Informatie voor land- en tuinbouwbedrijven · www.kbc.be/oogst_en_opbrengst · Juli 2015
Regionale land- en tuinbouwkantoren zijn de toekomst
V.l.n.r.: Kris Van Luchem, Marc Uytdewilligen, Johan Blocquiaux, Daniël Cromphout, Jan Elias, Luc Van den Bergh
Succes | Aardappeltelers Lemaire
Edito | Juli 2015
50 edities al van Oogst & Opbrengst. Dat zijn er heel wat. Uw vertrouwde magazine zag het levenslicht in maart 1999. Uit nostalgie sloegen we het eerste nummer opnieuw open en vroegen we ons af hoe het ondertussen gaat met de landbouwers uit dat beginnummer. In onze rubriek ‘Achter de schermen’ leest u er meer over.
Dat wij veel aandacht besteden aan de ideale afstemming van onze dienstverlening op de noden van de land- en tuinbouwers, bewijst onze nieuwe interne organisatiestructuur land- en tuinbouw. Wij ontwikkelden die om u als landen tuinbouwer nog beter te ondersteunen. U leest er alles over in het dossier relatiebeheer. Tijdens de Werktuigendagen kunt u de nieuwe regionale land- en tuinbouwkantoren zelf komen ontdekken in Oudenaarde. Met de zomer voor de deur besteden we graag even aandacht aan hittestress in de stal: welke maatregelen neemt u het best om hittestress te voorkomen en hoe kunt u uw bedrijf verzekeren tegen de gevolgen ervan? Daarnaast geven we u graag nog enkele tips voor een dagje uit tijdens de zomer. Alle informatie en ook het wedstrijdformulier vindt u elders in dit nummer. We wensen u alvast heel veel succes! Onze medewerkers staan altijd klaar om u verder te helpen met al uw vragen. De relatiebeheerders land- en tuinbouw en de verzekeringsagenten van KBC kennen uw sector door en door en kunnen u dan ook helpen uw ideeën vorm te geven. En ze zullen u met raad en daad bijstaan bij de uitvoering ervan. Aarzel vooral niet een beroep te doen op hun expertise en ervaring.
Daniel Falque CEO KBC België
Terugblik op de allereerste editie van Oogst&Opbrengst, maart 1999.
Oogst & Opbrengst is een uitgave/publicitaire mededeling voor alle KBC-cliënten die actief zijn in de land- en tuinbouw • Jaargang 2015 nummer 50 • Redactieraad: Daniël Cromphout, Sonia Decoster, Jo Dejonckheere, Rik Uyttebroeck, Rita Van Gasse • Verantwoordelijke uitgever: KBC Groep NV, Havenlaan 2, 1080 Brussel, België • Concept en realisatie: www.propaganda.be Zetel van de vennootschap: KBC Bank NV, Havenlaan 2, 1080 Brussel, België. RPR-nr. 0403 227 515 – BTW BE 462 920 226 – Bankrekening 734-0051374-70. KBC Bank NV, inschrijvingsnummer CBFA 26 256. KBC Verzekeringen NV, onderneming toegelaten voor alle takken onder code 0014 (K.B. 4 juli 1979, B.S. 14 juli 1979) • Redactieadres: KBC Bank & Verzekering, Dienst CSP, Brusselsesteenweg 100, B-3000 Leuven, tel. 016 86 54 16, fax 016 86 32 07 • Alle briefwisseling m.b.t. Oogst & Opbrengst of de daarin behandelde onderwerpen stuurt u naar bovenstaand adres. Overname uit Oogst & Opbrengst is alleen geoorloofd na schriftelijk akkoord van de uitgever. • KBC Bank & Verzekering is niet verantwoordelijk voor gebeurlijke wijzigingen en/of veranderingen aan de in deze uitgave besproken producten, diensten of prijzen. D/2010/7434/01 – SAP 2514 – 06w.2012 KBC is een onderneming van KBC-Groep.
Aardappelen recht van boer tot bord Vroeger trok de familie Lemaire met zakken van 25 kilogram naar de markten, nu zijn het vooral zakjes van vijf of maximaal tien kilogram.
Maarten Lemaire is de vierde generatie Lemaire op het gemengde akkerbouw- en vleesveebedrijf, gelegen onder de kerktoren van Oudenaken. Samen met zijn ouders Hubert en Anita is hij dag in dag uit in de weer om verschillende aardappelrassen te kweken en aan de man te brengen. “Wij doen alles zelf, van planten tot rooien en verkopen”, legt vader Hubert uit. “Alleen op die manier zijn we 100 procent zeker dat de aardappelen de juiste zorgen krijgen.” Want op het vlak van kwaliteit wil de familie geen toegift doen. Om die reden worden de vroege aardappelen ook niet volledig machinaal gerooid. Hubert bouwde een oude rooier zo om dat de aardappelen met de hand van een band worden geraapt. “Zo kunnen we al vanaf eind mei rooien. Pas wanneer de schil steviger is en de aardappelen tegen een stootje kunnen, schakelen we over naar volledig machinaal rooien. Meestal is dat rond half augustus”, vertelt Maarten. Dat streven naar de optimale kwaliteit is ook de reden waarom de familie geen gewassen aardappelen aanbiedt aan de klanten. “Wij luisteren naar wat de consument vraagt, maar op dat vlak hebben we het been stijf gehouden. Aardappelen wassen vermindert de kwaliteit en de bewaartijd. Sommige mensen vinden dat in het begin maar niets, ongewassen aardappelen. Tot ze ons product geproefd hebben, dan komen ze altijd terug”, zegt Anita fier. Rechtstreeks van boer tot bord Het grootste deel van hun aardappelareaal gaat naar de markten van Halle, Gaasbeek en Sint-Pieters-Leeuw, of vindt via de thuisverkoop zijn weg tot op het bord van de consument. “Dat betekent een heel intensieve opvolging, veel werk met het verpakken en
leveren van de aardappelen”, vertelt Maarten. “Maar wat we ervoor terugkrijgen, is onbetaalbaar: uiteraard een centje meer, maar vooral veel tevreden klanten die regelmatig terugkomen. En daar put je enorm veel voldoening uit.” De familie Lemaire breidde het aantal aardappelvariëteiten gaandeweg gevoelig uit. “In het begin van de jaren 1980 teelde ik enkel bintje,” zegt Hubert, “maar ondertussen kweken we meer dan tien variëteiten.” Daar zitten de bekendere rassen bij, zoals nicola, charlotte of désirée, maar ook onbekende pareltjes zoals franceline, belle de fontenay of ratte. De vraag van de consument veranderde eveneens. “Tien jaar geleden kwamen de mensen ‘een zak aardappelen’ kopen, maar nu vragen ze spontaan naar een specifieke variëteit. Veel klanten kopen ook verschillende variëteiten tegelijk zodat ze thuis, afhankelijk van de bereiding, de meest geschikte aardappel kunnen kiezen.” Dat heeft ook gevolgen voor de verpakking. In het begin trok Hubert vooral met zakken van 25 kilogram naar de markten, nu zijn het vooral zakjes van vijf of maximaal tien kilogram. Veel handwerk Kleinere zakken en veel variëteiten betekent natuurlijk ook veel meer handelingen. De bewaring van de aardappelen gebeurt dan ook in een kistensysteem en niet in bulk. Zo zijn ze snel gesorteerd en is het eenvoudiger om ze te verpakken. Hubert vertrekt ’s morgens met tractor en aanhangwagen naar de
markt. De korte keten in de praktijk dus, met weinig transport en producten die letterlijk van om de hoek komen. Maar het is erg arbeidsintensief, zeker wanneer het weer niet meezit als er gerooid moet worden. “Bij de vroege aardappelen rooien we enkel wat we die week kunnen verkopen. Anders zijn ze niet meer vers. Dat heeft tot gevolg dat we soms ook in heel natte omstandigheden de aardappelen uit het veld moeten halen”, vertelt Anita. Dat maakt niet alleen van het rooien een hele klus, het zorgt ook voor behoorlijk wat extra werk bij het sorteren. Machines optimaal benutten Om toekomstgericht gezond te blijven, houdt de familie de vinger aan de pols en stuurt regelmatig bij. “We hebben er de laatste jaren voor gekozen om het percentage aardappelen voor de industrie wat uit te breiden, zodat de machines optimaal benut worden”, verduidelijkt Maarten. “Maar uiteraard blijft de prioriteit bij de rechtstreekse verkoop liggen.” De Lemaires tonen met hun ‘korte keten’aanpak dat ook kleinschalige en meer traditionele verkoop van landbouwproducten een succes is. U vindt de aardappelen van de familie Lemaire elke donderdag- en zaterdagvoormiddag op de markt van Halle, elke zaterdagnamiddag op de boerenmarkt van Gaasbeek en elke vrijdagnamiddag op de markt van Sint-Pieters-Leeuw. Of gewoon in het centrum van Oudenaken bij de familie thuis natuurlijk. ● Juli 2015 · Oogst & Opbrengst · 03
Dossier | Oprichting regionale land- en tuinbouwkantoren
De klant centraal in de nieuwe structuur met regionale land- en tuinbouwkantoren De landbouwsector is de laatste 15 jaar sterk veranderd. Daarom hervormt KBC zijn dienstverlening voor de landen tuinbouwers drastisch, om de bedrijven nog beter te dienen. Dat verdient meer dan één woordje uitleg. We gingen ons oor te luisteren leggen bij algemeen directeur Johan Lema. “Momenteel worden alle KBC-kantoren gebundeld in 85 clusters”, legt Lema uit. “Het gaat om groeperingen van tien tot vijftien kantoren waarin alle klanten gebundeld zitten, zowel de land- en tuinbouwklanten als de bedrijven uit andere sectoren. In de landbouwregio’s zitten er in zo’n cluster twee relatiebeheerders land- en tuinbouw. In regio’s die minder landbouwgericht zijn, doet één relatiebeheerder meerdere clusters. Dat werkte in het
verleden heel goed maar door de wijzigingen bij onze klanten hebben wij de kans gegrepen om onze land- en tuinbouwadviseurs volledig af te stemmen op de veranderde noden.” Landbouwers vandaag moeten een beroep kunnen doen op heel wat expertise. De wetgeving is complexer, hun bedrijf wordt complexer, investeringen dringen zich op en ze stellen zich vragen over de manier waarop
de volgende generatie in het bedrijf zal komen. “Ze hebben dus nood aan gespecialiseerde kennis en expertise die erg toegankelijk is en dicht bij hen staat. Onze nieuwe regionale land- en tuinbouwkantoren zijn daar het antwoord op”, zegt Lema fier. Maatwerk voor elk bedrijf Land- en tuinbouwers krijgen via de nieuwe structuur veel sneller een relatiebeheerder die specialist in zijn sector is. Het gaat dan niet alleen om de bedrijven die hun activiteiten willen specialiseren en intensiveren maar ook om kleinere gemengde bedrijven die een nieuwe activiteit willen opstarten, zoals een hoevewinkel of hoeveslagerij. De nieuwe structuur heeft als doel alle land- en tuinbouwbedrijven te ondersteunen, of ze nu klein, groot, intensief of gemengd zijn. “Bovendien verplicht de snel wijzigende reglementering ons om medewerkers in één facet te laten specialiseren”, zegt Lema. “Neem nu de VLIF-reglementering en steunmaatregelen. Tot eind 2014 was het vrij duidelijk welk bedrag een land- en tuinbouwer kon ontvangen
voor bepaalde activiteiten. Een correct ingediend dossier leidde tot VLIFsubsidie. Die vlieger gaat nu niet meer op. Sinds 1 januari 2015 is er een callsysteem van kracht. Per drie maanden wordt er geld vrijgemaakt. Als land- en tuinbouwer dient u een dossier in en op basis van dat dossier krijgt u een score. Als het geld van de call waarin u zit, al besteed is aan de dossiers die boven het uwe geklasseerd zijn, dan hebt u pech. Het komt er dus op aan een sluitend en perfect opgesteld dossier voor te leggen en meteen zo hoog mogelijk op de ladder te geraken. Een correcte opsplitsing in de verschillende steunpercentages is daarin bijvoorbeeld belangrijk.” De nieuwe structuur zet ook extra in op advisering in verband met de generatiewissel in bedrijven. “Onze ondersteuning was al uitgebreid op dat vlak maar we steken nog een tandje bij”, legt Lema uit. “Het is belangrijk dat landen tuinbouwers op tijd starten met het voorbereiden van de generatiewissel. Vanuit het Land- en Tuinbouwcentrum krijgen de regionale land- en tuinbouwkantoren daarin extra ondersteuning.”
Snelle beslissing kredieten Moderne land- en tuinbouwbedrijven hebben nood aan een snelle besluitvorming als het om kredietverlening gaat. Maar door de steeds specifiekere noden van die bedrijven kan dat niet langer door de normale structuur geboden worden. Het gaat immers om grote bedragen en een heel specifieke kennis van de activiteiten. “In elk landen tuinbouwkantoor zal dan ook een kredietbeslisser aanwezig zijn”, verduidelijkt Lema. “Iemand die de sector vanbinnen en vanbuiten kent en een correcte risico-inschatting en -bewaking kan doen. Dat zal de besluitvorming in verband met kredieten gevoelig versnellen.” Vijf regionale kantoren Vanaf het najaar start de implementatie van de nieuwe structuur. In elke provincie komt er een land- en tuinbouwkantoor. De bezetting schommelt van zeven medewerkers, in VlaamsBrabant, tot 26 in landbouwprovincie West-Vlaanderen. In elk kantoor zijn alle nodige land- en tuinbouwspecialisaties vertegenwoordigd, steeds met
de regionale specialiteiten in het achterhoofd. Zo zullen er in Limburg voldoende experten fruitteelt zijn, terwijl er in Antwerpen meer nood is aan melkveespecialisten. Vertrouwde contactpersoon blijft Voor de meeste land- en tuinbouwers zal er op het eerste gezicht niet veel veranderen. “De meesten blijven hun vertrouwde KBC-contactpersoon behouden. Het was zeker niet de bedoeling alles om te gooien op dat vlak”, stelt Lema ons gerust. “De nieuwe structuur ontwikkelt zich vooral achterliggend en zal de ondersteuning van de mensen in de lokale bankkantoren verbeteren.” KBC-klanten zullen dus wel merken dat ze sneller uitsluitsel krijgen over een financiering, dat ze nog beter geadviseerd en begeleid worden in de subsidiedossiers. Maar ze blijven in eerste instantie te rade gaan bij hun vertrouwde lokale KBC-agent. “We vonden het erg belangrijk om die vertrouwde relatie te behouden en nog te versterken”, besluit Lema. ●
Maak kennis met de kantoordirecteuren Vanaf september implementeert KBC de nieuwe land- en tuinbouwkantoren. U kunt ze ook gaan ontdekken tijdens de Werktuigendagen op 26 en 27 september in Oudenaarde.
04 · Oogst & Opbrengst · Juli 2015
Kris Van Luchem
Marc Uytdewilligen
Johan Blocquiaux
Jan Elias
Luc Van den Bergh
Kantoordirecteur regionaal land- en tuinbouwkantoor Provincie West-Vlaanderen
Kantoordirecteur regionaal land- en tuinbouwkantoor Provincie Antwerpen
Kantoordirecteur regionaal land- en tuinbouwkantoor Provincie Vlaams-Brabant
Kantoordirecteur regionaal land- en tuinbouwkantoor Provincie Oost-Vlaanderen
Kantoordirecteur regionaal land- en tuinbouwkantoor Provincie Limburg & Oost-België
Juli 2015 · Oogst & Opbrengst · 05
Uw geldzaken | Lage rente 4
Evolutie rente overheidsobligaties (overheidsobligaties 10 jaar, in %)
3
2
Lage rente kent winnaars en verliezers
1
mei 2015
maa 2015
jan 2015
nov 2014
sep 2014
juli 2014
mei 2014
maa2014
jan 2014
nov 2013
sep 2013
juli 2013
mei 2013
maa 2013
jan 2013
nov 2012
sep 2012
juli 2012
mei 2012
0
Koen De Leus, Senior Economist KBC: “Sparen brengt vrijwel niets meer op, dus nu is het ideale moment om te investeren.”
De rente breekt al een hele tijd laagterecords. Is dat nu goed of slecht nieuws? Allebei, zo blijkt uit een gesprek dat we hadden met Koen De Leus, Senior Economist KBC. De lage rente kent inderdaad winnaars en verliezers.
06 · Oogst & Opbrengst · Juli 2015
Waarom staat de rente zo laag? “De economie was al een tijdje aan het slabakken en er was vrees voor deflatie, dalende prijzen dus. De Europese Centrale Bank (ECB) heeft dan alle registers opengetrokken om de economie weer op gang te krijgen en is van plan om nog tot eind september 2016 elke maand voor 60 miljard euro aan staatsobligaties op te kopen. Dat heeft als gevolg dat de obligatiekoersen stijgen en de obligatierentes dalen.”
Wie heeft voordeel bij die lage rente? “Bedrijven die internationaal actief zijn, worden concurrerender dankzij de lage euro. Dat is niet alleen goed voor die bedrijven zelf maar ook voor de Europese economie, wat uiteindelijk de bedoeling was. Een ander positief gevolg is dat het nu een goed moment is om te investeren. Er is veel liquiditeit bij de banken en dus kennen ze relatief soepel kredieten toe. Bovendien zal de
rente waarschijnlijk nog anderhalf jaar laag blijven. Bedrijven die nu een lening aangaan, raden we dan ook aan om die lage rente vast te klikken. En ten slotte is diegene die belegt in risicokapitaal, goed af met deze toestand. De beurzen doen het goed tot zeer goed.” En wie zijn de verliezers? “De spaarders. Voor wie belegt in vastrentende obligaties, zijn het barre tijden, met lage tot zelfs negatieve rentevoe-
ten. Veel mensen hebben ook overheidsobligaties als buffer in hun beleggingsportefeuille. Zakten hun aandelen, dan stegen de overheidsobligaties. Vandaag stellen we vast dat die risicovrije opbrengst veranderd is in een opbrengstvrij risico, wat natuurlijk zeer vervelend is.”
de rente zeker tot eind 2016 laag tot zeer laag zal blijven en slechts langzaam en heel beperkt hoger zal kruipen. Vanaf 2017 verwachten we dan een geleidelijke stijging.” ●
Wat brengt de toekomst? “Als de ECB inderdaad doet wat ze beloofd heeft, dan denken we dat Juli 2015 · Oogst & Opbrengst · 07
Achter de schermen | René Moyaers uit Gingelom
Ideale combinatie van akkerbouw en loonwerk In maart 1999 verscheen het eerste nummer van Oogst & Opbrengst. Daarin was een van de eerste geïnterviewden René Moyaers uit Gingelom. Zestien jaar later staan we weer voor Renés deur, voor een dag achter de schermen.
René baat in zijn eentje een traditioneel akkerbouw- en loonwerkbedrijf uit.
Achter de schermen | René Moyaers uit Gingelom
René is geen traditionele landbouwer. Naast zijn activiteiten als akkerbouwer en loonwerker houdt hij er nog een hele resem bijkomende taken op na: hij is hagencoördinator voor Agro|aanneming, houdt in de winter de landingsbanen op de luchthaven van Zaventem ijsvrij en zetelt in verschillende landbouw-, milieu- en andere raden. We volgen René een dag ‘achter de schermen’, in volle sproeiperiode.
Een dag uit het leven van René Moyaers Voor René begint de dag om 7 uur met het weerbericht. Droog en zonnig weer vandaag en geen te lage temperaturen. Dan kan er gesproeid worden als de gewassen opgedroogd zijn. Dat is een werk voor na het middageten. 07.00
De telefoon gaat: het team dat vandaag met de hagendorser aan de slag gaat, heeft een paar vragen. René doorloopt de planning en lost de problemen op. Die telefoon zal nog dikwijls rinkelen tijdens Renés werkdag. Zowel het haagteam, collega-landbouwers als mensen van de gemeente bellen René op met allerlei vragen. “Ik wil van alle landbouwzaken op de hoogte zijn. Daarom zetel ik in heel wat adviesraden en ben ik voorzitter van de landbouwcommissie Haspengouw. In de wintermaanden vind je mij geen enkele avond thuis. Dan volg ik allerlei infoavonden. Mijn collega’s weten dat. Ik krijg veel vragen over het invullen van formulieren en nieuwe reglementering. Het wordt er voor de moderne landbouwer niet eenvoudiger op. Vooral in het papierwerk lopen er heel wat verloren. Door voortdurend bij te scholen en ogen en oren open te houden, kan ik hen verder helpen.” De volgende uren houdt René zich inderdaad bezig met administratie en telefoons en hij bestelt ook nog een partij vloeibare meststoffen om de komende weken te gebruiken. 10 · Oogst & Opbrengst · Juli 2015
Tijd voor de inspectie van de machines en het klaarmaken van de vloeibare kunstmest. Alle machines, behalve de maaidorser, heeft hij in eigendom. Alle sproeistoffen staan netjes in het fytolokaal. René spendeert heel wat tijd aan het onderhoud en de herstelling. “In de akkerbouw is er ofwel niets te doen, ofwel moet je alles tegelijk doen. Dan kan ik het me niet permitteren dat de machines defect zijn. Ik vervang regelmatig, dikwijls met jonge tweedehandse machines. Als loonwerker kun je niet met een gedateerde uitrusting aankomen. Bovendien kan ik zo mijn werkuren in de hand houden. Aan moderne machines is er nu eenmaal minder werk dan aan oude.” 11.00
kwaliteit zijn belangrijk bij de aankoop van de producten,” bevestigt René, “maar voor mij is het advies dat ik er van de vertegenwoordigers bij krijg, minstens even waardevol. Vroeger was het gamma beperkt en wist ik er zelf alles van. De producten nu zijn complexer, maar ook over de manier van toedienen, het tijdstip en het afstemmen van de verschillende producten op elkaar moet je goed geadviseerd worden. Anders kan het snel mislopen.” Tussen twee sproeibeurten door heeft René een afspraak met iemand die het Cultuurhuis wil gebruiken, dat aan de overkant van de straat ligt. Het gebouw 16.00
is eigendom van de gemeente maar René is er verantwoordelijk voor en is sleutelbewaarder. Hij laat de man de gebouwen zien. “De mensen van de gemeente zijn in het weekend niet beschikbaar, maar dat is wel het moment dat het Cultuurhuis gebruikt wordt voor trouwfeesten en babyborrels. Voor mij is het maar de straat oversteken”, zegt René. Tijd om de sproeiton te spoelen en alles klaar te maken voor de volgende dag. Dan staat het sproeien van de bieten op het programma. René maakt zijn planning altijd op zijn computer, print ze af en is klaar voor een nieuwe dag. ● 20.00
René start de sproeiactiviteiten van de dag. Hij begint bij de wintergerst, daarna sproeit hij de kleine tarwe en hij eindigt zijn dag bij de grote tarwe. In de maanden april, mei en juni rijdt hij van de ene naar de andere teelt, altijd met het oog op een zo efficiënt mogelijke inzet van de machines en zijn tijd. De teelten van de andere landbouwers die hij als loonwerker bedient, lopen gelijk met zijn eigen teelten. “Alleen op die manier kan ik efficiënt werken”, legt René uit. “Ten opzichte van zestien jaar geleden zijn de machines groter geworden en is het gamma uitgebreid. Wat toen de grootste sproeimachine was, is nu de kleinste. Daarom zorg ik ervoor dat ik voldoende hectares met één machine kan doen. Anders wordt het te kapitaalintensief.” Ook het opvolgen van de verschillende sproeiproducten en de evolutie daarin is intensief. “De prijs en de 13.00
Juli 2015 · Oogst & Opbrengst · 11
Verzekeren | Hittestress
nieuwe ronde en zorg dat het correct onderhouden is. Aangepaste debieten, deskundige sturing en voldoende kennis van het systeem zijn een noodzakelijk om problemen met hittestress te vermijden. Bijkomende ventilatoren plaatsen in warme periodes kan ook een oplossing zijn. Laat u zeker begeleiden door ventilatiespecialisten. • Zorg voor een correct werkende alarminstallatie die u via continue metingen op de hoogte houdt van de situatie in de stal. Alleen op die manier zult u bij problemen tijdig ter plaatse zijn. • Voorzie in een noodstroomaggregaat om een stroompanne te kunnen opvangen. • Rust de stal uit met voldoende isolatie want die beperkt de temperatuurschommelingen in de stal. Gebruik bij voorkeur minerale isolatie zoals glaswol. Die isolatie is niet brandbaar en vormt geen gloeiend hete druppels bij brand, in tegenstelling tot kunststofschuimen zoals PUR en PIR. • Installeer een vernevelingsinstallatie in de buurt van de luchtinlaten zodat u voor nevelkoeling kunt zorgen. Het verdampen van fijne druppels verlaagt de temperatuur met drie tot vier graden Celsius. Let wel op dat de relatieve luchtvochtigheid niet te hoog wordt en dat het strooisel niet te nat wordt. • Hebt u al die maatregelen genomen maar vertonen de kippen in de stal toch tekenen van hittestress? Dan kunt u altijd een beroep doen op de lokale brandweer om het dak te komen bevochtigen en zo voor afkoeling te zorgen.
Voorkom hittestress bij braadkippen
Verzekeringsagent Stijn Leroi: "De warmte is niet de enige oorzaak van hittestress. Ook de luchtvochtigheid, leeftijd van de dieren, bezettingsgraad en luchtsnelheid hebben een invloed."
‘Kippen dood in stal door hitte.’ Of ‘brandweer brengt verkoeling voor kippen door dak van stal te besproeien met water.’ Vooral in de zomer horen we dergelijke berichten in het nieuws. “Maar niet alleen de warmte in de zomer veroorzaakt hittestress”, vertelt Stijn Leroi van verzekeringskantoor Activer Verzekeringen bvba te Kortessem. 12 · Oogst & Opbrengst · Juli 2015
Hoe hittestress herkennen? Bij onvoldoende koeling van de stal tijdens warme periodes vertonen kippen al snel tekenen van hittestress. Ze drinken meer, eten minder, zitten met de vleugels en de bek open en bewegen nauwelijks. De ademhaling van de dieren versnelt. “Er is nochtans geen vaste alarmtemperatuur waarbij hittestress optreedt”, legt Stijn Leroi uit. “Ook andere factoren zoals de relatieve luchtvochtigheid, de leeftijd van de dieren, de bezettingsgraad in de stal en de luchtsnelheid hebben een invloed. Dieren die bijna slachtrijp zijn, zijn vatbaarder voor hittestress
omdat ze meer spiermassa hebben. Meer spiermassa betekent een hogere warmteproductie.” Dertig graden Celsius wordt wel aangezien als een kritische grens. Wanneer de temperatuur in de stal rond de dertig graden schommelt, zullen de kippen beginnen te hyperventileren in een poging om de extra warmte kwijt te geraken aan de omgeving. Gaat de temperatuur richting 33 graden Celsius, dan hebben de zware braadkippen van meer dan twee kilogram moeite om hun warmte nog kwijt te geraken. En wanneer ze de overtollige warmte
niet meer kwijt geraken, dan is er gevaar op verstikking. Bij een hoge relatieve luchtvochtigheid treedt de hittestress al bij lagere temperaturen op. Hoe hittestress voorkomen? Stijn Leroi geeft een aantal tips om de kans op hittestress bij pluimvee te beperken: “U neemt het best een aantal maatregelen, zowel op het niveau van de stal als op het niveau van de dieren.” Maatregelen op het niveau van de stal • Controleer de werking van het ventilatiesysteem vóór de opzet van een
En als het toch fout loopt • Hanteer in de zomermaanden een lagere bezettingsgraad, voer de kippen sneller af naar het slachthuis of laad de stal eerder uit. Houd de bezettingsgraad zeker lager dan 42 kilogram per vierkante meter. Een hoge bezettingsgraad bevordert immers hittestress. • L aat de dieren geleidelijk aan wennen aan een hogere temperatuur. Kippen bouwen een natuurlijke weerstand op tegen hitte als de overgang gelijkmatig verloopt. • Sluit voederlijnen in de vroege voormiddag af bij hoge buitentemperaturen, zeker in de periode net voor de slacht. Dat is de meest gevoelige periode voor hittestress. • Zorg voor voldoende en fris drinkwater, dat voor alle dieren vlot bereikbaar is.
Andere maatregelen • Zorg voor goede en bindende afspraken met uw afnemer zodat u een hoge bezettingsgraad door een uitgestelde ophaling kunt vermijden. Kan verstikking verzekerd worden? In de KBC-Patrimoniumpolis is verstikking op verschillende manieren te verzekeren. Stijn Leroi licht toe: “In de verzekering ‘productieverlies’ zit standaard een vergoeding voor verstikking door plotse en uitwendige oorzaken. Het gaat dan bijvoorbeeld over brand in een nabijgelegen stal, waardoor uw kippen stikken door de hitte en de dampen. Of wanneer een storm het dak van de stal beschadigt, waardoor er vocht insijpelt en de regelapparatuur van de ventilatie defect raakt. Verstikking door hittestress wordt niet gedekt wanneer de oorzaak enkel een defect of het ‘pure’ uitvallen van het ventilatiesysteem is. Ook uitval door blikseminslag of inwerking van elektriciteit is in dat geval niet verzekerd. Dat kan wel in de verzekering wijziging van omgevingsfactoren. De verzekering ‘wijziging van omgevingsfactoren’ is een bijkomende verzekering, waardoor u ook verzekerd bent tegen het onverwacht slecht functioneren van het ventilatiesysteem. Het gaat bijvoorbeeld om kortsluiting of uitval door een blikseminslag. De stal moet wel beveiligd zijn met een alarminstallatie en een noodstroomaggregaat.” Wat met hittestress bij andere diersoorten? De verzekering productieverlies kan ook afgesloten worden voor varkens en melkvee. Die verzekering gaat echter veel verder dan schade door verstikking. Vrijwel elk ongeval van uw dieren wordt vergoed. Het moet steeds veroorzaakt worden door iets ‘uitwendigs’, zoals brand, storm, diefstal, … Daarbij wordt niet alleen de ‘waarde’ van de dieren vergoed, maar ook uw opbrengstverlies door de bedrijfsstilstand of door de lagere productie van de dieren. En dit tot wanneer het bedrijf weer zijn normale financiële situatie bereikt. De verzekering wijziging van omgevingsfactoren kan voor alle diersectoren afgesloten worden. ● Meer informatie over deze en andere verzekeringen? Contacteer uw KBC-verzekeringsagent.
Juli 2015 · Oogst & Opbrengst · 13
Leven met KBC
KBC-Nacht van de atletiek
Het feest van de landbouwmechanisatie
Voorbereiding van meer dan een jaar Een blik achter de schermen van de organisatie leert ons dat dit geen beurs is als alle andere. Al in het najaar van 2013 startten de voorbereidingen. De meer dan 120 hectare zijn eigendom van 12 landbouwers. Eerst moet er met de gebruikers van de gronden afgesproken worden welke teelten er op de akkers komen. Die teelten moeten afgestemd zijn op wat er tijdens de beursdagen gedemonstreerd zal worden, van bieten over stoppel tot maïs. En ook de tuinbouwsector moet zijn specialisaties kunnen tonen. Zodra het teeltplan klaar is, worden de zaadbedrijven gecontacteerd. Met hen wordt er in detail vastgelegd wat er op welke plaats gezaaid zal worden, alles in functie van een optimale zichtbaarheid voor de bezoekers. In het voorjaar van 2015 is het tijd voor het inzaaien van de gewassen die tijdens de Werktuigendagen zullen worden geoogst. De organisatie zit vanaf mei op locatie in Oudenaarde. Ze zien met andere woorden elke dag de gewassen groeien. In de volgende fase komt de werkgroep mechanisatie samen. Enkele grote mechanisatiebedrijven maken daar deel van uit. Samen met de organisatie bepalen ze welke activiteiten de bezoekers te zien zullen krijgen en waar die zullen plaatshebben. Voor de organisatie is het bij elke editie een huzarenstukje om alle belangen op elkaar af te stemmen: de landbouwers beslissen graag zelf welke teelten ze op hun land krijgen, de zaadfirma’s laten hun gewassen graag zo lang mogelijk op de akkers staan tijdens de beurs, de mechanisatiebedrijven tonen liefst zo snel mogelijk hun oogstmachines en de firma’s met grondbewerkingsmachines schieten bij voorkeur al zaterdagmorgen in actie.
Vorige editie lokten de Werktuigendagen zo’n 70 000 bezoekers.
Op 26 en 27 september is Oudenaarde het middelpunt van de Vlaamse landbouwwereld. De land- en tuinbouwmachines nemen dan zo’n 120 hectare in beslag.
14 · Oogst & Opbrengst · Juli 2015
Het feest van de landbouwmechanisatie is al aan zijn 32ste editie toe. De organisatoren verwachten opnieuw zo’n 70 000 bezoekers. Iedereen die professioneel met landbouw bezig is, komt graag de demo’s en nieuwste machines bekijken. Ook deze keer zijn de Werktuigendagen een combinatie van vier vaste ingrediënten: 1. Een groot aanbod van gewassen: van suikerbieten en maïs tot prei en koolgewassen. 2. Heel veel landbouwdemonstraties: akkerbouw: grondbewerkingen en zaaien, bemesting, oogsten van maïs en suikerbieten, inkuiltechnieken, spuittechnieken
tuinbouw: grondbewerking, plantmachines, oogsten van prei en koolgewassen, en ook mechanisatie in verband met bemestingstechnieken en spuittechnieken groenbeheer: werktuigen voor landschapsonderhoud, demonstratie van professionele zitmaaiers, ook hout hakselen en recyclage. 3. E en uitgebreide tentoonstelling langs verharde wegen, waar de belangrijke spelers uit de landbouwsector hun producten en diensten presenteren. 4. H et oldtimerprogramma, met een tentoonstelling van oldtimertractoren en het nationaal oldtimer ploegkampioenschap.
KBC tijdens de Werktuigendagen KBC is hoofdsponsor van de Werktuigendagen en heeft dus een prominente plaats op het beursterrein. De stand staat dit jaar volledig in het teken van de nieuwe structuur met de regionale land- en tuinbouwkantoren waarover u in deze editie al meer kon lezen. Onze medewerkers staan klaar om u te ontvangen en u te laten beleven wat de nieuwe KBC-landen tuinbouwkantoren voor u in de praktijk betekenen. U krijgt er meer uitleg over het kantoor in uw regio. ●
Werktuigendagen praktisch Waar: Heurne bij Oudenaarde Wanneer: zaterdag 26 en zondag 27 september van 9u00 tot 18u00 Toegang: volwassenen: 12 euro kinderen jonger dan 12: gratis
KBC trakteert Oogst & Opbrengst trakteert zijn lezers met 50 duotickets. Surf tussen 3 augustus en 6 september naar kbc.be/kbctrakteert en waag uw kans!
Op zaterdag 18 juli vindt in het stadion De Veen van Heusden-Zolder de 36ste editie van de KBC-Nacht plaats. Dit is een van de laatste meetings waar onze beste Belgische atleten zich met de internationale atletiektop kunnen meten of zich kunnen kwalificeren voor het WK in Peking. De drie broers Borlée hebben alvast bevestigd dat zij op verschillende afstanden te zien zullen zijn. KBC is trotse naamsponsor van dit evenement. Meer informatie op www.kbcnacht.be
Wie zoekt, die leert
De Nationale Streekzoektocht van Landelijke Gilden is een echte uitdaging waar recreatie aan spel gekoppeld wordt. Perfect dus voor wie van het platteland houdt, de geschiedenis van een bepaalde plaats wil leren kennen en niet bang is van een kleine quiz. De zoektocht trekt dit jaar naar Antwerpen. Het startpunt ligt in Westerlo. Het wordt een boeiende ontdekkingstocht langs de Norbertijnenabdij van Tongerlo met haar authentieke Tiendenschuur en het Da Vinci-museum, het marktplein en het majestueuze gemeentehuis van Westerlo, de Beddermolen en nog vele andere leuke plaatsjes in de kerkdorpen van Westerlo. U kunt de tocht afleggen met de fiets of de auto van 6 juni tot 6 september 2015. Via KBC trakteert zijn cliënten: KBC organiseert de wedstrijd ‘Fiets de zomer in met je nieuwe elektrische fiets’ t.w.v. 1 000 euro. U vindt die wedstrijd op www.kbc.be/trakteert. Meer informatie, de routebeschrijving, de vragen en het deelnemingsformulier vindt u op www.streekzoektocht.be
Juli 2015 · Oogst & Opbrengst · 15
Een team van experts, dicht bij u Voortaan hebben we regionale KBCLand- en Tuinbouwkantoren. Met een team dat alle expertise in huis heeft: een kantoordirecteur, uw relatiebeheerder, een VLIF-expert en een kredietbeslisser die mee aan tafel schuift om snel tot een oplossing te komen.
