.111111n
chappelijke zonnebvenprojec van Eindrapportage van het • Stichting Vluchteling en UNHC utanese v in het zuidoosten van Nepal et project is ge nantherd uit het klimaatbudget van de Droomtrekking 2005 van de Nationale Postcode Loterij. STICHTING
VLUCHTELING
NATIONALE n
POZYCODE LOTERIJ n
CBri V0011 GOEUE DOREN
Stop de houtkap, bouw een zonneoven. Een project van Stichting Vluchteling, Den Haag, en UNHCR, Genêve.
Project. Gemeenschappelijk klimaatproject van Stichting Vluchteling en UNIicrz in het kader van de Droomtrekking 2005 van de Nationale Postcode Loterij Bijdrage Nationale Postcode Loterij. C 720.000. Looptijd. 2006 - 2007. Doel. Introductie en verspreiding van zonneovens in de strijd tegen de klimaatverandering. Doelgroep. Bhutanese vluchtelingen in de vluchtelingenkampen in het zuidoosten van Nepal. Activiteiten. In Nepal. Bhutanese vluchtelingen in de vluchtelingenkampen in Nepal bouwen zonneovens, voorafgegaan door eon training en gevolgd door een cursus koken op en onderhouden van zonneovens. In Nederland. Voorlichting over de betekenis van het gebruik van zonneovens in do strijd tegen klimaatverandering. Uitvoering. Vajra foundation Nederland in samenwerking met, Vajra foundation Nepal. Verantwoordelijke organisaties. Stichting Vluchteling en U NHCR. Rapportage. Stichting Vluchteling in samenwerking met U NIICIL
Colofon Tekst. Liesbeth Vol kert, Antoon Claassen. Eindredactie. Antoon Claassen. Beeld. Chris de Bode, Stichting Vluchteling Vormgeving. De Wijde Blik, Den Haag. Druk. NDR, Den Haag. O Stichting Vluchteling, Den Haag, en U NHCR, Geneve, 2008.
2
Inhoud
De opwarming van de aarde. De NPL en de klimaatcampagne.
7
Zonne-energie. Een project van Stichting Vluchteling en UNHCR.
9
Stop de houtkap, bouw een zonneoven. Het programma in Nepal. 4.1. Basisgegevcns. 4.2. Resultaten. 4.3. Begunstigden.
13
4.4. Samenwerking met U NHCR.
4.5. Knelpunten 4.6. Lessons learned. 4.7. Begeleiding Stichting Vluchteling. 4.8. Vervolg programma 2008. 4.9. Conclusies. Kok
tie in Nederland.
5.1. Het zonnelab. 5.2. Ecomanifestatie Culemborg. 5.3. Eigen media. 5.4. Veldbezoek zonneovenproject Nepal. 5.5. Publiciteit. 5.6. U NHCR. 5.7. Conclusies. Financiên. De verantwoording.
6.1. Samenvattend financieel overzicht. 6.2. Financiering programma in Nepal. 6.3. Financiering communicatie in Nederland. Conclusies en aanbevelingen.
Bijlage 1. 10.000 kwetsbare Bhutanese vluchtelingen dakloos na brand Bijlage 2. Innovatief project in Nepal: koken op zonne-energie! Bijlage 3. Dutch lottery helps refugees in Nepal combat global warming Bijlage 4. Dutch children learn to cook dessert on solar cookers used in Nepal camps Bijlage 5. U NHCR Global report 2006 - U NHCR: An Overview, pagina 50
3
13 13 14 15 16 16 17 17 18
19
20 21 22 22 25 25 27
27 28 28 29
31 32 36 38 40
.
-41INNIMINISMIIIK/IEMWEIPIMiSi • '
1NLIMIltik -Al Xr.
I
.00
De Nationale Postcode Loterij kende Stichting Vluchteling en UNHCR een bijdrage toe van € 720.000 uit de opbrengst van de 13-de trekking in 2005. Deze bijdrage voor een extra project van beide benificienten ging naar
Stop de houtkap, bouw een zonneoven.
Stop de houtkap, bouw een zonneoven is een project in het kader van de klimaatcampagne van HIER, geinitieerd door de Nationale Postcode Loterij. Het project richtte zich op de introductie en verspreiding van parabolische zonneovens voor Bhutanese vluchtelingen en voorlichting in Nederland en ten dele ook internationaal.
e^ OM.
Ad.
De uitvoering van het project in het zuidoosten van Nepal, waar de vluchtelingen in kampen wonen, begon in 2006 en eindigde eind 2007. De voorlichtingscampagne concentreerde zich op Nederland in de zomermaanden van 2007. Het gebruik van de zonneovens leidt er toe dat de vluchtelingen nauwelijks nog op open vuurtjes hun eten hoeven to koken en evenmin nog petroleum hoeven to gebruiken. Dit biedt vele voordelen. Het betekent dat de uitstoot van broeikasgassen terugloopt en de kansen op het ontstaan van nieuwe modderstromen drastisch. vermindert. Ook leidt het tot een aanmerkelijke ontspanning tussen de vluchtelingen en de lokale bevolking die met lode ogen de extra aanslag op hun leefmilieu aanzag.
5
Met het gebruik van de zonneoven is nagenoeg een einde gekomen aan aantasting van de luchtwegen door de rookgassen van de open kookvuren die vaak tot een permanente vorm van bronchitis leidde. De gezondheid van de vluchtelingen vaart er wel bij. Tot slot is ook het brandgevaar g-eminimaliseerd -bijlag-e 1 bevat een voorbeeld waartoe brand gemakkelijk leidt.
+we
(
I
I I I I 6
[JJ
e^
D:1
Stichting Vluchteling en UNHCR houden in hun werk voor de vluchtelingen en ontheemden steeds meer rekening met de gevolgen voor het klimaat. Het vormde een belangrijke reden voor uitvoering van het project. Bijna alle vluchtelingen en ontheemden in arme landen zijn voor het koken van hun eten aangewezen op het gebruik van brandhout of houtskool.
OM.
De sped fieke keuze voor de Bhutanese vluchtelingen in Nepal heeft met een aantal taken to maken. De open kookvuren leiden gemakkelijk, zoals de praktijk ook bewijst, tot brand, met vaak ernstige gevolgen. Enkele keren al zette een beginnende brand in korte tijd een heel kamp in lichterlaaie. U NI icR ging de vluchtelingen voorzien van petroleum om het kappen van hout rondom de kampen to verminderen, het had weinig betekenis voor vermindering van de uitstoot van rookassen. Tot slot, niet onbelangrijk, had de Nederlandse stichting Vajra foundation in Nepal ervaring met de toepassing van zonne-energie.
e-
Stichting Vluchteling deed met haar uitvoerende partnerorganisatie Vajra - spreek uit: vazjraa - in het kamp Beldangi I reeds succesvolle proeven met het gebruik van verschillende zonneovens. Vluchtelingen die er mee kennis maakten, waren er enthousiast over. Ook kregen zij moor oog voor de betekenis van een gezond milieu en een sterke natuur.
OM.
a "Ns
7
Vajra foundation Nepal nam de uitvoering van het project ter hand onder begeleiding van Vajra Nederland en Stichting Vluchteling en met steun van UNHCR. Uitvoering betekende voor UN1ic y vooral financiele winst. De olieprijzen zijn afgelopen jaren sterk gestegen, met als gevolg dat op het UNHCR-budget voor Nepal een steeds groter beslag werd gelegd.
"re
$11 cm-r tt4 V LIICHTaiN 6
.
TION
SOLAR -Valk: PROJECT. hutow6ey ogee
8
MN,
MN,
De Lhotsampas, de Bhutanezen van iNepalese afkomst, waren een snel groeiende etnische groep die 35% van de bevolking van Bhutan vormde. De Lhotsampas waren, gezien hun etnische achtergrond, in combinatie met hun snelle toename. weinig gellefd bij de autoriteiten. In de jaren tachtig van de twintigst.e eeuw werd de roep om democratic luider, ook van Lhotsampas. De regering reageerde onder meer met het beperken van de rechten van de Lhotsampas. Dit liep in 1985 uit op het verlies van al hun burgerrechten. Als illegale migranten genoten zij niet larger beseherming.
Het. leidde eind jaren tachtig, begin jaren negentig tot u i tbarstin gen van geweld en de uittocht van vele tienduizenden Lhotsampas naar het buurland Nepal. De Nepalese regering bracht de ruim honderdduizend vluchtelingen onder in zeven kampen: Beldangi I, Beldangi II, Beldangi II extension, Khudunabari, Timai, Goldhap en Sanischare. In Nepal wonen nu ruim 107.000 Bhutanese vluchtelingen. De Bhutanese autoriteiten weigeren systematisch hun terugkeer. Internationale druk heeft dat niet kunnen veranderen. In 2007 is een overeenkomst tot stand gekomen die hervestiging van hoge aantallen vluchtelingen mogelijk maakt, onder meer in de Verenigde Staten, Canada en NieuwZeeland - tot nu heeft het niet tot hervestiging geleid.
9
Stichting Vluchteling is sinds 1992 betrokken bij hulp aan de Bhutanese vluchtelingen. In 1998 startte Stichting Vluchteling, samen met Vajra foundation, eon proefproject - de introductie en verspreiding van zonneovens - om de ongebreidelde aanslag op bomen en struiken, nodig om eten to kunnen koken, rondom de kampen een halt toe te roepen en de oplopende spanningen tussen de vluchtelingen en de lokale Nepalese bevolking te dempen. Het proefproject verliep succesvol en leidde tot de gemeenschappelijke aanvraag van het project Stop de houtkap, bouw een zonneoven van Stichting Vluchteling on U NHCR voor financiering uit de dertiende trekking 2005 van de Nationale Postcode Loterij. Met de uitvoering van het project wilden beide indieners bereiken dat ruim driekwart van de Bhutanese vluchtelingen over een zonneoven zouden beschikken - een deel van de vluchtelingen woont op plekken waar te weinig zon komt om een zonneoven effectief to kunnen inzetten. Tijdens de looptijd van het project was het onrustig in de projectregio. Mede een gevolg van de machtswisseling die Nepal doormaakte en verzet van lokale politieke groeperingen tegen de overheid. Zo kwamen de Madhesi in het zuidoosten van het land in opstand tegen de Nepalese regering, met stakingen als gevolg. Dat maakte personen- en goederenvervoer van en naar de kampen vaak uiterst moeizaam of zelfs onmogelijk. Ook waren er verscheidene malen conflicten tussen vluchtelingen onderling, over het hervestigingsproces, en tussen vluchtelingen en de lokale gemeenschap.
NMI
0.41,••n•n•51!..I.C•1n1 1
4. Stop de houtkap, bouw een zonneoven. Het programma in Nepal. 4.1. Basisgegevens.
Titel Locatie
Looptij d Uitvoerende partner Totaal budget Financiering
Stop de houtkap, bouw een zonneoven. Zonneovenproject ten behoeve van Bhutanese vluchtelingen in Nepal De vluchtelingenkampen Beldangi II, Beldangi II extension, Khudunabari, Timai, Goldhap en Sanischare in de districten Jhapa en Morang in het zuidoosten van Nepal Januari 2006 tot en met december 2007 Vajra Nepal, met ondersteuning van Vajra Nederland € 961.321 NPL: € 720.000, Stichting Vluchteling: € 246.100 en Vajra foundation Nederland: € 1.221. 4.2. Resultaten. Bij de aanvang van het programma in januari 2006 was er £ 920.000 beschikbaar voor het project dat oorspronkelijk begroot was op € 1.038.485. Daarom is de begroting op £ 920.000 gebracht en het programma naar verhouding bijgesteld - zie ook 6. voor het financiele overzicht. Gedurende delooptijd zijn de volgende resultaten bereikt: bouw en distributie van 6.299 zonneovens en 12.598 hooikisten, aanschaf en distributie van 25.196 pannen,
11
training en begeleiding van alle vluchtelingengezinnen die een zonneoven, twee hooikisten en twee pannen hebben ontvangen. De training richtte zich zowel op het gebruik als op het onderhoud van de zonneovens, opleiding van 21 vluchtelingen die werkzaam zijn als trainer en die in de kampen eon stimulerende rol hebben, bouw, in elk van de zes kampen, van een kleine werkplaats waar trainingen plaatshadden en ovens in elkaar gezet werden en vluchtelingen hebben een groter besef van een goed beheer van milieu en natuur. Bovenstaande resultaten zijn bereikt met de bijdragen van de Nationale Postcode Loterij, Stichting Vluchteling en Vajra foundation tezamen en komen precies met de doelen overeen zoals begin 2006 gesteld. Uit onderzoek is gebleken dat op 70% van de dagen de zon tenminste de hel ft. van de dag schijnt. Op de andere dagen is het bewolkt of regenachtig. Een gemiddeld gezin heeft ongeveer een tot anderhalf mar nodig om een maaltijd te koken op de zonneoven. Ook wordt de oven gebruikt voor bereiding van warme dranken. De vluchtelingen gebruiken de hooikisten voor het garen en warm houden van het eten. De hooikisten houden het eten zes tot acht uur op temperatuur. Voor een zonneoven betalen de vluchtelingen een symbolische waarde van 150 rupees, ca. £1,70. De bijdragen van de vluchtelingen kwamen ten goede aan het trainingsprogramma en het onderhoud van de werkplaatsen voor het assembleren van de zonneovens. Tijdens de looptijd van het project heeft Vajra het ontwerp van de zonneoven op enkele punten aangepast. Het frame is gegalvaniseerd waardoor de kans op roestvorming aanzienlijk is afgenomen. Tevens is het ontwerp van het frame waarin de parabool staat nog robuuster gemaakt. Een student van de Universiteit van Utrecht hielp mee bij het tot stand komen van dit verbeterd ontwerp. Uit de resultaten blijkt dat het project, ondanks de zeer precaire veil igheidssituatie in het projectgebied, volgens planning is uitgevoerd en dat alle van te voren geplande activiteiten en resultaten behaald zijn. 4.3. Begunstigden. Begunstigden van dit project zijn 12.598 Bhutanese gezinnen, ruim 75.000 vluchtelingen'. Twee gezinnen delen meestal een zonneoven en bereiden daarmee elk twee maaltijden per dag- rijst, curry en/of linzen. Van doze twee gezinnen, meestal buren, bezit elk gezin zijn eigen hooikist en twee pannen.
1 Inclusief het resultaat van het proelproject in het vluchtelingenkamp Beldangi 1 zijn er 8.847 zonneovens. 14.790 hooikisten en 29.580 pannen gedistribueerd en kunnen Sh .000 van de 107.000 bei,voners van de vluehtelingenkampen bun eten op zonneovens bereiden.
12
rommlort--0•••f t•
'1'ijdens veldbezoeken en uit rapportages blijkt dat de zonneovens volop in gebruik zijn. De vluchtelingen geven aan cr op zonnige dagen altijd gebniik van to maken. Het gebruiksgemak van de ovens is Verder geven de begunstigden aan dat de ovens vcilig zijn en dat het grote voordeel is dat ze geen ongezonde rook of walm produeeren, zoals het geval is bij de briketten die tijdens regen gebruikt worden. Enkele malen organiseerde Vajra zonneovenwedstrijden en -lunches die erg stimulerend werkten voor de begunstigden en bijdroegen aan het uitwisselen van kennis en ervaring. 4.4. Samenwerking met UNHCR.
Niet alleen de vluchtelingen zelf, ook U NHCH had veel baat bij het project. Door de introductie van de zonneoven bespaarde U NHCR aanzienlijk op de distributie van briketten. De introductie van de zonneoven in de zes kampen liep vrijwel gelijk op met het vervangen van de petroleum, als gevolg van de gestegen olieprijs, door briketten door IJ NIICR. U NHCR had geen actieve uitvoerende rol. De bijdrage van de Nationale Postcode Loterij liep via Stichting Vluchteling rechtstreeks naar Vajra. U NHCR heeft dit programma aangegrepen om de zonneovens in verschillende van haar publieksuitingen aan to bevelen - zie ook 5.6.
iinketten zijn vergelOkbaar met houtskool.
13
4.5. Knelpunten Belangrijkste knelpunten bij de uitvoering van het project waren De politieke instabiliteit in Nepal. Deze heeft ertoe gel eid dal. het project te maken kreeg met vole logistieke uiLdagingen, zoals wegblokkades, stakingen, brandstoftekorten en spanningen. Hierdoor waren veel extra inspanningen van Vajra nodig om het project binnen de looptijd of te ronden. De sterk gestegen prijs van ijzer en het galvaniseren vormde een extra aanslag op het budget. Deze uitgaven zijn deels gecompenseerd door besparingen op andere onderdelen. Uiteindelijk bleek het beschikbare budget net niet toercikend. Vajra heeft zel f de extra kosten ad. € 1.221 gedragen. Een forse tegenslag vormde de grote brand in het vluchtelingenkamp Goldhap op 1 maart 2008. De brand legde nagenoeg het gehele kamp in de as en maakte 8.000 mensen dakloos. Bij doze brand zijn ook 440 van de 530 gedistribueerde zonneovens vcrloren gegaan - zie ook 4.8. 4.6. lessons learned. Vajra Nepal is in staat geblcken eon grate verantwoordelijkheid aan te kun nen. Ondanks de vele logistieke uitdagingen en politieke spanningen bleek zij in staat de voorafgestelde doelen te halen. Het verschepen van goederen over zee en via India naar Nepal block gecon-iplieeerd on tijdrovend. De toegepaste parabolische zonneoven kent een Lange levensduur. De eigcnaar van de eerste in gebruik genomen zonneoven, 1998, gebruikt de oven nog steeds. Vajra geeft aan dat eon zonneoven bij een normale toepassing en onderhoud ongeveer vijftien jaar moo moot kunnen gaan. De levensduur van hooikisten is iets korter en hangt sterk of van de luchtvochtighcid en de
14
11111
aanwezighcid van insecten. Naast de budgetten die nu beschikbaar zijn voor de aanschaf en distributie van briketten, zouden cr ook budgetten beschikbaar moeten zijn voor investeringen in onderzoek, aanschaf en onderhoud van methoden voor duurzaam encrgieverbruik, zoals zonneovens. 4.7. Begeleiding Stichting Vluchteling. Stichting Vluchteling heeft gedurende de looptijd van het project nauwe contacten onderhouden met Vajra Nederland en Vajra Nepal om de voortgang te volgen. Regelmatig was er overleg met Vajra en beoordeelde Stichting Vluchteling inhoudelijke en financiele rapportages uit het veld. Stichting Vluchteling heeft, naast de afgesproken € 200.000 nog € 40.100 extra beschikbaar gesteld uit eigen middelen omdat de begelcidingskosten van Vajra Nederland in eerste instan tie per abuis nict in de begroting waren opgenomen, alsmede om jaarlijkse accountantskosten to dckken. Ook heeft Stichting Vluchteling het project tijdens de looptijd in het veld bezocht om de resul tatcn te beoordelen en de voortgang te bespreken en om reacties te horen van de begunstigden.
t--
4.8. Vervolg programma 2008. Stichting Vluchteling heeft besloten om dit project in 2008 met eigen financiele middelen voort te zetten. De nadruk hierbij ligt op: 1. Het handhaven van de staat en het gebruik van alle zonneovens die gedistribueerd zijn in de afgelopen zeven jaar, onder meer door training 15
fitt,
van gToepen vluchtelingen in elk van de kampen in reparatie en onderhoud van de zonneovens. De vervanging van een deel van de zonneovens die bij de brand in het vluchtelingenkamp Goldhap in maart 2008 verwoest zijn. Het toezien op de overdracht van zonneovens van vertrekkende vluchtelingenfamilies, via het hervestigingsprogramma, aan vluchtelingenfamilies die nog niet over een zonneoven beschikken.
"NI
,we
Op verzoek van Stichting Vluchteling onderzoekt TNO of de vluchtelingen de zonneovens ook kunnen gebruiken om een warmtebatterij op te laden. Op die manier zou de restcapaciteit van de zonneoven ingezet kunnen worden voor het opwekken van energie om de vluchtelingen 's avonds van licht te voorzien. Stichting Vluchteling zet dit traject in 2008 voort. 4.9. Conclusies. Het zonneovenproject is zeer succesvol verlopen. De genereuze bijdrage van de Nationale Postcode Loterij heeft ertoe geleid dat het oorspronkelijke proefproject zich beeft ontwikkeld tot het grootste zonneovenproject ter wergild. De belangrijkste uitdaging voor de toekomst is om alle gedistribueerde zonneovens lange tijd te blijven benutten en gebruik te gaan maken van de restcapaciteit van de zonneovens. Ook zou de opgedane kennis en ervaring beschikbaar moeten komen voor andere landen en andere organisaties.
"re vl.
1
p
I
I
16
;441tii1;*
41 •
dn.
Stichting Vi nteli
ng en UNHCR hebben zich
,Jspannen em het algerneen publiel<
en specifieke doelgroepen to informeren over het zonneovenproject en de financiering ervan door de Nationale Postcode 1..,oterij. Hierin is ruim aandacht besteed aa n het positieve effect van het gebruik van de zonneoven op bet milieu. . 1 . H et zonnelab. Het zonnelab, het resultaat van een samenwerkingsovereenkomst tussen Stichting Vluchteling en science center N EM 0 in Amsterdam, vormde de kernactiviteit van de voorlichting over het zonneovenproject. Het lab, in de zomer van 2007 op het platte dak van science center NEmo ingericht, bestond uit een fototentoonstelling en dagelijkse workshops waarin de zonneoven werd gedemonstreerd.
In opdracht van Stichting Vluchteling maakte Chris de Bode in mei 2007 een fotoreportage in de vluchtelingenkampen over het project. De reportage lag ten grondslag aan de fototentoonstelling van het zonnelab, ook zijn de foto's gebruikt voor een aantal perspublicaties. Dc fototentoonstelling gaf een complete indruk van het zonneovenproject en zijn betekenis voor de vluchtelingen en het milieu. Stichting Vluchteling plaatste twee zonneovens op het dak. Dagelijks hadden hierop een aantal workshops plaats voor jongeren. In de workshops leerden de jongeren het gebruik van de zonneoven en kookten zij ook op de zon. Aansluitend was er aandacht voor de betekenis van de zonneoven in relatie tot klimaatverandering. 17
11 juli 2007
e-CS-AC)
YTtelY-.\ (-/
Pannenkoeken bakken in NEMO STA D - 'In een zonneoven kan het nicer dan 200 Braden worden. Je y ou er dus in kunnen frituren.' en nog nicer leuke feitjes worden •erteld op tie fototentoonstelling over het zonneoven project in Nepal op het dak an NEN1O.Als kick off van de expositie werden twee zonneovens gehruikt door Idnderen ow cr pannenkoeken wee
dii vend Ito"! WC/Tft VW-1r
d e19.1
word
te bakken.
is on-
tirote afwevige was PvdA
zo lukken. Doordat het T\vecde Kainerlid [)iederik enigszins bewolkt was en Samson. Ili) zou in cerste de zon i.iCll niet lief instantie de pannenkock in zicn. wen.] de zonneoven ont\ ;.ingst nemen, maar met warm genoeg en duursehinerde door afwczigde het bakken Linger. hcid. HO had 's oehtends I be anders is art in Nepal vroeg afgesmst. Toil) bleek waar de ion ahijd schijnt dat de stemming niet to Daiir maken ongeveer verpesten. Onder redelijk 150.000 Bhutanese vItichKokcii rip ::(»Inc-elWigie tc pniktlych en milieuvriendehik _rote belangstelling gingen telingen in vhichtelingentwee kmdcren an start om kampen gebruik vim de de vluchtelingenproblema- leverd waarop wordt geop de energie an de zon de zonneovens. Stichting tick vestige!). „In zeven kookt'', licht Wim Brouwer pannenkocken te bakken. Vluchteling win met de ten- kampen in Nepal hebben van St ichting Vluchteling In bet be g in wilde het niet toonstelling de aandaeht we al •1000 zonncovens gc- toe. ,.Tics zonneoven words
In NI
gen c
in fon in
r/(101 K lallter)
gobruikt door twee fami- lies. In 20 minute!) kook je een pan rijst. In situaties waar geon elektriciteit is, is
Deelnemers aan het zonnelab kregen de brochure Koken op de zon mee naar huis (oplage: 7.500). Voor museumbezoekers was er een gel ijknamige folder (oplage: 10.000) - beide uitgaven zijn bijgevoegd. Op donderdag 4 juli 2007 opende Marieke van Schaik, hoofd Goede Doelen Nationale Postcode Loterij, het zonnelab en onthulde zij de parabolische zonneoven en de eerste workshop koken op de zon. Leerlingen van een Amsterdamse school volgden met enthousiasme de workshop. De tentoonstelling en workshops eindigden in september 2007. Na afloop van het NEMO-traject schonk Stichting Vluchteling science center N EMO een parabolische zonneoven voor haar vaste collectie. Stichting Vluchteling zette de zonneoven in om fondsen te werven. Iedereen die tijdens een telemarketingactic van de stichting besloot over te gaan op een automatische machtiging of die eon machtigingsbijdrage aan Stichting Vluchteling verhoogde, ontving een voucher dat toegang gaf tot de tentoonstelling en workshops in science center N EMO. F(-nrnfvnifr,,:totir Stichting Vluchteling demonstreerde de parabolische zonneoven en kookte op de zon op het C 4REAL festival, georganiseerd door de ecowijk Eva Lanxmeer, in Culemborg op 16 juni 2007. De belangstelling van het publiek voor de doorlopende demonstratie was groot. 'Pal van mensen vroegen waar de parabolische zonneoven te koop was. 18
shop •e„.„„ nor. I. he l.ab ( I C, van T\ tot
Voor de aanwezigen had Stichting Vluchteling een folder beschikbaar over de zonneoven en het gebruik ervan door de Bhutanese vluchtelingen. media.
Website. Vanaf het begin van het project heeft Stichting Vluchteling bijdragen geplaatst over het project op haar websitc. Op di t moment staat
nog een artikel - zie bijlage 2 - over het project en het gebruik van de zonneoven door de Bhutanese vluchtelingen op de site. Daarbij is het logo van de Nationale Postcode Loterij geplaatst - het logo van de I oterij staat standaard op de openingspagina van de site. Er is twee maal een e-mail nieuwsbrief naar donateurs gestuurd waarin Stichting Vluchteling het zonneovenproject toelichtte. Uitcraard is daarin de fmanciering door de N IA.. genoemd. Mailing. In juni 2007 is eon paragraaf over het project opgenomen in de
mailing naar on ze achterban - oplage van 95.000. In de begeleidende folder riep Stichting Vluchteling de donateurs op de fototentoonstelling in science center NE:mo to bezoeken. Jaarverslag. Zowel het jaarverslag 2006 als 2007 gaat in op het zonne-
ovenproject voor de Bhutanese vluchtelingen. Hicrin wordt de bijdrage van de Nationale Postcode Lotcrij gcnocmd - deze komt terug bij de paragraaf over de loterij in beide jaarverslag-en.
Verantwoord ` Groene'
pan iet
Ntils,vo
n Nemo °G
o ..c)
Kinderen bakten gisteren verantwoorde pannenkoeken in Nemo. De tekkernijen werden immers gebakken op een zonMETRO neoven. De uitnodiging was van Stichting Vluchteling en de internationale vtuchtetingenorganisatie UNHCR.
19
7nrmonvol
,o•t
N.Tr,r1:711
In mei 2006 bracht de directeur van Stichting Vluchteling en een medewerker een bezoek aan Vajra Nepal om zich over de vorderingen van het project ter plekke to in form eren. In okt.ober dat jaar volgde eon tweede bezoek van eon projectmedewerker en de persvoorlichter. Dit leidde in Nederland tot. publiciteit over het project, onder meer in het Brabants Dagblad en, enkele keren, in In Gesprek, het blad van de Protestantse Vrouwenorganisatie. In maart 2008 brachten vier medewerkers van de Nationale Postcode LoLcrij onder begeleiding van Stichting Vluchteling een veldbezoek aan drie Bhutanese vluchtelingenkampen in Nepal. Hier maakten zij kennis met de bouw, di stributie en het. gebruik van de ovens en ontmoetten zij vluchtelingen die dagelijks op de zonneoven koken. Zij reisden samen met twee medewerkers van T NO die een warmtebatterij ontwikkelen. De zonneoven laadt de warmtebatterij op waarna de batterij energie levert voor een lamp die in de avonduren brand t.. Op di t. moment wcrkt T NO aan do on twikkeling van een prototype.
Het zonneovenproject van Stichting Vluchteling en U NI-ICR is uitvocrig be-
licht in People, Planet Profit (juli - augustus 2007), het magazine IS van het ministerie van Buitenlandse Zaken (31 december 2007) en do Nederlandsen Engelstalige Ode (januari - februari 2008). Tevens verscheen eon groot. interview met Tineke Ceelen, directeur Stichting Vluchteling, in Financial Times (2 februari 2008). Alle uitgaven maakten voor hun beeldmateriaal gebruik van foto's van Chris de Bode. Tijdens de opening van de fototentoonstelling in science center N EMO was de belangstelling van de pers, vooral van persfotografen, ruim. Er versche-
20
nen publicaties in Energie Nederland, De Telegraaf, Reformatorisch Dagblad, Metro, Echo (Amsterdam), ook is op websites van een groot aantal dagbladen ruim aandacht besteed aan de opening van het zonnelab. AD Utrechts Nieuwsblad en kopbladen, 28 juni 2006, meldde dat Vajra foundation-oprichter, Maarten Olthof, bijna een miljoen euro van Stich Ling Vluchteling heeft ontvangen voor uitvoering van het grootste zonneovenproject ter wereld: de bouw en distributie van de paraholische zonneoven in Nepal.
Bosse)/ nict Ian der brancillout
at
Het planten van bomen in de tropen begint gewenste vorrnen aan to nemen. I ijd voor de volgende vraag. Hoe voorkom jeclat doze CO2consumerende wondertjes niet vroegtijdig worden omgehakt orn als brandhout le dienen? Hout verbranden is in de tropen nu eenmaal de manier om eten mee to koken. iaarlijks verdwijnt vijf-tien miljoen hectare bos. Bijna de helft daarvan dient als branclstof. vernmelde d e nicest uiteenlop • nde projecten en producten die moeten voorkomen dat ook de compensatiebossen straits niet als vuurtje onder kookpotten verdwijnen.
Forse vermindering uitstoot kooldioxide sin mac weir. ig otel .fido. ii: II would mus him awing, l o aaninor Soul net le/ken net bahuip van aanfinenerme rain here. /Angel, bolls miner...sr isewu.kmg sneak! het "ronticla.ken'usomogInk. 5/doom.. unmet, evencens one podi.a. in. Ecn eau. tau 1 , 11del g1111,!1; 11711. si0116101ClitntrIbt we goad en sew:inati3 atetnutk VIII ken solar woke: op Lud yvis nes actin sok on tlianathout met on tot Fe en ter er ounghtenpon /Oct let not oo de govenoe olnamc van Or a 0. unmet, o sle aag 11,truss:int sulk Isobar der !evert am cc beprolUng van de unecon van Toeckentng Ineeikasgag en alhankelsk var het II se mt. "X114.1 Or van het mininkte hem. Sinkentlk, on 1.1/ 1:411 . (i een lfitionland huge,
1.„ tosegi..ko V•. 1
. ot w d. A:ad:job:m.1. .. ....a is abapp.lifi. hal.. a I. 111 . 1. 14.........., .11. '.:COJe ohm...Ls:oaks., _
1
le
11“11 001 h.111 • og;
wt,10 •1 Jan het acitnindr... van &mg heal. Ito VC, /A1011 kaliirk mince 'TM kilo C.0a . vatatoot pet 1:101 widen swimmer, Pa: Lin tek: askostigc enndisica oplopen Inl 1100 kilo. Non scholfing 7' milord :rerun - een dot de van de wereldhewsiksote- motets Sid dr hoseiding van dr wornac 1114.11 ihd gehruik van ;1011:1 of laintakool Zij lever. utter:soul eel aliemad gchnelan Inlet ale won swervitedig schen,. AI nun alsehts cen kwart van hen air, .,Ilakelce op de smor O. den ono Jat al and ccn iota), he spring vat 100 101 :011 OpICYCIC11. Tit vogelfiking Cr dad:m.1 ;mar in to:331 270 milinen aim
sec: v.. .. .0,3n 0
vona Lobos:, I, once mn do alino•ABas h1.1,3
• A, te !No, yen. in wa•krorg Neb. ream:- •: woo tti onkok hie:deo/en fenseeio, lil,' pre.,.
Chris de Bode
Zonneoven
PRAM LOGGER
Ka r
Eon hrepnring 1.2 ontljecn liter pc trainum of 000tan haul. Oat to Jr 14. 111SI ale rind 2007 ye'. .30.0fin vluelfielinger. In Nepal purl kn. ken op milonoserundeluko .11110 oven, lie Joint kfireehtse otich fing N'atta mrgi wok Mull ovens es: Is datums, Or &Oven& knight helot..•Teen van sk• grnotatc Nome ovenprouoier.ta. world SlichtfitIO vkint nerd on beNuts. Relight door dr 17trenhochnolou Maarlen Olthof. Von) no Wuchte lingenkamp to t M.1 . Neiki7 gong Vain: el corder on tuck none era
21
lumen nesuergt Nepal ea'n hondseddukcend aluchtelmgen vonwego hen Nepalese wortelo ail hot koninkeijk Bhuveloaocl aiin Beandliodt is nouvischiks to wnden in do repro waa s de vluchtelin• sun Iowan. 3Pdat vluchtelnagenefigarnsatie LtNHCR kerostne to Lusclukkong Stride lit. tosancbtOf - B0000 liter per week. Ore de ruheuschade danivan aan to Palusen. began de Nedefiendse Slig hting Vluchtenne doe
guidon her warden De heralding van eon tradAionele anaoloild von rijat. !inten en worn*, kost 55 minutes. Twee gebnnen delen een ZOnnekOkes. Ze known usk een homiest sfitgentokt orn feeds tosonekto maultfiden on 'Nairn to 1100000 DP token is alIeen Be5Chikt Woof gebruik in uitges p roken Ionnine repuis In Nepal 1, 1,71idde:S 0101 er
at 2500 znnnekokers in debunk. en =tauten nerfigdo,tend mon-
www.wlamoulmg.vgg
FT .corn
Zonne-ovens voor Nepal
-KAM
Feature: Sunny side up IIZJZO III erns Nieto, 'e Lott tustan yt rolventy P 2100 RP ne Keto ne., Retmar y iSKIISVe n,..,,cr, ,ni ,or..1,or Zysetoo f:r,,ot w hi cn „,kz ,r(Lornedren et oliksrz:z1 ,:t i,...teel s'emny eteo, Relished up for those shirty concave Cowls aot neither nersesil nor speemage roe, are solar cookers. whose eurnimormooatee howls Moos the son's lays on to A <”,,,laiip eel mounted or a frame at its coerce You have te reposton the Ms, every se nflen Peonrdine In Om position ol the syd y • and hope II 1100501 cloud over Me b y generating temperate...of eh:112001 . min of rice ran he cooked inPC olimdr, and war., boiled dor punfrcalton or othenwsel tiA lust BO
These sow p ewees ton Is, racist 00far bars us the Na p oleons era In the p ast two dements: become proven Imols for fuelless reokrnu ru relt.gite ttarrips HI em the world in Nepal. the Nuileeloods Re f ugee Foundalon OMR) has disInbuted ...Ill hamlet., cookers among the 102000 ethee Noodle., whe lOst lihutioletin po yernrnehl copreee.d" Ire lecpos Funded by Renate donalrons. the government And M O inAintry'h Natmna, Postcode I eleg y. the NPR has p lo pohed 020.000 Mo Seven throb., GAMpS N1.11.1 rou.on OfM*91; GOoker 5 shaiod every two lan,Iies. uch ,le each family also recewas pool. and a 0.00000 da, C.S.e. to seep keel calm heed,' dtr Y ttghl boom ISO? hove
tlidocou people swOdh nood'eumtng fires' Gong solar not p rese rve p recious feel supplies bat OAS down 01111100 pchininn, rodyoing damage to so...v.'s, awn I,, hihno rd ISo rnildron s o apoed to their backs. bO n td mator fur my tea Co a so.' coose , fleece, e t 1 he Hoginetesseil 14141 Or, Net.1 " p h
wellsaccepted
the
when I heed in I in.." says 1 ineko Geown si g nals are vAt the cookers have been
T o e assembl y o f the Cookers r.aant Are Shipprol hop , C100100 4.1Gal employ ment. and thee hotness o pecalton prevents the 0.005w, duffing bank id Pons and rOOTS., whose 'en.mt 10011110 01111.011”. hum Ihe hod and can souse landslides I I. GIGO. when: Netl operates comong programmes for refugees from Sedan's Dieter mtnfleg. women no long01 nave to gal Iowan:I for firewood and p ot the m selves and the, children At no 01 yieu,n1 aSSOult or rare With a third 01 the wanes poptitame still cooking on open, fees Patrick Welton tho cm:AM, Caroller of Solos Conkershitenhorenat, 001100.101 more scope for solar coolong el the fuluiu pelorestamn in eastern Ke n ya, where only 511(1 cent 01 riascu lornst , 017100.S. neetls In to curio. doll wino/mime &soils° oviht.hCOn be etrnmatod lla mas, pat...Mahon 1hro.011 t0dm91 is still role The NRe s cow looking mo o methol ol slorirol OOr,ll0 p
haunt., Okhol toont 700400Vel son Or °nap,'II,: bue0,, be Vohling V.kna beget...at ern :orneovnoo,nrc vooi rtuchtelmur Ir. Neon' o—o Yur, BRAM LOGGER
Fon hominnny, mdoler hier lie 'edema et ri OFF hill beet 1101 II de whist all eiret 200: let n laehilk• themnd viechtclineen tn NctuE gnu: Loken indievriendeli:kr 7.01111C01,11, mint:hog %M. sorer S eer 7,endlit. vend oy ensen ndournteede &mem
see wchlrreen wet de Brom.. moneesenprotroten teener-old_
StaratingVamt werd 1997GwO blref ht.m . bhdouO bah don. Maarlani Mho: Oho: eon yhichte 1110:Ohkohlp lo OtheNepal emu Vreet Al tenter op vock on, cen Sehow owner ...au kolper Dar Ittlde eel to toniimoten Vat aluminum Notion do' til MI snort whorl:An' ...my Aut. gr,hiwon hordl grthin. &id Onalicht lege. ero Anokpari to. ytraahl Ihr worth oy op,trwArm41 ICA tweehondeet ecru. Ott mar weed bekrn dal Vibra
energ y oenerateO by the 00000/5 to
kk ergy
if fT.°
t`r.Ir
:
hhho err nuildbr: cure km, van sharing Vlueldellog on: het tom ensit win to paidwr. Olthot: huVOlbradubend rtienyen
kitten om met demon. out teem. mom d o men o p downs: tt" women. 1,1 NI C• 11 .11 dogma wamt }let velmnde promo eon stole hoe Vidra hnewvan ern school to Nepal de vol ',egret:aeon. elmititan We /mon
www.vutroot
•
. Iwo ,
node, Oaann hoof isn vOn ono, onRooks Dal ts own soon so van de :on nlee voo hookEtoo bsosngt roondoliple van hoken mot% aro Otitis p Vhschrefing onSsonovn von zonneovem bovoOOno op wipe len Sokol.
WOW. GASAANUCIWrid 42•00001.11110RO EthoLtho/i.FrAohl otrohouttsh MOOKOvEre..0 ONIVA14001
F 70NNEOVEN 140001 GE
Bhutanese vluchtelingen in Nepal hebben een nieuwe manier om maalhden te bereiden. zonder houtimp, F luchtvervuiling of gezondheidsklachten-de zonneoven. 000R MARGO VISSGMER FOTCOS: CHRIS DE BODE
I. ROODIONINVUURbEidOOTWOhitutArhwout ethoodbelhei auchhorbootborRYGOOKOMEND PhOhtElOON0NONMEMIGEtthOfho Of thIblEOVEN
wiseregneoweee
22
5.6. UNHf
U NIICR, Hoge Commissaris van de Verenigde Naties voor Vluchtelingen, vernieldt op de website www.unhcr.org de uitreiking van de cheque van de Nationale Postcode Loterij aan directeur Anne Willem Bijleveld bijlage 3. Eveneens gaat de site in op de uitvoering van het zonneovenproject in de vluchtelingenkampen - zij bijlage 4. Ook in het UNIICR Global Report 2006, pagina 50, ging UNHCli in op het zonneovenproject in Nepal en de financiering- ervan door de Nationale Postcode Loterij - zie bijlage 5. ; Het besluit van Stichting Vluchteling om voor de communicatie samen to werken met science center N EMO is, zeker achteraf bezien, een gouden greep geweest. Honderden kinderen hebben in de zomer maanden 2007 geleerd hoe de zonneoven in de praktijk werkt en met de toepassing van zonne-energie op de zonneoven eten bereid. Duizenden NEmo-bezoekers hebben kennis gemaakt met de werking van zonne-energie en de betekenis ervan voor het. terugdringen van het opwarmen van de aarde. In de brochure en folder hebben zij allcs thuis nog cons kunnen nalezen. Daarmee is een belangrijk communicatiedoel van het project bereikt. Donateurs van Stichting Vluchteling hebben schriftelijke informatie over het zonneovenproject ontvangen en iedereen kan op de website van Stichting Vluchteling het een en ander vinden over het project.
23
24
nnn•n•=- Pa
De verantwoording. 6.1. Financieel overzicht. Bedragen in euro
Het project in Nepal 3
Herziene begroting
Trainingssessies en trainingsmateriaal Opzet van nicuwe werkplaatsen Productie en transport van zonneovens en hooikisten Begeleiclingskosten Vajra Nepal
Realisatie
20.489
18.633
31.426
27.305
785.863
796.717
Totalen realisatie
36.324 35.109
Indireete kosten
45.898
Beget eidingskosten Vjara Nederland en aecoun tan tskosten INZ111:11i.1(..
25
40.100
Nt•pril i)f • F• rrp' 11 ():1;j .11.0. ,
Len V001 . ( I C
imar
voor Cl.:111311,1111CZI: IV in NedurIn lid .1? ..11t1 .1 n"111:C.:()Z1;1. VV;)01 . 1)U Ntl...1)ting
: van 1)0 pmk , (.. 1. was (. 1 . 1:1 in
43.455
nnri
luc..htel mg
920.000
961.321
500
411
7.500
6.664
20.000
23.042
Veldbezoek fotograaf Chris de Bode
1.500
1.450
Vouchers science center NEMO voor het werven van donateurmachtiginghouders.
5.000
4.680
34.500
36.247
Subtotaal
961.321
De communica tie in Nederland
Deelname ecomanifestatie Eva Lanxmeer Folder en brochure Koken op de Z071
Bijdrage zonnelab science center Ni.:MO
Subtotaal
36.247 997.568
Totaal
6.2. Financiering programma in Nepal. De totale uitgaven kwamen uit op € 961.321. De Nationale Postcode Loterij droeg € 720.000 bij en Stichting Vluchteling€ 240.100. Vajra Nederland nam het saldotekort vane 1.221 voor haar rekening. De financiöle rapportage van Vajra is goedgekeurd door een gecertificeerde onafhankelijke accountant. 6.3. Financiering communicatie in Nederland. De totale uitgaven bedroegen € 36.247. Deze kwamen geheel voor rekening van Stichting Vluchteling. De financiering hiervan is verwerkt in de jaarrekening van Stichting Vluchteling over 2007. Voor de jaarrekening is een goedkeurende accountantsverklaring afgegeven.
Om het effect van de telemarketmg van Stichting Vluchteling, voorjaarlzomer 2007. to verhogen. hood S p oilt mg Vluchteling nieuwe machtiginghouders cen voucher aan waarmee vjj gratis toegang hadden tot science center NEMO gedurende de periode van het zonnelab.
26
Het zonneovenproject Stop de houtkap, bouw een zonneoven is zeer geslaagd. Het geldt zowel de uitvoering van het project in de vluchtelingenkampen als van de cornmunicatie in Nederland. De Bhutanese vluchtelingen zijn bijzonder ingenomen met de voordelen die koken op de zon hen biedt. Tegelijkertijd zien zij meer dan voorheen de betekenis van een goeci beheer van milieu en natuur en zijn zij in hun dagelijks Leven meer alert op de gevolgen van bun doen en laten voor het milieu.
In Nederland bleek de voorlichting over de zonneoven aan te slaan. Het blijkt onder meer uit de verzoeken die binnenkomen over interesse in de werking en het aanschaffen van de zonneoven. In 2007 sloot Stichting Vluchteling een samenwerkingsovereenkomst met TN(), gericht op innovaties op het terrein van hulp aan vluchtelingen. In dit kader doet TN°, waarvoor zij in maart 2008 veldwerk deed in de vluchtelingenkampen, onderzoek naar mogelijkheden om de zonneoven in te zetten voor het opladen van een warmtebatterij. De batterij zou vervolgens 's avonds energie kunnen leveren voor verlichting. In 2008 zet Stichting Vluchteling het project voort onder meer om de mogelijkheden van de waimtebatterij in de praktijk te onderzoeken.
27
Het zou goed zijn als er geld beschikbaar zou komen om onderzoek te doen naar voi men van encrgieopwckking- voor vluchtelingcn en ontheemden die geen of slechts cen geringe aanslag doen op natuur en milieu. Stichting Vluchteling ziet het als een belang-rijke opdracht om bekendheid te geven aan het welslagen van het grootste zonneovenproject ter wereld ten einde anderen op idecen te brengen. Mede namens alle be,L,Tunstigden. in Nepal zijn wij de Nationale Postcode Loterij dankbaar voor haar bijdrage aan het project
28
'ow
10.000 kwetsbare Bhutanese vluchtelingen dakloos na brand
AM,
21/03/2008 Meer dan 1300 van de 1500 hutjes in het Bhutanese vluchtelingenkamp Goldhap in het oosten van Nepal werden enkele weken geleden verwoest door een hevige brand. Zeven vluchtelingen raakten gewond, vvonderwel kwam niemand bij de brand om het leven. Wel zijn meer dan 10.000 vluchtelingen direct getroffen. De door Stichting Vluchteling geflnancierde zonneovens in het kamp zijn bijna allemaal onbruikbaar geworden.
.11111.,
Twee medewerkers van Stichting Vluchteling waren deze week in het verbrande Goldhap. "Het kamp is totaal verwoest, er is helemaal niks meer van over.", vertelt Tirsa Hofstee van Stichting Vluchteling. "De vluchtelingen leven in erbarmelijke omstandigheden, hebben niet meer dan een plastic zeil om onder te slapen. De mensen zijn ontzettend kwetsbaar in een vluchtelingenkamp. De bamboehutjes stonden allemaal dicht op elkaar, waardoor de brand zich snel kon verspreiden. Het is echt verschrikkelijk om te zien dat deze mensen voor de tweede keer in hun leven alles zijn kwijtgeraakt." Goldhap is ontstaan in 1992 en is een van de zeven Bhutanese vluchtelingenkampen in Nepal, waar in totaal zo'n 107.000 vluchtelingen wonen. Stichting Vluchteling heeft er de afgelopen jaren voor gezorgd dat 85.000 Bhutanezen in de zeven kampen kunnen koken op zonneovens. Stichting Vluchteling bekijkt samen met Stichting Vajra, de uitvoerende partner, hoe de verwoeste zonneovens vervangen kunnen worden voor nieuwe zonnekokers.
n
29
Innovatief project In Nepal: koken op tonne-energiel Sticnling Vluc:rtollng steunt it Nepal con innovatof projoo*. waa,bij 3nJtarese vluchtelinger koken cc zonno-energic. Do vluertolingen krijgen daarvoor con zogenoorroc zorroover. con KOOKI0eSiel er uitzict als eon onormo satoilietsc..hute l yvaarrreo je kunt Ko en zorcer petroleum. hoot of koion le good J:kon. Dus goer houlkap moo', geon gittige dampen en v1Jchtelingor hoover goon crandstoi meet to kocon voor net koK:on. Dal s 'p eter voo' he! milieu On p eter voor de vluehtallndon. Na ocr k0110 .vairing kunnon zo fi si klaarmaken ln s echts 20 minuten or cieron or aarci appols koken zOnder water.
groolste doe' van do bovolking van Nepal kook? o p nout. In :otaal korrt 80 var do ver p rukto crergie u i t do Passer. En door do gestage bevolkings p roei word1 dat alleon clear meet vvaardoor or vocal cos not erase verdw jni. fiat eindresultaat is cat Nepal ben an do snelfril onl'aosserde larcion ter woreld is geworder. HOot is schaars en peloleu in on
Koken under eon vergrootglas? 'Toon ik very ho1 oerst over de zonneoven nc-,orde, dacht ik dat hot eer scat vorgrootglas zou zijn", glimiacnt con var de vluchtolingon. ''lk was hooi boniouwd hoc net cr ing erUit zou zion", ve rtolt hi; .''En natJUrlij< vroeg i< me of of ik orop zou kUirler kOK011". Lin buurman was caar nogai scoot isch over. "Koker op do zon? lk ken me niet voorstellen dat net zou v,,erkon.` Nu stoat or voor hun bamcoe but eon zonneovon on koken ze er iedere Cag op. Ook de vlucitelirgon uit hot Beldangi kairp zijn erg onthousiast. "Ik pen al blij met heel
Zo werkt de zonneoven
tit . cning viuortei ng nriaa
Si
Nepalezen en vluchtelingen werken nice V Lcitelirgen ...Yukon zolf act moo on' ho zonnoovenproject lot eon succes tc makcn. Zo ziin or vlucntelirgen ocgoloid am trainingon te goven in hot geb%ik on orCerhoud var do zornoovens. Doze. zogenoundc 'rnotvators ! gaar, ook longs bij do gozirren orn to n
Veer het eerst zonnekoken ok voor blok wordon do glOC.Den hutton in hot Kane van zonnoovons oen symboli soh bodrag botalon veorzion. Do v uentelirgon motor group zonnekokers Komi ar ongoveor 1.75 ex° pc r gozin. Eon n hun nicuwo zonneovon oonalon cij not distributceontrJm. Nadat ze gorogistroorc zijn or hun bijd rage neabon betaald mogor ze hun over, moon or on Het is no con hoof karwei am hot gevaarto !mar do hutton le vervocren. zijn .vool 1 ..voe of Oho iamil l clod or nodig am de oven to tiller Ze doer) era voorzohtlg. Zo willen hut' over natuurlijk niet boschadgon nog voordal hij gocruki is. Oak Co ! hoo.kisten rr•oton nice. Sornmige vIt...ehterngon nebben con tots of hobbon or ocr kunreri Ieren on b ndon aenteroc. Sons nornon zo ook con nooikist rree year familio, hun buron of vricnden. Aan nJr lachende geziohten kun is zien dat cc blij zijn mot hun nieuwo aanwinster. Do groto luchtcl ngon zilvorkloGrige zonnoovons zior or troai ail voor cc bamboo hutton. Cn ze workon good. C. vcal waar o 'coot z o je vluentolingen rljsl. deal (eon scort groerte) of Kip kokon Er hot is nog lokkcr ook!
Het zonnekoken kent veel voordelen.
hot soarer van Domen on gronO. - hot tcri.,gdringor van landvorsehuivinger. Zondcr do .wortols var borncn die hot zard ...asthaJdor. scoelon tic hovi g o mcassonrogons hole stukk.en grond KUTler kokon wanneer arcore onergiobronnen nict aanwozig zijn - boscaron van we'k en ticl .:jo
32
Verhalen van vluchtelingen Voorlichter SJsanne Jonker reSde in oktobor 2006 met projectmedeoe rker Jan Ha p ra ken naar de Bhutanese vluchtelinpon Nepa en sprak met de n'cnser en lekende nun verha en op Lees hier de verhalen van Susanne
Help vluchteling on het milieu Nog veel vluchtelingerigoz Innen 'o,.aohten cc' hun zonneoven. Siour St cnting Vluchtoling via giro 999 on zorg ervoo (Jilt Bhutanese vluchtellngono]ders on hun kircerer in Nepal o p eon sohone err milieu bewuste manier kunnen koken. ONLINE DONEREN
klik bier 4/111, Stichting Vluchteling wcrkt samen Sti.chting Vhichrohing stedn1 in 0ost-Nep.7,1 de baivii en versp.roicii.r.vg van ro.11.1bovriende. 1 1'..ke zonneovons en het goven van voor4chti1/2(:,-. Norever aan Bhutanese viochteiwgen. Ditzonneover.project onda rdee, van de campaarl,c HIER en wordr onderstount door do Postcode Loter.I. Voor do prakti'sc.no tpityporini.:;-, van dit project vvenit Stichtlinig VLichteng sarnen met stichting iv/aka on do viluch,to.lirtger?organisatt'e van Ce Varunicide NariOG UNt-ICR.
• NATIONALEM •LOTERIJIM
UAJRA VOOR GOEDE DOELEN
UNHCR
En wat u kunt doen.
Den Haag
am,
33
I tel: 070-346 89 46 I
website:
Bijlage 3. http://www.unhcr.orginews/NEWS/43e3319d4.html
n T/TCODE n LOTERIJ n
NATION g%
TIONALE
Tr,'
LOTE
tl< .C•I &two., -I
•
NIr
1#116_,,Ot
EF7f15di
LiNHCR':s Director o Externa Relations Anne-Willem Bieveld receives a cheque for one million euro's f r om the Dulcl Postcode Loltery's managing director Ellen Damsma. CCl•-:11..../NHCITR.Beusker LENHCH News Stories
Dutch lottery helps refugees in Nepal combat global warming
AALSMEER, Netherlands, 3 Feb (UNHCR) — Global warming is a worldwide concern, whether for Bhutanese re fugees in Nepal .01' Dutch consumers in their homes. A unique project, launched in the Netherlands on Friday, is bringing these two groups and many others together to help meet the challenge. A special campaign supported by UNE 1CR and the Dutch Postcode Lottery (NPL). one of the refugee agency's main private-sector donors. is raising the question of where people can start doing something about global w •arming. The answer? Iere, in their own environment — whether the Netherlands, or any other place in the world. To demonstrate this, several organisations have developed financial support from the NPL to combat global projects warming and raise awareness in the Netherlands of the problem "All the participating organisations, v.ihether they deal with ecological, development. or humanitarian issues like UNF ICR, are joining forces to show that people can make a difference. whether its about saving energy in your home or planting trees in Africa,'' says Geert Wijnho yen. manager of the "Here.' campaign. 34
For UNF iCR, part of the solution to global warming lies in seven refugee camps in Nepal. where over 100,000 ethnic Nepali refugees sought refuge after their eviction from Bhutan in 1990. Together with its Dutch NC-'10 partner StichtinQ UNIICR is helping the refugees to build solar ovens so they no longer have to burn scarce wood for their cooKing. This project, to which the NFL contributes 720.000 euros, will help reduce deforestation, carbon dioxide emissions and the use of costly kerosene. Besides support for the joint project in Nepal. the NPL has given LJN1 1CR a contribution one million euros for use in any of its programmes. The announcement was made at a special meetin g of the NFL with its 50 bene f iciaries in Aalsmeer in the Netherlands. 'We are most gratef ul for the National Postcode Lottery's ongoing support to UNF ICR, which helps us to go on helping refugees around the world," Anne-Willem E3ijleveld. UNIICR's director o f external relations, said on receiving a symbolic cheque f rom the NPL's managing director Ellen Damsria. At the event. the NFL — the top private fundraiser for charity in the Netherlands — announced a total of 210 million euros in contributions to its beneftiaries. /M.
The UN refugee agency's partnership with the NFL started in 2003, when it first became a beneciary. The National Postcode Lottery also supports other organisations that help refugees and asylum seekers such as Sti&rting Viuchte.l'ing. the Dutch Council for Refugees, and the University Asylum Fund that assists student refugees and asylum seekers in the Netherlands. By aederk Kramers
Aalsmeer
35
Sunburn. A schoo boy learns how to cook a traditional Dutch pancake on a sniar cocker LINHCFVU. Varid.'erendonck UNHCF-1 News Store: Dutch children learn to cook dessert on solar cookers used in Nepal camps
AMSTERDAM, The Netherlands, July 5 (UN' ICA) — A group of Dutch schoolchildren visiting Amsterdam's Nerno Science Museum recently tried their hand at making traditional pancakes in solar cookers used by refugees in Nepal. The cookery class, which took place on Wednesday at the opening of an exhibit on the rooftop terrace o f the museum, was intended to raise awareness about the lives of refugees and the environmental problems they face. offered as part of an exhibit o f photographs on the eve of It World Climate Day from seven refugee camps in eastern Nepal which house more than 100,000 refugees originating from Bhutan. Museum staff showed the excited children how the cooker works and helped them make ported:1'es, a very sweet Dutch treat that looks like small pancakes. They are usually prepared in a special cast-iron or copper pan with several shallow indentations in the bottom, but the solar cookers seemed to work fine.
36
The refugees in Nepal have traditionally used kerosene provided by UN11C;R or cooking or gathered firewood "rpm areas surrounding the camps. But kerosene is expensive and its "un-ies cause health problems, while local villagers objected to detrestation by the refugees. The solar cookers, however, provide a much cheaper and more environmentally friendly way to prepare food. The UN refugee agency, Stichting Vibchte.l'ing (Netherlands Re"ugee Foundation) and the Vajra Foundation have teamed up to distribute these solar cookers in the Nepalese camps. The project in Nepal is f nanced by the Dutch Postcode Lottery, which has been supporting UN11CR's worldiwiide since 2002.
Stichting V/vchtehng worked with the Vajra. Foundation to develop the cookers, w. hich are now being largely produced in Nepal. UM 1CR and people involved in the project hope it can be extended to refugee camps in other countries. By Chario tte Vantherendorrck
BrDssels, 13el'gion7
37
Bijiage 5.
I
http://www.unhctorg/publ/PUB114666d25b0.pdf - pagina 50
I
Dutch National Postcode Lottery helps refugees in Nepal combat environmental degradation. The Dutcn Nationa' Postcode Lottery helps refugees in Nepal combat environmental degradation. Envi ronmental prob;ems exist throughout the world, but are often aggravated in and around refugee cam ps. Among the most significant problems associated with refugee-affected areas are defo restation, soil erosion, and de pletion and pollution of water resources. In Nepal. the presence o f more than 1CC,000 refugees in six camps has had a serious impact on the environment. The refugees have been cutting firewood for years, and this has become a source of tension with the local population. In 2006, thanks to funding from the Dutcn National Postcoce Lottery, UNHCR and its partner Strchting Wuchtehog (the Dutch Refugee Foundation) were able to launch a project to provide solar cookers worth EUR 720,000 to the refugees in Nepa , . After a succesful pilot phase, the project is now being launched in all the camps, witn the help of the Vajra Foundation, a local NGO. The use of solar cookers not only reduces
38
the number of trees cut down for firewood; it also reduces the use of costly kerosene and cuts carbon-dioxide emissions frorr the camps by 50 per cent. The cookers bring a more healthy, sustainable and economical manner of cooking and greater autonomy for the refugees.
Lottery gave UNHCR an unearmarKed contribution of EUR 1.3 million in 2006. The Office's partnersh-p with the Postcode Lottery started in 2003. Over the past three years, UNHCR has received more than EUR 5.5 million from the Postcode Lottery for its programmes worldwide. NNW
In addition to su pport for this innovative , o,nt project in Nepal, the Dutch National Postcode
