Betreft: 1.
Voorstel tot maximale voorinvulling van de belastingaangiften
Toepassing van het basisprincipe van de eenmalige inzameling van gegevens door de overheid
Van de overheid mag worden verwacht dat ze gegevens waarover ze reeds beschikt, niet een tweede maal opvraagt bij de burgers of de ondernemingen. Heel wat gegevens die nodig zijn voor het vestigen van de personenbelasting en de vennootschapsbelasting zijn reeds beschikbaar bij overheidsdiensten. Er wordt voorgesteld om systematisch te voorzien in gegevensstromen tussen deze overheidsdiensten en de FOD Financiën. Minstens bij een elektronische belastingaangifte worden deze gegevens door de FOD Financiën vooringevuld, zodat de aangever ze enkel dient te valideren en aan te vullen met nog niet beschikbare gegevens. Hieronder wordt voor de personenbelasting en de vennootschapsbelasting aangegeven welke benodigde gegevens reeds beschikbaar zijn bij overheidsdiensten. 2.
Beschikbare gegevens
2.1. Voor de vestiging van de personenbelasting De personenbelasting wordt geheven op verschillende soorten inkomsten. Heel wat van deze inkomsten zijn reeds bij de federale overheidsdiensten beschikbaar. 2.1.1
De lonen van werknemers en ambtenaren
De lonen van de werknemers tewerkgesteld door de privé-sector en in de overheidsdiensten andere dan de gemeenten, de OCMW’s en de provincies, en de lonen van de ambtenaren tewerkgesteld door de overheidsdiensten andere dan gemeenten, OCMW’s en provincies zijn beschikbaar bij de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ). De lonen zijn opgedeeld volgens de looncomponenten gespecificeerd in de instructies van de RSZ aan de werkgevers en per looncomponent samengeteld per arbeidsovereenkomst en per kwartaal. De werknemer of de ambtenaar waarop het loon betrekking heeft, wordt geïdentificeerd aan de hand van zijn identificatienummer van de sociale zekerheid (INSZ)1. De lonen van de werknemers en de ambtenaren tewerkgesteld door gemeenten, OCMW’s en provincies zijn beschikbaar bij de Rijksdienst voor Plaatselijke en Provinciale Overheidsdiensten (RSZPPO). De lonen zijn opgedeeld volgens looncomponenten gespecificeerd in de instructies aan de werkgevers van de RSZPPO en per looncomponent samengeteld per arbeidsovereenkomst en per kwartaal. De werknemer of de ambtenaar waarop het loon betrekking heeft, wordt geïdentificeerd aan de hand van zijn INSZ. 1
Het identificatienummer van de sociale zekerheid is het rijksregisternummer voor de personen aan wie dergelijk nummer is toegekend, en een uniek nummer toegekend door de Kruispuntbank van de Sociale Zekerheid voor de personen aan wie geen rijksregisternummer is toegekend, maar die wel gekend zijn in de sociale zekerheid of door een federale overheidsdienst.
_____________________________________________________________________ 1 Frank Robben 16/12/2002 19:24
De lonen zijn beschikbaar in gegevensbanken van de RSZ en de RSZPPO. Via de Kruispuntbank van de Sociale Zekerheid kunnen • gegevens voorkomend in deze gegevensbanken via bestandsoverdracht worden overgemaakt; • de gegevens on line worden geraadpleegd; • wijzigingen aan eerder via bestandsoverdracht overgemaakte gegevens op hun beurt via bestandsoverdracht worden overgemaakt. 2.1.2
De inkomsten uit sociale zekerheid
Heel wat inkomsten uit sociale zekerheid kunnen beschikbaar worden gesteld door het netwerk van de sociale zekerheid: - de uitbetaalde werkloosheidsuitkeringen zijn op maandbasis beschikbaar bij de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening; - de uitbetaalde arbeidsongeschiktheidsuitkeringen wegens arbeidsongeval zijn op maandbasis beschikbaar bij het Fonds voor Arbeidsongevallen en de arbeidsongevallenverzekeraars; - de uitbetaalde arbeidsongeschiktheidsuitkeringen wegens beroepsziekte zijn op maandbasis beschikbaar bij het Fonds voor Beroepsziekten; - de aan werknemers en zelfstandigen uitbetaalde arbeidsongeschiktheidsuitkeringen wegens gewoon ongeval of ziekte zijn op maandbasis beschikbaar bij de ziekenfondsen (primaire arbeidsongeschiktheid) of het Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering (blijvende arbeidsongeschiktheid); - de aan werknemers en zelfstandigen uitbetaalde wettelijke pensioenen zijn op maandbasis beschikbaar bij de Rijksdienst voor Pensioenen of in het pensioenkadaster; - de aan federale overheidsambtenaren uitbetaalde wettelijke pensioenen zijn op maandbasis beschikbaar bij de Administratie der Pensioenen; - de aan handarbeiders uitbetaalde vakantiegelden zijn op jaarbasis beschikbaar bij de vakantiekassen; - de tegemoetkomingen aan gehandicapten zijn op maandbasis beschikbaar bij de FOD Sociale Zaken. De persoon waarop de uitkering betrekking heeft, wordt geïdentificeerd aan de hand van zijn INSZ. Al deze gegevens kunnen elektronisch beschikbaar worden gesteld. Mits uitwerking van de nodige nieuwe gegevensstromen kunnen via de Kruispuntbank van de Sociale Zekerheid • gegevens voorkomend in deze gegevensbanken via bestandsoverdracht worden overgemaakt; • wijzigingen aan eerder via bestandsoverdracht overgemaakte gegevens op hun beurt via bestandsoverdracht worden overgemaakt. 2.2. Voor de vestiging van de vennootschapsbelasting In de vennootschapsbelasting vormt de bruto-kost van de uitbetaalde lonen een aftrekbare post. Deze bruto-kost is per werkgever op kwartaalbasis beschikbaar bij de _____________________________________________________________________ 2 Frank Robben 16/12/2002 19:24
RSZ of de RSZPPO. De onderneming waarop de kost betrekking heeft, wordt geïdentificeerd aan de hand van het RSZ-nummer en het ondernemingsnummer. 3.
Nader te onderzoeken punten
3.1. Verschillen in het loonbegrip Het loonbegrip gehanteerd in de sociale zekerheid en de fiscaliteit is niet identiek. Door de RSZ en de RSZPPO wordt het loon bij de werkgever opgevraagd in de vorm van looncomponenten die reglementair zijn vastgelegd. Alle loondefinities gehanteerd in de sociale zekerheid zijn gedefinieerd onder verwijzing naar de relevante componenten. Elke loondefinitie die niet enkel verwijst naar de reglementair vastgelegde componenten, is van rechtswege nietig. Op die manier wordt de eenmalige inzameling van de lonen door de RSZ en de RSZPPO voor de hele sociale zekerheid gewaarborgd. Alle instellingen van sociale zekerheid hanteren immers enkel begrippen die naar deze componenten verwijzen. Er moet worden nagegaan of het (de) in het fiscaal recht gehanteerde loonbegrip(pen) ook kan (kunnen) worden gedefinieerd onder verwijzing naar de in de sociale zekerheid vastgelegde componenten. Zo niet, moet worden nagegaan of het (de) in het fiscaal recht gehanteerde loonbegrip(pen) kan (kunnen) worden gewijzigd zodat het (ze) wel onder verwijzing naar de vastgelegde componenten kan (kunnen) worden gedefinieerd, of moet worden nagegaan welke aanpassingen of aanvullingen nodig zijn aan de in de sociale zekerheid vastgelegde componenten. Het kan nodig zijn • componenten verder uit te splitsen; • m.b.t. vastgelegde componenten bijkomende parameters op te vragen; • componenten anders te definiëren; • componenten bij te definiëren. Indien componenten anders worden gedefinieerd, moet hierbij desgevallend de impact op de sociale zekerheid in rekening worden gebracht. Indien componenten verder worden uitgesplitst, componenten worden bijgedefinieerd of m.b.t. vastgelegde componenten bijkomende parameters worden opgevraagd, moet worden beseft dat aan de werkgevers bijkomende gegevens worden gevraagd. Uit een eerste rudimentaire analyse, die in 1998 o.l.v. de Kruispuntbank van de Sociale Zekerheid is uitgevoerd, bleken volgende in de sociale zekerheid vastgelegde componenten een afwijkende behandeling te kennen in het fiscale recht: • voordelen van gebruik van een bedrijfswagen in de vrije tijd en voor woonwerkverkeer; • terugbetaling van kosten voor woon-werkverkeer met het openbaar vervoer; • vergoeding van de reële kosten voor verplaatsingen met de eigen wagen; • andere kosten eigen aan de werknemer (o.a. vakbondspremies); • mobiliteitsvergoeding in de bouwsector; • kosten eigen aan de werkgever; • bijkomend vakntiegeld; • dubbel vakantiegeld; • gewaarborgd weekloon voor de tweede week arbeidsongeschiktheid; • gewaarborgd loon – vergoedingen krachtens CAO nr. 12bis en 13bis; _____________________________________________________________________ 3 Frank Robben 16/12/2002 19:24
• •
gereglementeerde aandelenoptie; bepaalde vrijgevigheden en geschenken van de werkgever.
Daarenboven bleken de regels voor de waardering van voordelen natura verschillend in het sociaal-zekerheidsrecht en het fiscaal recht. 3.2. Verschillen in referteperiodes In het fiscaal recht is het aanslagjaar een kalenderjaar. Een aangiftekwartaal in de sociale zekerheid komt uitzonderlijk niet overeen met een kalenderkwartaal. Er moet worden onderzocht hoe dit probleem kan worden opgevangen. 3.3. Het systematisch gebruik van het INSZ als identitificatienummer door de FOD Financiën Enkele jaren geleden is een project mislukt waarbij de fiscus de bestanden met pensioengegevens heeft verkregen en de bedragen daarvan gebruikte voor het voorinvullen van de belastingaangifte. De oorzaak hiervan lag, voorzover ons bekend, hoofdzakelijk in het verschil in identificatienummers gehanteerd door de fiscus en de pensioeninstellingen. Inmiddels blijkt uit de samenwerking tussen de fiscus en de Kruispuntbank van de Sociale Zekerheid in het kader van de fiscale franchise dat de het gebruik van INSZ als identificatienummer door de fiscus veralgemeend is. Het verdient echter aanbeveling dit grondig te verifiëren. 4.
Voorstel van methodologie
Er wordt voorgesteld voor deze studie een analoge methodologie te gebruiken als degene die gebruikt is voor de invoering van de multifunctionele aangifte van loonen arbeidstijdgegevens. De methodologie bestaat uit volgende stappen: • inventaris van de gebruikte formulieren voor informatie-inzameling • inventaris van de ingezamelde informatie; • classificatie van de ingezamelde informatie via clustering, o.m. onder verwijzing naar de looncomponenten die al zijn gedefinieerd in de sociale zekerheid; • indeling van de ingezamelde informatie in klassen die zo nauw mogelijk aansluiten bij de reële feiten met de bijhorende attributen; • analyse van doeleinden waarvoor de ingezamelde informatie wordt gebruikt; • uitwerken van voorstellen tot vereenvoudiging; • opstelling van een object georiënteerd gegevensmodel m.b.t. in te zamelen informatie, rekening houdend met de voorstellen tot vereenvoudiging; • opstelling van XML-schema’s en, zo nodig, papieren formulieren voor de inzameling van de informatie overeenkomstig het object georiënteerd gegevensmodel; • invoering van uniforme definities van de ingezamelde informatieklassen in de reglementering; • uitwerking van procedures in de reglementering om de consistentie van het gegevensmodel te waarborgen in een steeds wijzigende juridische omgeving.
_____________________________________________________________________ 4 Frank Robben 16/12/2002 19:24
5.
Voorstel van beslissing
Er wordt een Task Force opgericht onder de gemeenschappelijke leiding van de FOD Financiën, de Kruispuntbank van de Sociale Zekerheid, de RSZ en de RSZPPO om de hierboven vermelde ideeën op hun haalbaarheid te onderzoeken, en een lijst van mogelijke knelpunten op te stellen. Als leidraad geldt daarbij een neutraliteit t.a.v. de sociale en fiscale lasten voor ondernemingen en burgers. _________________________
_____________________________________________________________________ 5 Frank Robben 16/12/2002 19:24
