ECTS-fiche Opzet van de ECTS-fiche is om een uitgebreid overzicht te krijgen van de invulling en opbouw van de module. Er bestaat slechts één ECTS-fiche voor elke module.
1. Identificatie
Opleiding
Specifieke lerarenopleiding
Module
Agogisch handelen in de onderwijspraktijk AHLIO
Code
G2
Lestijden
200
Studiepunten
15
Ingeschatte totale
280
studiebelasting (in uren)1 Mogelijkheid tot
NEEN
aanvragen vrijstelling Vereiste aanwezigheid
100%
1 De totale studiebelasting hangt af van de kennis, inzet en ervaring van de student . De ingeschatte totale studiebelasting geeft een gemiddelde weer en wordt uitgedrukt in uren van 50 minuten. Het omvat de lesmomenten, de verwerkings-‐ en voorbereidingstijd en de evaluatiemomenten.
1
2. Inhoud De module agogisch handelen biedt de noodzakelijke theoretische ondersteuning voor het bereiken van de volgende competenties : De leraar als : • opvoeder • organisator • partner van ouders en externen • lid van een schoolteam Volgende thema’s kunnen aan bod komen : groepsdynamica, klasmanagement, jongerenculturen, adolescentiepsychologie, leerstoornissen, communiceren met leerlingen, ouders, collega’s, …
3. Draagt bij tot volgende competenties • • •
De leraar als opvoeder De leraar als organisator De leraar als partner van ouders en externen De leraar als lid van een schoolteam
Competenties horende bij de verschillende typefuncties zijn terug te vinden in het beroepsprofiel voor de leraar secundair onderwijs: www.ond.vlaanderen.be/dvo/lerarenopleiding/Beroepsprofiel_2007.pdf 4. Doelstellingen De leraar als opvoeder Kerndoel: Samen met alle in de begeleiding betrokken actoren ter bevordering van het welbevinden van de volledige persoon van de leerling vanuit een visie gepaste acties kunnen ontwerpen. Die acties kunnen zowel gericht zijn op de individuele leerlingen als op de groep. De leraar als organisator Kerndoel: Inzicht in het leiden en begeleiden van groepen, individueel en in samenspraak met het schoolteam, om vanuit inzicht in de groepsdynamica te komen tot een optimaal leef- en leerklimaat en een efficiënt les- en dagverloop. De leraar als partner van ouders en externen Kerndoel: De cursist beheerst de basiscommunicatieve vaardigheden en mogelijke gespreksvormen die hem in staat stellen om op een opbouwende manier in communicatie te treden met alle rechtstreeks en onrechtstreeks aan het klasen schoolgebeuren verbonden betrokkenen. Op deze manier kan een klimaat gecreëerd worden waarin iedereen zich gerespecteerd voelt en weet.
2
De leraar als lid van een schoolteam Kerndoel: Op basis van inzichten in psycho-pedagogische concepten leer- en sociale situaties met leerlingen, leerkrachten en andere partners kunnen analyseren en erover kunnen reflecteren om te komen tot het optimaliseren van het handelen in de eigen praktijkcontext.
5. Werkvormen Thema-avonden In-service praktijk Feedback-gesprekken met mentor en coach Maandelijkse intervisie Ondersteunende opdrachten met individuele feedback via ELO 6. Leermiddelen Infobundels themalessen ELO Handleiding opstellen portfolio §
Literatuurlijst (aanbevolen)
Groepsdynamica, o o o o o o
COVEY, S. & COVEY, S.R., De zeven eigenschappen van effectief leiderschap, Business Contact, 2008 DE JONG M., MIJLAND, I.; Handboek Positieve Groepsvorming. Esch : Quirijn, 2009 LUIJTENS, M., DE ZEEUW-JANS, MIJLAND, I., Groepsdynamica in de groep, Uitgeverij Coutinho, 2011 REMMERSWAAL, J., Handboek Groepsdynamica. Een inleiding in theorie en praktijk, Uitgeverij H. Nelissen, Soest, 2004 REMMERSWAAL, J., Begeleiden van groepen. Groepsdynamica in de praktijk, Bohn Stafleu Van Loghum, Houten Diegem, 2001 VAN VEEN, G., De beginnende groepsleider. PsychoWerk (www.psychowerk.nl).2010
Klasmanagement o o o
BOONEN, R., Irina, Jos, Ali en Mies: Interculturaliteit in maatschappij en school, Garant, Antwerpen- Apeldoorn, 2003 CRAEYNEST, P., Sociale Psychologie. Een inleiding, Acco, Leuven, 2008 FIDDELAERS-JASPERS, R., RUIGROK, J., Communicatie in de klas, Wolters Plantijn, 2007
3
o o o o o o o o
GIELEN, G., Onaantrekkelijk? Beeldvorming over het belang van fysieke onaantrekkelijkheid., Antwerpen, 2003 JOPPEN, R., BRAND, W. & SCHREURS, P., Omgaan met stress, Stichting Teleac, Utrecht, 1992 REDANT, G., Doeltreffend klasbeheer, Effectief omgaan met de klasgroep, Garant, Antwerpen-Apeldoorn, 2005 VERCLYTE, G., DEKEYSER, L., Klasmanagement. Methodisch werken met de klas als groep, Wolters Plantyn Educatieve Uitgevers, Leuven, 2006 VAN BALKOM, J., e.a. (red.), De moeilijke klas, Garant, AntwerpenApeldoorn, 2004 VAN ACKER, J. Probleemgedrag in de klas en agressie op school: Een praktische handleiding. De Boeck, Antwerpen, 2005 VAN DEN BROECK, H., Opvoeden in de klas: Wegwijzer voor leerkrachten. Lannoo, Tielt, 2002 WEILER, P. Mindmapping: Praktische toepassingen. Deltas, Aartselaar,2001
Adolescentie, psychologie o o o o o o
o o
ADRIAENSSENS, P., Laat ze niet schieten. Geef de grens een plaats in het leven van jongeren, Lannoo 2010. BERGSMA, A., VAN PETERSEN, K., Psychologie van A tot Z, Spectrum Utrecht, 2002 CRAEYNEST, P., Psychologie van de levensloop.,Acco, Leuven / Voorburg, 2005 LERNOUT, B., PROVOST, I., Leuker leren: Een nieuw praktijkboek voor breinvriendelijke studie, De Boeck. Antwerpen, 2003 ENGELEN, I., COOSEMEANS, I., Tieners in de knoei. Gids voor het begeleiden van jongeren, Lannoo, 2004 NIEMEIJER, M. H., GASTKEMPER, M., KAMPS, F. H. M., Ontwikkelingsstoornissen bij kinderen: Medisch-pedagogische begeleiding. Koninklijke Van Gorcum, Assen, 2004 RIGTER, J., Ontwikkelingspsychopathologie bij kinderen en jeugdigen. Coutinho, Bussum, 2002 RIGTER, J., Psychologie voor de praktijk., Coutinho, Bussum, 2004
Armoede o BEWEGING VOOR MENSEN MET EEN LAAG INKOMEN EN KINDEREN, Partners in het onderwijs, 2002, Huis van de Mensenrechten, Gent, 2002 o BEWEGING VAN MENSEN MET LAAG INKOMEN EN KINDEREN. , Is een arme, een rijke zonder geld? Een verhalenproject over armoede en uitsluiting, voor kinderen van de vierde, vijfde en zesde klas, ATD Vierde Wereld, 2001 o BEWEGING VOOR MENSEN MET EEN LAAG INKOMEN EN KINDEREN, Het onderwijs, een bondgenoot in de bestrijding van armoede en uitsluiting, document 15, 2004. o RUELENS,L., NICAISE, I., DESMEDT,E., Gelijke onderwijskansen: we doen er wat aan, maar hoe? Handleiding voor vernieuwende projecten, school +, Leuven, 2005.
4
Communiceren met leerlingen, ouders, collega’s o VAN CRAEN, W., Omgaan met anderen, een communicatiekunst, Acco, Leuven/Leusden, 2002 o VYT, A., Communicatief vaardig onderwijzen, Garant, Antwerpen-Apeldoorn, 2003 Leerstoornissen algemeen : o HAXE, M., NIJBOER, K., VELDERMAN, H., Kinderen met ernstige problemen, Standaarden voor de praktijk in het onderwijs, Garant, AntwerpenApeldoorn, 2002 o LITIERE, M., Ik kan dat niet zegt mijn kind, omgaan met faalangst bij kinderen. Een gids voor ouders, leerkrachten en hulpverleners, Lannoo, Tielt, 2004 o VAN LIESHOUT, T., Pedagogische adviezen voor speciale kinderen: Een praktisch handboek voor professionele opvoeders, begeleiders en leerkrachten, Bohn Stafleu Van Loghum. Houten / Diegem, 2002 o VAN GILS M., Sociaal-emotionele ontwikkeling van leerlingen met een matige en ernstige verstandelijke beperking, Garant, Antwerpen-Apeldoorn, 2008 o VAN GILS, M., Geloven in de ontwikkelingsmogelijkheden van elke leerling, Garant, Antwerpen-Apeldoorn, 2008 o ROSS, W. G., Het explosieve kind: Over het opvoeden en begrijpen van snel gefrustreerde en chronisch inflexibele kinderen,. Nieuwezijds, Amsterdam, 2005 ADHD o BOLLAERT, R., DERUDDER, M., Tieners zit stil op school: Omgaan met ADHD., Lannoo Tielt, 2004 Autisme : o HUSKENS, B. E. B. M., DIDDEN, R., Behandelingsstrategieën bij kinderen en jongeren met autisme, Bohn Stafleu Van Loghum, Houten, 2002. o REINDERS, H., Hoera, ik ben een autist, Garant, Antwerpen-Apeldoorn, 2011 o VERMEULEN, P., Voor alle duidelijkheid, Leerlingen met autisme in het gewoon onderwijs, EPO, Berchem, 2002 o VERMEULEN, P., (2005). Een gesloten boek: Autisme en emoties, EPO, Berchem, 2005. Beelddenken: o o
OOSTERVEEN-HESS A., Werkboek, Ik leer anders, leerproblemen praktisch aanpakken, Uitgeverij “ik leer anders”, Monster, 1e druk 2011. TIMMERMAN, K., Een persoonlijke denk- en leerstijl: Handleiding voor leerkrachten, begeleiders en ouders, Acco., Leuven / Leusden, 2001
5
Dyslexie: o o o
o
BROCATUS N., VERMEERSCH K., Psycho-eductaie bij dyslexie, Garant, Antwerpen – Apeldoorn, 2012. CUYVERS L., Therapie bij dysorthografie en dyslexie, Introductie, Garant, Antwerpen – Apeldoorn, 2008. HOFMEESTER N., Studeren met dyslexie, Informatie, praktische aanpak, noodzakelijke ontwikkelingen, Garant, Antwerpen – Apeldoorn, 4e druk, 2008. TOPS W., BOONS G., Dyslexie en moderne vreemde talen, Gids voor leerkrachten, Hulpverleners en ouders, Garant, Antwerpen – Apeldoorn, 2013.
Dyscalculie : o CEYSSENS, M., Ik reken fout: Omgaan met rekenproblemen (gids voor ouders, leerkrachten en begeleiders). Lannoo, Tielt, 2002
NLD : o MOLENAAR-KLUMPER, M. , NLD: Signaleren, diagnosticeren en behandelen in de onderwijssetting., Swets & Zeitlinger, Lisse, 2002. Hoogbegaafdheid: o
o o
o o o o o
o
D’HONDT C., VAN ROSSEN H., Hoogbegaafde kinderen op school en thuis, een gids voor ouders en leerkrachten, Garant, Antwerpen- Apeldoorn, 6e druk 2012. DWECK C.S., Mindset, How you can fulfil you potential, Robinson, Londen, 2006. GUARE R., DAWSON P;, GUARE C., Slim maar … help adolescenten hun talenten benutten door hun executieve functies te versterken. HOGREFE Uitgeverij, Amsterdam, 2012. GUNSTER B, Omdenken, Kijk – denk- creëer, Bruna uitgevers BV, Utrecht, 2010. KIEBOOM T., VERHEYE D., De hoogbegaafdheid survivalgids, Abimo Uitgeverij, 3e druk februari 2012. KLINBERG T., Breinbereik, is multitasken te trainen?, HOGREFE uitgeverij, Amsterdam, 2009. KOOIJMAN-van THIEL (red) M., Hoogbegaafd Dat zie je zo!, OYA Productions, Ede, 2e druk 2011. LAMMERS van TOORENBURG W., Hoogbegaafd, nou én? Ontdekboek over hoogbegaafdheid voor kinderen van 5 tot 99 jaar, Samsara AZ Amsterdam, 6e druk, 2011. LAMMERS van TOORENBURG W., Hoogbegaafd, nou én? Werkboek, Samsara AZ Amsterdam, 2012.
6
o o
VAN BIJSTERVELD S., De gids voor hoogebegaafde kids. 80 praktische opvoedtips, SCRIVIO media, 2013. VAN VELZEN J., Beter leren denken, Garant, Antwerpen – Apeldoorn, 2012.
7. Evaluatie De module agogisch handelen in de onderwijspraktijk wordt op 2 wijzen geëvalueerd : Agogisch portfolio Een uitgebreide beschrijving van de inhoudelijke en evaluatiecriteria zijn terug te vinden in de handleiding. Extern assessment Om de eindcompetenties van de leraren in opleiding zo authentiek mogelijk in kaart te brengen maken we gebruik van een extern assessment. In een criteriumgericht interview krijgt de cursist de kans om aan 2 collega’s zijn/haar kennis, vaardigheden en attitudes te bewijzen. De inhoud en het verloop van het extern assessment zijn beschreven in het evaluatiecontract
8. Gecombineerd onderwijs / zelfstudie opdrachten De ELO wordt systematisch gebruikt om via leerpaden en opdrachten de cursist te ondersteunen in het verwerven van de nodige competenties 9. Laatste wijziging 30/06/14
7
