Een mooi woord voor op twee poten staan

Een mooi woord voor op twee poten staan

Grace Ruppert / 1641127 Communication and Multimedia Design Hogeschool Utrecht 2015-2016 Specialiteit Visual Design JDE-SVIS.3V-13 DREAM|DISCOVER|DO Seminar o.l.v. Martha Lauria Baca Inleverdatum: 8 Januari 2016 Woorden: 3992

Synopsis Iedereen is opgegroeid met sprookjes, in filmvorm of vertelt op je vaders schoot. Je leerde hoe de gelaarsde kat geniepig te werk ging, of de huisjes van de varkentjes worden omver geblazen. Maar in het echte leven, draagt een kat geen laarzen. De varkentjes hebben geen huisjes. Waarom is ooit bedacht dat een kat laarzen kan dragen zoals de mens? Dit fenomeen is precies wat onderzocht wordt: antropomorfisme. We kennen menselijke eigenschappen toe, aan niet menselijke voorwerpen of gedaantes, zoals de kat die laarzen draagt. Als je in de geschiedenis kijkt behoort dit zelfs tot een van de eerste verbeeldingen en fantasieën van de mens. Dit onderzoek vertelt over deze geschiedenis en zoekt de culturele en psychologische verklaring over waarom we dit met onze verbeelding produceren en toepassen op filmkarakters. En stiekem vraag je je dan ook af: is het kinderachtig, Of is het ook nuttig voor de volwassen mens?

Andersom kan ook, hoe ziet zangeres Shakira er uit als dier? Bij Shakira is gekozen voor de Gazelle. Gepost op Disney Twitter.

Een mooi woord voor op twee poten staan. Seminar Grace Ruppert, Hogeschool Utrecht, December 2015.

2

Woorden: 305

Probleemstelling

In de tekenwereld is dit een term wat je snel tegen zal komen: antropomorfisme. Dieren krijgen menselijke trekjes. Hier komt het dan vooral terug met dat ze op twee poten staan. Als je niet in de tekenwereld zit, kan je vooral kijken wat er langs komt op het scherm. Als je kijkt naar de Disney-films, series op kinderkanalen; Winnie de Pooh, Olaf van Frozen, Woezel en Pip, het paard uit Tangled. Al deze wezens of dieren zijn uitbundig, en maken zich zorgen over zaken waar ze als normale dieren zich nooit over zorgen te maken. Als ik mijn tekeningen aan anderen laat zien, heb ik soms de opmerking gekregen dat het kindertekeningen zijn, of kinderachtig. Ik zelf geloof dat niet: dieren zijn niet meteen kinderachtig. Als je Comedy Central aanzet, zie je ook Brian uit Family Guy als hond op twee poten lopen. Echter zet hij zich in voor drugs, schrijft hij boeken en date hij lekkere meiden. Soms zeggen mensen snel dat iets kinderachtig is, zonder echt even na te denken. Als je dat taboe hebt verbroken, gaat een ontwerpwereld voor je open. Ik zelf kende dit al, maar dat was meer een mening en gevoel. Met onderzoek en met feiten, ga ik de CMD-er overtuigen van de kracht van de fantasie, en waarom het helemaal niet gek is een mascotte te gebruiken voor een campagne of een dier in de logo. Stel je open voor meer dan alleen mooi, maar ook grappig of schattig. Onderzoeksvragen Hoofdvraag Waarom en met welk doel wordt antropomorfisme toegepast op filmkarakters? Deelvragen • • • • •

Wat is antropomorfisme? Wat is de geschiedenis van antropomorfisme? Is er een psychologische verklaring voor de toepassing van antropomorfisme op filmkarakters? Is er een culturele verklaring voor de toepassing van antropomorfisme op filmkarakters? In welke filmgenre’s wordt antropomofische karakters gebruikt?


3

Inhoud Pagina 2 Synopsis 3

Probleemstelling

4 Inhoud 5

Kernbegrippen

6 Resultaten (Deelvragen) Wat is antropomorfisme? 7 9 10 12

Wat is de geschiedenis van antropomorfisme? Is er een culturele verklaring voor de toepassing van antropomorfisme? Is er een psychologische verklaring voor de toepassing van antropomorfisme? In welke filmgenre’s wordt antropomofische karakters gebruikt?

13 Conclusie (Hoofdvraag) Waarom en met welk doel wordt antropomorfisme toegepast op filmkarakters? 15

Bronvermelding


4

Kernbegrippen • Antropomorf:

Mensachtig, mensvormig, menselijk, waarbij men menselijke eigenschappen toekent, wezen voorgesteld als mens.

• Antropomorfisme: of gedaantes.

Menselijke eigenschappen toekennen, aan niet mensenlijke voorwerpen

• Zoömorfisme:

Kunst dat antropomorfisme illustreert

• Filmkarakters:

Poppetjes, creatie’s of karakters ontworpen voor in een film.

• The Uncanny Valley:

Een theorie uit de robotica die ook toepasbaar is op de filmindustrie.

• CGI

Computer Generated Imagery, met de computer beelden en plaatjes creëren.


5

Resultaten (deelvragen)

Wat is antropomorfisme?

Woorden: 452

Het woord antropomorf staat in het Algemeen Nederlands Woordenboek (Schoonheim, 2015) met de volgende betekenissen beschreven: mensachtig, mensvormig, menselijk, waarbij men menselijke eigenschappen toekent, wezen voorgesteld als mens. Het woord antropomofisme betekend dat we menselijke eigenschappen toekennen, aan niet mensenlijke voorwerpen of gedaantes. Speelgoed, producten, machines, figuren, dieren, je kan er ver op doorgaan. Als experiment zet ik de televisie aan op een commerciële zender (25 November 2015) en bekijk de reclame, en noteer wat ik allemaal tegen kom wat eigenlijk niet menselijk is of bestaat: • • • •

Mammoet Willem reclame van HoyHoy.nl; praat, verder ziet er uit als een mammoet. (Illustratie 1). My Little Pony poppen van de serie My Little Pony, Friendship is Magic. Paula de Koe van Dr.Oetker promoot straciatella-vla. Jumbo’s rode olfiant, een slurf kijkt toe hoe een familie bordspellen speelt. • TomTom action cam met een geit die snowboard en vliegt. • Een woord wat vaak wordt verward met anthropomorfisme is personificatie. Personificatie lijkt er op maar is toch een klein beetje anders. Volgens een blog van Pelkman (2013) is personificatie dat iets wordt voorgesteld als een levend mens, zoals Hij heeft mijn hart gestolen, Illustration 1: Mammoet Willem, bron: Youtube.com hoge bomen vangen veel wind, het gevaar loert op elke straathoek. Aan een levenloos object worden menselijke eigenschappen toegekent. De mammoet is uitgestorven, is het dan een personifictie of een antropomofisme? Personificatie is vooral in de spreektaal, het is een vorm van beeldspraak. Antropomofisme gaat vooral over literaire vormen, maar het is ook te vinden in filosofie, wetenschap en theologie. Een dier een naam geven is eigenlijk ook antropomorfisme. In de natuur komt het niet voor dat dieren elkaar een naam geven. De Daily American (2004) schreef dat de dierentuin van Pittsburgh een van de laatste dierentuinen was die de namen van de dieren geheim hielden voor het publiek, de presidente vertelde dat ze dat deed om ‘ to preserve the wild mystic of the animals and so people would focus on the entire species instead of individual animals’. Veel vooraanstaande wetenschappers denken dat antropomorfisme misleidend en egocentrisch is. Een ander perspectief wordt geïllustreerd door Darwin. Die vind dat het verschil tussen mens en dier gering is, en dat eigenaren van huisdieren vaak ze labelen als familieleden (antropomophism. org, 2005). Echter zal ik het namen geven aan dieren niet betrekken bij dit onderzoek over antropomorfisme, maar vooral naar het creeëren van karakters. Hoe dan ook, of het leuk wordt gevonden of niet, het is dagelijks om ons heen. Vooral in televisie en filmwereld. Als je op dit moment kijkt naar antropomofische karakters in de bioscoop, zie je titels als: The Good Dinosaur (Disney/Pixar), Hotel Transylvania 2 (Sony Pictures), Star Wars, The Force Awakens (Lucasfilm), Minions (Illumination) en Woezel en Pip (Dutch Filmworks)


6


Woorden: 697

Wat is de geschiedenis van antropomorfisme?

Antropomorfisme is zeer oud. Het hoort bij de beginselen van de moderne menselijke tijd. Een van de oudste beeldjes ter wereld is antropomorfisch (ill.2) Volgens Duckeck (2015) is de oudste antropomorfische beeldje ter wereld er een van mens met een leeuwenhoofd. Prof. Joachim Hahn denkt dat het een mystiek of religieuze verbeelding is van de mensen uit de Oude Steentijn en 32.000 jaar oud zijn. Misschien geloofden ze er in als god, of misschien was het een outfit om te dragen. (Showcaves, 2015) We spreken hier over zoomorfisme: kunst dat antropomorfisme illustreert. Onder zoömorfisme valt ook dieren, veranderen in dieren, en bewerkte dieren. Bijvoorbeeld Egyptische goden. Dit is wat de bron voor de conclusie dat antropomorfisme oud is. Het is wat we over hebben na duizenden jaren. Volgens archeoloog Steven Mithen zou een reden zou kunnen zijn geweest om dieren te betrekken, om ze beter te snappen voor de jacht. Mensen moesten jagen en leven, en probeerde dieren beter te snappen om ze sneller en makkelijker te kunnen vangen. (Wikipedia, z.j.). De Grieken, Romeinen of Egyptenaren kennen we beter, waardoor we Illustration 2: Te vinden in Ulm, weten wat hun zoomorfisme voor staan. Goden kregen dierlijke aspecten Duitsland. Photograaf: Jochen of andersom. Mensen met vogelhoofden, of goden die van gedaante Duckeck kunnen veranderen in een dier. Er zijn hier zat voorbeelden van te noemen, en ze werden de normaalste zaak van de wereld voor hen. In de tijd van de middeleeuwen en twee tot drie eeuwen daarna, was het de tijd van elkaar verhalen vertellen, en zo kwamen de sprookjes en fabels ver over het Europese continent. Zo gingen allemaal verhalen rond, waar ook antropomorfisme in zit verstopt. Denk maar aan de gelaarsde kat of de beren die broodjes smeren. Ik verhaal of in rijm, werd het uiteindelijk ook opgeschreven. Er werd ook geïllusteerd (ill.3) voor de verduidelijking en analfabeten. We kunnen nu het beste verder met de filmgeschiedenis. Kijken naar wanneer de eerste antropomorfische karakters werden gebruikt. Iedereen heeft het idee dat het waarschijnlijk Disney was die antropomorfische karakters heeft toegepast, er was er stiekem eentje een maandje eerder: het kortje filmpje Dinner Illustration 3: Roodkapje. BJZ, Kronheim & Time uit 1928. Dinner Time bevat karakters zoals een kat en een vogel, antropomorfisch getekend en het was het eerste Co. - Koninklijke Bibliotheek publieke animatiefilmpje met geluid. Steamboat Willy met Mickey Mouse erin verscheen iets later. In 1937 was de eerste volledige geanimeerde film van Disney klaar; Sneeuwwitje en de Zeven Dwergen. Nu meer dan 80 jaar later zijn ze nog steeds bezig met animatie en daar ook een van de sterksten in. Van Pinoccio tot Brother Bear, de paashaas of de dalmatiërs, alles is letterlijk tot leven gebracht met antropomorfisme. Andere studio’s doen ook mee in de animatiewereld en het gaat goed met deze filmgenre. Een leuke ontdekking: antropomorfistische karakters hoeven niet alleen visueel te zien zijn. In 1940 was er een radio show met fictieve karakters genaamd Wormwood Forest. Een kindershow geproduceerd in uit Nashville Tennessee, met karakters zoals Henrietta Hen, Timothy Turtle en Frankie Frog. Een mooi woord voor op twee poten staan. Seminar Grace Ruppert, Hogeschool Utrecht, December 2015.

7


Wat is de geschiedenis van antropomorfisme? Als je kijkt naar de televisiegeschiedenis, was de animatie daar ook snel te vinden en dus ook de antropomorfische karakters. De eerste geanimeerde serie op tv heet Crusader Rabbit (ill.4). Hij kwam op tv in 1949 en ging over een antropomorfisch konijn in Texas. Het wordt niet altijd als de eerste geanimeerde televisieserie gezien, omdat het verkocht werd aan steden en niet aan televisienetwerken. Toch was het echt óp televisie. Vanaf de jaren 90 was bijna alleen maar voor kinderen in deze stijl shows te vinden. Maar hoe zit het dan met Illustration 4: Screen uit Crusader Rabbit. IMDB de volwassenen? Die hebben ook shows voor zichzelf. Denk maar aan de Simpsons of Family Guy. Hier in zitten ook dieren, maar hier is gewoon geprobeerd om van een echte hond een geanimeerde hond te maken. Erg diep is dat niet. Wat wél een serie is waar antropomorfische karakters zijn gecreeërd is een serie genaamd Fritz the Cat (ill.5). Deze show was ruw en grof. De antagonist ongebeelfd, met seks geobserseerd, en is gestopt met universiteit. De serie werd gemaakt in de roerige jaren zestig van Amerika, en was een persiflage op de protesten rond die tijd. Het was de eerste animatieserie die een leeftijdswaarschuwing kreeg van de MPAA (Motion Picture Association of America). (IMDB, z.j.)

Illustration 5: Fritz the Cat. Express grof en voor een volwassen publiek.


8


Woorden: 412

Is er een culturele verklaring voor antropomorfisme?

De cultuur is ontstaan in een lange periode dat de mens al op deze wereld aanwezig is, en gebruiken heeft gecreeërd voor deze huidige westerse wereld. Cultuur is een breed woord, maar hier gaat het vooral om de mens heeft gecreeërd om zich heen, wat niet direct uit de natuur komt. De geschiedenis vertelde het al, in oude tijden waren antropomorfe karakters al aanwezig. In de tijd dat de taal nog niet bestond, werd geuit in beeldvorm. Of het een god was of een geest, weten we niet. Het is ontstaan en niet uitgestorven, om door te blijven ontwerpen. In de Griekse tijd werd de naam antropomorfisme bedacht, uit de woorden anthropos en morphe. Anthropos staat voor mens, morphe staat voor ‘vorm’. Samen vormt dat dus ‘mensvorming’ (Genootschap Onze Taal, 2013). De Grieken waren hier dol op, met hun vele goden en mythische wezens (bijvoorbeeld de minotaurus ill.6). Ze schreven erover en beelden het uit in kunst zoals schalen en vazen. Deze kunsten overleefde de tijd en bleven in onze verhalen (Narnia, ill.7) De kronieken van Narnia is een boekreeks uit 1949 (Wikipedia, 2015) en vertelt over hoe jongere kinderen, in de tijd van de Tweede Wereldoorlog, weg konden vluchten naar een magische wereld. Het heeft weinig meer te maken met de Griekse tijd, maar een nieuwe plek waar het fantasiekarakter tot leven wordt gebracht.

Illustration 6: Minotaurus uit Griekse tijd

Illustration 7: Minotaurus uit recente film (Narnia).

Hoe werd vroeger nog meer vertelt? Er werd vertelt door verhalen op te schrijven of te vertellen. Geruchten waren ook een geweldige bron voor verhalen. Zo is er nooit een échte alien gezien of bevestigd, maar er zijn genoeg vormgevingen van een alien te vinden. Mensen vinden het leuk om verhalen te vertellen en door te geven. We leren van de verhalen of ervaren emotie. We mochten niet het dorp verlaten, want misschien zat er een weerwolf in de bossen. De eieren die in de bossen liggen zijn geplaatst door de paashaas. Als Duitse kinderen stout zijn, worden ze gestraft door Krampus.

Als we meer kijken naar de huidige tijd, word er steeds minder om de tafel gezeten met een mondeling verhaal van vroeger. Ouders zetten nu hun kinderen voor de televisie en zet een film op. Hier leren kinderen over fabelen en sprookjes, vooral via Disneyfilms. Het is anders dan de oude media, maar niet verkeerd. De films zijn boeken en verhalen met visuele uitwerking erbij, en de kinderen leren en net als vroeger van, dat ze bang moeten zijn voor de weerwolven in het bos.


9


Is er een psychologische verklaring voor antropomorfisme?

Woorden: 1024

Tijdens de opleiding die ik heb gevolgd, is er uitgelegd waarom sommige grafische ontwerpen werken of niet. Er werd ook gekeken naar de psychologische kant daarvan. Mede-studenten kunnen zich waarschijnlijk illustratie 8 herinneren van een tentamen: De hersenen herkent zelf gezichten in voorwerpen die niet echt zijn: dit heet pareidolie of apofenie. (Robin, 2015) Alle auto’s hebben ook twee oogjes en een mond, in de wolken zie je een gezicht, een jezus in je geroosterd brood: allemaal voorbeelden waarin genoeg herkenning van een gezicht in zit. Dit kan een goede verklaring zijn waarom Illustration 8: pareidolie: zie jij een gezicht in de rots? antropomofisme werkt: De hersenen vullen al zelf in dat er een gezicht in zit, iets herkenbaars van onszelf. We vinden het hierdoor veilig, en misschien geloofwaardig. Zolang een wezen twee ogen en een mond heeft, is het niet te vreemd. Als je kijkt naar de jeugd, vooral de jonge kinderen, is het belangrijk dat ze opgroeien en leren. We moeten ze leren hoe de wereld werkt, waar je bang voor moet zijn en waar voor niet. Dat wil je niet op een té enge manier dan, want dan willen ze er nooit meer over horen of zien. Er moet een beetje afstand gecreërd worden om het niet te eng te maken. Neem dit scenario: Je wordt ontvoert, en je vader gaat je achterna op je te redden. Je bent ontvoerd op een boot, en komt terecht bij een tandarts. Er is geen uitzicht meer op vluchten. Er is daar een klein meisje, die je waarschijnlijk gaat vermoorden. Dit kan je zo als een horrorfilm gebruiken. Maar, dit is het verhaal van Finding Nemo van Pixar (ill.9). Het verhaal gaat over clownvissen, en de zoektocht van de vader naar het zoontje. Hetverhaal is niet eng, en heeft geen leeftijdswaarschuwing. Als dit verhaal met Illustration 9: Finding Nemo van Pixar Animations, 2003. mensen word gedaan is het eng, maar door kleurrijke antropomofe karakters te gebruiken ontstaan een psychologische ruimte waardoor het minder eng wordt en zelfs grappig kan worden. De kleuren zijn aantrekkelijk voor kinderen, en door unieke karakters wordt het verhaal sneller onthouden. Nu maken heel veel mensen als ze de clownvis zien, een associatie met de film. Filmstudio’s zoeken altijd naar interessante nieuwe ideeën voor films. Zoals daarnet gezegd willen ze dat mensen de film aantrekkelijk vinden, en bij ze blijft. Bedenk je nu eens, wat nou als al die antropomorfische karakters niet bestonden? Geen Dalmatiërs, geen draken, geen paashaas, geen minions. Zouden de minions net zo grappig zijn als het een mens was? Wat al deze dingen aantrekkelijk maakt is dat het juist geen mensen zijn. De mensengezicht is leuk, maar je ziet het al overal om je heen. De mensengezichten raken ‘op’, bijna alle bevolkingsgroepen zitten al in films, variaties van jong en oud. Verhalen zijn nog oneindig in de aanbeiding voor een film, maar de karakters moeten ze innovatief en origineel bedenken, zodat er een grotere variatie ontstaan op het scherm en de nieuwe karakters blijven hangen bij het publiek (ill. 10)

Illustration 10: Mensengezichten. We kennen ze al en de variatie raakt op.


10


Is er een psychologische verklaring voor antropomorfisme? Terug naar de psychologie van hoger niveau. Als je onderzoek doet naar antropomorfisme, gaat het meer dan alleen om films. Tegenwoordig is bijvoorbeeld en grote interesse in robots en hun antropomorfisme. Hoe je robots ontwerpt die comfortabel voelen voor de consument. De robot heeft misschien geen ogen en mond nodig, maar die worden toch gemaakt. Waar het ook belangrijk is, is het snappen van dieren. Onderzoekers mogen dieren namelijk niet teveel menselijke eigenschappen toekennen bij onderzoek. Volgens een onderzoek van verschillende onderzoekers (Epley et al., 2008), is woord het zo breed te gebruiken. Ze vertellen dat er door deze andere velden al veel onderzoeken zijn geweest. Zo is er eerder geconcludeerd dat kinderen meer aan antropomorfisme doen dan oudere mensen (Carey, 1985), en dat het ook veel kan verschillen tussen bevolkingsgroepen (Asquith, 1986). En eerder onderzoek van dezelfde onderzoekers (Epley et al., 2007) vertelt dat er twee motivatie’s zijn om antropomorfisme toe te passen: Ten eerste wil de mens sociaal zijn. Als dit niet goed lukt met de echte mensen om zich heen, doen ze het meer met iets in een andere wereld, met als bekend voorbeeld god of je huisdier. Ten tweede plaatst de mens zich graag in de karakters op het scherm, of het menselijk is of niet. Echter, moet het wel menselijk genoeg zijn. We verplaatsen ons in anderen door namelijk eerst naar zichzelf te kijken. Als dit verband niet klopt, snappen we het niet. Een goed voorbeeld van bovenstaande onderzoek is “The Uncanny Valley”. The Uncanny Valley is Illustration 11: The Uncanny een theorie uit de robotica, die toepasbaar is op de filmindustrie (ill. 11). Valley van Dr. Mori. Eerst de robotica: Dr. Masahiro Mori heeft deze theorie bedacht in de jaren ‘70 (Kawaguchi, 2011). Hij spreekt over een dunne lijn tussen schattig, en eng. Als we een object zien, zeggen we snel of het schattig is of eng. Een knuffeltje is snel schattig, maar een pop kan bijvoorbeeld eng zijn. Hoe meer een knuffel, pop of een robot lijkt op een mens, hoe meer we een connectie met ze kunnen maken. Echter, als het téveel op een mens lijkt, kan het overtippen van een goede connectie naar slecht. Deze zone van eng ontstaat door dat mensen niet van bijna-menselijk houden, omdat we dan bang zijn dat er iets mis is. Misschien is die mede-mens ziek, en als ik in de buurt blijf wordt ik ook ziek. Overleden mensen hebben ook geen fijn gezicht meer: ze zijn wel menselijk, maar er klopts iets niet meer. In illustratie (11) is de “Cubo girl” en robot. De Polar Express is een film waarbij zo goed mogelijk met CGI de mens werd geanimeerd. Niet iedereen vond dit goed gelukt. Antropomorfisme wordt letterlijk gebruikt in deze grafiek (ill. 12), en van linksonder naar linksboven is belangrijk voor films: Als we geen goede emotionele response hebben op een film, vinden we deze niet leuk. De film moet dus zo hoog mogelijk komen. Dus wat kan je doen om uit de Uncanny Valley te blijven? Neem iets ontzettend menselijk maar voeg wat dingen toe of af zodat het weer terug gaat de berg op. Bij de Incredibles zijn lichaamsproporties aangepast zoals ogen en ledematen. Of, je geeft ze een tintje van iets níet-menselijks, zoals een vos of een tosti-ijzer. Illustration 12: We willen zoveel mogelijk connectie maken, zonder dat het eng wordt.. Een mooi woord voor op twee poten staan. Seminar Grace Ruppert, Hogeschool Utrecht, December 2015.

11


Woorden: 465

In welke filmgenre’s worden antropomorfisme karakters gebruikt?

Er is al heel vaak referentie gemaakt naar Disney-films. Dit komt omdat Disney bijna marktleider is in dit ontwerp-idee, en ook een van de eerste was die het succesvol toepaste. Alleen de mascotte al is het perfecte voorbeeld van antropomorfisme. Als je een lijst pakt van alle disney-films, is het eigenlijk bij alle films aanwezig. Het is moeilijker om een film te vinden waar géén antropomorfisme aan toe is gepast. Een mooi voorbeeld om er bij te pakken is Fantasia 2000 (Disney Wikia, 2015), omdat hier antropomorfisme nog op een iets interessantere manier wordt toepast dan normaal. The Firebird Suite is origineel een muziekstuk van Igor Stravinsky, uitgebeeld in de film. De protagonist is de lentegeest. Uitgebeeld als een dame, die kan vliegen en bestaat uit natuurlijke elementen. Ze neemt het op tegen een vulkaan, uitgebeeld als een vuurvogel bestaande uit vuur en steen. De vuurvogel vernietigd de natuur, maar de Illustration 11: Spring Sprite: De lente uitgebeeld lentegeest herstelt het met haar krachten. Een uiting van de kracht van de natuur en de lente, alles komt altijd goed met moeder aarde. Een mooi voorbeeld om uit te leggen aan kleine kinderen, hoe moeder natuur haar best zal doen vernietigd land te herstellen na een natuurramp. Maar Disney-films, zijn snel gelabeld voor de jongere doelgroep. Hoe zit het met de valwassen doelgroep? Zijn hier antropomorfische karakters te vinden? Persoonlijk vind ik een van de mooiste voorbeelden van antropomorfisme voor de volwassen bevolking: aliens. Buitenaards leven is leven waarvan de oorsprong niet van onze aarde is. We zien ze graag voor ons met een vliegende schotel, groot hoofd met grote ogen, maar ze zijn nooit wetenschappelijk bevestigd. Ooit is keer de vormgeving voor aliens bedacht, zodat we nu een stereotype vormgeving hebben die mensen zullen herkennen. Illustration 12: H.G. Blob karakter uit Futurama Als er op de ontwerptafel weer wordt ontworpen, hebben de aliens alsnog veel gemeen met het menselijk uiterlijk. Zo hebben ze ogen, tanden, bekken, oren, handen, armen, benen. Zelfs al is het een hoopje groen slijm (Ill.12), of een robot (ill.13). Een mooi voorbeeld om hier te pakken is Futurama. Ver in de toekomst is bedacht dat de aarde niet alleen meer aardlingen bezit, maar ook robots en aliens. Een groen Illustration 13: Hoofdkarakters Futurama met o.a. slijmkarakter heeft misschien dan geen benen meer, maar een alien en een robot wel armen, ogen, een mond, en zelfs iets wat lijkt op een kapsel. De robot heeft twee ogen, armen, benen en vingers. De alien van ill.13 is zoals we vroeger een keer hebben bedacht dat ze eruit zouden kunnen zien. Futurama is net zoals Felix the Cat, een tekenanimatie voor de volwassen doelgroep. Niet zo grof als toendertijd, maar zeker met seksuele grappen of referentie’s. Wat je hier uit kan concluderen is dat het voor de volwassenen dus niet meteen kinderachtig hoeft te zijn. Felix the Cat en Futurama zijn volwassen door hun taal, grappen, verhalen en thema’s. Een mooi woord voor op twee poten staan. Seminar Grace Ruppert, Hogeschool Utrecht, December 2015.

12

Woorden: 637

Conclusie (Hoofdvraag)

Waarom en met welk doel wordt antropomorfisme toegepast op filmkarakters?

Er zijn gelukkig genoeg redenen gevonden om antropomorfisme toe te passen op filmkarakters. Het heeft verschillende doeleinden, uit verschillende gebieden zoals psychologie, cultureel en traditioneel. Deze theorie is natuurlijk ook toepasbaar buiten de filmindustrie, denk maar aan series, reclames, mascottes en boeken. Studenten en professionals kunnen uit deze conclusie inspiratie halen voor toekomstig werk. Het zorgt voor variatie Een groot onderdeel van het menselijk bestaan, is het doorgeven van verhalen. Verhalen waar uit we kunnen leren, lessen kunnen trekken, tradities en gewoontes bewaren, te ontroeren of de geschiedenis te bewaren. Als we al deze verhalen met mensengezichten zouden koppelen, wordt het soms wat moeilijk. Door verhalen meer variatie te geven zullen we deze beter onthouden. Stel je raad je vrienden een film aan die je hebt gezien, in plaats van dat het weer gaat over een man of vrouw die een reis maakt, zeg je dat een schildpat en een konijn een reis maken. Beter onthouden, zonder dat de Illustration 14: De schildpad en de haas. Oud sprookje. interesse verdwijnt (ill. 14) Het verlicht zware thema’s

We moeten de jeugd leren over het leven, soms ook over de slechte kanten ervan. Zonder dat we ze meteen bang maken of traumatiseren, kunnen we thema’s overbrengen. Als échte mensen uit zouden leggen over de dood, komt het erg dichtbij en is de kans groter voor bange ervaringen met een film. Door het 100% menselijke te vervangen met antropomorfisme, vertel je toch een mooi, kleurrijk en verhaal met een boodsschap, zonder dat ze meteen zichzelf hier in terug zien. Ook voor stomme onderwerpen op oudere leeftijd kan je de stomheid ervan Illustration 15: Ministerie van Veilig- vermijden door er wat ongewoons bij te gooien. Een lopend lampje heid zet dit lampje in. heeft niks te maken met de veiligheid van je huis, maar toch roept deze keihard “Hallo! Je moet niet zomaar de deur achter je dicht doen!” (ill. 15). Het voelt niet onnatuurlijk aan Doordat we al vanuit onze insticten op zoek zijn naar vormen van menselijke gedaante om ons heen, kijken we niet raar op als er combinatie’s worden gemaakt tussen onmenselijke gedaantes met menselijke eigenschappen. Al lang geleden creërden we bovenmenselijke wezens in zoomorfisme, die aanbeden werden als echte goden om in te geloven. Zoals naar boven kijken in de wolken, en bekende vormen zoeken zoals een konijntje of een draak. Het begon als een instict om sneller vijanden uit de bosjes te vinden, maar het was nooit een instict die ons liet schrikken (ill. 16). Illustration 16: Pas op dat deze paprika je niet bijt.


13

Conclusie (hoofdvraag)

Waarom en met welk doel wordt antropomorfisme toegepast op filmkarakters? Illustration 17: Robot Cubo girl is zeer echt, maar toch Het voorkomt The Uncanny Valley niet comfotabel. Een instict wat ons wél laat schrikken, is The Uncanny Valley. Met de CGI die steeds beter wordt, willen we soms acteurs vervangen door 100% geanimeerde creaties. Echter, de technologie is nog niet op een hoog niveau dat het voorkomt dat een film niet zal aanslaan of zelfs eng wordt. Een reden voor animatiestudio’s om dit te vermijden, aangezien nog wel een grote connectie met een karakter gecreërd kan worden zonder dat het 100% menselijk moet zijn. Er kan nog steeds een traantje weggepinkd worden bij bijvoorbeeld Bambi die zijn mama verliest (ill. 17).

Het is niet alleen voor jongere leeftijd Zoals eerder gezegd, zijn het niet alleen de jeugd die soms een stom thema op een andere manier aangereikt moeten krijgen. Zoals zorgverzekeringen (mammoet), of de beveiliging van je huis (lopend lampje). The Uncanny Valley van de robotica, is niet alleen voor kinderen. Zo wordt er tegenwoordig vaak gekeken naar robots voor de ouderenzorg. De 60 jaar oude films van Disney, kunnen nog steeds sentimenteel gevoel creëren bij de oudere mens, die de film na lange tijd weer terug ziet. Doordat antropomorfisme snel voor meer kleuren zorgt, is het natuurlijk super toepasbaar op kinderen. De oudere publiek vind dit snel kinderachtig en wil soms een wat serieuzere film zien. Da’s niet erg, verschil moet er wezen. Maar al de vorige kopjes zijn een samenvatting voor dit kopje.. Het zal ook niet snel veranderen, want dit zit verankerd in onze geschiedenis en cultuur.


14

Bronvermelding • Brewmasters. (2008, 29 september). Cartoon Brew TV #3: Dinner Time by Paul Terry and John Foster [Blogpost]. Geraadpleegd van http://www.cartoonbrew.com/brewtv/cartoon-brew-tv-3dinner-time-by-paul-terry-and-john-foster-7499.html • Carnagie Mellon Institute. (2005). Anthropomorphism... attribution of human qualities to nonhumans.. Geraadpleegd van http://www.cs.cmu.edu/~kiesler/anthropomorphism-org/index. html • Daily American. (2004, 25 mei). Knowing the animals. Geraadpleegd van http://articles. dailyamerican.com/2004-03-25/opinion/26330882_1_animals-ppg-aquarium-pittsburgh-zoo • Disney Wikia. (2015, 7 december). Spring Sprite. Geraadpleegd van http://disney.wikia.com/wiki/ Spring_Sprite • Duckeck, J. (2015, 30 augustus). Lionheaded Figurine. Geraadpleegd van http://www.showcaves. com/english/explain/Archaeology/Loewenfrau.html • Epley, N., Waytz, A., Akalis, S., & Cacioppo, J. T. (2008). When we need a human: Motivational determinations of antropomorfism (Social Cognition, Vol. 26, No. 2). Geraadpleegd van http:// psychology.uchicago.edu/people/faculty/cacioppo/jtcreprints/EpleyWaytz.pdf • Genootschap Onze Taal. (2013, 26 februari). Woordpost: Antropomorfisme. Geraadpleegd van http://www.woordpost.nl/archief/antropomorfisme.html • IMDB Movie Database. (z.j.). Crusader Rabbit (TV series) [Dataset]. Geraadpleegd op 3 november, 2015, Geraadpleegd van http://www.imdb.com/title/tt0042097/ • Kawaguchi, J. (2011, 10 maart). People, Words to live by, Robocon founder Dr. Masahiro Mori. Geraadpleegd van http://www.japantimes.co.jp/life/2011/03/10/life/robocon-founder-dr-masahiromori/#.VnEpbhUrKUk • IMDB Movie Database. (z.j.). Fritz the Cat (TV series) [Dataset]. Geraadpleegd op 3 november, 2015, Geraadpleegd van http://www.imdb.com/title/tt0068612/ • OTRCAT.com: Old Time Radio Catalog. (z.j.). Wormwood Forest [Dataset]. Geraadpleegd van https://www.otrcat.com/p/wormwood-forest • Pathè. (2015, 25 november). Films Actueel. Geraadpleegd van https://www.pathe.nl/films/actueel • Pelkman, M. (2013, 3 september). Stijlfiguren 8: Personificatie, synesthesie en onzorgvuldige beeldspraak [Blogpost]. Geraadpleegd van http://www.drspee.nl/stijlfiguren-8-personificatie-enmeer/ • Robin990, X. (2015, 23 juli). Pareidolie en apofenie, geloof niet altijd wat je ziet. Geraadpleegd van http://mens-en-samenleving.infonu.nl/psychologie/160166-pareidolie-en-apofenie-geloof-nietaltijd-wat-je-ziet.html • Schoonheim, D. R. T. (Red.). (2015). Algemeen Nederlands Woordenboek. Geraadpleegd van http:// anw.inl.nl/article/antropomorf • Wikipedia. (z.j.). Zoomorphism. Geraadpleegd op 1 november, 2015, van https://en.wikipedia.org/ wiki/Zoomorphism • Wikipedia. (2015, 22 oktober). De kronieken van Narnia. Geraadpleegd van https://nl.wikipedia.org/ wiki/De_kronieken_van_Narnia


15

Een mooi woord voor op twee poten staan

Recommend Documents