EFMI Food Barometer. Economie heeft wind in de zeilen, supermarktsector profiteert

EFMI Food Barometer Economie heeft wind in de zeilen, supermarktsector profiteert EFMI Business School | EFMI 2015-03 | oktober 2015

*

INTRODUCTIE

EFMI Food Barometer Een korte introductie EFMI Business School brengt de EFMI Food Barometer uit om de bedrijven die aangesloten zijn bij het EFMIbedrijfsledennetwerk periodiek te informeren over relevante ontwikkelingen in en rond de Nederlandse levensmiddelensector. De EFMI Food Barometer is een praktisch instrument dat de EFMI-leden snel en helder inzicht moet geven in een aantal belangrijke kengetallen op drie niveaus: 1. Ontwikkelingen op economisch niveau 2. Ontwikkelingen op foodsector niveau 3. Ontwikkelingen op consumenten-/shopperniveau

1

4 2

FOODSECTOR (blz. 11)

3

CONSUMENT EN SHOPPER (blz. 22)

De EFMI Food Barometer wordt afgesloten met een ‘outlook’ van het EFMI op de ontwikkelingen in het komende jaar. Door het gekozen bestandsformaat (PowerPoint en PDF), kunnen EFMI-leden de gepresenteerde grafieken op eenvoudige wijze verwerken in eigen rapportages en/of presentaties.

ECONOMIE (blz. 4)

EFMI OUTLOOK (blz. 30)

De EFMI Food Barometer verschijnt tweemaal per jaar. Voor u ligt de editie van oktober 2015.

2

*

INTRODUCTIE

EFMI Food Barometer Gehanteerde bronnen Bij het samenstellen van de EFMI Food Barometer zijn diverse bronnen gehanteerd: Deskresearch In het deskresearch zijn verschillende ontwikkelingen in kaart gebracht met behulp van externe bronnen, zoals het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), het Centraal Plan Bureau (CPB), het Internationaal Monetair Fonds (IMF), IRI, Nielsen en GfK.

EFMI Food Executive Monitor De EFMI Food Executive Monitor is een onderzoeksinstrument waarmee het EFMI periodiek de meningen en visies van directieleden en senior managers van handel en industrie in kaart brengt. De in deze editie van de EFMI Food Barometer gepresenteerde uitkomsten zijn afkomstig uit de meting van september 2015 onder 98 food executives. EFMI Shopper Monitor De EFMI Shopper Monitor is een continu, online onderzoek onder in Nederland woonachtige personen van 18 jaar en ouder die binnen hun huishouden de meeste boodschappen doen. Elke maand wordt de monitor door 200 primaire shoppers ingevuld (n=2400 op jaarbasis). De respondenten vormen samen een representatieve steekproef van de Nederlandse primaire shoppers.

3

1

Economische ontwikkelingen Economische groei Verwachting Nederlandse economie

Producentenvertrouwen Inflatie Werkloosheid Samenvatting

EFMI Food Barometer (oktober 2015)

1 ECONOMISCHE ONTWIKKELINGEN

Economische groei Het CPB voorziet een economische groei van 2,4% voor 2016 8%

6%

De Nederlandse economie maakt zich volgens het CPB op voor een periode van robuuste groei. Die groei hebben we te danken aan consumenten die meer uitgeven, bedrijven die meer investeren en een stijgende export (o.a. door de relatief lage euro). De wereldhandel en de wereldeconomie ondervinden dit jaar wel een (tijdelijke) terugslag, met name doordat de Chinese economie iets afkoelt en door de lage prijzen van grondstoffen. Die zijn vooral nadelig voor opkomende landen, die vaak veel grondstoffen exporteren (voor geavanceerde economieën als Nederland is de lage olieprijs uiteraard voordelig). Volgens het CPB zal de Nederlandse economie dit jaar met 2% groeien en volgend jaar met 2,4%. Daarmee ligt de groei in beide jaren ruim 0,5%-punt hoger dan het gemiddelde in de eurozone.

2014-2016 Q3-14

1,0%

Q4-14

1,4%

Q1-15

2,5%

Q2-15

1,8%

2015*

2,0%

2016*

2,4%

4%

2%

0%

-2%

-4%

De economie groeide in het tweede kwartaal van 2015 met 1,8% (t.o.v. dezelfde periode een jaar eerder)

-6%

-8% Q1-00 Q1-01 Q1-02 Q1-03 Q1-04 Q1-05 Q1-06 Q1-07 Q1-08 Q1-09 Q1-10 Q1-11 Q1-12 Q1-13 Q1-14 Q1-15

* Raming Centraal Plan Bureau (CPB), september 2015

Economische groei (BBP t.o.v. zelfde kwartaal een jaar eerder) Bronnen: Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en Centraal Plan Bureau (CPB), september 2015

5


Verwachting Nederlandse economie Food executives eensgezind positief over ontwikkeling economie

verbetert (duidelijk) (+)

120

De door het EFMI ondervraagde food executives zien de ontwikkeling van de Nederlandse economie met vertrouwen tegemoet. Het saldo optimisten versus pessimisten is t.o.v. een jaar geleden toegenomen van +70 tot +94. Geen van de food executives voorziet een verslechtering van het economisch tij voor 2016.

100

90

80

75

60

63

94

70

40

30

20

37

verslechtert (duidelijk) (-)

3 0

-17

-60

-49

-52

Verbetert duidelijk

15%

Verbetert iets

79%

Blijft gelijk

6%

Verslechtert iets

0%

Verslechtert duidelijk

0%

TOELICHTING

In de EFMI Food Executive Monitor geven directieleden en senior managers van handel en industrie op een 5-puntsschaal hun verwachtingen ten aanzien van enkele economische, foodsector en consumentenontwikkelingen in het jaar 2016.

-19

-20 -40

September 2015 Verwachting food executives over ontwikkeling economie in 2016 (n=98)

-62

De food executives die een (duidelijke) verbetering verwachten beschouwen wij als ‘optimisten’. Degenen die een (duidelijke) verslechtering verwachten, beschouwen wij als ‘pessimisten’. Vervolgens berekenen we het saldo optimisten minus pessimisten. Een vergelijking van de metingen geeft een indicatie of de branche optimistischer of pessimistischer over de nabije toekomst is.

-80 sep-09 mrt-10 sep-10 mrt-11 sep-11 mrt-12 sep-12 mrt-13 sep-13 mrt-14 sep-14 mrt-15 sep-15

Saldo verwachting food executives over ontwikkeling Nederlandse economie Bron: EFMI Food Executive Monitor, september 2015

6


Producentenvertrouwen Vertrouwen onder Nederlandse producenten verder toegenomen

15

Het vertrouwen onder ondernemers in de industrie laat sinds oktober 2012 een stijgende lijn zien. De indicator stond in juni 2015 op het hoogste punt in ruim vier jaar tijd (saldo: 4,6). Het producentenvertrouwen is sindsdien iets teruggelopen tot 3,8 in september 2015. Ondernemers zijn dit jaar vooral positiever geworden over hun orderportefeuille en hun voorraden, aldus het CBS. Het vertrouwen van de producenten ligt nu ruim boven het gemiddelde van de afgelopen twintig jaar (saldo: 0,4).

10

5

0

-5

-10

Het vertrouwen onder NL-producenten ligt in september 2015 op 3,8

2015 Jan-15

2,8

Feb-15

2,0

Mrt-15

1,4

Apr-15

3,3

Mei-15

4,1

Jun-15

4,6

Jul-15

3,7

Aug-15

3,5

Sep-15

3,8

-15

-20

-25 jan-00 jan-01 jan-02 jan-03 jan-04 jan-05 jan-06 jan-07 jan-08 jan-09 jan-10 jan-11 jan-12 jan-13 jan-14 jan-15

Het producentenvertrouwen is opgebouwd uit beoordelingen van ondernemers uit diverse sectoren over hun orders en voorraden gereed product, alsmede de verwachte productie.

Producentenvertrouwen (saldo positieve en negatieve antwoorden) Bron: Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), september 2015

7


Inflatie Het CPB raamt een inflatie van 0,9% voor 2015 en 1,2% voor 2016

6%

De inflatie volgens de consumentenprijsindex (CPI) bedroeg 0,6% in september 2015. In januari van dit jaar was dat nog 0,0% (het laagste niveau sinds 1987). Het inflatiecijfer wordt voorlopig gedrukt door de lage olieprijs en diverse beleidsmaatregelen van de Nederlandse overheid. Dit ondanks de aantrekkende economische groei en het programma van kwantitatieve verruiming van de ECB. Het CPB raamt een inflatie van 0,9% voor heel 2015 en 1,2% voor 2016. De inflatie ligt in Nederland iets hoger dan het gemiddelde in de eurozone.

5%

4%

3%

2%

1%

0%

In september 2015 ligt de inflatie op 0,6%

-1% jan-00 jan-01 jan-02 jan-03 jan-04 jan-05 jan-06 jan-07 jan-08 jan-09 jan-10 jan-11 jan-12 jan-13 jan-14 jan-15

2015-2016 Jan-15

0,0%

Feb-15

0,2%

Mrt-15

0,4%

Apr-15

0,6%

Mei-15

1,1%

Jun-15

1,0%

Jul-15

1,0%

Aug-15

0,8%

Sep-15

0,6%

2015*

0,9%

2016*

1,2%


Inflatie (prijsverandering in % t.o.v. dezelfde maand een jaar eerder) Bronnen: Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en Centraal Plan Bureau (CPB), september 2015

8


Werkloosheid Werkloosheid neemt volgens het CPB dit en volgend jaar af met 55 duizend

10% 9%

Na de piek van 7,9% in februari 2014 is de werkloosheid gedaald naar 6,8% in augustus 2015. Het CPB voorziet een verdere afname tot 6,7% in 2016. Deze werkloosheidsdaling is bijna volledig het gevolg van het herstel van de werkgelegenheid in de marktsector. Een afname van de werkgelegenheid in de zorg als gevolg van overheidsbezuinigingen (in 2015) tempert een verdere verbetering van de werkloosheid, evenals een toename van het arbeidsaanbod in met name 2016. Dit trendmatige arbeidsaanbod neemt toe door een grotere participatie van vrouwen en vijftigplussers.

2014-2016 Dec-14

7,2%

8%

Jan-15

7,2%

7%

Feb-15

7,1%

Mrt-15

7,0%

Apr-15

7,0%

Mei-15

6,9%

Jun-15

6,9%

Jul-15

6,8%

2%

Aug-15

6,8%

1%

2015*

6,9%

2016*

6,7%

6%

De werkloosheid is in augustus 2015 gedaald tot 6,8%

5% 4% 3%

0% jan-03

jan-04

jan-05

jan-06

jan-07

jan-08

jan-09

jan-10

jan-11

jan-12

jan-13

jan-14

jan-15


Werkloosheid (in % van de beroepsbevolking, seizoensgecorrigeerd, ILO-definitie) Bronnen: Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en Centraal Plan Bureau (CPB), september 2015

9


Samenvatting Economie  Het CPB voorspelt een groei van de Nederlandse economie van 2% dit jaar en 2,4% volgend jaar. Daarmee ligt de groei in beide jaren ruim 0,5%-punt hoger dan het gemiddelde in de eurozone. De wereldhandel en de wereldeconomie ondervinden dit jaar een (tijdelijke) terugslag.  De food executives zijn eensgezind positief over de ontwikkeling van de economie. Het saldo optimisten versus pessimisten is t.o.v. een jaar geleden toegenomen van +70 tot +94.  Het producentenvertrouwen stond in juni 2015 op het hoogste punt in ruim vier jaar tijd. De indicator is sindsdien iets teruggelopen tot 3,8 in september 2015.  De werkloosheid is na de piek van 7,9% in februari 2014 gedaald naar 6,8% in augustus 2015. Het CPB voorziet een verdere daling naar 6,7% in 2016. Dit herstel is bijna volledig te danken aan een toename van de werkgelegenheid in de marktsector.

Prognose economische ontwikkelingen

Economische groei (raming CPB)

Economische groei (verwachting food executives)

Prognose voor 2016

Ontwikkelingsrichting

2,4%



+94



TOELICHTING

Prijzen  De inflatie bedroeg 0,6% in september 2015. In januari van dit jaar was dat nog 0,0% (het laagste niveau sinds 1987). Het CPB raamt een inflatie van 0,9% voor heel 2015 en 1,2% voor 2016.

In de EFMI Food Executive Monitor geven directieleden en senior managers van handel en industrie op een 5-puntsschaal hun verwachtingen ten aanzien van enkele economische, foodsector en consumentenontwikkelingen in het jaar 2016. De food executives die een (duidelijke) verbetering verwachten beschouwen wij als ‘optimisten’. Degenen die een (duidelijke) verslechtering verwachten, beschouwen wij als ‘pessimisten’. Vervolgens berekenen we het saldo optimisten minus pessimisten. Een vergelijking van de metingen geeft een indicatie of de branche optimistischer of pessimistischer over de nabije toekomst is. Als de afwijking ten opzichte van de vorige septembermeting groter is dan 5 (+/-) dan wordt dit aangegeven met een ()- of ()-teken. Is de afwijking kleiner, dan is het een (=)-teken.

10

2

Foodsector ontwikkelingen Ontwikkeling Nederlandse foodbedrijven Omzetontwikkeling foodkanalen

Verwachte omzetgroei foodkanalen Omzetontwikkeling supermarkten Focus handel en industrie Investeringsbereidheid foodsector

Grondstof- en producentenprijzen Prijspeil supermarkten Promotiedruk supermarkten Samenvatting


2 FOODSECTOR ONTWIKKELINGEN

Ontwikkeling Nederlandse foodbedrijven Positivisme over omzet en concurrentiepositie op hoogste punt sinds 2009

100

De ondervraagde food executives zijn bijzonder optimistisch over de ontwikkeling van hun eigen bedrijf. Respectievelijk 77% en 79% van hen verwacht voor 2016 een betere concurrentiepositie en hogere omzetgroei. Ook over de winstontwikkeling van hun bedrijven zijn de executives weer positiever dan tijdens de vorige meting.

September 2015 Verwachting food executives over ontwikkeling eigen bedrijf in 2016 (n=98) 76

80

Winst- Omzet- Concurrentiegroei groei positie


76

60

56

40

14%

25%

19%

Verbetert iets

52%

54%

58%

Blijft gelijk

24%

18%

22%

Verslechtert iets

10%

3%

1%


0%

0%

0%

TOELICHTING

20


Verbetert duidelijk

In de EFMI Food Executive Monitor geven directieleden en senior managers van handel en industrie op een 5-puntsschaal hun verwachtingen ten aanzien van enkele economische, foodsector en consumentenontwikkelingen in 2016.

0

De food executives die een (duidelijke) verbetering verwachten beschouwen wij als ‘optimisten’. Degenen die een (duidelijke) verslechtering verwachten, beschouwen wij als ‘pessimisten’. Vervolgens berekenen we het saldo optimisten minus pessimisten. Een vergelijking van de metingen geeft een indicatie of de branche optimistischer of pessimistischer over de nabije toekomst is.

-20 sep-09

sep-10

sep-11

Concurrentiepositie

sep-12

sep-13

Omzetgroei

Bron: EFMI Food Executive Monitor, september 2015

sep-14

sep-15

Winstgroei

12


Omzetontwikkeling foodkanalen Supermarkten winnen in 2015 wederom maagaandeel 170 160

Afgaande op de omzetontwikkeling tot dusverre, kunnen we de conclusie trekken dat het supermarktkanaal in 2015 naar alle waarschijnlijkheid wederom maagaandeel wint ten opzichte van foodservice en speciaalzaken. Binnen het foodservicekanaal valt op dat het segment horeca (+1,9%) qua omzetontwikkeling beter presteert dan het segment catering (-1,5%).

150

Cumulatieve omzetgroei YTD in 2015

140

Supermarkten (t/m week 40)

130

+2,6%

120

Foodservice

110

(t/m week 36)

+1,1%

100 90

Speciaalzaken 80

(t/m week 28)

-0,9%

70 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 YTD

* Omzetontwikkeling o.b.v. IRI

Index omzetontwikkeling supermarkten (2000 = 100)* Index omzetontwikkeling speciaalzaken (2000 = 100) Index omzetontwikkeling foodservice (2000 = 100) Bronnen: Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), IRI en Foodstep-FSIN, september 2015

13


Verwachte omzetgroei foodkanalen Executives voorzien in 2016 beperkte omzetgroei in supermarkten en foodservice Ondanks hun positieve houding over de conjunctuur en de ontwikkeling van hun eigen bedrijven voorzien de ondervraagde food executives in 2016 slechts een beperkte omzetgroei van zo’n 2% in supermarkten en foodservice.

99

Supermarkten

96

98

Speciaalzaken

(indexcijfer t.o.v. 2015)

102

Foodservice

94

September 2015 Verwachting food executives over omzetontwikkeling foodkanalen in 2016 (n=98)

Speciaalzaken

Foodservice

Supermarkten

Index <97

16%

0%

1%

Index 97-99

36%

15%

2%

Index 100-102

34%

48%

64%

Index >102

14%

37%

33%

102

100

102

104

Verwachtingen food executives over ontwikkeling verschillende foodkanalen in 2016

Bron: EFMI Food Executive Monitor, september 2015

14


Omzetontwikkeling supermarkten Omzetgroei ligt in 2015 tot dusverre boven het 5-jaarsgemiddelde 40

De omzetgroei in het supermarktkanaal bedraagt volgens IRI in 2015 tot dusverre 2,6%. Daarmee ligt de omzetgroei ruim boven de gemiddelde jaar-op-jaargroei in de afgelopen vijf jaar (+1,3%). Een nadere analyse wijst uit dat de omzettoename vrijwel geheel wordt veroorzaakt door volumegroei.

35

30

30,5 31,3

25

20

22,7

24,1

25,4 26,1 26,1 26,1

27,4

32,1

34,2 34,3 33,0 33,7

35,2

35%

30%

Cumulatieve omzetgroei YTD in 2015

25%

28,7

+2,6% 20%

(t/m week 40)

15%

15

+1,0%

10% (t/m week 40)

10

6,5%

6,2% 5,4% 2,8%

5

5%

4,6% 4,8% 0,1% 0,1%

2,5% 2,6% 2,8% 1,8% 1,9%

2,6% 0,3%

+2,0%

0% (t/m week 35)

0

-5% 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009* 2010 2011 2012 2013 2014 2015 YTD

Supermarktomzet (x 1 mrd euro)**

Omzetgroei supermarkten (%)**

*2009 is o.b.v. 52 weken **Omzetcijfers o.b.v. IRI

Bronnen: IRI, GfK Panel Services en EFMI Business School, september 2015

15


Focus handel en industrie 2016 wordt volgens food executives het jaar van de ‘omzetgroei-focus’

focus op omzetgroei (+)

60

Eerder in deze barometer constateerden we dat de ondervraagde food executives de omzetten in supermarkten en foodservice relatief beperkt zien groeien in 2016. Desondanks verwachten zij dat de focus van zowel handel als industrie volgend jaar overduidelijk zal liggen op omzetgroei (in plaats van kostenbesparing). 45 44

40

Focus handel Focus industrie

Duidelijke focus op kostenbesparing Lichte focus op kostenbesparing Focus ongeveer gelijk Lichte focus op omzetgroei Duidelijke focus op omzetgroei

20

0 focus op kostenbesparing (-)

September 2015 Verwachting food executives over focus handel en industrie in 2016 (n=98)

-20

5%

6%

8%

13%

29%

18%

48%

55%

10%

8%

TOELICHTING

-40


-60 sep-09

sep-10

sep-11

sep-12

sep-13

sep-14

sep-15

Saldo verwachting NL food executives over focus handel Saldo verwachting NL food executives over focus industrie Bron: EFMI Food Executive Monitor, september 2015

Een (duidelijke) focus op omzetgroei beschouwen wij als ‘optimistisch’. Een (duidelijke) focus op kostenbesparing als ‘pessimistisch’. Een vergelijking van de metingen geeft een indicatie of de branche optimistischer of pessimistischer over de nabije toekomst is.

16


Investeringsbereidheid foodsector De investeringsbereidheid van food executives blijft een stijgende lijn volgen 60

De investeringsbereidheid onder de food executives is ook in de meest recente meting toegenomen. De stijging is vooral terug te voeren op de verwachtingen over investeringen in nieuw midden en hoger kader personeel.

+59 +56 50

+53

+52 +48 +43


40

+42 +35

30

+37 +32

+30

+34

+27 20


10

September 2015 Verwachtingen food executives over investeringsbereidheid eigen bedrijf in 2016 (n=98) Saldo optimisten vs. pessimisten

Sep-14

Sep-15

Nieuw midden en hoger kader personeel

+27

+47

Kennis en vaardigheden hoger kader personeel

+48

+51

Procesinnovatie

+61

+59

Productinnovatie

+72

+77

Marketing

+55

+61

TOELICHTING

0


-10

De food executives die een (duidelijke) verbetering verwachten beschouwen wij als ‘optimisten’. Degenen die een (duidelijke) verslechtering verwachten, beschouwen wij als ‘pessimisten’. Vervolgens berekenen we het saldo optimisten minus pessimisten.

sep-09 mrt-10 sep-10 mrt-11 sep-11 mrt-12 sep-12 mrt-13 sep-13 mrt-14 sep-14 mrt-15 sep-15

Een vergelijking van de metingen geeft een indicatie of de branche optimistischer of pessimistischer over de nabije toekomst is.

Saldo verwachting food executives over investeringsbereidheid Bron: EFMI Food Executive Monitor, september 2015

17


Grondstof- en producentenprijzen Dalende trend van zowel grondstof- als producentenprijzen zet voort 240

Een hoge mate van volatiliteit is kenmerkend voor de ontwikkeling van grondstofprijzen van voeding en dranken. De dalende trend die we eerder dit jaar constateerden zet voort. Dit geldt ook voor de producentenprijzen (binnen Nederland): in augustus 2015 liggen deze ongeveer 5% lager dan in dezelfde maand een jaar eerder. Onzekerheid over het prijsniveau blijft een grote uitdaging voor de foodsector.

2015 (index 2005 = 100)

220

Grondstofprijzen Producentenvoeding & prijzen dranken

200

180 160 140 120 100

Grondstofprijzen in augustus 2015 15,3% lager dan in augustus 2014

80

Jan-15

155,2

133,2

Feb-15

150,2

133,6

Mrt-15

146,0

134,4

Apr-15

145,0

134,5

Mei-15

144,5

134,3

Jun-15

145,0

133,7

Jul-15

147,4

133,1

Aug-15

142,8

131,2

60 jan-00 jan-01 jan-02 jan-03 jan-04 jan-05 jan-06 jan-07 jan-08 jan-09 jan-10 jan-11 jan-12 jan-13 jan-14 jan-15

Grondstofprijsindex voeding en dranken: o.a. granen, plantaardige oliën, vlees, vis, suiker, bananen, sinaasappels, koffie, cacao en thee (2005 = 100) Producentenprijzen voedingsmiddelenindustrie (2005 = 100, Binnenland) Bronnen: Internationaal Monetair Fonds (via Index Mundi) en Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), september 2015

18


Prijspeil supermarkten Supermarktprijspeil in juli 2015 op gelijke hoogte als een jaar eerder

125

Nadat de supermarktprijzen in januari van dit jaar 0,5% lager waren dan een jaar eerder, is het supermarktprijspeil nu weer op hetzelfde niveau als in 2014. De algehele inflatie (excl. supermarkten) bedroeg de afgelopen 12 maanden 1,2%. Levensmiddelen zijn dus relatief goedkoper geworden voor de Nederlandse consument.

2015 (index september 2003 = 100)

120

Supermarkt prijspeil

Prijspeil overig

Jan-15

111,1

119,1

Feb-15

112,4

119,6

Mrt-15

112,3

121,1

Apr-15

112,6

122,0

Mei-15

112,4

122,3

Jun-15

112,1

121,8

Jul-15

112,4

122,9

115

110

105

Supermarktprijspeil ligt in juli 2015 op hetzelfde niveau als in juli 2014

100

95

90

85 jan-00 jan-01 jan-02 jan-03 jan-04 jan-05 jan-06 jan-07 jan-08 jan-09 jan-10 jan-11 jan-12 jan-13 jan-14 jan-15

Index prijspeil supermarkten (2003 = 100) Index inflatie (excl. supermarkten) (2003 = 100) Bronnen: Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en EFMI Business School, september 2015

19


Promotiedruk supermarkten Merendeel food executives verwacht gelijke of hogere promotiedruk in 2016 24% 22%

De stijging van de promotiedruk begin dit jaar is halverwege het jaar nog steeds zichtbaar. Inmiddels staat het YTD cijfer (P8) alweer 0,5%-punt hoger ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar. De verwachtingen van de food executives voor volgend jaar zijn veelzeggend. Het merendeel van hen verwacht een gelijke of zelfs stijgende promotiedruk.

20%

19,9% 18%

17,1%

16%

19,1%

19,6%

17,7% 16,7%

15,6%

14% 12%

19,3%

13,3%

10% 8%

September 2015 Verwachting food executives over ontwikkeling promotiedruk in 2016 (n=98) Neemt duidelijk toe

2%

Neemt iets toe

41%

Blijft gelijk

40%

Neemt iets af

17%

Neemt duidelijk af

0%

6% TOELICHTING

4%

In de EFMI Food Executive Monitor geven directieleden en senior managers van handel en industrie op een 5puntsschaal hun verwachtingen ten aanzien van enkele economische, foodsector en consumentenontwikkelingen voor het jaar 2016.

2%

0% 2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

YTD 2014 YTD 2015 (t/m P8) (t/m P8)

Promotiedruk (excl. vers en incl. zuivel en K&K maaltijden) Bronnen: IRI en EFMI Food Executive Monitor, september 2015

20


Samenvatting Prestaties foodbedrijven  De omzetgroei in het supermarktkanaal ligt volgens IRI met 2,6% ruim boven de gemiddelde jaar-op-jaargroei in de afgelopen vijf jaar (+1,3%). Deze omzettoename wordt vrijwel geheel veroorzaakt door volumegroei.  Food executives zien 2016 met vertrouwen tegemoet. Ze verwachten voor foodretail en foodservice een omzetplus van zo’n 2%.  Over de ontwikkeling van het eigen bedrijf zijn de food executives bijzonder optimistisch. Een ruime meerderheid verwacht een betere concurrentiepositie en een hogere omzet- en winstgroei.

Focus en investeringsbereidheid  Na enkele jaren waarin de focus van zowel handel als industrie op kostenbesparing lag, geven de food executives aan zich in 2016 voornamelijk op omzetgroei te richten.  De investeringsbereidheid bij foodbedrijven is wederom verder toegenomen. Voor 2016 staat de indicator op +59.

Prijs en promotie  Het supermarktprijspeil ligt in juli 2015 op gelijke hoogte als een jaar eerder. De algehele inflatie (excl. supermarkten) bedroeg de afgelopen 12 maanden 1,2%.  De promotiedruk staat 0,5%-punt (YTD P8) hoger ten opzichte van vorig jaar. Veel food executives voorzien een verdere toename.

Prognose ontwikkelingen in foodsector

Omzetontwikkeling supermarkten

Prognose voor 2016


2%



+69



+59



(verwachting food executives)

Performance van eigen food bedrijf (verwachting food executives)

Investeringsbereidheid eigen food bedrijf (verwachting food executives)

TOELICHTING In de EFMI Food Executive Monitor geven directieleden en senior managers van handel en industrie op een 5-puntsschaal hun verwachtingen ten aanzien van enkele economische, foodsector en consumentenontwikkelingen in het jaar 2016. De food executives die een (duidelijke) verbetering verwachten beschouwen wij als ‘optimisten’. Degenen die een (duidelijke) verslechtering verwachten, beschouwen wij als ‘pessimisten’. Vervolgens berekenen we het saldo optimisten minus pessimisten. Een vergelijking van de metingen geeft een indicatie of de branche optimistischer of pessimistischer over de nabije toekomst is. Als de afwijking ten opzichte van de vorige septembermeting groter is dan 5 (+/-) dan wordt dit aangegeven met een ()- of ()-teken. Is de afwijking kleiner, dan is het een (=)-teken.

21

3

Consumenten- en shopperontwikkelingen Consumentenvertrouwen Verwachting consumentenvertrouwen

Consumptieve bestedingen Koopkrachtontwikkeling Waarde- en voordeelgevoeligheid Prijsbeleving

Samenvatting


3 CONSUMENTEN- EN SHOPPERONTWIKKELINGEN

Consumentenvertrouwen Consumentenvertrouwen verder toegenomen 50

Het consumentenvertrouwen is in 2015 al een flink aantal maanden positief. Consumenten zijn met name optimistisch over het algehele economische klimaat: deze deelindicator heeft een saldo van +14 in september. De koopbereidheid onder consumenten is ook verder toegenomen, maar met een saldo van -2 nog licht negatief.

40 30

Consumentenvertrouwen 2015 Jan-15

-6

Feb-15

-7

10

Mar-15

2

0

Apr-15

0

-10

Mei-15

2

Jun-15

6

Jul-15

4

Aug-15

6

Sep-15

5

Consumentenvertrouwen in september 2015 opgelopen tot +5

20

-20

-30 -40

-50 jan-00 jan-01 jan-02 jan-03 jan-04 jan-05 jan-06 jan-07 jan-08 jan-09 jan-10 jan-11 jan-12 jan-13 jan-14 jan-15

Consumentenvertrouwen (saldo positieve en negatieve antwoorden) Bron: Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), september 2015

23


Verwachting consumentenvertrouwen Food executives uiterst positief over ontwikkeling consumentenvertrouwen 100

Een grote meerderheid van de food executives voorziet in 2016 een verdere toename van het consumentenvertrouwen. Slechts 12% verwacht dat het vertrouwen op het huidige niveau blijft en slechts 1% van de food executives verwacht enige versombering van het sentiment.

93

80

86 68

60

40 20

71

41 25

20

0

-1

-14 -20

-45

-40 -60

-65

-72

-80

September 2015 Verwachting food executives over ontwikkeling consumentenvertrouwen in 2016 (n=98) Verbetert duidelijk

15%

Verbetert iets

72%

Blijft gelijk

12%

Verslechtert iets

1%


0%

TOELICHTING In de EFMI Food Executive Monitor geven directieleden en senior managers van handel en industrie op een 5-puntsschaal hun verwachtingen ten aanzien van enkele economische, foodsector en consumentenontwikkelingen in 2016. De food executives die een (duidelijke) verbetering verwachten beschouwen wij als ‘optimisten’. Degenen die een (duidelijke) verslechtering verwachten, beschouwen wij als ‘pessimisten’. Vervolgens berekenen we het saldo optimisten minus pessimisten. Een vergelijking van de metingen geeft een indicatie of de branche optimistischer of pessimistischer over de nabije toekomst is.

mrt-10 sep-10 mrt-11 sep-11 mrt-12 sep-12 mrt-13 sep-13 mrt-14 sep-14 mrt-15 sep-15

Saldo verwachting Nederlandse food executives over het consumentenvertrouwen Bron: EFMI Food Executive Monitor, september 2015

24


Consumptieve bestedingen Consumentenbestedingen in 2015 en 2016 eindelijk weer in de lift

114

In de eerste helft van 2015 zijn de bestedingen van consumenten toegenomen met bijna 2%. Het CPB verwacht dat deze bestedingen in 2015 en 2016 door zullen groeien met respectievelijk 1,6% en 1,9%, gesteund door reële loonstijgingen (mede dankzij de lage inflatie), de aantrekkende woningmarkt en in 2016 het 5‐miljard‐pakket aan lastenverlichtingen vanuit de overheid.

112

Groei consumptieve bestedingen 2014-2016

110

(t.o.v. zelfde periode vorig jaar)

Q1-14

-1,6%

Q2-14

0,0%

Q3-14

0,5%

Q4-14

0,6%

102

Q1-15

2,0%

100

Q2-15

1,9%

2015*

1,6%

2016*

1,9%

108 106 104

98 96 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015* 2016*


Index consumptie binnenland (volume) (2000 = 100) Bronnen: Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en Centraal Plan Bureau (CPB), september 2015

25


Koopkrachtontwikkeling Koopkracht zal in 2016 blijven stijgen In 2014 is de koopkracht van een gemiddeld Nederlands huishouden met 1,5% toegenomen. Naar verwachting zal de koopkracht zich met een toename van respectievelijk 1,2% en 1,4% ook in 2015 en 2016 positief ontwikkelen. Werkenden gaan er in 2016 met 2,5% het meest op vooruit. Zij hebben voordeel van de maatregelen in het 5‐miljard‐pakket, zoals de hogere arbeidskorting. De koopkracht van gepensioneerden en uitkeringsgerechtigden stijgt met slechts 0,2%.

Raming 2016*

Alle huishoudens

1,4%

Tweeverdieners met kinderen (2,5x modaal)

2,1%

Tweeverdieners zonder kinderen (3x modaal)

1,6%

Alleenstaanden (2x modaal)

1,0%

Minimumuitkeringsgerechtigden, paar met kinderen

0,1%

AOW-paar, zonder aanvullend pensioen

0,4%


Bron: Centraal Plan Bureau (CPB), september 2015

26


Waarde- en voordeelgevoeligheid Shoppers vinden voordeel iets minder belangrijk EFMI Business School brengt sinds 2002 de waarde- en voordeelgevoeligheid van de Nederlandse shoppers in beeld. Na jarenlange aanzienlijke variatie, ligt het belang dat shoppers hechten aan waarde en voordeel relatief stabiel op of iets onder de waarden van 2002. In Q2 en Q3 van 2015 lijkt de voordeelgevoeligheid iets te zijn afgenomen. Voor de waardegevoeligheid geldt dit in mindere mate ook.

110 108

2013-2015 WaardeVoordeelgevoeligheid gevoeligheid

106

Q1-13

99

99

Q2-13

99

100

Q3-13

100

99

Q4-13

100

99

Q1-14

99

99

Q2-14

99

98

98

Q3-14

100

100

96

Q4-14

99

98

Q1-15

100

100

Q2-15

99

98

Q3-15

99

98

104 102

100

94 92

90 Q3-02

Q3-03

Q3-04

Q3-05

Q3-06

Q3-07

Q3-08

Q3-09

Q3-10

Waardegevoeligheid (maart/april 2002 = 100) Voordeelgevoeligheid (maart/april 2002=100) Bron: EFMI Shopper Monitor, september 2015

Q3-11

Q3-12

Q3-13

Q3-14

Q3-15

Toelichting: Als de index stijgt (daalt), neemt de waarde/voordeelgevoeligheid van boodschappers bij hun supermarktkeuze toe (af).

27


Prijsbeleving Shopperbeleving van supermarktprijspeil redelijk stabiel Na een piek in Q3-2013 vertoonde de shopperbeleving van het supermarktprijspeil een dalende tendens. In 2015 is de index redelijk stabiel. Bij de laatste meting in september zien we zelfs een lichte stijging van het gepercipieerde prijspeil: shoppers percipiëren de supermarkt in deze maand iets duurder dan in de voorgaande maanden.

110 108

2015 Jan-15

93

106

Feb-15

95

104

Mar-15

93

Apr-15

94

Mei-15

93

100

Jun-15

93

98

Jul-15

93

Aug-15

92

Sep-15

95

102

96 94

Toelichting: Als de index stijgt (daalt), ervaren boodschappers een hoger (lager) prijspeil in Nederlandse supermarkten.

92 90 Q3-02

Q3-03

Q3-04

Q3-05

Q3-06

Q3-07

Q3-08

Q3-09

Q3-10

Q3-11

Q3-12

Q3-13

Q3-14

Q3-15

Prijsbeleving (maart/april 2002 = 100) Bron: EFMI Shopper Monitor, september 2015

28


Samenvatting De consument  Het consumentenvertrouwen is in 2015 onverminderd positief. Ook de food executives zijn positief gestemd over de toekomstige ontwikkeling van het consumentenvertrouwen.  Naar verwachting zal de koopkracht dit jaar met gemiddeld 1,2% toenemen. Volgend jaar neemt de mediane koopkracht volgens het CPB nog iets sterker toe.  Het CPB prognosticeert voor de rest van 2015 en voor 2016 een voortzetting van de positieve ontwikkeling van de consumentenbestedingen. Naar verwachting zullen deze over heel 2015 toenemen met 1,6%. Voor 2016 wordt een groei van de consumentenbestedingen van 1,9% verwacht.

Prognose consumenten- en shopperontwikkelingen

Consumentenvertrouwen (verwachting food executives)

Koopkrachtontwikkeling (raming CPB)

Consumentenbestedingen (raming CPB)

Prognose voor 2016


+86



1,4%



1,9%



De shopper  Sinds het tweede kwartaal van 2015 zijn Nederlandse shoppers iets minder veeleisend geworden bij hun supermarktkeuze: zowel voordeel als toegevoegde waarde worden minder belangrijk gevonden.  De shopperbeleving van het supermarktprijspeil is in 2015 redelijk stabiel, met een lichte stijging in september 2015 ten opzichte van voorgaande maanden.

TOELICHTING In de EFMI Food Executive Monitor geven directieleden en senior managers van handel en industrie op een 5-puntsschaal hun verwachtingen ten aanzien van enkele economische, foodsector en consumentenontwikkelingen in het jaar 2016. De food executives die een (duidelijke) verbetering verwachten beschouwen wij als ‘optimisten’. Degenen die een (duidelijke) verslechtering verwachten, beschouwen wij als ‘pessimisten’. Vervolgens berekenen we het saldo optimisten minus pessimisten. Een vergelijking van de metingen geeft een indicatie of de branche optimistischer of pessimistischer over de nabije toekomst is. Als de afwijking ten opzichte van de vorige septembermeting groter is dan 5 (+/-) dan wordt dit aangegeven met een ()- of ()-teken. Is de afwijking kleiner, dan is het een (=)-teken.

29

4

EFMI Outlook


4 EFMI OUTLOOK

EFMI Outlook 2016 Economie heeft wind in de zeilen, supermarktsector profiteert Prognose 2016

STATISTIEKEN Economie 



Ontwikkeling economische groei

2,4%

Huishouden

-

Ontwikkeling koopkracht huishoudens

1,4%

Consument

-

Consumentenbestedingen

1,9%

FOOD EXECUTIVE MONITOR

Prognose 2016

Economie



Ontwikkeling economische groei

+94

Branche

-

Omzetontwikkeling in supermarktkanaal

+2%

Bedrijf

-

Financiële performance van eigen bedrijf

+69

Shopper

-

Ontwikkeling consumentenvertrouwen

+86

Outlook 2016 De Nederlandse economie is in 2015 weer terug op het niveau van voor de crisis. Volgens het CPB groeit de economie dit jaar met 2% en volgend jaar met 2,4%. Waar in 2014 het voorzichtige herstel met name werd gedreven door de uitvoer, trekken nu ook de consumptie van huishoudens, de woninginvesteringen en de investeringen van bedrijven sterk aan. De werkloosheid neemt volgens het CPB dit en volgend jaar in totaal met 55 duizend af tot 6,7% van de beroepsbevolking in 2016. Door het 5-miljardpakket aan lastenverlichting verbetert de mediane koopkracht volgend jaar met 1,4%. Werkenden gaan er met een plus van 2,5% het meest op vooruit. De wereldhandel ondervindt een (tijdelijke) terugslag, met name doordat de Chinese economie iets afkoelt en door de lagere prijzen van energie en grondstoffen. We zien een afzwakkende groei in de opkomende economieën en een aantrekkende groei in de geavanceerde economieën. Het overheidstekort daalt in 2016 naar 1,4% van het bbp. Van de verschillende foodkanalen profiteren supermarkten vooralsnog het meest van de conjunctuurverbetering. De omzetgroei in het supermarktkanaal bedraagt volgens IRI in 2015 tot dusverre 2,6%. Daarmee ligt deze ruim boven de gemiddelde jaar-opjaargroei in de afgelopen vijf jaar (+1,3%) en presteren supermarkten beter dan foodservice (+1,1%) en speciaalzaken (-0,9%). Deze omzettoename wordt voornamelijk veroorzaakt door volumegroei. Het CPB verwacht voor 2016 een verdere toename van de gemiddelde koopkracht en de consumentenbestedingen. De ondervraagde food executives zijn dan ook bijzonder optimistisch over het nieuwe jaar, zowel wat betreft de macro-economische statistieken, het consumentenvertrouwen als de ontwikkeling van hun eigen bedrijf (winstgroei, omzetgroei en concurrentiepositie). Als EFMI verwachten wij voor 2016 – in lijn met de prognose van de food executives – een omzettoename van zo’n 2% in supermarkten en foodservice.

TOELICHTING In de EFMI Food Executive Monitor geven directieleden en senior managers van handel en industrie op een 5-puntsschaal hun verwachtingen ten aanzien van enkele economische, foodsector- en consumentenontwikkelingen in het jaar 2016. De food executives die een (duidelijke) verbetering verwachten beschouwen wij als ‘optimisten’. Degenen die een (duidelijke) verslechtering verwachten, beschouwen wij als ‘pessimisten’. Vervolgens berekenen we het saldo optimisten minus pessimisten. Een vergelijking van de metingen geeft een indicatie of de branche optimistischer of pessimistischer over de nabije toekomst is. Als de afwijking ten opzichte van de vorige septembermeting groter is dan 5 (+/-) dan wordt dit aangegeven met een ()- of ()-teken. Is de afwijking kleiner, dan is het een (=)-teken.

31

*

Bijlage


*

BIJLAGE

EFMI Business School en de auteurs EFMI Business School is een academisch kennisinstituut dat zich volledig richt op managementvraagstukken van bedrijven in de levensmiddelensector. Met die focus als ‘food business school’ onderscheidt het EFMI zich nadrukkelijk van andere academische business schools. Het EFMI is een zelfstandig kennisinstituut van Academische Opleidingen Groningen (AOG), dat gelieerd is aan de Rijksuniversiteit Groningen. Het EFMI heeft twee kernactiviteiten: (1) kennisontwikkeling in de vorm van beleidsrelevant onderzoek en (2) kennisoverdracht in de vorm van managementopleidingen. De kennisontwikkeling van het EFMI wordt gepresenteerd in praktische managementrapporten die ter beschikking worden gesteld aan de ruim 100 retailers, fabrikanten en dienstverlenende organisaties in de foodsector die lid zijn van het EFMI. Adresgegevens EFMI Business School Buitenplaats De Heiligenberg Heiligenbergerweg 5 3833 AC LEUSDEN Telefoon: 033-4229940 Internet: www.efmi.nl Contactpersonen Mark Slijkhuis Melanie Murk Erjen van Nierop

Mark Slijkhuis MSc - [email protected] MARK SLIJKHUIS MSc (1987) studeerde Business Administration aan de Rijksuniversiteit Groningen met Marketing als specialisatie. Sinds februari 2012 is hij als researcher werkzaam voor EFMI Business School en in deze functie betrokken bij verscheidene EFMI-onderzoeksprojecten, zoals de EFMI Food Barometer en ConsumentenTrends. Daarnaast is hij verantwoordelijk voor de inhoudelijke en organisatorische ondersteuning van de Master of Food Management en een aantal in-company opleidingsprogramma’s.

Drs. Melanie Murk-Severein - [email protected] Drs. MELANIE MURK-SEVEREIN (1981) is als bedrijfskundige met specialisatie Financieel Management afgestudeerd aan Universiteit Nyenrode. Sinds januari 2009 is zij als senior researcher werkzaam voor EFMI Business School en in die functie betrokken bij veel EFMIonderzoeksprojecten. Daarnaast is zij medeverantwoordelijk voor het relatiebeheer binnen het EFMI bedrijfsledennetwerk. Voordat zij in dienst trad bij het EFMI was zij business analyst bij PepsiCo en was zij als management consultant werkzaam voor PricewaterhouseCoopers.

Dr. Erjen van Nierop - [email protected] Dr. ERJEN VAN NIEROP (1975) is sinds 2011 senior onderzoeker en wetenschappelijk hoofddocent bij EFMI Business School. Daarnaast is hij universitair hoofddocent marketing bij de vakgroep Marketing aan de Faculteit Economie en Bedrijfskunde van de Rijksuniversiteit Groningen. Erjen heeft een MSc en PhD in Econometrie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Zijn onderzoeksinteresse ligt bij econometrische modellering van marketingverschijnselen in het algemeen, en merkkeuze-, verkoop- en schapindelingsvraagstukken in het bijzonder.

33

*

BIJLAGE

EFMI leden per 1 oktober 2015 LEVERANCIERS Aldipress | Anheuser-Busch Inbev | Arla Foods | Aviko | A-ware Bouter Cheese | Bakkersland | Banketbakkerij Wouter de Graaf | Bavaria | Beiersdorf | Bel Nederland | Best Fresh Group | Betapress | Bieze Food Group | CêlaVíta | Chiquita | Cloetta Holland | CocaCola | Colgate-Palmolive | Concorp | CONO Kaasmakers | Danone | Danvo | Delicia | Dr. Oetker | Euroma | Farm Frites | FloraHolland | Fossa Eugenia | FrieslandCampina | Fruitmasters Groep | Globemilk | Go-Tan | Granfood | Grolsch | Group of Butchers | Haribo | Heineken | Henkel | Hero | Hessing | H.J. Heinz | Hoppe Food Group | Imperial Tobacco | Intersnack | Jacobs Douwe Egberts | Kellogg’s | Kimberly-Clark | Lassie | Lebo Kaas | Mars | Menken Orlando | Mondelẽz | Müller Nederland | Nestlé | Nutricia | Olympic Food Group | Omega Pharma | PepsiCo | Perfetti Van Melle | Pré Pain | Procter & Gamble | Qizini | Queens Products | Red Bull | Rijk Zwaan | SCA Hygiene Products | SC Johnson | Spadel | Staay Food Group | Stegeman | Storck | Teeling Petfood | The Greenery | Tony’s Chocolonely | Unilever | Van der Meulen De Meesterbakkers | Verkade | Verstegen Spices & Sauces | Vollebregt Fresh Company | Vrumona | W. Heemskerk | Wessanen | Yakult | Zeelandia | Zijerveld RETAILERS Albert Heijn | Coop Supermarkten | Deen Supermarkten | DekaMarkt | Hoogvliet | Jan Linders | Jumbo Supermarkten | Nettorama | Plus Retail | Poiesz Supermarkten | Koninklijke PostNL | Sligro Food Group | Spar | Udea | Vomar Voordeelmarkt DIENSTVERLENENDE ORGANISATIES ABN AMRO | Brand Loyalty | GfK | GS1 | Motivaction | PwC | Rabobank | Roland Berger | IRI | Young Perfect | ZLTO

34

EFMI Food Barometer. Economie heeft wind in de zeilen, supermarktsector profiteert

Recommend Documents