Een solide en solidair financieel beleid
Stel je voor... Mensen tellen en niet cijfers. Banen boven bezuinigingen. Schone lucht, in plaats van een dure energierekening. Goede, betaalbare zorg. GroenLinks laat zien dat het kan; verantwoorde financiële beslissingen nemen en tegelijkertijd investeren in een groene en leefbare stad, in schone energie, werk, onderwijs en zorg. De uitgangspunten van GroenLinks voor een solide en solidair financieel beleid zijn de volgende: - Niets is economisch verstandig, als het ecologisch onverstandig is. GroenLinks zet in op een snelle vergroening van economie en samenleving. - De sterkste schouders dragen de zwaarste lasten. GroenLinks is solidair met mensen in kwetsbare posities en versterkt de solidariteit tussen generaties. - Er wordt alleen bezuinigd waar dat kan en verantwoord is, en geïnvesteerd waar dat nodig is. Structurele begrotingsruimte Vanzelfsprekend is de financiële ruimte binnen de gemeentebegroting van Amsterdam de afgelopen jaren afgenomen door de crisis. Maar dankzij het financieel beleid van het gemeentebestuur in de afgelopen vier jaar, is er ook voor de volgende bestuursperiode financiële ruimte. In deze notitie zetten we uiteen hoe die ruimte wat GroenLinks betreft wordt ingevuld. Verwachte rentemeevaller Het bestaande rentestelsel van de gemeente Amsterdam legt onvoldoende de relatie met de werkelijkheid die inmiddels is ontstaan op de geldmarkt. Daar waar de gemeente intern rekent met een uitzonderlijk hoog rentepercentage, is de werkelijkheid op de geldmarkt voor de gemeente een andere. Jaarlijks leidt dat ertoe dat bij het opmaken van de jaarrekening een groot incidenteel bedrag vrijvalt. GroenLinks keurt deze praktijk af. Op deze manier wordt in de hand gewerkt dat jaarlijks een bestedingsdrang ontstaat om incidenteel vrijgevallen gelden weer snel uit te geven aan projecten die op dat moment worden bedacht. Het meer structureel vooruit kijken op basis van visie krijgt hierdoor weinig kans. Door intern een meer realistisch rentepercentage te hanteren, wordt structureel financieren van gewenste beleidsdoelen goedkoper en wordt een rem gezet op het incidenteel wegzetten van deels toevallige meevallers. Voor het jaar 2013 kunnen we, vanwege de bestaande systematiek, rekenen op wederom een incidentele meevaller. De gemeente profiteert van de lage (staats)rente. Deze ruimte
1
wil GroenLinks Amsterdam inzetten voor de jaren 2015 en later. Tegelijkertijd pleiten we ervoor zo snel mogelijk met realistische percentages te gaan rekenen, zodat er structureel meer financiële ruimte ontstaat. Geslaagde risicobeperking uitkeringsmiddelen De afgelopen jaren is jaarlijks 43M€ gereserveerd om risico’s op te vangen die het gevolg zijn van bezuinigingen van het kabinet op ???. Wethouder van Es heeft deze risico’s weten te beperken waardoor deze reservering voor het grootste deel vrij kan vallen. GroenLinks begroot voorzichtig en beperkt zich tot het inzetten van 23M€, waardoor we ons verzekeren van voldoende ruimte wanneer zich als nog risico’s voordoen. Een efficiëntere en kleinere gemeente Verdere besparingen op het gemeentelijk apparaat van Amsterdam zijn mogelijk, maar de grens is wat GroenLinks betreft in zicht. We gaan ervan uit dat maximaal nog 10M€ te besparen valt op het gemeentelijk apparaat. Hoewel benchmarks met andere gemeenten suggereren dat er nog meer bezuinigd kan worden, vreest GroenLinks dat nog meer bezuinigen ten koste zal gaan van de kwaliteit van de gemeentelijke dienstverlening.
Een groene en leefbare stad Fietspaden en fietsparkeerplekken In Amsterdam zijn fietsers goed voor de helft van alle verplaatsingen en de hoeveelheid fietsers groeit nog steeds hard. GroenLinks juicht dit toe en wil dat voorzieningen als fietspaden en fietsparkeerplekken mee blijven groeien. GroenLinks Amsterdam investeert daarom in fietsparkeerplekken (2M€ structureel en 4M€ incidenteel) en in een netwerk van fietsboulevards en Groene Lopers van het centrum naar de randen van de stad (2M€ structureel). Het Oostveer, de nieuwe fietsverbinding van Oost naar Noord, wordt structureel gefinancierd (1M€). Daarnaast zoekt GroenLinks naar mogelijkheden binnen het mobiliteitsfonds om middelen om te buigen van automobiliteit naar fietsmobiliteit (16M€ verschuiven over 4 jaar). Groen GroenLinks verdubbelt de Groengelden en maakt ze structureel. Van dit geld knappen we parken op, met name buiten de ring. Ook investeren we in kleinschalig groen, en lossen we knelpunten in de ecologische structuur op. Bovendien zetten we in op de versterking van natuurgebieden in de directe omgeving van Amsterdam, zodat elke Amsterdammer via de Groene Lopers binnen vijf minuten in de natuur fietst. Klimaat en Duurzaamheid Bovenop de bestaande en nieuwe investeringen uit het Amsterdams Investeringsfonds trekt GroenLinks 5 M€ uit voor woningisolatie en 5M€ voor zonne‐energie. Er komt een Energieteam dat bedrijven stimuleert energiebesparende maatregelen te nemen (4M€ incidenteel). Amsterdammers die zelf de verantwoordelijkheid willen nemen, individueel of in energiecoöperaties, ondersteunen we met energiecoaches (1M€). Naast het bestaande programma Klimaat&Energie komt er een programma Grondstoffen, om van Amsterdam een circulaire economie te maken (1,5M€ structureel).
2
Scooteraanpak GroenLinks kiest er voor vervuilende, onveilige en onprettige scooters nu eens goed aan te pakken. Er komt een handhavingsteam scooteroverlast (1M€) en een kleine omruilsubsidie voor vervuilende tweetakt scooters (1M€). Elektrisch rijden GroenLinks wil op termijn dat alle vervoer in de stad zo veel mogelijk elektrisch is. We beginnen bij de taxi’s met een subsidie op elektrische taxi’s van 1M€ structureel. Als zelfs Moskou kan overstappen naar elektrische taxi’s, moet het in Amsterdam ook kunnen. Transformatie De afgelopen periode is er door GroenLinks succesvol ingezet op het verbouwen van kantoren (200.000 m2 kantoor is getransformeerd). GroenLinks zet dit beleid voort en reserveert daarvoor opnieuw 4M€ incidenteel. Broedplaatsen De gemeente Amsterdam heeft een succesvol programma broedplaatsen. Het bureau broedplaatsen zoekt betaalbare plekken voor kunstenaars en ander creatief en ondernemend talent. GroenLinks blijft zich hier sterk voor maken (1,5M€ structureel). Amsterdammers doen het zelf GroenLinks‐wethouder Maarten van Poelgeest heeft met veel succes ingezet op zelfbouw, waardoor steeds meer Amsterdammers zelf een woning bouwen. Deze beweging van onderop heeft de toekomst, en zal ook in de komende periode met veel energie worden doorgezet (1M€ structureel).
Investeren in werk Extra aanpak jeugdwerkloosheid. Voor 2014 is er door onder meer GroenLinks extra geld vrijgemaakt voor jeugdwerkloosheid. Er is de komende jaren, vanwege de economische situatie en het falende kabinetsbeleid, veel nodig om jongeren aan het werk te helpen. Nu al is 39% van de migrantenjongeren in de stad werkloos. Er komt een plan om werkgevers en maatschappelijke initiatieven te ondersteunen bij het creëren van banen zodat de loopbaan van deze jongeren niet getekend blijft door een groot cv‐gat. GroenLinks wil jongeren die zijn uitgevallen uit het onderwijs daarnaast een tweede of derde kans geven. Jongeren krijgen ook na hun 18e de kans om door te leren op een ROC, of om na MBO 2 door te leren voor MBO 3. GroenLinks trekt voor een intensivering van de aanpak jeugdwerkloosheid 2M€ structureel en 6M€ incidenteel uit. Positie ouderen op arbeidsmarkt Ouderen komen steeds moeilijker aan een baan wanneer zij op latere leeftijd werkloos raken. Helaas lijkt dit probleem zich door het relatief grote aanbod op de arbeidsmarkt steeds vaker op eerdere leeftijd voor te doen. GroenLinks stelt voor om te blijven investeren in deze mensen. Met een uitgebreider aanbod van tweedekansonderwijs stellen we Amsterdammers in de gelegenheid om zich op latere leeftijd om te scholen of bij te scholen. Hiervoor trekken wij 7 M€ uit.
3
Taalonderwijs Taal is één van de belangrijkste werknemersvaardigheden. Sommige migranten beheersen de Nederlandse taal nog niet goed genoeg waardoor zij meer moeite hebben om de weg naar werk te vinden. De gemeente moet hen hierin ondersteunen met een aanbod van taalonderwijs dat hun kans op werk vergroot. We investeren structureel 2M€ in een programma Taal en Werk. Reiskosten deelnemers re‐integratie Bijstandsgerechtigden die werken aan hun re‐integratie reizen vaak dagelijks af naar de plek waar zij werken aan hun werknemersvaardigheden. Vaak betekent dit dat zij reiskosten maken waardoor zij minder overhouden van hun bijstandsuitkering dan wanneer zij thuis zouden blijven. Momenteel worden deze reiskosten voor de helft vergoed. GroenLinks stelt voor dit helemaal te vergoeden en trekt daar 1M€ structureel voor uit. Schuldhulpverlening en armoedepreventie De armoede in Nederland groeit. De klap van de crisis komt vertraagd maar hard aan. Ook in Amsterdam, waar we de crisis lange tijd buiten de deur wisten te houden, worden langzamerhand de gevolgen van de crisis merkbaar. In 2012 leefde 23% van de Amsterdamse jongeren in armoede. Van de Ghanese jongeren is dat 48%, van de Marokkaanse jongere 40% en de Antilliaanse jongeren 39%. We merken vooral dat de armoede in de stad dieper wordt. Mensen kunnen niet meer rondkomen en hebben steeds grotere schulden. Geen Amsterdammer zou onder het bestaansminimum moeten zakken. Kinderen horen niet op te groeien in armoede. Daarom wil GroenLinks ook de komende periode investeren in armoedebestrijding en schuldhulpverlening. Daar trekken we 8M€ structureel en 5M€ incidenteel voor uit.
Amsterdammers zorgen er samen voor Ondersteuning mantelzorgers Niet alleen hulpbehoevenden zelf, maar ook hun mantelzorgers lijden onder de bezuinigingen van het kabinet Rutte/Asscher. GroenLinks vindt dat mantelzorgers goud waard zijn in onze samenleving en meer ondersteuning verdienen. Voor mantelzorgers komt daarom structureel 2 miljoen euro beschikbaar en incidenteel een zelfde bedrag. Naast extra investeringen in trainingen en respijtzorg, wil GroenLinks mantelzorgers meer waardering tonen voor hun vaak onzichtbare werk. Daarom krijgen zij een stadspas, waarmee ze goedkoop kunnen sporten, naar de film kunnen of naar het theater. Chronisch zieken en gehandicapten Het kabinet kort landelijk 50% op de inkomensondersteuning van chronisch zieken en gehandicapten waardoor zij er vaak honderden euro’s per jaar op achteruit gaan. Daarnaast krijgen zij te maken met hogere eigen bijdrages en additionele kosten. GroenLinks trekt daarom 2M€ structureel uit om chronisch zieken en gehandicapten financieel te compenseren. Dat is hard nodig omdat nu al velen van hen op het minimum leven en zij weinig mogelijkheden hebben om hun inkomen te verhogen.
4
Dagbesteding en begeleiding Dagbesteding en begeleiding zijn cruciale voorzieningen voor (dementerende) ouderen en mensen met een verstandelijke of psychische handicap. Het zorgt ervoor dat zij een zinvolle invulling aan hun dag kunnen geven of mee kunnen doen aan begeleid werk of onderwijs. Helaas wordt er vanuit het rijk zwaar bezuinigd op dagbesteding en de begeleiding, nu deze worden overgeheveld naar de gemeenten. Deze bezuiniging zal leiden tot eenzaamheid, isolatie en overbelaste mantelzorgers. Wij willen de komende jaren daarom 7M€ structureel investeren in dagbesteding en begeleiding. Vervoer De bezuinigingen op het vervoer naar (arbeidsmatige) dagbesteding en andere vormen van kleinschalig aanvullend openbaar vervoer voor ouderen, belemmeren de participatie van kwetsbare burgers in de stad. GroenLinks wil maatschappelijke initiatieven stimuleren om nieuwe vormen van aanvullend openbaar vervoer te ontwikkelen. Daar trekken we 1M€ voor uit. Daklozenopvang De druk op de maatschappelijke opvang neemt toe vanwege de crisis en extramuralisering van de psychiatrische zorg. Meer mensen worden dakloos en kloppen aan bij de opvang, maar de uitstroom is mondjesmaat omdat er weinig woningen beschikbaar zijn. Daardoor staan er nu maar liefst 700 mensen op de wachtlijst voor een plek in de daklozenopvang. Om in aanmerking te komen voor een plek in het instroomhuis moet een dakloze gemiddeld acht maanden wachten. GroenLinks vindt dat onacceptabel. In de afgelopen bestuursperiode is op initiatief van GroenLinks al 2M€ geïnvesteerd in sobere huisvesting voor ex‐dak‐ en thuislozen. De komende periode wil GroenLinks dit bedrag nogmaals uittrekken om de uitstroom uit de opvang te stimuleren. Daarnaast willen we de capaciteit uitbreiden en investeren daarin 2M€ structureel. Ongedocumenteerden Amsterdam zal opvangplekken voor ongedocumenteerden structureel uitbreiden en daar extra geld voor vrijmaken (2M€ structureel).
5
