Een ontdekkingstocht met verschillende opdrachten ligt voor je. Voor elk bezoek een ander thema. Zo raak je nooit uitgekeken.
Concept en uitwerking: Jet de Kort, freelance medewerker Middelheimmuseum - realisatie: Jet de Kort in samenwerking met Nicole Schellekens Grafische vormgeving: Nicole Schellekens - foto’s detailkaartjes: Marleen Peeters - foto’s cover + puzzels: © Michel Wuyts & Bart Huysmans Verhaal Muzzzé: Saskia Reusens - Eindredactie: Greet Stappaerts - publiekswerking Middelheimmuseum.
H
allo! Ik ben Muzzzé. Ik ben een bijtje.
De grote mensen hebben het museumspel naar mij genoemd... omdat ik het zo leuk vind om op deze manier telkens weer nieuwe dingen te ontdekken! En daar ben ik echt wel wat trots op. Ik woon hier in het park, in een bijenkorf heel hoog in de hoogste boom. ’t Is hier echt super! Ik heb een reuzegrote tuin, om jaloers op te zijn. En er is hier altijd wat te zien en te beleven, je vindt me dus niet vaak thuis. Ik ontdek in het park altijd weer iets nieuws. Ik zie steeds nieuwe gezichten: oude mensen, jonge mensen, dikke, dunne, kromme, rechte... en ook véééél kinderen!
Enne, dit isAugust, zo heet mijn held. Hij is een kunstenaar. August maakt beelden, die grote, logge dingen hier in het park. Hij kent er werkelijk alles van en is altijd blij als hij er tegen mij over kan vertellen. Elke dag breng ik een bezoekje aan zijn atelier. Ik nestel me op zijn neus of zet me op een steen, terwijl August werkt en spannende verhalen vertelt over zijn beelden...
Eventjes overlopen...
August en ik hebben in het park, vijf -oude en nieuwe-beelden voor jullie uitgekozen. Elk bewegen ze op hun eigen manier. Hieronder vind je een overzichtje van de opdrachten die je helpen net zo slim te worden als August enne ... als mij natuurlijk! p. 2 - 3
1 Beweging opdracht k e o Z 2 kijken r e t e B 3 eriaal t a M 4 Je lee
ma al een rt het the
p. 5
nen. beetje ken
le r d oe je al a a D . A d l e be
opdrachte
n.
et p. 5 Je begint m . n e d l e e b e d r a a zoek n en. aarten Je gaat op en de beeld g l o v de detailk 4 e ia d v r e j o o k v e o ntd Herhaal dit p. 6 denken. Dit u o z t h ic z e t s r e e je op . elkaar dan in s r e materialen d e n d a n s e l m il o h s zit i versc Een beeld ten allerle it z e j t r e f p. 7 In het kof . .. d l e e b t d o p he eft invloe e h l a ia r e Het mat k... p. 6 en vergelij g e e w , t s Ta r. e hierov p. 8- 9 Lees meer
t meer? . a w g a a r g lden Weet je r deze bee
5 ening m n e g i e e 6 Geef j 7 Tot slot es ove kste weetj
p.6
Lees de leu
P. 10 - 11 . pdrachten o e k u e l t a n er n o g w
kt, dan zij
Heb j
den o ntde e alle beel
1
W
“
at vind je van mijn nieuwe beeld?” vraagt August nieuwsgierig. Hij kneedt de klei met zijn grote, ruwe handen.
“t Is een beeld” zeg ik. “Een beeld is een beeld. Niet dan?” August lacht. “Zo simpel is het niet. Dit beeld beweegt. Zie je dat niet?” “Ik zie helemaal niks. Ik zie een hoop klei, en die beweegt zeker niet”. “Kijk nog eens goed” dringt August aan. “Dit beeld beweegt écht. Kijk eens naar deze vrouw. Ze gooit haar armen in de lucht en danst. Dus ze beweegt. Zie je dat?” “Ja, ik zie het nu ook. Het is een beeld, maar toch beweegt het. Niet echt, natuurlijk, maar het lijkt of de vrouw danst. Ze zou ook kunnen lopen, springen.... of vliegen, net als ik! En dit ding hier?” vraag ik. In de hoek van het atelier staat een ijzeren paal met daaraan twee ijzeren stokken. August lacht. “Dit ding is een mobiel. Het woord ‘mobiel’ komt van het Latijnse woord ‘mobile’ en betekent eigenlijk ‘bewegen’... Zie je die staaf? Er hangen plaatjes aan. En als de wind door die plaatjes waait, bewegen ze.” “Dus dingen kunnen ook bewegen?” vraag ik verbaasd. “Tuurlijk wel!” lacht August. “Alleen, hier helpt de wind een handje.” Ik moet er toch even over nadenken. “Zonder de wind zou het beeld dus niet half zo leuk zijn,” besluit ik. “Inderdaad, zo had ik het nog niet bekeken” peinst August. “Oké dan: leve de wind!” roep ik vrolijk. En ik ga prompt op Augusts neus zitten.
2
natuurlijke beweging
mechanische beweging
“Eigenlijk heb je twee soorten beweging” gaat August verder. “Je hebt mechanische en natuurlijke beweging.” “Dat moet je me toch even uitleggen, hoor” zeg ik. “Een auto, bijvoorbeeld, beweegt niet uit zichzelf. Hij rijdt alleen maar als je de motor start. Dat is mechanische beweging. Maar een hondje kan lopen en kwispelen met zijn staart, daar heeft hij niemand voor nodig. Dat is natuurlijke beweging.” “Oh, ik denk dat ik het snap... dus die dansende vrouw stelt een natuurlijke beweging voor en het mobiel beweegt mechanisch?” “Inderdaad, wat ben jij slim” lacht August. Yesss! Het belooft leuk te worden! Krijg je zin om zelf te bewegen? Hier is alvast een eerste opdracht. Kies voor een van de twee bewegingen, mechanisch of natuurlijk. Bedenk nu zelf een houding. De andere kinderen mogen raden: lijkt het op een mechanische beweging of op een natuurlijke beweging? Zag jij het zelf ook zo? Hebben de anderen geraden welk soort beweging je hebt gekozen? Goed zo!
He, gaan jullie mee op ontdekkingstocht ? August heeft mij alvast reuze nieuwsgierig gemaakt.Vergeet niet nog even de museumregels door te nemen. (Kijk even op het rek. ) Daarna kunnen we samen ongestoord op stap, om de beelden rond het thema ‘beweging’ te ontdekken...
3
“Oh ja... August en ik hebben heel hard gewerkt om dit koffertje voor jullie te maken...
Voor elk beeld een reeks woordenkaarten
Willen jullie ons helpen? Tracht het dan onderweg zo mooi en proper mogelijk te houden!!!!”
Verschillende materialen
Voor elk beeld een puzzel Voor elk beeld een reeks detailkaarten Elk thema heeft een kleur. Voor ‘beweging’ is dat oranje. Die kleur vind je terug bij de betrokken beelden op het titelbordje.
4
Zoekopdracht Start met je ontdekkingstocht en ga op zoek naar beeld A . De plattegrond (zie achterflap) helpt je alvast in de goede richting. Zoek het juiste beeld met de puzzel of de woordenkaarten. 1/ Hou je het graag eenvoudig?
2/ Maak je het graag wat moeilijker?
Maak dan de puzzel A
Hou dan de puzzel voor later en A
Van elk beeld (van beeld A tot en met E)
A
ga op zoek naar beeld A
A
heb je 9 puzzelstukjes.
A
A A
aan de hand van de woordenkaarten A
A
A
A
Heb je een ander beeld gevonden? Dit hoeft niet fout te zijn... Leg eens uit waarom je dit beeld gekozen hebt.
A
Heb je het beeld gevonden? PROFICIAT! Nu is het tijd om het beeld eens echt goed te beKIJKen... August en ik hebben foto’s van stukjes van de beelden genomen. Kan jij deze beelden terugvinden in het park?
Beter kijken Neem de detailkaartjes van het beeld
A waar je bij staat. Vorm enkele kleine groepjes.
Elk groepje krijgt een kaart. Kan je het detail terug vinden?
5
Oh ja... let zeker ook eens op het gebruik van de sokkel bij de
Materiaal
verschillende beelden Op de pagina hiernaast vind je hierover meer informatie!
“Kijk eens goed rond in het park” zegt August op een dag. “Niet alle beelden zijn uit steen gemaakt, zie je dat?” Ik fladder van beeld naar beeld. “Ik zie het” zeg ik. “Sommige beelden zijn uit ijzer of uit steen gemaakt.” “Of uit brons”
vult August aan. “Zo is elk beeld weer anders: een stenen beeld ziet er helemaal anders uit dan een beeld in brons.” Er zijn heel veel soorten metaal. Denk maar aan koper, zink, brons, aluminium, staal en ijzer. Zoek het materiaal van beeld A eens op in je koffertje... Weegt het zwaarder dan andere materialen? Hoe voelt het, vergelijk eens.
Weet je graag wat meer? “Over al die beelden valt natuurlijk nog heel wat meer te vertellen” zegt August. “De leukste dingen heb ik opgeschreven. Die vind je wat verder in het boek op p. 8 & 9. Misschien vertelt je juf of meester er wat meer over!”
Geef je eigen mening “Wat vond je nu van dit eerste beeld?”
“Vind je dat Rik Wouters geslaagd is in z’n plan?” Laten we dan nu op zoek gaan naar de andere beelden op het grondplan. Zet je zoektocht voort naar beeld B (en later C & D & E) en herhaal de opdrachten bij elk beeld ...
6
Beeld A
Beeld B
Rik Wouters
Raymond Duchamp-Villon
BRONS
BRONS
BRONS
en? et al gevond om h e j b e H ? s Ken je bronnaar gebruikt eerst kleain De kunsted te maken. Maar klei k u zijn beel het beeld zo eeld , n a a t s n e t i et b niet bu genen. Als h brengt hij e r g e w l a a m s, hele maal klaar i j. Daar wordt e l e h i e l k n i bronsgieteri het naar de gegoten. Brons is veel het in brons klei, denk je ook niet? sterker dan gemaakt van n j i z n e d l e • Welke be brons? rken n van het we e r o p s g o n e • Zie j in klei? dere chien nog an s s i m j i j n e • K materialen?
Beeld C
Ingmar Hellgren ALUMINIUM Staal Kunststof
Beeld D
Beeld E
Alexander Calder
Panamarenko
PLAATIJZER
MIXED-MEDIA Vijs
ALUMINIUM
PLAATIJZER
Heb je plaatijzer in het koffertje gevonden? De kunstenaar ne metaal en tekent emt een plaat Dan neemt hij ee er zijn vormen op. die snijbrander n snijbrander. Met uit de plaat snijkan hij zijn vormen hij niet echt sn den. Eigenlijk kan mes. Hij brandt ijden zoals met een zijn vormen erui t. Als de kunstenaar klaar heeft, maak al zijn vormen elkaar met bouten t hij ze aan . • Zie je nog spor en van dit branden?
al gevonden in Heb je aluminium het koffertje? en aluminium in Weeg plaatijzer het lichtste? je hand. Welke is ium, dat hebben Natuurlijk alumin gevoeld! jullie heel goed aal nog van iets Ken je dit materi aan verpakanders? Denk maar e drankjes, aan kingen van lekkerook aan tenten. vliegtuigen, of van Hellgren Waarom het beeld t materiaal, kan gemaakt is in di wel raden. je misschien nu l licht zijn om Het moet ook hééén in de wind. te kunnen bewege
• Moeilijk: Zou je ander materiaal dit beeld in een kunnen maken? Zo het er dan anders u gaan uitzien?
MIXED MEDIA
Je kan ook een beeld maken met verschillende materialen of met verschillende media: schilderij, foto, beeld. Dat kan je aan elkaar kleven, lassen of vijzen. Welk materiaal in het koffertje past hierbij? Let ook eens op dat vreemde witte ding in de boomstam. Gezien? Het is een ‘censor’ die reageert op de bewegingen van mensen.
7
nooit ieg o n e i d n zien direct ee oudingen h e d t l e i i w l k e ooi. Z odel ers, ond. Ri Rik Woutl = brons) Middelh el beweging. Het ergndm in een dans had gegtoaan Nel of ze weer emn van a heel ve uit. ma le beeld Hij vroe l t a i (materia g . z n n r i e o d g k o l e n a v e w m e e een b beeld onzen b eed dit Als je ee r t d b d . l l r l i t e e e t i e d N s d b l i e . n h i r n I a sc r d d maa wilde sta ters was ook een uitgebeel r ook wee lf stil e e n i z e h s t n l a e e a m N u t s je ijd Rik Wo ziet, ga erden alt k l. Rik. i e R N n a t v e m Vroeger w j uwd schilderi as getro n w e e r a n a a . n v e stonden. t terugzien n kijken p e che kuns o d s e i r g a t l r p e o o B en Isad Deze ze naar e aam was n n e g r n a l i a g H Samen anste hee d nseres. a e d z e p d o m r e o waa heel ber e manier d d n o v k i Duncan. R
GEWELD, E T T O Z HET eim hoog
A
Raymond Duchamp-Villon, HET GROTE PAARD, (materiaal = brons) Midd elheim hoog
In het begin van vorige eeuw veranderde er heel wat. In de fabrieken kwamen er grote machines die het we rk van de mensen overnamen. De eerste treinen begonn en te rijden. En die gingen he el wat sneller dan paar d en kar! Het was ook de tijd van de eerste auto’s en de eerste vliegtuigen. In plaats van paard en ka r, zag je nu treinen en au to’s. Daarom dat dit beeld er zo gek uitziet: het paar d is
1912
1914
B
er nog wel, maar een deel van het paard is een mach ine geworden: zijn benen zijn piepende drijfstangen, stomende kleppen en kras sende kamwielen geworden . Het beeld ziet er statis ch uit maar straalt een zeer krachtige beweging uit. De kunstenaar beeldt niet echt een paard uit, maar wel de paardenKRACHT. Zo no emt men de kracht waarme e een machine iets in beweging zet.
Ingmar Hellgren, WINDZOEKER III,
1978 (materiaal = staal, aluminium - kunststof) Middelheim hoog
C
De windzoeker werd speciaal gemaakt voor het Middelheimmuseum. Dit beeld is een windMOBIEL: dat wil zeggen dat het beweegt als de wind erdoor waait. Het beeld ziet er heel log en zwaar uit. Maar bij het minste zuchtje wind zie je dat het beeld toch beweegt, net zoals
8
de blaadjes aan de bomen. Als het hard waait, gaat het beeld ook hard bewegen. En als het zachtjes waait, beweegt het beeld heel rustig. Die onverwachte bewegingen zorgen ervoor dat het een spannend beeld is. Je weet nooit niet precies wat er gaat gebeuren en wat het allemaal kan.
Alexander Calde r, DE HOND, (materiaal = pl aa
1958 tijzer) Middelhe im hoog
Sta maar ee ns op versc hillende gema plaatsen rond akt. Maar dit het beeld. Da beeld beweegt n zie je echt steeds dezelf niet , het is al de hond, maa sof het bewe r steeds Daa staat hij in egt. rom noemt hij een andere ho het geen ‘mob uding. Zo maa lijkt het net ile’, r een ‘stabil alsof de hond e’. hier in Stabi het rond staa el betekent d t te springen at hij stil . Bij de ‘Windzoe s t a a t . Let ook eens ker’ zag je wat op de manier een mo- hoe a bile betekent. l die verschi Maar deze Amer llende houdin ikaanse aan e kunstenaar he gen lkaar zijn ge eft ook veel maakt. Dat zi ‘mobiles’ ook e je bij de scheep sbouw.
E
Panamarenko, ARCHAEOPTERIX LITHOGRAFICA,
1993
Middelheim laag
(materiaal = mixed-media / vijs) De moeilijke naam van het beeld duidt op een echte prehistorische vogel. Deze Belgische kunstenaar vindt de vogel opnieuw uit. Hij wil hem laten vliegen op een manier die hij zelf heeft ontdekt. Het lijkt op een robotje dat beweegt op de kracht van de zon. Het beeldje is heel broos en mag daarom niet vaak buiten staan. Daarom wordt het elke avond binnengezet en brengt men het net voor het museum ’s morgens opengaat terug naar zijn plek in het park.
D
De kunstenaar houdt van de vliegtechniek van vogels en insecten, vliegtuigen en ruimtetuigen. Hij gebruikt de wetenschap om zijn dromen in beeld te brengen. Als kunstenaar zegt hij: “Vergeet alles wat je hebt geleerd. Begin met dromen”.
9
Tot Slot
Vergelijk de beelden. Hoeveel soorten beweging ben je tegengekomen? laat de leerlingen opmerken waar het verschil van beweging in zit. Vergelijk snelhei d:
elling: uters en t s n e g o Te Rik W
(Beeld B) Raymon d Duchamp-Villo n geeft snelhei d en kracht aan zijn beeld d o or de versmelting va n paard(enkracht) en machine. De snelheid van beweging bij (Beeld C) Ingma r Hellgren en (Beeld E) Pan amarenko is eerder traag.
A) nd (Beeld Raymo ) B en d l (Bee n h eb b o l l i V p, Ducham he beweging tisc een sta ren en g l l e H r Ingma eb b en ) h C o d k l n e e ar (Be Panam g. ) E d l wegin e b (Bee e h namisc een dy
Hoe ko tot sta mt het evenw n d? icht (Beeld A) Rik Woute evenwi rs bere cht in ikt h e t beeld h oudin v g die je ia een als me kunt a n s no oit anh oud en (de het bee v rijhei ld). d van
10
en ellgr ht H r a c Ingm s evenwi ) C d l l e (Bee n spe npast e e . t ik ed en d aa h j i g bere t i l d stan ich a dat z weerso m de aan
Vergelijk i bijvo orbee llusie van beweging : en Ducham ld bij Calder (D) p-Villo n ( B):
(Beeld D)A lexan der C alder laat tegelijker tijd versch illen de sta van een die n d en r zien en v e r wijst op deze manie r naar bew eging.
-Vilp m a ch en n d Du jd paard o m y a ti d B) R tegelijker ng naar l e e B ( ijzi o ok w r t e a v a als lo n l zien e n i mach g. gin e bewe illusi n e e en n n to n de beelde e d l e be bei l. Beide ng en als midde i g e ew r van b et die h n e ik gebru
Hé, jullie daar. .. ing Vergelijk beweg van buitenaf: renko en (Beeld Panama (Beeld E) ren . C) Ingmar Hellg
Hopelijk vonde
n jullie het
o wordt Bij Panamarenk akt d o or za beweging vero or r Hellgren is a de mens, bij Ingm to nen een en d ei B het de win d. eging mechanische bew
hier even leuk a
ls ik...
Mag ik nog eve
n iets vragen?
Laten jullie het spel terug in een perfecte staat achter? Zo kunnen de v olgende bezoek ertjes ook van het sp el genieten!
11
Hopelijk tot la
ter!
MIDDELHEIM ZIEKENHUIS
D
Braempaviljoen
C B
MIDDELHEIM HOOG Gebouw toezichters
Beukenlaan
A
Educatieve ruimte
Kasteel Middelheim
Centrale binnenkoer
Documentatiecentrum
Middelheimla
an
E
M I D D E LH EI M LAAG
HO RTI FLO RA Het Huis
Hé speurneuzen... Zijn jullie op weg van het ene beeld naar het andere? Kijk eens goed rond of je nog andere beelden vindt die volgens jou ook beweging in zich hebben...
