Duurzame inzetbaarheid: extra belangrijk in een recessie Rob Gründemann Faculteit Maatschappij en Recht Captains of Arbo, 13 mei 2009
Opzet van de presentatie 1. De economische recessie 2. Vergrijzing 3. Leeftijd en inzetbaarheid 4. Gezondheid, vitaliteit en ziekteverzuim 5. Nieuwe NEN richtlijn in ontwikkeling Utrecht, 13 mei 2009
Captains of Arbo
2
De economische recessie
Utrecht, 13 mei 2009
Captains of Arbo
3
Ontwikkeling BBP
Utrecht, 13 mei 2009
Captains of Arbo
4
Ontwikkeling werkloosheid
Utrecht, 13 mei 2009
Captains of Arbo
5
Regels voor slim afslanken • Zorg voor goede begeleiding voor vertrekkers
én blijvers
• Zet overcapaciteit in voor innovaties • Betrek werknemers bij afslankingsoperatie • Maak gebruik van financiële regelingen voor ontwikkeling en scholing • Werk samen op brancheniveau Utrecht, 13 mei 2009
Captains of Arbo
6
Economie en verzuim/ arbeidsongeschiktheid (WAO)
Utrecht, 13 mei 2009
Captains of Arbo
7
Werkloosheid en ziekteverzuim (bron CPB)
Utrecht, 13 mei 2009
Captains of Arbo
8
Werkloosheid en WAO-risico (bron CPB)
Utrecht, 13 mei 2009
Captains of Arbo
9
Economie en verzuim/WAO
Als werkloosheid toe neemt, gaan verzuim en arbeidsongeschiktheid omlaag Twee mogelijke effecten: gedrags-effect of selectie-effect Stijging van werkloosheid met 1% leidt tot verlaging ziekteverzuim met 0,25%!
Utrecht, 13 mei 2009
Captains of Arbo
10
Vergrijzing
Utrecht, 13 mei 2009
Captains of Arbo
11
Leeftijdsopbouw Nederland 2000 en 2050
Utrecht, 13 mei 2009
Captains of Arbo
12
Groene en grijze druk 1950 tot 2050 80 70 60 50 40 30 20 10 0 1950 Utrecht, 13 mei 2009
1970
1980
1990
2000
2010
Captains of Arbo
2020
2030
2040
2050 13
Potentiële beroepsbevolking 12000 11000 10000 9000 8000 7000 6000 5000 4000 1970 Utrecht, 13 mei 2009
1980
1990
2000
2010
Captains of Arbo
2020
2030
2040
2050 14
Werken tot 65 jaar Wilt u tot uw 65e werkzaam blijven? (% ja) 50%
2007 2006
45%
2005 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% 15-19
20-24
25-29
30-34
35-39 Leeftijd
Utrecht, 13 mei 2009
Captains of Arbo
40-44
45-49
50-54
55+
Bron: NEA 15
Management over vergrijzing (Adams et al, 2005 en Van Dalen et al, 2007)
Geen/nauwelijks beleid Negatieve beelden overheersen Oudere werknemers duurder, minder productief, vaker ziek, en moeite met veranderingen en technische vernieuwingen Slechts één op de 8 werkgevers stimuleert werknemers door te werken Slechts één op de 12 werkgevers werft oudere werknemers
Utrecht, 13 mei 2009
Captains of Arbo
16
Feiten over oudere werknemers I (Nauta et al. 2004)
Minder lichamelijk capaciteiten en grotere kans op langdurige arbeidsongeschiktheid Cognitieve achteruitgang (werkgeheugen en concentratie) is gering. Lichamelijke beperkingen gecompenseerd door hulpmiddelen en slimme werkstrategieën Niet alle medewerkers verouderen even snel; er zijn grote individuele verschillen! Utrecht, 13 mei 2009
Captains of Arbo
17
Feiten over oudere werknemers II (Nauta et al. 2004)
Lichamelijke gezondheid niet alleen afhankelijk van leeftijd maar ook leefstijl en werkfactoren. In meeste beroepen heeft achteruitgang in gezondheid geen/nauwelijks effect op prestaties Veel beroepen kunnen eenvoudig worden aangepast aan verminderde fysiek vermogens van oudere werknemers Relatie leeftijd – productiviteit complex Utrecht, 13 mei 2009
Captains of Arbo
18
Gezondheid, vitaliteit en ziekteverzuim
Utrecht, 13 mei 2009
Captains of Arbo
19
Overgewicht 1981 - 2003
Utrecht, 13 mei 2009
Captains of Arbo
20
Obesitas 1981 – 2003
Utrecht, 13 mei 2009
Captains of Arbo
21
Welvaartsziekten in Nederland 2006
46% van de volwassenen heeft overgewicht
11% ernstig overgewicht
1 op de 7 jongeren is te zwaar
Werknemers met ernstig overgewicht zijn vaker en langer ziek en verzuimen langer
Rokende werknemers verzuimen vaker dan niet-rokers en ex-rokers Utrecht, 13 mei 2009
Captains of Arbo
22
Vitaliteit van de Nederlandse beroepsbevolking op basis NEA NEA 2005-2006: Vitaliteit naar leeftijd
100% 90%
12% 14%
80%
14% 15%
17%
35%
23%
30%
50%
18% 18%
20% 33%
25%
18%
70% 60%
23%
29%
26%
19%
32%
40% 30%
41%
20%
35%
35%
31%
25-34 jaar
35-44 jaar
45-54 jaar
34%
door aandoening beperkt niet-gezond én niet-vitaal
gezond óf vitaal
gezond én vitaal
10% 0% <25 jaar Utrecht, 13 mei 2009
Captains of Arbo
>55 jaar
Totaal 23
Verzuim en vitaliteit Nederlandse beroepsbevolking op basis NEA NEA 2005-2006: Verzuim naar vitaliteit
4% 13%
100% 90%
8%
Meer dan 20 werkdagen
10% 24%
18%
21%
T/m 20 werkdagen
24%
80%
28%
70%
24%
60%
25% 19%
50% 59%
40% 30%
47%
T/m 5 werkdagen Geen verzuim
45% 31%
20% 10% 0% gezond én vitaal
Utrecht, 13 mei 2009
gezond óf vitaal
niet-gezond én niet- door aandoening vitaal beperkt
Captains of Arbo
24
Nieuwe NEN richtlijn Duurzame inzetbaarheid, vitaliteit en performance in ontwikkeling
Utrecht, 13 mei 2009
Captains of Arbo
25
NEN-richtlijn in ontwikkeling
Doel: bedrijven ondersteunen bij het sturen op duurzame inzetbaarheid en vitaliteit Beantwoord vragen als: Waar staan we nu? Hoe verhoudt zich dat tot de concurrentie? Waar en hoe te verbeteren? Welke resultaten kan dat opleveren Hoe kunnen we die resultaten dan meten? Richtlijn geeft sturing en controle Utrecht, 13 mei 2009
Captains of Arbo
26
