Duurzaam de toekomst in. Jaarverslag 2008

Duurzaam de toekomst in

Jaarverslag 2008

Inhoud Voorwoord 3 Inleiding 3 1 Onze klanten 5 1.1 Divers 5 1.2 Naar één receptie 5 1.3 Communicatiemiddelen 5 1.4 Participatie 5 1.5 Huurdersbelangenvereniging 6 1.6 Vragen en klachten 6 1.7 Kwaliteitslabel KWH 7 2 Omgeving 9 2.1 Prestatieafspraken 9 2.2 Landelijk in de schijnwerpers 9 2.3 Naar nieuwe verhoudingen? 9 2.4 Kredietcrisis 9 2.5 Strategische samenwerking 10 3 Vitale wijken, leefbare buurten 13 3.1 Gebiedsvisies 13 3.2 Bloemkoolwijken 13 3.3 Wijkvernieuwing Overdie 13 3.4 Bijzondere projecten 14 3.5 Leefbaarheid 15 4 Bouwen om de woningmarkt in beweging te houden 17 4.1 Woningproductie omhoog 17 4.2 Nieuwbouw 17 4.3 Veel in ontwikkeling 17

5 Betaalbaar wonen en keuzevrijheid 19 5.1 Gematigd huurbeleid 19 5.2 Kopen zonder zorgen 19 5.3 Huurachterstand beperken 19 5.4 Lagere energierekening 19 5.5 Onze woningen 19 6 Wonen, welzijn en zorg 23 6.1 Wonen voor ouderen en gehandicapten 23 6.2 Maatschappelijk vastgoed 23 6.3 Bijzondere doelgroepen 23 6.4 Bijzondere nieuwbouwprojecten 24 7 Duurzame woonen leefomgeving 27 7.1 CO2-reductie 27 7.2 Ketensamenwerking 27 7.3 Planmatig en strategisch onderhoud 28 7.4 APK Serviceonderhoud 28 7.5 Training allround vakman 28 8 Interne organisatie 31 8.1 Bedrijfsplan 31 8.2 Beoordelen en belonen 31 8.3 Verzuim- en reïntegratiebeleid 31 8.4 Integriteit 31 8.5 Leer- en stagebedrijf 32 8.6 De formatie 32 8.7 Ondernemingsraad 32

9 Toezicht 33 9.1 Verslag van de werkzaamheden van de raad van commissarissen over 2008 33 9.2 Werkwijze van de raad 33 9.3 Inhoud van het toezicht 33 9.4 Verantwoording 34 9.5 Samenstelling van de raad van commissarissen 35 9.6 Werving en selectie 36 9.7 Integriteit 36 9.8 Commissies 37 9.9 Bestuur 37 Verklaring van het bestuur 38 Mededeling van de raad van commissarissen 38 10 Financiën 39 10.1 Resultaat, vermogen en solvabiliteit 39 10.2 Treasury 39 10.3 Sturen op kasstromen 40 10.4 Bedrijfswaarde 41 10.5 Investeringsbeleid 41 10.6 Verbindingen 41 10.7 Onzekere tijden 43 10.8 Overige 44 Financiële verantwoording Geconsolideerde balans per 31 december 2008 46 Geconsolideerde winst- en verliesrekening 2008 47 Toegepaste grondslagen 47 Kengetallen 48 Accountantsverklaring 49

Woonwaard Jaarverslag 2008

Voorwoord Duurzaam de toekomst in ‘Duurzaam de toekomst in’, is de titel van dit jaarverslag. Misschien een wat merkwaardige titel voor een jaarverslag, dat per definitie terugblikt op een voorgaand jaar. Maar die titel is bewust gekozen. In 2008 hebben we namelijk enkele belangrijke stappen gezet voor de toekomst. Eén zo’n stap is het maken van ons bedrijfsplan. Na het vaststellen van onze beleidsvisie 2007-2011, hebben we in 2008 in ons bedrijfsplan vastgelegd hoe we ons focussen, hoe we mensen en middelen effectief en efficiënt inzetten en hoe we onze prestaties meten. Met het opstellen en implementeren van het bedrijfsplan zijn de eerste merkbare stappen gezet om tot een effectievere en efficiëntere organisatie te komen. Het bedrijfsplan en het meten van onze prestaties bleek een goed fundament om te reageren op de gevolgen van de financiële crisis die in de loop van 2008 zichtbaar werd. De woningverkopen liepen terug en de haalbaarheid van steeds meer nieuwbouwprojecten werd ter discussie gesteld. In 2009 zien we die ontwikkeling versterkt doorzetten. 3

Inleiding Natuurlijk raakt dat ook de verkoopplannen en nieuwbouwplannen van Woonwaard. Bij het vaststellen van onze begroting 2009 en onze meerjarenprognose hebben we al gekozen voor somberder uitgangspunten dan in de jaren daarvoor. We hebben bijvoorbeeld onze verkoopaantallen uit bestaande voorraad naar beneden bijgesteld. De snelle ontwikkelingen op de woningmarkt van de laatste maanden roepen echter om een kritische blik op deze uitgangspunten en om een aantal maatregelen. Eind 2008 zijn we begonnen onze nieuwbouwprojecten uitgebreid te analyseren. Bij enkele heeft dat geleid tot een verandering van programma. Soms door woningtypen te veranderen, soms door een koopwoning als huurwoning of Koopgarantwoning aan te bieden. Deze exercitie is in 2009 doorgezet. Vervolgens hebben we onze risico’s als gevolg van de kredietcrisis in kaart gebracht. Niet alleen in onze nieuwbouwportefeuille, maar ook op andere terreinen. Bijvoorbeeld tegenvallende verkopen uit de bestaande voorraad en een lagere stijging van de huur dan geprognosticeerd.

Op basis van deze gegevens maken we nieuwe scenario’s. Het is nu, onder andere door het ‘spelen’ in de projectenportefeuille nog te vroeg om goed onderbouwd te besluiten tot andere uitgangspunten dan eind 2008 zijn vastgesteld. De bespreking van de halfjaarcijfers is daar een beter moment voor. De financiële crisis en de gevolgen voor onder andere de woningmarkt voeren al snel de boventoon bij een terugblik op 2008. Er is echter veel meer gebeurd. Woonwaard heeft bijvoorbeeld fors geïnvesteerd in de kwaliteitsverbetering van de woningen, de conditie van alle woningen is in kaart gebracht en het bezit is voorzien van energielabels. We zijn met het project ‘Ken je klant’ gestart om onze klanten beter te leren kennen. Dit project heeft een groot aantal mensen opgeleverd dat als klantenpanel actief wil worden. De mening van onze klanten vinden we erg belangrijk. We willen immers graag investeren in een duurzame relatie. Pierre Sponselee Directeur-bestuurder

In 2008 hebben we veel zaken uitgevoerd die in onze beleidsvisie 2007-2011 staan verwoord. Onze organisatie is ‘volwassener’ geworden en dat zien we terug in onze activiteiten en de professionaliteit waarmee we die oppakken. In dit jaarverslag laten we zien dat veel zaken succesvol zijn opgepakt en lichten we toe waarom we die zaken hebben gedaan. Het eerste hoofdstuk wijden we aan activiteiten die we doen om onze klanten beter van dienst te zijn. Het tweede hoofdstuk gaat in op de omgeving waarin we opereren. Vervolgens werken we het verslag verder uit aan de hand van de vijf thema’s uit onze beleidsvisie: Vitale wijken, leefbare buurten. Bouwen om de woningmarkt in beweging te houden. Betaalbaar wonen en keuzevrijheid. Wonen, welzijn en zorg. Duurzame woonen leefomgeving.

. . . . .

We sluiten het jaarverslag af met een hoofdstuk over onze interne organisatie, het verslag van de werkzaamheden van de raad van commissarissen, het hoofdstuk financiën en de financiële verantwoording.


1.3 Communicatiemiddelen

1 Onze klanten

Om onze huurders en (potentiële) klanten te informeren, zetten we verschillende communicatiemiddelen in.

1.1 Divers Onze klanten zijn divers. We richten ons op de volgende groepen: Huurders. Woningzoekenden. – Reguliere woningzoekenden huurwoning. – Reguliere woningzoekenden koopwoning. – Asielzoekers die onder de pardonregeling vallen. – Bijzondere doelgroepen (bijv. cliënten van zorginstellingen).

. .

Actuele klantgegevens Als we onze huurders goed van dienst willen zijn, dan moeten we ook goed weten wie ze zijn en wat ze willen. Daarom hebben we in 2008 het project ‘Ken je klant’ gedaan. We hebben al onze klanten aangeschreven en gevraagd om hun gegevens te controleren en waar nodig te actualiseren. In 2009 gaan we verder met dit project en zorgen we ervoor dat onze klantgegevens ook actueel blijven.

5

We wilden natuurlijk het liefst dat alle klanten de gegevens terug zouden sturen. Om dat te stimuleren loofden we prijzen uit: 80 staatsloten en drie keer een maand huur. Dat werkte goed. Drie gezinnen uit Heerhugowaard wonnen de hoofdprijs: een maand huur. In de brief aan klanten hebben we ook gevraagd of ze deel willen nemen aan een digitaal klantenpanel. Ongeveer 1.500 klanten hebben zich hiervoor aangemeld. Begin 2009 versturen we de eerste enquêtes naar deze panelleden.

1.2 Naar één receptie Op ons kantoor aan de Hertog Aalbrechtweg hadden we een Woonpunt voor huurders en een centrale receptie voor zakelijke bezoeken. In 2008 hebben we de centrale receptie samengevoegd met die van het Woonpunt. Duidelijker voor de klant en efficiënt voor ons.

WoonwaardKrant Vier keer per jaar ontvangen al onze huurders de WoonwaardKrant. Daarin staat een mix aan artikelen. Over maatschappelijke ontwikkelingen die ons werk raken, over de afdelingen van Woonwaard, over nieuwbouw en minstens één artikel waarin bewoners worden geïnterviewd. Twee keer per jaar voegen we een bijlage toe over de groot onderhoudsprojecten die we het komende half jaar gaan uitvoeren. Website Klanten, woningzoekenden en relaties kunnen 24 uur per dag en 7 dagen per week op onze website terecht. De site is nu informatief, maar nog niet erg interactief. In 2008 hebben we plannen gemaakt om de interactiviteit van onze site te vergroten. In 2009 werken we die uit tot een programma van eisen en bouwen we onze nieuwe interactieve site. SVNK-site en Woningkrant Woonwaard werkt samen met andere corporaties in de regio onder de vlag SVNK (Sociale Verhuurders NoordKennemerland). SVNK regelt onder andere de woonruimteverdeling. SVNK

heeft hiervoor een interactieve site en geeft tweewekelijks de Woningkrant uit. In tabel 3 op pagina 19 is de woningtoewijzing over 2008 weergegeven. Projectcommunicatie Bij onderhouds- en nieuwbouwprojecten maken we aparte communicatiemiddelen. Bij nieuwbouw bestaan die middelen vaak uit een eigen website, brochure en advertenties. Bij onderhoudsprojecten maken we veelal een informatieboekje en/of nieuwsbrief voor bewoners. Bij omvangrijke projecten maken we ook nieuwsbrieven voor omwonenden.

1.4 Participatie Bij onderhoudsingrepen of projecten om de leefbaarheid te verbeteren, vinden we participatie van bewoners en belanghebbenden belangrijk. Aan de ene kant om de kwaliteit van een plan te verbeteren. Aan de andere kant om vroegtijdig draagvlak te creëren voor plannen. In de Alkmaarse wijk Overdie hebben we participatietrajecten gehad bij de projecten Zonkant en de Ommering. In beide projecten zijn de plannen gewijzigd door de inbreng van bewoners. Aan de Hargewaard (Huiswaard, Alkmaar) heeft de bewonerscommissie geparticipeerd in het groot onderhoudsproject. En met succes: de bewoners zijn zeer tevreden over het resultaat.


1.5 Huurdersbelangenvereniging De Huurdersbelangenvereniging NoordKennemerland (HBV) en de huurdersraad hebben een nieuwe samenwerkingsovereenkomst. Die is eind 2008 afgerond. In februari 2009 wordt die getekend. Met de Commissie Centraal Overleg (CCO) voert het bestuur van Woonwaard het wettelijk overleg. Dit gebeurde in 2008 vijf keer. Deze commissie is een afvaardiging van de Huurdersbelangenvereniging. De HBV houdt zich bezig met allerlei zaken die huurders direct aangaan. Ze beheren ook de huurderstelefoon, waar mensen met individuele zaken terechtkunnen. De HBV ondersteunt verder alle 48 bewonerscommissies. We overleggen maandelijks met de HBV.

zijn vastgesteld en heeft voor de overige vergoedingen een norm vastgesteld die ligt op de adviesbedragen van het NIBUD, verhoogd met 10%. Voor bewoners die meer aandacht nodig hebben door fysieke of andere beperkingen, wordt naast de vergoedingsregeling op basis van gesprekken met de consulent maatwerk geleverd. Dit kan variëren van hulp bij verhuizen, tot bijvoorbeeld een tijdelijk verblijf in een (zorg)hotel. Het CCO heeft, naast het belangrijke vergoedingenbeleid, in 2008 ook ingestemd met de volgende beleidsvoorstellen: Fietsverwijderbeleid. Boosterbeleid. Energiebeleid. Servicekostenbeleid. Aanpassing huurbeleid.

. . . . .

1.6 Vragen en klachten Klachten van onze huurders registreren we, zodat we er van kunnen leren. Dat geldt ook voor vragen die mogelijk uitmonden in een klacht. We proberen die vragen en klachten zo goed mogelijk af te handelen en zo vroeg mogelijk zelf op te lossen. We willen dat zo min mogelijk klachten naar de Regionale Klachtencommissie gaan. We werken er hard aan om alle klachten naar tevredenheid af te handelen. Alle schriftelijke klachten (brieven en e-mails) registeren we centraal en we laten elke bewoner schriftelijk weten op welke termijn wij de klacht ver-

helpen of wanneer we contact opnemen. De klager heeft in elk geval binnen drie weken duidelijkheid over het afhandelen van de klacht. De betrokken divisiemanager heeft de verantwoordelijkheid voor de afhandeling. In totaal hebben we in 2008 349 schriftelijke klachten ontvangen. De meeste klachten gaan over renovatie, cv-installaties en facturen. Bij renovatie gaat het vaak over het (niet) vervangen van de keuken en/of het sanitair. De klachten over de cv-installatie worden afgehandeld door een installateur. Daar zitten we nu dichter op; we zien de klachten dan ook

Omschrijving klacht Klachten gericht op gedrag medewerkers derden

De onderwerpen die in 2008 aan de orde zijn geweest zijn divers. Zo zijn we met de HBV en de Woonbond gekomen tot een vergoedingenbeleid bij groot onderhoud en renovatie. Hierin staat omschreven wanneer huurders in aanmerking komen voor een verhuis- en/of herinrichtingsvergoeding en wat de vergoedingen zijn voor herstelwerkzaamheden die huurders na onderhoudswerkzaamheden hebben. Denk bijvoorbeeld aan vervangen van vloerbedekking of aanpassen van gordijn(rails). Woonwaard gaat bij de verhuis- en herinrichtingsvergoeding uit van de wettelijke bedragen die door VROM 6

Andere belangrijke thema’s waarover we – soms in speciaal georganiseerde bijeenkomsten – hebben overlegd, zijn: De verkoop van huurwoningen. De evaluatie van het woonruimtebemiddelingssysteem. De planning van het groot onderhoud. Het proces van sloop tot bouw. Bewonersparticipatie.

. . . . .

Aantal 4

Klachten gericht op gedrag medewerkers Woonwaard

22

Klachten over renovatie

45

Klachten over afhandeling reparatie-serviceverzoek Woonwaard

57

Klachten over afhandeling reparatie-serviceverzoek derden

12

Klachten over cv/warmwatervoorziening

40

Klachten rondom mutatie

37

Klachten over facturen

55

Klachten over burengerucht en overlast

10

Klachten over installaties (liften e.d.)

7

Klachten over rekening buitensluiting

11

Klachten over woningtoewijzing

5

Klachten over schadevergoeding

11

Overige klachten

33

Totaal

349

afnemen. De klachten over facturen gaan veelal over kosten die ten onrechte in rekening worden gebracht, omdat de huurder bijvoorbeeld een abonnement heeft op onderhoud. De klachten in getallen Van de 349 klachten hebben we meer dan 90% netjes en adequaat afgehandeld. Want in 2008 ontving de Regionale Klachtencommissie 26 klachten over Woonwaard. Daarbij zitten ook klachten die de huurders rechtstreeks naar de klachtencommissie stuurden. Van deze 26 klachten waren er 12 ontvankelijk (in 2007 kwamen 15 ontvankelijke klachten binnen). In 2008 werden over 12 ontvankelijke klachten hoorzittingen gehouden, waarvan 2 over klachten uit 2007 gingen. Van de in hoorzitting behandelde klachten werden er 9 gegrond verklaard. Eén klacht werd ongegrond verklaard, één klacht werd gedeeltelijk gegrond verklaard en één klacht is doorgeschoven naar 2009.

1.7 Kwaliteitslabel KWH Voldoet onze dienstverlening aan de kwaliteitseisen die een klant heeft? Om die vraag te beantwoorden zijn we aangesloten bij het KWH Huurlabel, een onafhankelijk instituut dat onder andere onderzoek doet naar de kwaliteit van de dienstverlening van corporaties. Het KWH 7

Huurlabel telt tien onderdelen. Zes daarvan zijn in 2008 bij ons gemeten: corporatie bezoeken, corporatie bellen, woning zoeken, woning betrekken, huur betalen en reparatie uitvoeren. Voor al deze onderdelen zijn we geslaagd. Dat betekent dat we een rapportcijfer 7 of hoger hebben gehad. Daarnaast hebben we meegedaan aan een pilotmeting: kwaliteit van de woonomgeving (leefbaarheid) en verkoop (bestaande huurwoningen en nieuwbouwwoningen). Tweede plaats Opvallend is dat we op het onderdeel klachten afhandelen zeer goed scoren. KWH onderzoekt de afhandeling van klachten bij huurders die ook daadwerkelijk een klacht hebben ingediend. Woonwaard staat op de tweede plaats bij corporaties van vergelijkbare grootte. Er zijn meer dan 200 corporaties aangesloten bij KWH.


2 Omgeving

2.1 Prestatieafspraken onderstrepen lokale inbedding Woonwaard staat als maatschappelijke organisatie midden in de samenleving. Op lokaal niveau wordt met gemeenten, samenwerkingspartners en huurders gewerkt aan het verbeteren van het wonen en de woonen leefomgeving. Als corporatie zijn we lokaal geworteld en verbonden met lokale belangen. Om dit te onderstrepen willen we met de gemeenten waarin we actief zijn prestatieafspraken maken: afspraken over doelen en inzet om deze te bereiken. In de prestatieafspraken worden de gemeentelijke doelen voor de volkshuisvesting, zorg en welzijn en duurzaamheid verbonden met onze doelen uit onze beleidsvisie. We hebben afspraken met de gemeente Langedijk. In 2008 zijn voor de eerste maal afspraken gemaakt met de gemeente Heiloo. Met de gemeenten Heerhugowaard en Graft-De Rijp zijn afspraken in een vergevorderd stadium. Met de gemeente Alkmaar hebben we, samen met de andere lokale corporaties, afspraken gemaakt over prioriteiten in de stad. 9

De wijkvernieuwing van Overdie blijft een speerpunt. Daarnaast geven we de komende jaren voorrang aan verbeteringen in De Hoef en Oudorp.

gesubsidieerd krijgen uit dit fonds. Vanuit principiële overwegingen heeft Woonwaard een alternatief voorgesteld, samen met de corporaties IntermarisHoeksteen en Wooncompagnie, en met instemming van de gemeente en Van Alckmaer. Wij zullen geen aanspraak maken op het fonds, wanneer de heffing door het fonds aan IntermarisHoeksteen en Wooncompagnie navenant beperkt wordt. Zo blijft het initiatief bij de corporaties in plaats van bij de overheid, wat past bij onze rol als maatschappelijk ondernemer.

2.2 Landelijk in de schijnwerpers 2.3 Naar nieuwe verhoudingen? Op landelijk niveau staan de corporaties in de schijnwerpers, vanuit een onzekerheid over de kwaliteit van de prestatie en de relevante inzet van het maatschappelijk vermogen. In 2008 heeft dit geleid tot maatregelen van de overheid die de financiële positie van de corporaties raken. De vennootschapsbelasting (VPB) is integraal ingevoerd over al onze activiteiten. Voor Woonwaard zal de daadwerkelijke belastingdruk tot een minimum zijn beperkt, omdat we een hoog investeringsniveau hebben. Ook is een investeringsfonds voor de wijken ingericht, dat financiële middelen van corporaties herverdeelt op basis van posities in Vogelaarwijken. Woonwaard kan als ‘40-wijkencorporatie’ 30% van de additionele investeringen in Overdie

De veranderingen in de branche hebben geleid tot een stevig debat binnen koepelorganisatie Aedes over de verhouding tussen het rijk, de burger en de corporaties. Aedes heeft met een vertegenwoordiging van het ministerie geparticipeerd in de stuurgroep Meijerink, die een advies heeft uitgebracht aan de (nieuwe) minister van Wonen, Wijken en Integratie (WWI), het ‘Nieuw arrangement overheid/woningcorporaties’. Hierin is het werkterrein van de corporatie opnieuw afgebakend en worden voorstellen gedaan voor de governance in de sector. De VROM Raad en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) hebben in meer of mindere mate kritisch gereageerd op het advies. Volgend jaar wordt het debat vervolgd.

2.4 Kredietcrisis Sinds medio 2008 zijn de marktomstandigheden waarin Woonwaard opereert aanmerkelijk veranderd onder invloed van de kredietcrisis. Op de woningmarkt zijn de belangrijkste effecten dat de woningverkoop is teruggelopen, de prijzen dalen en nieuwbouwontwikkeling wordt geremd. Deze ontwikkelingen dwingen tot scherpte. Anders dan een aantal jaar geleden is de vrager (huurder, koper) leidend op de woningmarkt. Het is dus nog belangrijker de goede woonkwaliteit te leveren voor een passende prijs. Op initiatief van de gemeente Alkmaar is eind 2008 met alle corporaties en commerciële ontwikkelaars een pakket aan maatregelen samengesteld, waarmee de woningbouwproductie op gang blijft, ook (juist) in deze tijd. De projecten van Woonwaard in Overdie en aan de Paardenmarkt hebben hierin de hoogste prioriteit gekregen. Aan Overdie is prioriteit toegekend, omdat we in deze wijk bezig zijn met een wijkvernieuwing. Hiervoor is een 10 jaars investeringsplan opgesteld. De wijkvernieuwing mag niet lijden onder de huidige omstandigheden. De ontwikkeling aan de Paardenmarkt is geprioriteerd, omdat het een bijzonder project in de binnenstad is. Er ligt nu een gapend gat en dat vormt een schril contrast met wat we daar willen bouwen: een aantrekkelijk woonen


winkelgebouw, met onder andere ruim 20 jongerenwoningen. Ook verbeteren we de ruimtelijke kwaliteit van het plein aan de Paardenmarkt. Als corporatie zijn we in staat onze investeringen te continueren, juist door te ontwikkelen in het betaalbare segment.

2.5 Strategische samenwerking Woonwaard werkt aan een strategische netwerksamenwerking met twee corporaties in aangrenzende regio’s: Wooncompagnie en IntermarisHoeksteen, beide gevestigd in Hoorn. De samenwerking is ingezet vanuit een gemeenschappelijke visie op de rol van woningcorporaties. Deze stevige basis vormt het vertrekpunt om samen te werken op een aantal gebieden: Verdere professionalisering. We geven dit vorm via een programmabureau, dat de corporaties ondersteunt door beleid en instrumententen te ontwikkelen en te begeleiden bij de implementatie hiervan. Vastgoedontwikkeling. Door de krachten van de drie corporaties te bundelen ontstaat een betere schaal voor projectontwikkeling. We worden een sterke partner voor zorgen marktpartijen, verwachten een betere acquisitiepositie en kunnen de personele inzet beter organiseren.

.

.

. Ondersteunende diensten. De samenwerking in de ondersteunende diensten is gericht op efficiencyverbetering en het beperken van de kwetsbaarheid van de huidige afdelingen. We denken aan de vorming van ‘shared service centers’ voor inkoop, ICT en personeelszaken. Naast deze concrete samenwerking verwachten we ons als strategische partners beter te kunnen profileren in de markt en dat we een betekenisvollere rol kunnen spelen in het maatschappelijk debat. De besluitvorming volgt medio 2009.


Uit onze beleidsvisie

3. Vitale wijken, leefbare buurten In onze beleidsvisie ‘Bekend gebied’ staat dat we ons hard maken voor vitale wijken en leefbare buurten. Daarnaast willen we het ‘samen leven’ in de buurt bevorderen. In dit hoofdstuk kijken we wat we op die punten in 2008 hebben bereikt.

3.1 Gebiedsvisies Muiderwaard is één van de vijf buurten van de Alkmaarse wijk Huiswaard. De flats in de Muiderwaard hebben veel potentie door de ligging en indeling. De wens is om de uitstraling van de flats te verbeteren, in combinatie met het uit te voeren onderhoud, en ook om meer voorzieningen in de buurt te brengen. Met een sterke bewonersvertegenwoordiging, de gemeente en maatschappelijke partners werkt Woonwaard aan de ontwikkeling van de flats, een facilitaire strip met onder meer winkels, en aan voorzieningen voor welzijn en zorg. In december 2008 is een plan voor de facilitaire strip gepresenteerd aan belanghebbenden uit de buurt. In 2009 wordt gestart met het onderhoud van de binnenzijde van de 13

woningen in de Muiderwaardflats. De totale planontwikkeling neemt naar verwachting tot 2015 in beslag. Voor De Hoef III en IV is een studie uitgevoerd om de strategie voor de woningen in dit gebied te bepalen. Er is onderzoek gedaan naar de wensen van bewoners en naar de staat van de woningen. De Hoef ligt in een gebied waarvoor de gemeente Alkmaar een structuurvisie zal opstellen. We werken dan ook in overleg met de gemeente en andere belanghebbenden verder aan de gebiedsvisie voor De Hoef.

ren op leefbaarheid. In mei organiseerde Woonwaard een minisymposium over ‘onze bloemkoolwijken’: de Rivierenwijk in Heerhugowaard en De Pet en Oudieplas in Alkmaar. Met onderzoekers, vertegenwoordigers van gemeenten en medewerkers van Woonwaard en collegacorporaties, is gediscussieerd over oorzaken en oplossingen. De ideeën nemen we mee in de gebiedsvisies voor deze wijken.

3.3 Wijkvernieuwing Overdie

3.2 Bloemkoolwijken

In de Alkmaarse wijk Overdie werken we met de gemeente en collega-corporaties aan de wijkvernieuwing. We zijn enkele jaren geleden gestart met sociale projecten (bijv. wijkboerderij, opknappen park). Vervolgens zijn de onderhoudsprojecten gestart (bijv. Dathenusstraat, Graalstraat e.o.). In 2008 is de eerste nieuwbouw opgeleverd aan het Tuinderspad (Nieuw-Overdie) en begin 2009 leverden we het complex Parckstede op aan de Coornhertkade (Oud-Overdie).

Woonwaard was medeopdrachtgever in het landelijk onderzoek naar de kwaliteit van wijken uit de jaren ’70 en ’80. Wijken die zijn gebouwd volgens een structuur die aan een bloemkool doet denken, door de vele vertakkingen in de straten. De laatste jaren wordt duidelijk dat de huizen in dit soort wijken minder gewild zijn en dat de wijken soms minder goed sco-

Wijkactieplan In 2008 hebben we ook een bijdrage geleverd aan het Wijkactieplan Overdie. Alle gemeenten met een ‘Vogelaarwijk’ hebben Wijkactieplannen gemaakt in opdracht van het ministerie van WWI. Alkmaar was één van de eerste die het plan gereed had. Het Wijkactieplan behelst de sociale kant van de wijk-

vernieuwing en heeft drie pijlers: werken, leren en zorg. Woonwaard is actief betrokken geweest bij de totstandkoming van het Wijkactieplan en speelt ook bij de uitvoering een rol. Een aantal activiteiten (gebundeld in OverdieOntmoet) die al in samenspraak met bewoners ontwikkeld werden, worden nu in het Wijkactieplan meegenomen. Evaluatie Integraal Plan De plannen voor de wijkvernieuwing van Overdie gaan over een periode van tien jaar. In 2008 waren we halverwege. Een mooi moment om de voortgang van het Integraal Plan uit 2003 te evalueren. Tabel 1 op pagina 14 laat de resultaten en oorspronkelijke doelen zien. Het aantal woningen dat bij aanvang was gepland wordt in het totaal licht overstegen. Ook verhouding huur/koop is wat gewijzigd. Het aandeel koopwoningen is toegenomen, onder andere doordat woningen in Koopgarant worden aangeboden, een koopvorm die na 2003 is ontstaan. De verdeling tussen huur en koop is daarnaast onder meer afhankelijk van het verkooppercentage dat wordt gehaald. In deze prognose gaan we uit van 40%. Dit percentage is ook in het integraal plan gehanteerd. Deze tussenrapportage is met de belanghebbenden in Overdie besproken. Gecon-


Tabel 1. Tussenstand Integraal Plan Overdie. Oud-Overdie

aantal woningen

% koop

% betaalbaar

% duur

1-1-2003

1323

79

21

85

15

10-11-2008

1105

70

30

80

20

Toevoeging door geplande sloop en nieuwbouw

202

31-12-2014

1307

47

53

66

34

Doelstelling

1337

50

50

70

30

% huur

% koop

% betaalbaar

% duur

Nieuw Overdie

aantal woningen

1-1-2003

2239

68

32

85

15

10-11-2008

2174

63

37

79

21

Toevoeging door geplande sloop en nieuwbouw

343

31-12-2014

2517

52

48

71

29

Doelstelling

2418

60

40

70

30

cludeerd is dat we, ondanks enkele afwijkingen, goed op schema lopen om de doelen te halen. Daarnaast waren de partijen tevreden over de manier waarop we de dialoog met elkaar aangaan. Samen ontwikkelen, samen sturen Bij de wijkontwikkeling zijn veel partijen betrokken, zoals de wijkraden van bewoners en maatschappelijke organisaties. In oktober is een bestuurdersconferentie georganiseerd met alle kernpartners in Overdie: scholen, het centrum voor Jeugd en Gezin, de politie, en het CWI en UWV (nu samen Werkbedrijf). Alle betrokkenen hebben hun commitment met de uit14

% huur

Participatiebeleid Bij enkele grote projecten, zoals De Zonkant, de Graalstraat e.o. en de Ommeringflats, is sprake van een actief participatiebeleid. Bewoners zijn intensief betrokken bij de maatregelen die er in hun woning plaats zouden gaan vinden.

voering van het Wijkactieplan bevestigd, en afspraken gemaakt over de verdere ontwikkeling van ketensamenwerking. Het proces als geheel wordt aangestuurd door een stuurgroep, samengesteld uit twee wethouders en twee corporatiedirecteuren. Woonwaard vervult de rol van voorzitter. De stuurgroep heeft in 2008 een programmamanager sociaal aangetrokken, die verantwoordelijk is voor de voortgang van het Wijkactieplan (sociale pijler). De programmamanager fysiek van Woonwaard is verantwoordelijk is voor de uitvoering van het integraal plan (fysieke pijler).

3.4 Bijzondere projecten Bijzondere projecten voor bijzondere doelgroepen. In 2008 hebben we enkele bijzondere projecten gedaan en die zetten we in deze paragraaf uiteen. Alle projecten hadden tot doel de leefbaarheid in wijken en buurten te vergroten. Bijzondere nieuwbouwprojecten staan in paragraaf 6.4. Dag om nooit te vergeten Om de sociale cohesie in de Rivierenwijk in Heerhugowaard te bevorderen, kwamen de leden van het wijkpanel Rivierenwijk met het idee om een ‘Dag om nooit te vergeten’ te organiseren. Die is gehouden op zaterdag 14 juni 2008. Beleidsmedewerkers van gemeente, corporatie en welzijnsorganisatie stelden zich deze dag op als partner van een bewoner die financieel geen middelen heeft om zichzelf een keer te verwennen of die sociaal geïsoleerd is. De bewoners beleefden een onvergetelijke dag met veel activiteiten, afgewisseld met zang, dans

en optredens. De dag werd afgesloten met een heerlijk diner. Daarnaast bood deze dag ook een kans aan de medewerkers van de verschillende organisaties om elkaar beter te leren kennen. Het projectteam bestond uit tien leden (wijkpanel, Woonwaard, Stichting Welzijnsbevordering Heerhugowaard, gemeente, steunpunt Rivierenwijk Leger des Heils). Woonwaard leverde één van haar consulenten als projectleider. Twee tweede prijzen Tot twee keer toe zijn projecten waarbij we betrokken waren genomineerd voor een landelijke prijs. Het ene project is ‘Kleppen dicht’. Via poëzie op brievenbuskleppen probeerden de initiatiefnemers – waaronder Woonwaard – de saamhorigheid in de wijk te verbeteren. Het andere project is ‘De mus moet terug in de wijk’, dat was genomineerd voor de Stadsvogelprijs 2008 van de Vogelbescherming Nederland. Beide projecten eindigden op de tweede plaats. Met ‘De mus moet terug in de wijk’ beoogden bewoners van de Rivierenwijk, het IVN (Instituut Voor Natuurbeschermingseducatie) en Woonwaard zoveel mogelijk bewoners uit de Rivierenwijk met elkaar in contact te laten treden. De mus was daarin het bindmiddel. Er werd huis-aan-huis een envelop met mussenzaad en een uitnodiging voor een bijeen-


komst verspreid. De bijeenkomst trok een groot publiek en ook de vogelhuisjes, die de bewoners dankzij Woonwaard tegen gereduceerd tarief (€ 2,50) konden kopen, vonden gretig aftrek. Ook scholen pakten het onderwerp op. Ze gaven educatielessen en hingen mussenkasten op. Boosterruimte Tjaalingermeer Aan de Oostertocht staat het complex Tjaalingermeer. Daarin wonen veel senioren en een deel daarvan maakt gebruik van een booster. Samen met de gemeente Heerhugowaard hebben we de inpandige fietsenbergingen omgebouwd tot boosterruimten. Buiten zijn er afsluitbare fietsenstallingen geplaatst. Woongroep onderhoudt opgeknapte buitenruimte Rondom het complex van een woongroep aan de Elzasstraat hebben we de buitenruimte opgeknapt en heringericht. Omdat dit deels bij het complex hoort en deels openbare buitenruimte is, hebben we dit samen met de gemeente Alkmaar gedaan. Met de woongroep hebben we (contractuele) afspraken gemaakt over het onderhoud. De woongroep onderhoudt de volledig opgeknapte buitenruimte, dus ook het openbare deel. De betrokkenheid van de woongroep is een garantie op een langdurige leefbare omgeving. Leefregels In flats aan de Muiderwaard (Alkmaar) 15

en Rivierenwijk (Heerhugowaard) hebben we met bewoners gesproken over leefregels: wat mag wel en wat mag niet in de flat. De leefregels hebben we vertaald in cartoons en daarvan hebben we posters en een boekje gemaakt. Dat bleek een leuke en goede manier om het leefgedrag onder de aandacht te brengen. In 2009 gaan we in de flats aan de Ommering (Alkmaar) op een zelfde manier aan de slag. Buurtgericht samenwerken In Alkmaar is Woonwaard mede-initiatiefnemer van de omvorming van Wijkgericht Samenwerken naar Buurtgericht Samenwerken. Het doel daarvan is dat gemeente, corporaties en politie effectief en aanvullend samenwerken in alle buurten van Alkmaar. Het basisniveau van deze samenwerking is omschreven en in sommige buurten besteden we meer aandacht aan de leefbaarheid en de sociale cohesie. Om de participatie van bewoners te vergroten is in 2008 een aantal maatregelen genomen. In de stuurgroep heeft de voorbereiding plaatsgevonden van de projecten ‘Meedoen in de Buurt’ (werktitel was Speciaal Sociaal). Deze projecten gaan begin 2009 starten in vier buurten Kooimeer, Rivierenbuurt, De Pet-Eilandenbuurt en de Hoef Zuid-Oost. Dit zijn integrale projecten, die specifiek zijn gericht op de problematiek die in de betreffende buurten speelt. De projecten worden gefinancierd door gemeente en

corporaties. In deze buurten zetten we stevig in op participatie van bewoners. In elke buurt worden minimaal drie buurtbijeenkomsten per jaar georganiseerd. Daarnaast is het zogenoemde vouchersysteem voorbereid. Het uitgangspunt hierbij is het versterken van de positie van bewoners in hun wijken om hen daarbij in de gelegenheid te stellen zelf met initiatieven te komen die de leefbaarheid in de wijk verbeteren en de sociale cohesie versterken. Dit alles onder de noemer ‘Het is uw buurt dus u mag het zeggen’. Gemeenten en corporaties maakten al afspraken over het delen van de kosten toen bekend werd dat het ministerie van VROM een budget van 3 ton per jaar beschikbaar stelt voor bewonersinitiatieven in de jaren 2008 tot en met 2010. Om stapeling van gelden te voorkomen, hebben de corporaties hun bijdrage bevroren tot na 2010, zodat de initiatieven dan ook nog doorgang kunnen vinden. Bestuurlijke sturing van dit proces gebeurt door twee wethouders, drie corporatiedirecteuren en het afdelingshoofd van de politie. De directeur-bestuurder van Woonwaard is voorzitter van de Stuurgroep Buurtgericht Samenwerken (BGS). Huis en buurtmeesters Huis- en buurtmeesters nemen een steeds belangrijker plaats in binnen de leefbaarheid van een complex of een buurt of

wijk. Dat bleek duidelijk tijdens de nationale ‘huismeesterdag’ in 2008, waar ook alle huis- en buurtmeesters van Woonwaard aanwezig waren. Opleiding en ondersteuning van deze groep vakmensen hebben dan ook de volle aandacht. Acht huismeesters hebben een cursus gevolgd om calamiteiten bij liftgebruik adequaat aan te pakken, 14 huis- en buurtmeesters hebben de cursus Tijdmanagement, omgaan met Word/Outlook en administratie met goed gevolg afgelegd. Eén huismeester is geslaagd voor de vakopleiding Sociaal Huismeester.

3.5 Leefbaarheid: € 1 miljoen Met de bijzondere projecten uit paragraaf 3.4 willen we de leefbaarheid van buurten en wijken verbeteren. Een deel van de genoemde projecten wordt ook gefinancierd vanuit de begroting voor leefbaarheidsprojecten. We dachten in 2008 1,5 miljoen euro te besteden aan leefbaarheidsprojecten. We hebben echter 25 projecten uitgevoerd en 23 activiteiten gesponsord, waarmee een bedrag van ruim € 1 miljoen was gemoeid. Hoewel we veel tijd en aandacht hebben gegeven aan de leefbaarheidsprojecten, ging een deel van onze menskracht naar de extra onderhoudsprojecten die we in 2008 hebben gedaan.



4. Bouwen om de woningmarkt in beweging te houden 4.1 Woningbouwproductie omhoog Volgens de Regionale Woonvisie 2006 – een notitie van de gemeenten uit de regio – moeten er de komende 10 jaar circa 15.000 woningen worden gebouwd. Ongeveer 5.000 daarvan komen in het betaalbare segment. Ook moet er meer differentiatie komen in koop en huur. Woonwaard wil gemiddeld 250 woningen per jaar toevoegen. In de praktijk blijkt dit aantal lastig haalbaar. De doelstellingen zijn vooral gebaseerd op theoretisch haalbare aantallen en niet op kwaliteit en realiteit. De gemeente Alkmaar heeft een bouwaanjager aangesteld. De bouwaanjager bekijkt samen met de gemeente, makelaars ontwikkelaars en corporaties hoe we de woningbouwproductie in de regio omhoog kunnen krijgen. In 2008 hebben we hierover de eerste gesprekken gevoerd. Dat leidde tot het herzien van sommige nieuwbouwprogramma’s: koopwoningen 17

omzetten in Koopgarantwoningen of huurwoningen. Op die manier laten we projecten toch doorgang vinden. Onze prioriteit ligt bij projecten in Overdie. We hechten er belang aan dat we afspraken over de wijkvernieuwing nakomen. Andere projecten die Woonwaard ontwikkelt of waarbij Woonwaard betrokken is – respectievelijk Paardenmarkt en Schelphoek – worden ook als heel belangrijk voor de stad gezien.

4.2 Nieuwbouw in 2008

4.3 Veel in ontwikkeling

Onze ambitie is om minimaal 250 woningen te bouwen in het betaalbare segment (categorie 1 en 2). Daarvan is minimaal een kwart in binnenstedelijk gebied en de helft bieden we te koop aan onder de Koopgarantconstructie.

Er staan enkele grote nieuwbouwprojecten in de planning, waardoor we de komende jaren – afhankelijk van marktontwikkelingen – een flink aantal woningen kunnen opleveren. Het gaat om eigen projecten en projecten waarin Woonwaard participeert om bij te dragen aan de woningproductie, zoals VroonermeerNoord, Schelphoek, Geert Groteplein e.o. en Spieghelplein.

In 2008 hebben we 229 nieuwbouwwoningen opgeleverd. Daarvan waren er 113 sociale huurwoningen, 28 Koopgarantwoningen en 76 gewone koopwoningen. Geen van deze woningen waren in binnenstedelijk gebied. Dat laatste maken we de komende jaren goed, als we de nieuwbouwprojecten opleveren die nu in ontwikkeling zijn, zoals de Paardenmarkt.

Tabel 2. Totaal gerealiseerde woningen in 2008. Projectnaam

Huurwoningen sociaal < € 631

Gemiddelde huurprijs per maand

Huurwoningen markt > € 631

Gemiddelde huurprijs per maand

Tuinderspad

62

444

12

660

Twuyverhoek

51

445

Plandeel 4 Kervel Totaal

113

12

Koopgarant

Koopwoningen

Totaal

76

150

14

65

14

14

28

76

229



beheer hebben, werd op verzoek van de eigenaar eveneens vastgesteld op 0 tot 4%. Huurtoeslag Van onze huurders ontvingen er 3.446 huurtoeslag. Dat zijn er 325 minder dan vorig jaar.

5. Betaalbaar wonen en keuzevrijheid Woonwaard wil wonen betaalbaar houden. Voor onze klanten wordt het namelijk steeds moeilijker om betaalbaar te wonen. Dat wordt aan de ene kant ingegeven door de sterk gestegen prijzen van koopwoningen en aan de andere kant door de stijgende kosten voor bijvoorbeeld energie.

5.1 Gematigd huurbeleid Woonwaard hecht sterk aan betaalbare woningen voor onze primaire doelgroep: woningzoekenden die niet zelfstandig in eigen woonruimte kunnen voorzien. Woonwaard is voorstander van een gematigd huurbeleid. Sinds 2007 schrijft het ministerie de huurverhoging voor: per woning maximaal het inflatiepercentage van het jaar ervoor. Dit wijkt dus niet veel af van het beleid dat Woonwaard al voerde. In 2008 was de maximale huurverhoging daardoor 1,6 procent. De huurontvangsten vormen de belangrijkste inkomstenbron van Woonwaard. 19

We gebruiken deze inkomsten voor het realiseren van onze doelstellingen, de kwaliteit van de woningvoorraad en de betaling van bedrijfslasten.

Bezwaarschriften Er is in 2008 één bezwaarschrift ingediend tegen de voorgestelde huuraanpassing per 1 juli 2008. Dat bezwaarschrift is niet ontvankelijk verklaard.

Afspraken over schuldhulpverlening Woonwaard heeft met de Gemeentelijk Kredietbank in Alkmaar en met de gemeente Heerhugowaard een samenwerkingsovereenkomst opgesteld. Deze bevat een aantal concrete afspraken en meetpunten. Door de actieve aanpak van Woonwaard en de ondersteuning van het convenant merken we dat naast het dalende percentage van de totale huurachterstanden, ook het aantal ontruimingen is afgenomen.

Tabel 3. Woningtoewijzing. Overzicht van de huurverhogingen voor de woningvoorraad.

Percentage

Aantal contracten

0%

575

1,6%

12.924

Totaal

13.499

Naast de huurverhoging van onze woningen werden ook de huren van 1.427 overige verhuureenheden (garages, parkeerplaatsen, winkels en dergelijke) aangepast. De huurverhogingen van deze objecten lagen tussen de 0% en 4%. De huurverhoging van 228 woningen en bedrijfsruimten die we voor derden in

울 Kwaliteitskortingsgrens HTW*

쏜 Kwaliteitskortingsgrens en 울 aftoppingsgrens HTW*

쏜 Laagste aftoppingsgrens HTW*

onder inkomensgrens

191

133

6

Eénpersoons <65

boven inkomensgrens

47

65

2

Eénpersoons 욷65

onder inkomensgrens

12

29

1

Eénpersoons 욷65

boven inkomensgrens

0

6

1

Tweepersoons <65

onder inkomensgrens

33

84

11

Tweepersoons <65

boven inkomensgrens

2

28

10

Tweepersoons 욷65

onder inkomensgrens

2

18

2

Tweepersoons 욷65

boven inkomensgrens

1

17

3

Meerpersoons <65

onder inkomensgrens

10

78

2

Meerpersoons <65

boven inkomensgrens

2

21

4

Meerpersoons 욷65

onder inkomensgrens

0

1

0

Meerpersoons 욷65

boven inkomensgrens

0

1

0

Categorie Huishouden

Inkomengrens

Eénpersoons <65

HTW = Huurtoeslagwet


5.2 Kopen zonder zorgen

5.3 Huurachterstand beperken

Mensen met een middeninkomen vallen vaak tussen wal en schip als het gaat om het huren of kopen van een huis. Er zijn te weinig betaalbare huurwoningen en een koopwoning valt net buiten hun bereik. Daarom nam Woonwaard in 2004 een licentie op Koopgarant. Zo kan iemand ‘kopen zonder zorgen’. De constructie kent twee belangrijke voordelen voor de koper: Lage maandlasten: de koper koopt met korting de woning van Woonwaard en wordt volledig eigenaar en heeft dus ook het voordeel van de fiscale aftrekpost van de hypotheekrente. Weinig risico bij verkoop: wil hij de woning verkopen, dan lukt dat altijd. De eigenaar is verplicht de woning aan Woonwaard te verkopen en Woonwaard is verplicht de woning weer terug te kopen. De waardeontwikkeling, het verschil tussen de nieuwe en oude taxatieprijs, wordt gedeeld. Dit geldt voor zowel een positief als een negatief verschil.

Het aantal ontruimingen via een gerechtelijke ontruimingsprocedure is in 2008 afgenomen: 23 (2007: 32). Dit komt omdat we de huurachterstand van onze huurders zoveel mogelijk beperken. Een kleine achterstand kunnen huurders namelijk gemakkelijker inlopen dan een forse. En daarmee beperken we het risico van huisuitzetting voor onze huurder en dragen we ook bij aan onze eigen financiële continuïteit.

.

.

Deze twee voordelen zijn ook een antwoord op de negatieve gevoelens op de huizenmarkt. We zagen dan ook in 2008 dat er nog steeds muziek zit in de woningmarkt voor Koopgarantwoningen.

20

Een besluit tot ontruiming nemen we niet zomaar. Er gaat een langdurig proces aan vooraf van waarschuwende gesprekken en herhaaldelijk aanmanen. Als dat niet helpt, dan ontbindt de kantonrechter het huurcontract en ontruimen we de woning. Aan de ontruimingen in 2008 lagen huurachterstanden of overlastsituaties ten grondslag.

5.4 Lagere energierekening In 2008 hebben we het energielabel van ons totale bezit laten bepalen. De woningen van Woonwaard ‘scoren’ gemiddeld een D-label. Op het gebied van energiebesparing volgt Woonwaard de doelstelling die door Aedes is verwoord: 20% CO2-reductie in 10 jaar. Het streven is om bij groot onderhoud de woning op te waarderen naar een B-label of de woning

minstens twee labels op te trekken. Daarmee besparen we minimaal die 20% CO2 uitstoot. De daaraan gekoppelde energiebesparing komt ten goede aan de woonlasten van onze huurders. In paragraaf 7.1 staat meer over ons beleid om 20% CO2-uitstoot te verminderen.

5.5 Onze woningen Woonwaard heeft een regionale toelating en heeft alleen bezit in het statutaire gebied. Huurwoningen kunnen we indelen naar prijsklassen. Hiervoor kunnen we de rekenhuur uit de Wet op de Huurtoeslag aanhouden. Hieruit volgt de volgende verdeling (wettelijk gestelde grenzen per 1 juli 2008): Goedkoop: maandhuur tot € 348,99. Betaalbaar: maandhuur vanaf € 348,99 tot € 535,33. Duur tot huurtoeslaggrens: maandhuur vanaf € 535,33 tot € 631,73. Duur boven huurtoeslaggrens: maandhuur vanaf € 631,73.

. . . .

Regionaal gebruiken we andere grenzen (grenzen per 1 juli 2008): Categorie 1 (kernvoorraad): maandhuur tot € 499,51. Categorie 2: maandhuur vanaf € 499,51 tot € 631,73. Categorie 3 en 4 (vrije sector): maandhuur vanaf € 631,73.

. . .


Tabel 4a. Ontwikkeling van de woningvoorraad. Nettohuurprijs per maand

< 348,99

348,99 –

> 499,51

Eindtotaal

2.045

13.572

499,51 Woningvoorraad per 1 januari 2008 Correcties Sloop/onttrekkingen

3.526

8.001

0

0

0

-85

-1

-86

Toevoeging van woningen

16

72

44

132

Verkoop van woningen

-8

-58

-53

-119

Mutaties netto huurprijs (incl. correcties)

40

71

-111

0

Woningvoorraad per 31 december 2008

3.489

8.085

1.925

13.499

Tabel 4b. Woningvoorraad per gemeente per 31 december 2008 (aantallen). Nettohuurprijs per maand

< 348,99

348,99 –

> 499,51

Eindtotaal

499,51 Alkmaar Bergen Graft-De Rijp Heerhugowaard Heiloo Langedijk Eindtotaal

21

2.690

4.487

1.059

8.236

0

24

15

39

98

292

34

424

658

3.146

788

4.592

0

0

2

2

43

136

27

206

3.489

8.085

1.925

13.499

Maatschappelijk dividend De totale maandhuur van de woningen bedraagt per 31 december 2008 € 5,6 miljoen. De maximaal redelijke huur bedraagt per 31 december 2008 € 7,9 miljoen. Het verschil is aan te merken als maatschappelijk dividend en bedraagt € 2,3 miljoen per maand.



6.2 Maatschappelijk vastgoed

6 Wonen, welzijn en zorg

6.1 Wonen voor ouderen en gehandicapten De gevolgen van de toenemende vergrijzing en de extramuralisering zijn duidelijk. Beide ontwikkelingen leiden ertoe dat de vraag naar woningen waar mensen goed kunnen wonen – ook als zij zorg en begeleiding nodig hebben – gestaag toeneemt. Woonwaard speelt hier op in door in nieuwbouwprojecten gemiddeld 5% van de woningen te bestemmen voor deze doelgroep. Van de bestaande huurwoningen die vrijkomen, wordt ook 5% bestemd voor bijzondere doelgroepen. Daarnaast stelt Woonwaard zich op als partner van zorginstellingen die extramuraliseren, zoals Esdégé-Reigersdaal. Met deze instelling maakte Woonwaard ook in 2008 plannen voor woningen en voorzieningen voor zo’n 200 cliënten in De Draai in Heerhugowaard.

Woonservicezones Het bijdragen aan de ontwikkeling van woonservicezones vindt Woonwaard ook van belang. Zo is Woonwaard volop bezig om in samenwerking met De Pieter Raat Stichting en gemeente de woonservicezone rond Hugo-Oord/Gerard Douplantsoen in Heerhugowaard vorm te geven. Dit gebied functioneert – net als Alkmaar-West – als één van de pilotgebieden voor de ontwikkeling van een WWZ-scan (Wonen, Welzijn, Zorg), waarin Woonwaard sinds 2008 actief betrokken is. Met de scan proberen we zicht te krijgen op de behoefte aan voorzieningen op dit vlak en betrekken we de relevante partijen meer in het planningsproces. De ondersteuningsorganisatie voor de eerste lijn, ZONhn, heeft hiertoe in 2007 het initiatief genomen.

Nauw verweven met wonen en zorg is het maatschappelijk vastgoed, zoals een brede school of een multifunctionele accommodatie. Maatschappelijk vastgoed brengt voorzieningen in de wijk die de vitaliteit kunnen versterken. Woonwaard werkt dan ook actief aan de realisatie van dit soort vastgoed. In 2008 hebben we de werkgroep Maatschappelijk Vastgoed opgericht om onze kennis hierover te bundelen en te verbreden. We concentreren ons op de wijken waarin we een substantieel belang hebben. Een voorbeeld hiervan is het in ontwikkeling zijnde WWZW-ontmoetingscentrum aan het Geert Groteplein, dat in paragraaf 6.4 verder wordt beschreven.

Doelgroep

Asielzoekers Asielzoekers met pardonregeling

Cliënten van zorginstellingen

23

6.3 5% naar bijzondere doelgroepen De corporaties in Noord-Kennemerland hebben het Transferpunt opgericht, dat wordt bemenst vanuit Woonwaard. Dat is het punt waar vraag en aanbod voor ‘bijzondere doelgroepen’ samenkomen. Deze bijzondere doelgroep bestaat uit asielzoekers die onder de pardonregeling vallen, reguliere asielzoekers en cliënten van instellingen. We hebben de afspraak met gemeenten gemaakt dat we 5% van onze vrijkomende huurwoningen beschikbaar stellen aan cliënten van zorgaanbieders in Noord-Kennemerland. De asielzoekers krijgen een woning toegewezen vanuit de taakstelling die de overheid aan gemeenten heeft opgelegd en waaraan corporaties uitvoering geven.

Gehuisvest door

Gehuisvest door alle

Woonwaard

SVNK-corporaties

28

49

157

189

Toegewezen aan

Toegewezen aan

Woonwaard

alle SVNK-corporaties

20

39

6.4 Bijzondere nieuwbouwprojecten Transferium Woonwaard is graag bereid de nek uit te steken, ook voor initiatieven die minder vanzelfsprekend zijn, maar maatschappelijk bijzonder relevant. Zo bouwt Woonwaard voor Parlan, een instelling voor jeugdzorg in de regio, een gesloten behandelvoorziening in Heerhugowaard, waar jongeren op last van de rechter verblijven. Voor de investering is expliciet goedkeuring aan het ministerie van WWI gevraagd en gekregen. Dankzij borging door het WSW en subsidies van de provincie en het ministerie van Jeugd en Gezin is een kostendekkende exploitatie mogelijk, tegen een betaalbare huur voor Parlan. Niet alleen is het feit dat we het pand nu mogen bouwen en verhuren bijzonder, maar ook de snelheid waarmee het plan tot stand is gekomen. In het voorjaar van 2008 begon de planvorming; in april 2009 start de bouw. Oranje Huis In Westerlicht (Alkmaar) is het eerste Oranje Huis van Nederland gehuisvest. Dit is een initiatief van de Blijf Groep. Een Oranje Huis is een niet geheim, herkenbaar Blijf-van-mijn-lijfhuis, waarin vrouwen en kinderen die te maken hebben met (de dreiging van) huiselijk 24

geweld (crisis)opvang krijgen. Tevens is er een Advies- en Steunpunt Huiselijk Geweld gevestigd. De crisisopvang en -interventie is 24 uur per dag bereikbaar. Woonwaard heeft de accommodatie gereed gemaakt voor verhuur aan de Blijf Groep. Het gaat om een tijdelijke accommodatie, want het Oranje Huis komt over ongeveer anderhalf jaar in de nieuwbouw aan de Hooftstraat in Oud-Overdie. Het Woonwaardfonds heeft zo’n € 7.000 bijgedragen aan voorzieningen om het pand brandveilig te maken. WWZW-ontmoetingscentrum Op de plek van de voormalige Don Boscokerk in de Alkmaarse wijk Nieuw-Overdie komt onder andere een centrum voor Wonen, Welzijn, Zorg en Werk. De bedoeling is om tot een levendig ontmoetingscentrum te komen dat als hart van de wijk functioneert. Het initiatief hiertoe is een aantal jaar geleden door gemeente en Woonwaard genomen. Bij de ontwikkeling zijn veel partijen betrokken die in het centrum gaan samenwerken: onder andere de eerstelijnsgezondheidszorg, het wijkcentrum, het Centrum voor Jeugd en Gezin en het loket van het Werkbedrijf om inwoners van Overdie aan werk of opleiding te helpen. De planvorming vordert gestaag; het Programma van Eisen is in 2008 definitief geworden. Het centrum is onderdeel van de totale vernieuwing van het Geert Groteplein. We verwachten de nieuwbouw op te leveren in 2012.


Tabel 5. Projecten in ontwikkeling op 31 december 2008. Projectnaam

Huurwoningen

Koopgarant- Koop woningen Woonwaard

Koop derden

Bijzondere verhuur m2

Schelphoek

250

Koekenbier

17

Paternosterstraat (Paardenmarkt)

120

Spirealaan / Tamarix

27

14

16

15

10

60

20

20

20

285

44

Stad v.d. Zon, Cluster 6

42

Woonwagens Deelplan 4

8

De Draai gebiedsontw. (Esdégé) 234

1.200

Plandeel 3

98

6

36

De Nollen Oost

18

36

Kofa Spruyt

20

Stationsgebied West

Herenweg , Exodus

14

Westerweg

Lauwershof zorgcentrum

10

34

9

72

20

20

40

251

53

111

37

37

Heiloo

20

70

6 Langedijk

29

De Kloet Langedijk

Groteplein Geert, Overdie Coornhertkade, Overdie (Parckstede)

Bijzondere verhuur m2

17 18

137

Voormeer

Koop derden

8.425

Middenweg-Bickerstraat

Gerard Douplantsoen

Woonwagens Alkmaar

De Mare, Arubastraat

27

Plaetmanstraat 39

Drechterwaard

Vroonermeer Noord

Koopgarant- Koop woningen Woonwaard

Transferium

180

27

Bergerweg

Muiderwaard

Huurwoningen

Heerhugowaard

Alkmaar

Overstad

Projectnaam

16

14

7

10

733

462

30

Koelmalaan Hooftstraat (noordzijde)

20

24

35

Coornhertkade O2

20

12

32

32

79

Vondelplein (Oranjehuis)

25

Brederostraat/Catsstraat

50

Blok Spieghelplein Spieghelstraat Oost

12

12

GG-plein/Koelmalaan fase 1/3/4

10

10

Blok Jan Brugmanhof fase 2

80

26

143

2.200 5.800 Totaal Woonwaard

25

1.096

757

19.080



7 Duurzame woonen leefomgeving 7.1 CO2-reductie In het ‘Antwoord aan de samenleving’ heeft Aedes, de koepelorganisatie van corporaties, de ambitie gesteld om de komende 10 jaar 20 procent CO2 te besparen. Woonwaard sluit zich aan bij deze ambitie. Om ons ‘startpunt’ voor die energiebesparing te bepalen, hebben we in 2008 al onze woningen voorzien van een energielabel. Gemiddeld komen we uit op een goede D. Dat was eind 2008 – nog niet alle corporatiewoningen in Nederland waren gelabeld – landelijk goed voor een derde plaats. De energielabels geven ons ook een handvat bij keuzes in ons groot onderhoud. Het streven is om bij groot onderhoud de woning op te waarderen naar een B-label of de woning minstens twee labels op te trekken. Daarmee besparen we minimaal 20% CO2- uitstoot in de komende jaren. De daaraan gekoppelde energiebesparing komt ten goede aan de woonlasten van onze huurders. 27

Zo’n stevige ambitie vraagt om een slimme aanpak. Het doorvoeren van energiebesparende maatregelen is het efficiëntst op het moment dat je toch in de woning of het complex moet zijn. We koppelen de werkzaamheden daarom aan het groot onderhoud (ons meerjarenonderhoudsprogramma). Andersom betekent het dat onze focus bij groot onderhoud nog meer komt te liggen op duurzaamheid en energiebesparing. In de praktijk vertaalt zich dat naar de volgende keuze: bij groot onderhoud vooral isoleren, goede installaties en zo mogelijk duurzame energievoorzieningen. Het vervangen van keuken, badkamer of toilet doen we dan niet meer projectmatig. Dat gebeurt bij mutatie of op verzoek van de bewoner. We verwachten dat we de voor- en nadelen van deze plannen in 2009 op een rijtje hebben, zodat we dat kunnen omzetten naar beleid.

Intentieovereenkomst HVC Als eerste woningcorporatie tekende Woonwaard eind augustus 2008 een intentieovereenkomst met de Huisvuilcentrale (HVC). Daarin kwamen we overeen de nieuwbouw- en renovatieprojecten van Woonwaard in de Alkmaarse wijk Overdie te voorzien van warmte uit de HVC. Door duurzame energie te gebruiken in plaats van fossiele brandstoffen wordt per 500 woningen de CO2-uitstoot met 600 ton gereduceerd. Dat is evenveel als bijna 3.000 auto’s jaarlijks uitstoten.

7.2 Ketensamenwerking Hoe kun je slimmer werken in de bouw? Dat was de vraag die ten grondslag lag aan het initiatief van Woonwaard om samen met enkele partners in de bouw deel te nemen aan een LEAN-cursus. En met resultaat: in één van de projecten is de gemiddelde doorlooptijd van een woning gedaald van 18 naar 11 dagen. Het was voor het eerst dat een corporatie met bouwbedrijven gezamenlijk de LEAN-handschoenen oppakten. Bij LEAN werken staat klantwaarde centraal en wordt verspilling zoveel mogelijk voorkomen. Dat heeft voordelen voor de klant en voor Woonwaard. We hebben die in 2008 al ervaren bij de 6 projecten die we ‘LEAN’ hebben uitgevoerd:

. De projecten blijven binnen de begroting. . Het uiteindelijke resultaat is van betere kwaliteit. . Er is minder meerwerk. . Er zijn minder klachten over overlast en gebreken. Voor onze klanten betekent het minder overlast en het werk is sneller gedaan. Voor Woonwaard betekent het dat we meer kunnen doen met dezelfde begroting. De medewerkers van de aannemer ervaren dat er beter naar ze wordt geluisterd en er wordt direct wat gedaan met hun adviezen. Woonwaard plak- en pakdag Niet de opdrachtgever, maar de leveranciers mogen de bouwprojecten onderling samen verdelen. Daarbij is transparantie naar Woonwaard en naar elkaar een absolute voorwaarde. Dat is de kern van de Woonwaard plak- en pakdag die we in 2008 voorbereidden en begin 2009 hebben gehouden. Een uitvloeisel van LEAN werken. Tijdens deze eerste ‘plak-en-pakdag’ hebben de uitvoerende partijen onderling de onderhoudsprojecten van 2009 verdeeld. De bedoeling van deze dag is om te komen tot een vruchtbare samenwerking tussen opdrachtgever en aannemers. En dat is dan weer de basis voor optimale kwaliteit en continuïteit.


We hebben gemerkt dat onze leveranciers elkaar meetrekken in het gezamenlijke belang: slim samenwerken, kwaliteit leveren en natuurlijk een deel van de omzet zeker stellen. Bij de Woonwaard plak-enpakdag was Bouwend Nederland, een gespecialiseerd jurist en de accountant van Deloitte aanwezig.

7.3 Planmatig en strategisch onderhoud In 2008 was de begroting voor groot onderhoud aan onze woningen 26,5 miljoen euro. Daarbij was ongeveer de helft bestemd voor planmatig onderhoud (gewoon groot onderhoud) en de andere helft voor strategisch onderhoud (onderhoud waarna er waardevermeerdering is van de woning). In 2008 lagen de daadwerkelijke uitgaven als volgt: Planmatig onderhoud: € 23 miljoen Strategisch onderhoud: € 12 miljoen Totaal: € 35 miljoen Al onze woningen hebben in 2008 een conditiemeting en energielabel gekregen. De conditiemeting is uitgevoerd door een extern bureau, volgens een landelijke systematiek. Het geeft ons een goed inzicht in de technische staat van de woning. En dat is de basis voor onze meerjaren onderhoudsbegroting. 28

7.4 APK Serviceonderhoud

7.5 Training allround vakman

In de tweede helft van 2008 hebben we in drie complexen een proef gehouden met APK Serviceonderhoud. Dit is een periodieke keuring van onze woningen, waarbij we kleinere problemen gelijk oplossen. We hebben deze proef uitgevoerd in nauw overleg met de huurders en de Huurdersbelangenvereniging. Uit de evaluatie kwamen enkele leerpunten, maar vooral de boodschap dat deze manier van onderhoud erg goed bevalt. In 2009 doen we een tweede proef bij drie grotere complexen. In deze nieuwe proef verwerken we de leerpunten.

Samen met Woningstichting Den Helder en IntermarisHoeksteen nemen we deel aan de training Allround Vakman bij Espeq. Deze training speelt in op onze organisatiedoelen om doelmatig en doeltreffend te werken en ontwikkelt de kerncompetentie klantgerichtheid verder. De training loopt nog door in 2009, maar heeft in 2008 al enkele vruchten afgeworpen. Zo zijn we overgestapt op grotere bussen, zodat er meer spullen mee kunnen en we dus niet onnodig vaak terugrijden naar het magazijn. En de getrainde vakmannen kunnen nu in hun eentje een klus aan, waarvoor eerder wel eens twee mensen nodig waren. Op deze manier kunnen we de klant sneller helpen en werken we zelf efficiënter.

Voor bewoners is het prettig, omdat hun woning op één moment helemaal wordt nagekeken. En deze vorm van preventief onderhoud is ook veilig: je kunt vroegtijdig gevaarlijke situaties oplossen. Het APK Serviceonderhoud sluit ook aan bij onze wens om doelmatig en doeltreffend te werken. Voor ons leidt het tot een besparing in het aantal bezoeken na reparatieverzoeken. Spoedeisende reparatieverzoeken gebeuren uiteraard wel tussentijds.


8 Interne organisatie

8.1 Bedrijfsplan Woonwaard werkt vanuit een brede en ambitieuze beleidsvisie. Tegelijkertijd is er het besef dat het nagenoeg ondoenlijk is alles tegelijk en tevens goed te doen. Kiezen is noodzakelijk. We hebben daarom in 2008 een bedrijfsplan opgesteld, waarin we hebben gekozen voor een focus op twee kerndoelen:

. Woningzoekenden in onze doelgroep

.

31

in de regio vinden binnen 5 jaar ‘hun’ woning: betaalbaar, in het gewenste type en op de gewenste locatie. We monitoren dit via de slaagkansen van woningzoekenden. De buurten waar Woonwaard substantieel bezit heeft, hebben een prettig woonen leefklimaat: leefbaar en vitaal, met voorzieningen voor wonen, welzijn, zorg en onderwijs en van een duurzame kwaliteit. Voor de monitoring maken we gebruik van de Leefbaarometer en sluiten daarmee aan bij het instrument van het ministerie van WWI.

Deze focus betekent dat we vooral investeren in de wijken waar onze huurders wonen en waar we als corporatie in staat zijn om het verschil te maken. Bekende voorbeelden van onze actieve inzet om wijken te verbeteren zijn de wijkvernieuwing van Overdie in Alkmaar en de intensieve aanpak om de leefbaarheid in de Rivierenwijk in Heerhugowaard te verbeteren. Het bedrijfsplan vormt ook de opmaat naar een verdere verbetering van de doeltreffendheid en doelmatigheid van de organisatie: meer doen met dezelfde middelen.

doelen te halen. In het derde en laatste gesprek beoordelen leidinggevenden de prestaties van de medewerkers. Deze gesprekkencyclus bevalt heel goed. De ondernemingsraad heeft hierover een enquête gehouden onder alle medewerkers en de resultaten waren zeer positief. In 2009 gaan we hier dan ook mee door.

8.3 Verzuim- en reïntegratiebeleid In vergelijking met andere corporaties en met andere bedrijven die zijn aangesloten bij onze arbodienst, hadden we een hoog ziekteverzuim. Daarom hebben we ons verzuim- en reïntegratiebeleid in 2008 aangescherpt. Het beleid gaat vooral uit van wat zieke medewerkers nog wel kunnen. Het resultaat: een daling van het aantal ziekmeldingen en de duur van de ziekte. Het ziekteverzuimpercentage daalde van 6,3 in 2007 naar 5,8 procent in 2008. In 2006 was dat percentage nog 7,9 procent.

8.2 Beoordelen & belonen Voor beoordelen & belonen was 2008 een proefjaar. We voeren minimaal drie keer per jaar gesprekken met medewerkers. In het eerste gesprek spreken we af wat de medewerker dit jaar gaat doen en welke competenties extra aandacht krijgen. In het tweede gesprek kijken we hoe het gaat en wat er nog nodig is om de gestelde

De reden van dit eerste succes is waarschijnlijk het veelvuldige persoonlijke contact met de leidinggevende tijdens de ziekte en gedurende het jaar vanwege beoordelen en belonen. We verwachten dat ook de eerstedagscontrole van de arbodienst heeft bijgedragen tot een lager ziekteverzuim.

8.4 Integriteit Integriteit in de praktijk Woonwaard heeft een integriteitscode, maar dat wil niet zeggen dat je daarmee kans op fraude uitsluit. Hoe herken je dat het ergens mis gaat of kan gaan met de integriteit? Daarover hebben we een bijeenkomst gehouden onder leiding van Hoffmann Bedrijfsrecherche. Fraude wordt in de hand gewerkt door drie ingrediënten: motief, gelegenheid en beperkt geweten. Leidinggevenden kunnen nu op deze zaken anticiperen. In 2008 heeft Woonwaard bureau Hoffmann gevraagd onderzoek uit te voeren naar het gedrag van twee medewerkers. In beide gevallen bleek uit het gedegen onderzoek dat er geen sprake was van laakbaar gedrag. Een derde medewerker is, zonder extern onderzoek, ontslagen na bewijs van het schenden van de integriteitscode. Klokkenluidersregeling Als er echt iets aan de hand is, moeten medewerkers daar zonder last melding van kunnen maken. Daarvoor is de interne klokkenluidersregeling bedoeld. Die hebben we eind februari 2008 vastgesteld en goedgekeurd; de regeling is ingegaan op 1 mei 2008. Integriteitscode De raad van commissarissen heeft in 2008 besloten dat de integriteitscode ‘Bij Woonwaard gedragen wij ons zo’


(november 2003) ook voor leden van de raad geldt. De integriteitscode verbiedt het werknemers om geschenken van commerciële waarde voor zichzelf of voor hun familieleden aan te nemen, om voordelen te bieden aan derden ten nadele van de onderneming, of om te profiteren van zakelijke opportuniteiten die Woonwaard toekomen.

8.5 Leer- en stagebedrijf In 2008 heeft het Onderhoudsbedrijf van Woonwaard twee inburgeringsstages gehouden via het Regiocollege. Ali Mahmood (Soedan) en Alawi Abu (Somalië) deden kleinere klussen onder begeleiding van een vakman van Woonwaard. In ons personeelsblad schreven zij een dankwoord: “We willen Woonwaard bedanken voor de begeleiding en de uitvoering, voor alles wat we geleerd hebben. We hebben bij het Onderhoudsbedrijf ontzettend veel geleerd en we hebben veel mensen leren kennen. Jullie waren heel prettige collega’s. Bedankt voor de fijne tijd.” We hebben ook meegewerkt aan een stage van een reïntegrerende tienermoeder. Die stage is helaas onvoldoende gelukt. We zoeken in 2009 opnieuw de kansen en mogelijkheden om zo’n stage in te vullen.

8.6 De formatie

8.7 Ondernemingsraad

In 2008 kregen we 20 nieuwe medewerkers. Er gingen 26 medewerkers uit dienst en één medewerker is overleden. Bij degenen die uit dienst traden is er grotendeels sprake van ‘natuurlijk verloop’. Deze medewerkers maakten een andere stap in hun carrière of gingen met vroegpensioen. Maar we worden ook zakelijker. Zo hebben we van vijf mensen afscheid genomen met wederzijdse goedkeuring, omdat de toekomst niet zou brengen wat we van elkaar verwachtten.

De ondernemingsraad wordt vroegtijdig geïnformeerd over ontwikkelingen binnen Woonwaard en in het werkveld. Zij wordt betrokken bij acties die voor onze bedrijfsvoering noodzakelijk zijn en een relatie hebben met de formele taakstelling van de ondernemingsraad. Begin 2008 hebben ondernemingsraad en directeur-bestuurder gesproken over het jaarplan 2008. Ook hebben zij gesproken

over de gesprekkencyclus beoordelen & belonen en hoe de evaluatie zou moeten plaatsvinden. De samenwerkingsintentie met Wooncompagnie en IntermarisHoeksteen is een belangrijk onderwerp van gesprek geweest. Eind 2008 is de ondernemingsraad twee dagen op cursus geweest. De directeur-bestuurder is daar een halve dag aangeschoven. We hebben besproken hoe we met elkaar omgaan en welke punten we van belang vinden. De ondernemingsraad heeft haar speerpunten voor 2009 geformuleerd.

Het totaal aantal medewerkers per 31 december 2008 is 194 (2007: 193). Zij vervullen met elkaar 175 fte (2007: 169 fte). Inleenkrachten In 2008 gaven we € 1.515.739 uit aan inleenkrachten. Ruim € 823.000 was nodig om vacatures (tijdelijk) in te vullen. Ongeveer € 442.000 was vanwege ziektevervanging. En ruim € 91.000 besteedden we aan inleenkrachten voor projecten. Daarnaast besteedden we € 160.000 aan overige redenen voor inleenkrachten.

Nico Druijven, bestuurssecretaris van Woonwaard Noord-Kennemerland, nam eind 2008 afscheid van de corporatie na 27 trouwe dienstjaren. Hij ontving die dag de Aedes penning.

32


9 Toezicht

9.1 Verslag van werkzaamheden van de raad van commissarissen over 2008 Aan de maatschappelijk belanghebbenden van stichting Woonwaard Noord-Kennemerland (hierna: Woonwaard) te Alkmaar Hierbij bieden wij u de door het bestuur opgemaakte geconsolideerde jaarrekening over het jaar 2008 aan. Deze omvat de winst- en verliesrekening over dat jaar, de balans per 31 december 2008, de daarbij behorende toelichtingen, evenals het volkshuisvestelijk jaarverslag over het afgelopen boekjaar. De jaarrekening is door Deloitte Accountants B.V. gecontroleerd en goedgekeurd, zoals blijkt uit de accountantsverklaring die u op pagina 49 aantreft. Wij kunnen ons met deze stukken verenigen en stellen het bestuur voor de jaarrekening 2008 op grond van artikel 7 lid 5 letter a. van de statuten vast te stellen. Daarmee wordt de bestuurder voor zijn financieel bestuur decharge verleend.

33

9.2 Werkwijze van de raad De raad heeft tot taak om toezicht uit te oefenen op het beleid van het bestuur, op de werking en integriteit van de interne controle- en risicobeheersingssystemen en op door het bestuur ingestelde procedures, op de algemene gang van zaken binnen Woonwaard en de met haar verbonden ondernemingen. Voorts staat de raad het bestuur met advies terzijde. Sommige (materiële) besluiten van het bestuur zijn aan voorafgaande goedkeuring van de raad onderworpen. Dit is in de statuten van Woonwaard en in het Huishoudelijk Reglement van de raad vastgelegd. Governance Code De raad hecht grote waarde aan een transparant ondernemingsbestuur, waarin de belangen van alle belanghebbenden op geëigende wijze worden meegewogen. De raad en het bestuur hebben om die reden in 2007 besloten om de Governance Code Woningcorporaties ook voor Woonwaard van toepassing te verklaren. De Governance Code geldt dan ook voor dit verslag. Op 6 oktober 2008 heeft de raad beslotentot een statutenwijziging. Met een vermelding in de nieuwe statuten onderschrijft de stichting tevens de Governance Code

Voornaamste punt waar Woonwaard afwijkt van de in de Governance Code omschreven best practices Het voornaamste punt waarvan Woonwaard nog van de Governance Code afwijkt of waar ze zich bij naleving voor problemen ziet gesteld, is: De (her)benoeming van de bestuurder voor een periode van maximaal vier jaar. De huidige bestuurder is benoemd vóór de invoering van de Code en heeft een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd. Woonwaard heeft als alternatief voor de best practise in de code gekozen voor een vierjaarlijkse intensieve beoordeling van het functioneren van de bestuurder, waarbij ook zijn geschiktheid voor de toekomst van Woonwaard aan de orde komt.

.

9.3 Inhoud van het toezicht Goedkeuring van operationele en financiële doelstellingen en de strategie Zoals gebruikelijk binnen Woonwaard heeft het bestuur het volgende aan de raad gepresenteerd: De operationele en financiële doelstellingen van Woonwaard zoals opgenomen in de het jaarplan, de begroting en de meerjarenraming. De strategie gericht op verwezenlijking van deze doelstellingen. De te bereiken resultaten voor het meten van de geleverde prestaties. Deze

. . .

zijn geordend naar de beleidsvelden uit de meerjarenbeleidsvisie, zodat duidelijk is hoe hieraan inhoud wordt gegeven. De operationele en financiële doelstellingen van Woonwaard worden neergelegd in de financiële meerjarenraming. Deze wordt twee maal per jaar geactualiseerd: bij het jaarplan en bij de halfjaarrapportage. Het bestuur bepaalt het kader en de voornaamste doelstellingen van de begroting. De begroting wordt vervolgens ter goedkeuring aan de raad voorgelegd. De raad heeft de begroting en de jaarplannen voor 2008 tijdens de vergadering van 26 november 2007 goedgekeurd. De doelstellingen van Woonwaard zijn er op gericht om maximaal maatschappelijk rendement te behalen onder de randvoorwaarde van financiële continuïteit. In 2008 is vanaf het tweede kwartaal gekozen voor een strikte sturing op de ICR, vanwege de overgang naar sturing op kasstromen. Tevens wordt sinds de verplichting tot het betalen van vennootschapsbelasting (VPB) gestuurd op het beperken c.q. voorkomen van de belastingdruk. Interne risicobeheersing en controlesystemen De raad, ondersteund door de Audit Commissie, heeft gedurende het verslagjaar regelmatig met het bestuur gesproken over de kwaliteit van risicobeheersing, de


genoemde aandachtspunten in de financiële verslaglegging en de beheersing van andere risico’s. Hierin zijn de volgende aandachtspunten aan de orde geweest: Posten met de grootste risico’s (onder meer verkoopopbrengst, lasten planmatig onderhoud en resultaten deelnemingen). Fiscaliteiten en waarderingsgrondslagen. Model risicomanagement. Scenarioanalyse financiële ontwikkeling.

. . . .

Financiële continuïteit Jaarlijks wordt in overleg tussen de raad en het bestuur beoordeeld in hoeverre het voorgenomen beleid dient te worden bijgesteld om te voldoen aan in samenspraak met het bestuur benoemde kengetallen (zie pagina 48). Gedurende 2008 zijn diverse bestuursbesluiten goedgekeurd die tot wijziging van de al eerder goedgekeurde begroting leidden. Woonwaard beschikt over zowel een treasurystatuut als een treasuryjaarplan. Het treasurystatuut werd op 24 november 2008 door de raad op enkele onderdelen aangepast. Het treasuryjaarplan wordt elk jaar, samen met de andere jaarplannen en begrotingen, aan de raad ter goedkeuring voorgelegd. Ten aanzien van dit verslagjaar gebeurde dat op 26 november 2007. De treasurycommissie, aan het einde van 2008 bestaande uit een lid van het managementteam, de concerncontroller, de treasurer en een externe deskundige, 34

vergaderde regelmatig in het jaar en bracht daarover verslag uit aan de bestuurder. Volkshuisvestelijke opgaven De raad heeft met instemming kennis genomen van het feit dat Woonwaard in dialoog met de gemeenten werkt aan de opgave voor volkshuisvesting en verwante maatschappelijke doeleinden. In Langedijk is dit geborgd in een actuele prestatieafspraak (2007). De prestatieafspraken met de andere gemeente zijn verlopen. Met de gemeente Alkmaar vindt bestuurlijk overleg plaats ter voorbereiding op gemeentebrede afspraken, gezamenlijk met de andere woningcorporaties die in Alkmaar actief zijn. In 2008 is met de gemeente Heerhugowaard intensief en constructief overleg geweest over nieuwe prestatieafspraken. Met de gemeente Graft-De Rijp zijn afspraken op hoofdlijnen gemaakt, die verder worden ingevuld wanneer de gemeente haar toekomstvisie heeft uitgewerkt. Met de gemeente Heiloo is voor de eerste maal een convenant voorbereid. Dit is bestuurlijk vastgesteld. Periodiek wordt de voortgang in realisatie van die taken met de verantwoordelijke wethouders besproken. Over het realiseren van de volkshuisvestelijke taken wordt, onder andere, verantwoording afgelegd in de jaarstukken van Woonwaard waarbij de inspanningsvelden vanuit het BBSH als pijlers dienen.

Woonwaard is verder actief betrokken bij regionale en sectorale volkshuisvestelijke gremia.

voor de exploitatie kritische onderdelen. Deze werkwijze leidt tot meer scherpte in het toezicht.

Verbindingen Stichting Woonwaard kent enkele verbindingen, die zijn toegelicht in de jaarrekening op pagina 41. Verbindingen worden aangegaan vanuit een afwegingskader waarin fiscale, operationele en aspecten van risicobeheer zijn opgenomen.

9.4 Verantwoording

In de afgelopen jaren werd – mede in het kader van de fiscalisering – al een aantal besloten vennootschappen opgericht waarin de commerciële activiteiten (zullen) worden verricht. In het verleden werd de bestuursstructuur in enkele verbindingen gewijzigd en verbeterd waarmee het toezicht door de raad beter wordt geborgd. Toezichtkader Het toezichtkader wordt gevormd door het activiteitenplan, de begroting, de meerjarenraming en het treasuryjaarplan. Bij de goedkeuring of beoordeling van bestuursbesluiten wordt het door de raad genoemd toezichtkader gehanteerd. Interne informatievoorziening De periodieke verslaggeving vond in 2008 plaats op basis van een halfjaarsrapportage en is gebaseerd op het bewaken van de financiële en volkshuisvestelijke koers van Woonwaard. Daarin werd speciale aandacht besteed aan het tijdig sturen op

Activiteiten van de raad van commissarissen In totaal heeft de raad in 2008 zes maal vergaderd volgens een vooraf vastgesteld schema. Er werd vergaderd op 25 februari, 28 april, 2 juni, 18 augustus, 6 oktober en 24 november 2008. Vaste onderwerpen op de agenda waren: belangrijke investeringen, de verantwoording door middel van de jaarstukken over 2007, de meerjarenplanning en de begroting voor 2009, de periodieke rapportages, de fiscaliteit, externe verslaggeving en het huurbeleid. Naast deze vaste onderwerpen is gesproken over veranderingen in de branche, waaronder de belastingplicht, de Vogelaarheffing en de additionele investeringen in Overdie. De raad is door de bestuurder geïnformeerd over de investeringsportefeuille. Twee projecten van bijzondere aard zijn specifiek aan de orde geweest, te weten de ontwikkeling aan de Paardenmarkt in Alkmaar en de ontwikkeling van het Transferium Jeugdzorg in Heerhugowaard. Uitvoerig is aandacht gegeven aan het voornemen tot het aangaan van strategische samenwerking met de regiocorporaties IntermarisHoeksteen en Woon-


compagnie. Tot slot vermelden we hier de goedkeuring van het bedrijfsplan van Woonwaard. Dit plan is in een themamiddag met de voltallige raad, de bestuurder, het management team en de bestuursstaf bediscussieerd. De raad heeft met instemming kennis genomen van het plan, de daarin gekozen strategische focus, de aanscherping van de financiële sturing en de plannen voor verbetering van de bedrijfsvoering, en heeft haar waardering uitgesproken voor de open en constructieve discussie tussen de raad en de betrokkenen van de organisatie.

9.5 Samenstelling van de raad van commissarissen

Tijdens het verslagjaar werden 32 bestuursbesluiten door de raad behandeld: twee besluiten uit 2007 en 30 bestuursbesluiten uit 2008, waarvan 15 voorgenomen besluiten. Voorgenomen bestuursbesluiten hebben betrekking op – in artikel 7 van de statuten onder de leden 4 en 5 omschreven – handelingen of voornemens waarvoor specifieke goedkeuring door de raad noodzakelijk is, zoals de verkrijging, vervreemding of bezwaring van registergoederen.

De raad van commissarissen bestaat statutair uit ten minste vijf en ten hoogste negen leden, die primair voor een periode van vier jaar worden benoemd en die voor twee volgende zittingstermijnen van vier jaar kunnen worden herbenoemd. Drie commissarissen worden op voordracht van derden benoemd: twee door de huurdersorganisatie en een door de ondernemingsraad van Woonwaard. De selectie van de leden van de raad is gebaseerd op de in het reglement van de raad omschreven profielschets.

In het verslagjaar is ook enkele malen door leden van de raad overleg gevoerd met de ondernemingsraad. Na het samengaan in 2007 van de twee overkoepelende Huurdersbelangenverenigingen wordt het formele overleg met de huurdersorganisatie gevoerd met de Commissie Centraal Overleg. 35

Samenstelling In de laatste maand van dit verslagjaar is met leedwezen kennisgenomen van het overlijden van mevrouw M.M.B. (Margriet) Ruijter-Boon, commissaris benoemd op voordracht van de huurdersorganisatie. Mevrouw Ruijter-Boon is sinds 1996 lid geweest van de raad van commissarissen. Haar betrokkenheid en inzet bij de sociale volkshuisvesting, en haar kennis van zaken waren een voorbeeld voor anderen.

Op 31 december 2008 bestaat de raad uit de volgende personen: Mr. H.M. (Henry) Meijdam, (m, 1961) Voorzitter raad van commissarissen, 1e benoeming in 2006, huidige zittingsperiode tot 1 januari 2011, herbenoembaar.

Hoofdberoep: adviseur Bureau Overheid & Markt, interim-directeur Espeq. Nevenfunctie: voorzitter VROM-raad. Mr. P.J.M. (Peter) Jong, (m, 1951) Secretaris raad van commissarissen, 1e benoeming in 1996, huidige zittingsperiode tot 1 januari 2011, niet herbenoembaar. Hoofdberoep: directielid Kamer van Koophandel Noordwest-Holland. Nevenfunctie: geen. W.J.F. (Pim) Hobbelen, (m, 1947) commissaris benoemd op voordracht van de ondernemingsraad, namens het personeel van Woonwaard, 1e benoeming in 1994, huidige zittingsperiode tot 1 januari 2009, niet herbenoembaar. Hoofdberoep en nevenfunctie: geen. E. (Evelyn) Lindeman QC, (v, 1960) commissaris, 1e benoeming in 2005, huidige zittingsperiode tot 1 januari 2009, voorzitter Audit Commissie, herbenoembaar. Hoofdberoep: directeur concern financiën gemeente Amsterdam. Nevenfunctie: lid raad van commissarissen Accoladegroep. Th.A.G. (Theo) Faassen, (m, 1942) commissaris, 1e benoeming in 2002, huidige zittingsperiode tot 1 januari 2010, lid van de Audit Commissie, herbenoembaar. Hoofdberoep en nevenfunctie: geen.

Drs. J.H.R. (Ruud) Bergh, (m, 1951) commissaris, 1e benoeming in 2004, op 26 november 2007 herbenoemd voor de zittingsperiode 2008 t/m 2011, lid van de Audit Commissie, herbenoembaar. Hoofdberoep: directeur Schiphol Area Development Company NV. Nevenfunctie: commissaris bij woningcorporatie ‘De Alliantie’. P.J.M.J. (Peter) Hoogenbosch, (m, 1948) commissaris benoemd op voordracht van de huurdersorganisatie, 1e benoeming in 2008 voor de periode 2008 t/m 2011, herbenoembaar. Hoofdberoep: directeur adviesbureau. Nevenfuncties: bestuurslid Sensoor. Reglement Voor haar eigen functioneren maakt de raad gebruik van een huishoudelijk reglement. Dit reglement is voor het laatst, beperkt, gewijzigd op 17 juli 2006. Benoemingen in 2008 Vanaf 1 januari 2008 trad de heer P.J.M.J. Hoogenbosch als nieuw lid van de raad in functie. De zittingstermijn van de heer W.J.F. Hobbelen en van mevrouw E. Lindeman, eindigde op 31 december 2008. Mevrouw Lindeman is tot een tweede zittingstermijn bereid gevonden en zij werd op 24 november 2008 herbenoemd voor de periode 2009 tot en met 2012.


De heer Hobbelen was, vanwege het aflopen van drie zittingstermijnen, niet herbenoembaar. Woonwaard is de heer Hobbelen veel dank verschuldigd voor zijn inzet voor de corporatie. In het bijzonder is zijn betrokkenheid bij aspecten die de medewerkers van de corporaties betroffen van belang geweest. Tijdens zijn afscheid van Woonwaard op 12 december 2008 werd hem daarvoor de Aedes Corporatiepenning uitgereikt. Met de ondernemingsraad werd afgesproken dat voor deze vacature, die na het vertrek van de heer Hobbelen ontstaat, geen nieuwe voordracht wordt gedaan. De raad brengt het aantal leden terug tot 7. Voorts is met de ondernemingsraad afgesproken dat één van de andere commissarissen het geregeld contact zal onderhouden. De heer Meijdam, voorzitter van de raad, heeft zich daarvoor beschikbaar gesteld. Bezoldiging leden van de raad in 2008 Het honorarium van de leden van de raad werd in 2008 vastgesteld en bestaat uit een van de functie van de commissaris afhankelijke – vergoeding. De aanpassing daarvan is gekoppeld aan de wijziging van de salarissen van medewerkers in dienst van corporaties. Het honorarium van de commissarissen is niet gekoppeld aan de financiële prestaties van Woonwaard. In het verslagjaar werd door leden van de raad deelgenomen aan beraadslagingen van de Vereniging Toezichthouders Woningcorporaties (VTW). 36

In 2008 bedroeg de bezoldiging van de leden van de raad € 93.464,95 (2007: € 122.580,43). Voor de voorzitter: € 18.000 (2007: € 15.165) en voor de overige commissarissen: € 10.312 (2007: € 10.110).

9.6 Werving en selectie Profiel In het Huishoudelijk Reglement van de raad is een profiel opgenomen, waarin de gewenste deskundigheid en achtergrond van de commissarissen wordt geschetst. Hiervan is gebruik gemaakt gedurende het selectieproces van kandidaten voor het lidmaatschap van de raad. Bij elke vacature voor een commissaris wordt de profielschets geactualiseerd. Mevrouw Lindeman en de heer Faassen kunnen als financieel deskundigen worden beschouwd, terwijl de heer Bergh in 2005 werd aangezocht als Vastgoeddeskundige. Tevens zijn er enkele commissarissen met een volkshuisvestelijke en/of sociaal maatschappelijke achtergrond. De raad is van mening dat alle relevante deskundigheden zijn vertegenwoordigd. Zelfevaluatie De raad kwam in het verslagjaar eenmaal (op 29 augustus) bijeen om het eigen functioneren en dat van de individuele

leden van de raad te bespreken. Het functioneren van de Audit Commissie is daarbij niet besproken. De raad kwam tot de conclusie dat het functioneren bevredigend is en dat de samenstelling aan de criteria van het profiel van de raad blijft voldoen. De raad besprak eveneens het functioneren van de bestuurder, in het bijzonder over het behalen van de jaardoelen, de stappen naar de toekomst en diens persoonlijke ontwikkeling. De raad kwam tot een positief oordeel. Als punt van verdere ontwikkeling heeft zij zich voorgenomen meer ruimte te nemen voor strategische bespiegelingen over maatschappelijke ontwikkelingen in relatie tot de sector en de strategische afwegingen waar Woonwaard voor staat.

9.7 Integriteit Tegenstrijdige belangen Woonwaard heeft in november 2003 een integriteitscode opgesteld: ‘Bij Woonwaard gedragen wij ons zo’. De integriteitscode verbiedt het werknemers om geschenken van commerciële waarde voor zichzelf of voor hun familieleden aan te nemen, om voordelen te bieden aan derden ten nadele van de onderneming, of om te profiteren van zakelijke opportuniteiten die Woonwaard toekomen. Afgesproken werd dat de code ook geldt voor de leden van het bestuur en de raad.

De integriteitscode van Woonwaard is te lezen op de website van Woonwaard. Leningen en garanties Woonwaard verstrekt geen leningen of garanties aan leden van de raad, het bestuur of de medewerkers. Klokkenluidersregeling Op 25 februari 2008 werd de klokkenluidersregeling vastgesteld en goedgekeurd. De ingangsdatum van de regeling was 1 mei 2008. Op de website van Woonwaard is de regeling te lezen. Onafhankelijkheid van de raad van commissarissen Alle leden van de raad zijn onafhankelijk van de stichting. Er bestaan geen overlappingen met andere bestuursfuncties. Geen van de commissarissen is of was in het verleden in dienst van Woonwaard, of onderhoudt een directe of indirecte band met toeleveranciers of afnemers van Woonwaard. Op pagina 28 staat dat onze allround vakmannen een opleiding volgen op het regionale opleidingscentrum Espeq. De voorzitter van onze raad van commissarissen is interim-directeur van deze organisatie. De training is ontwikkeld samen met twee andere corporaties; de corporaties hebben gezamenlijke de keuze gemaakt om de training door Espeq te laten verzorgen.


Geen van de commissarissen verleent andere diensten dan die welke voortvloeien uit zijn/haar lidmaatschap van de raad of onderhoudt banden met Woonwaard, hetzij direct, hetzij indirect, buiten zijn/haar commissariaat. De voorgedragen commissarissen vervullen hun functie zonder last of ruggespraak met de voordragende partij.

9.8 Commissies Audit Commissie De Audit Commissie bestaat uit: mevrouw E. Lindeman (voorzitter) en de heren J.H.R. Bergh en Th.A.G. Faassen. De taakopdracht van de Audit Commissie is erop toe te zien dat Woonwaard passende procedures en controlesystemen onderhoudt ter beheersing van de financiële en operationele risico’s waaraan Woonwaard is blootgesteld en ter controle van de betrouwbaarheid van de financiële rapportage. De Audit Commissie is in het verslagjaar driemaal bijeen gekomen: op 19 mei, 18 augustus en op 10 november 2008. De externe accountant, Deloitte Accountants B.V., heeft in het verslagjaar de vergaderingen over de jaarrekening van de Audit Commissie (19 mei) en van de voltallige raad (2 juni) bijgewoond (het betreffende agendapunt).

37

De directeur-bestuurder en de concerncontroller hebben de vergaderingen van de Audit Commissie bijgewoond. Onderwerpen die daarbij aan bod kwamen waren de jaarrekening over het jaar 2007 en de externe accountantsverklaring, de impact van de richtlijnen voor de Jaarverslaggeving en meer in het bijzonder ‘Richtlijn 645 Toegelaten Instellingen Volkshuisvesting’, de interne controle, de externe controle, de opvolging van aanbevelingen gedaan door de externe accountant, financiële controlemechanismen, risicobeheersing, bedrijfsbeleid, procedures, de rapportage over het eerste halfjaar van 2008, de jaarplannen voor 2009, de begroting 2009, de meerjarenramingen 2009-2013 en de kredietcrisis.

heeft gekozen voor een methode van 360앩 feedback, waarbij het functioneren van de bestuurder door verschillende partijen wordt beoordeeld. Bij de afronding van dit verslagjaar was de uitvoering van de beoordeling in gang.

9.9 Bestuur

De commissie heeft tevens bezien hoe financiële en operationele risico’s kunnen worden verkleind. Zij adviseert over de indekking tegen bestaande risico’s.

Beoordeling prestaties bestuur In het verslagjaar werd geen bestuurder aangesteld, ontslagen of geschorst. In 2007 is afgesproken dat de prestaties van het bestuur over de periode geëvalueerd worden via de methode van 360앩 feedback. Deze evaluatie is uitgevoerd in 2008. Het gesprek over de uitkomsten vindt plaats in het begin van 2009. In de remuneratiecommissie werden in 2008 tevens het salaris van de bestuurder en de prestatiedoelstellingen voor de komende periode besproken.

Selectie- en remuneratiecommissie In het verslagjaar werd, mede op grond van de toepasselijkheid van de Governance Code, een permanente selectie- en remuneratiecommissie ingesteld. De commissie bestaat uit de volgende leden: H. Meijdam (voorzitter), mevrouw E. Lindeman en P.J.M. Jong. De commissie is in het afgelopen jaar bij elkaar geweest om de methode van beoordeling van de bestuurder vast te stellen en de beoordeling te laten uitvoeren. De commissie

Bezoldiging bestuurder in 2008 In het verslagjaar bestond de bezoldiging van de bestuurder uit: een salaris van € 122.150 (2007: € 118.392), een pensioenvergoeding van € 31.160 (2007: € 32.250) en de beschikbaarstelling van een auto (fiscale bijtelling € 9.398 (2007: € 8.271). De bezoldiging van de bestuurder is aan de richtlijnen van de Commissie Izeboud getoetst. De functie is geclassificeerd in functiegroep F. Deze groep kent een vast jaarsalaris met

een bandbreedte van € 96.660 tot € 138.086 bruto (inclusief vakantiegeld). Woonwaard kent voor de bestuurder geen bonusregeling of eindejaarsuitkering. Bezoldigingsbeleid bestuurder, geldend vanaf 2009 De bezoldiging van de bestuurder vanaf het jaar 2009 zal uit de volgende bestanddelen bestaan: Een vast basissalaris, dat eens per jaar wordt herzien. De premie voor een pensioenregeling (werkgevers- en werknemersaandeel). Het beschikbaar stellen van een auto.

. . .

9.9 Ten slotte De raad heeft waardering voor de bereikte resultaten in het verslagjaar en spreekt hiervoor zijn erkentelijkheid uit jegens de directeur-bestuurder en alle medewerkers. Alkmaar, 20 april 2009

Namens de raad van commissarissen van Woonwaard Noord-Kennemerland

Mr. H.M. Meijdam, voorzitter


Verklaring van het bestuur Het bestuur van stichting Woonwaard Noord-Kennemerland verklaart, op grond van artikel 24 lid 1 van de statuten, dat zij hierbij de jaarstukken (jaarrekening, jaarverslag, volkshuisvestingsverslag en overzicht met cijfermatige kerngegevens en prognoses) over 2008 vaststelt. Tevens wordt hierbij verklaard dat alle uitgaven zijn gedaan in het belang van de volkshuisvesting. De jaarstukken over 2008 zijn gecontroleerd door Deloitte Accountants B.V. De afgegeven verklaring treft u aan op pagina 49. Alkmaar, 7 april 2009 Het bestuur,

Mededeling van de raad van commissarissen De jaarstukken over 2008 zijn door het bestuur opgemaakt. De raad van commissarissen heeft, op grond van artikel 24 lid 2 van de statuten, de jaarstukken laten controleren door Deloitte Accountants B.V. De raad van commissarissen keurt de jaarstukken over 2008 goed. Alkmaar, 20 april 2009 De raad van commissarissen,

Mr. H.M. Meijdam, voorzitter

P.J.M.J. Hoogenbosch

Drs. J.H.R. Bergh

Mr. P.J.M. Jong

Th.A.G. Faassen

Mw. E. Lindeman QC

P.F.Th. Sponselee, directeur-bestuurder

38


10 Financiën

10.1 Resultaat, vermogen en solvabiliteit De geconsolideerde jaarrekening 2008 sluit met een negatief resultaat van € 4 miljoen. Dit resultaat wordt in mindering gebracht op de overige reserves. De overige reserves worden gebruikt als dekking voor de gewone bedrijfsvoering. De reserves kunnen het mogelijk maken om toekomstige grootschalige projecten met naar verwachting forse onrendabele investeringen te realiseren. Het bedrijfsresultaat bedraagt circa € 8,4 miljoen negatief. Dat is een afname ten opzichte van het geconsolideerde resultaat van 2007 met circa € 18 miljoen. Deze afname wordt grotendeels veroorzaakt door de lagere waardeverandering in de materiële vaste activa en de hogere onderhoudslasten. Vermogenspositie Het weerstandsvermogen (het totaal van het eigen vermogen, de egalisatierekening en de voorzieningen) is ten opzichte van 2007 afgenomen van € 97,9 miljoen naar € 96,7 miljoen. Aan het eind van 2008 39

10.2 Treasury

bedraagt het weerstandsvermogen 16,84% van het balanstotaal; eind 2007 was dit 17,4%. Dit percentage ligt ruim onder het branchegemiddelde voor grote corporaties, dat eind 2007 29% bedroeg (bron: Aedes bedrijfstakinformatie 2007). De liquiditeit (de vlottende activa gedeeld door de kortlopende schulden), bedraagt 0,55 aan het eind van 2008. In 2007 was dit 1,11. Deze afname wordt voornamelijk veroorzaakt door het gebruiken van de kredietfaciliteit en daardoor een toename van kortlopende schulden. Solvabiliteitsoordeel Het Centraal Fonds Volkshuisvesting (CFV) heeft ons in het solvabiliteitsoordeel aangegeven dat de financiële positie van Woonwaard kan worden weergegeven met voldoende solvabiliteit. Tevens hebben wij van het CFV een continuïteitsoordeel A ontvangen. Hiermee geeft het CFV aan dat onze voorgenomen activiteiten passen bij onze vermogenspositie. Resultaatbestemming Het resultaat is in mindering gebracht op de bedrijfsreserve.

In het treasurystatuut is opgenomen dat wij streven naar een zo laag mogelijke kostenvoet van het vreemd vermogen, het beheersen van de renterisico’s en een zo gunstig mogelijke verhouding tussen eigen en vreemd vermogen (vermijden van overfinanciering). In 2008 hebben wij het statuut aangepast. Een belangrijk uitgangspunt in het financiële beleid is dat het aantrekken van financiering met WSW-borging altijd mogelijk moet zijn. Vandaar dat we aan de voorwaarden voor borgstelling door het WSW moeten voldoen. Op basis van onder andere de normen van het WSW bedraagt de geprognosticeerde financieringsruimte op basis van bedrijfswaarde per 1 januari 2008, benutte kredietfaciliteit van € 15 miljoen circa € 356 miljoen. Dit is voldoende voor het aantrekken van de begrote leningen. We hebben in voorgaande jaren al diverse maatregelen genomen om een betere spreiding in de leningportefeuille te verkrijgen en om het renterisico van de (her)financieringspiek(en) af te dekken. In het afgelopen jaar werd daarop een aantal aanvullingen gedaan. De investeringen in de nieuwbouw zijn gedeeltelijk intern gefinancierd met de opbrengst uit de verkoop van woningen. In 2008 is voor in totaal € 17,1 miljoen aan nieuwe

leningen aangetrokken. Dit voornamelijk als gevolg van € 10,8 miljoen aan vervallende leningen. Voor een aantal nieuwe leningen, met een totaalbedrag van € 22,5 miljoen werd al voor 2008 een ingangsdatum en rentepercentage afgesproken. Als gevolg van deze maatregelen is de gemiddelde vermogenskostenvoet geleidelijk afgenomen tot 4,69%. Voor de komende 3 jaar verwachten wij een gemiddelde vermogenskostenvoet van circa 4,8%, waarbij als begroot herfinancieringsrendement voor 2008 5,5% en verder is gehanteerd. De mutaties in de financiële activa zijn samengevat in tabel 6 op pagina 40.


Tabel 6. Mutaties in de financiële activa. Bedragen x € 1.000

Te vorderen BWSsubsides

Deelnemingen

Belastinglatenties

Overige

Totaal

4.516

4.799

4.242

3.069

16.626

653

0

22.403

250

23.306

-1.350

0

0

-430

-1.780

Boekwaarde 1 januari 2008 Investeringen/toevoegingen Desinvesteringen/onttrekkingen

10.3 Sturen op kasstromen

Rentetoerekening

187

0

0

0

187

Resultaat van deelnemingen

0

749

0

0

749

Dividend

0

0

0

0

0

Mutaties

-510

749

22.043

-180

22.462

4.006

5.548

26.645

2.889

39.088

Boekwaarde 31 december 2008

Renterisico relatief Het relatieve renterisico is de schuldvernieuwing en renteconversie van het jaar uitgedrukt in een percentage van het saldo van de lening-/beleggingsportefeuille per 31 december 2008 verhoogd met de financieringsbehoefte van de voorgaande jaren. Hierbij proberen we, zoveel als mogelijk of gewenst is, te egaliseren over de jaren heen met als indicatie de ‘WSW-grens’ van 15%.

%

Woonwaard is in 2008 gaan sturen op kasstromen. Als indicator gebruiken we de rentedekkingsgraad of interest coverage ratio (ICR). De rentedekkingsgraad geeft aan hoe vaak uit de operationele kasstromen de verschuldigde rente aan verschaffers van vreemd vermogen kan worden betaald. Met andere woorden, hoe hoger de ratio, des te kleiner is het risico dat de corporatie de renteverplichtingen niet kan nakomen. Woonwaard stuurt op een ICR van minimaal 1,2. Hiermee kunnen wij niet voldoen aan de 2% genormeerde aflossingseis van het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW). Met een ICR van 1,2 voldoen wij ongeveer aan 1% normatieve aflossing. Om aan de 2% normatieve aflossing te kunnen voldoen, is een ICR noodzakelijk van circa 1,4. Voor Woonwaard betekent het voldoen aan deze WSW-norm dat de VpB-druk toeneemt en wij onze ambities niet kunnen waarmaken.

Renterisico relatief.

5

0 -0,71

–5

-5,30

-6,23

-5,95

-7,94

-8,83

-9,24

–10

-10,98

-11,07

-13,21

–15

-15,27

–20

–25 2008

2009

WSW-grens -15%

40

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

Het WSW geeft garanties aan onze financiers. Dankzij deze garanties kunnen wij geld lenen tegen gunstige voorwaarden. Van het WSW hebben wij de verklaring ontvangen dat wij onveranderd kredietwaardig waren, maar het faciliteringsvolume is vrijgegeven voor investeringsactiviteiten van 1 jaar (22 miljoen) en de herfinancieringen over de periode 2008 tot en met 2010.


10.4 Bedrijfswaarde

10.5 Investeringsbeleid

De bedrijfswaarde is de contante waarde van de toekomstige kasstromen die met de exploitatie samenhangen. Dit wordt ook wel aangeduid als de verwachte verdiencapaciteit. De bedrijfswaarde is gebaseerd op verwachtingen voor de toekomst en wordt jaarlijks geactualiseerd. Hierbij zijn eigen parameters en uitgangspunten gehanteerd. Deze parameters komen overeen met de door het WSW gehanteerde parameters en uitgangspunten. De bedrijfwaarde van de woningen, woongebouwen en overige objecten in exploitatie bedraagt circa € 647,6 miljoen. In de berekening is rekening gehouden met de aanwezige egalisatierekening en de rentabiliteitswaardecorrectie voor de leningportefeuille. In 2007 was dit circa € 684 miljoen. Ten opzichte van 2007 is de bedrijfswaarde met circa € 36 miljoen afgenomen. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt doordat de restwaarde van grond is gewaardeerd op € 5.000 per woongelegenheid en de berekeningswijze van postnumerando naar medionumerando is aangepast. De aanpassingen zijn gemaakt in overeenstemming met de richtlijnen en voorkeur van het Centraal Fonds.

In het afgelopen jaar werd voor een bedrag van € 35,9 miljoen geïnvesteerd in roerende en onroerende zaken. Hiervan had een bedrag van € 3,7 miljoen betrekking op investeringen in bestaand bezit. € 31 miljoen had betrekking op nieuwbouw van woningen en overig onroerend goed en € 1,2 miljoen op onroerende goederen ten dienste van de exploitatie.

joen als onrendabele investering direct ten laste gebracht van het jaarresultaat. Deze onrendabele investering heeft vrijwel geheel betrekking op aangegane verplichtingen voor projecten die in 2008 en latere jaren gerealiseerd worden. Als gevolg van de wijzigingen in de schatting van de restwaarde is 16,7 miljoen extra onrendabel genomen. Per saldo is er daarom een bedrag van € 32,9 miljoen ten laste van de resultatenrekening geboekt.

Naast de investering van € 31 miljoen voor de nieuwbouw van onroerende zaken, werd een bedrag van € 16,2 mil-

10.6 Verbindingen Woonwaard Beheer BV is aandeelhouder van 3 (dochter)besloten vennootschappen. De enige activiteit in de deelnemingen Woonwaard Schelphoek BV en Woonwaard Dienstverlening BV bestaat uit het aandeelhouder-zijn van een dochter-BV. Eind 2007 zijn 369 slooppanden vanuit de stichting Woonwaard Noord-Kennemerland door te laten zakken naar Woonwaard Exploitatie BV. Deze woningen zullen tussen nu en 5 jaar worden gesloopt. In 2008 zijn deze woningen overgeheveld naar Projecten BV en Overdie BV omwille

fiscale eenheid Stichting Woonwaard Noord-Kennemerland 48%

45% 100%

Woonwaard Beheer BV

100%

100%

100%

Woonwaard Projecten BV

Woonwaard Dienstverlening BV

Woonwaard Exploitatie BV

45%

100%

100%

100%

100%

Helavron Beheer BV

Woonwaard Overdie BV

Woonwaard Schelphoek BV

BV Pilaster VVE Beheer

Woonwaard Monumenten BV

50%

Eendragt Beheer BV

41

0%

4%

Hallokaties CV

Eendragt CV


Tabel 7. Overzicht verbindingen. Naam

Aandeel (%)

Netto vermo-

Solvabiliteit

genswaarde

Eigen vermogen

Jaaromzet

(in € 1.000)

(in € 1.000)

(in € 1.000) De Eendragt CV

48%

96

1%

200

3.437

De Eendragt Beheer BV

98%

20

1

50%

10

Ontwikkelingsmaatschappij Hallokaties CV

45%

5.408

27%

12.043

Helavron Beheer BV

45%

34

99%

75

nog niet bekend 0

Woonwaard Beheer BV

100%

3.754

15%

3.754

-

Woonwaard Projecten BV

100%

4.542

19%

4.542

13.367

Woonwaard Overdie BV

100%

3.160

35%

3.160

5.541

Woonwaard Schelphoek BV

100%

16

100%

16

-

Woonwaard Dienstverlening BV

100%

-379

-89%

-379

-

BV Pilaster VvE Beheer

100%

-372

-83%

-372

264

Woonwaard Exploitatie BV

100%

-181

-13%

-181

-

Woonwaard Monumenten BV

100%

-480

-37%

-480

143

Totaal

9.302

De gegevens in deze tabel betreffen de enkelvoudige cijfers. Tabel 8. Het financiële belang inzake de inbreng in verbindingen. Naam

Eigen

Verstrekte

Rekening

Garanties

courant in €

in € 1.000)

vermogen

leningen

(in € 1.000)

in € 1.000)

De Eendragt CV

48%

96

1.500

800

11.300

Ontwikkelingsmaatschappij Hallokaties CV

45%

5.408

0

0

44.600

Helavron Beheer BV Woonwaard Beheer BV

42

Aandeel (%)

45%

34

0

0

0

100%

3.754

0

21.797

0


van beheersmatige redenen. Er vinden in Exploitatie BV verder geen andere activiteiten plaats dan aandeelhouder zijn van een dochter BV. Begin 2008 heeft Overdie BV 310 slooppanden overgenomen van Exploitatie BV en Projecten BV 59 slooppanden. Tot het moment van sloop worden deze woningen in exploitatie gehouden. De uit verhuur genomen huurwoningen worden gesloopt en op gronden van Gemeente Alkmaar en Woonwaard Overdie BV/ Projecten BV (na eventuele uitruil) worden nieuwbouwwoningen in huur en koop gerealiseerd. In 2008 is Projecten BV gestart met de sloop van de Paardenmarkt. Woonwaard Projecten BV is aandeelhouder van Schelphoek BV. BV Pilaster V.v.E. Beheer verricht (commerciële) activiteiten voor vereniging van eigenaars. Dat gebeurt in opdracht van particuliere verenigingen, van corporaties of ontwikkelaars. De dienstverlening loopt uiteen van advisering tot en met het volledige beheer.

Woonwaard staat garant voor de rentebetaling van de lening en de kredietfaciliteit van Hallokaties CV ter grootte van € 44,6 miljoen. Voor De Eendragt CV staat Woonwaard garant voor de rentebetaling van de lening en de kredietfaciliteit ter grootte van in totaal van € 11,3 miljoen. In 2007 heeft Woonwaard haar deelname in Hallokaties opgezegd. De reeds aangegane verplichtingen worden nagekomen. Dit betekent dat Hallokaties de komende jaren nog 314 koopwoningen bouwt, waarbij Woonwaard deel uitmaakt van de CV. Alle woningen hebben stichtingskosten hoger dan € 200.000. De verwachting is dat deze activiteit een positief resultaat heeft. Alle door Woonwaard aangegane verbindingen hebben als uitgangspunt minimaal kostendekkend te zijn. Voor de verbindingen waarbinnen projectontwikkeling plaatsvindt, wordt dit gedaan ten behoeve van de volkshuisvestelijke doelstelling van Woonwaard.

10.7 Onzekere tijden Woonwaard Monumenten BV is belast met de exploitatie van een monumentaal pand met woningen en bedrijfsruimten. Het dagelijks beheer daarvan wordt in opdracht van de BV door Woonwaard uitgevoerd.

43

Sinds medio 2008 merken we dat er een financiële crisis heerst. Woonwaard kan de gevolgen hiervan niet voorspellen. Wel volgen we de ontwikkelingen en hanteren we een strakke planning- & controlcyclus. De onderdelen met een mogelijk risico hebben onze permanente aandacht en

worden via maandelijkse en kwartaalrapportages besproken in het managementteam. Zo monitoren wij maandelijks met de Balanced Score Card de verkopen in het bestaand bezit. We hebben beheersmaatregelen opgenomen in de begroting 2009, die we kunnen inzetten op het moment dat dit nodig is. Voor de ontwikkeling van nieuwbouw huurwoningen en nieuwbouw Koopgarantwoningen (die in de W&V-rekening tot uitdrukking komen in de post Overige waardeveranderingen MVA) beperken we de risico's door onder andere een project pas te starten wanneer een bepaald percentage van de woningen is voorverkocht. We stemmen de verdeling tussen huur-, Koopgarant- en reguliere verkoopwoningen zodanig af dat het (financiële) risico wordt geminimaliseerd. Uiteraard houden wij hierbij de kwaliteit van het project (bijvoorbeeld het aantal vierkante meters) nauwlettend in de gaten. Het risico met betrekking tot de kosten van planmatig onderhoud monitoren we met behulp van een verplichtingenadministratie. De ketensamenwerking draagt bij aan het beperken van faalkosten en het meerwerk, het binnen de begroting blijven van de kosten en het uiteindelijke resultaat van het onderhoud is van een betere kwaliteit.

In de halfjaarrapportage aan de raad van commissarissen informeren wij de raad over de voortgang en de analyse van de onderdelen met een hoger risico. Door middel van scenarioberekeningen wordt inzichtelijk gemaakt wat wijzigingen in kritische prestatie indicatoren kunnen betekenen voor de financiële situatie van Woonwaard. Indien nodig treffen we maatregelen. In de berekening van de bedrijfswaarde in deze jaarrekening is het inflatiepercentage van 2008 van 2,5% ingerekend voor 2009 en voor 2010 en verder 2,25%. De huurverhoging is aan dit inflatiepercentage gekoppeld. Wanneer de bedrijfswaardeberekening op basis van de recent bekendgemaakte inflatieraming van het Centraal Fonds (2009, 2010 inflatie 1% en daarna licht oplopend) wordt uitgerekend, betekent dat ten opzichte van de nu vermelde cijfers een afname van de bedrijfswaarde met ongeveer € 15 miljoen en een extra onrendabele top van circa € 5,5 miljoen. Niet alleen de inflatiecijfers hebben grote invloed. Ook het renterisico en het beschikbaarheidsrisico kunnen een behoorlijke impact hebben. De banken lenen elkaar onderling alleen nog voor een kortere periode geld en dan nog met een hoge opslag voor risico. Deze opslag wordt doorbelast aan de corporaties en dus ook aan Woonwaard. Woonwaard


heeft in haar Treasury commissie in januari 2009 besloten om voorlopig middellang te financieren met WSW-borging. De verwachting is dat de genoemde hoge bankopslag voor risico zich naar beneden zal normaliseren. Woonwaard heeft voor februari 2009 een lening van € 20 miljoen met een looptijd van 2 jaar afgesloten. Het betreft een lening met een variabele hoofdsom gebaseerd op het rentepercentage van 1-maands Euribor. De mogelijkheid bestaat om eventuele tijdelijke liquide overschotten af te lossen op de hoofdsom. Hiermee wordt dan de rentelast verlaagd. Het rentepercentage voor 1-maands Euribor is op dit moment zeer laag. De verwachting is dat dit voor 2009 voorlopig zo zal blijven. Ter afscherming van het renterisico maakt Woonwaard gebruik van rentederivaten en dit instrument zet Woonwaard ook in voor nieuwe leningen. Om beschikbaarheid van liquide middelen te behouden, zal Woonwaard aan de eisen voor WSW-borging blijven voldoen.

10.8 Overige

Tabel 9. Onrendabele investeringen op nieuwbouwprojecten.

Tabel 9 geeft een overzicht van alle onrendabele investeringen op nieuwbouwprojecten in de komende jaren waarvoor een bestuursbesluit is genomen.

Projectnaam

Woonwaard staat vanaf 10 april 2007, samen met de corporaties Wooncompagnie (Hoorn) en Parteon (Wormerveer), garant voor een door de Bank Nederlandse Gemeenten aan Yeast City Housing (Zuid Afrika) verstrekte twintigjarige lening. Het door Woonwaard geborgde bedrag is € 311.580. Het saldo van de garantstelling neemt jaarlijks – nadat Yeast City Housing aan haar annuïtaire verplichtingen heeft voldaan – met eentwintigste deel af.

Alkmaar Exodus Compensatie overwaarde PMC Totaal Exodus

674 -179 495

De Nollen Oost Coornhertkade Compensatie overwaarde PMC Totaal Coornhertkade

1.881 1.563 -1.125 438

Hooftstraat Overdie

2.335

Voormeer ’t Waarderhof Compensatie overwaarde PMC Totaal ’t Waarderhof

991 1.541 -1.541 0

Heerhugowaard Stad van de Zon: woonwagens Stad van de Zon: cluster 6 Tamarixplantsoen Compensatie overwaarde PMC Totaal Tamarixplantsoen

850 3.861 3.436 0 3.436

Heiloo Locatie Monique

3.239

Langedijk De Kloet/Zonoord

1.646

Totaal * PMC = Product Markt Combinatie

44

Onrendabel (x € 1.000)

19.172


Geconsolideerde Balans per 31 december 2008 (x € 1.000) Activa

31-12-2008

31-12-2007

31-12-2008

31-12-2007

78.229 0 78.229

82.214 0 82.214

879

1.003

17.760 17.760

14.667 14.667

449.009

441.784

5.838 6.824 1.266 1.392 13.462 28.782

0 6.169 935 592 13.904 21.600

574.659

561.268

Groepsvermogen

Materiële vaste activa Onroerende zaken in exploitatie Onroerende zaken in ontwikkeling Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie Subtotaal

Passiva

465.125 47.003 7.651 519.779

472.181 41.451 7.139 520.771

Aandeel van de rechtspersoon in het groepsvermogen Aandeel van derden in het groepsvermogen Totaal groepsvermogen

Egalisatierekening Financiële vaste activa Te vorderen BWS-subsidie Deelnemingen Belastinglatenties Overige Subtotaal Totaal vaste activa

4.006 5.548 26.645 2.889 39.088

4.516 4.799 4.242 3.069 16.626

558.867

537.397

Vlottende activa Voorraden Onderhanden projecten Subtotaal

361 9.953 10.314

246 14.126 14.372

544 754 800 870 1.763 4.731

2.821 430 0 226 2.428 5.905

747

3.594

15.792

23.871

574.659

561.268

Voorzieningen Voorziening onrendabele investeringen Totaal voorzieningen

Langlopende schulden Kortlopende schulden Schulden aan kredietinstellingen Schulden aan leveranciers Belastingen, sociale verzekeringen en pensioenen Overige schulden Overlopende passiva Totaal kortlopende schulden

Vorderingen Huurdebiteuren Gemeenten Vorderingen op deelnemingen Overige vorderingen Overlopende activa Subtotaal Liquide middelen Totaal vlottende activa Totaal activa

46

Totaal passiva


Geconsolideerde Winst- en verliesrekening 2008

Toegepaste grondslagen

(x € 1.000) 2008 Bedrijfsopbrengsten Huren Vergoedingen Overheidsbijdragen Verkoop onroerende zaken Wijziging in onderhanden werk Geactiveerde productie ten behoeve van het eigen bedrijf Overige bedrijfsopbrengsten Totaal bedrijfsopbrengsten

69.802 2.228 220 28.038 -4.173 708 1.141 97.964

68.798 2.181 221 16.483 1.745 669 4.241 94.338

9.562 7.975 32.879 30 7.853 570 2.291 2.472 27.469 100 15.166 106.367

7.438 6.969 25.104 29 7.286 527 712 3.090 19.917 98 13.145 84.315

-8.403

10.023

Financiële baten en lasten Rentebaten en soortgelijke opbrengsten Rentelasten en soortgelijke kosten Totaal financiële baten en lasten

604 -19.338 -18.734

952 -19.873 -18.921

Resultaat vóór belastingen Vennootschapsbelasting Resultaat deelnemingen

-27.137 22.403 749

- 8.898 4.072 1.516

-3.985

- 3.310

Bedrijfslasten Kosten grondverwerving en uitbesteed werk Afschrijvingen op materiële vaste activa Overige waardeveranderingen materiële vaste activa Erfpacht Lonen en salarissen Sociale lasten Pensioenlasten Overige personeelskosten Lasten onderhoud Bijzondere waardeveranderingen van vlottende activa Overige bedrijfslasten Totaal bedrijfslasten Bedrijfsresultaat

Resultaat na belastingen

47

2007

De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld conform de richtlijnen van het BBSH (Besluit Beheer Sociale Huursector) en overeenkomstig de verslaggevingvoorschriften en bepalingen zoals weergegeven in Titel 9 van boek 2 van het Burgerlijk Wetboek. Tevens is, indien van toepassing, de richtlijn 645 van de Raad voor de Jaarverslaggeving gevolgd. In deze richtlijn zijn voor de sector presentatie-, waarderings- en verslaggevingsvoorschriften geformuleerd. In de geconsolideerde jaarrekening van Woonwaard zijn de financiële gegevens verwerkt van de tot de groep behorende maatschappijen en andere rechtspersonen waarop een overheersende zeggenschap kan worden uitgeoefend of waarover de centrale leiding wordt gevoerd. De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld met toepassing van de grondslagen voor de waardering en de resultaatbepaling van Woonwaard. De verbindingen zijn volgens de integrale consolidatiemethode verwerkt in de geconsolideerde jaarrekening op basis van uniforme waarderings- en resultaatbepalingsgrondslagen. Indien geen invloed van betekenis wordt uitgeoefend wordt de deelneming als ‘niet

te consolideren deelneming’ in de balans opgenomen. Woonwaard waardeert de materiële vaste activa op basis van historische kostprijs of lagere bedrijfswaarde.

Kengetallen

2008

2007

13.460 39 745 337 345 14.926

13.533 39 748 228 132 14.680

228 74

253 194

Totaal verhuureenheden

15.228

15.127

Gemiddelde verzekerde waarde/verhuureenheid (afgerond)

84.000

79.000

199 -129 -86 17 220 -120 101

84 -94 -196 4 -33 -70 -305

132 413

132 404

3.489 8.155 2.083 13.727

3.698 8.117 2.110 13.925

1. GEGEVENS BEZIT Woningen en woongebouwen Woningen in beheer bij derden (Egmond) Garages Parkeerplaatsen Overige objecten Totaal bezit Beheer In aanbouw

Mutaties in het totaal verhuureenheden In exploitatie Verkoop Sloop/onttrekking/uit beheer Aankoop Overige mutaties Mutatie in aanbouw Totaal Prijs/kwaliteitsverhouding (woningen in eigendom) Gemiddeld aantal punten WWS Gemiddelde netto-huurprijs (x € 1,–) Aantal woningen naar huurprijsklasse (eigendom en beheer) Goedkoop Betaalbaar Duur Totaal Kwaliteit Kosten niet-planmatig onderhoud/verhuureenheid (x € 1,–) Kosten planmatig onderhoud/verhuureenheid (x € 1,–) Totaal uitgaven onderhoud woningen (x € 1.000,–) 2. VERHUUR Aantal verhuringen (inclusief nieuwbouw) Mutatiegraad Gemiddelde huurmatiging (x € 1,–) (eigendom en beheer) Huurachterstand in % jaarhuur Huurderving in % jaarhuur

296 1.544 27.469

1.252 8,4% 178 1,15% 0,53%

303 1.054 19.917

1.460 9,9% 172 1,26% 0,66%

3. KERNCIJFERS PER VERHUUREENHEID Balans Materiële vaste activa Financiële vaste activa Vlottende activa Eigen vermogen Egalisatierekening Weerstandsvermogen Langlopende schulden Winst- en verliesrekening Huren en vergoedingen Onderhoudslasten Personeelslasten Rentebaten en opbrengsten financiële vaste activa + res. deeln. Rentelasten Jaarresultaat 4. FINANCIERING Leningen, lang (x € 1.000,–) Schuldrestant per 1 januari Nieuwe leningen Aflossingen Schuldrestant per 31 december Gemiddeld gewogen rentepercentage 31 december Beleggingen (x € 1.000,–) Bedrag aan liquide middelen Interne financiering (vaste activa minus leningen)/verhuureenheid 5. SOLVABILITEIT Eigen vermogen/totaal vermogen Weerstandsvermogen/totaal vermogen Totaal vaste activa/lang vreemd vermogen 6. LIQUIDITEIT Current ratio (vlottende activa/kortlopende schulden) Operationele cash-flow/verhuureenheid (x € 1,–) 7. RENTABILITEIT Rentabiliteit eigen vermogen (inclusief egalisatierekening) Rentabiliteit vreemd vermogen Rentabiliteit totaal vermogen 8. INTEREST COVERAGE RATIO (ICR) Interest coverage ratio o.b.v. geconsolideerd kasstroomoverzicht* Interest coverage ratio woningexploitatie (t.b.v. WSW)*

2008

2007

34.824 2.619 1.058 5.241 59 6.490 30.082

35.475 1.133 1.626 5.600 68 6.668 30.094

6.563 1.840 718 72 1.296 -267

6.426 1.357 581 168 1.354 -225

441.784 25.100 -17.875 449.009 4,69%

443.730 27.900 -29.846 441.781 4,88%

747 7.360

3.594 6.513

13,61% 16,86% 1,13

14,65% 17,44% 1,12

0,55 454

1,11 672

-5,09% 3,90% 2,67%

-4,03% 4,15% 2,95%

1,28 1,07

1,28 1,37

* Het voornaamste verschil tussen deze twee ratio’s komt voort uit de behandeling van de kasstromen uit projectontwikkelingsactiviteiten, deze worden in de WSW-variant niet meegenomen.

48

49

Stichting Woonwaard Noord-Kennemerland Hertog Aalbrechtweg 30, Alkmaar Postadres: postbus 326, 1800 AH Alkmaar KvK-nummer: 37 08 01 02 E-mail: [email protected] Internet: www.woonwaard.nl

Duurzaam de toekomst in. Jaarverslag 2008

Recommend Documents