Een visie op ouderenzorg de transitie naar nieuwe modellen Transparant, toegankelijk, betaalbaar

Mijnseniorwinkel.nl Een initiatief van Oog en oorhuis!

Een visie op ouderenzorg – de transitie naar nieuwe modellen Transparant, toegankelijk, betaalbaar Zoals in de compacte versie van dit rapport al is aangegeven is de zorg op dit moment onbetaalbaar, overregeld , ontoegankelijk en bureaucratisch. Hieronder volgen twee praktijkvoorbeelden van de huidige zorg. Daarop volgend wordt de nieuwe indicatiestelling en een nadere uitwerking van de seniorwinkel volgens het nieuwe zorgmodel beschreven. Praktijk voorbeeld 1 huidige zorg Mw D is 94 jaar, ernstig slechtziend en matig slechthorend. Ze woont zelfstandig en heeft een indicatie voor huishoudelijke hulp en voor ondersteunende begeleiding (BG indicatie). Er is geen directe familie, alleen een neef die ver weg woont. Mw. is helder van geest en redelijk mobiel. Mw D heeft een afspraak bij de afdeling KNO van het ziekenhuis. Er moet een begeleider mee omdat mw in het ziekenhuis nooit zelfstandig naar en van de afdeling kan komen en er geen hulp ter plekke is. De KNO arts behandelt haar. De begeleider (niet het systeem of de arts) bedenkt dat mw binnenkort toe is aan nieuwe hoorapparaten. Het dus van belang om nu alvast een verwijzende brief van de KNO arts te hebben, omdat mw anders binnenkort weer naar de KNO arts moet. Verrassend genoeg kan er gelijk een audiogram gemaakt worden. Hiermee heeft mw D de vereiste verwijsbrief en het audiogram voor de audicien. Bij de audicien blijkt echter dat deze verwijsbrief onvoldoende is. Mw wordt alsnog verwezen naar de huisarts die een verwijzing moet afgeven voor het audiologisch centrum. Mw D moet dus naar de huisarts, daarna naar het audiologisch centrum en kan pas daarna geholpen worden door de audicien. Het voorbeeld laat één van de vele kastje-muur situaties zien waarbij er inefficiënt en kostenverspillend wordt gewerkt. Nog afgezien van de consequenties voor het energieniveau van mw. Clienten met een zorgvraag worden vaak van de ene zorginstelling naar de andere verwezen, hebben geen inzicht in wie wat te bieden heeft en krijgen overal een deel van het aanbod. In het tweede voorbeeld komt dit ook goed naar voren. Praktijk voorbeeld 2 huidige zorg Dezelfde dame, ernstig slechtziend, matig slechthorend. Om de zelfstandigheid van mw te behouden weten alle professionele zorgverleners om te gaan met de communicatie, de structuur (alles een vaste plek) en de hulpmiddelen. Desondanks de praktijk van dit moment: Mw geeft aan dat de spraak/vergrotings software van haar computer het niet goed meer doet en ze wil graag blijven mailen met verre familie en vrienden in het buitenland. Haar

1/5 www.oogenoorhuis.nl - Etmat 15 - 9753 EW Haren - 06-19 48 27 30 - [email protected]

begeleider van zorginstelling A neemt contact op met een andere zorginstelling welke bevoegd is aanvragen in te dienen bij de zorgverzekeraars. Geadviseerd wordt om eerst een deugdelijke computer te kopen en aan te laten sluiten, inclusief een deugdelijke internet verbinding. Er dient een nieuwe indicatie aangevraagd te worden en na deze hernieuwde indicatiestelling komt er na enkele maanden iemand van zorginstelling B om mw computerles te geven. E.e.a. valt onder de nieuwe indicatie behandeling. Mw vraagt aan deze trainer of ze even wil kijken hoe haar tv aan moet, omdat ze het knopje niet kan vinden. De trainer geeft aan dit niet te mogen doen omdat de zorginstelling niet verantwoordelijk kan zijn als er onverhoopt iets stuk gaat aan de tv Mevrouw D. wordt door haar begeleider van zorginstelling A attent gemaakt op een efficient hulpmiddel voor haar, de webbox. Dit specifieke hulpmiddel voor blinden zal mw o.a. helpen zelfstandig en actief te blijven. Mw vraagt aan de trainer van instelling B of het hulpmiddel door haar aangevraagd kan worden. De trainer zal de zorgvraag van mw doorgeven aan het multidisciplinair team van instelling B. Vier weken later wordt de vraag van mw in dit team behandeld. Op grond hiervan wordt besloten mw op te roepen voor een gesprek met de intaker. Er wordt voor mw bedacht dat ze misschien nog meer hulpvragen heeft. Mocht na deze intake blijken dat alleen dit hulpmiddel aan de orde was, zal de instelling de procedure in gang zetten om deze bij de zorgverzekeraar aan te vragen. Het hulpmiddel wordt inderdaad aangevraagd en de leverancier levert snel. Echter, de trainer die nog steeds komt, zal het apparaat niet verbinden met internet, de enige handeling die nodig is. Hiervoor komt twee weken later iemand anders van de instelling B… Conclusie: de zorg is onnodig kostenverhogend, ineffectief, bureaucratisch en de gerichtheid op het belang van de cliënt is te gering. Ook moet voor iedere andere, maar vanuit de beperking logische zorgvraag, een nieuwe indicatie aangevraagd worden. Op deze wijze laat de noodzakelijke zorg onnodig lang op zich wachten. De seniorwinkel De seniorwinkel biedt een entree naar een transparante en betaalbare zorg. Men kan de winkel zonder enige voorwaarde, indicatie of afspraak bezoeken. De inrichting van de winkel is gericht op een direct aanbod van mogelijkheden. Dat wil zeggen dat de bezoeker direct ervaart hoe men zo lang mogelijk zelfstandig kan blijven met eenvoudige aanpassingen in de woning. Er zijn effectieve hulpmiddelen aanwezig die de zelfredzaamheid en zelfstandigheid bevorderen. Via o.a. beeldschermen kan men informatie vinden en adviezen vragen op een breed terrein. Het gaat er dus om dat de seniorwinkel primair een appél doet op de mogelijkheden van de bezoeker. In de eerste plaats moet duidelijk worden dat er praktische en efficiente oplossingen zijn die herkenbaar zijn en getransformeerd kunnen worden naar de eigen situatie van de bezoeker. Hier vallen de ideeen onder zoals het drempelvrij maken, het verbeteren van de akoestiek, de contrastwerkingen, e.d. maar ook de hulpmiddelen ten behoeve van de communicatie of de mobiliteit. 2/5 www.oogenoorhuis.nl - Etmat 15 - 9753 EW Haren - 06-19 48 27 30 - [email protected]

Er zijn onafhankelijke adviseurs aanwezig die gedegen kennis hebben van de brede ouderen problematiek en bijbehorende praktische oplossingen. Indien aan de orde is het mogelijk in de winkel ,bijvoorbeeld via een beeldschermverbinding, contacten te leggen met een zorgspecialist, belangengroep of leverancier van hulpmiddelen. Er kan bijvoorbeeld een keuze gemaakt worden uit het zorgaanbod van meerdere instellingen om de inrichting van de eigen woning passend te maken aan de eisen die een beperking stelt. Naast de gespecialiseerde en soms complexe zorgvragen op basis van beperkingen kan men in de winkel terecht voor vragen over opvoeding (kleinkinderen), vrije tijd en vrijwilligerswerk e.d. Ook dit zijn normale vragen in de seniorwinkel. De sleutel tot de zorg, de indicatiestelling. Hoewel de toegang tot de seniorwinkel zonder drempels zal zijn, adviezen hier gratis zijn en de bezoeker zelf veel informatie kan vinden zullen veel bezoekers verdergaande zorg nodig hebben. Hiervoor is een indicatiestelling nodig, welke momenteel zo ingewikkeld is. Hoe we de zorg ook inkleden, het gaat er om dat men op de juiste gronden toegang krijgt tot de middelen die de zorg biedt. Dat kunnen hulpmiddelen zijn, technische (IT) ondersteuning via domotica of persoonlijke ondersteuning, begeleiding en behandeling. Door het vereenvoudigen van de indicatiestelling met een koppeling naar de te ontvangen zorg, ontstaan korte lijnen en wordt de zorg toegankelijk. Op grond van medische en andere informatie en bekendheid met de client is de huisarts degene die het beste objectief kan bepalen welke indicatie er aan de orde is en voor welke termijn. Het gaat daarbij om tijdelijk, middellang of blijvend, eventueel met een zwaarteindeling van klasse 1, 2 en 3. Veel problemen die bij ouderen aan de orde komen zijn objectief meetbaar en blijvend, zoals de vele vormen van zintuigelijke en motorische beperkingen. De indicatie die men op grond van de beperking krijgt geeft recht op een zorgpakket, gebaseerd op die beperking. Via de WMO kan gebruik gemaakt worden van (basis)hulpmiddelen en/of persoonlijke zorg. Op grond van de zelf gekozen zorgverzekering, kan met de gestelde indicatie meer aan hulpmiddelen en persoonlijke zorg ingekocht worden. Ingekocht, omdat de indicatie als optie gekoppeld kan worden aan een punten toekenning. Stel 100 voor langdurend, klasse 2. Dat betekent dan dat de cliënt die 100 punten naar eigen behoefte kan inzetten. De bezoeker heeft een indicatie en bespreekt zijn zorgvraag in de winkel. Samen met de onafhankelijke adviseur zoekt hij naar het juiste aanbod en de bijbehorende prijs. Leveranciers van hulpmiddelen en zorginstellingen bieden in de winkel hun product aan en concurreren op prijs en/of kwaliteit. De seniorwinkel dwingt de zorgaanbieders en leveranciers tot transparantie en betaalbaarheid door concurrentie.

3/5 www.oogenoorhuis.nl - Etmat 15 - 9753 EW Haren - 06-19 48 27 30 - [email protected]

De nieuwe zorg in de praktijk

Mw D, matig slechthorend en ernstig slechtziend, krijgt van de huisarts een indicatie voor de lange termijn, zwaarteklasse 3. Haar slechtziendheid en slechthorendheid zijn blijvend. Er is geen directe mantelzorg aanwezig, er is sprake van een hoge leeftijd en een mogelijkheid zelfstandig te blijven wonen. Met deze indicatie en een aanvulling van haar verzekering weet ze voor welke zorg en hulp(middelen) ze in aanmerking komt. In het nieuwe zorgmodel maakt mw D een afspraak bij de seniorwinkel. Hier krijgt ze de mogelijkheid de hulpmiddelen die zij wenst (en binnen haar puntentoekenning passen) uit te proberen. Als mw D het hulpmiddel wil hebben, zal de adviseur ter plekke afspraken maken met de leverancier. Deze levert niet alleen maar biedt ook training zodat ze overweg kan met het nieuwe hulpmiddel. Op grond van haar situatie heeft mw D behoefte aan huishoudelijke ondersteuning, die haar ook helpt met het doen van boodschappen en zorgt dat er gezond gegeten wordt. Daarnaast is het van belang dat ze voldoende beweegt, waarbij ze opgrond van haar beperkingen ondersteuning bij nodig heeft. Een andere zorgvraag betreft de administratie en het op orde houden van de structuur in haar huis. Haar begeleiding moet goed op de hoogte zijn hoe zij haar het beste kunnen begeleiden in verband met haar dubbele zintuigelijke beperkingen. Samen met de adviseur wordt het aanbod van diverse instellingen beoordeeld en komen ze tot een keuze van een de instellingen die het beste aansluit op haar wensen en problematiek. Mw D ervaart in de winkel de woningaanpassingen gericht op niet kunnen horen en niet kunnen zien. Er zijn eenvoudige oplossingen maar mw vindt het prettig als er een gespecialiseerd adviseur bij haar langs komt om aanpassingen in haar thuissituatie te realiseren. Dit blijkt binnen haar indicatie te vallen en haar gekozen instelling heeft dit ook in het pakket. Mw heeft met haar zorgvraag en indicatie een duidelijk beeld van haar zorgrecht. De seniorwinkel biedt haar de mogelijkheid samen te zoeken naar een optimaal aanbod zodat ze veilig zelfstandig kan blijven wonen. Omdat de instellingen verplicht worden hun aanbod concurrerend te maken zullen zij breed inzetten op de inhoud van de zorg en de betaalbaarheid daarvan. Eindconclusie Niet de zorg maar de cliënt bepaalt welke zorg geleverd wordt. Door de eenvoudige indicatiestelling en de opzet van de seniorwinkel vervallen is de zorg transparant en betaalbaar. Het is een omslag in het denkpatroon. Uiteindelijk is het een ingrijpende verandering die echter vrij eenvoudig te realiseren is. De seniorwinkel is een verbreding van het door ons geinitieerde oog en oorhuis en daarmee de oplossing voor een belangrijk deel van de ouderenzorg. We menen dan ook dat het van belang is op korte termijn een pilot te starten van een seniorwinkel. Graag bespreken wij samen met u de verdere realisatie van het project seniorwinkel. 4/5 www.oogenoorhuis.nl - Etmat 15 - 9753 EW Haren - 06-19 48 27 30 - [email protected]

U kunt contact met ons opnemen via het oog en oorhuis. [email protected] Januari 2015, Jan de Kort Annelie Westhuis

5/5 www.oogenoorhuis.nl - Etmat 15 - 9753 EW Haren - 06-19 48 27 30 - [email protected]