EFMI Food Barometer. Nederlandse supermarkten profiteren van conjunctuurherstel, maar markt blijft uitdagend

EFMI Food Barometer Nederlandse supermarkten ‘profiteren’ van conjunctuurherstel, maar markt blijft uitdagend

EFMI Business School | EFMI 2015-01 | april 2015

*

INTRODUCTIE

EFMI Food Barometer Een korte introductie EFMI Business School brengt de EFMI Food Barometer uit om de bedrijven die aangesloten zijn bij het EFMIbedrijfsledennetwerk periodiek te informeren over relevante ontwikkelingen in en rond de Nederlandse levensmiddelensector. De EFMI Food Barometer is een praktisch instrument dat de EFMI-leden snel en helder inzicht moet geven in een aantal belangrijke kengetallen op drie niveaus: 1. Ontwikkelingen op economisch niveau 2. Ontwikkelingen op foodsector niveau 3. Ontwikkelingen op consumenten-/shopperniveau

1

4 2

FOODSECTOR (blz. 11)

3

CONSUMENT EN SHOPPER (blz. 22)

De EFMI Food Barometer wordt afgesloten met een ‘outlook’ van het EFMI op de ontwikkelingen in de komende periode. Door het gekozen bestandsformaat (PowerPoint en PDF), kunnen EFMI-leden de gepresenteerde grafieken op eenvoudige wijze verwerken in eigen rapportages en/of presentaties.

ECONOMIE (blz. 4)

EFMI OUTLOOK (blz. 30)

De EFMI Food Barometer verschijnt tweemaal per jaar. Voor u ligt de editie van april 2015.

2

*

INTRODUCTIE

EFMI Food Barometer Gehanteerde bronnen Bij het samenstellen van de EFMI Food Barometer zijn diverse bronnen gehanteerd: Deskresearch In het deskresearch zijn verschillende ontwikkelingen in kaart gebracht met behulp van externe bronnen, zoals het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), het Centraal Plan Bureau (CPB), het Internationaal Monetair Fonds (IMF), IRI en GfK.

EFMI Food Executive Monitor De EFMI Food Executive Monitor is een onderzoeksinstrument waarmee het EFMI periodiek de meningen en visies van directieleden en senior managers van handel en industrie in kaart brengt. De in deze editie van de EFMI Food Barometer gepresenteerde uitkomsten zijn afkomstig uit de meting van maart 2015 onder 93 food executives. EFMI Shopper Monitor De EFMI Shopper Monitor is een continu, online onderzoek onder in Nederland woonachtige personen van 18 jaar en ouder die binnen hun huishouden de meeste boodschappen doen. Elke maand wordt de monitor door 200 primaire shoppers ingevuld (n=2400 op jaarbasis). De respondenten vormen samen een representatieve steekproef van de Nederlandse primaire shoppers.

3

1

Economische ontwikkelingen Economische groei Verwachting Nederlandse economie

Producentenvertrouwen Inflatie Werkloosheid Samenvatting

EFMI Food Barometer (april 2015)

1 ECONOMISCHE ONTWIKKELINGEN

Economische groei CPB voorziet gestage economische groei van 1,7% voor 2015 8%

Sinds het vierde kwartaal van 2013 laat de Nederlandse economie weer een positief groeicijfer zien. Voor 2015 zullen de aantrekkende wereldhandel, de lagere koers van de euro en de lagere energieprijzen bijdragen aan verder herstel. De groei wordt in 2015 ook gedragen door een toename van de binnenlandse bestedingen. Voor 2015 en 2016 rekent het CPB op een economische groei van respectievelijk 1,7% en 1,8%.

2014-2016

6%

Q1-14

0,0%

Q2-14

1,1%

0%

Q3-14

1,0%

-2%

Q4-14

1,4%

2015*

1,7%

2016*

1,8%

4%

2%

De laatste drie kwartalen van 2014 groeide de NL-economie gemiddeld met circa 1,2% (t.o.v. zelfde periode een jaar eerder)

-4%

-6%

-8% Q1-00 Q1-01 Q1-02 Q1-03 Q1-04 Q1-05 Q1-06 Q1-07 Q1-08 Q1-09 Q1-10 Q1-11 Q1-12 Q1-13 Q1-14

* Raming Centraal Plan Bureau (CPB), maart 2015

Economische groei (BBP t.o.v. zelfde kwartaal een jaar eerder) Bronnen: Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en Centraal Plan Bureau (CPB), maart 2015

5


Verwachting Nederlandse economie Food executives eensgezind positief over ontwikkeling economie in 2015

verbetert (duidelijk) (+)

100

De ondervraagde food executives zijn eensgezind positief over de ontwikkeling van de Nederlandse economie in 2015. Maar liefst 91% van hen verwacht een verdere verbetering van het economisch tij. Het saldo optimisten versus pessimisten is in maart 2015 toegenomen tot +90.

90

80

75 60

70

63

40

37 30

20

3 verslechtert (duidelijk) (-)

0

-19

13%

Verbetert iets

78%

Blijft gelijk

8%

Verslechtert iets

1%

Verslechtert duidelijk

0%

In de EFMI Food Executive Monitor geven directieleden en senior managers van handel en industrie op een 5-puntsschaal hun verwachtingen ten aanzien van enkele economische, foodsector en consumentenontwikkelingen in het jaar 2015.

-20

-60

Verbetert duidelijk

TOELICHTING

-17

-40

Maart 2015 Verwachting food executives over ontwikkeling economie in 2015 (n=93)

-49

-52 -62

De food executives die een (duidelijke) verbetering verwachten beschouwen wij als ‘optimisten’. Degenen die een (duidelijke) verslechtering verwachten, beschouwen wij als ‘pessimisten’. Vervolgens berekenen we het saldo optimisten minus pessimisten. Een vergelijking van de metingen geeft een indicatie of de branche optimistischer of pessimistischer over de nabije toekomst is.

-80 sep-09 mrt-10 sep-10 mrt-11 sep-11 mrt-12 sep-12 mrt-13 sep-13 mrt-14 sep-14 mrt-15

Saldo verwachting food executives over ontwikkeling Nederlandse economie Bron: EFMI Food Executive Monitor, maart 2015

6


Producentenvertrouwen Producenten ingetogen positief over economisch klimaat

15

Het vertrouwen onder Nederlandse producenten in het algemeen is nog positief, maar laat de afgelopen drie maanden wel een lichte daling zien. In maart 2015 zijn de ondernemers vooral minder tevreden over hun eigen productie in de komende drie maanden. Over het aantal orders en de voorraad eindproduct is men wel positiever geworden. Het algemene producentenvertrouwen ligt in maart 2015 (+1,4) iets boven het twintigjarige gemiddelde (+0,4).

10

5

0

-5

-10

Het vertrouwen onder NL-producenten ligt in maart 2015 op 1,4

2014-2015 Jul-14

1,2

Aug-14

0,0

Sep-14

-0,2

Okt-14

2,0

Nov-14

2,4

Dec-14

3,4

Jan-15

2,8

Feb-15

2,0

Mrt-15

1,4

-15

-20

-25 jan-00 jan-01 jan-02 jan-03 jan-04 jan-05 jan-06 jan-07 jan-08 jan-09 jan-10 jan-11 jan-12 jan-13 jan-14 jan-15

Het producentenvertrouwen is opgebouwd uit beoordelingen van ondernemers uit diverse sectoren over hun orders en voorraden gereed product, alsmede de verwachte productie.

Producentenvertrouwen (saldo positieve en negatieve antwoorden) Bron: Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), maart 2015

7


Inflatie Inflatie gedaald tot laagste niveau sinds 1987

6%

Sinds de zomer van 2013 is de algemene inflatie in Nederland sterk gedaald van 3,1% (juli 2013) tot slechts 0,4% in maart 2015. Belangrijkste oorzaak van de recente daling is de lagere invoerprijs van energie (en de doorwerking daarvan in andere prijzen). Het CPB verwacht een inflatieniveau van -0,1% voor heel 2015. Die schatting is in lijn met het gemiddelde van het eurogebied volgens de meest recente raming van het CPB. De aantrekkende economische groei, het wegvallen van het dempende effect van de lagere olieprijs en de doorwerking van het programma van kwantitatieve verruiming van de ECB doen de inflatie naar verwachting stijgen tot 0,9% in 2016.

5%

4%

3%

2%

1%

0%

Het inflatiecijfer ligt in maart 2015 op 0,4%

-1% jan-00 jan-01 jan-02 jan-03 jan-04 jan-05 jan-06 jan-07 jan-08 jan-09 jan-10 jan-11 jan-12 jan-13 jan-14 jan-15

2014-2016 Jul-14

0,9%

Aug-14

1,0%

Sep-14

0,9%

Okt-14

1,1%

Nov-14

1,0%

Dec-14

0,7%

Jan-15

0,0%

Feb-15

0,2%

Mrt-15

0,4%

2015*

-0,1%

2016*

0,9%


Inflatie (prijsverandering in % t.o.v. dezelfde maand een jaar eerder) Bronnen: Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en Centraal Plan Bureau (CPB), april 2015

8


Werkloosheid Werkloosheid stabiliseert ondanks conjunctureel herstel

10%

Volgens de meest recente ramingen van het CPB zal de werkloosheid over heel 2015 uitkomen op 7,2%, wat overeenkomt met zo’n 645.000 Nederlanders. Hoewel de werkgelegenheid in de marktsector in 2015 met 1,2% groeit, vertaalt deze groei zich beperkt in een lagere werkloosheid. Oorzaak hiervan is de dalende werkgelegenheid in de zorgsector en bij de overheid, in combinatie met een stijgend arbeidsaanbod van met name vrouwen en 50-plussers.

9%

2014-2016 Jun-14

7,4%

8%

Jul-14

7,3%

7%

Aug-14

7,2%

Sep-14

7,1%

Okt-14

7,1%

Nov-14

7,1%

Dec-14

7,2%

3%

Jan-15

7,2%

2%

Feb-15

7,1%

1%

2015*

7,2%

2016*

7,0%

6%

De afgelopen maanden is de werkloosheid gedaald tot 7,1% in februari 2015

5% 4%

0% jan-03

jan-04

jan-05

jan-06

jan-07

jan-08

jan-09

jan-10

jan-11

jan-12

jan-13

jan-14

jan-15


Werkloosheid (in % van de beroepsbevolking, seizoensgecorrigeerd, ILO-definitie) Bronnen: Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en Centraal Plan Bureau (CPB), maart 2015

9


Samenvatting Economie  De laatste drie kwartalen van 2014 groeide de NL-economie gemiddeld met circa 1,2 procent (t.o.v. dezelfde periode een jaar eerder). Voor 2015 en 2016 rekent het CPB op een economische groei van respectievelijk 1,7 en 1,8 procent.  De food executives zijn eensgezind positief over de ontwikkeling van de economie. Het saldo optimisten versus pessimisten is in maart 2015 toegenomen tot maar liefst +90.  Het algemene vertrouwen onder Nederlandse producenten is positief en ligt in maart 2015 op +1,4. Wel is de index in de voorbije maanden licht gedaald.  Het aantal werkloze Nederlanders daalt sinds februari 2014. In de voorbije maanden is ondanks het conjuncturele herstel echter een stabilisering waarneembaar. Volgens de meest recente ramingen van het CPB zal de werkloosheid over heel 2015 uitkomen op 7,2 procent (2016: 7,0 procent).

Prognose economische ontwikkelingen

Economische groei (raming CPB)

Economische groei (verwachting food executives)

Prognose voor 2015

Ontwikkelingsrichting

1,7%



+90



TOELICHTING

Prijzen  Het algemene inflatieniveau is gedaald tot 0,4 procent in maart 2015. Belangrijkste oorzaak is de lagere invoerprijs van energie (en de doorwerking daarvan in andere prijzen). Het CPB verwacht een inflatieniveau van -0,1 procent voor heel 2015.

In de EFMI Food Executive Monitor geven directieleden en senior managers van handel en industrie op een 5-puntsschaal hun verwachtingen ten aanzien van enkele economische, foodsector en consumentenontwikkelingen in het jaar 2015. De food executives die een (duidelijke) verbetering verwachten beschouwen wij als ‘optimisten’. Degenen die een (duidelijke) verslechtering verwachten, beschouwen wij als ‘pessimisten’. Vervolgens berekenen we het saldo optimisten minus pessimisten. Een vergelijking van de metingen geeft een indicatie of de branche optimistischer of pessimistischer over de nabije toekomst is. Als de afwijking ten opzichte van de vorige maartmeting groter is dan 5 (+/-) dan wordt dit aangegeven met een ()- of ()-teken. Is de afwijking kleiner, dan is het een (=)-teken.

10

2

Foodsector ontwikkelingen Ontwikkeling Nederlandse foodbedrijven Omzetontwikkeling foodkanalen

Verwachte omzetgroei foodkanalen Omzetontwikkeling supermarkten Focus handel en industrie Investeringsbereidheid foodsector

Grondstof- en producentenprijzen Prijspeil supermarkten Promotiedruk supermarkten Samenvatting


2 FOODSECTOR ONTWIKKELINGEN

Ontwikkeling Nederlandse foodbedrijven Food executives optimistisch over ontwikkeling eigen bedrijf

80

De ondervraagde food executives zijn optimistisch over de ontwikkeling van hun eigen bedrijf. Maar liefst 76% van hen verwacht voor 2015 een hogere omzetgroei. Ook over de eigen concurrentiepositie is men enthousiast. De verwachtingen ten aanzien van de winstgroei zijn iets afgenomen ten opzichte van de vorige meting. 70 63

Maart 2015 Verwachting food executives over ontwikkeling eigen bedrijf in 2015 (n=93)


60

Winst- Omzet- Concurrentiegroei groei positie 47

40

20

Verbetert duidelijk

10%

25%

12%

Verbetert iets

44%

51%

57%

Blijft gelijk

39%

18%

25%

Verslechtert iets

6%

6%

6%


1%

0%

0%

verslechtert (duidelijk) (-)

TOELICHTING In de EFMI Food Executive Monitor geven directieleden en senior managers van handel en industrie op een 5-puntsschaal hun verwachtingen ten aanzien van enkele economische, foodsector en consumentenontwikkelingen in 2015.

0

De food executives die een (duidelijke) verbetering verwachten beschouwen wij als ‘optimisten’. Degenen die een (duidelijke) verslechtering verwachten, beschouwen wij als ‘pessimisten’. Vervolgens berekenen we het saldo optimisten minus pessimisten.


Concurrentiepositie Bron: EFMI Food Executive Monitor, maart 2015

Omzetgroei

Een vergelijking van de metingen geeft een indicatie of de branche optimistischer of pessimistischer over de nabije toekomst is.

Winstgroei

12


Omzetontwikkeling foodkanalen Omzetontwikkeling foodkanalen stabiliseert in 2014 De afgelopen jaren stonden met name de omzetten van speciaalzaken en foodservice onder druk. Supermarkten wisten daarentegen jaar-op-jaar omzetgroei te realiseren. In 2014 werd die trend door de stagnerende groei van de supermarktomzet doorbroken.

170

2013-2014 (t.o.v. zelfde kwartaal jaar eerder)

160 150

Supermarkten*

Speciaalzaken

Q1-13

4,2%

-2,9%

Q2-13

1,0%

-4,0%

Q3-13

1,7%

-1,4%

110

Q4-13

-0,7%

-0,3%

100

Q1-14

-1,5%

-0,4%

90

Q2-14

1,5%

1,6%

Q3-14

0,0%

0,2%

Q4-14

1,4%

-1,2%

140 130 120

80 70 2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

* Omzetontwikkeling o.b.v. IRI

Index omzetontwikkeling supermarkten (2000 = 100)* Index omzetontwikkeling speciaalzaken (2000 = 100) Index omzetontwikkeling foodservice (2000 = 100) Bronnen: Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), IRI en Foodstep-FSIN, maart 2015

13


Verwachte omzetgroei foodkanalen Food executives voorzien omzetgroei voor supermarkten en foodservice in 2015 Na jaren van teruglopende omzetten in foodservice, zijn de ondervraagde food executives optimistisch gestemd over 2015 en voorzien voor dit kanaal een (beperkte) omzetgroei van 1%. Ook het supermarktkanaal mag rekenen op een beter jaar, met een omzetgroei van 2%. Speciaalzaken moeten volgens de executives wederom rekening houden met een omzetdaling.

98

Speciaalzaken

Supermarkten

96

98

(indexcijfer t.o.v. 2014)

101

Foodservice

94

Maart 2015 Verwachting food executives over omzetontwikkeling foodkanalen in 2015 (n=93)

Speciaalzaken

Foodservice

Supermarkten

Index <97

24%

8%

0%

Index 97-99

39%

16%

2%

Index 100-102

28%

40%

77%

Index >102

9%

36%

21%

102

100

102

104

Verwachtingen food executives over ontwikkeling verschillende foodkanalen in 2015 Bron: EFMI Food Executive Monitor, maart 2015

14


Omzetontwikkeling supermarkten Omzetgroei in 2015 tot dusverre hoger dan in de voorbije twee jaar 40

In 2014 stonden de volumes bij supermarkten onder druk. Na een sterk laatste kwartaal werd door IRI uiteindelijk een omzetgroei van 0,3% gerapporteerd over heel 2014. De positieve ontwikkeling die eind 2014 werd ingezet zet vooralsnog ook in 2015 door. IRI rapporteert over de eerste dertien weken van dit jaar een omzetplus van 2,5%. Die omzetplus wordt voornamelijk aangedreven door volumegroei.

35

30%

30

30,5

25

20

35%

22,7

24,1

25,4

26,1

26,1

26,1

27,4

31,3

32,1

33,0

33,7

34,2

34,3 25%

28,7

2,5% 20%

10%

6,2%

2,5% 2,6% 2,8% 1,8% 1,9%

0,1% 0,1%

0,3%

0

0%

-5% 2002

(t/m week 12)

5%

4,6% 4,8%

5

2001

1,6%

6,5%

5,4% 2,8%

2000

(t/m week 13)

15%

15

10

Cumulatieve omzetgroei in 2015

2003

2004

2005

2006

Supermarktomzet (x 1 mrd euro)**

2007

2008 2009* 2010

2011

2012

2013

2014

*2009 is o.b.v. 52 weken **Omzetcijfers o.b.v. IRI

Omzetgroei supermarkten (%)**

Bronnen: IRI, GfK Panel Services en EFMI Business School, maart 2015

15


Focus handel en industrie Handel en industrie focussen in 2015 op omzetgroei

focus op omzetgroei (+)

40

Na enkele jaren waarin de focus van zowel handel als industrie voornamelijk op kostenbesparing lag, geven de food executives voor 2015 aan zich meer te richten op omzetgroei. Deze trend ligt in lijn met de algemene economische ontwikkeling en zien we ook terug in de investeringsbereidheid (zie volgende pagina). 29

30

23

20

Focus handel Focus industrie

Duidelijke focus op kostenbesparing Lichte focus op kostenbesparing Focus ongeveer gelijk Lichte focus op omzetgroei Duidelijke focus op omzetgroei

10 0

focus op kostenbesparing (-)

Maart 2015 Verwachting food executives over focus handel en industrie in 2015 (n=93)

-10

-20 -30

7%

10%

15%

15%

27%

27%

38%

36%

13%

12%


-40 -50 sep-09 mrt-10 sep-10 mrt-11 sep-11 mrt-12 sep-12 mrt-13 sep-13 mrt-14 sep-14 mrt-15

Saldo verwachting NL food executives over focus handel Saldo verwachting NL food executives over focus industrie Bron: EFMI Food Executive Monitor, maart 2015

Een (duidelijke) focus op omzetgroei beschouwen wij als ‘optimistisch’. Een (duidelijke) focus op kostenbesparing als ‘pessimistisch’. Een vergelijking van de metingen geeft een indicatie of de branche optimistischer of pessimistischer over de nabije toekomst is.

16


Investeringsbereidheid foodsector Food executives tonen een toenemende investeringsbereidheid 60

In de meest recente meting constateren we een toename van de investeringsbereidheid onder food executives. Vooral de intentie om te investeren in productinnovatie en nieuw midden en hoger kader personeel is fors toegenomen.

+56 50

+53

+52 +48 +43


40

+42 +35

30

+37 +32

+30

+34

+27 20

verslechtert (duidelijk) (-)

10

Maart 2015 Verwachtingen food executives over investeringsbereidheid eigen bedrijf in 2015 (n=93) Saldo optimisten vs. pessimisten

Mrt-14

Mrt-15

Nieuw midden en hoger kader personeel

+11

+34

Kennis en vaardigheden hoger kader personeel

+47

+56

Procesinnovatie

+53

+62

Productinnovatie

+56

+75

Marketing

+45

+51


0


De food executives die een (duidelijke) verbetering verwachten beschouwen wij als ‘optimisten’. Degenen die een (duidelijke) verslechtering verwachten, beschouwen wij als ‘pessimisten’. Vervolgens berekenen we het saldo optimisten minus pessimisten. Een vergelijking van de metingen geeft een indicatie of de branche optimistischer of pessimistischer over de nabije toekomst is.

Saldo verwachting food executives over investeringsbereidheid Bron: EFMI Food Executive Monitor, maart 2015

17


Grondstof- en producentenprijzen Grondstof- en producentenprijzen vertonen op korte termijn een dalende trend 240

De grondstofprijzen van voeding en dranken ontwikkelen zich verre van stabiel. Deze prijzen hebben ten opzichte van vorig jaar een forse daling doorgemaakt. Ook de producentenprijzen (binnen Nederland) zijn in het afgelopen jaar afgenomen: in februari 2015 liggen deze circa 4,0% lager dan in dezelfde maand een jaar eerder. De volatiliteit van de prijzen blijft een uitdaging voor bedrijven in de foodsector.

2014-2015 (index 2005 = 100)

220

Grondstofprijzen in feb-15 14,4% lager dan in feb-14

200 180 160 140 120 100

Producentenprijzen in feb-15 4,0% lager dan in feb-14

80

Grondstofprijzen Producentenvoeding & prijzen dranken Jul-14

173,3

138,9

Aug-14

168,4

137,5

Sep-14

160,3

136,6

Okt-14

159,1

135,1

Nov-14

160,0

134,0

Dec-14

159,2

133,4

Jan-15

154,9

132,5

Feb-15

149,8

133,7

60 jan-00 jan-01 jan-02 jan-03 jan-04 jan-05 jan-06 jan-07 jan-08 jan-09 jan-10 jan-11 jan-12 jan-13 jan-14 jan-15

Grondstofprijsindex voeding en dranken: o.a. granen, plantaardige oliën, vlees, vis, suiker, bananen, sinaasappels, koffie, cacao en thee (2005 = 100)

Producentenprijzen voedingsmiddelenindustrie (2005 = 100) Bronnen: Internationaal Monetair Fonds (via Index Mundi) en Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), maart 2015

18


Prijspeil supermarkten Supermarktprijspeil in januari 2015 half procent lager dan een jaar eerder Hiervoor werd al duidelijk dat de algemene inflatie zich in Nederland momenteel rond het nulpunt beweegt. In de supermarktsector is zelfs een lichte deflatie zichtbaar; het supermarktprijspeil lag in januari 2015 circa een half procent lager dan in januari 2014. Vooralsnog laten de cijfers van februari 2015 weer een lichte stijging zien.

2014-2015 (index sep-2003 = 100)

Supermarktprijspeil lag in jan-15 0,5% lager dan in jan-14

Bronnen: Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en EFMI Business School, maart 2015

Supermarkt prijspeil

Prijspeil overig

Jul-14

112,3

121,5

Aug-14

111,9

121,5

Sep-14

111,5

121,5

Okt-14

111,6

121,3

Nov-14

111,5

120,5

Dec-14

111,8

120,2

Jan-15

111,1

119,1

Feb-15

112,4

119,6

19


Promotiedruk supermarkten Food executives verdeeld over de ontwikkeling van de promotiedruk in 2015 24% 22%

De promotiedruk is in 2014 met 0,6 procentpunt afgenomen tot 19,3%. Deze daling lijkt in 2015 niet door te zetten: in de eerste acht weken van dit jaar zien we weer een toename van de promotiedruk met 1 procentpunt ten opzichte van dezelfde periode in 2014. De food executives zijn verdeeld over de verdere ontwikkeling van de promotiedruk.

20%

19,9% 18%

17,1%

16%

20,0% 19,0%

17,7% 16,7%

15,6%

14% 12%

19,3%

13,3%

10% 8%

Maart 2015 Verwachting food executives over ontwikkeling promotiedruk in 2015 (n=93) Neemt duidelijk toe

3%

Neemt iets toe

34%

Blijft gelijk

28%

Neemt iets af

31%

Neemt duidelijk af

4%

6% TOELICHTING

4%

In de EFMI Food Executive Monitor geven directieleden en senior managers van handel en industrie op een 5puntsschaal hun verwachtingen ten aanzien van enkele economische, foodsector en consumentenontwikkelingen voor het jaar 2015.

2% 0% 2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

YTD 2014 YTD 2015 (t/m P2) (t/m P2)

Promotiedruk (excl. vers en incl. zuivel en K&K maaltijden) Bronnen: IRI en EFMI Food Executive Monitor, maart 2015

20


Samenvatting Prestaties foodbedrijven  Supermarkten konden in 2014 slechts een beperkte omzetgroei van 0,3 procent rapporteren. De eerste dertien weken van 2015 laten volgens IRI een positieve omzetontwikkeling zien. Deze omzetplus van 2,5 procent wordt vooral veroorzaakt door volumegroei.  Voor heel 2015 verwachten de food executives een omzetgroei van 2 procent voor de supermarkten.  De food executives zijn optimistisch over de omzetgroei en concurrentiepositie van hun eigen bedrijf. Over de winstgroei is men iets minder enthousiast.

Focus en investeringsbereidheid  Na enkele jaren waarin de focus van zowel handel als industrie voornamelijk op kostenbesparing lag, geven de food executives voor 2015 aan zich meer te richten op omzetgroei.  De investeringsbereidheid bij foodbedrijven is groot, sinds de meting van maart 2014 is deze toegenomen van +42 naar +56.

Prijs en promotie  De supermarktprijzen lagen in januari van dit jaar 0,5 procent lager dan in januari 2014. De februari-cijfers tonen een lichte stijging.  Hoewel de promotiedruk in 2014 terugliep naar 19,3 procent, laten de eerste acht weken van 2015 weer een toename zien. De food executives zijn verdeeld over de verdere ontwikkeling.

Prognose ontwikkelingen in foodsector

Omzetontwikkeling supermarkten

Prognose voor 2015


2%



+60

=

+56



(verwachting food executives)

Performance van eigen food bedrijf (verwachting food executives)

Investeringsbereidheid eigen food bedrijf (verwachting food executives)

TOELICHTING In de EFMI Food Executive Monitor geven directieleden en senior managers van handel en industrie op een 5-puntsschaal hun verwachtingen ten aanzien van enkele economische, foodsector en consumentenontwikkelingen in het jaar 2015. De food executives die een (duidelijke) verbetering verwachten beschouwen wij als ‘optimisten’. Degenen die een (duidelijke) verslechtering verwachten, beschouwen wij als ‘pessimisten’. Vervolgens berekenen we het saldo optimisten minus pessimisten. Een vergelijking van de metingen geeft een indicatie of de branche optimistischer of pessimistischer over de nabije toekomst is. Als de afwijking ten opzichte van de vorige maartmeting groter is dan 5 (+/-) dan wordt dit aangegeven met een ()- of ()-teken. Is de afwijking kleiner, dan is het een (=)-teken.

21

3

Consumenten- en shopperontwikkelingen Consumentenvertrouwen Verwachting consumentenvertrouwen

Consumptieve bestedingen Koopkrachtontwikkeling Waarde- en voordeelgevoeligheid Prijsbeleving

Samenvatting


3 CONSUMENTEN- EN SHOPPERONTWIKKELINGEN

Consumentenvertrouwen Consumentenvertrouwen voor het eerst in 7,5 jaar weer positief 50

Het consumentenvertrouwen is voor het eerst sinds de zomer van 2007 weer positief. Consumenten zijn met name optimistisch over het algehele economische klimaat. Deze deelindicator komt zelfs uit op +15. De koopbereidheid onder consumenten is ook toegenomen maar met een saldo van -7 nog wel negatief.

40

Consumentenvertrouwen 2014-2015

30

Jul-14

-2

20

Aug-14

-6

Sep-14

-7

0

Okt-14

-3

-10

Nov-14

-8

Dec-14

-7

Jan-15

-6

Feb-15

-7

Mrt-15

2

Consumentenvertrouwen verbetert in maart 2015 tot +2

10

-20 -30 -40 -50 jan-00 jan-01 jan-02 jan-03 jan-04 jan-05 jan-06 jan-07 jan-08 jan-09 jan-10 jan-11 jan-12 jan-13 jan-14 jan-15

Consumentenvertrouwen (saldo positieve en negatieve antwoorden) Bron: Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), maart 2015

23


Verwachting consumentenvertrouwen Food executives uiterst positief over ontwikkeling consumentenvertrouwen 100

Een overgrote meerderheid van de food executives verwacht in 2015 een verdere toename van het consumentenvertrouwen. Slechts 7% verwacht dat het vertrouwen op het huidige niveau zal blijven en geen van de food executives verwacht een versombering van het sentiment.

80

68

60

40 20

93

71

41 25

20

0

-1

-14 -20

-45

-40 -60

-65

-72

-80

Maart 2015 Verwachting food executives over ontwikkeling consumentenvertrouwen in 2015 (n=93) Verbetert duidelijk

12%

Verbetert iets

81%

Blijft gelijk

7%

Verslechtert iets

0%


0%

TOELICHTING In de EFMI Food Executive Monitor geven directieleden en senior managers van handel en industrie op een 5-puntsschaal hun verwachtingen ten aanzien van enkele economische, foodsector en consumentenontwikkelingen in 2015. De food executives die een (duidelijke) verbetering verwachten beschouwen wij als ‘optimisten’. Degenen die een (duidelijke) verslechtering verwachten, beschouwen wij als ‘pessimisten’. Vervolgens berekenen we het saldo optimisten minus pessimisten. Een vergelijking van de metingen geeft een indicatie of de branche optimistischer of pessimistischer over de nabije toekomst is.

mrt-10 sep-10 mrt-11 sep-11 mrt-12 sep-12 mrt-13 sep-13 mrt-14 sep-14 mrt-15

Saldo verwachting Nederlandse food executives over het consumentenvertrouwen Bron: EFMI Food Executive Monitor, maart 2015

24


Consumptieve bestedingen Consumentenbestedingen in 2015 en 2016 eindelijk weer in de lift

114

In 2014 zijn de bestedingen van consumenten licht afgenomen met -0,1%. Het CPB verwacht dat deze bestedingen in 2015 en 2016 weer zullen groeien met respectievelijk 1,5% en 1,7%. Deze toename wordt met name gedreven door de lage inflatie.

Groei consumptieve bestedingen 2013-2016

112

(t.o.v. zelfde periode vorig jaar)

110

Q3-13

-1,7%

Q4-13

-0,3%

Q1-14

-1,6%

Q2-14

0,0%

102

Q3-14

0,5%

100

Q4-14

0,6%

2015*

1,5%

2016*

1,7%

108 106 104

98 96 2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014 2015*


Index consumptie binnenland (volume) (2000 = 100) Bronnen: Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en Centraal Plan Bureau (CPB), maart 2015

25


Koopkrachtontwikkeling Koopkracht stijgt in 2015 voor het tweede achtereenvolgende jaar 4%

In 2014 is de koopkracht van een gemiddeld Nederlands huishouden met 1,4% toegenomen. Naar verwachting zal de koopkracht zich met een toename van 1,2% ook in 2015 positief ontwikkelen. De koopkrachttoename zal voor werkenden hoger zijn dan voor gepensioneerden. In 2016 stabiliseert de koopkracht zich volgens het CPB.

Raming 2015*

3%

Alle huishoudens

1,2%

Tweeverdieners met kinderen (2,5x modaal)

1,5%

Tweeverdieners zonder kinderen (3x modaal)

1,4%

-1%

Alleenstaanden (2x modaal)

1,7%

-2%

Minimumuitkeringsgerechtigden, paar met kinderen

1,5%

AOW-paar, zonder aanvullend pensioen

0,3%

2%

1%

0%

-3%

-4% 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015* 2016*


Groei koopkracht (% t.o.v. voorgaand jaar) Bron: Centraal Plan Bureau (CPB), maart 2015

26


Waarde- en voordeelgevoeligheid Shoppers zijn bij hun supermarktkeuze weer iets veeleisender geworden Het belang dat shoppers hechten aan voordeel (lage prijzen en aanbiedingen) leek vanaf het tweede kwartaal van 2014 wat af te nemen. Sinds januari 2015 vertoont de voordeelgevoeligheidsindex, wellicht aangewakkerd door de toegenomen promotiedruk en prijscommunicatie, echter weer een stijgende tendens. Het belang van toegevoegde waarde is in diezelfde periode ook licht toegenomen. Shoppers zijn per saldo dus weer iets veeleisender geworden bij hun supermarktkeuze.

110 108 106 104 102 100 98 96 94

2013-2015 WaardeVoordeelgevoeligheid gevoeligheid Q1-13

99

99

Q2-13

99

100

Q3-13

100

99

Q4-13

100

99

Q1-14

99

99

Q2-14

99

98

Q3-14

100

100

Q4-14

99

98

Q1-15

100

100

Toelichting: Als de index stijgt (daalt), neemt de waarde/voordeelgevoeligheid van boodschappers bij hun supermarktkeuze toe (af).

92 90 Q3-02

Q3-03

Q3-04

Q3-05

Q3-06

Q3-07

Q3-08

Q3-09

Q3-10

Q3-11

Q3-12

Q3-13

Q3-14

Waardegevoeligheid (maart/april 2002 = 100) Voordeelgevoeligheid (maart/april 2002=100) Bron: EFMI Shopper Monitor, maart 2015

27


Prijsbeleving Shopperbeleving van supermarktprijspeil in Q1-2015 gunstiger 110

De prijsbeleving van het supermarktprijspeil vertoont sinds Q1-2011, toen shoppers het gunstigste prijsniveau sinds de eerste meting in maart/april 2002 percipieerden, een stijgende trend. In het eerste kwartaal van 2015 is echter een forse verbetering van de prijsbeleving waarneembaar. Die verbetering wordt waarschijnlijk veroorzaakt door de toegenomen promotiedruk en zeer actieve prijscommunicatie in die periode.

108

2014-2015 Jul-14

100

106

Aug-14

100

104

Sep-14

100

Okt-14

101

Nov-14

102

Dec-14

102

Jan-15

99

Feb-15

99

Mrt-15

100

102 100

98 96 94

Toelichting: Als de index stijgt (daalt), ervaren boodschappers een hoger (lager) prijspeil in Nederlandse supermarkten.

92 90 Q3-02

Q3-03

Q3-04

Q3-05

Q3-06

Q3-07

Q3-08

Q3-09

Q3-10

Q3-11

Q3-12

Q3-13

Q3-14

Prijsbeleving (maart/april 2002 = 100) Bron: EFMI Shopper Monitor, maart 2015

28


Samenvatting De consument  Het consumentenvertrouwen is voor het eerst in 7,5 jaar weer positief. Er zijn sinds maart 2015 iets meer ‘optimisten’ dan ‘pessimisten’. De food executives zijn zeer positief gestemd over de toekomstige ontwikkeling van het consumentenvertrouwen.  Naar verwachting zal de koopkracht dit jaar met gemiddeld 1,2 procent toenemen. Volgend jaar zal de mediane koopkracht volgens het CPB gelijk blijven.  Na een periode van neergang, prognosticeert het CPB in 2015 en 2016 een positieve ontwikkeling van de consumentenbestedingen. Naar verwachting zullen deze in 2015 toenemen met 1,5 procent. Voor 2016 wordt een groei van de consumentenbestedingen verwacht met 1,7 procent.

Prognose consumenten- en shopperontwikkelingen

Consumentenvertrouwen (verwachting food executives)

Koopkrachtontwikkeling (raming CPB)

Consumentenbestedingen (raming CPB)

Prognose voor 2015


+93



1,2%



1,5%



De shopper  Sinds januari 2015 zijn Nederlandse shoppers weer wat veeleisender geworden bij hun supermarktkeuze: zowel voordeel als toegevoegde waarde is belangrijker geworden.  De prijsbeleving van het supermarktprijspeil vertoont sinds Q12011 een stijgende trend. In het eerste kwartaal van 2015 is, waarschijnlijk als gevolg van de toegenomen promotiedruk en prijscommunicatie in die periode, echter een verbetering van de prijsbeleving waarneembaar.

TOELICHTING In de EFMI Food Executive Monitor geven directieleden en senior managers van handel en industrie op een 5-puntsschaal hun verwachtingen ten aanzien van enkele economische, foodsector en consumentenontwikkelingen in het jaar 2015. De food executives die een (duidelijke) verbetering verwachten beschouwen wij als ‘optimisten’. Degenen die een (duidelijke) verslechtering verwachten, beschouwen wij als ‘pessimisten’. Vervolgens berekenen we het saldo optimisten minus pessimisten. Een vergelijking van de metingen geeft een indicatie of de branche optimistischer of pessimistischer over de nabije toekomst is. Als de afwijking ten opzichte van de vorige maartmeting groter is dan 5 (+/-) dan wordt dit aangegeven met een ()- of ()-teken. Is de afwijking kleiner, dan is het een (=)-teken.

29

4

EFMI Outlook


4 EFMI OUTLOOK

EFMI Outlook 2015 NL-supermarkten ‘profiteren’ van conjunctuurherstel, maar markt blijft uitdagend Prognose 2015

STATISTIEKEN Economie 



Ontwikkeling economische groei

1,7%

Huishouden

-

Ontwikkeling koopkracht huishoudens

1,2%

Consument

-

Consumentenbestedingen

1,5%

FOOD EXECUTIVE MONITOR

Prognose 2015

Economie



Ontwikkeling economische groei

+90

Branche



Omzetontwikkeling in supermarktkanaal

+2%

Bedrijf

=

Financiële performance van eigen bedrijf

+60

Shopper



Ontwikkeling consumentenvertrouwen

+93

Economisch herstel stimuleert consumentenbestedingen Het afgelopen jaar ingezette herstel van de Nederlandse economie zet zich in 2015 en 2016 voort. Een positieve ontwikkeling is dat dat economische herstel mede wordt aangewakkerd door een toename van de binnenlandse bestedingen van zowel het bedrijfsleven als consumenten. De toename van de consumentenbestedingen wordt veroorzaakt door een ‘cocktail’ van een sterk verbeterd consumentenvertrouwen, een stijging van de koopkracht van Nederlandse huishoudens en een zeer lage inflatie. Profiteren supermarkten mee van positiever consumentensentiment? De toename van de consumentenbestedingen is goed nieuws voor de Nederlandse detailhandel. Ook de supermarktsector zal meeprofiteren van deze positieve consumententrend. Tegelijkertijd weten we uit onze analyses dat supermarkten doorgaans minder sterk profiteren van conjunctuurverbeteringen dan het foodservicekanaal; zodra het consumentenvertrouwen toeneemt geven consumenten meer geld uit aan buitenshuisconsumptie. Daarnaast constateren we dat supermarkten ook als het gaat om de verkoop van levensmiddelen voor thuisconsumptie meer concurrentie krijgen van non-food retailers en nieuwe, kleine online spelers. Wat het ‘netto’ effect van bovenstaande ontwikkelingen gaat worden op de supermarktomzet is natuurlijk de grote vraag. Tot dusverre zien we in 2015 per saldo een positief effect: in de eerste dertien weken nam de supermarktomzet volgens IRI met 2,5 procent toe. Een toename die geheel veroorzaakt wordt door volumegroei. Het EFMI verwacht dat die volumegroei in 2015 geleidelijk wat zal teruglopen. Die groeiafname wordt naar verwachting echter gecompenseerd door stijgende supermarktprijzen, doordat de economische groei en (vooral) de zwakke euro tot hogere grondstofkosten leiden. Een omzetgroei van 2 tot 2,5 procent voor heel 2015 lijkt in dat scenario mogelijk.

TOELICHTING In de EFMI Food Executive Monitor geven directieleden en senior managers van handel en industrie op een 5-puntsschaal hun verwachtingen ten aanzien van enkele economische, foodsector- en consumentenontwikkelingen in het jaar 2015. De food executives die een (duidelijke) verbetering verwachten beschouwen wij als ‘optimisten’. Degenen die een (duidelijke) verslechtering verwachten, beschouwen wij als ‘pessimisten’. Vervolgens berekenen we het saldo optimisten minus pessimisten. Een vergelijking van de metingen geeft een indicatie of de branche optimistischer of pessimistischer over de nabije toekomst is. Als de afwijking ten opzichte van de vorige maartmeting groter is dan 5 (+/-) dan wordt dit aangegeven met een ()- of ()-teken. Is de afwijking kleiner, dan is het een (=)-teken.

31

*

Bijlage


*

BIJLAGE

EFMI Business School en de auteurs EFMI Business School is een academisch kennisinstituut dat zich volledig richt op managementvraagstukken van bedrijven in de levensmiddelensector. Met die focus als ‘food business school’ onderscheidt het EFMI zich nadrukkelijk van andere academische business schools. Het EFMI is een zelfstandig kennisinstituut van Academische Opleidingen Groningen (AOG), dat gelieerd is aan de Rijksuniversiteit Groningen. Het EFMI heeft twee kernactiviteiten: (1) kennisontwikkeling in de vorm van beleidsrelevant onderzoek en (2) kennisoverdracht in de vorm van managementopleidingen. De kennisontwikkeling van het EFMI wordt gepresenteerd in praktische managementrapporten die ter beschikking worden gesteld aan de ruim 100 retailers, fabrikanten en dienstverlenende organisaties in de foodsector die lid zijn van het EFMI. Adresgegevens EFMI Business School Buitenplaats De Heiligenberg Heiligenbergerweg 5 3833 AC LEUSDEN Telefoon: 033-4229940 Internet: www.efmi.nl Contactpersonen Kirsten Huijgen Mark Slijkhuis Irene van Berlo

Kirsten Huijgen MSc - [email protected] KIRSTEN HUIJGEN MSc (1985) studeerde International Business aan Maastricht University met marketing als specialisatie. Sinds december 2010 is zij als researcher werkzaam voor EFMI Business School en in deze functie betrokken bij verscheidene EFMI-onderzoeksprojecten. Tevens is zij verantwoordelijk voor de inhoudelijke en organisatorische ondersteuning van de Master of Food Management en een aantal incompany opleidingsprogramma’s.

Mark Slijkhuis MSc - [email protected] MARK SLIJKHUIS MSc (1987) studeerde Business Administration aan de Rijksuniversiteit Groningen met marketing als specialisatie. Sinds februari 2012 is hij als researcher werkzaam voor EFMI Business School en in deze functie betrokken bij verscheidene EFMI-onderzoeksprojecten. Daarnaast is hij verantwoordelijk voor de inhoudelijke en organisatorische ondersteuning van de Master of Food Management en een aantal in-company opleidingsprogramma’s.

Drs. Irene van Berlo - [email protected] Drs. IRENE VAN BERLO (1976) is als bedrijfseconoom afgestudeerd aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Sinds 2000 is zij als senior researcher werkzaam voor EFMI Business School en in die functie betrokken bij veel EFMI-onderzoeksprojecten. Naast de twee jaarlijks terugkerende studies ConsumentenTrends en Industributie, heeft zij onder andere studies verricht naar de consumentenreacties op out-ofstock situaties, het vaststellen van merkinbreuk en ontwikkelingen in de relatie tussen handel en industrie. Bovendien is zij verantwoordelijk voor de EFMI Shopper Monitor.

33

*

BIJLAGE

EFMI leden per 1 april 2015 LEVERANCIERS Aldipress | Anheuser-Busch Inbev | Arla Foods | Aviko | A-ware Bouter Cheese | Bakkersland | Bavaria | Beiersdorf | Bel Nederland | Best Fresh Group | Betapress | Bickery Food Group | Bieze Food Group | CêlaVíta | Chiquita | Cloetta Holland | Coca-Cola | ColgatePalmolive | Concorp | CONO Kaasmakers | Danone | Danvo | Douwe Egberts | Dr. Oetker | Euroma | Farm Frites | Ferrero | FloraHolland | Fossa Eugenia | FrieslandCampina | Fruitmasters Groep | Globemilk | Go-Tan | Granfood | Grolsch | Group of Butchers | Haribo | Heineken | Henkel | Hero | Hessing | H.J. Heinz | Hoppe Food Group | Imperial Tobacco | Intersnack | Kellogg’s | KimberlyClark | Lassie | Lebo Kaas | Limax | Mars | Menken Orlando | Mondelẽz | Müller Nederland | Nestlé | Nutricia | Olympic Food Group | Omega Pharma | PepsiCo | Perfetti Van Melle | Pré Pain | Procter & Gamble | Qizini | Queens Products | Red Bull | Rijk Zwaan | SCA Hygiene Products | SC Johnson | Spadel | Stegeman | Storck | Teeling Petfood | The Greenery | Tony’s Chocolonely | Unilever | United Soft Drinks | Van der Meulen De Meesterbakkers | Verkade | Verstegen Spices & Sauces | Vollebregt Fresh Company | Vrumona | Wessanen | Yakult | Zeelandia | Zijerveld RETAILERS Albert Heijn | C1000 | Coop Supermarkten | Deen Supermarkten | DekaMarkt | Hoogvliet | Jan Linders | Jumbo Supermarkten | Nettorama | Plus Retail | Poiesz Supermarkten | PostNL Retail | Sligro Food Group | Spar | Vomar Voordeelmarkt DIENSTVERLENENDE ORGANISATIES ABN AMRO | Brand Loyalty | GfK | GS1 | Motivaction | PwC | Rabobank | Roland Berger | IRI | Young Perfect | ZLTO

34

EFMI Food Barometer. Nederlandse supermarkten profiteren van conjunctuurherstel, maar markt blijft uitdagend

Recommend Documents