WATER EN VUUR, EEN POP-POP-BOOTJE Vooraf Het onderstaande is een bewerking van een artikel dat verschenen is in De Modelbouwer nr.1, 2013. In de beschrijving hebben we de jonge bouwer voor ogen gehad. We laten zien hoe je de aandrijving van een pop-pop-bootje kunt maken. Het aardige van deze aandrijving is dat er bij het maken ervan niet gesoldeerd hoeft te worden. Je kunt materialen gebruiken die je in huis kunt vinden. Een nadeel is dat je moet werken met twee componentenlijm (epoxy). Als je nog nooit met deze soort lijm gewerkt hebt, dan kun je het beste hulp vragen van vader of opa. Als bootje kun je maken wat je wilt. We zullen drie mogelijkheden laten zien.
Wat heb je voor de aandrijving nodig? Een bierblikje (liefst aluminium) met een diameter van ongeveer 6,5cm, een ander blikje mag ook. 2 dikke drinkrietjes Twee-componenten-lijm Plakband Cocktailprikkers Een waxinelichtje Een (oude) schaar of een kleine blikschaar Een liniaal Een hobby-mes Hieronder laten we drie mogelijkheden zien om een bootje te maken: De foto toont een bootje van een melk-karton*. Daarvoor is handig: Een melk-karton Nietmachine Lijmpistool
De foto’s tonen een bootje van karton.
Daarvoor heb je nodig een postkoker met een diameter van ongeveer 5cm. Witte houtlijm Verf Op deze foto zie je een bootje van balsahout*. Daarvoor is nodig: Plankje balsahout, met een dikte 3mm Witte houtlijm Verf
De ketel; knippen en buigen Belangrijk is dat er geen deuken in het bierblikje zitten. Zorg er ook voor dat er bij de bewerking geen deuken in komen. En pas op: geknipt blik is heel scherp.
(1) Neem het bierblikje, prik er boven of onder een gat,
(2) Knip het in lengterichting open,
(3) Knip het middelste deel van het blikje ruim uit. Teken op het middendeel een strook af van 4cm breed. Knip die strook uit. Je hebt dan een plaat van 4x20cm.
(4) Buig het materiaal om, hou met één hand de twee einden op elkaar gedrukt en druk met de andere hand de bocht vlak. Druk daarna de vouw met aandrukhout op tafel vlak.
(5) Teken op het dubbelgevouwen stuk twee lijnen, 2,5cm uit elkaar. Pak het materiaal samen met een liniaal vast
en
vouw om. Doe dat ook met de andere kant.
(8) Druk nu met een aandrukhout alles mooi vlak. Het resultaat zie je op de foto.
De “ketel”; lijmen We gebruiken twee rietjes om de “ketel” in de vorm te brengen. Later gebruiken we ze (of twee nieuwe) om aan de ketel te lijmen.
(1) Peuter aan de open kant de wanden van elkaar met het mes. Prik twee cocktailprikkers in de opening,
(2) Steek het lange eind van een rietje in de opening, daarna een tweede rietje. Druk beide rietjes zover mogelijk naar binnen,
(3) Leg de “ketel” op een plankje of op een stukje hard karton. Bevestig hem met plakband op het plankje zodat de onderkant vlak getrokken wordt (voor de duidelijkheid hebben we blauw plakband gebruikt).
Vervolgens moeten twee naden met lijm gevuld worden, eerst één, daarna de tweede.
(4) Peuter met een mes aan één kant de flappen van elkaar. Steek een cocktailprikker tussen de flappen.
(5) Verschuif deze prikker naar het dichte einde van de ketel,
Hierna moet er gelijmd worden. Let daarbij op een aantal dingen: 1) Heb je 5-minuten-epoxy, dan moet je precies weten wat je moet doen. Lees daarom eerst de volgende stappen: 2) Er moeten twee naden met lijm gevuld worden 2) Pas van beide componenten zo goed mogelijk gelijke delen af 3) De twee componenten van de lijm moeten goed gemengd worden 4) Probeer geen lijm aan je handen te krijgen. (Lijm kun je verwijderen met azijn).
(6) Maak lijm aan. Breng met een tweede cocktailprikker lijm in de opening links van de eerste prikker. Verplaats de eerste cocktailprikker een klein stukje naar rechts, breng lijm in de ontstane opening links van de prikker, verschuif de prikker weer een klein stukje. Ga zo door totdat je bij het open einde bent aangekomen. Laat de lijm uitharden.
(7) Maak weer een beetje lijm aan. Vul de andere naad. De ketel, de rietjes er aan (1) Neem de twee rietjes uit de ketel (2) Neem twee nieuwe rietjes en teken af aan de korte kant van de ribbels een stuk van 4cm. Knip af of snij af
(3) Maak een beetje lijm aan en breng dat rondom op de korte einden van de rietjes. Steek de twee rietjes met de korte kant in de ketel, maar niet helemaal, de afstand van de ribbels tot de ketel moet ongeveer 0,6cm zijn. Verdraai daarna elk rietje een slag zodat de lijm nog wat verdeeld wordt en de rietjes tegen elkaar aan liggen.
(4) Er is ruimte tussen de rietjes en de ketel. Vul die openingen met lijm. Zijn de openingen groot? Lijm dan in twee stappen. Uiteindelijk is “ons keteltje” een blikken “zakje”, waar 2 rietjes uit steken.
(5) Als de lijm uitgehard is: hou de ketel onder water, dicht één rietje af met een vinger, blaas op het andere rietje en kijk of de ketel dicht is.
(6) De ketel lekt niet? Knip dan de rietjes op lengte: 10cm vanaf de geribbelde delen. Het bootje Je kunt op meer dan één manier een bootje maken. Kijk maar eens wat je aan ideeën hebt en wat je aan materiaal in huis hebt. Je kunt ook een keuze maken uit de drie mogelijkheden die wij bieden. Zie het begin van dit verhaal: 1) Een bootje van een melk-karton. Met knippen en een nietmachine te maken. 2) Een bootje gemaakt van drie stukken postkoker. Leuk, maar het snijden van het karton zou wel eens moeilijk kunnen zijn. 3) Een bootje van balsahout. Balsahout is gemakkelijk te bewerken en het maken valt ook wel mee. Tekeningen en aanwijzingen voor het maken kun je vinden op kottenparkmodelbouwclub.com, achter de knoppen zelf bouwen en handleidingen. Je kunt ze ook opvragen door te bellen naar 074-2420392
(1) Maak een bootje naar keuze. Inbouw van de ketel Wat voor een bootje je ook maakt, het inbouwen van de ketel gaat voor alle bootjes op dezelfde manier. Zie bijv. de foto van het kartonnen bootje.
(1) Print de tekening of neem de tekening over op papier met ruitjes van 1x1cm of vergroot hem op een kopieer apparaat. Plak de tekening op dun karton, knip het karton uit en vouw het in de vorm. Gebruik plakband om het in de vorm te houden.
(2) Maak in de bodem een opening, ongeveer 10cm vanaf de achterkant; de geribbelde delen van de rietjes moeten er samen door heen kunnen.
(3) Wat nu volgt is niet gemakkelijk; een paar extra handen is ook gemakkelijk. Rek de geribbelde delen uit. Maak lijm aan. Breng lijm aan op de geribbelde delen, steek de rietjes door de bodem, tot halverwege de ribbels. Breng lijm aan rondom de rietjes in het gat, binnen en buiten. Kijk nog eens goed of de openingen tussen de rietjes en de bodem afgedicht zijn met lijm. Zet de vorm in het bootje om het “keteltje” te ondersteunen tijdens
het drogen van de lijm. Gebruik een elastiekje om de ketel en de rietjes op hun plaats te houden. Hecht met een druppel lijm de rietjes aan de bodem.
(4) Als verwarming gebruiken we een waxinelichtje. Het gebruik van een houder is handig. Je kunt hem van karton maken.
Varen Stap Zet de waterkraan een beetje open en laat water lopen in één uitlaat, totdat water uit de andere uitlaat komt. Schud het bootje zodat het water zich in de ketel verspreidt. Steek het waxinelichtje aan en zet het in je bootje, ongeveer onder het midden van de ketel.
Opvoeren/hij doet het niet Er zijn een paar mogelijkheden om de snelheid van je bootje op te voeren: 1) Experimenteer met de plaats van het lichtje: verder naar voren of verder naar achteren, of het lichtje wat hoger zetten. 2) Maak vernauwingen in de einden van de uitlaten. Doe dat als volgt. Knip twee stukjes riet af, ongeveer 1cm lang. Knip deze in lengterichting door. Buig ze zó dat ze in de openingen passen en schuif ze erin. 3) Soms helpt het om je bootje wat zwaarder te maken. En als je bootje het niet doet? Laat dan het lichtje er niet te lang onder staan. Bij droog koken wordt de ketel vernield. Laat de ketel leeglopen en vul opnieuw. Nog niet? Controleer of je ketel echt niet lek is (met het kleinste lek krijg je hem niet aan de gang). Wij hebben het nog niet meegemaakt dat een aandrijving het niet deed. Helaas schijnt het voor te komen. Domweg een nieuwe maken is dan het advies. Voor wie nog vragen heeft: mail dan naar de kottenparkmodelbouwclub:
[email protected].
Ere wie ere toekomt Op onze club zijn we meer dan eens in de weer geweest met pop-pop bootjes, met wisselend succes. De boven beschreven aanpak heeft op onze club tot nu toe geen missers opgeleverd. Maar, de boven beschreven opzet heb ik niet zelf bedacht. Ik heb gebruik mogen maken van de website www.sciencetoymaker.org Met dank aan Mr. Slater Harrison. Wel ben ik op details afgeweken van de door hem gegeven beschrijving. Ook het idee om
een bootje van een melk-karton te maken komt van zijn site. Verder worden op deze site nog meer leuke speeltjes beschreven. De tekening van het bootje kun je vinden op kottenparkmodelbouwclub.com. Tik achtereenvolgens in : Zelfbouwen, Handleidingen, Boten
