Vóór aanvang van het examen dient u zich te legitimeren aan de hand van een geldig legitimatiebewijs

Datum

: zaterdag 30 november 2013

Opleiding

: CCC01, CCM18 en CCM19

Examen

: Module 1 – Integrale Bedrijfsanalyse (IBA)

Docent(en)

: Drs. J.H. Gieskens AC CCM QT

Tijd

: 3 klokuren

RICHTLIJNEN EXAMEN 

Vóór aanvang van het examen dient u zich te legitimeren aan de hand van een geldig legitimatiebewijs.



Het examen bestaat uit één case. De vragen van dit examen zijn gebaseerd op de leerstof uit het boek, de readers, de colleges alsmede de verstrekte hand-outs.



U dient uw uitwerkingen in te leveren op het uitgereikte VVCM uitwerkingenpapier. Beschrijf het uitwerkingenpapier enkel aan de voorkant en voorzie elk blad van uw naam, studentnummer, leergang en paginanummer. Lever géén kladpapier in!





Toegestane hulpmiddelen: -

SBI2008 (wordt verstrekt als bijlage bij dit examen)

-

Blauwe of zwarte balpen; het gebruik van potlood en/of vulpen is verboden!

-

Calculator (niet grafisch en/of programmeerbaar)

-

Liniaal / tekenliniaal

Formuleer uw antwoorden in behoorlijk Nederlands. Gebruik géén afkortingen of telegramstijl.



Correspondentie over de examencijfers of exameninzage verlopen via het secretariaat.



Na afloop van het examen mag u de examenvragen behouden.

- Antwoorden –

CCC01, CCM18 & 19 Mod IBA – 131130 Examen (incl antwoorden)

Pagina 1 van 13

Opgave: Boek- en Kantoorvakhandel Vives BV De Bredase boeken kantoorvakhandel Vives BV levert voornamelijk aan particulieren (boeken, wenskaarten en schrijfgerei) maar daarnaast ook aan bedrijven (kantoorartikelen). Ten behoeve van de verkoop beschikt Vives BV over een eigen winkelpand aan de karakteristieke zuidkant van het centrum waar het aangenaam winkelen is. Het winkelaanbod is gediversifieerd en heeft een aantrekkingskracht op de zowel de oudere draagkrachtige consumenten uit het Ginneken als de shopaholics uit het Brabantse. Vives BV is begin jaren ’60 van de vorige eeuw ontstaan als schoolboeken-, boeken- en kantoorvakhandel. Sinds de eeuwwisseling is er een duidelijke verandering in het assortiment waarneembaar. Zo is onder druk van de collectieve schoolboekeninkoop en het internet het omzetaandeel in de studieboeken sterk teruggelopen. Daarentegen is de omzet in tijdschriften, loten, kookboeken, kinderboeken en populaire romans toegenomen. Ook de afzet van kantoorartikelen aan bedrijven staat al jaren onder druk. Deze terugloop wordt echter ruimschoots opgevangen door de afzet van bureaubenodigdheden en ICT supplies (toner cartridges) aan freelancers en klein zakelijk gebruikers; de zogenoemde Small-OfficeHome-Office markt (SOHO markt). Deze doelgroep koopt veelal op rekening.

De huidige DGA, Ton Vives, houdt de trends in de branche scherp in de gaten. Hiertoe bezoekt hij met enige regelmaat bijeenkomsten van brancheverenigingen voor de boeken kantoorvakhandel. Dit heeft in 2010 onder meer geleid tot een verbouwing die voorzag in een uitbreiding van de zaak en een complete vernieuwing van het interieur. Met deze verbouwing werd tevens ruimte voor een tweetal nieuwe artikelgroepen gecreëerd: e-readers en impuls/cadeau artikelen. Met deze nieuwe aanpak lijkt Vives BV succes te boeken; de omzet kent in 2011 en 2012 weer een stijgende lijn.

Ondanks deze omzetstijging is Ton Vives niet op zijn lauweren gaan rusten. Integendeel; er zijn diverse ontwikkelingen in de markt die Ton zorgen baren. Zo verkopen de Albert Heijn supermarkt en het Kruidvat aan de overkant van de straat sinds enkele jaren ook tijdschriften en wenskaarten. Daarnaast groeit de verkoop van boeken en e-books via het internet; het feit dat Albert Heijn de internethandel Bol.com heeft overgenomen spreekt boekdelen! En tenslotte zijn er nieuwe onverwachte concurrenten ontstaan; de wenskaartenproducent Hallmark heeft eigen winkels geopend en bij Greetz van Post.nl kunnen online kaarten worden gedrukt en verzonden! Tot op heden lijkt het er echter op dat Vives BV de afgelopen jaren als enige boekhandel aan de Bredase zuidkant deze nieuwe vormen van concurrentie CCC01, CCM18 & 19 Mod IBA – 131130 Examen (incl antwoorden)

Pagina 2 van 13

het hoofd heeft kunnen bieden. Sinds het jaar 2000 zijn drie andere boekwinkels die zich binnen een straal van 1 kilometer bevonden gestopt met hun zaak.

Periodiek heeft Ton Vives een gesprek met de accountmanager van de bank. Afgelopen jaar ontving hij van de Rabobank het rapport ‘Boekenbranche Cijfers & Trends’. Hierin stond ondermeer onderstaande informatie.

Branche Tot de branche behoren alle detailhandelsondernemingen die de verkoop van boeken aan particulieren als hoofdfunctie hebben. Zij zijn in te delen in totaalboekhandel, assortimentsboekhandel, buurt- en dorpsboekhandel, ketenboekhandel en thematisch gespecialiseerde boekhandel (zoals reisboekwinkel en kinderboekwinkel).

Trends 

Toename oriëntatie en verkoop via internet.



Opkomst e-boeken en bijhorende applicaties en gadgets.



Toename filialisering, schaalvergroting en commerciële samenwerking rondom inkoop en franchising.



Tweedehands markt neemt toe.

Perspectief In 2011 lag de omzet van de algemene boekenmarkt 4,6% lager dan in 2010. Voor het tweede jaar op rij kromp de boekenmarkt. Dit betreft niet alleen de boekverkopen via boekhandels, maar ook via webwinkels, warenhuizen en andere verkoopkanalen. De omzet van boekhandels zal naar verwachting nog verder zijn gedaald doordat het aandeel verkoop van boeken via internet en branchevreemde partijen zoals supermarkten waarschijnlijk is toegenomen. Naar verwachting zet dit beeld in 2012 en 2013 door en krijgt de branche opnieuw te maken met een omzetdaling.

De boekenbranche blijft uitermate competitief en eist een scherpe en onderscheidende positionering. De keuze van de doelgroep, het passende assortiment en de juiste distributiekanalen bepalen het onderscheid tussen de vele aanbieders. Voor de fysieke vestigingen blijven service, persoonlijk contact en beleving cruciaal om klanten te werven en te houden. Maar naast fysieke aankopen gebruiken consumenten veel vaker het internet om zich te oriënteren en om te kopen. Een omnichannelstrategie wordt daarom steeds belangrijker. Branchevreemde kanalen hebben de boekenverkoop ontdekt en verhogen de concurrentie. Op productniveau geven het digitaal lezen en bijhorende applicaties en gadgets nieuwe impulsen. De verkoop van e-books is de afgelopen jaren enorm toegenomen. Nog een reden waarom ondernemers niet om omnichanneling heen kunnen.


Pagina 3 van 13

Onderstaand treft u de jaarrekeningen van Vives BV over de afgelopen jaren aan. Bestudeer deze jaarrekeningen en beantwoord de bijbehorende vragen. Bij de beantwoording van de vragen kunt u abstraheren van BTW problematiek.

Boek- en Kantoorvakhandel Vives BV Resultatenrekening Netto omzet Inkoopprijs omzet Bruto omzetresultaat Kosten Personeelskosten Huisvestingskosten Verkoopkosten Kantoorkosten Overige bedrijfskosten

2011

2010

2009

2008

658.000 451.500 206.500

604.000 443.000 161.000

680.000 491.500 188.500

613.500 432.000 181.500

55.000 4.000 19.500 15.000 21.500

57.000 5.500 21.000 12.000 28.000

52.500 3.500 18.500 10.500 29.000

56.000 3.000 19.000 13.500 18.500

115.000

123.500

114.000

110.000

EbITDA

91.500

37.500

74.500

71.500

Afschrijvingen EbIT

13.000 78.500

8.500 29.000

8.000 66.500

8.000 63.500

Rentelast EbT

20.500 58.000

16.000 13.000

6.500 60.000

6.500 57.000

VpB 20%

11.600

2.600

12.000

11.400

EaT (NE)

46.400

10.400

48.000

45.600


Pagina 4 van 13

Boek- en Kantoorvakhandel Vives BV Balans per ultimo boekjaar

2011

2010

2009

2008

Activa IVA Software

0

0 0

MVA Bedrijfsgebouwen en terreinen Inventaris Vervoermiddelen

259.000 23.000 4.000

243.500 24.000 9.500 286.000

FVA Vorderingen op deelnames

11.000

43.000 0 8.500

Liquide Middelen

48.000 8.000 20.500

11.000

159.500

76.500 11.000

11.000 158.500

159.500 47.000 17.500 6.500

0

78.500

11.000

165.000 Vorderingen Handelsdebiteuren BTW, LB & Premies soc. verz. Overige vorderingen en Overl. Act.

58.000 5.500 15.000

11.000

165.000

0 0

277.000

11.000 Voorraden Voorraden

0 0

11.000 165.500

158.500 66.500 0 5.500

165.500 37.500 0 6.500

51.500

71.000

72.000

44.000

16.500

19.500

36.500

34.500

530.000

538.000

356.500

331.500

Passiva EV Aandelenvermogen Winstreserve

18.000 81.000

18.000 74.500 99.000

VVL Hypotheken Schulden aan kredietinstellingen

250.000 0

92.500 250.000 0

250.000 VVK RC Aflossingsverplichting VVL Handelscrediteuren BTW, LB & Premies soc. verz. Overige schulden en overl. passiva

18.000 121.000

65.000 0 93.000 14.500 8.500

18.000 139.500 139.000

4.500 7.000 250.000

51.500 0 131.500 1.000 11.500

157.500 4.500 12.500

11.500 75.000 5.500 99.500 14.000 12.000

17.000 39.000 5.000 90.000 10.500 12.500

181.000

195.500

206.000

157.000

530.000

538.000

356.500

331.500


Pagina 5 van 13

Gevraagd:

1.

BEDRIJFSTAKANALYSE

a.

Wat is/zijn de SBI code(s) van Vives BV?

[2+2 = 4 pt]

47.61 Winkels in boeken 47.62 Winkels in kranten, tijdschriften en kantoorbehoeften

NB: Aan de SBI codes ‘47.4 Winkels in consumentenelektronica’ (vanwege de e-readers) en ’47.63 Winkels in audio- en video-opnamen’ (vanwege de e-books en luisterboeken) worden géén punten toegekend. De e-readers, e-books en luisterboeken vormen vooralsnog géén hoofdproduct in het assortiment.

b.

Waarom is het van belang om de SBI code van een organisatie te kennen? [Per correct antwoord 1 punt; maximaal 3 x 1 punt = 3 punten]

Belang voor organisatie: - aan de hand van de eigen SBI code kan de performance van de organisatie worden vergeleken met het branchegemiddelde (= verticale analyse), - aan de hand van de SBI code van klanten en toeleveranciers kan de financiële gezondheid van deze stakeholders worden bepaald. Belang voor overheid: - het vergaren van gegevens voor de macro- en meso-economische statistiek (CBS). Belang voor bank: - aan de hand van de SBI code kan informatie over de gemiddelde performance en kredietwaardigheid van de branche worden verkregen waarmee een specifieke klant kan worden vergeleken.

2.

DEPONEREN JAARRAPPORT

a.

Leg gemotiveerd uit waarom Vives BV jaarlijks het jaarrapport dient te deponeren bij het Handelsregister van de KvK.

[2 pt]

Zoals de naam van de zaak aangeeft is Vives BV een Besloten Vennootschap. BV’s kennen een publicatieplicht. Dit betekent dat zij conform de Nederlandse wet (art. 394 BW2) gehouden zijn om hun jaarverslag te deponeren bij het Handelsregister van de KvK.


Pagina 6 van 13

b.

Welke ‘jaarstukken’ dient Vives BV te deponeren? Motiveer uw antwoord.

[2 pt]

Uit de gegeven balansen en de resultatenrekeningen blijkt dat Vives BV conform het Nederlands Jaarrekeningrecht (art. 396.1 BW2) zich kwalificeert als een kleine BV. Een kleine BV hoeft enkel een gecomprimeerde balans en een toelichting te publiceren. c.

Verklaar de stelling ‘We are living in a world of bounded rationality based on limited information’ in het licht van voorgaande twee punten.

[2 pt]

De informatieverstrekking door middel van de deponering van het jaarrapport is summier (limited information), de ratio achter de beslissingen die op basis van deze rapporten worden genomen zijn dan ook begrensd (bounded rationality).

3.

BEDRIJFSTAKANALYSE

a. Teken het 5 Krachtenmodel van Porter en benoem de krachten.

[5 pt]

b. Stel ten behoeve van Vives BV een bedrijfstakanalyse op aan de hand van het 5 Krachtenmodel. Doe dit in de juiste volgorde!

[5x2 = 10pt]

Horizontaal; partijen uit de core-omgeving (doelomgeving): Afnemers: afnemers verenigen zich in stichtingen voor collectieve schoolboekeninkoop (scholen) of sluiten zich aan bij inkoopcombinaties (stichtingen in zorg en welzijn, semioverhied instanties) of kopen rechtstreeks bij de groothandel (bedrijven).


Pagina 7 van 13

Leveranciers: leveranciers fuseren tot grote machtsblokken en eisen een minimale afname van een aantal boeken.

Concurrenten: concurrenten fuseren of sluiten zich aan bij inkoopcombinaties.

Verticaal; partijen uit de micro-omgeving: Potentiële toetreders: de afgelopen jaren zijn er veel branchevreemde concurrenten bijgekomen; supermarkten, tuincentra, drogisterijen, postbedrijf en verticalisering (Hallmark).

Verticaal; concepten uit de macro-omgeving: Substituten: e-books voor op de computer maar ook voor e-readers. Deze trend zet zich bovendien voort in ‘gesproken boeken’ ofwel ‘luisterboeken’.

4.

BEDRIJFSANALYSE: Financiële structuur

a.

Bereken over de vier jaren de twee ratio`s waarmee u de ‘Gouden Balansregel’ kunt opstellen.

GBR

[8 x 1 pt = 8 pt]

Boek- en Kantoorvakhandel Vives BV

2011

2010

2009

2008

Gouden Balans Ratio

: Vaste Activa / Langlopend Vermogen Normatieve range: 0,5 < GBR < 0,8 Absolute range: 0 < GBR < 1

0,85

0,84

0,59

0,50

BWK Ratio

: BWK / VVK (= Current Ratio) > 1,3

1,29

1,28

1,30

1,55

b.

Geef uw beargumenteerd oordeel over de financiële structuur van Vives BV aan de hand van de ‘Gouden Balansregel’.

[2 + 2 pt = 4 pt]

In de twee laatste jaren voldoet Vives BV net niet aan de ‘Gouden Balansregel’; de current ratio is net iets kleiner dan 1,3 en de GBR ratio is net iets hoger dan 0,8. In 2008 en 2009 voldeed Vives BV wel aan de GBR. Over de jaren heen is er sprake van een verslechtering die uiteindelijk heeft geleid tot een licht illiquide positie in 2011.

5. BEDRIJFSANALYSE: Liquiditeit a. Geef de definitie van het begrip liquiditeit.


[2 pt]

Pagina 8 van 13

Liquiditeit is de mate waarin een organisatie op korte termijn aan de verplichtingen kan voldoen zonder dat hierbij de continuïteit in gevaar komt.

b. Bereken de liquiditeit van Vives BV over 2008-2011 op basis van: - de Current ratio,

[2 pt]

- de Quick ratio,

[2 pt]

- de Cash ratio.

[2 pt]

- de Loan-to-Deposit ratio (LTD).

[2 pt]

LIQUIDITEIT Current ratio (3rd grade) Quick ratio (2nd grade) Cash ratio (1st grade) Loan to Deposit ratio

c.

Boek- en Kantoorvakhandel Vives BV : : : :

Vl. Activa / VVK (Vl. Activa - vrd) / VVK (Vl. Activa - vrd - vorderingen) / VVK (Effecten + LM) / (Aflossingsverplichting + RC)

Norm

2011

2010

2009

2008

> 1,3 >1 0,2 à 0,4 >1

1,29 0,38 0,09 0,25

1,28 0,46 0,10 0,38

1,30 0,53 0,18 0,45

1,55 0,50 0,22 0,78

Geef uw geargumenteerd oordeel over de liquiditeit van Vives BV aan de hand van de bovenstaande liquiditeitsratio`s.

[4 x 2 = 8 pt]

Cash en LTD ratio: De berekening van de cash ratio geeft weliswaar een positieve uitkomst maar laat eveneens een dalende lijn zien. In 2008 lag de uitkomst van deze ratio nog boven de norm. Vanaf 2009 zakt deze echter weg; de verbouwing in 2010 vormt een aanslag op de Cash ratio. Het Financial Cushion slinkt derhalve. Deze jaarlijks dalende lijn is overigens ook waarneembaar in de LTD ratio. In de afgelopen vier jaren verkeerde de uitkomst van deze ratio nooit boven de norm van 1. Reden hiervoor is de negatieve stand op de lopende rekening. Dit is een aandachtspunt voor Vives BV.

Quick ratio: Een vergelijking van de uitkomsten van de quick ratio met de overall minimumnorm van 1 toont aan dat de scores van deze ratio in de loop der jaren diep onder de norm liggen en zelfs verder wegzakken. Het grote verschil tussen de Current en de Quick ratio is bij deze onderneming echter verklaarbaar door de grote voorraad die in de winkel ligt. Daarmee is de lage quick ratio niet verontrustend.

Current ratio: Een vergelijking van de uitkomsten van de current ratio met de overall minimumnorm van 1,3 toont aan dat de scores van deze ratio in de loop der jaren licht verzwakt zijn en de laatste jaren rond de norm schommelen. Als gevolg van de substantiële daling van de quick ratio en de stabiele cash ratio zal er echter een


Pagina 9 van 13

aanzienlijke stijging van de voorraden opgetreden zijn. Dit kan positief zijn voor het resultaat van de winkel als deze voorraden een hoge omloopsnelheid en/of winstmarge hebben. Mochten de omloopsnelheid en/of winstmarge van de voorraden echter dalen, dan is dit negatief voor het resultaat.

Conclusie: de ontwikkeling van de liquiditeitspositie over de afgelopen vier jaren is negatief maar in het licht van de verbouwing begrijpelijk. Vives BV zal de komende jaren met name aan het Financial Cushion moeten werken zodat de Cash en LTD ratio weer op of boven de norm komen te liggen.

6. BEDRIJFSANALYSE: Rentabiliteit a. Geef de definitie van het begrip rentabiliteit.

[2 pt]

Winstgevendheid.

b. Bereken de rentabiliteit van Vives BV voor 2009-2011 op basis van onderstaande ratio`s: - de RVV (KVV),

[2 pt]

- de REV,

[2 pt]

- de RTV.

[2 pt]

RENTABILITEIT (gemiddeld) RVV (KVV) RTV REV(voor VpB)

: I / VV : EbIT / TV : EbT / EV

REV(voor VpB)

: RTV + (RTV-KVV) x (VV/EV) RTV = Rentemarge : (RTV-KVV) = Hefboomfactor : (VV/EV) =

2011

2010

2009

2008

4,7% 14,7% 60,6%

4,8% 6,5% 11,2%

3,3% 19,3% 40,5%

nvt nvt nvt

60,6% 14,7% 10,0% 4,58

11,2% 6,5% 1,7% 2,86

40,5% 19,3% 16,0% 1,32

nvt nvt nvt nvt

c. Bereken de hefboomwerking van de vermogensstructuur van Vives BV voor 2009-2011. Zie bovenstaand schema.

[4 pt]

d. Geef uw gemotiveerd oordeel over de ontwikkeling van deze hefboomwerking.

[2 pt]

De hefboomfactor stijgt over de jaren 2009-2011. De oorzaak hiervan ligt met name in de hypothecaire financiering. De rentemarge daarentegen kent een wisselend beeld. De oorzaak hiervan ligt enerzijds in het aantrekken van de hypotheek, i.d.v.v. grotere intrestlasten, maar ook in de wisselende winsten. Overall is er hier sprake van een positieve hefboomwerking.


Pagina 10 van 13

7. BEDRIJFSANALYSE: Activiteit a. Bereken de volgende activiteitenratio`s over de jaren 2009-2011: - gemiddelde looptijd voorraden,

[2 pt]

- gemiddelde looptijd kt vorderingen,

[2 pt]

- gemiddelde looptijd kt schulden.

[2 pt]

ACTIVITEIT (gem) KT Vorderingen Gem. looptijd KT vorderingen : gem. KT vorderingen / omzet x 365

2011

2010

2009

2008

33,98 34

43,21 44

31,13 32

nvt nvt

KT Schulden Gem. looptijd KT schulden

: gem. KT schulden / inkoopw. omzet x 365

152,18 153

165,40 166

134,79 135

nvt nvt

Voorraden Gem. looptijd voorraden

: gem. KT voorraad / inkoopw. omzet x 365

131,17 132

131,00 132

120,31 121

nvt nvt

b.

Geef uw gemotiveerd oordeel over de financial efficiency van de operationele activiteiten van Vives BV aan de hand van de hierboven berekende activiteitenratio`s. Het lijkt er op dat de debiteuren op tijd betalen (rond de 30 dagen). Let echter op: een groot gedeelte van de omzet wordt cash voldaan. Deze ratio geeft derhalve een sterk vertekend beeld!

[2 pt]

Ook de ratio voor de KT schulden geeft een vertekend beeld; hierin zijn immers zowel de inherente als autonome schulden opgenomen.

[2 pt]

De gemiddelde looptijd van de voorraden geeft wel een juist beeld; hieruit blijkt dat de gemiddelde voorraadtermijn tussen de 120 en 130 dagen ligt. Voor de boekenbranche is dit een normale grootheid.

[2 pt]

c. Welke andere activiteitenratio`s zou u Vives BV aanbevelen?

[2 pt]

DWC: Days Working Capital De berekening van activiteitenratio`s op basis van enkel inherente grootheden. Daarnaast dient de omzet te worden gesplitst naar omzet à contant en op rekening.


Pagina 11 van 13

8. SWOT a. Stel de SWOT analyse voor VIVES BV op.

Strong

[2 (vorm) + 4 (inhoud) = 6 pt]

Weak

Assortiment / diversiteit

Intern:

Extern:

Locatie

Geen eigen internetsite

Kennis van markt / trends / netwerk

Financieel: liquiditeit

Antiquariaat

Economische crisis

Omni- / multichannel

Krimpende boekenmarkt

Branchevreemde artikelen cadeau artikelen in assortiment

ICT: internet verkopen en e-books

Shoppen als belevenis

Nieuwe concurrenten

Opportunity

Threat


Pagina 12 van 13

b. Geef de strategische opties voor VIVES BV weer aan de hand van de door u opgestelde SWOT analyse.

[2 (vorm) + 6 (inhoud) = 8 pt]

Extern: Threat

Strong

Aanvallen of groeien in: - buurtboekhandel en - boekhandel met belevenis

Verdedigen tegen: - verticalisering

Weak

Versterken van: - naamsbekendheid in geheel Breda, - assortiment met toegevoegde waarde, - financiële positie, - vindbaarheid op internet.

Helemaal terugtrekken uit schoolboeken

Intern:

Opportunity


Pagina 13 van 13

Vóór aanvang van het examen dient u zich te legitimeren aan de hand van een geldig legitimatiebewijs

Recommend Documents