Duurzaamheid in het curriculum

Duurzaamheid in het curriculum Didier Van de Velde onderwijsadviseur AKOV

NME studiedag 29 april 2014

2

Kan techniek ons wereldbeeld veranderen?

IS TECHNIEK NEUTRAAL?

“WAPENS DODEN GEEN MENSEN, ALLEEN MENSEN DODEN MENSEN” (SLOGAN AMERICAN RIFLE ASSOCIATION)

TECHNOLOGICAL FIX – ATTITUDINAL FIX VOORBEELD: GEZONDE TANDEN - FLUORIDERING LEIDINGWATER - PROMOTIE VAN GEZONDE VOEDING - MIX: GEBRUIK TANDPASTA MAAR OOK: MORELE FUNCTIONALITEIT IN APPARATEN

Hoe verloopt de interactie tussen techniek en samenleving ?

Enkele modellen

Het ‘control dilemma’

Techniekonderwijs in evolutie

Een nieuw concept voor Techniek Op School: TOS 21 (2004-2010) - EEN VISIE VOOR TECHNIEK OP SCHOOL VOOR DE 21STE EEUW. - TECHNISCHE GELETTERDHEID VOOR IEDEREEN. - EEN LEERLIJN VOOR TECHNIEK VAN 2,5 TOT 18 JAAR.

Techniek is  Het geheel van ingrepen waarmee de mens zijn omgeving probeert te beheren en te veranderen om aan zijn menselijke noden en behoeften te voldoen.  Een sociaal en maatschappelijk verschijnsel en deel van de cultuur.

10

19 standaarden voor technische geletterdheid Technisch systeem

Technisch proces

Hulpmiddelen

Begrijpen

Hanteren

Duiden

STANDAARDEN

Keuzes

Enge visies op techniek

Technische systemen

Het technisch proces volgens het TOS 21 lexicon

Hulpmiddelen

Kerncomponent: "keuzes"

17

19 standaarden voor technische geletterdheid Technisch systeem

Technisch proces

Hulpmiddelen

Begrijpen

Hanteren

Duiden

STANDAARDEN

Keuzes

18

Vier leeftijdsniveaus - NIVEAU A: 2,5 TOT 6 JAAR - NIVEAU B: 6 TOT 12 JAAR - NIVEAU C: 12 TOT 14 JAAR - NIVEAU D: 14 TOT 18 JAAR

65 referentiepunten Referentiepunt: een standaard naar een leeftijdsniveau toe vertaald Standaard 8 Begrijpen keuzes vertaald naar vier leeftijdsniveaus A 8

BK

B

C

D

Begrijpen dat maatschappelijke keuzes bepalend zijn voor het gebruik en de ontwikkeling van technische systemen Begrijpen dat voor de ontwikkeling en het gebruik van technische systemen keuzes worden gemaakt

Begrijpen dat voor de ontwikkeling en het gebruik van technische systemen maatschappelijke keuzes worden gemaakt

Begrijpen dat voor ontwikkeling en gebruik van technische systemen keuzes worden gemaakt op basis van normen en wetten

Begrijpen dat voor ontwikkeling en gebruik van technische systemen een kostenbatenanalyse dient gemaakt, die rekening houdt met normen en wetten

19

Horizontale samenhang gedacht in competenties Link naar duurzaamheid Onderzoeken - TECHNISCHE SYSTEMEN - HULPMIDDELEN - EFFECTEN VAN TECHNIEK - WERKWIJZEN (TECHNISCH PROCES) - EVOLUTIES VAN TECHNIEK Ontwerpen - VAN TECHNISCHE SYSTEMEN Maken - VAN TECHNISCHE SYSTEMEN

21

Concept ET: ook een brede verkenning garanderen: toepassingsgebieden -

Transport Constructies Energie Informatie en communicatie Biochemie

Effecten onderzoeken KO

 aangeven dat een technisch systeem dat ze gebruiken nuttig, gevaarlijk en/of schadelijk kan zijn; LO

 aan de hand van voorbeelden uit verschillende toepassingsgebieden van techniek illustreren dat technische systemen nuttig, gevaarlijk en/of schadelijk kunnen zijn voor henzelf, voor anderen of voor natuur en milieu;

Effecten van techniek onderzoeken SO-B

 aan de hand van diverse toepassingen illustreren dat het gebruik van technische systemen zowel goede als slechte gevolgen kan hebben voor henzelf, voor de manier waarop mensen (samen)leven en voor de natuur; SO-A

 in concrete voorbeelden aangeven wat de positieve en negatieve effecten van technische systemen zijn op het maatschappelijke leven en op de natuur;

Duurzaamheid in het curriculum

24

 Wereldoriëntatie  Natuur  Techniek

    

Natuurwetenschappen (2010 e.v.) Techniek (2010) Aardrijkskunde Andere vakken: bijv. geschiedenis, levensbeschouwing… Vakoverschrijdende eindtermen (2010)  Context 4: omgeving en duurzame ontwikkeling

 Beroepsgerichte vorming

25

Voorbeelden: geschiedenis 1ste graad so Criterium 13: “Essentieel is dat voor elke ontwikkelingsfase fundamentele problemen in verband met mens en maatschappij voor de leerlingen concreet en herkenbaar zijn.”  verhouding mens en productie,  verhouding mens, waarden en waardenoverdracht,  verhouding mens en omgeving.

26

Voorbeelden: aardrijkskunde ET 10 tweede graad so:  “op een eenvoudige manier de natuurlijke en menselijke oorzaken van milieuproblemen in een gebied verklaren en er de gevolgen voor mens, natuur en milieu uit afleiden”

27

VOET context 4: omgeving en duurzame ontwikkeling (2010)  Participeren aan milieuzorg op school  Aspecten van duurzaamheidsvraagstukken  Mogelijkheden zoeken om duurzaam te handelen  Lokale duurzame oplossingen zoeken  Natuurbeleving en waardering

28

Beroepsgerichte vorming - Nieuwe competenties in beroepen - Nieuwe beroepen - Bijv. : dynamiek in de bouwsector

- Beroepskwalificaties onderwijskwalificaties

29

Arbeidsmarktgerichte opleidingen Beroepskwalificaties

Beroepskwalificatie DAKDEKKER Zonnepanelen en -collectoren  Bereidt het dak voor op de montage van zonnepanelen en -collectoren  Monteert zonnepanelen en -collectoren  Onderhoudt de zonnepanelen en -collectoren

30

Arbeidsmarktgerichte opleidingen Beroepskwalificaties

Beroepskwalificatie DAKDEKKER Isolatie en luchtdichtheid  Plaatst isolatiematerialen (thermisch, akoestisch, brandwerend, …)  Plaatst lucht- en/of dampscherm

31

Einde Het huidige curriculum biedt vandaag reeds een kader om duurzaamheid aan bod te laten komen.