Een persoonlijk beveiligingssysteem voor alle alleenwerkers Door Maurice Binneweg op 17 maart 2014
Arbeidsmiddelen
Medewerkers zijn steeds vaker alleen onderweg. Ze moeten in die gevallen worden aangemerkt als alleenwerkers. Dat betekent ook dat ze de mogelijkheid moeten hebben om alarm te kunnen slaan of er moet een automatische alarmoptie zijn (een omvalalarm). Een persoonlijk beveiligingssysteem beschermt alleenwerkers. Alleenwerk komt steeds vaker voor door toenemende mobiliteit en ambulantisering. Door dit streven om mensen met een beperking zo ‘normaal’ mogelijk te laten participeren, wordt de benodigde hulp thuis aangeboden. De geboden hulp aan huis kan variëren van een of twee contacten per week tot elke dag intensieve thuishulp, crisisopvang aan huis of intensieve gedragskundige begeleiding. Alleenwerken is in bepaalde functies onvermijdelijk en kan men bij gevaar of een ongeval niet direct terugvallen op hulp van collega’s. Hoewel er binnen de Arbowet geen eisen worden gesteld met betrekking tot alleenwerken is het de verantwoordelijkheid van de werkgever om voor een gezonde en veilige werkplek te zorgen. Ook voor alleenwerkers. Daarom moeten situaties waarin door werknemers alleen wordt gewerkt, benoemd worden in een risico-inventarisatie en evaluatie (RI&E). De werkgever moet in kaart brengen wie alleen werken, waar en wanneer en wat er nodig is aan maatregelen en voorzieningen om de risico’s van alleen
werken te beperken. Zo zullen voor medewerkers in de thuiszorg andere voorzieningen nodig zijn dan voor de alleenwerker in een spuitcabine. Wel zijn er generiek een aantal maatregelen te treffen om het voor alleen-werkers veiliger te maken: - Maak dat medewerkers zich snel en makkelijk kunnen beschermen tegen ongewenst bezoek of indringers. - Een duidelijk hoorbaar alarm in geval van nood. - Zorg voor goed werkende persoonsbeveiligingsapparatuur, zoals in dit artikel beschreven. Vereisten aan een goed persoonsbeveiligingssysteem Het fenomeen van ‘de zwakste schakel’ gaat zeker op voor persoonsbeveiliging. Het is een samenspel van vele factoren die bepalen of uw systeem wel of niet goed functioneert en dus de beoogde veiligheid biedt. De mensfactor is hierin het meest belangrijk. Het begint met een goede inventaris van de gebruikersbehoefte zowel op dagelijks operationeel niveau als degene die verantwoordelijk zijn voor beheer, beveiliging en Arbo aspecten. Daarnaast spelen zaken als: · Gebruikersvriendelijkheid alarmgever/-ontvanger · Flexibiliteit · Robuustheid · Persoonlijke, functionele en situationele instelmogelijkheden · Geruststelling Gebruikersvriendelijkheid alarmgever/-ontvanger Zowel fysiek als qua functionaliteit moet de alarmgever/-ontvanger ‘fit for purpose’ zijn. De fysieke eigenschappen van de alarmgever/-ontvanger laat zich omschrijven als klein, handzaam en robuust. Het ergonomisch ontwerp moet eenvoudige bediening mogelijk maken. Grote functionele drukknoppen in rood en groen laten niets aan duidelijkheid te wensen over. Het apparaatje is bij voorkeur voorzien van een duidelijk afleesbaar display waarop alleen relevante informatie verschijnt. Flexibiliteit Systemen moeten eenvoudig kunnen worden aangepast aan ontwikkelingen binnen organisaties. Robuustheid De robuustheid van het systeem is een voorwaarde en waarborg. Een systeem is robuust als centrale apparatuur en de mobile alarmgever/-ontvanger bewaakt worden op functionaliteit(en) en ook de meldingen hiervan worden bewaakt op doormelding. Verderop in het artikel leest u hier meer over. Persoonlijke instellingen Een alarmgever/-ontvanger moet ruimte hebben voor persoonlijke instellingen. Denk hierbij aan het al dan niet kunnen voeren of maken van privé-berichten en gesprekken en het eventueel toestaan van uitzonderingen op basis van bijzondere (privé-)omstandigheden. De alarmgever/-
ontvanger moet hiervoor op een eenvoudige manier door de lucht te programmeren zijn door de systeembeheerder om deze permissie aan of uit te zetten. Functionele instellingen Een zeer elementaire vraag is of de alarmgever/-ontvanger door de gebruiker wel of niet uit te schakelen moet zijn. Bij high-end security systemen kan deze functie vanuit systeem-beheer software matig worden ingesteld en zijn de alarmgevers/-ontvangers meestal NIET uit te schakelen door de gebruiker. Een high-end personal security systeem onderscheidt zich door de robuustheid van het systeem (zie verderop onder systeem robuustheid). Een ander belangrijk uitgangspunt is ‘show what’s important’. Veelal kent een alarmgever/ontvanger tot wel 25 functionele instellingen. Praktijk leert dat medewerkers bij aanvang van hun dienst maar een paar dingen willen weten om zich ervan te overtuigen dat de alarmgever/ontvanger werkt. Het is daarom van belang dat in één oogopslag de status duidelijk is van: 1. de acculading 2. aanwezigheid netwerk 3. netwerkdekking Situationele instellingen Deze instellingen worden verbonden aan bepaalde voorwaarden en treden vaak automatisch in werking. Hierbij kan gedacht worden aan het afbakenen van gebieden (geofencing). Daarbij wordt een alarm gegenereerd zodra een gebied wordt betreden of verlaten. Een ander voorbeeld is het man-down alarm, wat in werking treedt als de alarmgever/-ontvanger gedurende een bepaalde tijd onder een bepaalde hoek ligt. Om valse alarmen te voorkomen is voorzien in een vooralarm die binnen x-tijd gereset kan worden door de alarmgever/-ontvanger rechtop te houden. Geruststelling In geval van een alarm wordt de ontvangst hiervan direct door de Security Server terug gemeld aan de alarmgever door middel van een trilsignaal. Dit zorgt voor geruststelling bij de alarmgever. Hij/zij weet dat hulp onderweg is. Bewaking van het systeem Een alarmgever/-ontvanger dient te worden ‘opgenomen’ in een systeem waarbij continue bewaking van de gehele keten ervoor zorgt dat deze alarmgever/-ontvanger het ook daadwerkelijk doet wanneer het erop aankomt. Een goed PBS kent vele protocollen om de betrouwbaarheid, beschikbaarheid en functionaliteit van het gehele systeem te testen. 1. Statusalarmen op de alarmgever/-ontvanger De gebruiker van de alarmgever/-ontvanger kan o.a. geattendeerd worden op: - kritische acculading - buiten bereik netwerk - GPS-signaal - slechte of geen communicatie met centrale - actuele/actieve alarmen
2. Statusalarmen bij bemande centraalpost Naast de gebruiker wordt ook de centraalpost geïnformeerd over de statusalarmen van de individuele alarmgever/-ontvanger. Vervolgens kan op basis van het protocol actie worden ondernomen.Daarnaast is de security server voorzien van diverse self-check scripts om ook de werking van de security server te waarborgen. 3. Statusalarmen bij onbemande centraalpost Ook voor statusalarmen geldt dat deze kunnen worden doorgeschakeld naar andere alarmgevers/ontvangers, maar uiteraard ook naar smartphones of doormeldingen naar een Particulier Alarm Centrale (PAC). 4. Locatiebepaling Accuratesse en snelheid zijn voorwaarden om de best mogelijke locatiebepaling te realiseren. Daarom is het aan te bevelen dat de alarmgever/-ontvanger minimaal voorzien is van A-GPS, een U-blox 6 ontvanger en een externe antenne. De (externe) antenne zorgt voor de meest optimale ontvangst van het GPS-signaal. Een U-Blox6 receiver met externe ontvanger zal een nauwkeurige locatie kunnen afgeven, wat van levensbelang is om personen in nood snel en adequaat te kunnen traceren en hulp te bieden. Dit in tegenstelling tot normale GPS, waarbij het verschil wel kan oplopen tot meer dan 40 seconden seconden/minuten. En bij persoonsbeveiliging telt ieder seconde! Werking vanaf de centraalpost (security server) De security server moet snel en overzichtelijk, alarmen en de status van het complete systeem kunnen weergeven: - de realtime locatie van een alarmgever - wie alarm heeft gegeven - het soort alarm - positieveranderingen van de alarmgever Presentatie vindt plaats op basis van Google maps en streetview. Dit kan zijn op een centraalpost maar ook op een mobiele device zoals smartphone, tablet en of laptop. Tevens moet een alarmcentrale de actuele status van alle aangesloten apparatuur weergeven en de gebruiker informeren bij eventuele afwijkingen. Afluisteren De eerder omschreven track & trace-faciliteiten van het alarm (waar, wie, soort en verplaatsing) geven letterlijk en figuurlijk slechts een beeld van de situatie. Om de omstandigheden en urgentie in te kunnen schatten, kan worden voorzien in een zogeheten spy-call of listen-in functie. Er wordt gebeld naar de alarmgever en zonder enige vorm van vooraankondiging wordt er een spreek-/luisterverbinding tot stand gebracht. Er kan nu worden uitgeluisterd wat er zich afspeelt en indien gewenst kan er worden gesproken naar de alarmgever en deze kan uiteraard terugspreken. Deze voorziening is geheel handsfree. Van deze functie wordt vaak ook gebruik gemaakt om eerste contactmomenten met onbekende cliënten of omstandigheden te laten volgen vanuit een centraalpost/PAC. Uiteraard dient ook deze functie weer per alarmgever/-ontvanger aan of uitgezet te kunnen worden.
Location Based Services Door het combineren van settings kan worden voorzien in Location Based Services (LBS). Zo kunnen aan alarmgevers/-ontvangers gebieden worden toegewezen en in geval van alarm worden de in dat gebied aanwezige en toegewezen assistentieverleners gealarmeerd. Een praktische toepassing voor organisaties met grote buitenterreinen, waarbij de doormelding automatisch plaatsvindt. Nadat een alarmgever/-ontvanger is geactiveerd zullen, op basis van beschikbaarheid, personen uit de directe omgeving worden opgeroepen. Hiermee kan in de meest snelle hulp worden voorzien. Overbodige alarmdoormeldingen met de daarbij behorende onrust wordt voorkomen. Alarm reset Het is belangrijk om te bepalen wie geautoriseerd is/zijn om een alarm te resetten. Veelal wordt ervoor gekozen om dit door de centraalpost/PAC te doen, zodat nooit onbedoeld de reset vanaf de alarmgever/-ontvanger kan worden afgesteld terwijl de alarmsituatie nog gaande is. Diefstal Als de alarmgever/-ontvanger afhandig wordt gemaakt is het van het grootste belang dat er op geen enkele wijze gebeld kan worden met de alarmgever/-ontvanger. Het systeem voorziet hierin door als volgt om te gaan met de ontstane situatie waarin het toestel afhandig is gemaakt. 1. Er kan slechts gebeld worden naar telefoonnummers die in het toestel staan. 2. De SIM-kaart is softwarematig voorzien van een SIM-code. De SIM-kaart zal dus niet werken in een ander toestel en zelfs de gebruiker weet deze SIM-code niet. 3. Als er een andere SIM-kaart in de alarmgever/-ontvanger wordt geplaatst zal deze niet werken en er vindt melding plaats op de centraalpost/PAC. Optimale dekking Aangezien het systeem werkt op basis van GPS-satellietontvangst, GSM-netwerken en een GSM-abonnement, is een optimale dekking en beschikbaarheid een vereiste voor een goede persoonsbeveiliging. Echter, omdat deze infrastructuur door derden wordt geëxploiteerd en beheerd is het noodzakelijk maatregelen te treffen zodat in geval van onvoldoende dekking er een aantal mechanismen in werking treden. Het is daarom raadzaam om: -Altijd een multi-netwerk SIM te gebruiken, zodat de alarmgever/-ontvanger kan overschakelen naar het best beschikbare GSM-netwerk. -Een SMS gateway te voorzien. Indien de GPRS-internetverbinding om welke redenen dan ook wegvalt, kunt u altijd nog berichten naar de alarmgever/-ontvanger versturen via uw eigen SMS Gateway. - Het niet beschikbaar zijn van netwerk(en) te signaleren op de alarmgever/-ontvanger. - Het niet beschikbaar zijn van netwerk(en) te signaleren op de centraalpost/PAC. - Alarmen zowel via GPRS als SMS te versturen. Systeemacties Om de gehele keten optimaal te bewaken, zendt de alarmgever/-ontvanger frequent een oproep naar de security server. Deze oproepen bevatten relevante data over o.a. batterijstatus, netwerkdekking, satelliet ontvangst en positie. Indien bepaalde data onder gestelde waarden zijn, zullen er systeemacties worden ondernomen naar alarmgever/-ontvanger en/of de
centraalpost/PAC. Deze systeemacties kunnen bestaan uit het signaleren van een status, maar ook het sturen van commando’s om bepaalde statussen op te heffen of te verbeteren. Aansluiting op een PAC Openbare alarmnummers zijn niet ingericht om direct assistentie te kunnen bieden aan professionele hulpverleners (uitgezonderd politie, brandweer, ambulance en bijzondere diensten). Daarom is aansluiting op een PAC een voor de hand liggende keuze als alarmopvolging niet door de eigen organisatie maar door anderen moet plaatsvinden. Onderstaande (ver)werking is veel voorkomend vanwege zijn eenvoud en doeltreffendheid. Een alarmoproep resulteert in de volgende actie(s); 1. In de PAC klinkt een alarmsignaal en er is direct zichtbaar (Google maps) welke alarmgever/ontvanger in alarm is. 2. Door contact op te nemen met desbetreffende alarmgever/-ontvanger wordt een listen-in verbinding opgezet. De centralist onderneemt nu verdere actie op basis van een vooraf afgesproken protocol voor het inroepen van hulp (eigen surveillance, openbare alarmcentrale, etc). Vervolgens kan de PAC centralist de volgende keuzes maken: 1. Ze blijft inluisteren of; 2. Ze verbreekt de inluisterverbinding en volgt de alarmgever/-ontvanger op de monitor middels Google maps. Indien gewenst kan ze opnieuw een inluisterverbinding tot stand brengen welke eveneens niet merkbaar is op de alarmgever/-ontvanger of in de directe omgeving daarvan. Uiteraard kan ook nu weer de verbinding door de centralist verbroken worden om zodoende de alarmgever/ontvanger te kunnen volgen. De alarmgever/-ontvanger blijft in alarm totdat de centralist bewust op de ‘reset alarm’-knop drukt. Pas dan gaat de alarmgever/-ontvanger en de Security Server weer in normale modus. Voor systeembeheerders en veiligheidskundigen Een robuust persoonsbeveiligingssysteem kan dus mede worden herkend aan de fijnmazige manier waarop het is in te stellen. Hierdoor is de te beveiligen persoon verzekerd van een eenvoudig, doeltreffend en bedrijfszeker gebruik. Immers de configuratie kan worden afgestemd op zijn specifieke omstandigheden en gevaar zetting. Alle events worden gelogd waardoor evaluaties worden ondersteund met relevante informatie omtrent ontstaan en opvolging van het alarm.
Bron: www.arbeidsveiligheid.net/veiligheidsartikelen/een-persoonlijk-beveiligingssysteem-voor-alle-alleenwerkers
