Amsterdam, Rotterdam en Dordrecht. Deze drie steden hebben alle hun belangstelling en wil tot ondersteuning kenbaar gemaakt.
DE KNSB CUP
H
et doel van de evenementen is tweeledig: enerzijds biedt het faciliteren van de topsport de rijders weer een kans om een stap verder te komen richting de mondiale top. Anderzijds kunnen de events een breder publiek in contact brengen met deze groeiende sport. Door zelf in actie te komen, dan wel als bezoeker op de tribune of door de verslaggeving van de wedstrijden te volgen in de diverse media.
RANDSTAD Shorttrack heeft een eigen uitstraling en spreekt ook een nieuwe doelgroep aan. Hoewel landelijke spreiding een van de onderdelen is van de planning van de events, wordt voor de grote internationale
De KNSB Cup is een cyclus van zes shorttrackwedstrijden op diverse ijsbanen in Nederland, georganiseerd door de KNSB. Na de succesvolle samenwerking bij de World Cup Finals in Dordrecht zullen TIG Sports en de schaatsbond ook de KNSB Cup een vernieuwend karakter geven. Tot het seizoen 2006-2007 stonden de wedstrijden bekend onder de naam Nationale Competitie. De KNSB besloot om in het seizoen 2007-2008 te beginnen met de nieuwe opzet, waardoor de cyclus competitiever en aantrekkelijker moet worden. Rijders worden niet ingedeeld op basis van leeftijd of geslacht, maar op basis van gereden tijden. Hierdoor ontstaan er groepen (divisies) van 16 rijders van ongeveer gelijke sterkte. Op basis van de einduitslag van een wedstrijd worden punten be-
31
EVENTS
32
haald, waarbij de rijders in de hoogste (sterkste) groep het meeste punten behalen. Na de laatste wedstrijd wordt er een eindklassement opgemaakt op basis van het totaal behaalde puntenaantal. DIE¾SWWMRKWXIEQWYMXHILSSKWXIHMZMWMIW %XQ' [SVHIR samengesteld op basis van het klassement. Hierdoor worden teams samengesteld die qua snelheid gelijkwaardig aan elkaar zijn, om zo meer strijd te genereren. De teams in de divisies D, E en F mogen zelf teams vormen.
de reguliere Sportjournaals verslag doen van de titelstrijd. Het in shorttrack geïntroduceerde entertainmentprogramma, succesvol en geprezen bij de World Cup in Dordrecht, zal ook het NK kleur geven. De KNSB bekijkt op korte termijn of voor de komende jaren gekozen wordt voor een vaste locatie voor de jaarlijkse Nederlandse kampioenschappen of dat het rouleren van diverse locaties de voorkeur geniet.
NK 2013 - 2016
WORLD CUP 2013
Het NK Shortrack 2013 wordt georganiseerd in Amsterdam. De Jaap Eden baan staat zaterdag 5 en zondag 6 januari in het teken van de krachtmeting tussen de beste Nederlandse shorttrackers. De KNSB en TIG Sports hebben als doel gesteld beide dagen het gehele stadion van bijna 2000 stoeltjes te vullen. De NOS zal in
De KNSB en TIG Sports hebben een aanvraag ingediend voor de organisatie van een World Cup in november 2013. Deze World Cup is van groot belang voor de Nederlandse ploeg aangezien dit XSIVRSSMIIRZERHIX[IISJ½GMtPIO[EPM½GEXMIQSQIRXIR 3/8 voor de Olympische Spelen in Sochi wordt en op veel aandacht van
EVENTS de media kan rekenen. De gemeente Dordrecht zal als partner van dit event optreden. De beoogde locatie is derhalve de Sportboulevard, net als in 2012. Indien het OKT aan Nederland wordt toegewezen, zal net als dit jaar, ook een grootschalig scholenprogramma deel uitmaken van het evenement.
@YARAVKERKHOF Rijdster nationale selectie over de World Cup Finals 2012 in Dordrecht ‘Wat was het een gaaf evenement! Vanaf nu moet iedere World Cup zo georganiseerd worden!’
OLYMPISCHE SPELEN 2014 De Olympische Spelen in Sochi staan centraal in de doelstellingen van de Nederlandse shorttrackploeg. Met name de relay-teams maken een goede kans op eremetaal, maar ook op de individuele nummers is Oranje zeker niet kansloos voor een medaille. De KNSB en TIG Sports zijn voornemens om samen met betrokkenen uit de sport deze Olympische spelen van dichtbij mee te maken en een reis naar deze unieke stad aan de Zwarte Zee te organiseren.
@TRAVISJAYNER Amerikaan en Olympisch medaillewinnaar 2010 ‘Congrats to @CeesJuffermans the volunteers & the entire organizing committee for this great World Cup Finals. #raisedthebar.’
@J2KIII Jordan Malone, Amerikaan en winnaar Olympisch brons 2010 ‘The city of Dordrecht just set the standard for how every World Cup should be!’
JORIEN TER MORS Rijdster nationale selectie over de World Cup Finals 2012 in Dordrecht ‘Dit kan een kantelpunt zijn voor deze sport, niet alleen in Nederland. Ik denk dat shorttrackevenementen er in de toekomst zo uit zullen zien.’
33
EK 2015
DE KLAP OP DE VUURPIJL
EK 2015 Nederland heeft het Europees Kampioenschap in 2015 toegewezen gekregen. Dat is de icing on the cake, het eindpunt van een mooi driejarenplan. Niet alleen kunnen andere events in de komende jaren ZERHEXZSSVYMX^MGLXTVSßXIVIRLIXXSI[IVOIRREEV een piek in eigen land stimuleert ook de Nederlandse ploeg.
D
rie steden hebben zich al aan gediend als mogelijke gastheer voor het EK. Dit zijn Rotterdam (Ahoy), Amsterdam (Ziggo Dome) en Dordrecht (Sportboulevard). Het kampioenschap moet het hoogtepunt worden van het evenementenplan 2013-2016, waarbij dagelijks meer dan 3.500 toeschouwers
in een zinderde ambiance genieten van topsport van de bovenste plank en bovenal de Nederlandse prestaties. Bij het Europees kampioenschap zullen de ambiance en het entertainmentgehalte nieuwe pieken krijgen, voor zowel de toeschouwer op de tribune als de kijker thuis voor de buis tijdens de live-uitzendingen. Ook wordt het EK benut als platform voor een grootschalig programma ter ondersteuning van de breedtesport op zowel landelijk als regionaal niveau.
;/-2¨# De ambitie is niet opgehouden bij het binnenhalen van het EK in 2015. Het volgende doel is om het wereldkampioenschap in een van de daaropvolgende jaren naar Nederland te halen.
35
MEDIA
HET ’NIEUWE’ SHORTTRACK SCOORT!
36
MEDIA De goede Nederlandse prestaties in de laatste seizoenen hebben gezorgd voor een toename in aandacht voor shorttrack op televisie en radio en in kranten en tijdschriften. Sjinkie Knegt, Jorien ter Mors en Niels Kerstholt zijn ‘vaandeldragers’ van hun sport geworden.
D
e populariteit van elke sport is voor een belangrijk deel afhankelijk van media exposure. Wat dat betreft heeft shorttrack in Nederland een aantal goede jaren achter de rug. Finaleplaatsen en podiumplaatsen bij de belangrijke evenementen brachten de sport de laatste seizoenen veelvuldig bij het grote publiek onder de aandacht. Oranje-successen bij de World Cups, EK’s en WK’s zorgen voor televisieaandacht in Studio Sport, minuten op de radio en artikelen in de landelijke dagbladen. De belangstelling zal de komende seizoenen alleen maar toenemen. Zeker in de aanloop naar de Olympische Spelen van Sochi, waar de Nederlandse shorttrackers als belangrijke kandidaten voor een medaille gelden. De NOS heeft zich ook al uitgesproken over de toegenomen
mediawaarde van shorttrack en is voornemens om de sport meer op televisie uit te zenden. De KNSB en TIG Sport hebben zichzelf ook als doel gesteld om alle World Cups, het NK, EK en WK meer zichtbaar te maken via televisie: live of in samenvatting. Ook zal shorttrack meeliften met mediapartners zoals de Telegraaf die zich aan de KNSB hebben verbonden.
EIGEN WEBOMGEVING SHORTTRACK De KNSB en TIG Sports zien een toegevoegde waarde in een passende webomgeving voor shorttrack (www.schaatsen.nl/shorttrack) gelinkt aan de populaire website schaatsen.nl, die aansluit bij de merkwaarden en dynamiek van de sport. Het streven is om in het najaar van 2012 de nieuwe webomgeving te presenteren. De nadruk van de website komt niet alleen te liggen op topsport, veel aandacht voor de prestaties van Nederlandse rijders, resultaten en hun programma, maar ook op de koppeling met sportparticipatie en het enthousiasmeren van Nederland. Ook is het idee om via deze site live-beelden uit te zenden van de belangrijkste wedstrijden (eventueel voorzien van live commentaar), evenals interviews met Nederlandse rijders en instructievideo’s.
37
MEDIA De site moet de nummer 1 online portal worden voor liefhebbers van shorttrack in Nederland. Dat betekent dat ook nationaal nieuws op de site te vinden zal zijn, een nationale agenda, een overzicht van alle Nederlandse shorttrackclubs en een up-to-date berichtenstroom.
LIVE BEELDEN ONLINE Beelden van alle World Cups zijn wereldwijd (met uitzondering van Zuid-Korea en Canada) te bekijken op internet via het ISU Skating 'LERRIP:EREJHIO[EVX½REPIW[SVHIREPPI[IHWXVMNHIRVIGLXWXVIIOW uitgezonden op deze website. De streams zijn bovendien allemaal integraal terug te kijken op het ISU Skating Channel.
MEDIAPARTNERS TIG Sports werkt rondom haar events samen met verschillende mediapartners. Hiertoe behoorden eerder onder meer NOS, Sport 1, Spits, Telegraaf, Sanoma, Arrow Jazz FM, Fresh FM en CBS Outdoor.
Deze partijen zijn onmisbare schakels in een succesvolle organisatie van topsportevenementen door te zorgen voor aandacht bij het brede publiek. Een sport als shorttrack met een jonge, snelle en spectaculaire uitstraling leent zich ook bij uitstek voor partnerships met landelijke radiostations. In samenwerking met deze stations worden publieksacties opgezet en wordt een koppeling gemaakt met social media partijen.
WEBSITE WORLD CUP SHORTTRACK Voor de World Cup Shorttrack in Dordrecht werd begin 2012 een speciale webomgeving gecreëerd binnen schaatsen.nl. Deze microsite trok in de aanloop naar en tijdens het toernooi zo’n 50.000 pageviews Het best gelezen bericht op de site was het artikel over HIX[IIHITPEEXWZER7NMROMI/RIKXMRHI½REPIZERHIHYM^IRH meter, nadat hij te vroeg juichte.
MEDIA FACTS DI;SVPH'YT7LSVXXVEGOMR(SVHVIGLX[EW OSVXWXSRHMKXVIRHMRKST 8[MXXIV&I^SIOIVWVMNHIVW IRWLSVXXVEGOPMIJLIFFIVW ZSIKHIREERLYRX[IIXW SZIVLIXIZIRIQIRXHI LEWLXEK;'7LSVXXVEGO XSI DIEJWPYMXIRHI[IHWXVMNHHEKZERLIXIZIRIQIRX XVSOFMNHI237 XIPIZMWMIOMNOIVW
39
SPORTPARTICIPATIE DE JEUGD HEEFT DE TOEKOMST
Jonge schaatsers laten kennismaken met onder meer shorttrack leidt uiteindelijk tot een bredere nationale top.
SPORTPARTICIPATIE Steeds meer jongeren komen op jonge leeftijd in aanraking met shorttrack. Door beginnende schaatsers kennis te laten maken met de verschillende disciplines van de sport en de jeugd op latere leeftijd te PEXIROMI^IRZSSVIIRWTIGMßIOIXEOZERWGLEEXWIR ontstaat er een groter aanbod van talent dan ooit.
V
oorheen was het zo dat wanneer een schaatser eenmaal had gekozen voor een bepaalde schaatsdiscipline hij of zij zelden de overstap maakte naar een andere vorm van schaatsen. Tegenwoordig is het niet ongebruikelijk om als jonge sporter te beginnen met shorttrack en vervolgens over te stappen
naar de langebaan of juist andersom. Ook de toegenomen populariteit van het inline-skaten draagt bij aan een grote aanwas schaatsers en dus indirect ook shorttrackrijders. Nederland is historisch een schaatsland waar alle vormen van schaatssport een plek hebben. Maar de geschiedenis van shorttrack is nog relatief jong en tot vrij recent bij veel schaatsers onbekend als alternatief. De KNSB stimuleert clubs daarom om juist beginnende schaatsers met diverse disciplines in contact te brengen. Van deze schaatsers wordt nog niet verlangd om een keuze te maken voor de ene of de andere tak van schaatsen. Rijders wordt tegenwoordig de tijd gegund om te ervaren wat ze het leukst vinden of waar ze het beste in zijn.
DOELEN 8SIREQIEERXEPFISIJIREEVWVIEPMWIVIR MR ZMNJNEEV 8SIREQIEERXEPWLSVXXVEGOGPYFW 8EPIRXIRTVSKVEQQEZME HI/27&MRZIVWGLMPPIRHI VIKMS´WST^IXXIR 4VSKVEQQE´WZSSV WGLSPIR
SPORTPARTICIPATIE SHORTTRACK CLUB TOUR 7MRHWX[IINEEVSRHIVWXIYRXHI/27&WGLEEXWZIVIRMKMRKIR QIXHISVKERMWEXMIZERWLSVXXVEGOXVEMRMRKIR(I7LSVXXVEGO 'PYF8SYVFI^SIOXMRHI[MRXIVQEERHIRGPYFWMRLIXLIPI PERH(SSVLIXPIZIVIRZERI\TIVXMWIKIWGLSSPHIXVEMRIVWIR LIXXIVFIWGLMOOMRKWXIPPIRZERQEXIVMEEPOSQIRRSKQIIV NIYKHMKIWGLEEXWPMIJLIFFIVWMRGSRXEGXQIXWLSVXXVEGO
In eerste instantie wordt de nadruk gelegd op het aanleren van de schaatstechniek. Pas daarna worden opties als shorttrack, langebaan, marathon of kunstschaatsen aangeboden. Op die manier wordt de schaatssport toegankelijk gemaakt voor een zo groot mogelijke groep. MEER SHORTTRACKERS De KNSB streeft er naar het aantal licentiehouders in de komende vier jaar met vijftien procent te laten stijgen. Die groei moet voor een belangrijk deel ook voortkomen uit een toename van het aantal shorttrackers. Dit biedt mogelijkheden voor talentherkenning en talentontwikkeling. Door meer jeugd in aanraking te brengen met shorttrack, neemt het aantal talenten dat in aanmerking komt voor doorstroming naar de jeugdselecties toe.
SPORTPARTICIPATIE
ORGANISATIE MET EEN RIJKE HISTORIE IN DE RUG OP WEG NAAR DE HORIZON
De KNSB kan terugzien op 130 rijke jaren en de groei van een organisatie die het schaatsen op alle vlakken stimuleert.
KNSB In 1882 werd de Nederlandsche Schaatsenrijders Bond door tien ijsclubs opgericht. Het doel hiervan was om de samenwerking tussen alle ijsclubs in Nederland te bevorderen voor het houden van internationale wedstrijden en het uitzenden van Nederlandse rijders naar buitenlandse wedstrijden.
I
nmiddels is de KNSB uitgegroeid tot één van de prominente sportbonden van Nederland met 730 aangesloten verenigingen en onder haar hoede zeven aansprekende sportdisciplines: langebaan en kortebaan, kunstrijden, shorttrack, marathon, inline-skaten, toerschaatsen en schoonrijden.
ADRENALINE Het schaatsen en inline-skaten kent vele facetten. Op de eerste plaats zijn het sporten die een leven lang actief kunnen worden beSIJIRH(EEVREEWXPIZIVIR^MNIIR[I^IRPMNOEERHIIPMRHITVS½PIVMRK van Nederland als topsportland. Structureel worden er successen geboekt op EK’s, WK’s en de Olympische Spelen. Het schaatsen is
dé discipline waarbinnen Nederland tot nu toe de meeste Olympische (gouden) medailles heeft behaald. Voorts zijn het schaatsen en inline-skaten populaire sporten om naar te kijken en van te genieten en zorgt een echte natuurijswinter onveranderd voor een collectieve stijging van adrenaline in de samenleving.
STIMULERING De KNSB kan terugzien op 130 rijke jaren en de groei van een organisatie die het schaatsen en het inline-skaten op alle vlakken tot op de dag van vandaag stimuleert. Van bijvoorbeeld het begeleiden van schaatsers en inline-skaters op verschillende niveaus en het optimaliseren van allerlei randvoorwaarden tot het organiseren van wedstrijden en mondiale topevenementen. Hiervoor is de geweldige inzet van alle vrijwillige en betaalde medewerkers van onschatbare waarde. Ook heeft de KNSB een zichtbaar mediaplatform en creëert de bond als uitgever exposure en aandacht.Tevens is de grote bijdrage van (commerciële en publieke) partners onontbeerlijk. Om ook een succesvolle toekomst tegemoet te gaan en de sport naar een hoger niveau te tillen, richten we ons vizier continu op de horizon.
TIG SPORTS TIG Sports is een sportmarketingbureau dat zich heeft gespecialiseerd in het organiseren van grote internationale sportevenementen. Het bedrijf werd opgericht in 2003 en verwierf een jaar later het recht om als promotor het KLM Open golftoernooi te organiseren.
V
anaf dat moment maakte TIG Sports snel naam en groeide het sportmarketingbureau in Nederland en Europa uit tot een van de toonaangevende organisatoren van grote golftoernooien. Vandaag de dag draagt TIG Sports zorg voor de organisatie van drie prestigieuze Europese golftoernooien met gerenommeerde spelers
en uitzonderlijke faciliteiten voor deelnemers, publiek, sponsors en genodigden. Naast golf is TIG Sports, uitgever van de gratis kranten GolfWeekly en HockeyWeekly, ook sinds 2010 actief in andere sporten. TIG Sports organiseerde in 2011 voor het eerst een World Tour Beach Volleybal Tournament in Scheveningen en bracht ook daar op het gebied van hospitality vernieuwing in die sport. Dit jaar werd daar een vervolg aan gegeven met het EK Beachvolleybal in Scheveningen. Het succes van die twee toernooien heeft mede geleid tot de toewijzing van het WK Beach Volleybal in 2015 aan de Nederlandse Volleybal Bond en TIG Sports. Dit jaar debuteerde TIG Sports in het shorttrack met de World Cup Finals in Dordrecht. TIG Sports richt zijn pijlen vooral op dynamische sporten met groeipotentie.
TIG SPORTS PORTFOLIO /013TIR)YVSTIER8SYV WMRHW (IPSMXXI0EHMIW3TIR0EHMIW)YVSTIER8SYV WMRHW :ER0ERWGLSX7IRMSV3TIR)YVSTIER7IRMSV8SYV WMRHW 7[EXGL*-:&;SVPH8SYV,4&IEGL3TIR )YVSTIER'LEQTMSRWLMTW&IEGL:SPPI]FEPP /SVIER%MV-79;SVPH'YTWLSVXXVEGO*MREPW Toekomst /013TIR )/7LSVXXVEGO ;/&IEGL:SPPI]FEPP
PARTNERSHIPS
WAT KAN SHORTTRACK VOOR UW BEDRIJF BETEKENEN?
PARTNERSHIPS Shorttrack heeft zichzelf in de markt gezet door de uitstekende prestaties van de Nederlandse rijders op Europees- en wereldniveau. Daarnaast zijn stappen gemaakt in de presentatie van deze schaatstak.
S
horttrack is een Olympische sport, met een energieke en dynamische uitstraling. De sport is trendy, biedt ruimte voor entertainment en garandeert spektakel. Het zijn attractieve begrippen waarmee veel merken zich graag laten omringen.
HOSPITALITY Shorttrack evenementen worden gekenmerkt door het laagdrempelige karakter, hetgeen aansluit bij de hedendaagse uitdagingen op het gebied van relatiemarketing en compliance regelgeving. Tevens is het een echt familie-evenement, dat zich ook bij uitstek leent voor binding met medewerkers, klanten als wel recruitment.
ACTIVATIE Sporters zijn inzetbaar voor activatie van sponsors. Denk hierbij aan endorsement van producten en diensten of aanwezigheid bij bedrijfsactiviteiten.
EVENT BRANDING Sport is een beproefd middel om de zichtbaarheid van uw merk te vergroten. In Shorttrack zijn de mogelijkheden nog legio. Denk hierbij aan communicatiemiddelen als live-televisie uitzendingen, radio, print, outdoor, online en social media. Schaatsen trekt een miljoenenpubliek en het is een kwestie van tijd dat shorttrack ook dat potentieel daadwerkelijk bereikt.
LOW COST, HIGH IMPACT En last but not least: shorttrack is een opkomende sport waar sponsors, in tegenstelling tot bij veel andere sporten, aan relatief bescheiden sponsorbedragen een onderscheidend programma kunnen koppelen. Interesse? Neem dan contact op met de KNSB of TIG Sports (zie pagina 50).
COLOFON Coördinatie en redactie TIG Sports, KNSB Design & Layout Ymke Pas FSXSKVEßI Ronald Hoogendoorn, TIG Sports, Nico Alsemgeest, Eric ’t Kind, Patrick Seynaeve, Francesco A. Armillotta, Ivo Geskus, Action Images, Archief KNSB Contactpersonen Partnerships TIG Sports Valschermkade 30 1059 CD Amsterdam Telefoon: 020-5709060 Email:
[email protected] www.tigsports.nl KNSB Telefoon: 088-4892000 Email:
[email protected] www.knsb.nl © TIG Sports Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever.
TIG SPORTS