Deze factsheet is geschreven door C. Leemrijse, I.C.S. Swinkels, en D. de Bakker van het NIVEL. De gegevens mogen met bronvermelding worden gebruikt, NIVEL, februari 2007.
Meerderheid van de Nederlanders is bekend met directe toegang fysiotherapie Meer dan de helft van de Nederlandse bevolking weet dat je sinds 1 januari 2006 zonder verwijzing van een arts naar de fysiotherapeut toe kan, via de zogeheten ‘directe toegang fysiotherapie’ (DTF). Circa 30% van deze mensen is echter niet op de hoogte of zij zijn verzekerd voor DTF. Ouderen en eerdere klanten van de fysiotherapeut zijn beter geïnformeerd dan jongeren en mensen die nooit eerder door een fysiotherapeut behandeld zijn. Mensen die verzekerd zijn voor DTF denken hier vaker gebruik van te zullen maken dan mensen die niet verzekerd zijn voor DTF, of dat niet weten.
Achtergrond Sinds januari 2006 is de fysiotherapeut direct toegankelijk, dat wil zeggen dat mensen zonder een verwijzing van een arts naar de fysiotherapeut toe kunnen. Inmiddels maakt ruim 26% van de patiënten van de fysiotherapeut gebruik van deze mogelijkheid (1). Echter, niet iedere verzekering vergoedt deze directe toegang fysiotherapie (DTF). Aan leden van het Consumentenpanel Gezondheidszorg van het NIVEL werd gevraagd in hoeverre zij op de hoogte zijn van DTF, en of zij weten of hun verzekering behandeling door een fysiotherapeut vergoedt zonder verwijsbriefje. Tevens werd gevraagd of de panelleden denken gebruik te zullen maken van DTF wanneer zij een klacht hebben die in aanmerking komt voor fysiotherapeutische behandeling. Resultaten Ouderen en mensen die eerder door een fysiotherapeut zijn behandeld zijn beter geïnformeerd Een kleine meerderheid van de respondenten (58%) weet dat de fysiotherapeut tegenwoordig zonder verwijzing van een arts kan worden bezocht (figuur 1). Mannen en vrouwen zijn hierover even goed geïnformeerd. Ouderen zijn beter op de hoogte dan jongeren, evenals mensen die ooit eerder door een fysiotherapeut werden behandeld. Van de respondenten die ouder zijn dan 45 jaar was 61% op de hoogte van het bestaan van de directe toegang tegen 52% van de jongere respondenten (p<0.05). Van de respondenten die al eens fysiotherapie kregen, wist 62% van deze mogelijkheid, terwijl 44% van de respondenten die nog nooit door een fysiotherapeut werden behandeld DTF kenden (p < 0.05).
1
Figuur 1. Bekendheid met directe toegang fysiotherapie (DTF) m annen vrouwen < 45 jr. > 45 jr.
Bekend m et DTF
eerder fys iotherapie niet eerder fys iotherapie totaal 0
10
20
30
40
50
60
70
80
percentage
Ruim een kwart van de mensen die DTF kennen, weet niet of hun verzekering dit vergoedt Van alle respondenten die reeds op de hoogte waren van de mogelijkheid om zonder verwijzing van de arts naar de fysiotherapeut te gaan (N=487), weet 29 % niet of hun verzekering dit zal vergoeden (figuur 2). Ouderen en patiënten die eerder door een fysiotherapeut behandeld werden zijn wederom beter geïnformeerd. Van de respondenten ouder dan 45 jaar weet 24% niet of zij verzekerd zijn, terwijl dit bij 44% van de jongere respondenten onbekend is (p < 0.05). Iets meer dan een kwart (27%) van de respondenten die eerder bij een fysiotherapeut zijn geweest weet niet of hun verzekering dit vergoedt. Van de respondenten die nooit eerder door een fysiotherapeut zijn behandeld weet 42% niet of hun verzekering directe toegang zal vergoeden (p<0.05). Zeven-en zestig procent van de respondenten die op de hoogte waren van het bestaan van DTF zegt dat hun verzekering DTF vergoedt. Vier procent van deze respondenten zegt van niet. Ouderen zeggen vaker verzekerd te zijn voor DTF dan jongere respondenten (71% versus 54%; p < 0,05). Van de respondenten die eerder door de fysiotherapeut zijn behandeld zegt 70% verzekerd te zijn voor DTF, terwijl 49% van de respondenten die nooit eerder bij een fysiotherapeut waren aangeeft dat hun verzekering DTF dekt (p<0.05).
2
Figuur 2. Bekendheid met de verzekering voor DTF, bij mensen die op de hoogte zijn van het bestaan van DTF (N=487) mannen vrouwen < 45 jaar verzekerd voor DTF > 45 jaar
niet verzekerd voor DTF onbekend met verzekering DTF
eerder fysiotherapie niet eerder fysiotherapie Totaal 0
20
40
60
80
100
percentage
Meer dan een derde van de verzekerden slaat waarschijnlijk een bezoek aan de (huis)arts over Van de respondenten die zeggen verzekerd te zijn voor directe toegang (N=323), geeft 37% aan dat zij altijd of waarschijnlijk met klachten van het bewegingsapparaat direct naar de fysiotherapeut zouden gaan, zonder eerst een arts te consulteren (figuur 3). Van de respondenten die niet voor DTF verzekerd zijn of dit niet weten (N=444), overweegt 13% een bezoek aan de (huis)arts over te slaan als zij een klacht hebben die in aanmerking komt voor fysiotherapie (p < 0,05). Wanneer aan deze laatstgenoemde respondenten gevraagd wordt wat de motieven zijn om eerst langs de huisarts te gaan, noemt 35% van hen dat de onzekerheid over de verzekering een rol speelt.
3
Figuur 3. Verwachte toegang tot de fysiotherapeut 70 60
percentage
50
verzekerd voor DTF
40
niet verzekerd voor DTF/onbekend
30
totaal
20 10 0 altijd direct naar fysiotherapeut
waarschijnlijk direct naar fysiotherapeut, maar afhankelijk van klachten
altijd via de (huis)arts
waarschijnlijk via de (huis)arts, maar afhankelijk van klachten
Gebruik DTF niet alleen afhankelijk van verzekering Voorafgaand aan de invoering van directe toegang fysiotherapie in januari 2006 is door fysiotherapeuten en de beroepsvereniging (Koninklijk Nederlands Genootschap Fysiotherapie; KNGF) veel reclame gemaakt om deze mogelijkheid bij een breed publiek bekend te maken. Ruim de helft van de ondervraagde mensen (58%) weet bijna 1 jaar na invoering van DTF van het bestaan van deze mogelijkheid. Van deze mensen weet een kleine 30% niet of hun verzekering DTF al dan niet zal dekken. Ouderen en eerdere klanten van de fysiotherapeut zijn opvallend beter geïnformeerd en zeggen ook vaker verzekerd te zijn voor DTF. Mensen die verzekerd zijn voor DTF denken hier vaker gebruik van te zullen maken dan mensen die niet verzekerd zijn of dit niet weten. Het gebruik van DTF zal dus wellicht verder toenemen indien meer mensen op de hoogte zijn van de dekking van hun verzekering. Uit de gegevens van de Landelijke Informatievoorziening Paramedische Zorg (LiPZ) blijkt echter ook dat met name jongeren gebruik maken van DTF. Er spelen dus meerdere factoren een rol bij het al dan niet gebruik maken van directe toegang fysiotherapie. Referentie (1) I.C.S. Swinkels, C. Leemrijse en D. de Bakker. Directe toegang fysiotherapie populair: Gevolgen directe toegang voor de patientenpopulatie van de fysiotherapeut, Fysiopraxis, november 2006, 24-29.
4
Verantwoording van het onderzoek Het Consumentenpanel Gezondheidszorg bestaat uit ruim 1500 personen die qua leeftijd en geslacht een representatieve afspiegeling van de Nederlandse bevolking vormen. In oktober 2006 werd aan 1000 panelleden een vragenlijst verstuurd waarin gevraagd werd of zij van de mogelijkheid wisten om zonder verwijsbrief naar de fysiotherapeut te gaan en of zij op de hoogte waren of hun verzekering deze directe toegang zou vergoeden. Tevens werd hen gevraagd of zij gebruik zouden maken van directe toegang wanneer zij een klacht zouden hebben die voor fysiotherapie in aanmerking komt. In totaal stuurden 840 panelleden (435 vrouwen en 405 mannen) de vragenlijst ingevuld terug (respons 84%). Het onderzoek werd mede gefinancierd door het Koninklijk Nederlands Genootschap Fysiotherapie; KNGF). Nivel, Februari 2007 Voor meer informatie:
[email protected]
5
