Draait Europa de kraan van de staatssteun dicht?

ACERTA LEERSTOEL SOCIAL PROFIT Studiedag - donderdag 21 oktober

Draait Europa de kraan van de staatssteun dicht? Komt uw social profit onderneming hierdoor droog te staan?


Algemene inleiding en situering Anne-Marie Van den Bossche, Hoogleraar Europees recht, Universiteit Antwerpen

Staatssteun in (correct) perspectief • Steunmaatregelen van de Staten • fenomeen van alle tijden • in alle LS, met uitschieters in plus en min • Basisregels onveranderd sinds 1957 • onderdeel mededingingsregels • staatssteun = ex ante toezicht Commissie • Uitvoeringsregelgeving in volle ontwikkeling • Sinds Europese Raad Lissabon maart 2000 • Streven naar "minder en beter gerichte staatssteun" • State Aid Action Plan 2005, modernisering regels

Streven naar minder steun

Steun in % BBP EU 27 EU 15 België Bulgarije Tsjechië Denemarken Duitsland Estland Ierland Griekenland Spanje Frankrijk Italië Cyprus Letland Litouwen Luxemburg Hongarije Malta Nederland Oostenrijk Polen Portugal Roemenië Slovenië Slovakije Finland Zweden VK

'92 1.1 1.1 0.9

'93 1.1 1.1 0.9

'94 1.1 1.1 0.6

'95 1.0 1.0 0.6

'96 0.9 0.9 0.6

'97 1.1 1.1 0.5

'98 0.7 0.7 0.5

'99 0.6 0.6 0.5

'00 0.6 0.6 0.5

'01 0.6 0.6 0.5 1.9 1.1 0.9 0.1 1.1 0.6 0.9 0.6 0.5 3.0 0.6 0.2 0.3 1.0 4.3 0.4 0.7 0.6 1.1 0.8 0.4 1.5 0.4 0.2

0.4 1.6

0.6 2.0

0.6 1.8

0.6 1.4

0.8 1.2

0.8 1.0

0.9 0.9

0.8 0.8

0.8 2.3 1.8 0.7 1.7

0.9 1.4 0.8 0.9 1.5

1.0 1.3 0.9 0.9 1.2

0.7 1.4 1.0 0.8 1.2

0.6 1.2 0.9 1.0 1.2

0.6 1.4 0.8 2.7 1.0

1.1 0.7 0.8 0.8 0.8

1.3 0.5 0.7 0.6 0.5

0.8

0.6

0.6

0.5

0.5

0.5

0.5

0.4

0.4

0.4

0.4

0.4 1.1

0.4 1.0

0.7 0.9

0.5 0.8

0.5 0.7

0.9

0.9

1.5

0.9

1.3

2.0

1.2

1.2

2.4 1.0 0.8 0.1 1.1 0.6 0.9 0.6 0.5 2.6 0.6 0.3 0.3 1.1 3.4 0.5 0.7 1.0 0.8

1.5 0.4 0.2

0.9 0.4 1.4 0.4 0.2

0.3

0.2

0.3

2.8 0.4 0.4

1.9 0.4 0.4

1.9 0.4 0.3

1.7 0.4 0.3

'02 0.7 0.6 0.4 0.5 3.9 0.8 1.1 0.1 1.4 0.3 0.6 0.5 0.5 3.3 0.4 0.4 0.4 1.1 4.4 0.5 0.3 0.4 0.9 1.6 0.5 0.3 1.2 0.2 0.3

'03 0.6 0.5 0.3 0.8 2.9 0.7 0.8 0.1 0.4 0.5 0.6 0.5 0.5 2.3 0.5 0.3 0.4 1.3 2.1 0.4 0.5 3.0 0.9 1.6 0.6 0.4 1.3 0.5 0.3

'04 0.6 0.5 0.3 0.3 0.6 0.8 0.8 0.4 0.3 0.5 0.5 0.6 0.4 1.6 0.6 0.6 0.3 2.3 3.7 0.4 0.4 1.4 0.9 2.1 0.9 0.6 1.3 0.9 0.3

'05 0.6 0.5 0.4 0.1 0.6 0.8 0.7 0.3 0.4 0.4 0.5 0.6 0.4 1.4 1.1 0.5 0.3 2.8 3.6 0.4 0.5 0.8 0.9 0.5 0.7 0.6 1.3 1.0 0.2

'06 0.6 0.5 0.4 0.1 0.7 0.8 0.8 0.3 0.4 0.4 0.5 0.6 0.4 0.6 1.3 0.5 0.2 2.1 2.8 0.4 0.7 0.8 0.9 0.6 0.7 0.5 1.3 1.0 0.2

'07 0.5 0.5 0.4 1.4 0.8 0.8 0.6 0.2 0.6 0.4 0.5 0.5 0.4 0.7 1.0 0.6 0.2 1.8 2.4 0.4 0.4 0.6 1.3 1.2 0.6 0.4 1.2 0.9 0.2

'08 0.5 0.5 0.5 1.3 1.0 0.8 0.6 0.3 1.0 0.4 0.5 0.5 0.3 0.7 0.9 0.8 0.2 2.4 2.0 0.4 0.5 1.0 0.9 0.6 0.7 0.5 1.1 0.9 0.2

Staatssteun per capita 1995-1997 EU België Denemarken Duitsland Ierland Griekenland Spanje Frankrijk Italië Luxemburg Nederland Oostenrijk Portugal Finland Zweden VK

219 244 228 371 172 92 137 232 286 161 121 147 85 84 171 80

1996-1998 214 249 257 327 188 125 120 237 276 188 126 147 148 97 178 100

1996-2000 1996-1998 266 325 321 365 199 145 168 328 285 461 190 286 173 403 220 153

1998-2000 230 320 384 317 314 110 153 288 204 579 223 258 137 373 206 121

1997-2001 1997-1999 251 322 274 313 320 185 178 286 284 450 207 265 252 439 169 112

1999-2001 226 325 360 288 329 155 154 263 231 578 246 251 177 396 169 115

1998-2002 1998-2000 146 115 260 185 313 101 125 178 141 175 134 170 211 313 100 57

2000-2002 132 125 294 168 278 96 130 161 115 167 118 166 176 303 102 55

Staatssteun. Quid? • Artikel 107 WEU • Toekenning overheidsmiddelen • rechtstreeks of onrechtstreeks • door geven, niet-vragen, (deels) kwijtschelden • Van/door overheid • nationaal, regionaal, lokaal • anders dan (als) particulier (markt)investeerder • Aan bepaalde ondernemingen/sectoren • selectiviteit • niet in kader algemeen economisch beleid

Wanneer EU-toezicht? • Steun in de zin van artikel 107 WEU • die mededinging vervalst of dreigt te vervalsen, • met ongunstige invloed op het handelsverkeer tussen de Lid-Staten • Toetsing verenigbaarheid met interne markt • Î toezicht Europese Commissie •bestaande steun onder voortdurend toezicht •nieuwe steun niet zonder haar akkoord (ex ante)

Toezicht = drooglegging? • Steun is zeker niet altijd verboden… • Aanzet beoordeling in Verdrag zelf • sommige steun van rechtswege verenigbaar • andere steun desgevallend verenigbaar • Hoofdregel: aanmelden en wachten op fiat • Afwijkingen hoofdregel • de minimis-steun • DAEB-financiering • steun binnen reikwijdte groepsvrijstelling

Afwijking 1: de minimis-steun • De minimis-steun, Vo 1998/2006 • Geen steun in de zin van artikel 107 WEU • geen ongunstige invloed interstatenhandel • en/of niet (potentieel) concurrentievervalsend • Steun is de minimis als • aan één onderneming • niet meer dan 200.000 euro • over een periode van 3 belastingjaren • LS moet aanmelden noch wachten op fiat • LS wel monitoringplicht

Afwijking 2: DAEB-financiering • Financiering ondernemingen belast met diensten algemeen economisch belang • (niet-)marktgerichte diensten die de overheid van algemeen belang acht en waarvoor specifieke openbaredienstverplichtingen gelden • Het Altmark-pakket • Altmark-compensatie: het arrest: geen steun als • DAEB-compensatie: de beschikking: evenmin steun als • Altmark-steun: de kaderregeling: steun maar OK

2.1. Altmark-compensatie • Het Altmark-arrest van 2003 • algemene regel, sectorneutraal • Als voldaan aan vier voorwaarden • DAEB-belasting • heldere berekeningsparameters compensatie • compensatie niet hoger dan echt nodig • als aanwijzing niet via openbare aanbesteding, vaststelling compensatie op alsof-basis • Financiering DAEB geen steun at all • LS moet aanmelden noch wachten op fiat

2.2. DAEB-compensatie • De Beschikking: Beschikking 2005/842/EG • bijzondere regeling voor vier categorieën • Financiering van • 1. (lokale) aanbieders DAEB compensatie beneden drempels, geen staatssteun Æ • 2. openbare dienst ziekenhuizen en woningcorporaties compensatie, ongeacht bedrag, geen staatssteun • 3. 4. P.M. over eilandenvervoer & (lucht)havens • Geen steun in de zin van artikel 107 WEU • LS moet aanmelden noch wachten op fiat

Lokale DAEB-financiering • Compensatie voor m.n. lokale diensten • Relatief bescheiden overheidsfinanciering, geen staatssteun mits: • begunstigde onderneming gemiddelde jaaromzet, alle werkzaamheden bijeengenomen, vóór belastingen, gedurende de twee boekjaren voorafgaande aan het boekjaar waarin de dienst van algemeen economisch belang is toegewezen < 100 miljoen (mio) euro • compensatie voor betrokken dienst jaarlijks < 30 mio • jaargemiddelde, waarde compensatie toegekend tijdens de duur van het contract of over een periode van vijf jaar

2.3. Altmark-steun • De kaderregeling: De 2005-Altmark-medededeling • Financiering DAEB • niet voldaan aan voorwaarden Altmark-arrest • boven lokale DAEB-steundrempels Beschikking 2005/842 • andere dan ziekenhuizen en woningcorporaties • In wezen aan te melden staatssteun • Verenigbaar als Altmark-steun • echte DAEB in de zin van artikel 106 WEU • bij besluit bijzondere taak toevertrouwd gekregen • compensatiebedrag niet hoger dan nodig voor dekking kosten uitvoering openbaredienstverplichting plus redelijke winst • LS moet aanmelden, toets wel echt voorspelbaar • LS overcompensatie-vermijdingsplicht

Afwijking 3: Vo 800/2008-steun • Generieke vrijstelling < wetgeving Commissie • de "algemene groepsvrijstellingsverordening" • bepaalde categorieën steun als zodanig vrijgesteld • Weliswaar steun in zin Verdrag, maar • als binnen werkingssfeer Vo, automatisch • verenigbaar met interne markt • aanmelding noch fiat nodig • Welke categorieën?

ÆÆÆ

Vo 800/2008-categorieën • • • • • • • •

Regionale steun KMO-steun Steun voor vrouwelijk ondernemerschap Steun voor milieubescherming Steun in de vorm van risicokapitaal Steun voor onderzoek, ontwikkeling en innovatie Opleidingssteun Steun voor kwetsbare en gehandicapte werknemers

Geen afwijking? Hoofdregel • Voornemen tot verlenen steun? • Aanmelden bij Commissie en wachten • Commissie binnen de twee maanden • gunstig besluit (fiat), of • inleiding formele onderzoeksprocedure • dan streven binnen volgende 18 maanden • of besluit dat geen steun (dus geen probleem) • of besluit dat steun verenigbaar (positief besluit) • of besluit dat steun niet mag (negatief besluit)

Nemo ignorare legem … Bezint voor ge 'foute' steun aanneemt • Steun verleend met miskenning aanmeldings- en/of schorsingsplicht is onrechtmatig (unlawful) • nationale rechter kan, desgevallend na inwinnen advies Commissie en/of prejudiciële vraagstelling aan Hof van Justitie, • voorkomen dat steun wordt uitgekeerd • steun terugvorderen, los van (later) verenigbaarheidsbesluit • onrechtmatigheidsrente gelasten, óók bij verenigbaarheidsbesluit te betalen aan de autoriteit die staatssteun heeft verleend • schadevergoeding toekennen aan concurrenten en andere derden • alle nodige voorlopige maatregelen nemen • Steun verleend zonder verenigbaar te kunnen zijn met interne markt is onwettig (illegal) • fout weliswaar bij overheid, maar Commissie gelast in de regel terug-vordering van de onwettige steun (mét rente) • te betalen aan autoriteit die staatssteun heeft verleend • terugvordering dient onverwijld en daadwerkelijk te geschieden ook hier belangrijke rol voor nationale rechter(s) dus • als begunstigde vrijwel geheel (ver)weerloos gewettigd vertrouwen c.q. beginsel van rechtszekerheid zelden soelaas


Aspect welzijn en gezondheidszorg Miek Peeters, Stafmedewerker Zorgnet Vlaanderen & raadgever kabinet Vlaams minister van Welzijn en Volksgezondheid

Uitgangspunt Verzorgingsinstellingen (deels) gefinancierd met publiek geld = evident maar … EU: toezicht op circulatie overheidsmiddelen: niet naar/uit zorgsector op arbitraire wijze

Context: Europese eenheidsmarkt Æ Interne markt (vrij verkeer goederen, diensten, personen en kapitaal) - de-regulerend t.a.v. nationale regelgeving (is regel wel noodzakelijk-evenredig met algemeen belang ?)

- regulerend t.a.v. EU-regelgeving - EU-kwaliteitsnormen - regelgeving overheidsopdrachten (aanbestedende

Æ t.a.v. normering, aankoop van “overheden”

Æ Mededinging Æ t.a.v. gedrag van “ondernemingen” (o.a. verbod op staatssteun)

overheden)

↓ • Interne markt en mededinging: gemeen: beiden slechts van toepassing op economische zaken: • IM: “economische” goederen, diensten, pers., kapitaal • MED: ondernemingen (= entiteiten die “economische” goederen/diensten aanbieden op een markt) • Economische dienst = “dienstverrichting die gewoonlijk tegen vergoeding geschiedt” (art. 57 EU-Wv) Æ WZ-GZ-diensten economisch ? • Medische zorg: ja (Æ ziekenhuizen / zelfstandige artsen = ondernemingen) • Ouderenzorg: ? (Æ WZC = ondernemingen ?) • Geestelijke GZ: ? Ja bij individuele zorgverstrekker, wellicht neen bij CGG • Kinderopvang: ? Ja bij niet of amper gesubsidieerde kinderopvang, wellicht neen bij gesubsidieerde opvang • Gehandicaptenzorg en jongerenwelzijn: ? wellicht neen

Impact EU op WZ/GZ algemeen • WZ en GZ sterk (over) gereguleerd: • programmatie- en erkenningsnormen • subsidie(normen) • Impact EU: • programmatie- en erkenningsnormen Æ interne markt • subsidie(normen) Æ interne markt: • de-regulering subsidienormen (arrest Sodemare C-70/95) (- EU-regelgeving: Verordeningen overheidsopdrachten) Æ mededinging: verbod op staatssteun

Verbod op staatssteun: impact op WZ/VG • Mededingingsregels van toepassing op “ondernemingen” (cfr. vorige slide) zeker voor ziekenhuizen • Economische diensten van algemeen belang (DAEB) Æ “gunstregime” nl. Altmark-pakket: overheidsgeld aan ondernemingen voor de uitoefening van DAEB = OK

↓ • Altmark-pakket: 3-trapsredenering: • Altmark-arrest (strenge voorwaarden; cfr. prof. Van den Bossche) • Vrijstellingsbeschikking (voor ondernemingen met relatief kleine omzetten uitgezonderd ziekenhuizen) Æ geen aanmelding doch 3-j. rapportering; verslag EU-Commissie op komst • Kaderregeling (voor ondernemingen met grotere omzetten) Æ aanmelding

↓ • Altmark-pakket: redenering Altmark-pakket: • DAEB • Belasting met DAEB concreet omschreven i/e overheidsbesluit • Steun/compensatie niet méér dan nodig voor het uitoefenen van DAEB (géén overcompensatie) • Compensatie o.b.v. duidelijke parameters

• Moeilijkheden toepassing Altmark op WZ/GZ: • DAEB • Belasting met DAEB concreet omschreven i/e overheidsbesluit • Steun/compensatie niet méér dan nodig voor het uitoefenen van DAEB (géén overcompensatie) • Compensatie o.b.v. duidelijke parameters

Ook toezicht geld uit zorginstellingen • Tot dusver: toezicht overheidsgeld naar verzorgingsinstellingen • Geld uit verzorgingsinstellingen: verzorginginstellingen = aanbestedende overheden (regelgeving OH-opdrachten) ?

Æ def. : “rechtspersoon, opgericht om te voorzien in behoeften van algemeen belang onder sterke overheidsinvloed (bv. inkomsten voor meer dan 50 % afkomstig > overheid)”

↓ • EU 2 directe manieren voor toezicht circulatie overheidsgeld: • overheidsgeld via contractering: Æ overheidsopdrachten (IM) • overheidsgeld via subsidiëring: Æ verbod op staatssteun (MED) • In principe is een entiteit OF een aanbestedende overheid OF een onderneming Æ zorginstellingen kunnen beide zijn • Spanning: • onderneming vs. aanbestedende overheid • “zorg”onderneming vs. aanbestedende overheid

Conclusie • EU toezicht op circulatie overheidsgeld zowel naar en uit de zorgsector • Toezicht op subsidiëring naar zorgsector: veel rechtsonzekerheid / onvoorspelbaarheid • Naar een her-denken financiering (gezondheids)zorgsysteem ?


Aspect sociale economie Astrid Coates, Onderzoeker Acerta Leerstoel Social Profit Universiteit Antwerpen

Situering SE vs Europa: • Artikel 153 VWEU: “Ter verwezenlijking van de doelstellingen in artikel 151, wordt het optreden van de lidstaten met betrekking tot de integratie van personen die van de arbeidsmarkt zijn uitgesloten, door de Unie ondersteund en aangevuld.” • Aanbeveling Commissie 2008 over de actieve inclusie van personen die van de arbeidsmarkt zijn uitgesloten: “Lidstaten moeten een geïntegreerd beleid ter bevordering van actieve inclusie opzetten en ten uitvoer leggen, waaronder: steun verlenen aan de sociale economie als een vitale bron van instapbanen voor mensen met een achterstandspositie (…), bevorderen van financiële prikkels voor WG om mensen in dienst te nemen…” • Mededeling Commissie 2009 voor een gezamenlijk engagement voor de werkgelegenheid • 2010: Europees jaar van de bestrijding van armoede en sociale uitsluiting

SE en Staatssteun? • •

•

SE = onderneming volgens het mededingingsrecht (economische activiteit) -> staatssteunregelgeving naleven! Staatssteun: 5 cumulatieve voorwaarden 1. Bekostigd door de staat of uit staatsmiddelen 2. Voordeel 3. Selectiviteit • Een bepaalde onderneming of groep van ondernemingen • Overheid geniet van discretionaire macht • … 4. Effect op concurrentie 5. Effect op handel Unizo (2009): sociale economie -> “deloyale concurrentie en marktverstoring”?

AGV • Werkgelegenheids- en opleidingssteun (<-> werkloosheid) • Bepaalde WN: Lagere productiviteit wegens gebrek aan recente werkervaring of van een permanente handicap -> WG compensatie aanbieden als aanmoediging • Loonsubsidies: verstoring van de markt is mogelijk… -> substitutie of verplaatsingseffect: vervangen banen voor andere categorieën werknemers -> markttoetreding en uittreding: kunnen (werkgelegenheids)kosten beïnvloeden= productiekosten worden verminderd & ondernemingen met slechte commerciële vooruitzichten kunnen zich in de markt vestigen ten nadele van concurrenten -> investeringsstimulansen: ontmoediging om in concurrentie te treden met andere organisaties & investeringen, efficiëntie, innovatie beperken -> gevolgen voor handelsstromen: betere productie voorwaarden binnen bepaalde gebieden door goedkopere werkkrachten

AGV • Werkgelegenheidssteun Voorwaarden: • Tewerkstelling -> een nettotoename van het aantal werknemers in de betrokken onderneming of -> de vacatures tgv ontslag op initiatief van de werknemer, handicap, ouderdomspensionering, vermindering van de werktijd op initiatief van de werknemer of gewettigd ontslag om dringende redenen (en niet door afvloeiingen). -> ononderbroken zijn gedurende een minimumperiode die met de betrokken nationale wetgeving of collectieve overeenkomsten inzake arbeidscontracten in overeenstemming is. Maximale steundrempels per onderneming: • Indienstneming kwetsbare WN: 5 milj/jaar • Werkgelegenheidssteun gehandicapte WN: 20 milj/jaar • Additionele kosten gehandicapte WN: 10 milj/jaar

AGV Kwetsbare WN: • Geen reguliere betaalde arbeid in de laatste 6 maanden • Geen diploma hoger secundair of beroepsopleiding • Ouder dan 50 jaar • Alleenstaande met 1 of meer personen ten laste • Onevenwicht M-V in een sector/beroep > 25 % • Etnische minderheid en gebrek aan talenkennis, beroepsopleiding of werkervaring => max. 50 % loonkost voor 1 jaar vanaf indienstneming Uiterst kwetsbare WN: • > 24 maanden werkloos => max. 50 % loonkost voor 2 jaar vanaf indienstneming

AGV Gehandicapte WN: • Erkend als “gehandicapt” volgens nationaal recht • Erkende beperking als gevolg van een fysieke, mentale of psychische handicap ⇒ max. 75 % loonkost voor onbeperkte duur ⇒ Compensatie additionele kosten gehandicapte WN • Tot 100 % (geen loonkost: aanpassing ruimten, personeelstijd voor bijstand, aanpassing of aankoop van apparatuur of software, kosten sociale werkvoorziening,…)

AGV • Opleidingssteun Specifieke opleiding: gericht op huidige of toekomstige functie van de WN in de begunstigde onderneming ⇒25 % Algemene opleiding: niet uitsluitend en hoofdzakelijk gericht op de huidige of toekomstige functie van de WN; verhogen van de algemene inzetbaarheid van de WN ⇒60 % Verhoging = + 10 % gehandicapte en kwetsbare WN Maximale steundrempel= 2 milj per opleidingsproject

Drempel overschreden? • Hoger dan 5 miljoen euro/onderneming/jaar of 10 miljoen euro/onderneming/jaar? -> Mededeling commissie voor de beoordeling van de verenigbaarheid van individueel aan te melden staatssteun voor de indienstneming van kwetsbare en gehandicapte werknemers (2009/C 188/02) • Criteria: toegepast volgens de aard van de zaak, niet automatisch • Positieve effecten • Doelstelling van gemeenschappelijk belang? • SS als passend beleidsinstrument? • Stimulerend effect en noodzaak van de steun? • Evenredigheid van de steun? • Negatieve effecten • Afweging en beslissing

DAEB • DAEB: Artikel 106, 2 VWEU • Altmark arrest: vier criteria -> problematisch • DAEB Beschikking (2005/842/EG) -> « Monti Pakket » • Kleine dienstverleners van DAEB (a) • Compensatie<30M€/jaar ; omzet<100M€/2 voorafgaande boekjaren • Voldoen aan voorwaarden verbonden aan : • Belasten van de onderneming: één of meer officiële besluiten • aard + duur openbaredienstverplichtingen • betrokken ondernemingen en betrokken grondgebied • aard alle uitsluitende of bijzondere rechten • parameters berekening, controle en herziening compensatie • regelingen om overcompensatie te vermijden en terug te betalen

DAEB • De compensatie: niet hoger dan wat nodig is om de kosten vd openbaredienstverplichtingen geheel of gedeeltelijk te dekken, rekening houdend met de opbrengsten alsmede met een redelijke winst • De controle op overcompensatie • Diensten lokale diensteneconomie: DAEB, invulling van lokale noden en “aanvullend” tov het reeds bestaand aanbod -> Art.20 BVR: “De financiering wordt alleen toegekend aan het erkend initiatief lokale diensteneconomie dat een gemiddelde jaaromzet, alle werkzaamheden bijeengenomen, vóór belasting van in totaal minder dan 100 miljoen euro behaalt gedurende de twee boekjaren voorafgaand aan het boekjaar waarin de erkenning werd verleend, en die voor de dienst in kwestie jaarlijks minder dan 30 miljoen euro subsidie ontvangt. De som van het bedrag aan subsidies, toegekend binnen de klaverbladfinanciering, en de eventuele inkomsten kan niet hoger zijn dan wat nodig is om de kosten van de uitvoering van het erkende initiatief lokale diensteneconomie geheel of gedeeltelijk te dekken.”

Conclusie • SE: Europese regelgeving naleven • Alles is “vermarktbaar”: werkt men marktconform? • Toekomst: hervorming Vlaamse regelgeving -> principeakkoord maatwerken (2009) • Een transparant Vlaams kader voor tewerkstellingsmaatregelen voor alle werkgevers, inclusief de sociale economie • Matrix van 4 modules: (1) opleiding op de werkvloer; (2) begeleiding op de werkvloer (omkadering) (3) een loonpremie (op basis van de afstand tot de arbeidsmarkt) (4) aanpassing van de werkplek/arbeidsomgeving - > Bwp, Swp en Invoeg


Visie Europese Commissie Vertegenwoordiger Directoraat - Generaal, Concurrentie Europese Commissie


Panelgesprek Onder leiding van professor Anne-Marie Van den Bossche

• Karel De Corte, adjunct van de directeur Agentschap Ondernemen • Jos Sterckx, directeur Kleis vzw • Kristel De Roy, adviseur Verso • Dirk Wijns, director Legal en Compensation & Benefits Acerta Consult


Vragen uit het publiek


Conclusies

Guido Van Oevelen, Voorzitter – Zorgnet Vlaanderen

Draait Europa de kraan van de staatssteun dicht?

Recommend Documents