Een ontdekkingstocht met verschillende opdrachten ligt voor je. Voor elk bezoek een ander thema. Zo raak je nooit uitgekeken.
Concept en uitwerking: Jet de Kort, freelance medewerker Middelheimmuseum - realisatie: Jet de Kort in samenwerking met Nicole Schellekens Grafische vormgeving: Nicole Schellekens - foto’s detailkaartjes: Marleen Peeters - foto’s cover + puzzels: © Michel Wuyts & Bart Huysmans Verhaal Muzzzé: Saskia Reusens - Eindredactie: Greet Stappaerts - publiekswerking Middelheimmuseum.
H
allo! Ik ben Muzzzé. Ik ben een bijtje.
De grote mensen hebben het museumspel naar mij genoemd... omdat ik het zo heerlijk vind om op deze manier telkens weer nieuwe dingen te ontdekken! En daar ben ik echt wel wat trots op. Ik woon hier in het park, in een bijenkorf heel hoog in de hoogste boom. ’t Is hier echt super! Ik heb een reuzegrote tuin, om jaloers op te zijn. En er is hier altijd wat te zien en te beleven, je vindt me dus niet vaak thuis. Ik ontdek in het park altijd weer iets nieuws. Ik zie steeds nieuwe gezichten: oude mensen, jonge mensen, dikke, dunne, kromme, rechte... en ook véééél kinderen!
Enne, dit is August, zo heet mijn held. Hij is een kunstenaar. August maakt beelden, die grote, logge dingen hier in het park. Hij kent er werkelijk alles van, en is altijd blij als hij er mij over kan vertellen. Elke dag breng ik een bezoekje aan zijn atelier. Ik nestel me op zijn neus of zet me op een steen terwijl August werkt en spannende verhalen vertelt over zijn beelden...
Eventjes overlopen... August en ik hebben in het park, vijf -oude en nieuwe- beelden voor jullie uitgekozen. Elk beeld heeft een eigen taal. Benieuwd of je het kunt lezen. Hieronder vind je een overzichtje van de opdrachten die je helpen net zo slim te worden als August enne ... als mij natuurlijk p. 2 - 3
1 Beeldteken opdracht k e o Z 2 kijken r e t e B 3 4 Materiaal Je leer
p. 5
. tje kennen
e a a l e en b e t het them
le opdrach
l ar d oe je a beeld A. Da
ten.
t met p. 5 en. Je begin d l e e b e d zoek naar en lden. Je gaat op etailkaart lgen de bee d o v e d 4 e ia d v r e j vo o tdek Herhaal dit p. 6 ken. Dit o n n e d u o z t h ic z e t p eers ar dan je o a en. k l e in s r e material d an d e n s e l m il o h s sc it r z lerlei ve Een beeld e zitten al j t r e f f o p. 7 k d... In het l e e b t e h o ed o p heeft invl l a ia r e t a Het m ens... vergelijk e n e p. 6 g e e w , Betast hierover. p. 8- 9 Lees meer
eer? m t a w g a a en. deze beeld Weet je gr
5 mening n e g i e e j 6 Geef 7 Tot slot
p.6
over e weetjes t s k u e l e d Lees
Heb je alle
P. 10 - 11
an h eb b en
tdekt, d beelden o n
1
n. opdrachte e k u e l t a we nog w
A
“
ugust, kom snel! Er staat graffiti gekliederd op het gebouw aan de inkom van het park!”
“Graffiti?” mompelt August. Hij rent naar buiten. Op het gebouw staat iets geschilderd. Zinnen. August begint heel hard te lachen. “Dat is geen graffiti, dat is een beeld!” “Een beeld? Op een muur? Met zinnen?” Muzzzé snapt er niets van. “De kunstenaar heeft beeldtekens gebruikt” legt August uit. “Beeldtekens? Wat zijn dat?” vraagt Muzzzé ongeduldig. “Beeldtekens zijn figuren met een betekenis” legt August uit. “Daarmee kun je iets vertellen of uitleggen.”
“Zijn letters ook beeldtekens?” vraagt Muzzzé. “Inderdaad” antwoordt August. “Want met letters kun je woorden vormen, en daarmee kan je een verhaal vertellen. Zoals op het beeld dat je hebt gezien.”
“En kijk hier eens” zegt August. “Dit is een reliëf. Dat is een beeldhouwwerk op een vlakke achtergrond. Er staan figuren op. Die vertellen een verhaal.” “t Doet me een beetje aan een stripverhaal denken” zegt Muzzzé. “Dat heb je goed gezien” lacht August. “Daar vertellen de verschillende plaatjes ook een verhaal.”
2
beeldverhaal
pictogram
“Ik vind strips leuk” zegt Muzzzé “maar dit reliëf vind ik nog leuker.” “Oh ja? Waarom dan?” vraagt August nieuwsgierig. “Nou, da’s toch simpel? Hier hoef ik zelfs de tekstballonnetjes niet te lezen!”
Yesss, dat is spannend. Zelf een taal bedenken met beelden of tekeningen. Dit heb ik al vaak gezien: ik Maar zelf heb ik deze bedacht: ik vlieg naar
van jou.
Ha, ha... herken je mijn huis?
Heb je er zin in? Hier is al een eerste opdracht. Bedenk zelf een korte zin. Vervang één woord door een tekening. Veel plezier!
Hé, gaan jullie mee op ontdekkingstocht? August heeft mij alvast reuze nieuwsgierig gemaakt. Vergeet niet nog even de museumregels door te nemen. (Kijk maar op het rek.) Daarna kunnen we samen ongestoord op stap, om de beelden rond het thema ‘beeldteken’ te ontdekken...
3
Oh ja... August en ik hebben heel hard gewerkt om dit koffertje voor jullie te maken...
Voor elk beeld een reeks woordenkaarten
Willen jullie ons helpen? Tracht het dan onderweg zo mooi en proper mogelijk te houden!!!!
Verschillende materialen
Voor elk beeld een puzzel Voor elk beeld een reeks detailkaarten Elk thema heeft een kleur. Voor ‘beeldteken’ is dat turquoise. Deze kleur vind je terug bij de gekozen beelden op het titelbordje.
4
Zoekopdracht Start met je ontdekkingstocht en ga op zoek naar beeld A . De plattegrond (zie achterflap) helpt je alvast in de goede richting. Zoek het juiste beeld met de puzzel of de woordenkaarten. 1/ Hou je het graag eenvoudig?
2/ Maak je het graag wat moeilijker?
Maak dan de puzzel A
Hou dan de puzzel voor later en
Van elk beeld (van beeld A tot en met E)
A
ga op zoek naar beeld A
A A
heb je 9 puzzelstukjes. A
A
A
A A
aan de hand van de woordenkaarten A
A
Heb je een ander beeld gevonden? Dit hoeft niet fout te zijn... Leg eens uit waarom je dit beeld gekozen hebt. A
Heb je het beeld gevonden? PROFICIAT! Nu is het tijd om het beeld eens echt goed te beKIJKen... August en ik hebben foto’s van stukjes van de beelden genomen. Kan jij deze beelden terugvinden in het park?
Beter kijken Neem de detailkaartjes van het beeld
A waar je bij staat. Vorm enkele kleine groepjes.
Elk groepje krijgt een kaart. Kan je het detail terug vinden?
5
Oh ja... ontdek bij de beelden of er pictogrammen, figuren of woorden zijn gebruikt. Herken je
Materiaal
er enkele van? Op de pagina hiernaast vind je hierover meer informatie!
“Kijk eens goed rond in het park” zegt August op een dag. “Niet alle beelden zijn uit steen gemaakt, zie je dat?” Ik fladder van beeld naar beeld. “Ik zie het” zeg ik. “Sommige beelden zijn uit ijzer of uit steen gemaakt.” “Of uit brons”
vult August aan. “Zo is elk beeld weer anders: een stenen beeld ziet er helemaal anders uit dan een beeld in ijzer.”
Weet je graag wat meer? ‘Over al die beelden valt natuurlijk nog heel wat meer te vertellen’ zegt August. ‘De leukste dingen heb ik opgeschreven. Die vind je wat verder in het boek op p. 8 & 9. Misschien vertelt je juf of meester er wat meer over!’
Geef je eigen mening Wat vind je nu van dit eerste beeld?
Als jij dit boek kon openslaan, welke tekeningen zou je er willen in zien? Laten we dan nu op zoek gaan naar de andere beelden op het grondplan. Zet je zoektocht voort naar beeld B (en later C & D & E) en herhaal de opdrachten bij elk beeld...
6
Beeld A Lawrence Weiner BAKSTEEN
BASALT LAVASTEEN
Beeld B
KubachWilmsen la spezia MARMER
n beeldhouwwerk met ee n ee is ëf li re n Ee n Een beetje zoals ee d. on gr er ht ac ke ak vl ke tenaar neemt een vlak ns ku De . je at la pp ri st ng t potlood een tekeni me er nt ke te en n ee st je ng kapt hij een laag ni ke te de om nd Ro . op tekening hoger dan de de gt li Zo g. we n ee st de werkt de kunstenaar achtergrond. Daarna tekening verder af. ? je een reliëf gezien • Bij welk beeld heb van in het koffertje. Zoek het materiaal er in steen een reliëf? • Zijn alle beelden Welke niet? d teriaal voor het beel • Bedenk een ander ma eeld D). Zou het bv. van Matt Mullican (b gewicht krijgen? op papier een ander het beeld alleen maar Bij een reliëf heeft t gewoon beeld heeft he een voorkant. Bij een kant en zijkanten. beeld ook een achter al dan de steen helema De kunstenaar kapt d te maken. rondom af om het beel zie je dit? Zoek het • Bij welke beelden het koffertje. materiaal ervan op in naar eerst gedaan • Wat heeft de kunste Merk je dat het om beeld E te maken? beeld gestapeld is?
Beeld C
Beeld D
Beeld E
Giacomo Manzù BRONS
Matt Mullican ARDUIN
Harald Klingelhöller basalt LAVASTEEN
BRONS
BAKSTEEN
brons een reliëf in ar na te ns ku t Als de Kunstenaars zijn het beeld eers j hi t ak steeds op zoek ma n, wil make kke naar nieuwe mate gt hij een di le na rialen om beelde ar Da . it in klei n te maken. Steen klei. Hij draa de er en brons worden ov ps t laag gi vaak gebruikt, alt de klei ui ha en maar ook metaal om d el e het be , of zelfs baksteen eft nu een mooi he ps gi . t He . het gips naar • Bij welk beel eld. De kunste be t d gebruikte de he n va afdruk was kunstenaar bakste het gips. De in s wa en? e rm giet wa • Hoe heeft de olt. kunstenaar het d koelt af en st beeld gemaakt? het wassen beel gt en br ar na te De kuns • Probeer de pl Die bedekt het r. te ie attegrond te sg on br en naar de tekenen. vaste laag gips ur vu n ee t me beeld rdt en. De was wo ov de in t he De stopt uit de vorm. g we it oe vl iwarm en vloeibaar, gloe nu et gi r te ie bronsg ons de vorm. Het br in s on br et send he eenhard. De bron et altijd st ni t t rd el vo wo d en el be af koelt en de Een stenen nstenaar kan het psen vorm weg ku gi De de n. t aa em e ne fd el hetz gieter af. juist heel glad t beeld verder he t rk we ar beeld ruw laten of door de opperna kunste j maken. Dat doet hi te schuren. eld vlakte van het be akt uit arduin? ma ge is d el be lk • We
ARDUIN
MARMER
7
Marmer is een st eensoort die je vindt in de natuur. Vroege r gebruikte men het als bouwmateriaal. Oo k kunstenaars werk en ermee. Je kan marmer heel fijn afwerken . • Heb je marmer ge vonden in het koff ertje?
N, 1995 E G L I W E D N , WIND E m hoog r e n i e W e c n Lawre iddelhei baksteen) M Amerikaanse = (materiaal
r te r je je voo e e b o r p , t s geverhaal lee t ziet. Dat i u r e Als je een n o o s r orde hoofdpe t je geen vo n o o t t stellen hoe e H . d ar ij dit beel De kunstena . n a v r beurt ook b e e e d mag nkel een i toeschouwer s l A stelling, e . r e k n lf als bede nnen. ziet zichze m bij verzi r o v n e e f l je er ze
A
alleen met t k r e w r a kunstena kunst” zegt n e e g k o o Deze dan Geen taal, elangrijkb t e h j i h teksten. “ indt kst maken v n die tekst a k s r e d n a hij. De te mand f of ook ie nmaal in je e e d l e e b ste. Hijzel n s ee en. Want al er. overschrijv het niet me e j t e e g r e v hoofd zit,
Kubach-Wilmsen, STENEN BOEK, 1980 (materiaal = marmer) Middelheim hoog
De Duitse kunstenaar Wolfgang Kubach werkt samen met zijn vrouw Anna-Maria Wilmsen. Het werk dat ze samen maken ontstaat via de taille direct. Dat wil zeggen dat ze vooraf geen tekening of maquette hebben gemaakt. Ze hebben wel een idee hoe het beeld eruit moet zien. De vorm van het beeld ontstaat langzaam terwijl ze in de steen kappen.
Een boek kan veel vertellen. Het kan bv. de hele geschiedenis van de aarde en de mensen vertellen. Dit stenen boek geeft je de kans om het opnieuw te lezen. Een boek neem je altijd in je handen en leest het met je ogen. Maar hier is het anders: dit boek neem je vast met je ogen en met je handen ‘lees’ je
B
Giacomo Manzù, KRUISIGI NG EN GRAFLEGGING G, 1950 (materiaal = brons) Midd elheim ho og
C
De echte achternaam van deze Italiaanse kunstenaar is Manzoni. Als kunstenaar heet hij Manzú. Hij heeft een reli ëf gemaakt. Bij kerken zie je ook vaak reli ëfs tegen de muren. Het werk laat het lijden sverhaal van Christus zien. Als je dit ve rhaal kent, herken je de figuren. Dan kan je het lezen zoals een stripverhaal. De kunstena ar heeft de figuren
8
heel eenvoudig uitgebee ld, bijna menselijk. Hij wilde hiermee vert ellen dat hij tegen het Italiaanse regime was, dat zo brutaal regeerde tijdens de 2de wereldoorlog. Deze kunstenaar heeft niet alleen reliëfs gemaakt. In het park on tdek je ook andere beelden van hem.
Deze Amerikaans e kunstenaar wi l via maakt Ma zijn werk een or tt Mullican de we dening in de we reld eenvoureld dig, de pi voorstellen. Hij ctogrammen vereen maakt hiervoor voudigen de een- wereld. On voudige beeldtek nodige details ens die we kunnen worden weg‘lezen’. Dit ku gelaten. n je vergelijken met De kunstena pictogrammen. Di ar vindt het bo t zijn beeldteken eiend te s die zien wann je kent: de uitg ee r iets betekenis kr ang – de lift – ijgt. Je het ziet een st toilet. Je vind uk papier en je t ze bij de trei gooit het n of weg. Maar het stuk papier de bus, het re houd je bij staurant, als je er de foto van je je school. Op de mama op ziet. ze manier Voor jou wordt het ee n teken.
D
Harald Klingelhöller, DIE FURCHT VERLÄSST IHREN GEGENSTAND UND GEHT ÜBER IN HASS. 1993 (materiaal = basalt lavasteen) Deze Duitse kunstenaar gebruikt letters voor zijn beeld. Hij stapelt alle letters van de titel van het werk: “de vrees laat zijn object in de steek en gaat over in haat”. Het object is het beeld. Het vertelt je weinig over zijn betekenis. Je ziet een stapel waarbij de letters door elkaar liggen. De 2 letterstapels vertellen daardoor ook geen
Middelheim laag
verhaal. Het beeld lijkt wel een raadsel. Het werk staat op de grens tussen het grasveld en de struiken. Ze staan er als een afbakening. Baken jij jouw speelterrein wel eens af met tekens? Dan weet je precies wat deze kunstenaar doet.
9
Tot Slot
Op welke verschillende manieren heb je een beeldteken gezien?
lijk: Makke
de m en met m a ctogra s i p k f a o a en • M m en tek e n zien o e t g a n i a l l r je lee te ak dat a r beeld p s e f d a n s e l a olg r het v a a n . bv gaan.
Moeilijk: Welke kleurco ntrasten ken je? Kleur beide te keningen an d ers in. Merk je h et effect van beide kleuren?
10
elt enis: C) kopp d l e Geschied e b ( Manzú an het a Giaco mo l a a h r istusve o orlog. e het Chr d n i n t jk lijde A) heef d l e e menseli b ( er . ce Wein e o orlog d n a Law ren a gen en innerin r e h n naar e e k z o j i o w r e de st kan v tijdens Zijn tek t h c u l g in de vliegtui o orlog.
Heb je t ijd over? Vergelij k d e bee lden. Associat ies: Law renc e Weine r (beeld associati A) roept es op via fl a rden tek Kubachst, Wilmsen (beeld B het beel ) via d.
bed oelt
) : beeld A Letters ( r e n i flarden ce We n t e r r e v w o a t L ij cifiek, h e p s nering n s i t r e e h ni e n die je en. In j e d d l r e a e b fl e van van dez l e e v n . bestaa ebruikt g f e i t a eeld E) b ( r e zelf cre l l hö t Klingel d l at je he a d r a k H j i l e d . o ns dui cijferen t maakt n o t n iet ku beeld n
Herinneri ng en rea liteit: Law rence Weiner (b eeld A) roept loss e beelden op vanuit geheugen je . Matt Mu llican (be eld D) pla zijn picto atst grammen a a n de waterkant. H et teken k an beteke geven aan nis een brug , h e t water, een beekj e.
Hé, jullie daar.
..
Hopelijk vonde
n jullie het
hier even leuk a
ls ik...
Mag ik nog eve
n iets vragen?
Laten jullie het spel terug in een perfecte staat achter? Zo kunnen de v olgende bezoek ertjes ook van het sp el genieten!
11
Hopelijk tot la
ter!
MIDDELHEIM ZIEKENHUIS Braempaviljoen
MIDDELHEIM HOOG
C
Gebouw toezichters B
A
Beukenlaan
Centrale binnenkoer
Educatieve ruimte
Kasteel Middelheim Documentatiecentrum
Middelheimla
an
D
M I D D E LH EI M LAAG D
Hé speurneuzen... Zijn jullie op weg van het ene beeld naar het andere? Kijk eens goed rond of je nog andere beelden vindt waarvan jij denkt dat het een beeldteken is...
D
E
HO RTI FLO RA Het Huis
