Alle rechten voorbehouden.
.g^^^oge^vgorberoepsartistea deze conpletten in het publiek te gingen
De oude Matroos
Den populairen zanger Luciën
Levensliedje
vriendschappelijk opgedragen
Woorden van JOH. 9AN rtKEN
Muziek van Th. HENRICCHI op. 129
S^c-^g^^^i^
l
^^^^^^^^^^^
ï
^
vd .
^^^
prTnj^ /la7$.£tCZ'C-n
cyj
V-C* H ;
^.■cez me
^
f
^1-
^^p
E^FEïL
^ai-:.ie.n^
w.e.yii$wz.zi tel.
•^r
Z'.
é\\''ka4^m^d.^zeKi__vui-um^M\U^mi:^iM'md.
SJbw
fW
è^^=^ tCZlU^hdHlJ'oil
i=E3i^r_j.tr?iigi SCH
li^Aw^^.zcn,
^{(XM
^pjr3£,e^et.
^^umki^m^Ja-.^ JÓetM-iaM >■
./ A, A
't Is goed het zeemansleven, de lucht 200 zilt, zoo fijn. Ze staalt en sterkt het lichaam, je beste medicijn — Ik heb der tropen zonne en 't ijzig Noord gevoeld. Nooit .is de zucht naar reizen, me ook even maar bekoeld. Nog hoor ik onze zangen, bij 't eerste morgenlicht Als in een vreemde haven, het anker werd gelicht, Het zeil werd opgeheschen, de fok weer bijgezet. Koopt menschen,proeft mijn haring, t is Hollandsch'zeebanket! —
^a^y
Vaak storm en schipbreuk lijden, ik heb alles meegeniaf.kl Ook bange oogenblikken — als alles kreunt en kraakt, k Kan dagen lang vertellen van zeemans ramp en leed. Van dobb'ren op de baren en men geen uitkomst weet. Toch altijd was mijn hopen, dat eens der golven schoot. Mijn graf zou mogen wezen, wanneer ik doogen sloot. Zoo is het niet geloopen, mijn wensch bleef onvervuld — En vent ik nu maar haring, waaraan gij, landrot, smult.
Verschilnt Wekelijks - Prijs per kwartaal f 1.75 - Postcheque No , . i-vin-iicnuc no. 41880 4100U
HI* CINEMA EN THEATER
^^
CINEMA EN THEATER
2
DWAZE VROUWEN (Dutch American Film Cy. Universal Films, Amsterdam)
Binnen weinige dagen zal dil indrukwekkende Hlmwerk eerste verlooningen in Nederland beleven. En men kunnen zien, wal de Universal hierin heeft welen bereiken. '1 Is een groolsch opgezelle film, waerv enorme bouwwerken iijn gemaakt, o.a. het Casino in M Carlo, een film met uitnemend getypeerde figuren in rollen. Ongetwijfeld zal dit werk hier de aandacht trekken
CINEMA EN THEATER
CINEMA EN THEATER P HET
WITTE DOEK
DE WEEZEN VAN DE REVOLUTIE AAR het beroemde en zeker een van de meest gelezen werken ter wereld ..De twee Weezen" van d'Ennery is door den groeten regisseur D. W. Griffith een machtig filmwerk vervaardigd, dat hij genoemd heeft ,,De weezen van de Revolutie". De Nederlandsche Bioscoop-Maatschappij te Amsterdam heeft het aangedurfd om
„De Weezen van de Revolutie" De blinde Louise en haar beschermer Pierre Frochard.
op dit kostbare werk voor ons land de hand te leggen. Lilian eh Dorothy Gish. de twee zusters filmactrices, meestal kortweg „de Gishes" genoemd, hebben de rollen van de twee arme weesjes vertolkt. Hoewel de inhoud den meesten onzer lezers wel bekend zal zijn, willen we deze toch nog in 't kort laten volgen. Door armoede gedreven, voelt de sinds weken werklooze Jean Girard, zich gedwongen, zijn eenig kindje, Henriette te vondeling te leggen. In het kerkportaal, waar hij de kleine nederlegt, ziet hij nog een kleintje, dat beeft en huilt van koude. Door innig medelijden bewogen, kan Jean het niet over zijn hart verkrijgen de stumperdjes aan hun lot over te laten en inplaats van zich van Henriette te ontdoen, neemt hij beide kinderen mee naar huis. Thuis gekomen, bemerkt hij uit een briefje, dat het andere kleintje Louise heet, van adellijke afkomst is en een groote hoeveelheid goudstukken bij zich heeft, die hem in staat stellen beide kinderen een goede opvoeding te geven. Als de meisjes achttien jaar zijn, worden de ouders.door een vreeselijke besmettelijke ziekte aangetast, die hen ten grave sleept en wordt Louise-, die ook door de ziekte besmet wordt, tengevolge daarvan blind. Henriette trekt met haar blinde pleegzuster naar Parijs in de hoop daar een dokter te kunnen vinden, die haar zou kunnen genezen. Door een noodlottige samenloop van omstandigheden, valt de blinde Louise in handen van een gewetenlooze vrouw, vrouw Frochard, die haar dwingt te bedelen. Henriette wordt door den markies de Presles ontvoerd, maar door Roger de Veaudry, een edelman, in bescherming genomen; het gevolg hiervan is een duel tusschen beide edellieden. Roger's tante, gravin de Linières, komt door haar neef in aanraking met Hen-
riette, van wie zij de geschiedenis van blinde op te sporen, doch juist als hij Louise hoort, waarbij haar blijkt, dat van Henriette afscheid wil nemen, wordt dit haar eigen kind is uit haar huwelijk de deur geopend en verklaren een troep met een man uit den burgerstand, die op Jacobijnen bevel gekregen te hebben, den last van haar trotsche ouders vermoord aristocraat te arresteeren. Ook Henriette was, terwijl haar kind te vondeling was wordt meegevoerd. Voor het tribunaal gelegd. Terwijl zij aan het spreken zijn, ontmoeten de beide zusters elkaar weer hoort Henriette plotseling de stem van en Henriette smeekt den rechters Louise Louise buiten zingen. Als zij naar haar te mogen omhelzen. Deze, die haar voor toe wil gaan, wordt dit haar belet door een aristocrate houden, weigeren haar graaf de Linières, die haar laat arresteeren verzoek in te willigen en zoowel Vaudry in zijn kwaliteit van prefect van politie als Henriette worden ter dood veroordeeld. te Parijs. Zij wordt naar de ,,Salpétrière", De vriendschap, die dit edele meisje in de. vrouwengevangenis, gebracht, aan de der tijd met Danton gesloten had, zou grootste vertwijfeling ten prooi. haar thans echter goed ten stade komen; Ook Louise, die Henriette heeft hooren roepen, keert radeloos met haar kweiduivelin, vrouw Frochard, terug.De scharenslijper, Pierre Frochard, vermoordt z'n broer Jacques, Louise's beschermer, die het jonge meisje schandelijk beleedigd heeft. Beiden vluchten de straat op, maar daar blijkt het ten zeerste onveilig te zijn ... de revolutie is uitgebroken . .. Onder leiding van Danton en Robespierre worden de gevangenissen bestormd, waar zooveel onschuldigen zuchten. Ook Henriette wordt bevrijd en is zeer verheugd, den man dien zij liefheeft, Roger de Vaudrey, weer te ontmoeten. Hij vraagt haar ten huwelijk, maar haar antwoord luidt: „Zoolang Louise nog niet gevonden »Dwaze Vrouwen". is, mag ik niet trouwen, dat heb ik plechtig Miss Duponl en Von Sfroheim als Mre. Hughes en .«graaf ' Karamzin. gezworen." De edele Vaudry neemt zich voor alles in het werk te stellen om de zoodra deze van alles op de hoogte is gesteld, stelt hij alles in het werk om Henriette en haar verloofde te redden. Dank zij zijn buitengewone welsprekendheid, slaagt hij hier ten slotte in. Bij het slot van de film treedt Henriette met Roger in het huwelijk, terwijl Louise, die door een beroemd arts van haar blindheid werd genezen, in gezelschap van Pierre Froghard, hierbij tegenwoordig is.
rDWAZE
Maud Mady. Een der jongere danseressen, die me( door de losheid van haar dans en haar bijzondere gratie sfeeds de aandacht trekf.
VROUWEN"
„Dwaze Vrouwen", de Amerikaansche film, waaraan Erich von Stroheim, regisseur van de Universal films, zooveel tijd en geld ten koste heeft gelegd, dat dit cinematografisch werk werkelijk een unicum mag worden genoemd, doet thans in ons land haar intrede door de DutchAmerican FilmComp. te Amsterdam. Vóór dit millioenen-werk waren in de eerste plaats decors noodig. die geld verslonden — een deel van Monte Carlo werd o.a. opgebouwd — in de tweede plaats een ongeëvenaard aantal toiletten en in de derde plaats een onnoemelijk aantal opnamen om daaruit slechts de mooiste te kunnen kiezen. Het gevolg was, dat toen de film klaar was, de kosten een bedrag aanwezen van 1.103.736.38 dollar. Von Stroheim die oorspronkelijk officier in h'jt Oostenrijksch leger was, heeft in deze film, waarvan hij èn regisseur èn hoofdrol-vertolker was, bewezen iets aan te durven. Behalve de door hem gekozen acteurs, werkten o.a. aan een scène op de „Ocean Promenade" de upper-ten (in dit geval de upper-vierhonderd) van San Francisco mede als figuranten, behalve nog vijfduizend inwoners van Monterey. Voor de scène met den kruiser, die den ambassadeur en zijn vrouw naar de kust
£ill Qreen en Margaret Walker Een der eersten, die in ons land éen grooten naam verwierf als danskunstenares is Lili Green. En niet alleen als kunstenares, maar ook als leerares. Want zij is een der weinigen, die werkelijk serieus en niet als een modegril anderen opleidt in haar eigen kunst. Op 't oogenblik hierbij gesecondeerd door Margaret Walker. Haar debuut is al vele jaren terug en in haar loopbaar) heeft ze nog een zestal jaren in Engeland vertoefd, waar ze haar kunst deed bewonderen. De muziek is in haar dans alles. De muziek inspireert haar, wordt voor haar tot iets dat leven heeft. En daarom is niet ieder geschikt om door te dringen in haar kunst, de eerste eisch, die ze stelt aan elk, die van haar lessen in den dans wil ontvangen. Deze beide kunstenaressen, Lili Green en Margaret Walker, behooren tot de grootste op het gebied van den dans. Foto Btrsstnbmigt
CINEMA EN THEATER van Monte Carlo bracht, werd de kruiser „Salem" gebruikt met al het bijbehoorend personeel, terwijl bovendien voor andere opnamen talrijke officieren en minderen van leger en vloot medewerkten. De inhoud van dit veelbesproken filmwerk is als volgt. „Graaf" Sergius Karamzin eén avonturier, en zijn twee „nichten de „princessen" Olga ei Vera Petschnikoff, zijn neer' gestreken in een villa in Carlo, waar zij vriendschappe lijk omgaan met den Amerikaan sehen gezant, den heer J. Hughes en zijn vrouw. De graaf maakt me vrouw Hughes het hof en deze is zeer gevleid door de attenties van dezen telg van den oud-Europeeschen adel. Op zekeren dag zijn de graaf, en mevrouw Hughes tijdens een tocht genoodzaakt in een oude hut te schuilen en daar gedurende den nacht te blijven, wat zij voor ■ haar echtgenoot verborgen tracht te houden. Op een keer dat de graaf met zijn „nichten" den heer en mevrouw Hughes naar de' speelzaal in het Casino begeleiden, wint de mevrouw van den diplomaat 100.000 francs. Vervolgens begeven zij zich naar het huis van graaf Karamzin voor een partijtje poker, maar mevrouw gaat wegens hoofdpijn naar huis. Een paar uur later keert zij evenwel, na een briefje van Sergius te hebben ontvangen naar zijn woning terug. De graaf neemt haar mee naar den toren van de villa, weet haar 90.000 francs afhandig te maken en begint haar vervolgens het hof te maken. De dienstbode van de villa, die eveneens in 's graven liefde deelt, en die van meening is, dat hij met haar in het huwelijk zal treden, is wanhopig als zij de twee in de torenkamer hoort. Van dat oogenblik af haat zij hem en uit wraak sti<jht zij brand. De graaf en mevrouw Hughes worden echter gered door een vangnet, waarin zij kunnen springen. Juist op dit moment komt de heer Hughes, die gemerkt had, dat er iets aan .de hand was, op het terrein van den brand en ziet dat zijn vrouw door een brandweerman wordt weggedragen. Hij neemt haar mee naar huis, vindt den brief van Graaf Sergius bij haar en oogenblikkelijk naar de villa terugkeerende, slaat hij den graaf neer, terwijl hij hem en zijn medeplichtigen beveelt Monte Carlo te verlaten. Woedend over hetgeen de graaf gedaan heeft, zoodat ook de aandacht thans op haar gevestigd is, verjagen de „prinsessen" hem uit de villa. Hij begeeft zich naar de woning van Ventucci een vaischen munter, met wien hij zaken heeft gedaan. Zijn laatste slachtoffer is de dochter van Ventucci, waarover deze zoo in woede ontsteekt, dat hij den „graaf", doodt, en zijn lichaam in een riool werpt. Hughes en zijn vrouw verzoenen zich met elkaar en zij komt tot de ontdekking dat slechts een Amerikaan de ideale echtgenoot is voor een Amerikaansche vrouw.
r
"^r
- «W-T
6
CINEMA EN THEATER
Lilian en Dorothy 6ish (BIJ DE VOORPLAAT). Lilian en Dorothy Gish, gewoonlijk kortweg de „Gishes" genaamd, is een zusterpaar, dat door het witte doek over de geheele wereld bekend is geworden. Bekoorlijk, talentvol, gezegend met mooie gezichtjes en groote blauwe oofen, waren zij al heel jong bestemd om in het publiek op te treden en stond haar prille jeugd al in het teeken van het tooneel. Op vierjarigen leeftijd — jonger kon het bijna al niet — speelden zij al mee. Lilian debuteerde in „The little red schoolhouse", Dorothy in „Fast Lynne". Geen wonder, dat de filjnkunst beiden later opeischte; Lilian, de blondste van de twee, thans 26 jaar oud, werd op 14-jarigen leeftijd filmactrice en behaalde, dank zij de bekwame leiding van D. W. Griffith, een onnoemelijke aantal successen, waarvan o. a. dat in „Broken Blossoms" nog versch in het geheugen ligt. Zij is ongetrouwd en ^ woont met haar moeder samen. Dorothy, de jongste, is22 jaar en gehuwd met den acteur James Rennie. Zij doet in talent niet voor Lilian onder, maar heeft eenige jaren noodig gehad om een persoonlijkheid te worden, daar zij oorspronkelijk altijd als „Lilian's zusje" aangeduid werd.
Achter de Schermen.
Anita Berber Een kunslenares bij de grafie Gods. Dal is Anifa Berber. Begiftigd mef een bijzonder mooi figuur, mei fijne gelaalslrekken, mei prachfige, uildrukkingsvolle oogen en dan mef een fijn ardsiiek gevoel, kan '( wel nief anders of ze moef bewondering afdwingen voor haar kunst. Haar kunst, die universeel is. Want niet op een enkel terrein beweegt ze zich, al is de dans haar oorspronkelijk terrein ze heeft zich daartoe nief bepaald. In ons land kent men Anita Berber uit eenige films en men weet dus, hoe ze door mimiek en actie van elke creatie ie(s van beleekenis weet te maken.
ODM ßERWRD bij her ^rincesselooneel als titel aan het stuk schonk, is begrijpelijkerwijze de hoofdpersoon Hij is een rijke houtkooper. handelsraad, dus een man van aanzien, weduwnaar in de vijftig, maar nog goed geconserveerd, en dus trouwlustig. Hij wordt verliefd op zijn typiste, dochtervan zijn procuratiehouder, biedt Haar zijn hand aan op een eigenaardige manier, die wellicht door het schouwburgpubliek verkeerd begrepen wordt Dat overkomt ook de familie van het meisje.die meent dat zij zal trouwen met den zoon van den patroon en in de wolken is over het schitterende huwelijk. Die vreugde wordt aanmerkelijk getemperd als men verneemt, dat 't de oude heer is.
Cor ßuys als Bernhard Würzburger Tilly LUS ah Malei
"X/f et „Oom Bernhard'' heeft / % Cor Ruys voor z'n gezel■*• * schap de hand gelegd op een amusante comedie. De schrijvers ervan zijn de Oostenrijkers Friedemann en Kottow, en ze geven in dit tooneel werk blijk, dat ze er den slag van hebben de toehoorders bezig te houden. Oom Bernhard, die z'n naam
In Duitschland is een herdershond in een film opgetreden, die de hem gegeven aanwijzingen met menschelijke intelligentie uitvoerde. De hond begreep precies, hoever hij zich bewegen kon om in het gezichtsveldvan de lens te blijven. Als er „foto" geroepen werd begon hij; riep de operateur „Dank u", dan sprong hij onmiddellijk uit de scène. Het psychologische raadsel bestond echter daarin, dat hij eenige dramatische scènes bepaald „speelde" en door hetgeen hij presteerde bepaald stemmingsvol werkte. Dierenvrienden, speciaal hondenvrienden zien met blijdschap het verschijnen van deze film tegemoet, daar deze er opnieuw een bewijs van geeft hoe intelligent deze viervoetige dieren toch zijn. De film, waarin Jackie z'n nieuwste opwachting zal maken als Oliver Twist klaar is, is ,,Fiddle and me", een werk van .de hand van papa Coogan. De voornaamste medespeler van Jackie in deze film is een hond, ^ Is papa Coogan plotseling scenarioschrijver geworden, nu z'n zoon acteeren kan?
3oh. Broedelet als Elünger
Cees Lasseur M
l.nntschütter
Juliette ROOS als Betty
'^—^^^^^•^mmmmmmmmm^mmm
M^^^^^^^^H
—
CINEMA EN THEATER
CINEMA EN THEATER
h ^^B
va
P^H
J ^B ^L\^B
^K^V ■n
De Weezen van de Revolutie {Nebima, Amsterdatr)
^^^M
ivi^^^Ha Hrïï^fi J^HHI
Vrouw Frochard mishaniicll Louise om haar lol bedelen Ie d wingen.
Henriëtle
De
Winnie
Louise
opgesioten in het vrouw LrocharJ.
woonhok van
bij
de guilloline.
Louise en Henriëtle-
f
Hel duel tusschen Markies de Presles en Kogcr de Vaudrey.
Henriette voor de rechlbank.
Hel lype „vrouw", dot in den tijd van Lodewijk XVI de voornaamste rol speelde.
I
I
|
:
■
CINEMA EN THEATER
Groote Voorbeelden PAGANINl i [Dit artikel is in het vorig nummer voorafgegaan, door een inleiding, waarin getracht werd te overtuigen hoe ontmoedigend geschiedkundige verhandelingen werken, waar-in een te groote plaats is ingeruimd voor jaartallen- en feiten overtolligheden. Beloofd werd eenige waarlijk grooten uit de historie der muziek te bespreken, op een wijze, die niet bestemd is voor „den deskundige" maar voor „the man in the streef', die zich interesseert, er wat van weten wil en tijd noch lust heeft zich te bezwaren met bijkomstigheden, die alleen voor den historicus-musicoloog van waarde zijn. Volgende artikelen bespreken Paganini en nog enkele andere uitverkorenen en mogen alleen beschouwd worden èn als hoogst onvolledig èn als een ernstige poging te willen interesseeren zonder geleerddoenerij.] Alvorens te wijzen op den grooten invloed, dien Paganini uitoefende op tijdgenooten en navolgers, zou ik te kort schieten, liet ik deze beschouwing niet voorafgaan door een blik te slaan op den tijd die den zijne voorafging en die veelvuldig de prototypen opleverde, waarvan hij de alles wegvagende volmaaktheid was. Wanneer wij in een concertzaal de praestaties volgen en trachten mee in te dringen in de gedachten wereld, die een Dirk Schäfer, Hubermann, Kreisler, Casals oproepen, kunstenaars die techniek uitsluitend als middel, niet als doel beschouwen, dan kunnen wij ons toch niet voorstellen, dat alvorens zijn concert te beginnen de uitvoerende ,.artist" zich eerst met een toespraak tot het publiek zou wenden, die ongeveer luidde: ,.De man, die nu in deze stad voor U optreedt, is alléén te vergelijken met de allergrootsten uit de wereldgeschiedenis. Met Alexander den Groote, Socrates, Shakespeare. Ik ben de Apollo van dezen tijd en alvorens mijn kunst te vertoonen, zal ik eerst trachten eenige dieren op mijn instrument voor U na te bootsen. Gij kunt mij toeroepen welk dier gij wenscht te hooren" Of de muzikale dierenvriend sprak: „Om U eenig idee te geven van mijn spel, verzoek ik dames en beeren uit het
r
'
—
11
10 publiek muziek omgekeerd op de lessenaar te zetten, die- ik dan vlekkeloos a prima vista zal spelen! Ja, zelfs publieke wedstrijden tusschen twee virtuozen waren aan de orde van den dag, waarbij het, vaak partijdige, publiek uitspraak moest doen, welke virtuoos geprefereerd werd. En zulk soort „kunstenaars", die. dank zij een intensieve muziekcultuur, naar circus en variété verdrongen zijn (voor zoover de publieke smaak hen ook nog daaf duldt), traden gedurende de 18e en begin 19e eeuw bij tientallen op. Hoe geniaal, hoe baanbrekend Paganini's gaven ook waren, toöh zijn er enkele violisten geweest, die hem a/5 virtuoos geïnspireerd hebben. Dat waren de violisten Lolli en Giornovicchi. Hoe groot en hoe smaak bedervend de charlatannerie ook was, die bei de beeren zich op het podium ook veroorloofden, Paganini heeft uit hun werken (weinig in getal en onbeteekenend van qualiteit) de elementen gehaald, waarop hij later voortbouwde en verdiepte met de macht van zijn geest. Hoe geweldig de indruk was dien Paganini op zijn tijdgenooten maakte, moge blijken uit aanhalingen uit brieven van beroemde toonkunstenaars uit zijn dagen. Meyerbeer, die op het gebied van muziek bijna niet te voldoen was en met een afkeurend oordeel gauw klaar stond, schreef: Waar ons denken ophoudt, begint Paganini. Goethe, wiens buitengewone visie op de toonkunst de bewondering van eiken musicoloog heeft, schreef in één zijner „brieven aan Zelter": Ook voor andere virtuosen is zijn spel onbegrijpelijk. Hij is dus in zijn wezen méér als muziek, zonder dat zijn spel den indruk geeft van hoogere (orde) muzikaliteit. Schumann, de eerste, die de kleur der melancholie op het palet der tonen bracht, schreef in zijn, veel te weinig, gelezen geschriften (Ueber Musik und Musiker): Paganini is het keerpunt der virtuositeit. Later, toen de 13-jarige Vieuxtemps door Duitschland trok, maakte hij een vergelijking tusschen de toongeving van Paganini en den jongen Belg. Hij vond tóen den toon van Paganini dun en van werkelijk gevoel ontbloot. Terwijl hij nog steeds van zijn gtweldige techniek verbaasd was. Henri Vieuxtemps voorspelde hij een prachtige toekomst, een voorspelling, die volmaakt uitkwam. Een visionaire beschrijving van het optreden van den Italiaan te Hamburg geeft Heinrich in zijn Florentinische Nächte. Ook Ludwig Börne geeft in een krachtig essay van zijn bewondering blijk. Het spreekt vanzelf, dat over zijne qualiteiten het niet alle critici eens zijn. Zoo blijkt Franz Schubert in de eerste plaats enthousiast over zijn technisch kunnen, terwijl Mendelssohn-Bartholdy zich tegenover Josef Joachim uitliet, dat hij het meest getroffen was door de onvergelijkelijk boeiende wijze, waarop Paganini zelfs de meest eenvoudig'e melodie liet zingen. Zijn vader was kruier in de haven van Genua, waar zijn zoon Nicolo in 1784 geboren werd. Muzikaal als alle Italianen, beoefende zijn vader in de vrije uurtjes (en de Genueezen zijn altijd meesters geweest in het ensceneeren van vrije uurtjes) het guitaarspel. In zijn uitnemende, helaas nog niet in het Hollandsch vertaalde biographic van
Dr. Julius Kapp, verhaalt deze, hoe streng FVs vader was op het studeeren van zijn zoon, en hem nog meer aanpakte, toen zijn, zelfs voor Italiaansche begrippen bijgeloovige vrouw hem toevertrouwde, dat, droomende, haar een engel verschenen was, die voorspelde, dat haar zoon een groot virtuoos zou worden. Een onbekend gebleven violist Servetto, leerde den zoon, wat de vader niet meer wist en Costa, die daarna zijn leeraar werd, de destijds beste violist van Genua, is in de lexicon bewaard gebleven, door het toeval dat hem zulk een leerling bracht De Katholieke kerk, waaraan de muzikale kunst, zooveel schoonheid dankt, stond vroeger toe, dat bij hare godsdienstoefeningen zich ook violisten deden hooren. Zoodat de eerste schreden van vele grooten uit dien"tijd, gezet zijn op het devotie dwingend gebied, dat op zulk een bijzondere wijze, den veredelenden invloed van de toonkunst dienstbaar maakte aan den macht van den ritus. Ook Paganini's carrière begon bij het altaar. Maar naast vele artistieke qualiteiten heeft de Italiaansche natuur een wonderlijk intensieve belangstelling voor „het financieele vraagstuk" en Paganini, die gedurende zijn heele leven, een (behoudens enkele uitzonderingen) gierig bestaan leidde, voldeed dit succeslooze spelen allerminst. Op een avond trad in Genua op de zanger Marcheni. En plotseling moest de jeugdige Nicolo als solist optreden. Vanaf dat oogenblik was zijn loopbaan bestemd. Hoe groot ook de eer- (en schraap)zucht van zijn vader was, besloot deze toch hem te laten verder studeeren bij den te Rome gevestigde leeraar: Allessandro Rolla. Hij verbaasde Rolla door a prima vista zijn nieuwste compositie te spelen. Paganini zegt zelf, dat bij deze gelegenheid Rolla zeide, dat hij hem niets meer kon leeren en hem adviseerde bij Paës verder compositie te leeren. Het karakter van Paganini, dat in al zijn onstuimigheid steeds nieuwe effecten op de viool zoekt, moest op den duur leiden tot een breuk met den grooten leeraar die Rolla was. Paganini's vader bewaakte zijn zoon zóó nauwkeurig, dat deze middelen beraamde om aan dat te veel van attenties te ontkomen. Die gelegenheid kwam spoedig. 1 n Lucca vond elk jaar een muziekfeest plaats. Hij overreedde zijn vader hem toe te staan, daar op te treden en daar deze Genua niet verlaten kon, ging Nicolo voor het eerst alléén op reis. Het succes in Lucca was groot. En grooter nog waren de resultaten. Want in plaats van naar huis terug te keeren, trok Paganini verder de wereld door. Maar voor een zoo ongebreidelde natuur als die van Paganini moest deze te plotselinge vrijheid funest zijn. Paganini had niet den steun van een beschaving, die te midden van moeilijkheden den weg wijst. Hij was een onontwikkeld man, die viool speelde als niemand en géén brief zonder fouten schreef. (Hij was een geweldige „Don Juan", wat was hij däär trotsch op!) en een hartstochtelijk hazardspeler. En daar hij allerminst kieskeurig was in de keuze van zijn gezelschap, spreekt het vanzelf, dat de catastrophe ééns moe-t gebeuren, zu vervolg pag. 14.
CINEMA EN THEATER
EEN HOLLANDSCH FILMREGISSEUR IN EEN BERLI3NSCH ATELIER. Theo Frenkel Sr. filmt op 't oogenblik te Berlijn in de National-ateliers, zooals we reeds meedeelden Men ziet hem hier in z'n tegenwoordige omgevim zittend met het regieboek in de hand. Links van hem zittend Erna Morena, rechts zittend Bruno Decarli. 't Zal niet lang meer duren, of deze film kan in ons land worden bewonderd, want de opnamen zijn gereed gekomen en aan de montage, dat is het arrangeeren der verschillende deelen met het inbrengen der benoodigde titels, wordt druk gewerkt. Dat is wel een tijdroovende arbeid, maar dan toch het begin van het einde, 't Is dan nog de viaap, wie de verdere exploitatie op zich wil nemen en de vertooningen laten dan niet lang meer op zich wachten. „De Bruut" zal nu ook wel spoedig in ons land op het witte doek verschijnen.
„WELKOM VREEMDELING".
4»
'tis nu iets meer dan een half jaar geleden, dat onze Engelsche medewerker de aandacht vestigde op een nieuw blijspel. In het Lyric Theatre te Londen werd avond aan avond voor een groote schare, die zich kostelijk vermaakte, opgevoerd „Welcome Stranger". En thans kunnen ook wij het genoegen smaken om van dat blijspel te genieten. Want Royaards heeft 't op zijn repertoire gebracht. De titel is dezelfde — alleen in het Nederlandsch overgebracht, natuurlijk — en hij heeft er al evenveel pleizier van beleefd als z'n Engelsche collega's. Royaards zelf is de hoofdfiguur en hij heeft er weer een type in gevonden, dat hem gelegenheid geeft z'n sterk beeldend talent te toonen. Voor hemzelf is 't een succes van het begin tot het einde. We^ geven hier een beeltenis uit de Holländische vertolking en als herinnering tevens een van de vertooning in Lyric Theatre.
^^^" ^^^"
CINEMA EN THEATER
CINEMA EN THEATER
Het Haagsche CITy THEATER OP denzelfden dag, dat dit nummer van ons blad het licht ziet, opent het City Theater in de Veenestraatte 'sGravenhagezijn deuren. Daar waar eens de proeven van bakkunst de ovens van Lensvelt Nicola verlieten, daar is thans een bioscooptheater van bijzondere schoonheid verrezen. We hebben 't kunnen constateeren, want een week voor de opening was haast alles gereed. En wat dat wil zeggen begrijpen theaterdirecties het best; die weten dat 't regel is, dat er de laatste dagen met man en macht moet worden gewerkt om gereti te komen. Hier heeft men dan bij uitzondering een geval dat er rustig kon worden doorgewerkt aan diverse kleinigheden. De ingang is in de Veenestraat (de vroegere zijzaal van de bekende lunchroom) De omlijsting der entree is van majolica. In een vóórhal komen de foto's voor reclame. Daarachter ligt de hal met de cassa's en van hiei komt men in het vóórportaal der bioscoop-tempel, waar een prachtig blauw kleed de aandacht trekt. Geen wonder, want eens sierde dit de blauwe zaal in het keizerlijk paleis te Berlijn. Links en rechts bevinden zich hier
MONOLOGEN TAusiceeren (Opgedragen aan alle babvlschjes.) Hun zielen hebben zich gevonden, Een avond bij een ,,quatre-main" Ze speelden samen met bezieling. Een droom nocturne van Chopin. Hij zei „mejuffrouw, dat-was prachtig." Zij sprak ,,mijnheer, u speelt zeer goed'' Toen hij weer ,,wat een compositie" En zij, ze kreeg een kleur als bloed. Ik dweep, sprak zij toen, met de „Mondschein" En met de Vijfde Symphonie. Ik schwärm meer met onze modernen Een arabesk van Debussy. Of de lyriek van Richard Wagner In Tristan's heerlijk „Liebestot" Ik voel veel meer voor „Liebes Freude' Van Kreisler, antwoordt zij devoot.
garderobes en toiletten en ook de trappen naar het balcon. Rechtuit komt men in de zaal, waar in totaal een twaalfhonderdtal personen plaats kunnen vinden. Die zaal is de sieraad van het gebouw. Ze is geheel uitgevoerd in blank mahonie met de versieringen in goud. Waar men schilderwerk ziet, is dat in blauw met goud. Door dezen eenvoud heeft de zaal een gedistingeerd cachet gekregen. De omlijsting van 't tooneel is in Chineesche stijl. Ter weerszijden zijn indrukwekkende gouden schilderingen, reproducties van wat in musea te vinden is. Ook de groote lichtkroon is in Chineeschen stijl. De foto's die we hierbij geven, doen duidelijk zien, hoe 't er in die zaal uitziet met de gemakkelijke fauteuils, de knusse loges en de groote frontloge. Daaraan behoeven we heusch niets toe te voegen. Laten we nu nog in dit korte over£ichtje zeegen, dat de lunchroom als foyer wordt benut, dat aan den zijkant nog 'n bierhal komt — toegankelijk vanuit de Nieuwstraat en dat deze bierhal later ook als foyer dienst zal doen. Men kan zien, dat Den Haag weer een mooie bioscoop rijker is geworden. De heer Jules de Koi.ing, wiens beeltenis hier ook een plaatsje behoorde te vinden en vond ook, wenschen we veel geluk p ;t de leiding over zoo'n 'Mai theater.
Gudrun Hildebrandt In ons dansnummer, twee weken terug, is een beteekenisvolle danseres aan het woord geweest. Die danseres is Gudrun Hildebrandt. Ze heeft voor ons toen een beschouwing geschreven over de tango en een uitvoerige uiteenzetting van de nieuwe tango. Wij onzerzijds hebben den lezers de schrijfster voorgesteld door opname van haar beeltenis in den rechter bovenhoek, maar we willen nu even verder gaan en Gudrun Hildebrandt als danseres doen zien.
Ze speelden na dien tijd voortdurend In meest volkomen harmonie. Ze speelden Brahms, Schubert en Haydn Beethoven, Bach en Puccini, Mignon, de Carmen, Faust, Aida, De 2de rhapsodie van Liszt, Zoo ging in zalig musiceeren De avond om voor men het wist. En toen na heel wat samen spelen, Men 't repertoire van buiten kon. Toen speelden beiden als een toegift De „Hochzeitsmarsch" van Mendelsohn. CHEF VAN DIJK.
We geven h:er thans een viertal foto's, die toonen, dat ze niet alleen de techniek van den dans machtig is, maar dat ze ook in de practijk weet, wat dansen is. Ze heeft een mooi figuur en en daardoor weet ze voor haar scheppingen bewondering te wekken door een immer bevallige lijn. Elk nieuwe beweging geeft een houding die een streeling voor de oogen is. Kunstenaressen als Gudrun Hildebrandt zijn de beste propagandisten voor den dans. Want zij demonstreeren, hoe de dans van grooten invloed is op de vorming vao het lichaam, van een mooi figuur.
De „Wintermode" Een onderdeel van de wintermode is het soiree toilet. Schouwburg, concert- en balzaal eigenen zich voor een eclatante mode-show en voor lezeressen, die haar k'juze voor dezen winter nog niet hebben gemaakt, geven we hier de afbeelding van een welgeslaagd avondtoilet. Het recht van voordracht in het publiek door beroeps-arfisten uitdrukkelijk voorbehouden.
"
CJNEMA EN THEATER
14
En die, in dit geval, verbeterend werkte. Op een dag, dat hij in Livorno zou optreden, verspeelde hij vóór het concert zijn geheele hebben en houden, waarbij een prachtige viool. • Daardoor, ten einde zijn concert te laten doorgaan, was hij genoodzaakt de hulp in te roepen van een ter plaatse wonenden Franschen koopman-muziekvriend M. Livron. Deze leende hem voor dien avond de mooist denkbare Guarnerius viool. Nä het concert wildë Paganini het instrument teruggeven. Maar de geestdriftige muziekliefhebber weigerde de wonderviool terug te nennen. ,,lk wil geen viool meer aanraken, waar gij op gespeeld hebt. Vanaf heden behoort u deze Guarnerius." En dit instrument, dat door de stad Genua heden ten dage trotsch tentoongesteld wordt, begeleidde hem op zijn groote triomftochten door geheel Europa. (Slot volgt).
OCTROOI No. 177 De houdster van hel bovengenoemde NederUndsche octrooi betreffende
„Verbetering aan klnematograflsche films met twee rllen perforaties" wenscht in, verbinding te komen met fabrikanten of andere belanghebbenden, die bereid zijn door licentieneming op of aankoop van het octrooi bovengenoemde uitvinding toe te passen. Nadere inlichtingen verstrekken de octrooibezorgers A. ELBERTS DOYER en H. W. DAENDELS, (Firma Nederla'Vidsch Octrooibureau), 24 Laan Copes van Cattenburch Ie 's-Gravenhage.
Raadpleeg Mevrouw SterClalrvoyante ZU1DWAL 16 (bovenhuis)
s-GRAVENHAGE
mits bijvoeging van leeftijd, gehuwd of ongehuwd Te bereiken met lijn 1-2-4-6-9-10 Internationaal
Dans-Instituut YARDAZ 27.
AMSTERDAM
WAAR GAAN WIJ HEEN
Rotterdam. Stationsweg 29 DANSEN te Amsterdam ia Hotel Holland ais, Leid scbeplein 5 uur Thee, Woensdags 5-7 Zaterdags 4-7, Zondags 21/2-41/2. Bewijs van Lidmaatschap aanvragen aan het
^^e^^-
Dans Instituut Lend Juliana van Stolberglaa
228
DEN HAAG Onderwijs in Moderne dansen - inschrijving vanaf 15 September 1922
'JL J. R. van HINTE
GRAND THEATRE lederen avond 8I/4 uur
'N GOED ZAAKJE Een ieder bezoeke het
REMBRANDT THEATER Concert- en Theater-Bureau Max van Gelder Kantoor: Westeinde 13 Amsterdam - Tel. 6763 Centr.
Opening en Inschrijving vanaf 15 Sept. Prospectus op aanvrage
: AMSTERDAM:
Dansinstituut C. KLINKER! OldenbarneveldUtr. 49, A dam Tel. C 1316
Belast zich speciaal met het vakkundig
dat bekend is om zijn bmlenacwoon goed Filmprograauna ra zijn aangeaame omgeving
CINEMA „DÈ MUNT" KALVERSTRAAT 226 - AMSTERDAM TELEFOON NOORD 8869
STEEDS DE EERSTE IN HET BRENGEN
samenstellen van
VAN HET LAATSTE
Variété- en Cabaret-programma's plaatsen van Orkesten en arrangeeren van particuliere feesten
Orkest onder leiding van JOHN HELDEN
INSTITUTE ROMANE
KRASNAPOLSKY Dagelijks Diner-Concert Witte Zaal en Avond-Concert Wintertuin. 3 SOLISTEN.
Manicure, Pedicure, Luxe en Physieke Massage door ervaren Builenlandsche Masseuse van 10-12 en 2-9 uur.
DeRlemerstraat6 TCI.MSZTS Den Haag
: ROTTERDAM:
natuurlijk naar het W.d.-Theater omdat deze week gegeveft wordt
■ v.Oldenbarneveldtstr.98 1 f % %
*<^V ^
■LMKIS
l'RiVAATLF.5SF.N in Shimmy-Polca, Criolta-Passeffo, Tango-Milonga etc» dagelijks, a/h Inslifunl Kleine Garlmanplantsocn 7-8 Tdef C. IQ«4
Am.lerdan
MASSAGE-INRICHTING Weimarstraa« 285
Telef. M 4767
Den Haag
Zweedsche Massage, Zweedsche Baden, door Gedipl. Zweedsche Masseuses. Lijn 5, 10, 12
_____
Onder Spiritistischen Dwans Zeer spannend crimineel drama in 5 acten. vervaardigd in de Hollandia-fabrieken, en
Het Spel der Liefde Mondaine comedie in 4 acten OPTREDEN
VAN
VARIÉTÉ
G. Hager,
Ed. Pelster,
vertegenwoordiger voor Europa.
directeur voor Nederland.
DUTCH AMERICAN FILM CY.
Amerikaansche wijze is de zaak aangepakt. Op het Rokin werd op een groot pand, vroeger het kantoorcomplex van het Vriesseveem, de hand gelegd. Er zijn mooie kantoorruimten, zeer ruime lokalen voor den technischen dienst en er is een schitterende showroom. Een localiteit, waarin stellig alle exploitanten, die op één dag in Amsterdam te zamen zijn met grootste gemak kunnen worden ondergebracht. De Universal heeft voor de Hollandsche afdeeling direct groote voorraden films gezonden. En daarbij zijn de meest belangrijke door dezeAmerikaansche firma gemaakt. Reeds zijn er een paar in circulatie. Een dezer is ..DeStorm", die eenige weken in „Cinema de Munt" te Amsterdam liep en daar het publiek deed toestroomen, zooals- op de hieronder gegeven kiek goed is waar te nemen. De Dutch American Film Gy brengt ook ,,Foolish Wives". De vorige week hebben we toevallig nog verteld op welk een inslaande wijze daarvoor in Londen reclame' is gemaakt.'
Een der grootste, zoo niet de grootste Amerikaansche filmonderneming heeft 't dienstig geacht om zelf ^haar werkstukken in ons land te brengen, zonder tusschenkomst van anderen. Ze heeft meer gedaan, ze heeft in Nederland's hoofdstad een kantoor gevestigd, dat als centraal punt bedoeld is voor Europa. En in verband daarmee stuurde ze een barer organisatoren naar Holland, den heer G: Hager. Die had in verschillende deelen van Amerika dergelijken arbeid verricht en was alzoo de aangewezen man voor de Universal Film Manufacturing Company — want dit is de groote onderneming hiervoor bedoeld — om nu in Europa organisatie voor zijn firma te scheppen. Voor Nederland werd een afzonderlijk directeur benoemd. Daarvoor viel de keus op den heer Ed. Pelster, een in cinemakringen algemeen bekende. Met Amerikaansche snelheid is het kantoor gevestigd. Op
J. L. DE GRAAF DANS-INSTITUUT Moderne Dansen
CINEMA EN THEATER
TIMMERMANS
Dqt we niet beoogen in ons blad alleen te geven wal cinéma, cabaret en schouwburg leveren, hebben we al meer gezegd en geloond ook. Ons doel is om op een populaire wijze de kunstenaars lol de massa fe brengen. Dat is door een beeltenis en een enkel eenvoudig woord- Geen zware beschouwingen.die om te kunnen genieten en naar waarde te schallen een niet geringe male van ontwikkeling eischen, neen. heel gewoontjes, met een enkel woordje. Over 't geheel genomen zijn Hollanders nogal mei de litteratuur in eigen faal op de hoogte. Men kent z'n schrijvers, ook deZuid-Nederlandsche. en waardeert ze. Daaraan kunnen auforifeiien een lesje nemen, die schijnen onkundig Ie zijn en gedragen zich daarnaar bij huldigingen. leder kenl natuurlijk hier FelixTimmermans.de man van .Pallieter". Hij is dezer dagen in z'n woonplaats Lfer gehuldigd — ook zonder offiicieele deelneming — en hij heeft eens kunnen nagaan, hoc hij in aanzien is. Een indrukwekkende plechtigheid had plaats in de concertzaal. F.r is gespeecht door Karel Boogaert. door Dr. Muls, door Herman Teirlinck, door Karniel Huysmans en lot slol een dankwooYd van Timmermans zelf. F.en maaltijd is er gehouden en -daar sprak nog de Nederlandsche uilgever Van Kampen. Voor Timmermans is 'i een onvergefelijke dag geweest.
T.
■PUP
PfflPPPP
15 FELIX
Mondelins Consult van 10-4 en 6-10 uur ook schriftelijk ad f 1.— (per postw.)
OOSTEINDC
^—^—
i
Alle rechten voorbehouden.
■H■l■iBl■l<^b0de,'
Woorden vm Chef v. Dojk
VOOr beroe sartisten
P
deze coupletten in hetpubïïennina^r
Muziek van Jos. Silllbermann
^r r m m r r r-
*,&&>
^r
Vf
r
VTl É■
||^^
^
p
I il
r irj
ê
É
^^^
r
'
f
' ' Mj. i
r 'i,Mj i | |i
WW wil.U\vckK\v4£wa\d.wcczè ^p XMwvta/x^ vpyv'wvzawMW'ten-
l^^^j
^^w
"^
^ »^
I P^^?^ «
0
ol
^
F Kinderen kunnen dingen vragen Oh zoo vreemd en oh zoo wijs. En ze willen dan een antwoord Op zoo'n vraag tot lederen prijs. Kinderen willen alles weten Kindervragen zijn soms wreed, Kindervragen kunnen pijn doen Maar ook balsem zijn op leed.
Moeder, vroeg de kleine jongen Is de hemel altijd blauw. Zijn de sterren kleine lampjes? Weet U wat ik heel graag wou ? Dat ik in den hemel woonde Bij de sterren en de maan Moetje willen wij nu samen In den hemel wonen gaan?
Moesje, vechten in den oorlog Alle koningen ook mee? En de generaals op paarden En de schepen op de zee? Moesje, mag ik als ik groot ben Ook gaan vechten op esn paard? Koopt u mij als ik heel zoet ben Ook een helm en een zwaard?
■-■■'
Redactie: Pier Westerbaan
Op pag. 16 een Cabaretliedje Woorden en Muziek van JAC. LOOTSMA
Moesje, waarom krijg ik 's morgens Nooit eens boter op mijn brood? En 'k heb altijd zoo een honger Ga je soms van honger dood? Waarom liggen bij den bakker Zooveel taartjes voor 't glas? He, ik wou zoo graag dat paatje Ook zoVn koekebakker was!
Kinderen kunnen dingen vragen Oh zoo vreemd en Oh zoo wijs, Als 't leven al een hel is Vragen zij een paradijs. Als we beter leerden luist'ren Naar de taal van 't kinderhart, Was er in de droeve wereld Minder leed, eilend en smart. Verschijnt Wekelijks • Prijs per kwartaal f 1.75 - Postcheque No. 41880
TüEATER
Administratie: Galgewater 22, Leiden
wm ■$■ i
i
