Bedrijfsplan Hegius Film & Theater Een nieuw plein voor Deventer, een nieuwe culturele speler in het veld
912 E07
Eindrapport Amsterdam/Bussum/Houten, 15 januari 2010 Vreeke & Van Dalen, advies & management in Cultuur Zeeburgerkade 80 1019 HG Amsterdam +31 (0)629005173
Bedrijfsplan Hegius Film & Theater: definitief 15 januari 2010
2
Inhoud INHOUD .................................................................................................................... 2 1
CONCLUSIE ...................................................................................................... 3
2
AANLEIDING ..................................................................................................... 5
2.1
ACHTERGROND: CULTUUR EN RUIMTELIJKE ORDENING ....................................... 5
2.2
OPDRACHTOMSCHRIJVING HAALBAARHEIDSSTUDIE ............................................ 6
2.3
AANPAK EN VERANTWOORDING ......................................................................... 6
2.4
LEESWIJZER..................................................................................................... 7
3
POSITIONERING VAN HEGIUS IN DEVENTER.............................................. 8
3.1
VISIE OP DEVENTER ALS CULTUURSTAD ............................................................ 8
3.2
W AT HEGIUS AAN DEVENTER WIL TOEVOEGEN (MISSIE)...................................... 9
3.3
W AT HEGIUS WIL VASTHOUDEN (EN WAT NIET) ................................................. 10
4
HET PUBLIEK: DOELGROEPEN EN MARKETING ...................................... 12
4.1
HOOFDDOELGROEPEN .................................................................................... 12
4.2
VERANDERINGEN IN PUBLIEK EN PUBLIEKSGEDRAG .......................................... 13
4.3
MARKETING ................................................................................................... 14
5
AANBOD EN AFNAME ................................................................................... 17
5.1
FILM: AANBOD EN AFNAME .............................................................................. 17
5.2
THEATER: AANBOD EN AFNAME ....................................................................... 20
5.3
EDUCATIEVE ACTIVITEITEN .............................................................................. 21
5.4
HORECA ........................................................................................................ 22
6
PERSONEEL EN ORGANISATIE VAN HEGIUS ........................................... 23
6.1
GOVERNANCE ................................................................................................ 23
6.2
ORGANISATIESTRUCTUUR ............................................................................... 23
6.3
RAMING VAN DE VASTE PERSONELE INZET ....................................................... 27
7
RAMING EXPLOITATIEKOSTEN ................................................................... 29
7.1
EXPLOITATIEOPZET HEGIUS ............................................................................ 29
7.2
TOELICHTING ONTWIKKELING IN DE EERSTE JAREN ........................................... 33
7.3
VERHUISKOSTEN ............................................................................................ 33
BIJLAGE 1: BEREKENING MINIMALE PERSONELE INZET ............................. 35 BIJLAGE 2: STICHTINGSKOSTEN, AFSCHRIJVINGEN (EX BTW)................... 36 BIJLAGE 3: PROGRAMMA VAN EISEN .............................................................. 37 BIJLAGE 4: MARKTVERKENNINGEN ................................................................. 39
Vreeke & Van Dalen, advies & management in Cultuur
Bedrijfsplan Hegius Film & Theater: definitief 15 januari 2010
1
3
Conclusie In de afgelopen maanden hebben Vreeke & Van Dalen en BBN in nauwe samenwerking met Theater Bouwkunde, Filmhuis De Keizer en met de projectgroep van de gemeente Deventer de haalbaarheid onderzocht van het concept dat werd beschreven in het rapport “Hegius Film&Theater: Een cultuurcomplex voor de 21e eeuw”van maart 2008. In het rapport uit 2008 is een aantal ruwe berekeningen en aannames verwerkt die in dit bedrijfsplan op verzoek van het College nader zijn uitgewerkt, getoetst en waar nodig aangepast. Dit leidt tot een meer gedegen raming die noodzakelijkerwijs op veel punten verschilt van het rapport uit 2008. Dit bedrijfsplan vormt het resultaat van deze studie. Deze studie en de onderliggende onderzoeken tonen aan dat er een reële basis is voor de nieuwe voorziening, die kan ontstaan door de fusie en gezamenlijke huisvesting van Theater Bouwkunde en Filmhuis De Keizer. De verschillende studies laten zien dat er voldoende markt is voor het vernieuwde aanbod dat deze organisatie in Deventer wil gaan brengen. Daarmee ontstaat een kans een eind te maken aan aantal grote tekortkomingen waarmee Theater Bouwkunde en Filmhuis De Keizer nu kampen. Tegelijk versterkt het concept van Hegius Film & Theater het imago van Deventer als cultuurstad; met vijf filmzalen kan Hegius zowel een capaciteitssprong als een verdiepingsslag maken. Op jaarbasis kunnen in Deventer meer dan vijfduizend filmvoorstellingen worden gebracht. Daar komt nog eens een bijzonder theateraanbod van zo‟n 130 theatervoorstellingen per jaar bij. Hoewel het marktonderzoek meer ruimte in de markt suggereert, wordt in dit plan om verschillende redenen (waaronder financiële) op het punt van het theateraanbod een voorzichtige koers gevaren. De horeca maakt onlosmakelijk onderdeel uit van het concept en dient tegelijkertijd om de exploitatie mogelijk te maken. Dit plan gaat uit van een café en een restaurant met een omvang van in totaal 70 zitplaatsen (in het restaurant) en 100 staanplaatsen (in het café). In het rapport uit 2008 werd uitgegaan van een voorziening met een jaarlijkse subsidiebehoefte van € 810.000. In het onderliggende bedrijfsplan is op aanwijzing van de gemeente uitgegaan van een jaarlijkse subsidiebehoefte ter hoogte van € 450.000,- en van een eenmalige afschrijving op de stichtingskosten. De conclusie van het onderzoek luidt dat dit bedrag nagenoeg afdoende is. De extra benodigde subsidie bedraagt in dat geval geraamd niet meer dan ongeveer € 65.000,-. De totale jaarlijkse subsidiebehoefte komt daarmee op € 515.000,-. Daarbij moet aangemerkt worden dat de nodige inspanningen zijn gepleegd om de exploitatie tot dit niveau terug te dringen. Er is naar onze inschatting geen ruimte om deze subsidiebehoefte verder omlaag te brengen. Als tweede belangrijke conclusie geldt dat de benodigde (eenmalige)investering
Vreeke & Van Dalen, advies & management in Cultuur
Bedrijfsplan Hegius Film & Theater: definitief 15 januari 2010
4
aanzienlijk hoger is dan het bedrag waarmee de gemeente Deventer tot op heden rekening heeft gehouden. Dit hangt samen met het hogere aantal vierkante meters en met hogere kosten per vierkante meter. De gemeente Deventer hanteerde tot nu toe een ruwe schatting ter hoogte van Vergelijking leert dat in de eerste schattingen in onvoldoende mate rekening is gehouden met verkeersruimte en andere functioneel vereiste ruimten. Deze totale stichtingskosten voor het gebouw bedragen in dit plan ruim 13 miljoen exclusief btw. Daarnaast moet rekening gehouden worden met gebouw gerelateerde functies zoals de inrichting van de (nabij gelegen) openbare ruimte, rijwielstalling, en de (afkoop) van de parkeervoorziening. Ook zijn in deze stichtingskosten de boekwaarde van het gebouw en de planontwikkelingskosten nog niet opgenomen. Deze haalbaarheidsstudie biedt met deze uitkomsten de basis voor een inhoudelijke afweging van alle belangen. Het is daarbij van belang te beseffen dat dit plan om meer gaat dan een culturele voorziening. De centrale gedachte van dit plan is namelijk dat Hegius meer biedt dan een verrassende combinatie van film, theater en horeca. Evenzeer van belang is het feit dat met dit plan een invulling wordt gegeven aan de ambitie om nieuw stuk publieke ruimte toe te voegen aan de stad. Het is om die reden dat de ondertitel van deze studie luidt: “Een nieuw plein voor Deventer, een nieuwe culturele speler in het veld”.
Vreeke & Van Dalen, advies & management in Cultuur
Bedrijfsplan Hegius Film & Theater: definitief 15 januari 2010
2
5
Aanleiding In dit hoofdstuk wordt de totstandkoming van dit bedrijfsplan belicht. Ook wordt hier beschreven hoe dit bedrijfsplan zich verhoudt tot de andere studies over Hegius zoals die op verzoek van de gemeente zijn uitgevoerd.
2.1
Achtergrond: cultuur en ruimtelijke ordening De gemeente Deventer verwoordde in mei 2007 haar langetermijnvisie op de ontwikkeling van de cultuursector in de nota „Investeren in Cultuur‟. In het hoofdstuk „Knelpunten, Kansen en Perspectieven‟ komen Filmhuis De Keizer en Theater Bouwkunde aan de orde. Enerzijds wordt over beide organisaties opgemerkt dat ze onvoldoende mogelijkheden hebben om de door de gemeente gewenste weerstandsreserve van 10 procent op te bouwen. Beide organisaties zijn kwetsbaar, door de beperkte professionele inzet, maar ook door beperkte capaciteit. Ze zouden samen met de gemeente een totaal nieuw concept willen realiseren. Dat zou niet alleen de huidige (capaciteits)problemen moeten oplossen, het zou voor Deventer en omgeving ook een echt nieuw cultureel centrum zijn, zowel vanwege het aanbod als vanwege het bijzondere plein en het mooie gebouw. Belangrijk is dat zo‟n nieuwe stedelijke voorziening naadloos zou passen binnen de stedenbouwkundige ambities uit de „Visie binnenstad Zuid‟ uit 2004. Een van de centrale gedachten in dit plan luidt dat de pleinen en de openbare ruimte moeten worden „teruggegeven aan de stad‟. De Nieuwe Markt zal als een van deze pleinen een belangrijke trekker moeten worden. Voorgesteld wordt om te onderzoeken hoe dit plein kan uitgroeien tot een Cultuurplein. In het bijzonder wordt gedacht aan de herontwikkeling van het Alexander Hegius Gymnasium, waardoor meer een eenheid ontstaat tussen dit gebouw en de rest van het plein. Het idee voor zo‟n nieuwe culturele voorziening kan in Deventer op een breed draagvlak rekenen. Daarom werkten Filmhuis De Keizer en Theater Bouwkunde gezamenlijk aan een inhoudelijke uitwerking van het plan. Dit resulteerde in het ste
rapport „Hegius Film & Theater; een Cultuurcomplex voor de 21
eeuw‟. Het
schetst een concept en de eerste contouren van de organisatie en de exploitatie. Ook sluit het plan aan bij de ruimtelijke ambities van de stad. De organisaties presenteren een concept dat de functies van Filmhuis De Keizer en Theater Bouwkunde overstijgt; Hegius Film & Theater wil duidelijk iets toevoegen aan de stad.
Vreeke & Van Dalen, advies & management in Cultuur
Bedrijfsplan Hegius Film & Theater: definitief 15 januari 2010
2.2
6
Opdrachtomschrijving haalbaarheidsstudie De gemeenteraad reageerde begin 2009 enthousiast op het plan en stelde een krediet beschikbaar om het verder uit te werken. Dit werd gedaan door de Stichting THF Nieuwe Markt, onder begeleiding van Vreeke & Van Dalen en in samenwerking met met bouwkostenbureau BBN. De haalbaarheidsstudie die zij maakten bestaat uit drie onderdelen: een bedrijfsplan, een programma van eisen en een bouwkostenraming. De opdrachtomschrijving voor het hele traject luidde als volgt: Begeleid de beide organisaties bij de ontwikkeling van een goed bedrijfsplan. Gebruik de door de opdrachtgever zelf uit te voeren marktverkenning voor de onderdelen film, theater en horeca als onderbouwing. Vertaal de door de opdrachtgever zelf opgestelde ruimtestaten in een programma van eisen en de daarbij horende bouwkostenraming. Besteed voldoende aandacht aan een goede afstemming van de verschillende onderdelen van het traject. Het eindresultaat moet de gemeente Deventer in staat stellen om tot besluitvorming te komen.
2.3
Aanpak en verantwoording De aanpak die is gevolgd wordt hieronder schematisch weergegeven:
Toelichting fase 1: marktanalyse Het concept zoals beschreven in „Hegius Film & Theater‟ van 9 maart 2008 , alsmede de resultaten van de beide betrokken organisaties in de afgelopen jaren, vormen het vertrekpunt voor de marktanalyse. Vervolgens is voor de onderdelen theater, film en horeca separaat marktonderzoek verricht. Daarin stond de vraag centraal hoe de ambities zich verhouden tot de ruimte in de markt. Dit heeft de volgende drie studies opgeleverd: Marktverkenning Hegius Film 2009 door GBCCC;
Marktverkenning Theater door Vreeke & Van Dalen;
Hegius Film & Theater bepaling bedrijfseconomische haalbaarheid
Vreeke & Van Dalen, advies & management in Cultuur
Bedrijfsplan Hegius Film & Theater: definitief 15 januari 2010
7
horeca door Horeca Ondernemers Adviseurs.
Toelichting fase 2: Bedrijfsplanning Deze drie studies vormen het fundament onder het bedrijfsplan, dat door de beide instellingen zelf is gemaakt. De rol van Vreeke & Van Dalen beperkte zich tot procesondersteuning en penvoering. De kern van de bedrijfsplanning bestond uit een groot aantal sessies van een speciale werkgroep. Deze bijeenkomsten werden door de partijen intensief voorbereid. Uiteraard wordt de exploitatieopzet – het resultaat van dit proces – beïnvloed door onderdelen die pas in de derde fase werden uitgewerkt. Het bedrijfsplan was daarom pas gereed nadat alle onderdelen aan het eind van fase 3 op elkaar werden afgestemd. Toelichting fase 3: Programma van eisen en bouwkosten Hierna hebben de partijen zelf de ruimtestaten uitgewerkt. Deze zijn onder begeleiding van de adviseurs van BBN verder tot een ruimtelijk programma van eisen uitgewerkt en van een eerste kostenberekening voorzien. Uiteindelijk volgde hieruit een elementenbegroting en een gedetailleerde raming van de totale investeringskosten. Tot slot werden de gebouwgebonden lasten afgezet tegen de uitgaven en inkomsten die in de tweed fase waren berekend. Dit leidde tot bijstellingen en aanscherpingen van zowel bedrijfsplan als het programma van eisen. 2.4
Leeswijzer Er is naar gestreefd om dit bedrijfsplan zo kort mogelijk te houden. Dit betekent dat overlap met de onderliggende onderzoeken zo veel mogelijk is voorkomen. Zij gelden als bijlagen bij dit rapport. Wie meer wil weten over de specifieke marktvragen kan die rapporten tot zich nemen. De exploitatieopzet in hoofdstuk 7 geldt als het hart van dit rapport. Daarin komen alle keuzes en uitgangspunten samen.
Vreeke & Van Dalen, advies & management in Cultuur
Bedrijfsplan Hegius Film & Theater: definitief 15 januari 2010
3
8
Positionering van Hegius in Deventer In dit hoofdstuk wordt beschreven welke positie Hegius in de stad nastreeft. Daarbij wordt eerst ingegaan op de visie op Deventer. Vervolgens wordt gedefinieerd wat Hegius daaraan wil toevoegen. Tot slot wordt aangegeven in welke opzichten Hegius de positie van De Keizer en Bouwkunde wil vasthouden.
3.1
Visie op Deventer als Cultuurstad Volgens Hegius ontwikkelt Deventer zich geleidelijk tot de complete culturele stad voor de wijde omgeving. Deventer mag zich verheugen op een behoorlijk breed aanbod: van amateurkunst tot dat voor professionals en van staande aantrekkelijke organisaties tot een aantal goede festivals van naam. Het profiel van Deventer als boekenstad is goud waard. Hierbij komt dat de culturele organisaties elkaar weten te vinden; ze werken bovendien op een plezierige wijze samen. Dit alles kan niet los worden gezien van het gemeentebeleid; Deventer kent een traditie van besturen die niet alleen kijken naar de intrinsieke betekenis van cultuur, maar ook naar de sociale en economische betekenis ervan. Bovendien wordt steeds vaker de relatie gelegd met de ruimtelijke ontwikkeling van de stad. Er is bereidheid om te investeren in cultuur, ook omdat men weet dat Deventer dit elders terugverdient. Dit blijkt ook uit een hoog subsidieniveau in vergelijking met andere steden, waarvan overigens een relatief groot aandeel wordt besteed aan erfgoed. Niettemin moeten ook negatieve zaken genoemd worden. De marktverkenningen die voor dit plan zijn uitgevoerd leren dat het aanbod van Hegius op het gebied van film en theater nog sterk worden bepaald door het mainstream-aanbod; je zou kunnen zeggen dat Deventer een sterke neiging kent te kiezen voor het vertrouwde, veilige aanbod. Het wat populaire karakter van het aanbod hangt niet alleen samen met het gedrag van het publiek. Het heeft ook zeker te maken met het gekozen aanbod en de intensiteit en verfijning van de marketing. Als we focussen op het meer uitdagende aanbod, dan zien we dat daarbij slechts een handjevol mensen betrokken is en dat de faciliteiten voor dit aanbod sterke beperkingen kennen. Studies in binnen- en buitenland hebben aangetoond dat mensen, vooral mensen met een hogere opleiding, willen wonen in steden met een gevarieerd cultureel
Vreeke & Van Dalen, advies & management in Cultuur
Bedrijfsplan Hegius Film & Theater: definitief 15 januari 2010
9
1
aanbod. Dit geldt met name voor de aanwezigheid van podiumkunsten. Tussen het gevarieerde cultureel aanbod en de aantrekkelijkheid van een stad voor huishoudens bestaat een positief verband. De bevolkingssamenstelling legitimeert een lichte accentverschuiving in de richting van het alternatieve aanbod. Deventer groeit, kent meer tweeverdieners en meer hoger opgeleiden dan voorheen. De bewoners en bezoekers van Deventer zijn een nog meer gedifferentieerd aanbod waard. Daarbij kan nog opgemerkt worden dat de relatief grote groep „babyboomers‟ binnen niet al te lange tijd meer van hun vrije tijd kunnen gaan genieten. Verder kijkend zou geconcludeerd kunnen worden dat de culturele voorhoede in de stad te weinig zichtbaar is. Deventer beschikt over een groot aantal brandhaardjes van culturele vernieuwing, maar deze zijn tamelijk versnipperd en verspreid over de stad. Een nieuwe plek in de stad zou de kleinere spelers bij elkaar kunnen brengen waardoor de impact op het stedelijk leven groter zal zijn. 3.2
Wat Hegius aan Deventer wil toevoegen (missie) Aan deze noties van wat er zo mooi en goed is aan Deventer en in wat er nog beter kan ontleent Hegius zijn missie. Hegius ziet het als zijn opdracht om aan Deventer een nieuwe culturele plek toe te voegen. Het legt daarbij de nadruk op het kwetsbare aanbod van de „moeilijke film‟ en vernieuwend theater. De combinatie van film en theater biedt de mogelijkheid om dwarsverbanden te leggen in de programmering. Dit aanbod wil het door een geraffineerde marketing en in de context van een zeer aantrekkelijke ontmoetingsplek voor een breder publiek ontsluiten. 2 Het begrip placemaking speelt in de ambities van Hegius een belangrijke rol. Hegius wil veel meer zijn dan een culturele voorziening. Hegius moet volgens de initiatiefnemers een inspirerende en aantrekkelijke plek worden die verder strekt dan film, theater en horeca: Hegius wil onderdeel uitmaken van de samenleving en invulling geven aan een plek, een Cultuurplein. Daarmee ontstaat een nieuw en bijzonder stuk publieke ruimte voor de stad. Het merk Hegius geformuleerd Het merk Hegius staat voor: Plek: bruisend, warm, uitnodigend;
Aanbod: uitdagend, eigenwijs, kwaliteit, discussie oproepend, actueel; multidisciplinair, stemmend tot nadenken, soms confronterend. ;
Mentaliteit: betrokken, midden in de stad en in het dagelijks leven;
Publiek: brede groep cultuurliefhebbers;
1
„De kunst van investeren in cultuur‟, SEO Economisch Onderzoek, Amsterdam, 2007. Placemaking is een term die sinds door architecten en planners wordt gebruikt om het proces te beschrijven waarin mensen, door het scheppen van pleinen, pleinen, parken, straten en „waterfronts‟, worden aangemoedigd zich te vestigen in een gebied (of er te blijven). Bron: Wikipedia. 2
Vreeke & Van Dalen, advies & management in Cultuur
Bedrijfsplan Hegius Film & Theater: definitief 15 januari 2010
Eten en architectuur: kwaliteit, smaak, tijdloos, menselijke maat;
Leeftijd: gedeelde geestestoestand;
Perspectief: het volle leven: werken, studie, vrije tijd;
Verantwoordelijk: maatschappelijk verantwoord ondernemen.
10
De relatie met andere culturele spelers Zoals dat nu al geldt voor Filmhuis De Keizer en Theater Bouwkunde zal het aanbod van Hegius het aanbod van andere spelers op het gebied van cultuur en amusement aanvullen. In de marktverkenningen wordt hierop dieper ingegaan. Belangrijk is dat Hegius zich midden in het culturele leven wil vestigen en dat de organisatie ervoor kiest om inhoudelijk intensief samen te werken met andere partijen. Hegius stelt zich open voor partijen die passen bij het profiel van Hegius. Deze partijen zullen ook worden betrokken bij de programmering van Hegius. Op die manier kunnen interessante dwarsverbanden ontstaat. Denk bijvoorbeeld aan stadsbrede festivals. De verkenning bevestigt dat er grote kansen voor een vruchtbare samenwerking met de Deventer Schouwburg in het verschiet liggen. 3.3
Wat Hegius wil vasthouden (en wat niet) Schaalvergroting, professionalisering en inhoudelijke verdieping ten opzichte van de huidige situatie zijn de doelstellingen van Hegius. Dit kan de suggestie wekken dat met Hegius een breuklijn gaat ontstaan ten opzichte van de huidige situatie. Niets is minder waar. De huidige instellingen hebben een sterke strategische positie in de stad die Hegius wil behouden. In onderstaande tabel staan de belangrijkste punten die Hegius wil vasthouden. Er is uiteraard ook een aantal zwakke punten waarmee definitief moet worden afgerekend. Ook die staan in de onderstaande tabel. Sterke strategische punten: Beide instellingen staan bekend om hun persoonlijke klantbenadering Er is sprake van een sterke publieksbinding (herhalingsbezoek) De instellingen staan bekend om hun goede sfeer Het aanbod wordt door de vaste gebruikers als goed en divers ervaren Beide instellingen hebben een stevig draagvlak in de stad Er werken goede vrijwilligers en er is onder hen weinig verloop De betrokkenheid van medewerkers is groot Beide instellingen hanteren betaalbare prijzen Zwakke strategische punten Beide instellingen hebben nu een te eenzijdig publiek De instellingen zijn slecht toegankelijk (respectievelijk kelder en zolder) Entree en uitstraling en zichtbaarheid laten te wensen over Er is te weinig tijd voor innovatie (in het programma en in de marketing)
Vreeke & Van Dalen, advies & management in Cultuur
Bedrijfsplan Hegius Film & Theater: definitief 15 januari 2010
11
Theater Bouwkunde en filmhuis De Keizer kunnen elkaars strategische positie versterken. Filmhuis De Keizer is een iets grotere organisatie en is als gevolg daarvan beter gestructureerd. Film biedt bovendien een steviger financiële basis. Theater Bouwkunde brengt met de theatervoorstellingen veel cultureel interessante levendigheid in huis. Anders dan bij film bestaat bij het theater een sterke horecatraditie die zorgt voor meer sfeer en hogere inkomsten. Theater brengt als „hogere kunst‟ met een subsidietraditie ook een zekere standing in. Dit terwijl film sterker in de mainstream is geworteld en dus gemakkelijker in staat is een breder publiek op de been te brengen. Samen zijn de partijen in staat hun positie in Hegius te versterken door de kruisbestuiving tussen film en theater en door de mogelijkheden om ook andere activiteiten te (laten) organiseren, zoals debatten en festivals.
Vreeke & Van Dalen, advies & management in Cultuur
Bedrijfsplan Hegius Film & Theater: definitief 15 januari 2010
4
12
Het publiek: doelgroepen en marketing In dit hoofdstuk wordt beschreven welke doelgroepen Hegius wil gaan bedienen. Ook komt het antwoord van Hegius op een aantal belangrijke consumententrends aan de orde. Verder wordt een indruk gegeven van de marketingaanpak die in een later stadium zal worden uitgewerkt in een apart plan.
4.1
Hoofddoelgroepen Niet alle diehard theaterliefhebbers zijn diehard filmliefhebber en dat geldt zeker ook niet andersom. Niettemin bleek uit de werksessies dat de doelgroepen van beide instellingen sterke overeenkomsten vertonen. Filmhuis De Keizer en Theater Bouwkunde liggen qua beoogde publiekssamenstelling niet heel ver uit elkaar. We geven voor dit bedrijfsplan eerst een kwalitatieve schets van de vier hoofddoelgroepen voor Hegius. Deze schets is gebaseerd op de kennis en ervaring van beide fusiepartners. Hoofddoelgroep 1 Deze belangrijkste groep van gebruikers van Hegius is de leeftijdsgroep van 50plussers. Vrouwen voeren in deze groep de boventoon. Zij komen graag in groepjes. Ook maken veel stellen onderdeel uit van deze groep. De mensen in deze doelgroep zijn over het algemeen hoger opgeleid en meer dan gemiddeld cultureel geïnteresseerd. Ze verdienen een modaal of bovenmodaal inkomen en wonen in de binnenstad, de schil van Deventer of in de omliggende dorpen. Deze groep beschikt over redelijk wat vrije tijd. Deze groep is voor 99 procent autochtoon. Hoofddoelgroep 2 De op een na belangrijkste groep van gebruikers zijn mensen tussen de 30 en 50 jaar. Ook in deze groep is het aandeel vrouwen iets hoger, maar het verschil tussen mannen en vrouwen is minder opvallend dan in de eerste groep. In vergelijking met die groep komen leden uit deze groep ook vaker individueel. Mensen uit deze groep verdienen een modaal of bovenmodaal inkomen en wonen in de binnenstad, de schil van Deventer of in de omliggende dorpen. Deze groep beschikt over iets minder vrije tijd. Het is ook de groep die vaak nog relatief jonge kinderen heeft. Deze groep bestaat ook voor het grootste deel uit autochtonen, maar in iets mindere mate. Dit hangt ook samen met specifiek geprogrammeerd aanbod.
Vreeke & Van Dalen, advies & management in Cultuur
Bedrijfsplan Hegius Film & Theater: definitief 15 januari 2010
13
Hoofddoelgroep 3 De derde hoofddoelgroep bestaat uit kinderen in de leeftijd tot en met 8 jaar. Deze kinderen gaan met hun ouders of met hun opa en oma naar specifieke kindervoorstellingen. Dit is een publiek van kinderen met ouders of grootouders die kiezen voor leuk en „verantwoord‟ aanbod. Hoofddoelgroep 4 Jongeren vormen de laatste hoofddoelgroep. Deze groep wordt vooral bereikt via het reguliere onderwijs. De ervaring leert dat jongeren minder geïnteresseerd zijn in het aanbod dat Hegius voorstaat. Het is echter zaak om deze groep wel kennis te laten maken met het aanbod, zodat ze Hegius ook weten te vinden als ze wat ouder zijn. Andere doelgroepen De indeling die hierboven is gehanteerd is een zeer ruwe indeling. Met name de eerste twee groepen vormen de hoofdmoot van het publiek dat Filmhuis De Keizer en Theater Bouwkunde nu al in huis halen. Het is van het grootste belang om het bestaande publiek „mee te nemen‟ naar de nieuwe locatie. In de beide categorieën mogen we in de komende jaren ook de grootste groei verwachten, zoals blijkt uit de marktverkenningen. Met name de categorie 50+ (hoofddoelgroep 1) is in marketingtermen een easy win. Veel aandacht zal moeten uitgaan naar de tweede groep. Hegius wil ook de mensen uit deze groep met kinderen veroveren, door de introductie van de Zondag Familiedag. Daarmee is niet gezegd dat Hegius zich tot deze doelgroepen zal beperken. Met name via de horeca wil Hegius zich profileren als een plek voor een breder publiek. Ook voor mensen die minder of niet van het culturele aanbod gebruik willen maken positioneert Hegius zich als plek voor sociale contacten en ontmoetingen. Specifiek aanbod (cabaret) kan juist wel een middel zijn om geleidelijk een meer gedifferentieerd publiek op te bouwen. Ook bestaat de mogelijkheid om andere doelgroepen die passen binnen het Hegius-profiel zelf hun avonden te laten organiseren. 4.2
Veranderingen in publiek en publieksgedrag Hieronder worden de belangrijkste veranderingen weergegeven in het publiek en in het gedrag van het publiek, gebaseerd op waarnemingen van de medewerkers van Filmhuis De Keizer en Theater Bouwkunde, en gevolgd door het antwoord daarop van Hegius. Het publiek wordt ouder Hegius ontvangt het ouder wordende publiek met open armen. Dit is een zeer belangrijke doelgroep voor Hegius; zij is nu ook al voor het grootste aantal bezoeken verantwoordelijk.
Vreeke & Van Dalen, advies & management in Cultuur
Bedrijfsplan Hegius Film & Theater: definitief 15 januari 2010
14
Oudere kinderen komen niet naar kindervoorstellingen Het is een feit dat kinderen ouder dan 10 jaar zich niet meer willen associëren met een kindervoorstelling. Hegius accepteert dit; het zal zich sterker richten op het aanbod via scholen. Publiek kiest vaker voor gemakkelijk Dit is een ontwikkeling waar Hegius juist niet in meegaat. Hegius biedt „gemakkelijke‟ voorstellingen, maar ook een groot aandeel van meer „moeilijke films‟ en vernieuwende voorstellingen. Hegius gaat een sterk geprofessionaliseerde marketing inzetten om een breder publiek te bereiken voor een spannender aanbod. Verdieping en verbreding gaan bij Hegius hand in hand. Publiek heeft meer behoefte aan arrangementen (met avondmaaltijden) De behoefte voor mensen om een voorstelling te zien als een onderdeel van een compleet avondje uit is bij Hegius in goede handen. De organisatie ziet het als topprioriteit om op deze trend in te spelen. Publiek is sterker gesegmenteerd De drie hoofddoelgroepen die we in de vorige paragraaf definieerden vallen in vele subgroepen uiteen. Om echt effectief te kunnen opereren zal Hegius haar klanten veel preciezer moeten benaderen. De organisatie heeft een goede database, website en een geraffineerder marketingapparaat nodig om op deze ontwikkeling in te kunnen spelen. Ouder publiek wil reserveren, jonger juist niet Hegius gaat hierin mee, maar houdt ruimte voor last minutes. Dat is juist een middel om een relatie op te bouwen met de jongere generatie die vaak pas op het laatste moment wil beslissen over een voorstelling. Publiek wil comfort en hoogwaardige dienstverlening Comfort en een hoogwaardige dienstverlening is voor een goed functioneren van alle bedrijfsonderdelen van Hegius een absolute voorwaarde. Dit vertaalt zich in het gebouw, het horeca-aanbod en in de website. Kwaliteit van de dienstverlening is een topprioriteit voor Hegius. 4.3
Marketing Hierboven is reeds aangegeven dat Hegius een geavanceerd marketingbeleid zal moeten voeren. Belangrijk is daarbij dat de klanteninformatie (1) wordt verzameld, (2) wordt geanalyseerd, en (3) dat de kennis die daaruit voorkomt wordt vertaald naar de organisatie. Het is belangrijk dat de verschillende klanten op hun eigen manier worden aangesproken.
Vreeke & Van Dalen, advies & management in Cultuur
Bedrijfsplan Hegius Film & Theater: definitief 15 januari 2010
15
Daarbij moet rekening worden gehouden dat per doelgroep verschillende middelen moeten worden ingezet. Voor de oudere doelgroep blijft schriftelijk materiaal met foutloze, keurige teksten van groot belang. Voor jongere doelgroepen zal de nadruk meer liggen op de website en op verschillende sociale media. In de tabel hieronder staat een selectie van marketinginstrumenten die Hegius zal gaan inzetten. Marketinginstrumenten Website met klantprofielen, gekoppeld aan de database en de verkoop Toepassingen sociale media, zoals facebook en hyves Een klantenpas die is gekoppeld aan profielen op de website en aan de database Het informele netwerk van de programmeurs van Hegius Gesprekken in foyer en in het café Uitgebreid publieksonderzoek, ook onder niet-gebruikers Groepsmarketing Groepsmarketing is ook een belangrijk instrument. Hegius wil culturele partners in de stad betrekken bij het programma. Via hen wil Hegius niet alleen contacten leggen met zijn beoogde doelgroepen; Hegius wil deze spelers bij gelegenheid ook aanspreken als adviseurs en mogelijk zelfs als coprogrammeurs van het culturele programma. Belangrijke beoogde partners (geen volledig overzicht) Directeuren Overleg Cultuur De Openbare Bibliotheek en de leesclubs Alliance Française en de Spaanse club Deventer Gilde Rondeel Broeikas Saxion, Studium Generale Deventer Kring van Werkgevers Rotary en Lions, Zonta Nieuw Deventer circuit Volksuniversiteit Deventer Schouwburg, Productiehuis Oost-Nederland en andere culturele instellingen Etty Hillesum Centrum Communicatieplan aanloopperiode Al in de aanloopperiode naar het nieuw te bouwen Hegius is het van belang om een actieve marketing te voeren. Al in een vroeg stadium moet het merk Hegius
Vreeke & Van Dalen, advies & management in Cultuur
Bedrijfsplan Hegius Film & Theater: definitief 15 januari 2010
16
worden „geladen‟. Het is ook nodig om mensen alvast vertrouwd te maken met de huisstijl van Hegius. Het is nodig om mensen nieuwsgierig te maken en om betrokkenheid en draagvlak te creëren. Voor de organisaties zelf geldt dat de integratie van hun verschillende bedrijfsculturen een belangrijke doelstelling is. Al deze doelstellingen zullen terugkomen in een specifiek communicatieplan voor de aanloopperiode. Dit plan zal zich richten op omwonenden, bestaande en potentiële bezoekers, leveranciers, bestuurders en op het personeel en de vrijwilligers. In de aanloopperiode zullen verschillende activiteiten worden georganiseerd, zoals: Films, blogs en informatie op de websites
Interactief gebouwbezoek op de website
Programma voor medewerkers
Algemene publiekscampagne in de media en op straat (borden?)
Ontmoetingen op de bouwplaats
Openingsfeesten voor verschillende doelgroepen (bestuurders, zakelijke relaties, vrijwilligers, frequente bezoekers etc.)
Vreeke & Van Dalen, advies & management in Cultuur
Bedrijfsplan Hegius Film & Theater: definitief 15 januari 2010
5
17
Aanbod en afname In dit hoofdstuk wordt beschreven welk aanbod Hegius Film & Theater zal gaan brengen. Ook wordt aangegeven op welke afname wordt gerekend. Het gaat daarbij niet alleen om het culturele aanbod van film en theater, maar ook om het horeca-aanbod. Deze zaken vloeien voort uit de drie marktverkenningen.
5.1
Film: aanbod en afname In de filmprogrammering van Hegius staat de gespecialiseerde film centraal. Dit specifieke deel van het aanbod wordt in Deventer op dit moment ook alleen door Filmhuis De Keizer verzorgd. Deze programmering zal in Hegius worden voortgezet, maar de capaciteitsgroei zorgt ervoor dat er meer speelruimte ontstaat ten opzichte van de huidige situatie. De marktverkenning Film toont aan dat Filmhuis De Keizer beschikt over een accommodatie die relatief weinig ruimte heeft voor bijzonder filmaanbod. In Hegius zal sprake zijn van voldoende schermen: vijf filmzalen, een met 140 stoelen, een zaal met 75 stoelen en drie zalen met 50 stoelen. Deze capaciteitssprong maakt het mogelijk om een breder en tegelijk ook meer verdiepend aanbod te bieden. Het is de bedoeling in totaal 4.683 filmvoorstellingen aan te gaan bieden (zie tabel hieronder). zalen
aantal dagen maximaal
aantal film
beschikbaar
aantal
voorstellingen voorstellingen matiness
aantal film
matinees
stoelen
per dag
per jaar
per jaar
aantal film per week
aantal film totaal per jaar
Filmzaal nr 1
365
140
2,5
913
2
104
1.017
Filmzaal nr 2
365
75
2,5
913
2
104
1.017
Filmzaal nr 3
365
50
2,5
913
2
104
1.017
Filmzaal nr 4
365
50
2,5
913
2
104
1.017
Filmzaal nr 5
365
35
2,5
913
2
104
1.017
Theaterzaal
365
220
0,3
120
Totaal
4.683
520
120 5.203
Figuur 1: Aantal film- en theatervoorstellingen per zaal naar dag, week en jaar
De marktverkenning leert dat voor een gemeente als Deventer een publiekspotentieel voor gespecialiseerd filmaanbod geldt van 75.000 tot 100.000 bezoeken per jaar. Het onderzoek geeft aan dat deze aantallen gerealiseerd kunnen worden door een breed aanbod van bijzonder bioscoop- en filmhuisaanbod (arthousefilms) en gespecialiseerd filmhuisaanbod (cinematheek, specials,
Vreeke & Van Dalen, advies & management in Cultuur
Bedrijfsplan Hegius Film & Theater: definitief 15 januari 2010
18
3
festivals, cursussen, filmeducatie, lezingen en beeldcultuur) . Voor dit bedrijfsplan is een voorbeeldprogrammering opgesteld voor een reguliere week op basis van het aanbod in week 42 van het jaar 2009. Zie de onderstaande tabellen.
zaal 1 (150 stoelen)
zaal 2 (75 stoelen)
donderda g 15/10 17.30 20.00
BRIGHT STAR (wk 1/1) BRIGHT STAR (wk 1/1)
18.00 20.30
DE HELAASHEID DER DINGEN (wk 2/2) DE HELAASHEID DER DINGEN (wk 2/2)
vri jda g 16/10
15.30 17.30 20.00 22.00
DEPARTURES (repri s e) BRIGHT STAR (wk 1/1) BRIGHT STAR (wk 1/1) BRIGHT STAR (wk 1/1)
16.00 18.00 20.30 22.30
SKIN (wk 5/1) SKIN (wk 5/1) DE HELAASHEID DER DINGEN (wk 2/2) DE HELAASHEID DER DINGEN (wk 2/2)
za terda g 17/10
(13.30) 15.30 17.30 20.00 22.00
IT'S NOT ME… (CT J 11+) DEPARTURES (repri s e) BRIGHT STAR (wk 1/1) BRIGHT STAR (wk 1/1) BRIGHT STAR (wk 1/1)
(14.00) 16.00 18.00 20.30 22.30
DE INDIAAN (wk 10/2 J 7+) DE INDIAAN (wk 10/2 J 7+) SKIN (wk 5/1) DE HELAASHEID DER DINGEN (wk 2/2) DE HELAASHEID DER DINGEN (wk 2/2)
zonda g 18/10
13.30 15.30 17.30 20.00
PANIEK IN HET DORP (CT J 6+) DEPARTURES (repri s e) BRIGHT STAR (wk 1/1) BRIGHT STAR (wk 1/1)
14.00 16.00 18.00 20.30
DE INDIAAN (wk 10/2 J 7+) DE INDIAAN (wk 10/2 J 7+) SKIN (wk 5/1) DE HELAASHEID DER DINGEN (wk 2/2)
ma a nda g 19/10
(14.30) 17.30 20.00
KARLA'S WERELD (CT J 8+) BRIGHT STAR (wk 1/1) BRIGHT STAR (wk 1/1)
(14.00) DE INDIAAN (wk 10/2 J 7+) 18.00 SKIN (wk 5/1) 20.30 DE HELAASHEID DER DINGEN (wk 2/2)
di ns da g 20/10
(14.30) 17.30 20.00 22.00
DE KLEINE NICOLAAS (CT J 8+) BRIGHT STAR (wk 1/1) BRIGHT STAR (wk 1/1) SNEAK PREVIEW
(14.00) 18.00 20.30 22.15
woens da g 21/10 14.30 17.30 20.00
PLUK DE KLEINE BEVER (CT J 7+) 14.00 BRIGHT STAR (wk 1/1) 18.00 BRIGHT STAR (wk 1/1) 20.30
DE INDIAAN (wk 10/2 J 7+) DE HELAASHEID DER DINGEN (wk 2/2) DE HELAASHEID DER DINGEN (wk 2/2) SKIN (wk 5/1) DE INDIAAN (wk 10/2 J 7+) DE HELAASHEID DER DINGEN (wk 2/2) DE HELAASHEID DER DINGEN (wk 2/2)
legenda: * (wk 1/1) 1e week s l a a t op weken l a ndel i jke rel ea s e 2e week s l a a t op Deventer rel ea s e, i ndi en LW: l a a ts te week, J = jeugdfi l m 4+ = l eeftijds a a ndui di ng * a a nva ngs tijd tus s en ha a kjes betekent a l l één i n va ka nties * (CT) Ci nema theek: s peci a l e voors tel l i ngen bv fes tiva l s , retros pectieven, kl a s s i ekers
Figuur 2: Voorbeeldprogrammering zaal 1 en zaal 2 in week 42
3
GBCCC: Marktverkenning Hegius Film 2009
Vreeke & Van Dalen, advies & management in Cultuur
Bedrijfsplan Hegius Film & Theater: definitief 15 januari 2010
19
zaal 3 (50 stoelen) donderda g 15/10 17.15 19.45
LOS ABRAZOS ROTOS (wk 8/8 LW) MILLENNIUM: MANNEN DIE VROUWEN HATEN (wk 11/11)
vri jda g 16/10
17.15 19.45
LOS ABRAZOS ROTOS (wk 8/8 LW) MILLENNIUM: MANNEN DIE VROUWEN HATEN (wk 11/11) geen l a te a vond i vm l engte Mi l l enni um
za terda g 17/10
(14.15) 17.15 19.45
NIEUWE AVONTUREN VAN HET MOLLETJE (wk 1/1 J 3+) LOS ABRAZOS ROTOS (wk 8/8 LW) MILLENNIUM: MANNEN DIE VROUWEN HATEN (wk 11/11) geen l a te a vond i vm l engte Mi l l enni um
zonda g 18/10
14.15 17.15 19.45
NIEUWE AVONTUREN VAN HET MOLLETJE (wk 1/1 J 3+) LOS ABRAZOS ROTOS (wk 8/8 LW) MILLENNIUM: MANNEN DIE VROUWEN HATEN (wk 11/11)
ma a nda g 19/10
(14.15) 17.15 19.45
NIEUWE AVONTUREN VAN HET MOLLETJE (wk 1/1 J 3+) LOS ABRAZOS ROTOS (wk 8/8 LW) MILLENNIUM: MANNEN DIE VROUWEN HATEN (wk 11/11)
di ns da g 20/10
(14.15) 17.15 19.45
NIEUWE AVONTUREN VAN HET MOLLETJE (wk 1/1 J 3+) LOS ABRAZOS ROTOS (wk 8/8 LW) MILLENNIUM: MANNEN DIE VROUWEN HATEN (wk 11/11) geen l a te a vond i vm l engte Mi l l enni um
woens da g 21/10 14.15 17.15 19.45
NIEUWE AVONTUREN VAN HET MOLLETJE (wk 1/1 J 3+) LOS ABRAZOS ROTOS (wk 8/8 LW) MILLENNIUM: MANNEN DIE VROUWEN HATEN (wk 11/11)
Figuur 3: Voorbeeldprogrammering zaal 3 in week 42 zaal 4 (50 stoelen, tevens Debat)
zaal 5 (45 stoelen)
20.15
DEBAT ISM STUDIUM GENERALE
17.00 19.30
LOOKING FOR ERIC (wk 5/5) WENDY AND LUCY (wk 11/1 LW)
17.45 20.15
TROUBLED WATER (wk 6/2) Ca s s a vetes -retro: FACES (CT)
17.00 19.30 21.30
LOOKING FOR ERIC (wk 5/5) WENDY AND LUCY (wk 11/1 LW) LOOKING FOR ERIC (wk 5/5)
za terda g 17/10
17.45 20.15
TROUBLED WATER (wk 6/2) Ca s s a vetes -retro: FACES (CT)
17.00 19.30 21.30
LOOKING FOR ERIC (wk 5/5) WENDY AND LUCY (wk 11/1 LW) LOOKING FOR ERIC (wk 5/5)
zonda g 18/10
17.45 20.15
TROUBLED WATER (wk 6/2) Ca s s a vetes -retro: FACES (CT)
17.00 19.30
LOOKING FOR ERIC (wk 5/5) WENDY AND LUCY (wk 11/1 LW)
17.45 20.15
TROUBLED WATER (wk 6/2) Ca s s a vetes -retro: FACES (CT)
17.00 19.30
LOOKING FOR ERIC (wk 5/5) WENDY AND LUCY (wk 11/1 LW)
14.45
BRIGHT STAR (wk 1/1)
20.15
DEBAT TRANSITION TOWNS
15.00 17.00 19.30 21.30
WENDY AND LUCY (wk 11/1 LW) LOOKING FOR ERIC (wk 5/5) WENDY AND LUCY (wk 11/1 LW) LOOKING FOR ERIC (wk 5/5)
15.00 17.00 19.30
LOOKING FOR ERIC (wk 5/5) WENDY AND LUCY (wk 11/1 LW)
donderda g 15/10 vri jda g 16/10
ma a nda g 19/10
di ns da g 20/10
woens da g 21/10 14.45 17.45 20.15
DE HELAASHEID DER DINGEN (wk 2/2) TROUBLED WATER (wk 6/2) Ca s s a vetes -retro: FACES (CT)
Figuur 4: Voorbeeldprogrammering zaal 4 en 5 in week 42
Vreeke & Van Dalen, advies & management in Cultuur
Bedrijfsplan Hegius Film & Theater: definitief 15 januari 2010
5.2
20
Theater: aanbod en afname De programma-ambities ten aanzien van theater zijn uitgewerkt in een separaat programmaplan dat in samenwerking met de Deventer Schouwburg tot stand is gekomen. In dat plan staat het als volgt omschreven. „Hegius zal in grote lijnen hetzelfde theateraanbod bieden als nu in de Bouwkunde staat. Wel zal het accent verschuiven naar wat meer (modern) toneel. Daarnaast is er net als nu regelmatig muziek, cabaret en literatuur. Het programmaprofiel van Hegius is te kenschetsen als een programmering die het accent op 'ontwikkeling en vernieuwing' legt.‟ Zoals het marktonderzoek leert, moet de grotere zaal de ruimte bieden om een verschuiving aan te brengen. In theater Bouwkunde is het aanbod van toneel tamelijk laag als gevolg van de beperkte afmeting van de zaal. Veel aangeboden toneelvoorstellingen zijn te groot voor deze zaal. Het gat dat daarmee valt wordt opgevuld met onder meer cabaret en aanbod dat minder ruimte en technische mogelijkheden nodig heeft. De Theaterzaal in Hegius heeft ruimte voor 200 in plaats van de huidige 125 stoelen. Samen met een betere theatertechniek wordt het mogelijk om een breder aanbod te brengen. In het programmaplan wordt dan ook gesproken over „nieuwe activiteiten, zoals het aanbieden van dansvoorstellingen in speciale dansweekenden.‟ In de onderstaande taartdiagram wordt het programmaprofiel voor de Theaterzaal in Hegius in verhoudingen weergeven.
Relatie met uitkomsten marktverkenning Het marktonderzoek stelt – anders dan de voornemens tot op heden zijn – dat Hegius een groter aantal theatervoorstellingen zou moeten programmeren dan 120. Deze uitspraak is gebaseerd op onderzoek naar de situatie in vergelijkbare steden. In dit bedrijfsplan is aan dit signaal slechts in beperkte mate gehoor gegeven. Er zijn drie redenen voor. Ten eerste geldt dat Deventer geen zware
Vreeke & Van Dalen, advies & management in Cultuur
Bedrijfsplan Hegius Film & Theater: definitief 15 januari 2010
21
theatertraditie kent, zoals ook in het marktonderzoek is opgemerkt. Als tweede argument geldt dat elke extra theatervoorstelling een verhoging van de uitgaven tot gevolg heeft en een zeer beperkte verhoging van de inkomsten. Tot slot is meegewogen dat de Deventer Schouwburg ook stevige ambities heeft. Het aantal voorstellingen in de theaterzaal waarvan in de berekeningen is uitgegaan is vastgesteld op 130. Als daar ruimte voor blijkt te ontstaan in de markt en in de exploitatie, kan dit aantal geleidelijk naar boven worden bijgesteld. Eenzelfde soort strategie geldt voor de theaterprogrammering. De marktverkenning wijst op het belang om een helder onderscheid aan te brengen tussen de programmering van de Schouwburg en die van Hegius. Dit bedrijfsplan is geënt op de gedachte dat de uitgangspunten uit de overeenkomst bij aanvang helder genoeg zijn. Vooral voor het toneelaanbod, waar de spanning het grootst zou kunnen zijn, is een onbetwistbaar uitgangspunt vastgelegd. De Schouwburg tekent voor de producties van gezelschappen uit de Basisinfrastructuur en de zogenaamde vrije producties en Hegius staat voor het aanbod dat buiten de mainstream valt. Het betreft in ieder geval het aanbod van gezelschappen die door het Nederlands Fonds voor Podiumkunsten+ (NFPK+) worden gefinancierd. Afname Volgens het marktonderzoek is het marktpotentieel voor theater gunstig voor het specifieke aanbod dat Hegius wil brengen. In de berekeningen voor dit bedrijfsplan is niettemin een behoudende koers gevaren. Het gaat uit van 19.500 bezoeken op jaarbasis. Als reden voor deze keuze geldt dat de overgang van het vaste publiek naar een nieuwe zaal al een behoorlijke inzet van de organisatie zal vergen. 5.3
Educatieve activiteiten Het educatieaanbod is verwerkt in het bovenstaande aanbod van film en theater. Niettemin is het educatieve aanbod voor Hegius ook een doel op zich. Hegius wil vanaf het eerste jaar veel educatieve activiteiten realiseren. Die zullen een onderdeel vormen van het nog op te stellen marketingplan. In onderstaande figuren worden de belangrijkste doelgroepen, doelen en mogelijke activiteiten geschetst. volwassenen
basisschool
voortgezet onderwijs
HBO
* verdieping culturele
* kennismaken
* kennismaken
* kennismaken
ervaring * klantenbinding
met film en
met film en
met film en
theater
theater
theater
* verkoop stimuleren
* mediawijsheid
* mediawijsheid
* mediawijsheid
bijbrengen
bijbrengen
bijbrengen
* plezier in film
* plezier in film
* plezier in film
en theater
en theater
en theater
ontdekken
ontdekken
ontdekken
Figuur 5: doelgroepen en doelen voor educatieve activiteiten van Hegius
Vreeke & Van Dalen, advies & management in Cultuur
Bedrijfsplan Hegius Film & Theater: definitief 15 januari 2010
22
volwassenen
basisschool
voortgezet
HBO
* inleiding
* klassikaal
* klassikaal
* klassikaal
* ontmoeting
bezoek met
bezoek met
bezoek met
met de maker(s) * nagesprekken
voorbereiden
voorbereiden
voorbereidend
d programma
d programma
programma
(leskisten
(leskisten
(leskisten etc.)
* filmcursussen
etc.) * Specifiek
etc.) * Specifiek
* Activiteiten
*
aanbod van
aanbod van
voor
theatercursusse n * programma
HAF, IDFA,
HAF, IDFA,
studenten in
IFFR, Cinekid
IFFR,
samenwerking
(in
Cinekid,
met Saxion
samenwerking
Moviezone
(heldenavond)
onderwijs gekoppeld aan bestaand aanbod
specifiek ontwikkel d aanbod
met andere
, IDM
instellingen) Figuur 6: Voorbeelden van educatieve activiteiten
5.4
Horeca De horeca gaat als entree en als visitekaartje voor het gebouw fungeren. Via de horecaruimte loopt het publiek van en naar de film- en theaterzalen. Voor het functioneren van Hegius is een comfortabel verblijf voor publiek en gasten van levensbelang. Dit komt niet alleen tot uitdrukking in de fysieke kwaliteiten van het gebouw en de inrichting, maar (vooral) ook in de kwaliteit van de horeca. In het separaat uitgevoerde onderzoek naar de horeca worden naast de theater- en filmhuisfunctie een drietal horecafuncties onderscheiden: een café, een restaurant en een foyer. De foyer is primair bedoeld voor de bezoekers van activiteiten. Het café en het restaurant zijn voor bezoekers en voor niet-bezoekers. Het restaurant krijgt circa 70 zitplaatsen; het cafédeel krijgt een capaciteit voor 100 personen (staand). Voor een meer getailleerde beschrijving van het horeca-aanbod wordt verwezen naar het onderzoek naar de bedrijfseconomische haalbaarheid van de horeca dat integraal als uitgangspunt is genomen voor de exploitatie die in dit bedrijfsplan is uitgewerkt.
Vreeke & Van Dalen, advies & management in Cultuur
Bedrijfsplan Hegius Film & Theater: definitief 15 januari 2010
6
23
Personeel en organisatie van Hegius In dit hoofdstuk wordt de organisatieopbouw van Hegius uiteengezet. De governance-tructuur en het organigram zijn daarbij de belangrijkste bouwstenen. Ook in dit hoofdstuk gaat het om de belangrijkste kenmerken van de organisatie. Onderwerpen als het functieboek en het arbeidsvoorwaardenbeleid moeten in een later stadium worden uitgewerkt.
6.1
Governance De rechtspersoon van Hegius is die van een zelfstandige stichting met een bestuur van vijf personen. Dit bestuur bestaat idealiter uit een voorzitter met een sterke positie in de Deventer gemeenschap en politiek. Hij/zij is bij voorkeur een toonaangevend persoon met sterke communicatieve vaardigheden en goed strategisch inzicht. Ook de overige vier leden zullen niet alleen de cultuur een warm hart toedragen, maar ook over de benodigde competenties beschikken. Hierbij kan gedacht worden aan een jurist, een goed financieel onderlegd persoon, een communicatiedeskundige en een meer inhoudelijk persoon. Bij de samenstelling van het bestuur zal met de keuze van de voorzitter begonnen worden; hij/zij moet samen met de directeur de overige leden zoeken, om niet alleen de goede competenties maar ook de juiste chemie te bewerkstelligen. Voor het formele samenwerkingsprotocol tussen bestuur en directie verwijzen we 4
naar de Code Cultural Governance en de daarin voorgestelde onderlinge afspraken. De horeca zal in een aparte rechtspersoon ondergebracht worden. Deze rechtspersoon zal zowel de verblijfs- als de pauzehoreca exploiteren. Waar eerst gedacht werd aan een aparte BV, moet ook zeker de mogelijkheid van een aparte stichting worden onderzocht. De belangrijkste reden hiervoor ligt in het feit dat in de pauzehoreca uitsluitend vrijwilligers werken. 6.2
Organisatiestructuur De organisatiestructuur zoals hieronder getekend gaat uit van twee hoofdafdelingen: de afdeling Programmering & Marketing en de afdeling Operations & Verhuur. In de laatste afdeling is de gehele horecafunctie opgenomen; ook als deze in een aparte rechtspersoon zou zijn ondergebracht.
4
www.culturalgovernance.nl/
Vreeke & Van Dalen, advies & management in Cultuur
Bedrijfsplan Hegius Film & Theater: definitief 15 januari 2010
24
Naast de twee hoofdafdelingen zijn er nog een vijftal stafafdelingen: educatie, administratie, office management/secretariaat, vrijwilligerscoördinatie en publiciteit algemeen.
Bestuur
Directie
Administratie
Educatie
Publiciteit algemeen
Programmering en Marketing
Secretariaat Vrijwilligerscoörd.
Operations & verhuur
Film
Horeca
Operateurs Theater/Dans
Theatertechniek
Kassa
Gebouwbeheer en Schoonmaak
Directie De directeur vormt met de hoofden Programmering & Marketing en Operations & Verhuur een managementteam. In die driehoek moeten alle noodzakelijke competenties voor de leiding van Hegius samenkomen. De directeur moet een algemeen manager zijn met een relevant netwerk in de gemeente Deventer, maar ook in de sector in het land. Is de directeur een sterke manager, bedrijfskundig goed geëquipeerd, dan ligt het voor de hand om sterke programmeurs aan te trekken. Heeft de directeur relatief meer inhoudelijke kwaliteiten, dan is het van belang om een sterke manager op de afdeling operations en verhuur aan te stellen.
Vreeke & Van Dalen, advies & management in Cultuur
Bedrijfsplan Hegius Film & Theater: definitief 15 januari 2010
25
De Stafafdelingen Educatie Eigenlijk kan hier niet van een afdeling worden gesproken, omdat in de begroting slechts rekening wordt gehouden met een parttime medewerker educatie; 0,7 fte. Deze functie kan uitgebreid worden met stagiairs en vrijwilligers. Administratie Op deze afdeling werken twee fulltime medewerkers; een voor de financiële administratie en een voor planning en control. Deze afdeling behartigt ook de volledige personeelsadministratie. De afdeling lijkt met twee fulltime medewerkers zwaar bezet, maar dat is niet het geval. Vooral de filmvertoningen brengen een veelvoud aan administratieve handelingen met zich mee om wekelijks de filmdistributeurs op de hoogte te stellen van de exacte bezoekersaantallen, op basis waarvan de huurkosten van de films worden bepaald. Officemanagement/secretariaat Ook op deze functie is een fulltime medewerker bedacht. Eventueel kunnen de 36 uur over twee medewerkers worden verdeeld. Deze medewerker(s) ondersteunt de directeur en het MT bij secretariële werkzaamheden. De receptiefunctie wordt zo veel mogelijk door de kassamedewerkers vervuld. Vrijwilligerscoördinatie Er wordt in de nieuwe organisatie geen rekening gehouden met een P&Omedewerker. Het principe is integraal management. Het personeelsbeleid wordt door de verantwoordelijke managers vormgegeven en uitgevoerd. De personeelsadministratie wordt de afdeling Administratie uitgevoerd. Afhankelijk van de uiteindelijke personele bezetting wordt de verantwoordelijkheid voor ARBOzaken belegd. Doorgaans is dit in de afdeling Operations. Ook Hegius gaat met een groot aantal vrijwilligers werken. Hiervoor is het noodzakelijk om een coördinator aan stellen. Deze functionaris (0,6) is verantwoordelijk voor het vrijwilligersbeleid, werft en selecteert de vrijwilligers, is verantwoordelijk voor hun opleiding, maakt de roosters en is het algemene aanspreekpunt voor de vrijwilligers. Publiciteit algemeen Naast de gerichte publiciteit voor specifieke programma-onderdelen zijn ook veel publiciteitsactiviteiten te bestempelen als „algemeen‟. Hiermee wordt gedoeld op zaken als de maandelijkse programmabrochure, de website, algemene programma-mailingen en dergelijke. Een belangrijk deel van deze werkzaamheden bestaat uit het wekelijks verzamelen van alle programmagegevens. Bij filmprogrammering veranderen die iedere week. Vandaar ook dat naast de publiciteitsmedewerker (0,8 fte), die onder andere de website beheert, ook een medewerkersplanning en informatie (0,3 fte) is bedacht. Deze beheert het planningssysteem. Op deze afdeling kan een stagiair ondersteuning bieden. Voor werkzaamheden als
Vreeke & Van Dalen, advies & management in Cultuur
Bedrijfsplan Hegius Film & Theater: definitief 15 januari 2010
26
het verspreiden van drukwerk en dergelijke kunnen vrijwilligers ingeschakeld worden. Afdeling Programma en marketing Op de afdeling Programmering werken een programmeur film (1 fte) en een programmeur theater (0,6 fte). Beiden hebben een assistent (0,3 fte). De programmeurs bepalen de programmering en de volledige marketing voor het betreffende programma. Zij zijn daarmee ook volledig verantwoordelijk voor resultaten van die programmering; niet alleen kwalitatief of inhoudelijk, maar ook voor de bezoekcijfers. Daarmee worden zij ook gedwongen om de vraag of wens van het publiek in hun programmering gestalte te geven. Voor de feitelijke uitvoering van het programma, de (pre)productie en specifieke publiciteit, kunnen zij een beroep doen op hun assistent. Ook op deze afdeling ligt het voor de hand om een of twee stagiairs een plaats te bieden. Afdeling Operations & Verhuur Operations & Verhuur Zoals de naam al aangeeft is deze afdeling verantwoordelijk voor de gehele realisatie of uitvoering van het programma, met daarbij de horeca, de verhuur en het gebouwonderhoud. De belangrijkste onderafdeling van dit bedrijfsonderdeel is de horeca. Het ligt daarom voor de hand om voor deze afdeling een sterke manager met horeca-ervaring te benoemen. Deze persoon zal waarschijnlijk niet alle noodzakelijke kennis van film- en theatertechniek bezitten. Hij of zij moet wel op niveau met de hoofdoperateur en hoofdtechnicus de belangrijkste beslissingen op die subafdelingen kunnen bespreken. Naast de noodzakelijke managementkwaliteiten zal het hoofd operations & verhuur ook commerciële kwaliteiten moeten hebben om interessante verhuur activiteiten binnen te halen; speciale programma‟s voor bedrijven of instellingen in de filmzalen of de theaterzaal, of andere bijeenkomsten (lezingen, congressen, recepties, etc) in de foyer of een van de zalen wanneer deze niet voor reguliere programma-activiteiten worden gebruikt. Horeca Voor de horeca is een specifiek haalbaarheidsonderzoek uitgevoerd, dat in zijn geheel bij dit plan is gevoegd. Er zal een serieuze horecafunctie in Hegius worden gerealiseerd die min of meer los staat van de programmering in de zalen, de zogenaamde verblijfshoreca. Dit zal een professioneel bemand onderdeel van de organisatie worden, waarin ongeveer 13 fte aangesteld zullen worden, voor de keuken, de bar en de bediening. Naast deze verblijfshoreca is er ook een specifieke horecafunctie voor de bezoekers van de voorstellingen die voor, na of in de pauze iets willen nuttigen. Dit deel van de horeca noemen we pauzehoreca en bevindt zich op een andere plek in het gebouw. Dit deel van de horeca zal onder aansturing vanuit de professionele horeca volledig bemand worden door vrijwilligers. Specifiek voor de horecafunctie zal een manager, of meewerkend bedrijfsleider
Vreeke & Van Dalen, advies & management in Cultuur
Bedrijfsplan Hegius Film & Theater: definitief 15 januari 2010
27
aangesteld moeten worden die verantwoordelijk is voor zaken als inkoop, horecatechniek, roosteren, bediening en keuken. Kassa In dit plan wordt de volledige kassafunctie overgelaten aan vrijwilligers. Zij verzorgen reserveringen, verkopen de kaartjes en voorzien de bezoekers van alle relevante informatie over de programmering. Voor dit laatste worden ze ondersteund door de medewerkers planning en informatie. Ook de kaartcontrole bij de entree van de zalen wordt volledig door vrijwilligers uitgevoerd. Operateurs Voor de filmvertoningen wordt in dit plan gerekend met 2,4 fte operateurs. Deze formatie kan door drie of vier medewerkers worden ingevuld. Een van hen zal teamleider zijn en ook eindverantwoordelijk voor dit deel van de organisatie, personeel en materieel. Dit team kan uitgebreid worden met vrijwilligers. Theatertechniek Dit team is verantwoordelijk voor de technische ondersteuning van alle theatervoorstellingen. De formatie is 1,25 fte, naar verwachting te verdelen over twee medewerkers waarvan er een eindverantwoordelijk is, zoals bij de operateurs. Ook op deze afdeling kunnen zo nodig vrijwillige medewerkers een bijdrage leveren. Gebouwbeheer In de begroting bij dit plan wordt deze functie Facilitaire Dienst genoemd. Naast een huismeester, die klein onderhoud combineert met conciërgewerkzaamheden maken ook de schoonmakers deel uit van deze dienst. Tezamen gaat het hierbij om 2,5 betaalde fte. Ook hierbij kunnen op bepaalde werkzaamheden ook vrijwilligers ingezet worden. 6.3
Raming van de vaste personele inzet Op basis van het verwachte aanbod en de bezoekersaantallen is een personeelsbezetting begroot. Hegius maakt in vergelijking met haar twee voorgangers een grote sprong voorwaarts. De nieuwe accommodatie en de daarbij behorende hoeveelheid activiteiten vragen om een grotere en ook een andere personeelsinzet. De instelling zal meer met betaalde krachten gaan werken. In de verblijfshoreca zal volledig met betaalde krachten worden gewerkt. Ook op een groot aantal andere posten is gerekend met betaalde medewerkers. De inzet van vrijwilligers zal zich vooral bij de pauzehoreca, de kassa en de publieksontvangst concentreren. Het verkopen en controleren van de entreebewijzen, de placering/zaalwachten en de informatieverschaffing aan publiek en artiesten blijven belangrijke vrijwilligersposten. In de onderhavige begroting is behalve met de 13 betaalde fte horecamedewerkers in totaal nog met 16 fte voor de andere betaalde posities gerekend. Daarmee zijn
Vreeke & Van Dalen, advies & management in Cultuur
Bedrijfsplan Hegius Film & Theater: definitief 15 januari 2010
28
de totale begrote personeelskosten, exclusief die van de horecamedewerkers die in de afzonderlijke horecabegroting zijn opgenomen, in totaal ruim € 610.000. De verdeling tussen beheer en activiteiten is voorlopig gesteld op respectievelijk € 360.000 en € 250.000.
Vreeke & Van Dalen, advies & management in Cultuur
Bedrijfsplan Hegius Film & Theater: definitief 15 januari 2010
7
29
Raming exploitatiekosten In dit hoofdstuk geven we een toelichting op de begroting. We bespreken de belangrijkste inkomsten en uitgaven en expliciteren welke aannames tot deze cijfers hebben geleid. In de laatste paragraaf werpen we ook een voorzichtige blik vooruit; de jaren na het eerste jaar in het nieuwe onderkomen.
7.1
Exploitatieopzet Hegius In hoofdstuk 5 is uiteengezet welke activiteiten in Hegius ontplooid zullen worden. Op basis van de marktonderzoeken, theater, film en horeca konden aannames gedaan worden over de verwachte bezoekersaantallen, het aantal voorstellingen, en de horecaomzet. Op basis van de ervaringen bij de Keizer en Bouwkunde konden eveneens reële schattingen gemaakt worden van de belangrijkste financiële kengetallen, zoals entreeprijzen, programma- en marketingkosten. Hetzelfde geldt voor de personele inzet en de kosten die daarmee gemoeid zijn. Bij het opstellen van de begrotingscijfers is ook steeds gebruik gemaakt van cijfers van vergelijkbare instellingen in Nederland. In de begroting worden directe en indirecte inkomsten en ook directe en indirecte lasten gescheiden. De verdeling tussen beide is op sommige onderdelen enigszins arbitrair. Een denkbare verandering in deze verdeling heeft uiteraard geen gevolgen voor het algehele resultaat. INKOMSTEN Recettes / verhuur Subsidies / fondsen TOTAAL OPBRENGSTEN
1.249.624 475.000 1.724.624
UITGAVEN Personeel beheer
360.667
Materieel beheer
501.444
Personeel activiteiten
250.218
Materieel TOTAAL KOSTEN
677.710 1.790.039
Rentebaten / rentelasten
pm
Baten / lasten
pm
BIJZONDERE BATEN TOENAME OF AFNAME RESERVE
0 -65.415
Figuur 7: Samenvatting exploitatieopzet Hegius jaar 1
Vreeke & Van Dalen, advies & management in Cultuur
Bedrijfsplan Hegius Film & Theater: definitief 15 januari 2010
30
Toelichting op de inkomsten INKOMSTEN Recettes / verhuur
1.249.624
Film
457.860
Theater
195.000
Educatie
10.000
Café/restaurant
121.000
Pauzehoreca
291.514
Verhuur
50.000
Sponsoring
20.000
pashouders/vrienden
96.250
advertenties Subsidies / fondsen
8.000 475.000
Beheer regulier
450.000
Film (Europa Cinema) TOTAAL OPBRENGSTEN
25.000 1.724.624
Figuur 8: Raming inkomsten jaar 1 gedetailleerd
In de begroting is uitgegaan van een gebouw met vijf filmzalen en een theaterzaal en met een zelfstandige horecafunctie, de verblijfshoreca, en een foyer met een buffet voor de pauzehoreca. Hegius is het gehele jaar zeven dagen per week geopend. Gemiddeld wordt gerekend met 2,5 filmvoorstelling per zaal per dag, aangevuld met twee middagfilms per week per zaal. Ook worden per jaar 120 theatervoorstelling begroot. Daarnaast worden nog educatie- en verhuuractiviteiten ontplooid.
Het totale aantal bezoekers voor deze activiteiten is naar verwachting 112.000 per jaar. De daarmee gepaard gaande recette- en verhuurinkomsten zijn € 713.000. Naast deze inkomsten draagt de horeca voor een belangrijk deel bij aan het resultaat. In de begroting van Hegius worden de kosten en baten uit de verblijfshoreca gesaldeerd en het positieve resultaat van die actie ad € 121.000 als inkomsten geboekt. Het bedrag is opgebouwd uit de optelsom van de post „huisvestingskosten‟ en het resultaat. Voor de pauzehoreca, die geen deel uitmaakt van de afzonderlijke horecabegroting, worden kosten en baten beide volledig opgenomen.
Op basis van ervaringen uit het verleden worden bescheiden sponsor- en advertentiebijdragen ingeboekt. De opbrengsten van de pashouders/vrienden zijn met € 96.000 wel substantieel.
Naast deze eigen inkomsten wordt gerekend met een jaarlijkse subsidiebijdrage van de gemeente Deventer van € 450.000. De totale inkomsten zijn begroot op € 1.725.000.
Vreeke & Van Dalen, advies & management in Cultuur
Bedrijfsplan Hegius Film & Theater: definitief 15 januari 2010
WINST EN VERLIESREKENING HORECA Omzet totaal
810.000
Omzet keuken
432.000
Omzet dranken
378.000
Inkoopkosten Inkoop keuken Inkoop dranken
236.000 138.000 98.000
Personeelskosten
295.000
Overige exploitatiekosten
113.000
Huisvestingskosten
57.000
Verkoopkosten
16.000
Algemene kosten Kapitaalslasten
40.000 101.000
Winstreservering
24.000
Beschikbaar voor huur en belastingen
40.000
Figuur 9: Winst-en verliesrekening horeca jaar 1
Vreeke & Van Dalen, advies & management in Cultuur
31
Bedrijfsplan Hegius Film & Theater: definitief 15 januari 2010
32
Toelichting op de uitgaven UITGAVEN BEHEER Personeel beheer
360.667
Directie
80.000
Vrijwilligerscoordinator
18.000
Facilitaire Dienst
26.667
Office management
30.000
Financiële Administratie
27.500
Boekhouding/control
37.500
Planning en info
8.500
Programmering film
55.000
Programmering theater
33.000
Educatie
12.500
Publiciteit Materieel beheer
32.000 501.444
Huisvesting (huurlasten) Overige huisv., Onderh. en vervanging
0 195.920
Organisatie
60.000
Administratie
18.000
Publiciteit Afschrijving nieuw
34.000 193.524
UITGAVEN ACTIVITEITEN Personeel activiteiten
250.218
Facilitaire Dienst
53.333
Assistent filmpr.
15.000
Assistent theaterprogr.
15.000
Techniek Theater
47.385
Operateurs
87.000
Educatie
12.500
Vrijwilligerskosten
20.000
Materieel
677.710
Programmering
505.680
Inkoop pauze horeca
102.030
Vrijwilligers
20.000
Publiciteit
50.000
Overige TOTAAL KOSTEN
pm 1.790.039
De personele bezetting is uiteengezet in hoofdstuk 6. De daar genoemde formatie, die in de begroting per functie is gespecificeerd, leidt tot personeelskosten van € 611.000 op jaarbasis.
De materiële lasten zijn onderverdeeld in beheers- en activiteitenlasten. Bij de beheerslasten wordt voorlopig nog niet gerekend met huurlasten. Het uitgangspunt was het pand vrij van huur ter beschikking te stellen. De overige huisvestings-, onderhouds- en vervangingslasten zijn berekend op basis van ervaringscijfers en het verwachte aantal vierkante meter bruto vloeroppervlak (Bvo).
In samenwerking met BBN en het expertisecentrum van de Eenheid Ruimte en
Vreeke & Van Dalen, advies & management in Cultuur
Bedrijfsplan Hegius Film & Theater: definitief 15 januari 2010
33
Samenleving zijn de totale stichtingskosten bepaald. Op basis van die cijfers is voor een voorlopige demarcatie gekozen tussen het huurders- en het verhuurdersdeel van de investeringen. De vervangingsreservering voor vaste inrichting en installaties theater techniek maken onderdeel uit van de exploitatie Hegius. Bij het huurdersdeel is tevens een voorlopige schatting gemaakt van de afschrijvingstermijnen, als de stichting Hegius ook daadwerkelijk eigenaar wordt van dit deel. Wanneer dit niet het geval is en de gebouweigenaar het totaal activeert, zullen voor de genoemde posten vervangingsreserveringen plaats moeten vinden, waarschijnlijk volgens dezelfde rekenmethode.
De materiële activiteitenlasten zij gebaseerd op de ervaringscijfers van de afgelopen jaren bij Theater Bouwkunde en Filmhuis De Keizer.
Nota Bene: zoals de begroting aangeeft wordt nog geen rekening gehouden met rentelasten. De stichting gaat voorlopig uit van financiering a fond perdu van alle investeringen.
Toelichting op het Resultaat Rentebaten / rentelasten
pm
Baten / lasten
pm
BIJZONDERE BATEN TOENAME OF AFNAME RESERVE
0 -65.415
In de huidige begroting zijn baten en lasten nog niet in balans; het voorlopige resultaat wordt geschat op -/- € 65.000. Ondanks serieuze inspanningen om tot een beter resultaat te komen, achten wij het op dit moment nog niet reëel om de inkomsten hoger of de uitgaven lager in te schatten. 7.2
Toelichting ontwikkeling in de eerste jaren Voor wat de betreft de publieksinkomsten moet opgemerkt worden dat de geschatte aantallen bezoekers en de entree- en horecaomzet per bezoeker realistisch zijn. Een lichte toename zou kunnen optreden in de jaren die volgen, maar even geloofwaardig is een scenario waarbij een uiterst succesvol eerste jaar wordt gevolgd door een aantal jaren met een licht lager resultaat. Reden om voor jaar 2 en jaar 3 nog geen andere cijfers te prognosticeren. Met een uitzondering: in het onderzoek naar de verblijfshoreca wordt in de eerste drie jaar wel steeds een enigszins beter resultaat verwacht. In jaar 2 en jaar 3 wordt het resultaat steeds € 30.000. Als het overige gelijk zou blijven, zou in jaar 3 het resultaat van Hegius de 0 naderen. Hierbij moet dan wel opgemerkt worden, dat Hegius in dat geval nog geen enkele mogelijkheid heeft gehad om enige weerstandsreserve op te bouwen.
7.3
Verhuiskosten Tot slot van dit hoofdstuk wijzen wij ook nog op de begrote verhuiskosten, zoals samengevat op de laatste pagina van de begroting. Het gaat hierbij om een bedrag van € 191.000.
Vreeke & Van Dalen, advies & management in Cultuur
Bedrijfsplan Hegius Film & Theater: definitief 15 januari 2010
34
VERHUISKOSTEN Publiciteit
140.000
huisstijl wijzigen website aanpassen webshop drukwerk kantoor drukwerk en distributie publiciteit radio en tv advertenties
30.000 30.000 30.000 20.000 15.000 15.000
Marketing
31.000
Personeel training en omscholing Bedrijfskleding extra tijdelijke inzet PR
3.000 3.000 25.000
Vervoer
5.000
transportmiddelen
5.000
Representatie
15.000
openingsfeesten TOTAAL KOSTEN
15.000 191.000
Vreeke & Van Dalen, advies & management in Cultuur
Bedrijfsplan Hegius Film & Theater: definitief 15 januari 2010
35
Bijlage 1: Berekening minimale personele inzet functie
Directie Hoofd Interne Organisatie Personeelszaken Vrijwilligerscoordinator Facilitaire Dienst Office management Financiële Administratie Boekhouding/control Planning en info Programmering film Assistent filmpr. Programmering theater Assistent theaterprogr. Theatertechniek Operateurs Kassa Dagelijkse Leiding Educatie Publiciteit Overig Personeel Pensioenpremiesc (in bruto loonsom) Inhuur Personeel Vrijwilligerskosten
beheer of activiteiten
B B B B 1/3B-2/3A B B B B B B B B A A A A B A A A/B A A
B= beheer A= activiteiten
Vreeke & Van Dalen, advies & management in Cultuur
uren per week
36,0 36,0 0,0 21,6 90,0 36,0 36,0 36,0 10,8 36,0 12,0 24,0 12,0 45,0 85,5 0,0 0,0 25,2 28,8 0,0 0,0 0,0 0,0
Bedrijfsplan Hegius Film & Theater: definitief 15 januari 2010
36
Bijlage 2: Stichtingskosten, afschrijvingen (ex btw)
afschrijvings
aankoop afschrijving
termijn in jaren
per jaar
Bouwkosten bouwkundig Vaste inrichting Horizontale/verticale afwerking Installaties Installaties theatertechniek Coordinatievergoeding Totaal Bouwkosten
Losse inrichting pauzehoreca Losse inrichting pauzehoreca overige losse inrichting overige losse inrichting TOTAAL INRICHTING
Van aanneemsom naar investeringsbedrag honoraria bijkomende kosten renten prijsstijgingen onvoorzien TOTAAL OVERIGE INVESTERINGSKOSTEN TOTAAL STICHTINGSKOSTEN
30 15 15 15 10 0
10 5 10 5
ten laste van exploitatie Hegius
5.693.637 344.250 142.113 1.500.000 1.160.000 80.000 8.920.000
189.788 22.950 9.474 100.141 116.100
116.100
438.453
148.524
50.000 50.000 100.000 100.000 300.000
5.000 10.000 10.000 20.000 45.000
5.000 10.000 10.000 20.000 45.000
22.950 9.474
1.711.400 183.000 555.000 616.000 983.000 4.048.400 13.268.400
Totale afschrijvingslasten per jaar Totale afschrijvingslasten per jaar ten laste van exploitatie Hegius
Vreeke & Van Dalen, advies & management in Cultuur
483.453 193.524
37 Bedrijfsplan Hegius Film & Theater: definitief 15 januari 2010
Bijlage 3: Programma van Eisen a 1a.1 1a.2 1a.3 b 1b.1 1b.2 1b.3 1b.4 1b.5 1b.6 1b.7 1b.8 1b.9
2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 2.8
3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7 3.8
a 4a.1 4a.2 4a.3 4a.4 4a.5 4a.6
6270 - Hegius Deventer globaal ruimtelijk PvE 26 november 2009 concept versie 02 omschrijving/onderdeel
1 Theatercafé en restaurant restaurant en café restaurant café bar/buffet keukenruimtes keuken restaurant afwaskeuken restaurant en foyer magazijnen en koeling emballage linnenberging kantoor horeca (bestellingen) kleedruimte personeel personeelsruimte toilet medewerkers totaal 2 Foyer en overig kassa en informatiebalie/receptie garderobe foyer uitgiftebuffet in foyer publiekstoiletten publiekstoilet miva opslag meubilair, aankleding e.d. lift totaal 3 Filmzalen Filmzaal 1 Filmzaal 2 Filmzaal 3 Filmzaal 4; debatzaal Filmzaal 5 licht-en geluidsluis projectiecabine technische opslag film totaal 4 Theater zaal (vlakke vloer) theaterzaal met bar regieplek op vaste achterste rij tribune achter- en zijomloop in theaterzaal licht-en geluidsluis technische opslag theaterzaal dimmer- en versterkerruimte
70 couverts 100 sta/zitplekken 3 werkplekken
stoelen stoelen stoelen stoelen stoelen
2 werkplekken 570 jassen
140 75 50 50 35 aaneengesloten in cabine
220 stoelen
hoogte m¹ afwijkend van standaard
daglicht ja/nee
ligging op niveau -1 mogelijk m²fno
20 12 10 5 4 10 12 16 5
opp aantal opp m²fno ruimtes m²fno per ruimte
100 80 16
94
ja ja
1,0 1,0 1,0
20 12 10 5 4 10 12 16 5
3,5 3,5
100 80 16
290
ja
ja
ja
1 1 1 1 1 1 2 1 2
ja
15
nee nee nee nee nee
ja
12 36 200 16 36 5 15
3,5
20 12 10 5 4 10 6 16 2,5
1 1 1 1 14 1 1
605
4,5
10,0 gewenst
6,5 6,5 6,5 6,5 6,5
15
-
320
1 1 1 1 1 5 5 1
384
12 36 200 16 2,5 5 15 in verkeersr.
210 115 60 75 55 3 15 20
1
52 6 50 16
210 115 60 75 55 15 75
384 -
1 2 1 1
-
52 3 50 16
ligging op b.g. ja/nee
min. m²fno op b.g.
100 80 16
12 36 100
ja ja ja
ja ja gedeelt.
18 5
196
gedeelt. ja
171
384
-
ja
6 50
niet noodz. niet noodz. niet noodz. niet noodz. niet noodz. niet noodz. niet noodz. niet noodz.
nee ja ja nee
basis
hoog
X X
bbn adviseurs
ruimt/funct. relatie met deze andere ruimtes:
met terras NB rookplek (binnen)
opmerkingen overige toelichting
ir J. van der Horst
2.3 2.3
2.3, 3.7 2.3, 3.7 2.3, 3.7 2.3, 3.7 2.3, 3.7
op brugniveau
speelvloer incl. zij- en achterzones 14 x 12 m; zaal exl. bar 14 x 26 m tribune inschuifbaar; voorkeur voor bruggen +trekken, geen tensiongrid intimiteit huidige zaal ook in nieuwe zaal gewenst voorbeelden: Verkadefabriek, theater Houten
speakers achter filmdoek; comfort belangrijk speakers achter filmdoek; comfort belangrijk speakers achter filmdoek; comfort belangrijk speakers achter filmdoek; comfort belangrijk speakers achter filmdoek; comfort belangrijk voorbeelden: Verkadefabriek, Lux Nijmegen
met toezicht
mits goederenlift (zie ook backstage 4b)
1a.1, 1a.2, 2.3 1a.1, 1a.2, 2.3
1a.1 1a.1, 1a.2, 2.3
X X X X X X
3.1-5
1a.1, 1a.2, 3.1-5, 4a.1
X X X X X X X
2.3, 4b1-10 X X
X
X X
X
X
gemiddeld
afwerkingsniveau
toeges ta a n toeges ta a n toeges ta a n toeges ta a n toeges ta a n toeges ta a n
toeges ta a n
toeges ta a n
toeges ta a n toeges ta a n
Vreeke & Van Dalen, advies & management in Cultuur
38 Bedrijfsplan Hegius Film & Theater: definitief 15 januari 2010
6270 - Hegius Deventer globaal ruimtelijk PvE 26 november 2009 concept versie 02 omschrijving/onderdeel
backstage en restaurant Theatercafé restaurant en café kleedruimtes acteurs restaurant kleedruimtes acteurs café douches bar/buffet toiletten backstage wasmachine/droger/strijkruimte 100 sta/zitplekken 3 werkplekken
tot. 12 kleedplekk. tot. 4 70 couverts kleedplekk.
2 werkplekken 2 werkplekken werkplekken 22 werkplekken werkplekken 5702 jassen 3 werkplekken incl. bij kant. 2.1 4b.7 1b.6
220 stoelen
aaneengesloten in cabine
140 stoelen 75 stoelen 50 stoelen combin.met bijv.verg.r. 50 stoelen 35 stoelen
1 wp zie zie zie
keukenruimtes artiestenfoyer/verblijfsruimte technici in café keuken restaurant kantoorruimterestaurant technici/werkplaats afwaskeuken en foyer kleine reparaties laad- en losruimte 23 x 4 m magazijnen en koeling laad- en losperron 5x 4m emballage decor/goederenlift 15 m² linnenberging kantoor horeca (bestellingen) kleedruimte personeel totaal personeelsruimte toilet medewerkers
5 Kantoor- en dienstruimtes kantoorruimtes totaal directie, horecamanager
b 1 a 4b.1 1a.1 4b.2 1a.2 4b.3 1a.3 4b.4 4b.5 b 4b.6 1b.1 4b.7 1b.2 4b.8 1b.3 4b.9 1b.4 4b.10 1b.5 1b.6 1b.7 1b.8 1b.9
a 5a.1
pantry
totaal archief
vergaderruimte reproruimte
5a.2 2 Foyer publiciteit en promotie en overig bureaucoördinatie en organisatie kassa en informatiebalie/receptie administratie en secretariaat garderobe programmering en educatie foyer uitgiftebuffet filmoperateur in foyer publiekstoiletten kassa en receptie publiekstoilet miva techniek opslag meubilair, aankleding e.d. horecabestelkantoor lift
5a.3 2.1 5a.4 2.2 5a.5 2.3 2.4 5a.6 2.5 2.6 2.7 2.8 5a.7 5a.8 5a.9 5a.10
totaal
Totaal
totaal bvo
4 Theater zaal (vlakke vloer) theaterzaal met bar regieplek op vaste achterste rij tribune toeslag installatieruimte achteren zijomloop in theaterzaal toeslag verkeersruimte licht-en geluidsluis technische opslag theaterzaal toeslag constructie dimmer- en versterkerruimte
totaal
5a.11 3 Filmzalen toiletten Filmzaal 1 Filmzaal 2 dienstruimtes en algemeen Filmzaal 3 ehbo Filmzaal 4; debatzaal opslag schoonmaak Filmzaal 5 werkkasten licht-en geluidsluis containerruimte projectiecabine technische opslag film
3.1 3.2 b 3.3 5b.1 3.4 5b.2 3.5 5b.3 3.6 5b.4 3.7 3.8
a 4a.1 4a.2 4a.3 4a.4 4a.5 4a.6
Buitenruimte: terras bij café-restaurant opstelruimte bevoorrading horeca rijwielstalling in openbaar gebied
8% 23% 12%
2 1,0 2 1,0 2 1,0 2 1 20 20 12 92 10 20 5 4 10 12 700 16 5
32 100 12 80 6 16 5 5
5 5
227
hoogte m¹ afwijkend van standaard
3,5 3,5
4,5 4,5
3,5
daglicht ja/nee
ja ja ja ja
ja
ja
ja ja
ja ja ja
ja ja ja
ja
nee nee nee nee nee
10,0 gewenst
6,5 6,5 6,5 6,5 6,5
384
4,5
3.063
16
171 52 493 6 50 257
2.142
605
-
210 115 60 75 5 55 12 15 8 75
320 30
40 8
290
-
16 100 6 80 3 16 2,5 5 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 1 2
24 20
20 20 12 92 10 20 5 4 10 6 16 2,5
1 1
opp aantal opp m²fno ruimtes m²fno per ruimte
pm
24 20 20 12 20 36 30 200 -16 36 5 15 1 1 1 1 2
1 1 1 1 1 1 14 1 1
20 12 20 36 30 200 16 10 2,5 5 15 in verkeersr. 40 8 30 5 2,5
1
1 1 1 1 1 1 1 3 5 1 5 1
384 -
1 2 1 1
210 115 60 8 75 5 55 4 3 8 15 20
52 3 50 16
35
5
15 30
15
94
20 20 12 10 5 4 10 12 63 16 5
5
6
32
ligging op niveau -1 mogelijk m²fno
-
207
17 48 25 296
ligging op b.g. ja/nee
ja
ja zaal ja, bij ja zaal ja, bij
ja ja
min. m²fno op b.g.
100 12 80 165
92 20
569
12 36 100
196
ja ja gedeelt.
18 5
-
-
12
4 8
171
gedeelt. ja
niet noodz. niet noodz. niet noodz. ja niet noodz. niet noodz. gedeelt. niet noodz. ja niet noodz. niet noodz.
384
948 ja
76 218 6 50 114 1.356
nee ja ja nee
basis
X X X
hoog
X X
ruimt/funct. relatie met deze andere ruimtes:
4a.1
4a.1, 4b
2.3 4a.1 2.3
1a.1 1a.1, 1a.2, 2.3
4a.1
1a.1, 1a.2, 3.1-5, 4a.1 1a.1, 1a.2, 2.3 1a.1, 1a.2, 2.3
1b.1-4, 4b.7 3.1-5
2.3, 3.7 2.3, 3.7 2.3, 3.7 2.3 3.7 2.3, 2.3, 3.7
X X X XX X X X
2.3, 4b1-10 X X
X
X X
X
XX XX X X X X
X X
X X
X
X
XX
gemiddeld
afwerkingsniveau
toeges ta a n toeges ta a n toeges ta a n
toegesta taaann toeges toegesta taaann toeges toeges ta a n toeges ta a n
toeges ta a n
toeges ta a n
toeges ta a n
toeges ta a n toeges ta a n toeges ta a n toeges ta a n
toeges ta a n toeges ta a n toeges ta a n
bbn adviseurs ir J. van der Horst opmerkingen overige toelichting
met terras NB rookplek (binnen)
mits goederenlift (zie ook keukenruimtes 1b)
mits goederenlift (zie ook backstage 4b)
uitgangspunt is theaterzaal op b.g.
met toezicht
speakers achter filmdoek; comfort belangrijk speakers achter filmdoek; comfort belangrijk speakers achter filmdoek; comfort belangrijk speakers achter filmdoek; comfort belangrijk speakers achter filmdoek; comfort belangrijk voorbeelden: Verkadefabriek, Lux Nijmegen
speelvloer incl. zij- en achterzones 14 x 12 m; zaal exl. bar 14 x 26 m tribune inschuifbaar; voorkeur voor bruggen +trekken, geen tensiongrid intimiteit huidige zaal ook in nieuwe zaal gewenst (afwerking vluchtgangen basis theater toegestaan) voorbeelden: Verkadefabriek, Houten op brugniveau
Vreeke & Van Dalen, advies & management in Cultuur
Bedrijfsplan Hegius Film & Theater: definitief 15 januari 2010
39
Bijlage 4: Marktverkenningen Het betreft bijlagen die separaat zijn meegestuurd:
Marktverkenning Theater door Vreeke & Van Dalen;
Marktverkenning Hegius Film 2009 door GBCCC;
Hegius Film & Theater bepaling bedrijfseconomische haalbaarheid horeca door Horeca Ondernemers Adviseurs.
Vreeke & Van Dalen, advies & management in Cultuur