Transitie: via nieuwe energie naar een nieuwe economie

Transitie: via nieuwe energie naar een nieuwe economie Dr. Jacques T.N. Kimman Lector Nieuwe Energie, Hogeschool Zuyd Adviseur Taakveld Energiestrategie en Transitie, AgentschapNL (Agentschap van het Ministerie van Economische Zaken)

Duits parlementslid: Herman Scheer

Energy Hill, Avantis, 26 april 2007

Nieuwe Energie, een andere manier van denken

“Renewable energies are inexhaustable. They do not destroy the environment. They are available everywhere. Their use facilitates solidarity with future . generations. They secure the future of humankind.” “Solar energy is the energy of the people. No government can do more for its people than to make available cheap new sources of energy”. Dr. Hermann Scheer 1944-2010

Koploperprijs Provincie Limburg

Venlo wint provinciale Koploperprijs voor subsidieregeling duurzaam bouwen Wethouder Jos Teeuwen heeft 25 februari de Koploperprijs in ontvangst mogen nemen. Dit is een prijs van de Provincie Limburg voor de gemeente met het beste Energie- of Klimaatproject. In juli 2009 heeft de gemeenteraad van Venlo een bedrag van € 1 miljoen subsidie beschikbaar gesteld voor duurzaam bouwen. Doel van de subsidie was om de recessie in de bouw te bestrijden, en tegelijk te zorgen voor energiebesparing en duurzame energie. Naar schatting kunnen uiteindelijk 1.350 particuliere huiseigenaren hun woning energie¬zuiniger maken met de totale subsidie van 1,4 miljoen (1 miljoen gemeente Venlo en 4 ton Provincie Limburg). Dit zorgt voor een omzet van ca. € 10.500.000 voor de uitvoerende bedrijven. Waarvan dus ca. 80% bij bedrijven in Venlo of de omliggende regio terechtkomt. Nieuwe Energie in de Gebouwde Omgeving

Renewable Energy Decision Tree

Renewable Energy

Wind Energy

Solar Energy Electrical

Thermal

Off Shore

Bio Energy

On Shore

New Energy in the Netherlands

Maatschappelijke transitie: Bio-based Economy


Als de ketens niet goed zijn geregisseerd


Gevelelementen met zonnestroom? • Nationale Nederlanden (Rotterdam), gevel gemaakt door Permasteelisa (Beitel 80, Heerlen) CIS-tower (Manchester)


Niche-markten: gevelelementen met zonnestroom!


Is solar energy expensive? A new way of thinking!

New Energy in the Built Environment

Maatschappelijke transitie

•

In harmonie met de natuur!

•

Duurzame mobiliteit

•

Andere manier van denken

•

Gedragsverandering


Dakintegratietechnieken


Conventionele methode

Nieuwe Energie in de Gebouwde Omgeving

Dakgeïntegreerde netgekoppelde PV-systemen (Sittard)


New wafer technology (Solland Solar)


PV Supply Chain

Sand

Silicium

Ingot

“van Zand tot Klant”

Modular

system

Solar cell

Wafers

De Wijk van Morgen: huis met knik


woensdag 20 april 2011

Limburgse bedrijven  waardeketen

silicon ingots

wafers

cells

modules

systems

installation

1. De waardeketen(s): bedrijven

Helianthos Scheuten Solar Solar Modules Nederland Solland Solar Ubbink Solar

•1 O&O

•2 Silicium productie

A-group RGS Development Cedova TMS Ecofys ECN Helianthos/NUO N MiPlaza OM&T Peer+ RGSdevelopment Scheuten SunCycle Sunlab TNO

•3 Productielijn apparatuur

OTB Solar Enthone Eurotron Lamers HTS Levitech Meco NTS-group Philips Applied Technologies Rimas Smit Ovens Stork Prints Technobis Mechatronic Tegema Group Tempress VDL

•4 Cel productie

•5 Module productie

•6 BOSproductie

Betronic Solutions Exendis A-Group Heliox Helianthos •8 Componenten NUON Lapp Group & halffabrikaten Scheuten Solar Mastervolt Tf2 Nedap Solland Solar NXP CentroSolar Icopal Solar Power Corus Mallinckrodt-Van beek baker Derbigum Wako Sun Monier DSM Ubbink Solar NXP Enthone Oskomera FUJIFILM Gebo Jagema Patina Schüco Gebr. Kooy Velux Weka

•7 handel en Installatie

Energieker Pfixx Esdec The Sun Factory Besseling Stroomwerk Leertouwer SolarNRG New-energy sytems HRWoonconfort De Zonnefabriek Solarclarity GratisZon ZonTech Nederland Veldman techniek De stoomplantage ….. …..

1. De waardeketen: geografisch

Clustering: productieapparatuur: regio Eindhoven module en celproductie: Limburg

1. De waardeketen: samenwerking Projecten en bedrijven/instellingen 2005-2010

Scheuten

Philips App. Solland

Projecten Bedrijven/organisaties Key-players

23

>> Als het gaat om energie en klimaat

IMDEP-project IMDEP

Innovatieve (Materiaal)concepten voor energieleverende en DuurzamE Producten in de gebouwde omgeving van morgen

Partners:

Solar Modules Nederland, Scheuten, Solland Solar Cauberg Huygen, Bamboo Solutions TNO, Avans en Hogeschool Zuyd RWTH, TU/e en Universiteit Wageningen

Penvoerder:

Hogeschool Zuyd

Budget:

kEur 1050

Looptijd:

1 november 2010 tot 1 november 2014

Waarom IMDEP?

Producenten zonnecel modules

Integratie zonnecel modules in traditionele materialen gebouwde schil Integratie van energieleverende functies en duurzame materialen in de gebouwde schil

Producenten duurzame materialen

Duurzame materialen in de gebouwde schil

4 samenhangende projecten

PID Smart Chain

Solar Module Value Chain for International BIPV-concepts SMN, Rimas, TNO,ECN, HSZ, Trespa e.a.

IMDEP

BIPV in gebouwschil van de toekomst

ORGANEXT

Organische zonnecellen in dubbelglazig raam RWTH, UHasselt, IMEC, TUE, UM, HSZ e.a.

CHEMaterials

Nieuwe materialen met energietoepassingen DSM, Chemelot, HSZ

Centrum of Expertise Chemie


Zoals het niet moet


Zoals het wel moet


Polymeren (plastic) zonnecellen

Productontwikkeling in het kader van Nieuwe Energie

Organische zonnecellen in dubbelglazige ramen?


Peerplus: smart energy glass

Productontwikkeling in het kader van Nieuwe Energie

Since 2004 several products:

BASF: micronal

Different macrocapsules: Dörken, Rubitherm, SGL, Climator and others

SmartBoard™

Different products with microcapsules: plaster, plasterbords, porous concrete… …..

Foto: BASF

Other systems: Energain, Rubitherm granules

Roadmap duurzame BIPV Visie

Duurzaamheid en integratie

Duurzame BIPV BIPV constructie BIPV-glas Integreren TPV (koeling)

Woning energieproducent

Integreren 3e generatie zonnecellen

Hergebruik zonnecellen Integreren light guiders

Module-to fit BAPV (kitchen)

Woning energieneutraal Vervanging moduleframe voor duurzaam materiaal Hergebruik en duurzame materialen bouwelementen Woning energiegebruiker

Nu

Tijd

Toekomst

Knelpunten/kansen Ontbreken toekomstvisie

Communicatie en regie transitiepad

Dure technologie

Vermeden kosten door integratie en gebruik maken van technologische voorsprong: Wereldrecord modulerendement

Lange termijn onderzoek behoeft meer sturing

Transitie-aanpak

Producten sluiten onvoldoende aan bij infrastructuur Transitie-aanpak Bedrijven aarzelen met investeringen

Verbetering duurzaam investeringsklimaat. Ondersteuning opschaling

Onvoldoende marktstimulering

Succes Duitse regeling

Ontbreken financierings-constructies

Kans financiële dienstverlening

Kennis onvoldoende beschikbaar

Nieuwe diensten gebruik makend van goede kennisinfrastructuur

Why solar energy?

consumption

Worldwide consumption of fossil fuels

1st solar age

-2000

-1000

2nd solar age

0

1000 2000 Time (year)

3000

4000

5000

Limburg onderneemt

Jacques Kimman, lector nieuwe energie:

“Het oliefeestje is snel afgelopen”

Dit paneel met zonne-energie zal een revolutie ontketenen”, beweert Jacques Kimman Nieuwe Energie, een andere manier van denken

Welke duurzame energiebron heeft de toekomst?

2004

wind op zee PJe/km2=GJe/m2

wind op land PJe/km2=GJe/m2

PV PJe/km2=GJe/m2

Biomassa PJ/km2=GJ/m2

Nederland

0.0633

0.042

0.252

0.0072

EU-15

0.0633

0.042

0.30

0.0072

Wereld

0.0633

0.042

0.35

0.0072

Nu Nederland:

6x !

35x !

2050

wind op zee PJe/km2=GJe/m2

wind op land PJe/km2=GJe/m2

PV PJe/km2=GJe/m2

Biomassa PJ/km2=GJ/m2

Nederland

0.10

0.07

0.63

0.018

EU-15

0.10

0.07

0.75

0.018

Wereld

0.10

0.07

0.88

0.018

Toekomst Wereld:

12x ! Energy Hill, Avantis, 26 april 2007

55x !


Gaan de olieprijzen stijgen of dalen?


Gaat de energiebehoefte stijgen of dalen?


Gaan de olieprijzen stijgen of dalen?


Verificatie van het model


1.7 Ontwikkeling woonlasten w oonlasten E-w oning

€ 13.000

w oonlasten A-w oning

€ 11.000

€ 9.000

€ 7.000

€ 5.000 2009

2014

2019

2024

2029

International Geosphere-Biosphere Programme

Klimaatproblematiek (Stern, Jan Terlouw)


Nieuwe financieringsconcept voor nul-energie-huizen


Nieuw financieringsmodel

•Terugverdientijd verrekend in de hypotheek

•Seinen projectontwikkeling (Friesland) •Kosten: € 500 per maand

•Géén energierekening !


De transitie naar Duurzame Energievoorziening (roadmap)

Duurzaamheid Energievoorziening

Visie

Maatschappelijke belangen

Knelpunten, issues

Kansen Commerciële belangen

Samenwerking Innovaties

Nu

Tijd

Toekomst


Terugredeneren vanuit de doelen!

Duurzaamheid Energievoorziening

Back-casting!

Nu

Tijd

Visie

Toekomst


Using goals and visions

Back-casting! Every new built house should be zero-energy! Energy efficient communities

Wat is nodig voor Energieneutraliteit?

1 Woning gemiddeld 3346 kWh elektriciteit en 1736 m3 aardgas = 5000 kg CO2/jaar, = 7240 kg CO2/jaar inclusief vervoer

Minstens 40% Energiebesparing noodzakelijk!

Maastricht, 55.000 huishoudens en 60 km2 oppervlak: CO2-neutraal:

458 km2 bos aanplanten (7.6 x oppervlak)

Energieneutraal: 229 windmolens van 2 MW en 100 m hoog (6 km2) Of 1 km2 PV-centrale Of 55.000 nul-energiehuizen Totale gemeente Maastricht: CO2-neutraal:

Bos aanplanten 43x totale oppervlak

Energieneutraal: 1289 windmolens (36 km2) of 6 PV-centrales (6 km2)

Energy Hill, Avantis, 26 april 2007


Leren van de koplopers!

Visie Duurzaamheid Energievoorziening

Fore-casting!

Nu

Tijd

Toekomst


Stad van de Zon (Heerhugowaard)


Zonne-energie: leerervaringen

Ervaringen op wijkniveau, Amersfoort


Passivhaus Grosswehrhagen Selfkant


Tilburg – energy neutral in 2030? 10 PJ sustainable production? •Geothermal

~ 3 PJ

•PV on roofs dwellings 1,5 PJ

•PV on roofs (other)

~

~ 0,75 PJ

•More Effort on Energy Savings

introduction – implementation strategy – case Tilburg – work plan

Energieneutraal in 2030? Tilburg energievraag

Energiegebruik vs duurzame energie

Tilburg duurzame energie Apeldoorn energiebesparing Apeldoorn duurzame energie Heerhugowaard energiebesparing

40

Heerhugowaard duurzame energie

35

25 20 Tilburg 2044

15 10

Apeldoorn 2043 Heerhugowaard 2027

5

jaar

50 20

45 20

40 20

35 20

30 20

25 20

20 20

15 20

10 20

05

0 20

PJ/jaar primaire energie

30

TRANSITION in ENERGY and PROCESS For SUSTAINABLE REGIONAL DEVELOPMENT (TRANSEP-DGO)

Research project

De praktijk - conclusies

• ‘Duurzame gebiedsontwikkeling’ heeft (nog) geen harde status in de planvorming • Geen bonus op energieneutraliteit, geen straf zonder energieneutraliteit • Integraal werken is zeker geen standaard • Korte termijn prevaleert boven lange termijn denken • In de praktijk ontstaan werkwijzen voor duurzame gebiedsontwikkeling

De praktijk - conclusies

De innovators doen het volgende: • Integrale aanpak • Sterk persoonlijke betrokkenheid • Zoeken naar nieuwe financieringsvormen • Energie / duurzaamheid leidend laten zijn in het planproces • Zoeken nieuwe partners en/of samenwerkingsvormen • Ontwikkelen specifieke manieren om het proces te kunnen sturen • Levenscyclus benadering

Theorie en praktijk

•

Duurzame gebiedsontwikkeling vraagt om andere werkwijze: • gebiedsontwikkeling in dienst van maatschappelijke urgenties • integraal werken en co-producties • verhogen van kwaliteit bestaande

•

Energie: een heel ander patroon van opwekken en afnemen nodig

•

Begin van verandering zichtbaar: ontwikkelingen in regime, gevoed door veranderingen in niches en op macroniveau Koplopers worstelen met ongeschikt instrumentarium (mn juridisch en financieel) en vastgeroeste denkpatronen

•

•

Véél meer nodig dan ontwikkeling nieuwe technieken en pilotprojecten. Vraagt om een fundamenteel andere denken werkwijze: een transitie.

Quartierskonzept Rintheim  a bottom-up approach

Cost/benefit ratio energy conservation measures building example:

costs of energy saved (ct/kWhPE)

Saving potential / cost curve

5 4

1: new heat transport pipe 60 m; 17  4 % losses

15

2: envelope retrofit 165 €/m2; 165  52 kWh/m2 10

3: new condensing boiler

3

4: room control system 52  35 kWh/m2

2 1

5

0

5: solar collectors 32 m2; 400 kWh/m2, 1.300 €/m2

0

100

200

300

400

500

600

M WhPE/a saved

Residential building in the City of Karlsruhe 28 flats; heating demand 165 kWh/m2 before retrofit

(sehr grobe Abschätzung!) Verbesserungspotenzial Rintheim

Primärenergie:

16.000 14.000 12.000

230

NT-Wärme:

kWhPE /m2

10.000 8.000 6.000

Verbesserungsfaktor: 1,9

2,1

2,1

109

CO2-Emission:

4.000

6,1 2.000

34

4,3

0 MWhth/a Ausgangszustand

MWhPE/a mittlere Sanierung alle

optimale Sanierung Rest

Fernwärme-PE-Faktor: ~ 0,5 kWhPE/kWhth

t CO2/a

12

Praktisch voorbeeld

Renovatie zeventiger jaren woningen naar passiefwoningen 134 passiefhuiswoningen te Roosendaal, 1e fase

Praktisch voorbeeld


Praktisch voorbeeld


Praktisch voorbeeld


Monitoring

Sustainable Energy Supply

Defining the roadmap to energy transition

Now

Time

Future

Freiburg, the

„Solar Capital“ of Germany

CO2 emissions in Freiburg: planning and reality 2,500

mio. t CO2/a

2,000

1,500

new cogeneration plant in FRLandwasser

new downtown DH 1,000

(long-term target)

0,500

0,000 1990

1992

1994

1996

1998

real/forecast 2003

2000

2002

Target (1996)

2004

2006

2008

2010

real/forecast 2007

2012

„Solar neighborhood“, Schlierberg/Freiburg  50 „Plus-energy“ single-family buildings

Cases IEA Annex51, subtask C • • • • • • • • • • •

Austria: Canada: Denmark: Finland: France: Germany: Japan: Switzerland: Sweden: The Netherlands: USA:

City of St. Johan City of Prince George

City of Nantes Ludwigsburg & Freiburg Zürich Stockholm Tilburg, Apeldoorn Ft. Irwin (CA) or Camp Humphries (Korea);

Annex 51, subtask C: Implementation Strategies for Cities

0-Energie 100 % realisatie 0-impact

F E D C B 20 % realisatie 0-impact

A bau

1990

2000

2010

2020

2030

bau: huidig beleid/business as usual, gemeent, provincie, markt. A: met actie a op moment T1 B plus actie b op moment T2 .

C etc.

2040

2050

En e

ilu ng

En e

rg ie

&

gV er k

e

eh r

Ge bä ud

ng

W

E/

er u

er e

pe ich

nu tz un

e

/S

g, an d

nz In du st ri

Ve rte

zie

ef fi

rt /

un

ar

,H 2

le

Produktion

rg ie

tra ns po

eid

fze lle

Nu k

K

hle

KW

Ko

n+

Forschung, Entwicklung & Ausbildung

En e

rg ie

Ab sc h

sto f

En er gie

Br en n

Re ge ne ra t iv e

Technologie- Profil nach Art der Tätigkeit Dienstleistung, Handel und Vertrieb

30

25

20

15

10

5

0

Marketing- Themen von Energy Hills  Energie effiziente Stadt  Renewable Transport  Energy Mix  Smart Grids / Hybrid Grids  ...

Proposed Energy Hills Structure of Working Committees Politics

Energy Politics Annual Congress

Technology

Energy Generation, Transportation and Wholesale Market

3 levels: - strategic - operative, following value-chain - control / organization 20.04.2011

Society

Environment

Energy Strategy: Vision, Roadmap, Transition Path

Energy Distribution and Storage Systems

Intelligent Energy / Smart Grid: Processes, IT, Integration

Strukturierungs-AK

Energy Efficiency and Enduser Market

Market

project-oriented WCs: - Sustainability (project WC) - Fuel Cells (project WC) - Regional Development Seite 80

Activity areas within the Working Committee themes Working Committee

Energy Strategy: Vision, Roadmap, Transition Path





Activity areas

 overall energy concepts  scenarios  technology roadmaps  transition paths

 primary energy ressources  power plants (conventional and new technologies)  transmission grids  transport pipelines  energy trading  load balancing  emission control

 distribution grids  storage technologies  prosumer grid integration  virtual power plant grid integration  e-mobility grid integration

 enduser market  efficient energy use  energy in the built environment  metering

 smart grid  control systems  system integration  process optimization

This allocation of activity areas serves only as a „first shot“ – to be further elaborated by participants 20.04.2011

Strukturierungs-AK

Seite 81

Organization, Co-ordination of Working Committees EH Board EH Management Office

WC Organization

Co-ordination Committee

Advisory Board

carries out

Annual Congress WC Energy Politics


Energy Strategy: Vision, Roadmap, Transition




20.04.2011

Strukturierungs-AK

Seite 82

Transitie naar een Duurzame Energievoorziening

Toepassen van Duurzame Energie

Bedrijvigheid

Integratie gebouwde omgeving

Integratie Energieinfrastructuur

Gebruikers

Opheffen niet-technische knelpunten

Financiële ondersteuning

Urgentie

Onafhankelijke voorlichting Kennisopbouw

Strategische (gerichte) innovaties

Makelen/schakelen Samenwerken

Opleiding personeel Demonstratie projecten

Verzamelen leerervaringen

Beleid en uitvoering Gemeenten/ Provincies

Energy Academy Opleidingen Nieuwe Energie

Bestuurders/ MKB/ Kennisinstituten/ Woningcorporaties etc.

Regie

Leerwerkbedrijf Solar Solutions ORGANEXT/IMDEP/SmartChain CheMaterials/CE Chemie

Roadmap

Transitie-analyse

Dag van de Nieuwe Energie 12-04-2011 Knelpuntenanalyses Concept of Zero Visie/ Concepten

De Wijk van Morgen, doelstellingen

Doelstellingen: – Voorbeeld duurzaam bouwen en wonen – Passend in de Energietransitie Gebouwde Omgeving – Positieve PR Techniek – Praktijk HBO, MBO en VMBO opleidingen – Podium voor bedrijven – Euregionale samenwerking – „Real Life‟ laboratorium voor innovaties – Bruikbare gebouwen Laat zien wat met de techniek van NU, MORGEN mogelijk is!


De Wijk van Morgen: de integratie is de innovatie!

•

Passiefhuistechniek – Optimale isolatie, luchtdicht – Ventilatiesysteem met warmteterugwinning – Opvang zonnewarmte in de winter – Afschermen zonnewarmte in de zomer – Lage temperaturen verwarming en koeling – Omgevings- en bodemwarmte/koelte

•

•

Efficiënte energieverbruikers – Led-verlichting, daglichttoetreding – Wasdroger met Warmtepomp – Domotica Duurzame bronnen – Zon-PV, warmtepomp,opslag, zonnecollector


De Wijk van Morgen, wonen en mobiliteit

• Geschikt voor korte afstanden • Laden uit eigen “energietuintje” • Koppeling aan het micro-Grid


The winners


De Wijk van Morgen: “huis met de knik”

Nieuwe Energie in de Gebouwde Omgeving

Stedenbouwkundig ontwerp

De Wijk van Morgen - Das Viertel von Morgen - The District of Tomorrow - Le Quartier de Demain

89

De Wijk van Morgen: realisatie eerste gebouw


Ontwerp tweede gebouw: expo-ruimte


Impressie van De Wijk van Morgen








De fase van het innovatieproces:

Installaties: 21 Wijkaanpak: 11 Verlichting: 9 Bouwproducten: 5

Bouwconcepten: 90

Markt

inst bouwpr concept

= aantal projecten

verl wijk

Idee/R&D

Ontwikkeling

Versnelling

Implementatie

Fasen

Living area 50 park

Shop+

gravey

Public 100

farm

Soc/cult

20

30 sports

Fallow land

recreation

Office/

industry

waste

4360 m2 living area 9,5 houses (4inarow,two cornerhouses, 1,5 semidetached, 1 villa), 4 appartments, inclparking, local shop/bank primary schools(20m2), etc ~300 m2 socio-cult service

Incl hospital (~1m2/ha), elderly care centres, (~4m2/ha) church , museums,(1m2/ha) libraries etc monuments (~10m2) Cinema, theatre,conf. ~230 m2 public fac. (adm. Police , energy,. etc)

~1300 m2 industry area incl 83 m2 officelevel, ~1-industry-office/ha, ~90 m2 shopping + horeca ~81 m2 shop (gamma-1m2) ~4m2 hotel, (rest:5m2 pub/rest.?) ~60 m2 wastedump (incl car wrecks, 10m2) ~80 m2 graveyard (incl cremation centre) ~470 m2 greenpark ~620 m2 sportsfac. (incl indoor) (Golf:123 m2) ~200 m2 recreational area (comm.) ~80 m2 urban foodgardens ~1520 m2 road (250 meter road , 6mtr wide) ~ 630 empty constr area (build/industry)

Potential stack energy mapping De groene compagnie (Hoogezand Sappermeer)

Energy Master Planning

Vision:

The Concept of Zero

New Energy, transition management

functiever vulling

water

Research Institute Built Environment of Tomorrow

produktie

functiever hergebrui Winning/produkt vulling k ie

functiever vulling

Tav 5 bronnen: 0 - materiaal 0 - energie

energie

lucht produktie

produktie

hergebrui k functiever vulling functiever vulling

materiaal

0 - water

0 - lucht 0 - land

hergebrui k

land produktie

produktie hergebrui k

hergebrui k

Samenwerking drie lectoraten: RiBuilt

Nieuwe Energie J.T.N. Kimman

Innovatie Bouwproces C.M. Ravesloot

Duurzaam Bouwen R. Rovers


Samenwerking drie lectoraten: RiBuilt

Nieuwe Energie J.T.N. Kimman

Innovatie Bouwproces C.M. Ravesloot

Duurzaam Bouwen R. Rovers


Samenwerking drie (vier?) lectoraten: RiBuilt


Add research >

Add circle ->

news

conference

partners

examples

Etc etc etc etc etc etc etc etc etc etc etc etc

The main SB event in 2010 in Western Europe

Join the research institute as a partner

The 0-concept in the District of Tomorrow

Energy master planning

Sustainable Energy Supply

Roadmap for energy transition

Now

Time

Future

Energy master planning

1. Definition current situation

4. Monitoring

2. Definition end goal

3. Definition transition path

Findings: fotos MAss is more improtant, only energy is suboptimising…

RiBuilT Lectoren ontwikkeling

2050 0-energie Limburg 0-materiaal Limburg 0-water Limburg 2040 Alle steden en dorpen in de provincie zijn energieneutraal Alle bestaande woningen en kantoren zijn gerenoveerd Limburg is volledig cradle to cradle 50 0-impactwijken zijn gerealiseerd Al het afvalwater wordt lokaal gezuiverd in helofytenfilters, gebouwen worden afgekoppeld van de riolering 2030 Zijn alle bedrijventerreinen gerenoveerd en werken CO2-neutraal Zijn er 25 energieneutrale dorpen/kernen/steden, waaronder Maastricht Is 40% van de bestaande bouw gerenoveerd tot 0-energie Is in totaal 1.000 hectare vrijgemaakt voor de productie van biomassa (niet ten koste van voedsel) Gaat 50% van bouwsloopmaterialen terug in de bouw Is 30% van de huishoudens aangesloten op decentrale zuivering van regenwater Is het industrieel watergebruik met 25% teruggebracht 2020 Is de eerste 0-impact wijk gerealiseerd Is het eerste energieneutrale dorp een feit Alle nieuwbouw is voortaan 0-energie Is er 20% energiebesparing gerealiseerd (tov 2005), is 20% van de energievoorziening afkomstig van duurzame energiebronnen en is de uitstoot van CO2 met 20% verminderd Maken hernieuwbare materialen 50% uit van de bouw Zijn er 50 Limburgse C2C-producten met een keurmerk op de markt Is er 10 hectare aan bassins gerealiseerd voor opvang van regenwater in de gebouwde omgeving Is het huishoudelijk watergebruik met 25% verminderd 2015 Hebben alle wijken een transitieplan Is in totaal 5% van de bestaande woningen en kantoren gerenoveerd tot 0-energie gebouwen Maken hernieuwbare materialen 25% uit van de nieuwbouw en renovatie Is het eerste 100% C2C bedrijventerrein Limburg een feit Is het eerste verzamelkantoor voor flexibel werken actief Is de eerste waterneutrale wijk gerealiseerd Is de eerste 0-impact straat opgeleverd

2013 Wordt de eerste 0-impact woning gerealiseerd Wordt de eerste 0-energiestraat feestelijk gevierd Start het eerste landbouwbedrijf gespecialiseerd in biobased materials Opent een centrale kringbouwwinkel voor restmaterialen uit sloop zijn deuren Is er in Limburg 5 hectare helofytenfilters gerealiseerd, 2012 Is de roadmap voor een duurzaam Limburg in 2050 uitgewerkt Zijn er 3 transitie-demonstratieprojecten gestart Zijn de twee Duurzame Energie Centrales bij Venlo en Maastricht actief Zijn de eerste 0-energiewoningen in bestaande seriebouw gerealiseerd Is er een proefveld opgezet voor de productie van hernieuwbare materialen Bestaat de eerste nieuwbouwwoning uit geheel secundaire bouwproducten 2011 Transitiecoordinatie en centrum „up and running‟ Is 5% energie bespaard (tov 2005); is 5% van de energiemix afkomstig van duurzame bronnen en is de CO2-uitstoot met 6% gereduceerd (tov 1990). 2010 In 2011 is in Limburg C2C een geaccepteerd ontwerpprincipe voor Duurzame ontwikkeling voor overheden en bedrijfsleven (gerealiseerd) Limburg is in 2011 koploper als het gaat om C2C regios in NL (gerealiseerd) In de periode 2007-2011 moet in minstens 10 concrete (voorbeeld)projecten het C2C principe zijn toegepast bij koplopers, majeure ontwikkelingen en beeldbepalende ontwikkelingen (gerealiseerd)

Oostenrijk: Transitie op provincie niveau

District of Ebersberg Austria

Voorlopige samenstelling Kernteam Roadmap naar Limburg 2050 • • • • •

Bart Jan Krouwel Ger Wagemans Paul Depla Noud Janssen Bert Schroën

Tijdspad maart-juni 2011

Verkenning haalbaarheid Centre of Expertise

juli-december 2011

Opstellen Businessplan

december 2011

Besluitvorming over uitgewerkt plan

januari 2012

Start

C2C bedrijventerr.v.Morgen

Bio-agrocult. Mat. Prod. Wijk v Morgen,guesthouses

Onderzoeksinstituut Secr. Int Org. iiSBE Kennis/opleidingcentrum Starterscentr.v. Morgen Transitie supermarkt Investeringsbedrijf Zonne energieprod Limburg van Morgen : “zenuwcentrum”

De toren is plan voor lifecycle tower uit hout in zuid duitsland. Het starters centrum is “Bio-incubator, C2c starterscentrum nabij Regensburg, villa C2C bedrijven terrein is geheel gemaakt uitreststoffen, Welpelo, NL

Every month: “Sustainable Cafe” short presentations and network drinks.

Next: 19 April: Bamboo in building 24 Mei: PV dak/gevel integratie 21 Juni: waterconcepten voor DWVM

12 Juli: nominaties gebouw 4 De Wijk van Morgen

Planned Oktober 2012: Int. conferentie Bestaande Wijk van Morgen, XB12 Geïnteresseerd in partnership? contact Michiel Ritzen, RiBuilT

Transitie: via nieuwe energie naar een nieuwe economie

Recommend Documents