Duurzame & stille afval logistiek Haalbaar of illusie? - Brugge 6 april 2011 -
Drs. Roel Gevaers Steunpunt Goederenstromen Departement Transport en Ruimtelijke Economie Faculteit Toegepaste Economische Wetenschappen Universiteit Antwerpen
Agenda • • • • • • •
Steunpunt Goederenstromen, wie of wat? Hoe duurzame logistiek interpreteren? Wat is waste vanuit academisch oogpunt? Wat is waste/afval logistiek? Wat zijn de problemen in de logistieke afvalketen Wat leren ons de problemen uit de forward logistiek? Mogelijke oplossingen: stiller en groener - Hybride technologieën - CNG/LNG technologieën - Parkmanagement
• Duurzame toekomst? Conceptuele innovaties
1
Wie/wat is Steunpunt Goederenstromen – Dpt. TPR?
2
Departement Transport & Ruimtelijke Economie & Steunpunt Goederenstromen
Faculteit TEW
3
Steunpunt Goederenstromen • Gestart in 2007 binnen Departement Transport & Ruimtelijke Economie • Beleidsrelevant onderzoek naar “goederenstromen” in Vlaanderen • Bevoegde minister/kabinet: - Minister-President Kris Peeters: 2007 – sept. 2009 - Minister Hilde Crevits: sept. 2009 - heden - ...
• Focus op 5 beleidsdomeinen: -
Economische indicatoren (Bijv. jaarlijks indicatorenboek) Infrastructuur Innovaties in logistiek Duurzame Logistieke ketens (stadsdistributie, …) Vrachtpoorten (luchthavens, zeehavens, …)
4
Wat is duurzame logistiek? (academisch)
5
Duurzaamheid in logistiek?
DUURZAME LOGISTIEK
ECONOMIE (Profit)
MILIEU (Planet)
SOCIAAL (People)
- Prijszetting - Concurrentiekracht - Dienstverlening - Welvaart
- Geluid, water, lucht - Lawaai - Afval - Ruimtegebruik
- Toegankelijkheid - Veiligheid - Gezondheid - Minimalisering hinder
6
De afvalsector vanuit academisch oogpunt
7
Reverse & waste kenmerken - “Tripple R’s” • Reduce • Re-use • Recycle
- Enorm gestegen aandacht voor waste en reverse handelingen • Milieubewustzijn • WEEE wetgeving voor elektronica en wetgeving consumentenbescherming => Tussen 20% en 50% wordt teruggestuurd (Bijv. Esprit on-line, …) • « Cradle-to-cradle » levenswijze • Sorteren en recycleren • Inzamelinitiatieven, bijv. Recupel, Bebat, printcartridges, … • …
=> MAAR WAAR AANDACHT LOGISTIEK DEEL? 8
Wat is waste/afval logistiek? Wat zijn de problemen?
9
Waste/afval logistiek. Wat? • •
Tussen de 14% en 17% van alle vrachtwagens op de Vlaamse wegen zijn afvaltransporten In steden loopt dit soms op tot meer dan 25%
WAAROM WEINIG AANDACHT VOOR LOGISTIEKE ONDERDEEL? Reden: Algemeen transportprobleem • De transportprijs is maar 40 EUR à 50 EUR per uur • Dit maakt dat logistiek en transport geen issue is voor directie… Gemiddelde beladingsgraad EU = 56% Marges transportsector tussen -2% en +2% (competitief) Invloeden: Wetgeving Imago Brandstofprijzen Rekeningrijden
10
Waste/afval logistiek. Wat? • •
Tussen de 14% en 17% van alle vrachtwagens op de Vlaamse wegen zijn afvaltransporten In steden loopt dit soms op tot meer dan 25%
WAAROM WEINIG AANDACHT VOOR LOGISTIEKE ONDERDEEL? Reden: Algemeen transportprobleem • De transportprijs is maar 40 EUR à 50 EUR per uur • Dit maakt dat logistiek en transport geen issue is voor directie… Gemiddelde beladingsgraad EU = 56% Marges transportsector tussen -2% en +2% (competitief) Invloeden: Wetgeving Imago Brandstofprijzen Rekeningrijden
11
Logistieke problemen afvalophaling • • • • • • • • • • • •
Congestie/files in steden (tijdens spits en schooluren) Veiligheid: ophalingen tijdens de schooluren Congestie/files op de hoofdwegen Wetgeving Geluidsoverlast – geluidswetgeving – wetgeving: gedeeltelijk niet „s nachts rijden Niet volle lading Performante ICT systemen Rekeningrijden Groen imago Specifieke afvalwetgeving Beslissingsnemers aanbestedingen vaak niet = experts … 12
Problemen afvalophaling – Files & agressie Vuilnisophaler krijgt slaag met staaf GENT - Rond 8 uur gisterochtend reden drie medewerkers van Ivago met hun vuilniswagen door de Meulesteedsesteenweg. De chauffeur moest bruusk remmen toen een jongen van een jaar of vijftien net voor zijn wagen de straat overstak… Het Nieuwsblad – 29 september 2010
Agressie in het verkeer EDEGEM - In de Oude Ter Elststraat kwam het gisteren om 10 uur tot een dispuut tussen een bestuurder van een vuilniswagen en een passagier van een personenwagen… Het Laatste Nieuws – 29 juni 2009
13
Problemen afvalophaling - Veiligheid Gewonden bij aanrijding tussen tram en vuilniswagen BERCHEM - In Berchem, bij Antwerpen, zijn maandagmorgen een tram en een vuilniswagen tegen elkaar gereden. Volgens de lokale politie vielen daarbij drie lichtgewonden, De Lijn spreekt over vier. De omstandigheden van de aanrijding worden nog onderzocht. … Het Nieuwsblad – 6 juni 2007
Bejaarde vrouw sterft onder vuilniswagen ZELZATE - Een 86-jarige voetgangster is vrijdagmorgen om het leven gekomen toen ze onder een vuilniswagen terechtkwam in Zelzate. Het gaat waarschijnlijk om een dodehoekongeval, zegt de lokale politie. Het Nieuwsblad – 18 juli 2008
14
Problemen afvalophaling - Milieu Bree wil huisvuilophaling aan één kant van de straat BREE - ... Het nieuwe systeem zorgt in de eerste plaats voor een daling van de CO2-uitstoot omdat de afvalwagens niet twee maal langs dezelfde straat moeten rijden… Het Belang Van Limburg – 8 december 2009
Trekpaarden halen afval op SCHAARBEEK - … Op dit moment zijn er drie vuilniswagens die een ronde maken door de stad. Het is de bedoeling dat Taram en Vouziers een van die drie zullen vervangen. Ze hebben als voordeel dat ze niet vervuilen en zijn ook betrekkelijk goedkoop: de dieren, hun karren en hun stal kosten samen minder dan 50.000 euro, de aankoopprijs van een gemotoriseerde vuilniswagen… Het Nieuwsblad – 25 maart 2011 15
Problemen forward vs. afvalophaling • •
Congestie/files in steden Veiligheid: ophalingen/rijden tijdens de schooluren Congestie/files op de hoofdwegen Wetgeving Geluidsoverlast – geluidswetgeving – wetgeving: gedeeltelijk niet „s nachts rijden Niet volle lading Performante ICT systemen Rekeningrijden Groen imago Beslissingsnemers aanbestedingen vaak niet = experts Specifieke afvalwetgeving … => VERTAALBAARHEID VAN FORWARD LOGISTIEK NAAR AFVALLOGISTIEK?
16
Kunnen duurzame innovatieve trends/concepten van forward logistiek ook toegepast worden op afval logistiek?
17
Vergelijkbaarheid duurzame trends Focus op stedelijke/gemeentelijke afvalophaling • Stille technologieën voor ophalen in de daluren en de nacht (PIEK-project) • Groene technologieën (hybride, CNG/LNG) => Stil & Groen: Sterk gerelateerd
• Maar ook toepassing vervoer tijdens daluren op grote assen – niet-stedelijk vervoer (Volvo Logistics project) • En clusteren/bundelen van afvalstromen
18
Stedelijke problematiek Vuilnisophalers starten uur vroeger om overlast te beperken BEVEREN/ZWIJDRECHT/KRUIBEKE De gemeenten uit het werkingsgebied van de afvalintercommunale Ibogem hebben besloten om de vuilnisophalers één uur vroeger te laten starten. Concreet betekent dit dat de ophalingen mogen starten vanaf 6 uur in plaats van 7 uur. De inwoners wordt dan ook gevraagd het afval de avond voordien al buiten te zetten. Dat mag vanaf 18 uur 's. «De wijziging gebeurt op vraag van de gemeenten zelf», zegt voorzitter Paul Crutzen. «Vooral in de centrumstraten is het belangrijk dat het afval er zo vlug mogelijk weg is, liefst voor alle woon- en werkverkeer start en jongeren naar school trekken. Nu zijn de vuilniszakken vaak obstakels op het voetpad en veroorzaakt de vuilniswagen file.» Crutzen benadrukt wel dat er voor de glasophaling niks veranderd. «De ophaling hiervan vervroegen zou aanleiding kunnen geven tot geluidsoverlast», legt hij uit. (PKM)
Het Laatste Nieuws – 6 december 2006
19
Stedelijke problematiek: PIEK project
20
Stedelijke problematiek: PIEK project
90 – 110 d(B)A (=drilboor tot gevechtsvliegtuig)
60 – 65 d(B)A (=normaal gesprek / WHO)
21
Stedelijke problematiek: PIEK project Voordelen daluurlogistiek - duurzaam? •
•
•
MILIEU Sterke daling uitstoot door nieuwe technologieën nodig voor stille leveringen Minder congestie Minder uitstoot SOCIAAL Veel truckchauffeurs zijn vragende partij om later/vroeger te mogen rijden (beter betaald en veel rustiger op de wegen) Minder conflicten fietsers/voetgangers/trams/auto‟s Daling dodehoekongevallen (schooluren) Minder agressiviteit andere weggebruikers ECONOMISCH Hogere loonkost maar sterk gestegen productiviteit en minder verliesuren
22
Stille technologieën voor afvallogistiek tijdens daluren in stedelijke context
23
Stille hybride technologieën Waarom hybride nuttig voor stedelijke afvalophaling? • • • • • • • •
Stille technologieën voor ophalingen in de daluren en de nacht Minder uitstoot Veel remmen => remenergierecuperatie Perfect mogelijk om pers via de elektromotor te voeden (toerenonafhankelijk) Benutting kan gaan van standaard 8u naar 16u of meer per dag Sterke daling uitstoot (-25% tot -60% broeikasgassen) en brandstofbesparing Afhankelijk van type: accelereren verloopt veel zachter en minder slijtage remblokken Elektromotor: veel minder olieverbruik en onderhoud
Nadelen? • • •
Duurder in aankoop, maar idee is lifecycle kostencalcullatie Deels afhankelijk van batterijen/invertoren/accumulatoren Vaak enkel operationele leasing
24
Stille hybride technologieën
25
Stille hybride technologieën - Applicaties Applicaties voor nieuwe en bestaande trekkers • • •
Hybridesysteem op basis van hydrostatische accumulatoren Op bestaand chassis (nieuw/oud) aan te passen naar een hybride trekker Voordelen Stiller Lagere emissies en brandstofverbruik (+/- -29%) Gebruik maken van de anders verloren remenergie Geen batterijen, wel accumulatoren Terugverdientijd +/- 4 jaar Getest op (chassis-onafhankelijk):
Piloot/testfase met batterijen: Zie Siemens
26
Stille LNG/CNG technologieën Waarom LNG/CNG nuttig voor stedelijke afvalophaling? • • • • • • •
Stillere technologie voor ophalingen in de daluren en de nacht Minder uitstoot Bij CNG is rijbereik +/- 300km, bij LNG +/- 800 tot 1.000 km Duurder, maar benutting kan gaan van standaard 8u naar 16u of meer per dag Niet afhankelijk van batterijen Sterke daling uitstoot (-30% tot -65% broeikasgassen) en brandstofbesparing Kan gekoppeld worden aan hybride elektromotor
Nadelen? • • •
Duurder in aankoop Aantal CNG/LNG tankstations zeer beperkt in België Geen remenergierecuperatie in « remomgeving » (zonder hybride)
27
Stille LNG/CNG technologieën
€ 65.000 CNG +€27.500 LNG +€45.500
28
Stille logistiek – Menselijke gedrag Maar: menselijk gedrag is vaak “de meest storende factor”!
Bijvoorbeeld: • Praten • Radio • Slaan met deuren • …
=> Opleiding is essentieel
29
Daluurlogistiek op de grote assen/hoofdwegen (Geluid minder problematisch)
30
Toepasbaarheid niet-stedelijke stromen Pilootproject Volvo Logistics (Kader Flanders Logistics) • • • •
Geen stil materiaal nodig – afvalwetgeving beperking Verschuiven van ritten tussen Volvo Logistics locaties en containerterminals in de tijd Grote economische voordelen door vroeger en later te gaan rijden op de drukke assen (Vlaamse Ruit) Meer info: http://www.flanderslogistics.be/pdf/nieuwsbrief-print.pdf
31
Afvalstromen clusteren/bundelen
32
Clusteren van afvalstromen Parkmanagement zal meer en meer afval gaan bundelen => Succesfactor zal correcte verdeling van de winst zijn => verhouding afvalsector – beheer – gebruiker => Aanbieden van een totaalpakket
Bijv. Petroleum Zuid – ”Blue Gate” (Antwerpen)
Bijv. Waterschei (Genk)
33
Nog enkele afval trends en innovatieve concepten
34
Toekomst? - Multimodaal • Afval via binnenvaart, maar wat met wetgeving? Wet majeur, afgesloten transporteren, … • Afval via treinen?
35
Toekomst? – Aan-huis-leveringen & afval Date November 20, 2009
Time 08:48:00 AM
Location BRUSSELS BE
November November November November November November
10:22:00 06:23:00 11:31:00 06:45:00 10:49:00 06:33:00
BRUSSELS BRUSSELS BRUSSELS BRUSSELS BRUSSELS BRUSSELS
16, 13, 13, 12, 12, 12,
2009 2009 2009 2009 2009 2009
AM PM AM PM AM AM
BE BE BE BE BE BE
November 12, 2009 November 12, 2009
06:01:00 AM 05:55:00 AM
BRUSSELS BE BRUSSELS BE
November 12, 2009
04:48:00 AM
BRUSSELS BE
November 11, 2009 November 11, 2009 November 11, 2009 November 11, 2009 November 10, 2009 November 10, 2009 November 10, 2009 November 10, 2009 November 10, 2009 November 10, 2009 November 9, 2009 November 9, 2009
06:23:00 04:15:00 03:44:00 02:28:00 10:22:00 08:55:00 07:58:00 06:49:00 05:06:00 03:19:00 07:07:00 06:51:00
AM AM AM AM PM PM AM AM AM AM PM PM
BRUSSELS BE KOELN (COLOGNE) DE KOELN (COLOGNE) DE KOELN (COLOGNE) DE ROISSY, PARIS FR ROISSY, PARIS FR Philadelphia PA US Philadelphia PA US Louisville KY US Louisville KY US Sparks NV US Reno NV US
Event Details Initiated customs clearance process Delivered Arrival Scan Delivery attempted Arrival Scan Delivery attempted Arrived at destination country Arrival Scan Arrived at destination country Completed customs clearance process Arrival Scan Departure Scan Departure Scan Arrival Scan Departure Scan Arrival Scan Departure Scan Arrival Scan Departure Scan Arrival Scan Departure Scan Shipment received 36 by carrier
Toekomst? – Aan-huis-leveringen & afval
37
Toekomst? – Aan-huis-leveringen & afval
38
Toekomst? – Weg met lange afstanden?
BRON: http://senseable.mit.edu/trashtrack/
39
Conclusie
40
Conclusie Inzetten op
Groene en stille technologieën Daluurlogistiek met respect voor geluidsproblematiek Bundelen van afvalstromen Multi-modaler gaan werken Synergiën met andere logistieke stromen Afstanden niet verlengen …
Idee: Expertmeeting +/- juni-sept. 2011 op Departement TPR
41
Dank voor de aandacht Vragen? Drs. Roel Gevaers Tel: 03 265 49 36 E-mail:
[email protected] www.SteunpuntGoederenstromen.be www.ua.ac.be/tpr
Extra
43
Logistiek in een duurzame mobiliteit Economische groei Meer economische activiteit Hoger inkomen Meer consumptie
veroorzaakt
Vraag naar vervoer Woon-werkverkeer Goederenvervoer Consumptief vervoer Industriële structuur
draagt bij (of remt af) tot Vervoersysteem Vlotte verplaatsing van goederen en diensten Betere toegang tot werk, school,...
produceert
hinderen
Externe effecten Ongevallen Emissies Geluidshinder Schade aan infrastructuur Congestie
=> Hoe hiermee omgaan? 44
Stille hybride technologieën Parallel
Versus
seriëel
45
Stille LNG/CNG technologieën Studie: “Summary of Benefits: Natural Gas vs. Diesel Garbage Trucks” Impact
Pollutant
% Reduction with Natural Gas
Air Pollution
Particulate matter Nitrogen oxides (NOx) Non-methane hydrocarbons
67%-94% 32%-73% 69%-83%
Decibels
50% (behind) 90% (inside) 98% (beside)
Noise
http://www.informinc.org/fact_ggt.php
46
