Vensters Open. Voor Remonstranten Zuid Nederland. Remonstrantse Gemeente Eindhoven en kring Zuid-Limburg. nummer 7 september 2015

Vensters Open Voor Remonstranten Zuid Nederland nummer 7

september 2015

Remonstrantse Gemeente Eindhoven en kring Zuid-Limburg

2

vensters open

verschijnt tienmaal per jaar nummer 7 september 2015

De zachte krachten zullen zeker overwinnen in 't eind - dit hoor ik als een innig fluistren in mij: zoo 't zweeg zou alle licht verduistren alle warmte zou verstarren van binnen. De machten die de liefde nog omkluistren zal zij allengs voortschrijdend overwinnen, dan kan de grote zaligheid beginnen die w' als onze harten aandachtig luistren in alle teederheden ruischen hooren als in kleine schelpen de groote zee. Liefde is de zin van 't leven der planeten en mensche'en diere'. Er is niets wat kan storen 't stijgen tot haar. Dit is het zeekre weten: naar volmaakte liefde stijgt alles mee. Henriëtte Roland Holst1 uit: Verzonken verzen, Rotterdam, 1918.

1

Henriëtte Roland Holst- Van der Schalk (1869 - 1952) schreef gedichten, toneelstukken, hoorspelen, biografieën en ook journalistiek werk. Zij verkeerde in kringen van de tachtigers (Kloos, Gorter e.a.) en in de tweede wereldoorlog zat zij in het verzet.

3

YOGA De afgelopen paar weken heb ik veel tijd besteed aan mijn yogaopleiding. Het was leerzaam, verfrissend en confronterend. We zijn met een groep van vijftien cursisten, trainees - alles is in het Engels, dertien vrouwen en twee mannen. De voertaal tijdens de cursus is, zoals gezegd, Engels. Dat is geen onnodige eigentijdsheid, maar een gevolg van het internationale karakter van de cursus: een Amerikaanse, een Canadese, een Spaanse, een Italiaanse, een Russische, een Duitse, die allemaal geen of niet even goed Nederlands spreken. Dan de cursus zelf. Die is voor een belangrijk deel gericht op het beheersen en oefenen van de houdingen, die meestal met yoga worden geassocieerd en het op een goede manier lesgeven. Maar er is meer. Ergens tijdens de cursus duikt de onvermijdelijke vraag op: is yoga religieus? Is yoga spiritueel? Wel: de vraag is sneller gesteld dan beantwoord. Dat wil zeggen: voor wie zich niet wil laten afschepen met het gangbare: Nee. Ja. Yoga is geen religie. Yoga is meer dan gymnastiek, een discipline die een levenshouding cultiveert. Uiteraard was ik, als dit ter sprake kwam, extra gespitst. Met dit soort gemakkelijke antwoorden ben ik niet tevreden, hoe duidelijk ze ook mogen zijn. Het onderscheid tussen religie en spiritualiteit is, hoewel het er wel degelijk is, te dun om zomaar als tegenstelling te aanvaarden. Juist binnen de vrijzinnigheid staat wat mij betreft de onderlinge betrekking voorop. Daarmee is een interessant punt aan de orde. De moderne yoga is, in ieder geval zoals ik het begrijp, een exponent van het religieuze modernisme. Voor deze ontwikkeling zijn twee figuren van grote betekenis geweest. De eerste is Swami Vivekananda die in 1893 in Chicago voor het World Parliament of Religions namens India een beroemde rede afstak waarin hij (onder andere) het begrip yoga in het westen introduceerde. De twee is Tirumalai Krishnamacharya. Hij onderwees yoga als een systeem waarin de beoefening van intensieve en soms veeleisende lichaamshoudingen een centrale plaats had. Ik heb begrepen dat de Engelse gymnastiek en lichaamsoefening een belangrijke bron van inspiratie zijn geweest voor het ontstaan van de moderne yoga. De Engelsen keken neer op de Indiërs mede om hun vermeende zwakte en 4

slapte. Krishnamacharya kwam op verzoek van de raja van Mysore naar het paleis om de raja te trainen. Krishnamacharya gaf deze training een spiritueel fundament door te verwijzen naar de yoga sutra's van Patanjali uit de tweede eeuw voor Christus. Naast de raja wierf hij nog andere studenten en stichtte een school. Leerlingen van Krishnamacharya verbreidden zijn dynamische vorm van yoga, Ashtanga yoga, en hun eigen adaptaties in het westen. Een eeuw later is yoga ongemeen populair. Er worden allerlei heilzame effecten aan toegeschreven, maar er wordt ook zeer consequent benadrukt dat yoga meer is dan lichamelijke oefening. Werkelijke yoga doe je in je dagelijks leven: het komt tot uitdrukking in je omgang met de omgeving, mensen om je heen en jezelf. Van een yogadocent wordt verwacht dat hij deze waarden verbindt met een uurtje yogales, wat voor veel mensen een uitje is, even een break in de week. Hoe vanzelfsprekend het ook moge klinken, ik heb het als verfrissend ervaren. Net als het gezelschap van leeftijdsgenoten die yoga kennelijk inspirerend genoeg vinden om er tijd aan te geven en het te willen doceren aan anderen. Daarin ligt dan ook het confronterende: daaraan wel ... Martijn Junte

VAN HET BESTUUR WIJKAVOND WOENSEL Woensdag 15 september 20.00 uur. De mensen uit Woensel in het bijzonder en in het algemeen iedereen is van harte uitgenodigd voor de wijkavond van 15 september 2015 om 20.00 uur. Wij komen dan samen bij Marijke Stoppelenburg, Hondsruglaan 59 te Eindhoven (tel. 040- 2411992, e-mail [email protected]). Wij bieden een avondprogramma bestaande uit drie onderdelen. We beginnen met een moment van bezinning. Daarna volgt een inhoudelijk gesprek dat geleid wordt door Martijn. Ten slotte hopen we natuurlijk van elkaar te horen hoe het ervoor staat. De aanzet voor het inhoudelijke gesprek is een opmerking van Eric Corsius. Hij stelde dat we het als gemeente niet zullen volhouden als we 'kleiner worden' opvatten als 'hetzelfde blijven doen maar in mindere mate'. 'We zullen keuzes moeten maken om bij de tijd te blijven.' 5

Daaruit komen de volgende vragen voort. Deze lijken ons als organisatoren een mooie aanleiding voor een gesprek: Wat is je dierbaar aan de gemeente? Wat mag er absoluut niet verdwijnen? Wat kunnen we eventueel missen? Het belangrijkste doel van de wijkavond is het gesprek hierover, niet het in kaart te brengen van de antwoorden. Het gaat er om dat we naar elkaar luisteren en van elkaar horen hoe we onze gemeente zien. Wij kijken uit naar de avond. We hopen u ook. Tot de 27e. Martijn Junte Marijke Stoppelenburg Marijke van Rijswijck Marijke Kruithof

BEZINNINGSDIENST THEMA VREDE Zondag 20 september 11.00 uur

VREDE VERBINDT? Ik heb een hekel aan zo’n vredesweek, aan woorden van hoop die met je op de loop gegaan, zo’n beek van fris water moet vormen. Zo een waar iedereen uit drinken mag waarna men versoft verzucht: ’ach, kwamen we de oorlog toch voorbij’, verlangend naar een wereld van conformen. Robert Roth2 Op zondag 20 september 2015 is het Vredeszondag. Voor de Eindhovense remonstranten een goede gelegenheid om de experimentele dienst nieuw leven in te blazen! Een “traditionele” experimentele dienst kent naast de vertrouwde liturgische vormen zoals inkeer, stilte, lezing, gebed en zang, andere visuele en muzikale prikkels, andere 2

Ik heb een hekel aan zo'n vredesweek door Robert Roth, winnaar gedichtenwedstrijd Vredesweek Oegstgeest. Gepubliceerd in PAX Magazine # 4 Winter 2014

6

liederen, andere sprekers en een grotere mate van interactief samenzijn. Er wordt daarom een iets andere inzet van u verwacht dan anders. Een kleine ad hoc voorbereidingsgroep gaat hier samen met onze dominee Martijn Junte, vorm aan geven. Behalve het thema Vrede verbindt? is daarover nu nog weinig bekend, maar wel dat het een verfrissende en prikkelende kerkdienst zal worden. De eerste signalen daarvoor zijn het ? achter het thema van de Vredesweek, en het bovenstaande couplet van het gedicht dat die morgen in zijn geheel gelezen zal worden. De collecte is voor vredesactivisten in een Palestijns vluchtelingenkamp bij Damascus, de actie Adopt a Revolution van www.paxvoorvrede.nl Truus Lodewijk

UITSTAPJE NAAR EIJSDEN Op zondag 27 September organiseren we als seizoensopening een uitstapje naar Eijsden. Daar zal om 10 uur ds. Berkvens voorgaan in de gezamenlijke dienst van de Remonstrantse Kring Zuid-Limburg en de Protestantse Gemeente Eijsden. Joan Muysken heeft voor ons het volgende programma bedacht. 10.00 uur Dienst in Eijsden, voorganger Mevr. dr. C.M.G. BerkvensStevelinck 11.00 uur koffie en napraten door alle aanwezigen 12.00 uur Na een korte wandeling naar een restaurant a.d. Maas daar neer strijken om te lunchen. 13.30 uur Rondleiding door een gids door Eijsden, met korte historie 15.30 uur terug bij kerkgebouw waar we theedrinken 16.00 uur afscheid Het vertrek voor het uitstapje is om 8.15 uur bij de kerk aan de Dommelhoefstraat. Afhankelijk van het aantal deelnemers gaan we met auto’s of wordt er gezamenlijk vervoer georganiseerd. Een voorzichtige raming van de kosten van koffie, lunch, rondleiding en thee (exclusief vervoer) is 25 euro. Opgave graag vóór zaterdag 19 september bij Margriet Teunissen (040-2484280 of e-mail [email protected]). Predikant & Bestuur 7

IN MEMORIAM CORNELIA JEANNE WILLEMINA VAN LEEUWEN-DINGEMANS Menigeen was van plan haar te bezoeken in haar nieuwe omgeving, maar dat heeft niet mogen zijn – onze dierbare Corrie van Leeuwen is op 9 juli overleden in Bilthoven. In plaats van praten met Corrie is het nu geworden schrijven over haar… Corrie is 87 geworden. Haar geliefde Jaap overleed in 2005, twee maanden voor hun vijftigste trouwdag. Zij kregen vier kinderen en acht kleinkinderen. In Utrecht had Corrie rechten gestudeerd en zij heeft als juriste enige tijd gewerkt. Daarna is zij langdurig in verschillende functies actief geweest op middelbaar-onderwijsgebied. En het klimmen der jaren bracht Corrie een nieuwe uitdaging: het geven van cursussen geheugentraining! Daarover heeft zij destijds een inleiding gehouden voor ons Remonstrants Vrouwencontact. Jarenlang was Corrie lid van een leeskring en zij verwende menigeen met een boekgeschenk. Gastvrijheid stond vanouds hoog bij haar in het vaandel. De wijkavonden van de kerk vonden diverse keren plaats in haar mooie Hofdaelflat, waar zij tot het allerlaatst had willen blijven. Helaas was dat door haar lichamelijke conditie niet meer mogelijk… Corrie ging graag mee naar de kerk, vooral als Ds Junte voorging. We zullen dikwijls aan haar denken, ook – wat mij betreft – bij het passeren van het predikantenbord bij de voordeur van de kerk. Corrie’s zuster, de weduwe van ds. Zuurdeeg, leeft nog; zij woont in Amerika. Corrie belde haar altijd ’s zondagsmiddags op. Boven het rouwbericht staat: “Mijn leven is prachtig geweest”. Deze benijdenswaardige uiting vond zijn weerklank in de manier waarop kinderen en kleinkinderen de drukbezochte crematieplechtigheid in Leusden inhoud gaven. Moge het hun allen goed gaan! Cor Jesse

8

PREDIKANTENRETRAITE juni 2015 Greteke de Vries, remonstrants predikante te Naarden-Bussum, doet in twee delen verslag over de predikantenretraite in Noord-Ierland. Hieronder volgt deel 1. Deel 2 zal in het oktobernummer van Vensters Open worden opgenomen.

RETRAITE PREDIKANTEN: KUN JE ALS CHRISTEN DE WERELD OM JE HEEN NEGEREN?

Remonstranten Eens in de twee jaar gaan de Remonstrantse predikanten in retraite. Teambuilding staat voorop, de dagen zijn deels gevuld met inspirerende momenten. Deze keer verblijven ze in Belfast om onder andere met elkaar te praten over de relatie tussen religie en geweld: ten tijde van het conflict 'The Troubles' in Noord-Ierland stonden katholieken en protestanten lijnrecht tegenover elkaar. Beide groepen hadden vrijwel uitsluitend aandacht voor het eigen lijden. Op donderdag 11 juni was David McMillan te gast: hij maakte als baptist de bloedige onlusten van dichtbij mee en kent het zwart-witdenken als geen ander. Hij was later als predikant nauw betrokken bij het vredesproces in Noord-Ierland. David McMillan woont in Belfast. Nu doet hij vooral vredeswerk, bijvoorbeeld in Amsterdam-West, waar een veilige haven gecreëerd is voor mensen die lijden onder geweld in hun directe omgeving. Protestanten en katholieken Tegelijkertijd moet hij weinig hebben van het Ierse vredeswerk als exportartikel. Hij is tamelijk sceptisch over wat de kerken hebben gedaan om de kloof tussen protestanten en katholieken te dichten. 9

Integendeel: aan beide kanten hadden zij, met hun voorgangers als leidende figuren, vooral oog voor het lijden van de eigen mensen, veroorzaakt door de vijand van de andere kerk. Zulk zwart-witdenken was kenmerkend voor alle partijen. Protestantse en katholieke geestelijken concentreerden zich op uitvaartdiensten en hulp aan weduwen en wezen in eigen kring. Slechts enkelingen uit iedere denominatie hielden zich bezig met sociaal-politieke vraagstukken en als ze dat al deden werden ze niet altijd begrepen of liepen ze persoonlijk gevaar. Dus veel om trots op te zijn hebben de Noord-Ierse kerken niet, vindt McMillan: “We failed miserably in peacemaking.” Want peacemaking heeft te maken met het ontmoeten van de ander, over de grens van de eigen groep en het eigen gelijk heen stappen, en dat gebeurde nauwelijks. Barricade In 1968, toen David McMillan elf jaar was, was er een golf van geweld in de wijk van oost-Belfast waar hij opgroeide: protestanten staken huizen van katholieken in brand en omgekeerd. In de (doodlopende) straat waar hij woonde, woonden ook twee katholieke gezinnen. Over en weer was er geen contact. De vader van David en enkele mensen van de baptistengemeente realiseerden zich het mogelijke gevaar van deze buren en bouwden een barricade aan het begin van de straat. Zo beschermden ze de katholieken tegen fanatieke protestanten en David begreep: dit is iets heel belangrijks! Dit betekende overigens niet dat de baptisten wel vaker optraden als vredestichters. Zij trokken zich vooral terug in eigen isolement, in afwachting van het eind der tijden, en ze concentreerden zich op het redden van (hun eigen) zielen. Deze avond echter overtroffen zij zichzelf en David ontdekte de noodzaak dat je als christen ook buiten je eigen groep verantwoordelijk bent. Buitensluiten van andersdenkenden Dat had op den duur grote invloed op zijn eigen gedrag en op zijn gedachten over de kerk als community. Dat juist daar geoefend kan worden om een vanzelfsprekende gang van zaken anders te gaan zien, en om vertrouwen te krijgen in andere, vreemde mensen, zelfs vijanden, dat beaamde hij. Maar hij had ook de ervaring dat christelijke gemeenten juist geen safe spaces zijn met een basis voor bewustwording en sociale actie. Ook daar heerst buitensluiting van anders10

denkenden en veroordeling van afwijkende ideeën en dat kan het leven in gemeenten erg onveilig maken. Geweld in Noord-Ierland heeft voor sommigen wel met religieuze overwegingen te maken gehad: de fanatieke protestanten onder leiding van dominee Ian Paisley bijvoorbeeld, ervoeren zichzelf op basis van het bijbelboek Richteren als een gideonsbende die de wereld moest redden van de afgoden van de katholieken. Maar over het algemeen was geloof ten tijde van The Troubles hooguit een laagje fineer zonder diepe wortels en een duurzaam ‘commitment’, meent David McMillan. Verantwoordelijkheid voor de wereld Kerklidmaatschap aan zowel protestantse als aan katholieke zijde had vooral te maken met identiteit, met de groep waar je bij hoorde en in één adem door: met de politieke partij waarop je stemde. Vaak dachten gemeenten dat ze niet aan politiek deden, maar na een incident in de jaren ’70 in het Noord-Ierse parlement realiseerde David zich, dat ze tot dan toe de luxe hadden gehad zich daarvan afzijdig te houden. Na het Good Friday akkoord van 1998 nam de vijandigheid aan beide kanten af en daarmee verminderden de aantallen kerkleden drastisch. Individualisering nam toe, het economische welvaartspeil steeg, en de kerken gingen door zoals altijd: met aandacht voor de eigen leden en toenemende zorg om de eigen toekomst (minder leden, minder inkomsten) en met nauwelijks verantwoordelijkheid voor de wijdere wereld. Tot Davids’ grote zorg. Gefrustreerde ambtenaar Voelen kerken zich schuldig over hun aandeel in The Troubles? Nee, over het algemeen niet. Zijn eigen geloofsgemeenschap vindt nog steeds dat de kerk geen rol heeft in social action, ziet geen enkele sociale normativiteit in het evangelie. Er is geen waarheids- en verzoeningscommissie gekomen zoals in Zuid-Afrika als deel van een process of healing. David vraagt zich af of zoiets werkelijk had geholpen of zou helpen. De vrouw, bijvoorbeeld, van een jeugdleider met wie David in de jaren tachtig samenwerkte heeft geen verlangen om de vijand te ontmoeten. Haar man werd doodgeschoten voor haar eigen ogen en die van hun drie-jarige dochtertje: door een bejaarde man van drie huizen verderop, een gerespecteerde buurman, maar tegelijkertijd een gefrustreer11

de ambtenaar die in het geheim de kant van de gewapende IRA had gekozen. Empathisch Zij vergeeft hem niet, maar is wel verder gegaan met haar leven en maakt zich nuttig voor de samenleving. Ook met de dochter gaat het goed. Anderen, van beide kanten, maken van slachtofferschap een politieke zaak. Met hun ‘victimstatus’ proberen ze hun recht te behalen. David oordeelt niet over beiden, maar kiest voor een empathische, pastorale benadering. Hij verheugt zich echter wel op het Four Corners Festival in Belfast deze zomer, waarvoor religieuze en culturele organisaties van diverse kanten samenwerken: een uniek publiek evenement. Jammer, dat wij dan allang weer thuis zijn! Greteke de Vries is Remonstrants predikant in Naarden-Bussum.

AANKONDIGINGEN CORRECTIE OP JAARPROGRAMMA “In het laatste nummer van VO was het jaarprogramma opgenomen. Daarin staat dat op 31 januari de heer P. Omtzigt optreedt. Dit berust op een misverstand. Er wordt momenteel nog gezocht naar een gast voor deze ‘preek van de leek’. “ Eric Corsius

TONEELKRING Zaterdag 19 september: Solness van Ibsen door het Nationale Toneel. 20.00 uur in de Grote Zaal van het Parktheater. Aan de deelnemers die zich hebben opgegeven zal van te voren documentatie worden toegezonden. Na afloop van de voorstelling komen de deelnemers bijeen voor een nabespreking. Degenen die zich hebben opgegeven wordt verzocht zelf een kaartje te kopen. Inlichtingen: I.M. Lerner, tel. 040-2520406 12

FILMKRING MIDDEN IN HET LEVEN Vrijdag 25 september, start om 16.30 uur! (gewijzigde aanvangstijd). MIHL koestert trouwe deelnemers en heet andere nieuwsgierigen van harte welkom! Om volledige aandacht voor La petite Jérusalem aanvang 19:00 uur - aan het eind van dit artikel nog een keer de inleiding over deze film - én ruimte voor nagesprek te hebben, begint Morning fears, night chants reeds om 16:30 uur. Dat zal helaas niet voor iedereen haalbaar zijn, daarom stuur ik in week 38 een herinneringsmail met een link naar de website, zodat iedereen de film ook elders kan bekijken. Opgave voor het eten, dat om 18:00 uur op tafel staat, bij Marijke van Alphen (040 253 4821 of [email protected]), voor woensdag 23 september 12:00 uur! Voor vragen over filmkring Midden in het leven, of belangstelling voor Morning fears, night chants, graag een mailtje naar [email protected] KIJKEN NAAR GEWELD Scandinavië Toen de gespreksgroep Midden in het leven transformeerde naar een filmkring (met veel ruimte voor gesprek en ontmoeting), brachten de deelnemers zelf films in. Toevalligerwijs waren dat het eerste seizoen allemaal Scandinavische films. Niets vermoedend en onbevooroordeeld begonnen wij met kijken. Naast de rusteloze cameravoering van de Dogma 95 films, struikelden we over de vele rake klappen die er vielen. Het beeld van Reynie Winkel die geschrokken haar hand voor haar mond slaat, staat op ons netvlies gebrand! Israël Het seizoen daarna keken we films van Israëlische regisseurs, en ik deed moeite om films zonder oorlogsgeweld te vinden. Dat lukte slechts ten dele. Ervaringen opgedaan tijdens het vervullen van de driejarige militaire dienstplicht door meisjes en jongens, verharden mensen voor altijd. En in een samenleving waar wapens het straatbeeld bepalen, wordt ook geweld tegen burgers gebruikt. In de enige film zonder wapentuig (over een orthodox Joodse gemeenschap in Oost-Jeruzalem) slaat de koosjere slager de hand aan zichzelf. Er is daar geen plaats voor een homoseksueel.

13

Syrië Toen de Taakgroep Activiteiten dit voorjaar voorstelde om in het kader van het thema Syrië, ook een film over de burgeroorlog in Syrië op te nemen in ons filmprogramma, stemde ik daar optimistisch mee in. Natuurlijk worden er films gemaakt over de Arabische lente, en wat die betekent voor de burgers van Syrië! Ze zijn alleen niet te koop, met Franse ondertitels, of toch met erg veel zelf geschoten beelden (zoals in de Dogma 95 films, vaag en beweeglijk) van echt oorlogsgeweld. Maar biedt onze gespreksgroep daar wel het juiste platform voor? IDFA Toen vond ik op de website van het International Documentary Festival Amsterdam, een wonderschone korte film, Morning fears, night chants. Niet te koop, 's nachts (uit de hand) opgenomen, Engels ondertiteld en zonder namen op de aftiteling, dat zou te gevaarlijk zijn. Voor zover er oorlogshandelingen te zien zijn, lijken ze ver weg en gefilmd door het w.c.-raampje. Het gaat onmiskenbaar over de opstand tegen de dictatuur van Assad! Het verlangen naar een eigen gekozen leven in vrijheid, en wat dat teweeg brengt voor een naamloos meisje met een mooie stem. Waarom toch kijken? De toestand van onze wereld met de vele dreiging van nieuwe conflicten drukt vaak zwaar op ons gemoed. Zo zwaar, dat we ons er wel eens even voor zouden willen afsluiten. Een tijdje geen krant lezen en even geen nieuwsberichten volgen? We veranderen er immers ook als geloofsgemeenschap weinig aan door ons met dergelijke beelden te vermoeien? Waarom zou je naar zoiets gruwelijks kijken, als er ook nog zoveel moois op deze wereld te zien is? Waarom zou je willen weten, wat er voor vreselijke dingen elders gebeuren? Het antwoord op deze vragen dat mij voorlopig het meest bevredigt, las ik ergens. Omdat het misschien nog wel erger is, wanneer je het niet weet... Truus Lodewijk

La petite Jérusalem (2005) Karin Albou - Frankrijk Inleiders: Klaas en Lieneke Reijenga De studente Laura zoekt haar eigen weg in religie, filosofie en liefde. In een Parijse flatwoning woont zij samen met haar moeder (weduwe), haar zuster Mathilde, diens man Ariel en hun vier kinderen. Het zijn orthodoxe Joden, oorspronkelijk uit Tunesië. Regiseur Karin Albou heeft 14

diezelfde achtergrond. Van haar debuutfilm maakte zij een intiem en gevoelig portret. Door de directe, Franse cameravoering zijn we als het ware een tijdje inwonend. Dagen nadat ik La petite Jérusalem zag, vroeg ik mij af hoe het Laura verder zou vergaan? Van zeer dichtbij maken we het moeizame proces van losbreken uit een bekende maar verstikkende traditie mee. Laura kiest struikelend voor een ongewis, eigen leven. Maar ze laat ook iets achter. Welke vrouw wenst zich geen invoelende personal coach? Iedere maand staat zij de zussen tijdens het rituele bad met raad en daad terzijde.

COLLECTE SEPTEMBER Op 6 en 13 september en 4 oktober wordt er gecollecteerd voor de Eigen Diaconie. De collecte van 20 september gaat weer naar Adopt a Revolution. Syrische vredesactivisten zetten zich dagelijks in voor verbinding en durven voor een vreedzame oplossing te gaan.

VERSLAGEN Woensdag 15 juli en 19 augustus zijn de bekende zomerbijeenkomsten gehouden. Van de bijeenkomst op 15 juli: Leven en werken van Erasmus wordt hieronder verslag gedaan. Het verslag van de bijeenkomst op 19 augustus: Kilimanjaro wonen verschijnt in het oktobernummer.

LEVEN EN WERKEN VAN ERASMUS Op 15 juli zaten we rond 12.00 uur met 22 mensen in de tuin van de kerk boterhammetjes te eten. Na de lunch hield Dick Veldkamp zijn lezing, getiteld Leven en werken van Erasmus (Rotterdam 1467 - Bazel 1536). Door de hoofdlijnen van zijn verhaal weer te geven, hoop ik een indruk van deze bijeenkomst te geven. We werden meteen al verrast met een overzichtelijke "hand-out" met de titel: "belangrijke momenten en geschriften in het leven van Erasmus". Ook toonde Dick ons een portret van "zijn held" - die overigens geen heilige was. Naast zijn veel geprezen tolerantie, zijn pacifisme, Europese gezindheid en verzet tegen kerksplitsing, staan namelijk ook zijn negatieve uitlatingen over Joden en het Oude Testament. 15

Erasmus was de onwettige zoon van een priester uit Gouda, waarvoor hij zich levenslang geschaamd heeft. Hij bezocht - in Deventer de Latijnse school en is opgeleid en gewijd tot priester. Voor de verplichtingen die bij dat ambt horen werd hij vrijgesteld, want het kloosterleven paste in het geheel niet bij hem. Erasmus ging verder studeren in Parijs en reisde naar Engeland waar hij mensen als Thomas More en John Fischer ontmoette. Zo kwam hij in contact met het christelijk humanisme. Later promoveerde hij in Italië en kreeg hij een leerstoel in Cambridge. Erasmus werkte in Leuven aan vertalingen van teksten van oude kerkvaders, klassieke filosofen en van de vulgaat (de door Hieronymus vertaalde of bewerkte Latijnse bijbeluitgave). Vele jaren later heeft hij een "dubbelbijbel"- met de Griekse en Latijnse tekst - laten drukken. Tijdens zijn reis in 1511 van Italië naar Engeland, schrijft hij zijn beroemde Lof der Zotheid. Hierin doet De Zotheid een satirische aanval op de Rooms-Katholieke kerk. Allerlei misstanden binnen de kerk worden aan de kaak gesteld. Ook wereldlijke leiders worden overigens in dit boek bekritiseerd. Als Luther in 1517 met zijn 95 stellingen komt, laat Erasmus weten dat hij het grotendeels met hem eens is, maar hij verzet zich tegen een schisma. Ook in zijn boek dat gaat over de vrije wil, neemt hij stelling tegen Luther. God heeft niet alles van tevoren bepaald, zoals Luther zegt, maar we kunnen zelf onze keuzes maken en daarvoor onze verantwoordelijkheid nemen. Tot aan het einde van zijn leven hield Erasmus zich bezig met (vertalen) van Griekse en Latijnse teksten. Als Dick zijn lezing beëindigt, begint het zachtjes te regenenen en verplaatst het gezelschap zich van de tuin naar binnen. Nadat Dick nog enkele vragen beantwoord heeft, bedankt Rolf Jesse de spreker voor zijn boeiend verhaal en biedt hem - onder luid applaus - een fles wijn aan. Paulien Leunis.

16

BERICHTEN UIT ZUID-LIMBURG Adres secretaris Kring Zuid-Limbug: M.W.Hollander, Ellecuylgaard 46, 6227 EA Maastricht, tel. 043 311 77 56 en 06 237 697 53 e-mailadres: [email protected]

Eenheid in het nodige Vrijheid in het onzekere In alles de liefde

KERKDIENSTEN Zondag 27 september, 10.00 uur Gemeenschappelijke dienst met de Protestantse Gemeente Eijsden Voorganger: mevr. dr. C.M.G. Berkvens-Stevelinck Protestantse Gemeente Eijsden, Wilhelminastraat 1, Eijsden

PERSONALIA EINDHOVEN Overleden: Kort na haar verhuizing naar Bilthoven is overleden: Mevrouw C. J. W. van Leeuwen-Dingemans

17

AGENDA EINDHOVEN * betekent: bijeenkomst in de kerk, Dommelhoefstraat 1A, Eindhoven september woensdag 15 20.00 Wijkavond Woensel

zie pag. 5 en 6

zaterdag 19 20.00 Toneelkring

zie pag. 12

vrijdag 25 * 16.30 Filmkring

zie pag. 13, 14 en 15

KERKDIENSTEN EINDHOVEN Op verzoek kan er tijdens de dienst op zondag voor kinderopvang worden gezorgd. Vooraf een telefoontje naar ( 040 241 1992 ) is hiervoor voldoende. 6 sept. 11.00

Ds. M.F.C. Junte collecte: Eigen Diaconie

13 sept. 11.00

Ds. G. Berveling, Rijswijk collecte: Eigen Diaconie

20 sept. 11.00

Ds. M.F.C. Junte BEZINNINGSDIENST collecte: Adopt a Revolution THEMA VREDE

27 sept. 10.00

Seizoensopening in Eijsden met een gezamenlijke dienst van de Remonstrantse Kring Zuid/Limburg en de Protestantse Gemeente Eijsden. Mevr. dr. C.M.G. Berkvens-Stevelinck, Rotterdam locatie: Protestantse Kerk Eijsden, Wilhelminastraat 1, Eijsden (zie pag. 7)

4 okt.

Ds. J.D. Noest, Nijmegen collecte: Eigen Diaconie

11.00

Wie niet naar de kerk gaat, kan aan de collecte bijdragen door overmaking van een bedrag op rekening NL 03 ABNA 047 18 46 724 ten name van Remonstrantse Gemeente Eindhoven onder vermelding van het collectedoel.

18

REMONSTRANTSE GEMEENTE EINDHOVEN KERKGEBOUW: Dommelhoefstraat 1A, Eindhoven, tel. 040-2442 393 PREDIKANT: ds. M.F.C. Junte Adres: Lage Gouwe 114, 2801 LK Gouda tel. 06- 2185 9121; e-mailadres: [email protected] SECRETARIAAT: Mw. M.J. Teunissen, Tourslaan 31, 5627 KW Eindhoven, tel. 040 248 4280 e-mail: [email protected] FINANCIËLE ADMINISTRATIE: J.G. Sander, Jan Stuytweg 4, 5624 KV Eindhoven, tel. 040 243 3221 e-mail: [email protected] REK.NR. NL 03ABNA 047 18 46 724 ten name van Remonstrantse Gemeente te Eindhoven KRING ZUID-LIMBURG voorzitter: H.W. Overbosch, tel. 043-3210 625 secretaris: M.W. Hollander, tel. 043 311 77 56 en 06 237 697 53 penningmeester: J. Muysken, tel. 043-3500 309 LEDENADMINISTRATIE mw. J.I. Meijer, Pietershoek 12, 5503 XA Veldhoven, tel. 040-253 5082 e-mail: [email protected] (adreswijzigingen aan dit adres sturen!) VENSTERS OPEN REDACTIE: Mw. A.Leunis, H.Raap en mw. F.A.W.I.Wijnheijmer-Kuiper KOPIJ uiterlijk de 10de van de maand zenden naar: Braambes 2, 5708 DB Helmond (tel. 0492 524 904) of per e-mail (via een attachement): [email protected] tevens zenden naar [email protected] en [email protected] Voor Zuid Limburg naar: J. Muysken, Laan van Brunswijk 79, 6212 HD Maastricht, tel. 043-3500 309; e-mail: [email protected] ABONNEMENT: € 20,00 per jaar (voor leden en vrienden gratis); digitale versie kan gratis worden toegezonden. Overmaken op rekening NL 03 ABNA 047 18 46 724 ten name van Remonstrantse Gemeente te Eindhoven o.v.v. Vensters Open. 19

Afzender:

5613 EL 1A

20