Een grate meerderheid van de Neder-
vooravond op telcvisic een kooigc-
landers ergert zich aan de aantasting
vecht. Len oudc oma die woonachtig is
van zowcl de fysieke als de immate-
in ecn verpaupcrdc stadswi)k. i'> icdcrc
riele leefomgeving. Die duhhele ver-
avond weer hang dat cr (opnicuwl
loedering van het publieke domein
wordt ingehroken en i' op <,traat- a\,
vraagt om een overheid die regels
ze data\ durh- bang dat een junk haar
stelt. Echter, de liherale rechtsstaat wil
ta<,je alpakt
van normeren niets weten en doet de
Hocwel trend- en gedrag<,ondcrzoeken
roep om harde acties tegen het mis-
aangcvcn dar ccn -;chonc en vciligc
hruik van de puhlieke ruimte af als ze-
\ccfon1gcving zo ongevccr hct hoog~t
denmeesterij. Het CDA wil een natio-
op het vnlangli)'tjc van de burger'>
naal debat over gebruik en misbruik
-..taat, zcggcn vee\ n1crhcn toch ook·
van het publieke domein, niet omdat
'al\e, moet kunnen'
wij terug willen naar de jaren vijftig,
Woaron1 grocit die tcgcnqc\ling nog
maar omdat wij niet Ianger accepteren
dagelijks: Caat dtt door totdat er ecn
dat de goeden in dit land onder de
..,ituatic ont-..tJat \vaarin de grcnzcn gc-
kwaden moeten leiden.
hecl
lijken
te
zijn
afge,chatt'
\)e
Stichting l\1aat'>chappij en OntwikkeDe ly,teke e11 gt."e<,le\ijke lcdomgeving
\ing iSI\10! hrcngt die <,panning tcrug
i' van on' allcmaal e11 een tcckr hedt
tot de tuncbmentclc individua\i,enng
de vt·ijhetd om daar op vnantwoorde-
van onze cultuur De hurgn vindt de
\ijke wijzc mee om te gaan. Len klcine
verlocdcring van de ty,ieke en immate-
groep maakt cchter mi'>hruik van die
ritlc lcctonlgcving nict gocd, n1a~n ccn
vr11heid en ontnecmt daarmec andcren
overhetd, die grenzen '>lelt aan rcclamc.
de vri)heid Voethalvanda\i,mc lctdt cr-
die tilmcen<,uur lher)invoert. hepnkin-
toe dat vee\ vader<, die met hun zoon
gen aan telcvisie- en vJdeo-uJtzendJn-
naar het vocthal'>tadion willcn. hc,\ut-
gen wil oplcggen. trcedt a\ <,nel in het
l~ritninZilitcit op -;traat
dome1n van de vrije keuze. Flke verwil-
lcidt ertoc dat vrouwen die op een
ztng 11aar een heelje vct·antwoordelijk-
tcn nict tc
g<J.Jil.
moote lcnteavond na hun werk ee11
heid wordt hctJteld a\, zedenmce'>teril
rond)c in hct park willcn rennen. he-
en zedcnmec:<,tcr!J dat is iel'> voo1· chri'>-
,\uiten dit toch maar niet te doen
ten-democraten. Fen normcrende ovcr-
Ktndnen die van hun oudn, hepaalde
heid hoort hij de truttigc [aJ-cn vi1ftig
rcgc\., n1cc knjgcn, zicn op wcg n<Jar
en niet hij de 'vrijheid-hli)heid' van de
<,chool de p\a<,<,ek,pmtn. gaa11 <,tiekem
jJrcn ncgcntig. Licvcr ccn vcrdcrc vcr-
coffrr,/Jofl op de hock van de
locdcring von onzc lcctomgcving, ccn
ktjkcn 111 de
'>c.hool. gooicn hun zakgcld i11 de gok-
'>tllgcnde
automaat in de 'nac.khar en zie11 in de
\i,me. mecr gcweld e11 <,ek, op tclcvi'>ie
( llV ,,
q·
criminaliteJt,
meet·
vanda-
·JJ
dan nicuwe regels. Bewij<; voor deze te-
lcefomgeving In hct virtuele tiJdperk
0
genstrijdige opstclling is dat we om
mag daar ook de gcestelijk lcdomge-
0
encrzijds verzctten tegcn het huidige
ving onder hcgrcpcn \Vordcn. Hct gtlJt
gcdoogbcleid va11 drugs en anderzijds
hicr dan niet zozeer om het zcdelijk-
u
ons opwinden als de hansen probcren
hcid~nlotid, n1atn om de aanta-..ting van
in dar Nederlandse belcid te intcrvenic-
de integriteit en vriJheid van de men-
rcn.
sellike
Hct politieke immohrlisme
vrijheid en van diem om-
dat ontstaat. wordt echter onacceptahel als er daardoor nicuwe onvrijheden ontstaan. Detectorcn hij sdwlcn, Knlisdood-helastnendc
posters
op
de
straat naar de kcrk in de Stille ol Cocde Week en seks- en geweldl ilms op ti)den als kinclercn 1wg op ZIJil. Natuurlijl.:. is er ook nog her lcitelijk economisch motiel
In een vn-
De liberate
persoon,
van
de
gcving. [)c cnlancipatJcbc-
rechtsstaat wil van normeren niets weten en doet de roep om harde acties tegen het misbruik van de publieke ruimte af als zedenmeesterij.
loederde huurt neemt de
weging hcroept zich hij hct tcgcngaan van de cx-
ploitatie van vrouwen ook niet op het zedelijkheidsmotiel, maar juist op de nwnseliJke
waardighe1d.
De meerderheid van de nlCI1l.,Cll
nieuwe
vraagt
n1ct
0111
preutsheid. maar
accepteert niet Ianger dat de goeden onder de kwaden
nweten
lc1de11
I )c
meerderheid van de men-
woardc van Jc huizcn al en gJat de
sen verzet zich tegcn de bestazmde
winkelstraat achteruit als cr ecn seks-
apathische opstcll1ng van dit paarse ka-
shop of co{frcshof' verschij11t Door hct
hinet. Een kahinet cbt geen cluidcll)kc
enorme heslag op pol1tiediensten rond
kcuzes durlt tc makcn. dat wc1gen
sportwedstrijden. komt de polit1e n1et
korte 111etten tc makc11 met de crrmina-
toe Jan de uitvocring van de norn1alc
litcit. het vandali-,nte en de drug-,ovn-
helangrijke ve1l1ghcidstaken
last. Dit kah1nct komt nict met een in
Het Cf)A wil geen tcrugkeer naar
hrcde lagen verbindende oplmsrngs-
VictoriaJn<.;c tijdcn, mZiar "tclt de vraag
richting
ol dcze liheralc overheid niet tc tole-
rond 1n hct lihertip1se klimaat. de VVI)
De l'vdA loopt vcrdwaald
rant en tc alstandeli1k is.
i-, de gcvangcnc van hct dilcn1n1a tu-.,-,cn
Is hct e1genliik n1et zo dat JUi
hct gchrck aan de wil tot rcgclgcving
klngen ak "We Ieven nu eenmaal in
en de roep om ordc en
c-cn pluralc cultuur' en ''We moeten 111et
klcmd tu<,<,en l'vdA en VVD en heclt
!)(J(J
Zll lngc-
preuts zi)n" achtcrhaald ZIJil en dat
hovendien als pragmatischc parliJ nu
waar hct (])A on1 vraagt n1ct gcwoon
ecnmaal geen patent op her lormulcren
datgene is waar de mecrderhc1d van de
von lange tcrmijnplanncn
Ncderlanders om vraagt~ Voor een d"cuo..,...,ic over , ...,c] ot gccn octicl en n1cuw
helc1d gaat het echtcr allcrecrst om de
De kwaliteit van de leefomgeving
n1otivcringcn.
t\aast cen herlormulcring van moticven
1\ lishn1ik van de gegroe1de vriJheid in
en criteria gaot hct ju1'-.t UJt rc-.,pcct voor
de opcnharc ruimtc kan heel gemakke-
de individuclc vri)heicl ook
liJk kiden tot o1wrijheid in de eige11
del1jk ondcr-scheidcn van vcrschillcndc
0111
het du1-
vormen van vervuiling van hct ruhlickc
Duurzaamheid komt cvenmin tot stand
klimaat.
zondcr her<,tel van de 'deugd' van so-
f let wordt l!Jd het hegrir 'ecologic'
berhcid, in de opvoedmg en in hct
weer te hanteren in de bctekenis die
voorleven.
het voor velcn gehad heelt, nameliik als
Ten twcede client in het hegrir 'milieu'
de invloed van het totalc lce!milieu -
de relatie her<,teld te worden tusscn hct
geestelijk en lysiek- or de mem. Er is
fy,iekc domein en hct geestelijk lcdkli-
sedert de Jaren zeventig met dat hegrir
maat. Als hondenpocr het lcclklimaat
iets cuneus geheurd Ooit lag hii dit he-
hedcrh vanwege zicht en bevuiling dan
grip Juist de nadruk or de geestcliJke
i'> ecn straatheeldbepalendc plasseks-
tt'ipcctcn von de lcclon1gcving, n1aar
poster toch moeilijk tot het domein van
ook or dit terrcin is de radicalc <,chei-
de vriJe mcningsuiting te rckenen. Wat
d i ng lu<;<,en het lysiekc en het gee<,te-
mijn hone! in mijn tllin duct, en ol ik
liJke, het matericlc en het immatericle
ecn alliche in miJn kamcr wil opplak-
kun'itnlatig.
ken hlijft verder nnverlet !11iJll eigen
In ecrdere commentaren naar aanlei-
vriJe keuze.
dmg van de t\lilieuconlcrentic in Rio de
Op de derde plaah dient het hegrip
Janeiro van I '!92 is gewezen or de
'puhliek domein' van zip1 a<;<,ociatic 'van
schadei!Jke alwezigheid van de '>Jliritu-
niemand' ontdaan te worden. Als het
ele dimensie van het duurzaamheid'>-
gaat om hct parkeren van auto's willcn
vraagstuk. In het rapport 'Nieuwe we-
wij maar a\ te graag die plaat<, op de
gen. vaste waarden' wordt dan ook
opcnbare wcg zo dicht mogclijk hij ons
tcrccht gesteld. dat een ommekeer ilaar
hui'> voor omzclf hcnutten. A\, die-
cluurzaamheid onmogelijk zal zijn zon-
zellde weg echter bedumpl wordt met
der een individuelc mentaliteitweran-
plastic alva\, dan i'> dat een zaak voor
dcring. En w1c die 'vcrgrocning' van de
de
<,amenlcving hoog in het vaandel zegt
Ten vierde moet hct begrip 'lcdomge-
te hehhcn, maakt zich wei erg aan hy-
ving' uitgehreid worden tot de virtuelc
pocrisie schuldig, a\, men aan die cne
realiteit van het elektroni'.ch tijdvak
gcn1centcrcinig1ng.
dag in de week waar het eigenlijk noch
De elektroni<,chc snelwcg is net zo'n
om consumercn noch om producercn
onderdeel van het publicke domein als de straat. En wie zegt dat het binnen-
gaat, geen hoodschar hedt.
komen in de hui,kamcr van de telcvisie De discu<;<,ic over hct puhliekc domcin
een rrivate be,lissing i'>, nntkent dat de
hodt niet in tcrmen van zedenmeesterij
hedendaagse mens is aangewezcn op
gcvocrd tc \vordcn. Hct gaat in wczcn
ook deze vormen van communicatie
om het ophellcn van een vicrtal kumt-
met de buitenwcreld. Aileen a\, we
nlatigc ~cheidingcn.
deze vier grensoverschrijdingen aan-
Alkreer<,t client ill het hegrip 'duur-
durven, hebhen we terzcllder tijd de
zaamheid' de verbinding en het evcn-
JUiste ana\y<,e als de oplm,ingsrichting
wicht her<,teld te worden tussen de
voor de zo hedrcigende verloedering
politieke
van hct puhlieke domein.
en
economi,che
dimensie
enerziid'> en de culturelc en spirituele dimen'>ie
anderzijds.
\)uurzaamhcid
Samenhang en onderscheid
komt niet tot <,land in een cultuur van
De genoemde grensover<,chrijdingen
hedonisme en overcommercia\i,ering.
gevcn aan dat hct in deze nieuwc bena-
c c
dcring van het ruhlicke domein nict
maat. Dan gaat het net als hir het Wl-
mecr gaat om zaken als heperking van
rapport 'De verzwegen keuzen' over het
de vrijhc1d van n1ening<.;uit1ng ol van de
gczin">lx:-lcid om n1oticven van vandaag
vr·ijherd van de drukpcrs Niet porno-
en niet het- sorm hegrijpelijke- hcim-
grahe of godslastering is de inval<.hoek.
wce naar een andere, voorhire wercld,
hoe verwerpelijk sommigcn van
\Vtlarin cr C'l'n n1orclc conscn~u'-; wa..,
Olb
dat
ook vinden. Het gaat om de uitocfe-
over wat oirhaar was en waarin ik hir
ning van de vriJheidsrechten, de bc-
het <.lui ten van de voordeur ook de hui-
scherrning
tenwereld buitensluiten kon.
van
kwetsharen,
respect
voor de waardigheid van de men<. er1 zorg voor de kwaliteit van de lccfomgeving. De kern van de henadering is het hetrcden, het moeten hctrcden van het publieke domein' En daar komen mijn burgerrechten aan de orde: ik mag kwalitcitseisen stellen aan dat domein, omdat hct - mede- van mij is, en ik er daarom ook mede vcr-
Het CDA wil geen terugkeer naar Victoriaanse tijden, maar stelt de vraag of deze liberate overheid niet te tolerant en te afstandelijk is.
antwoordelijk voor hen. De democratiscring van het publieke
Natuurlirk blijft het ook met deze invalshoek moeilijk om nationale overeenstemming
te
verkriJgen
Het kit echter dat begrippen als 'schoon milieu' ook niet op eenduidigheid en eenstemmigheid
kunnen
rekenen weerhoudt ons cr echter nict van om tenminste tc trachtcn inhoudelijke normen te stellen. Normen die uitstijgen ho-
ven de puur rroccdurelc benadering,
domein hetekent de verhurgerlirking
zoaJ, we die in de politiek zien bir zo-
van dat domein in de goede zin. Het i-;
veel ethische vraagstukken Zeker, wie
hct onttrekken aan de anonimiteit van
voor een schoon publiek domein is,
de bureaucratie, aan de heeldbepaling
hecft tc maken met zaken als smaak en
van hcpaalde reclamemakcrs, aan de
dat gcldt in verstnkte mate waar het
onverschilligheid van de hondenhezit-
om het geestelijk lcelklimaat handclt.
ters, aan het imperialisme van de ,;,-,,[[ili-
Maar. als dat praktisch necrkomt op
schildcrs en aan de agressie van de van-
een vrijbricf voor de verste grensverleg-
dalcn. Hct is het herstel van de vrijheid
gcr, gunncn we hct hcn1
tegen de dictatuur van de kijkurfcrs
norm aan on..., op tc lcggcn.
wei
on1
ZlJil
van het milieu tegen publicke ·,mdmliii-
De omslag van de benadering vanu1t
van de menselijke pcrsoon. Het is
hct tcrugvcrlangcn naar vrocgcrc nor-
ZIIIII;'
de be,chcrm1ng van de zwakkercn te-
men naar de invalshoek van de kwalr-
gen nieuwe slavendrirvers. Het is het
teit van het puhl1eke dome1n en het
ke1hard <JJnpakken van geweldsgehrui-
lcctklinlJJt
kcrs. l::chtc democratrsering van het pu-
nationaal debat. Wat wrllcn
hlieke domein betekent evenzcn dat ik
domein, wJt willcn wij met dat lccfkli-
Vdll
vandaag, vroagt WII
0111
ccn
met dat
mijn vriJc keuze 111<1<1k uit recrc<Jtie en
111Z1Zlt~
urltuur zondn een gedwongcn 'f,dck,ujc
Len zo ingrirpende cultuurolllsi<Jg kan
3c
nict zonder men van hovenaf worden
moctcn zurvcr zijn in onzc lllotJcvcn
opgelcgcl ,\laar n zip1 wei duidelirkc
voor het hcrstel van her puhliekc kli-
11kpuntcn. Voorop client te stai.lll de
C I l\' '' "~
vrijheid van individucn op hun smaak
[en dUtclelijk ander ijkrunt is de inte-
en hun voorkeuren, voorzover ze daar
griteit van het rublieke domcin. Dat is
andcren niet mee helastcn. Fn de spie-
natuurlijk het mcest sprekencl als het
gel van dit principe is dus de mogelijk-
gaat om fysicke aanta-,tingen van dat
heid van burgers om echte eigen keuzcs
domein. Het gclclt echter ook voor het
te maken en ztch te unttrekken aan een
belcmmeren van vri)e meningsuiting ol
dominant patroon van lysieke of gees-
het naclrukkelijk gcestclijk willen be-
teliJke belasting van de lccfomgeving.
schacligcn van mcclcmensen. Een ander
De aanwezigheid van cen royaal pu-
uitgangsrunt moct zijn het rcsrect
bliek omrocphestel vergroot paradoxaal
voor de rncnselijke wa
de vrijhcid van andere omroepen om
publiek clomein clat zich leent voor het
ztch op bijvoorbeeld puur amusement
aanzetten tot mensonterencle activitei-
te concentreren.
ten is niet schoon, maar vervuilt. En
Die vrijheid van autonome mensen
clan hebben we het over kooigcvechten
wordt echtcr wei zeer nadrukkelijk be-
en het als vermaak aanbieden van ge-
perkt door de zogcnaamde 'achtcrdeur-
welclsscenes of andere vormcn van ver-
problematiek'. De ovcrheid is geen ze-
neclering en marteling
denmeester, maar als icrnand zich in de prive-slccr wil vergarcn aan kinder-
Er is de problernatiek van de versla-
rorno- iets clat wiJ resoluut afwi)zen-
vingsverleicling We clenkcn daarbij on-
is daar wei een leverancier 'via de ach-
der rnccr aan het drugsaanbod en de
tercleur' voor noclig
Omclat kinder-
gokautomaat in de nabijhcid van de
porno nict en ncrgcns gcoorloold rnag
school. Ook hier gaat het niet om in
zijn, wilde oud-minister f lirsch Ballin
navolging van Calvijn hij het verhocl
tcrecht het in bezit hehhcn van kinder-
van het kaartspel iets te verhieden,
porno strafbaar stcllen.
maar om de vrijhcid te houden van het
Pc1rkcrm ofJ de ofmtbm ti'Ci} willm tPC zo diciJi moi]cltjk lnj o1rs eit}CII lmis, 111llclr diczcl[dc flick <~[ulilt}cdtwtfJ/ dc111 is !Jei CCII Zc1ak uoor de l}ememlmi11ii)i11_l]. Uoto I )ijkslril /)\!]
tPordl O/J
( llV '' ''~
m
r: 0 0
i
:::....
publieke domein gebruik te moken zon-
Wij moeten on<, wei rcaliscren dat ol'>
'--'
der vcrqrikt te roken in openlijke of
wij hct dchat aangaan over ccn nieuw
0
vcrhorgcn vcr"lavi ngsvcrlcid1 ng. Waar
puhliek klimoot in on<, bnd, wiJ noch
velcn von het puhlieke domein gebruik
verder komen met klogen over vedoe-
moeten moken, Woorondcr minderjon-
denng, noch met de rocp om hardere
r,
u V1
li
1
0::
u.: :::....
gcn die nog niet tot autonnn1e ahvcgin-
overheid'>mootregelen olleen, noch met
gcn en kcuzc~ in t.,taat zijn, n1ag, nee
een zich zoveel mogelijk terugtrekken
moet, onzc maabchoppiJ het principe
en at,chermcn De win'>t von de inte-
von be,chcrming honteren. Het is, ook
grale henadering van de kwoliteJt von
naar aanleiding von recente incidenten,
het puhlieke domein en hct publieke
nude tijd om een puhliek dehot te voe-
ledklimaat kan ziJn, dat alleren<,t dui-
ren over hcr-,tel von een gezond pu-
delijk wordt dat het dan om drie zoken
hliek domein.
gaat. Drie zakcn d1e noch met cen
Singapore noch Californie
leen ZiJT1 op tc \o<,<,en. Het gaot om de
overheid, noch met zeltbe'>cherming olHierhoven is ge<,proken over de cchte
verloedering von de ly-,ieke ruimte door
democroti'>ering von het publieke led-
vandolisme, vcrvuiling, <}n1[fiti, aanhie-
klimaat. Moar die demouati<,ering hedt
ding
zijn prii'> Wie te gemakkeliJk terugvalt
reclame, om de vervuiling von de elek-
von
ver'>lovende
goederen
en
op de overheid om maar te verbieden,
tronische media door gc:weld en men<,-
miskent en kleineerl de aard van de
ontering, en hct gaat on1 de ncgat1cvc
problemotiek en de oard von de cultuur-
biJeHectcn von openhore evc:nementcn
omslag. Het ten voorbeeld stellen van
zoals voetbolwed<,tri)den.
Singapore als een <;tad met een dubbel schoon puhliek klimaol, mi'>kent de
Sloten en kett111gen, gchoden en verbo-
wortcling van onze dernocratie en nlil)-
den ZIJn niet aldoende, zeker niet in de
kent ook de tcrechte wen<, de veelvor-
wcreld van globoli'>enng en Internet.
migheid, de tolet-antie, de experimcn-
Als we echt het t1j van verruwing, be-
teerruimte, zoals die hier zijn gegroeid
vuiling, overloq en versloving willen ke-
te behouden. Een puhliek klimaot, dat
ren, dan is een ander beleid nodig Door
gehondhaald wordt door een outocra-
is op de cerste pbat-; de keuzc van de
ti<,ch regime en een zcer gediscipli-
burgers ofzonderlijk AI-, de insteck van
neerde bevolking is niet ons uitgang'>-
de S.~J() jui<,t i-;, en de outonom1e en
punt. i\laor on<, uitgangspunt mag ook
het onti-paternalisme uitgong<,puJ1tcn
niet het Californische model worden:
zijn, dan gaat het om een heldere 'cons-
een zelfbcschcrming von de burgers
cicntisering' van de burgers, wat ziJ wei
tcgen her publieke domein door een
en niet willen. [n natuurliJk gaat het
soort ofsluiting. Woor de muren rond-
dan om een duidelijke inlormotie en
om de colldomillia huger en huger wor-
prohleemstelling Dezc moet duidelijk
den opgetrokken, von Lo<, Angcle<, tot
maken dat het JUist de vriJhcid en de au-
Johannesburg, waar de deuren
met
tonomic zijn die nu en voor volgende
meer sloten en kettingen worden atge-
generaties op het spel komen te staan
grendeld, wordt de gezamenlijke vcr-
ol'> we geen integrale benadering van
antwoordeliJkhcid van
burger<, voor
ecn schoon publiek milieu doorzetten.
'buiten', voor her publieke domein gc-
Het goat ook om een hewustzijn van de
ringer tot nihil.
mocht von de individuele burger om
( llV I> '17
en
nlilicuorganir..,atic;.;
zondcr overheid<,ingrijpen ook in dir
hc..,chcrnling<;-
opzicht 'domcinvriendcliJk' gcdrag tc
niet ecn vecl grotcre rol zouden kun-
bcvordcretl. l)it kan in de rccbmc. 111
ncn spclcn ten aonzicn van natuur en
de <J!wiJzing v<Jn hepaaldc vormen van
milieu in de zin van puhlieke ruimte.
de orstcl-
Ook hin wordt de ruimerc hetckcnis
lmg van hcpaaldc mcd1a. I )c cchtc om-
van hct bcgrip 'ecologic' \Veer relevant.
ovcrcon1n1crur::dir..,c-ring en
111
wcnteling d1e we zullcn moctcn door-
Is 11atuur iets op ecn al<>t<Jnd van ander-
makcn. i'> her willcn <Jcccpteren V<Jtl de
halt uur rijden, en
reciprocite1t in de dcmocr<Jti<,ering v<Jn
<JIIcen voorwerp van aerie, <Ji'> die een
IS
de st<JdsuJtbreiding
de puhlieke ruimll' Die i'> van mij, v<Jn
n<Jtuurgebied dreigt tc vcrdringcn, ol is
ons, en clus hch ik er ook vcrantwoor-
ccn "ichonc, grocnc, vciligc lccfonlgc-
deliJkhcicl voor te dr<Jgen
vmg ook ecn n<Jtuurmonument'
De andere
vraag d1e gesteld moet worden i<,, "Hoc
In hogc mate hcpalend voor de kw<Jii-
zorg ik dat de verlocdcring v<Jn het
tcit van de lcdomgcving ts de op<,telling
publieke clomcin mijn hclang is" De
v<Jn het beclrijlslcvcn D<Jn gaat het bij-
vr<J<Jg die we dus niet moeten stcllcn is·
voorbccld om convcn<Jnren in de wcreld
"Hoc scherm ik miJ at tegcn de hoze
van de rcclamc, het ga<Jt om hinclendc
buitcnwcrcld. tcgen de onvcilighcid en
<J!sprakcn met de overheicl inzakc vcrto-
de vcrloedering." De m<Jcht v<Jn burger<.
ning v<Jn gcweld op de televisie, maar
cite zich cl<1<1r bewust v<Jn zijn
bn
her gaar ook nog om iets <Jnclcr<.. Ooit
Llit<,lagen van
was het de trot<, van zecr welgcstclcle
ongeloolliJk grnot ziJn
opinieonclerzoeken hebben dat <J<Jn-
not<Jhelcn om niet aileen kun<,twerken
gctoond.
te schcnkcn aan hct cigen <.teclclijk museum, maar onk in plant'>ocncn bankcn
Er is cen rweedc <Jcror die juisr ten aan-
te plaatscn of kunstwerken op te rich-
zien van de kwaliteit v<Jn de publicke
ten. Als het hcdrijlsleven niet aileen
ruimtc cen nieuwe agenda zou kunnen
publiekc evencmenten zou g<Jan spon-
ontwikkelcn. Die <Jctor is de s<Jmcnle-
soren, nict aileen miljarden <J<Jn re-
ving, dar z1jn de maatsch<Jppelijke orga-
d<Jme zou uitgeven, maar (sponsor)-
nisatics in <1l hun plurilormileit en veel-
geld zou steken in het schoonmaken
vormigheid. AI<> ergcn<. het belang van
van het stcclehJk milieu, in
een nieuwc babns ru<,<;en inclividu en
het hevordcren van groen, in
gcmcensd1<1p aan de orde is, dan is dar
de verfraaiing van het stads-
in de wiJk, de eigen buurt. Srcrke wi)k-
hecld in pb<Jts van de nntsic-
comitc<; en meer eigen woningbezit
ring dan zou dat twec voor-
kunnen de <Jnonimitcit in de wonnom-
delcn hebben. Ten cersre de
geving doorbrekcn.
directc verbetering van de
Con<>umentenorg<Jni<,aties kunnen in ac-
leefkwaliteit en ten tweede,
tie komcn tegcn producentcn die 'ver-
de bevorclering van hct he-
vuilende' rcclames voeren.
wustzijn
Consumentenorgani'><Jties in de lijn van
ruimte v<Jn ons allen en dus
milieu-actiegrocpen en clierenbescher-
de vcrantwoorclclijkheid van
dat
de
openbarc
Een samenleving client ook vrijheid te garanderen, schoonheid in dubhe! opzicht, bescherming en vooral kwaliteit.
mingsorg<Jnis<Jties. Ook sportvcrenigin-
ons allen is.
gcn en ~upportcrsorgani~atics rnocten
En dan de rol van de ovcrhcid. De ex-
hun vcrantwoordelijkheicl ncmen. A<Jn-
trapolatie van hct Rijnlandsc model
dacht verdicnt ook de vr<J<Jg of natuur-
naar de zorg voor het puhlieke clomcin
C !)V
(J
'J7
0 0
u u Vl
Vl
UJ
UJ
c...
c...
houdt allerminst een ontkenning van de
hrug tu-;scn de overtuigingcn van zo
rol van de overheid 1n. Als 111ini<;tcr
grotc grocpen in onzc -,anlcnlcvJng ten
Sorgdragcr hij hct in ontvangst nen1cn
aanz1en van vrijheid, men'>cliJke waar-
van de brochure 'Krenkl'nde reclal11c-
dighcid, bchoclte aan el'n schoon led-
uitingcn
van de SCP haar kaarten
milieu en de lysicke en gl'e,telqke kwa-
vooral zet op de convl'nantl'n van de
ltteit van dat milieu. l)at wrirdt t'cn van
reclamewercld onderling, dan ontkcnt
de bclangrijkc zakl'n in ecn cultuur die
zij de grote cigen verantwoordl'lqkheid
per dclinitic het prive-leven "' gaan
van die overheid.
her
pcnctrcrcn en domincren. Dat i'> de
moeilijk om zaken, die <,oms samenhan-
nin1we ecologischc opdracht. Daar is
gen met -,maak 0111 te zetten in ohjec-
ecn nationaal debar voor nodig en daar
tieve regel'>, maar als hct 0111 111ilicuhc-
is ccn actieplan voor nodig. dat verdcr
la'>ting,
Natuurlijk
bouwvoorschrihcn
ol
IS
rcge-
rcikt dan de ovcrhcid rnaar nict stopt
lingcn in het onderwiJs (de evolutie-
hij die ovcrheid.
theorie hijvoorhccldi gaal, zijn wij hl'-
Fen <,arncnleving client '>panncnd te
paald ook nict zo terughoudend. De
zip1. hoeiend, prikkelend en kosmopo-
politick moet hin keuzes durvcn ma-
litisch. Dat willcn wij zo houdcn. Maar
kcn en grcnzen '>tellen.
zc client ook vriJiwid tc garandcrcn.
Wic de uitgangspunten van vrqhe1d, hc~chcrn1ing
schoonheid in dublwl opz1cht, he,chcr-
<..,cricu<..,
ming en vooral kwalitcit. Fn daarorn is
11eemt. weet dater 1110111enten zijn van
dcgene die kie<,t voor hct hchoud van
noodzakl'lijk ingriJpen van het verhod
de hedcndaagsc vitale urbane cultuur-
\VJardighcid
en
op gokautomatcn op hepaaldc plaatsen
jui'>t voorstandcr van ecn durdclijkc bc-
tot de aerie<, tegen drugshandelarcn.
grcnzing von de ahherotic<..,: in de
van stratbcpalingen en ellcuiel vervol-
'>iekc ledorngeving, in de r-eclame-ul-
gJng•dx:-lcid vt~n vanda]J<.,mc, <..,portgc-
tJngcn,
wcld en onlgcving-.;vcrvuiling
.tl.ls ccntraal gaat staan
Ln wic
111
ly-
de virtuelc lcclonlgcving 111
hct politiekc
Ie-
111ct schroo111t om hcpaalcle stollen in
dcbat de vraag naar de kwalrteit van
productcn tc vcrb1cdcn. moe! de dJS-
ven. lcvcnsomstandrghedcn er1 lcelorn-
cu-,<..,JC over de 1nhrcng van anti gc\vcld-
gcving. dan rs hicr voo1· de christen-
chips in de telcvisietoestellcn aandur-
democratic L'l'l1 hclangriJk veld van Jl-
vcn
t1c
Terecht
worden
Ultlngcn
en
svmholcn van rJusmc steeds harder aangcpakt, maar 1.., ccn ovcrhctd dan
,\ lr I /_;\,\I /\Ill ( ,f!/111/'
n.ht nict 111 staat om rccL:tmc-uitrngcn
\\'cii'Irlcl'll/'/'d/Jk fll,llilllll
11
,fmc 11'111 I'll II f,ct ( I);\
Poor f,tl
drc ten dicpste voor eire r1ieuwe mindcrheid 111 onze samenlcving krcnkcnd ziin, namclijk de christcnen. Jan har1 den tc lcggcn' /\]-; ccn kcrnliguur uit
eer1 viln de <1mlcre wcreldgodsd1cnsten zo hcspot was Jls de ChristLIS op dealliches 111 de algclopen perimk. zou de ovcrhcid zckcr nogcgt~Jn hchhcn. ol
Zll
kon JngriJpcnl
Zorg voor de cigl'n lcclonlgcvJng, voor
hct publickc dome1n. Hct slaar1 viln een
( I l\'
r, -
