VAN HANDHAVING MILIEUVERGUNNING & STEDENBOUWKUNDIGE VERGUNNING Programma : 1
HOE HET GROEIDE … historiek en beleid
2
CONTROLEREN en VASTSTELLEN
3
HERSTELLEN en REMEDIËREN
4
SANCTIONEREN
NAAR HANDHAVING OMGEVINGSVERGUNNING
Historiek •
6 juli 2012 – addendumnota bij de conceptnota van de omgevingsvergunning met o.a. de basisvoorwaarden voor een succesvolle handhaving
•
19 april 2013 – in de nota voorontwerp omgevingsvergunning → beslissing tot apart wijzigingsdecreet voor handhaving → pijler bestuurlijke handhaving langs de zijde van RO
•
19 juli 2013 – conceptnota decreet handhaving omgevingsvergunning
• • • • • • • •
25 oktober 2013 – eerste principiële goedkeuring voorontwerp november/december 2013 - adviezen SARO, SERV en Mina-Raad 20 december 2013 – tweede principiële goedkeuring 24 januari 2014 - advies Raad van State 31 januari 2014 – definitieve goedkeuring 23 april 2014 – Vlaams Parlement (→ nr. 2419 (2013-2014)) 25 april 2014 – bekrachtiging en afkondiging door Vlaamse Regering 27 augustus 2014 - publicatie
Basisvoorwaarden voor een succesvolle handhaving van de omgevingsvergunning Vastgelegd via een subwerkgroep ‘handhaving omgevingsvergunning’: • Voor Ruimtelijke Ordening (RO): - het agentschap Inspectie RWO (IRWO) - de afdeling AJB van het departement Ruimte Vlaanderen • Voor Milieu: - de afdeling Milieu-inspectie (AMI) - de afdeling Milieuhandhaving, milieuschade en crisisbeheer (AMMC) - de juridische dienst van het departement LNE Voorwaarden voor een geïntegreerde handhaving als sluitstuk van de ééngemaakte vergunningverlening inzake milieu en RO: – Uitbreiden van de vaststellingsbevoegdheid van de inspectiediensten – Uitwisseling van informatie – Het tegengaan van handhaving met verschillende snelheden – Samenwerking, planmatige aanpak en taakverdeling tussen de betrokken overheden – Rol gemeenten
Samensporen van handhaving in beide domeinen: gemaakte keuzes •
Keuzes op het vlak van regelgeving:
-
geen gezamenlijke handhavingsregelgeving omwille van de eigenheid van de beide materies en verschillende inspectiediensten (≠ traditie omwille van ≠ aard delicten) maar compatibele stelsels met oog voor samenwerking inspectiediensten
-
wel een wijziging van de bestaande handhavingsregelgevingen - VCRO: ingrijpende wijziging door invoer bestuurlijke handhaving (cfr. DABM) met implicaties verspreid over de VCRO – daarom hoofdstuk VI integraal vervangen - DABM titel XVI en andere hoofdstukken VCRO: spiegel- en uitwisselingsbepalingen
•
Keuzes op vlak van bevoegdheden/organisatie:
- uitwisseling bevoegdheden en informatie inzake controle en vaststelling : -
wederzijdse uitwisseling van bevoegdheden inzake vaststellingen van milieu- en bouwmisdrijven/inbreuken tussen de inspectiediensten wederzijdse uitwisseling van PV’s en verslagen van vaststelling tussen entiteiten
-
gelijkschakeling actoren & uitbreiding bevoegdheden op vlak van het nemen van herstelmaatregelen : - DABM : burgemeester, (gouverneur), gemeentelijke/gewestelijke toezichthouders - VCRO : burgemeester, gemeentelijke/gewestelijke stedenbouwkundige inspecteurs - beroepen bij de bevoegde minister(s)
-
bestuurlijke beboeting enkel op gewestelijk niveau met uitwisseling bevoegdheden: beboetingsentiteit AMMC // gewestelijke beboetingsambtenaren RO wederzijdse bevoegdheid inzake beboeting bij gemengde gevallen en wederzijdse adviezen invorderingen van bestuurlijke boetes milieu & RO via departement LNE
-
bevoegdheidsuitbreiding voor het Milieuhandhavingscollege voor de beroepen bij bestuurlijke beboeting voor RO-misdrijven/inbreuken & naamswijziging naar Handhavingscollege
-
Hoge Raad voor het Handhavingsbeleid (RO) voor adviezen inzake herstelvorderingen en dwangsombeslissingen, geen beleidsaanbevelingen meer & naamswijziging naar Hoge Raad voor de Handhavingsuitvoering
-
uitbreiding leden Vlaamse Hoge Raad voor Milieuhandhaving met leden van RO (ook SARO) alsook bevoegdheden inzake voorstellen en adviezen in het kader van het handhavingsbeleid RO en ten aanzien van het gewestelijk handhavingsprogramma RO & naamswijziging naar Vlaamse Hoge Handhavingsraad voor Ruimte en Milieu (VHHRM)
•
Keuzes op het vlak van beleid :
- beleidsmatige keuze voor gelijkwaardige, compatibele handhavingsinstrumenten :
- keuze voor zachte handhaving RO met instrumenten zoals in DABM : raadgeving en aanmaning - antwoord op het gebrek aan sanctionering na sepot van de parketten (90 %) via bestuurlijke beboeting RO zoals in DABM
- mogelijk maken van bestuurlijk hersteltraject RO zoals in DABM naast het bestaande gerechtelijk traject voor herstel RO - bestaande RO-instrumenten aangepast : o.a. terug naar een éénledige prioriteitenorde voor herstelmaatregelen zoals in DABM, meer mogelijkheden voor rechters inzake herstelvorderingen (ambtshalve zoals in DABM), meer ruimte voor consensuele oplossingen door vereenvoudiging van de minnelijke schikking RO etc.
- beleidsmatige keuze voor een handhavingsprogramma RO en handhavingsrapport RO naast het bestaande milieuhandhavingsprogramma en de milieuhandhavingsrapporten maar wel op dezelfde leest geschoeid en bij dezelfde instantie m.n. de VHHRM : Handhavingsprogramma RO : Wat ?
- beleids- en planmatig programma opgesteld door departement Ruimte Vlaanderen met adviezen handhavingsinstanties IRWO/AMMC/HRH/VVSG - coördinatie en verzamelen adviezen door de VHHRM - bekrachtiging door de Vlaamse Regering én goedkeuring door het Vlaams Parlement
Doel ?
- actualiseren, verfijnen en optimaliseren van de beleidslijnen en prioriteiten uit het Handhavingsplan RO 2010 & integratie van de nieuwe bestuurlijke instrumenten RO in het bestaande modeltraject - uitwerken van de samenwerking tussen de handhavingspartners, waaronder nu ook deze van milieu
Inhoud ? Bevat minstens de gewestelijke handhavingsprioriteiten en beleidslijnen (afwegen wanneer mogelijk, wenselijk, redelijk is) inzake : - vaststelling, aanmaning en vervolging - bestuurlijk sepot bij de beboeting - keuze tussen het vorderen van gerechtelijk herstel en het opleggen van bestuurlijke maatregelen - keuze tussen bestuursdwang en last onder dwangsom - ambtshalve uitvoering van gerechtelijke uitspraken en bestuurlijke besluiten - invordering van verbeurde dwangsommen - transparantie en communicatie - inschrijving van wettelijke hypotheken - prioriteiten in de ambtshalve uitvoering van oude titels (> 10 jaar) Bevat aanbevelingen voor de andere beleidsniveau’s Handhavingsrapport RO :
- jaarlijkse evaluatie van het gewestelijk beleid en inzet van instrumenten, beslissingspraktijk parketten, door gemeenten gevoerde handhavingsbeleid & verbetervoorstellen regelgeving, beleidsvisie en -uitvoering alsook -aanbevelingen - opgesteld door VHHRM - op basis van informatie van alle handhavingsinstanties
Inwerkingtreding •
decreet inzake handhaving kan niet los gezien worden van het handhavingsprogramma RO
•
bepalingen inzake bevoegdheden VHHRM / handhavingsprogramma RO → in werking getreden 10 dagen na de publicatie op 27 augustus 2014
•
overige bepalingen → na vaststelling en goedkeuring van het handhavingsprogramma RO door resp. de Vlaamse Regering en het Vlaams Parlement → draagvlak
•
datum ook af te stemmen op de inwerkingtreding van het decreet omgevingsvergunning
X1. Milieumisdrijven – Milieu-inbreuken • Milieumisdrijven Alle schendingen van het milieurecht die geen milieu-inbreuk zijn (catch all) • Milieu-inbreuken Schendingen van het milieurecht limitatief opgelijst in 26 bijlagen MHB 26 -> 31 bijlagen na inwerkingtreding wijzigingsbesluit MHB (goedgekeurd door VR op 25.04.2014, inwerkingtreding zomer 2014) https://nnavigator.emis.vito.be/ (milieu-inbreuken geel gemarkeerd)
X2. Milieumisdrijven – Milieu-inbreuken Niet langer beperkt tot schending administratieve verplichtingen (decreet 22.11.2014, B.S. 21.01.2014) Vereisten: Geen emissies Geen gezondheidsschade/dood voor mens Geen achterlaten, beheren of overbrengen van afval Geen gedragingen die schending inhouden van verplichting om te beschikken over milieuvergunning of erkenning; Geen gedragingen die verplichting inhouden tot opmaak MER of VR
2
X3. Vaststelling Milieuschendingen: bevoegde personen
•
Wie?
Toezichthouders Gemeentelijke verbalisanten RO Politie
3
X4. Vaststelling Milieuschendingen: concreet •
PV en verslag van vaststelling Misdrijven in PV Inbreuken in verslag van vaststelling PV: bijzondere bewijswaarde, tenzij opgemaakt door een gemeentelijke verbalisant RO
•
Controles Toezichtrechten: toegang, inzage/kopie zakelijke gegevens, onderzoek van zaken, onderzoek van transportmiddelen, vaststellingen d.m.v. audiovisuele middelen, recht op ondersteuning, recht op bijstand
•
Afschriften PV naar vermoedelijke overtreder en naar Afdeling Milieuvergunningen, OVAM en Agentschap Inspectie RWO in de gevallen zoals vermeld in art. 58 MHB
4
X5. Zachte handhaving Milieuschendingen •
Toezichthouders
•
Raadgeving en aanmaning: Raadgeving: preventief: wanneer schending van milieuvoorschrift dreigt op te treden, kan TH alle raadgevingen geven die hij/zij nuttig acht om dat te voorkomen Aanmaning: curatief: wanneer schending van milieuvoorschrift wordt vastgesteld, kan TH vermoedelijke overtreder aanmanen om maatregelen te nemen om de schending te beëindigen de gevolgen ervan geheel of gedeeltelijk ongedaan te maken een herhaling ervan te voorkomen
•
Kan mondeling of schriftelijk
5
Y1. RO: introductie inbreuken en misdrijven • • • •
•
~ DABM Stedenbouwkundige inbreuk: valt buiten de strafwet = depenalisatie Geen straf, enkel bestuurlijke geldboete Stedenbouwkundige inbreuken en misdrijven evenwaardige grondslag voor maatregelen Hangende zaken voor de strafrechter: onmiddellijk verval strafvordering, maar HV blijft te beoordelen
6
Y2. Stedenbouwkundige inbreuken: soorten •
Gedepenaliseerde misdrijven: • Instandhouding in rkg (!) • Inbreuk op informatieplichten • Onderhoudswerken en van principieel van vergunning vrijgestelde handelingen, strijdig met BPA, verkavelingsvergunning, gemeentelijk RUP • Aanvaarding door eigenaar dat inbreuken worden gepleegd
•
Nieuw: • Meldingsplichtige handelingen voor betekening meldingsakte • Werken zonder controle architect Wet 1939
7
Y3. Stedenbouwkundige misdrijven • •
Nieuw: handelingen aan niet-hoofdzakelijk vergunde constructies die niet het voorwerp hebben uitgemaakt van uitgevoerde herstelmaatregelen Vereiste van ruimtelijke implicatie / relevantie o 1ste ingebruikname van illegale constructie = ruimtelijk relevant
8
Y4. Vaststelling Stedenbouwkundige schendingen: bevoegde personen
•
Wie • De door de VR aangewezen ambtenaren • Gemeentelijke personeelsleden (aangesteld door CBS) • Personeelsleden van intergemeentelijke samenwerkings-verbanden (aangesteld door CBS° • Politie
•
Hoedanigheid OGP/ HO: aan te wijzen door VR
9
Y5. Vaststelling Stedenbouwkundige schendingen: concreet •
PV en verslag van vaststelling • Misdrijven in PV, inbreuken in verslag van vaststelling • Bij samenhang: opname in proces-verbaal • PV: bijzondere bewijswaarde
•
Controles • Betredingsrecht bouwplaats en gebouwen • Machtiging politierechter bij huiszoeking
•
Afschriften naar vermoedelijke overtreder, SI, burgemeester, beboetingsambtenaar
10
Y5. Zachte handhaving schendingen
• •
•
Stedenbouwkundige
Alle bevoegde verbalisanten, SI, door VR of gemeente aangewezen ambtenaren Raadgeving aanmaning • Raadgeving = preventief: voorkomen van inbreuk / misdrijf • Aanmaning = oplossen: inbreuk / misdrijf beëindigen en gevolgen ongedaan maken Aangifteplicht bij negatie aanmaning
11
Herstellen
1
X1. Huidige situatie • Herstelmaatregel kan enkel worden opgelegd door de rechter • Minnelijke schikking betrekking op zowel HV als SV. • Preventief stakingsbevel = enige bestuurlijke maatregel
2
X2. Na inwerkingtreding • • •
Herstelmaatregelen zowel gerechtelijk als bestuurlijk Minnelijke schikking enkel nog betrekking op herstelmaatregel Principiële voorrang van gerechtelijke handhaving op de bestuurlijke handhaving: Geen afbreuk aan gezag van gewijsde rechterlijke beslissing VCRO Niet meer mogelijk wanneer reeds aanhangig bij de bodemrechter VR kan bepaalde misdrijven / inbreuken uitsluiten van bestuursdwang / last onder dwangsom
3
Gerechtelijk herstellen
4
Y1. Vorderen • • •
•
Vordering: gewestelijke SI, burgemeester, gemeentelijke SI (voorzover aangesteld) Adviesplicht HRH blijft behouden Maar: Niet vereist voor parket Rechter kan ambtshalve herstel bevelen Rechter kan gevorderd herstel reformeren Bemiddeling HRH afgeschaft Verjaring: idem aan regeling VCRO maar nooit voor verval mogelijkheid tot opleggen van geldboete.
5
Y2. Toewijzingsregels • •
Schrapping tweede categorie Integraal herstel volgens de regel van noodzakelijkheid: Feitelijk nulpunt: kennelijke verenigbaarheid met goede RO Abstract nulpunt: legaliteit (illegaal = minstens meerwaarde; vermoeden van onvergunbaarheid) combinatie verschillende herstelvormen voor dezelfde constructie
•
Heroriëntering meerwaarde: forfaitaire gedoogvergoeding voor het behoud van een onvergunbare situatie Rechter kan aanpassen bij kennelijke wanverhouding Kwijtings/betalingstermijn: bepaald door de rechter kwijting ook door regularisatievergunning
6
Y3. Uitvoering herstelmaatregelen • • • • •
Adviesplicht ambtshalve uitvoering + dwangsomverzoek HRH blijft behouden (geheel of gedeeltelijke niet-invordering; tijdelijke opschorting invordering) Dwangsomverzoek kan ook worden ingediend bij bestuur dat instaat voor invordering dwangsom (geheel of gedeeltelijke niet-invordering) Invorderingsmogelijkheden kosten ambtshalve uitvoering + meerwaarde bij nieuwe eigenaar Hypothecaire inschrijving ook uitgebreid tot nieuwe eigenaar Bij uitvoering: niet alleen PV van uitvoering maar ook herstelattest
7
Y4. Dading • • • •
Voor bij oudere rechterlijke titels: hersteltermijn meer dan 5 j verstreken Tussen overheid die titel heeft betekend en veroordeelden, rechtsopvolgers of rechthebbenden op het OG Techniek: toestaan van een nieuwe uitvoeringstermijn niet langer in negatie van het rechterlijk bevel Voorwaarden: Nieuwe uitvoeringstermijn niet langer dan 15 jaar Afbetalingsplan voor dwangsomschulden (onverminderd dwangsomverzoek) Alle rechthebbenden op het OG verbinden zich Het bestuur dat de HV heeft uitgebracht is akkoord Dading heeft niet de definitieve onuitvoerbaarheid tot gevolg
8
Y4. Dading Gedurende nieuwe uitvoeringstermijn: verjaring HM geschorst Van rechtswege verval: Stopzetting gebruik door actuele gebruikers Niet respecteren afbetalingsplan • Kantmelding dading op de overschrijving van de dagvaarding • Rechtsbescherming derden: Verzet door dagvaarding overheid die dading afsloot Rechter kan nieuwe uitvoeringstermijn opheffen of inkorten • •
9
Bestuurlijk herstellen
10
Z1. Basisprincipes •
Vormen: Stakingsbevel Bestuursdwang Last onder dwangsom
•
Bestuursdwang en last onder dwangsom nooit gelijktijdig ingezet t.a.v. dezelfde persoon
11
Z1. Basisprincipes •
Intrekking: Stakingsbevel: opportuniteitsbeslissing SI Bestuursdwang & Last onder dwangsom: overheid die ertoe besliste, enkel bij gewijzigde omstandigheden / art. 1133 Ger. W.
•
Verjaring mogelijkheid opleggen bestuurlijke maatregelen = verjaringsregeling gerechtelijke HV
12
Z2. Stakingsbevel • •
Procedure bijna ongewijzigd Nieuwigheden: Decretale bevestiging preventief karakter: voorkomen van misdrijf of schade aan RO Stakingsbevel ook mogelijk tijdens navolgend verhoor SI kan toelating of bevel geven tot beveiligingsmaatregelen (bevel via bestuursdwang / last onder dwangsom)
•
Rechtsbescherming nog steeds via Rb eerste aanleg
13
Z3. Bestuursdwang • • • • •
Uitvoerbare bestuurlijke beslissing tot het opleggen van bestuurlijke maatregel, met mogelijkheid tot indeplaatsstelling Gewestelijke SI, burgemeester, gemeentelijke SI (voor zover aangesteld) Voorwerp bestuurlijke maatregel = voorwerp gerechtelijke maatregel Kan ook strekken tot betaling van een meerwaarde Bedrag van de meerwaarde bepaald volgens forfait; mogelijkheid tot aanpassing bij kennelijke onredelijkheid
14
Z3. Bestuursdwang- procedure • •
Besluit, betekend aan de overtreder (gdw of beveiligde zending) Inhoud: Identificatie OG + eigenaar Vaststellingen Bestuurlijke maatregel + uitvoeringstermijn Beroepsmogelijkheid
15
Z3. Bestuursdwang- procedure • Schorsend beroep bij VR binnen 30 dagen na betekening Beslissing binnen 90 dagen, 1 x te verlengen met 90 dagen Overschrijden termijn = verval van bestuursdwang Betekening binnen 5 dagen • De dag na de betekening van de verwerping begint de geschorste uitvoeringstermijn opnieuw te lopen. • Jurisdictioneel schorsings- en annulatieberoep bij RvS
16
Z4. Bestuursdwang- uitvoering
• Geen adviesplicht HRH • Bij verzet eigenaar / gebruiker: o.l.v. gerechtsdeurwaarder • Hoofdelijk verhaal meerwaarde en kosten ambtshalve uitvoering op elke overtreder aan wie het besluit werd betekend • Hypotheek, verhaalsrechten nieuwe eigenaar, afzonderlijke akte idem als bij gerechtelijke maatregelen • Invordering bij dwangbevel door SI of burgemeester die bestuursdwang heeft toegepast
17
Z5. Last onder dwangsom • Uitvoerbare bestuurlijke beslissing tot het opleggen van bestuurlijke maatregel, met verbeurte van een dwangsom bij negatie • Zelfde voorwerp als bij bestuursdwang; nooit meerwaarde als enig voorwerp • Dwangsom: Bedrag ineens, bedrag per tijdseenheid of per overtreding; Maximumbedrag mogelijk maar niet verplicht nooit betrekking op meerwaarde • Beroep bij VR: idem als bij bestuursdwang • Jurisdictioneel schorsings- en annulatieberoep bij RvS
18
Z5. Last onder dwangsom - uitvoering • Invordering bij dwangbevel door SI of burgemeester • Mogelijkheid tot toestaan door invorderende overheid van: uitstel en spreiding van betaling bij bijzondere omstandigheden Niet of gedeeltelijke invordering opeisbare dwangsomschuld • Rb. Eerste Aanleg: bevoegdheid tot opschorten / verminderen bij onmogelijkheid (cf. art. 1385 quinquies Ger. W.)
19
Z6. Minnelijke schikking • • • •
SI of burgemeester, zonder parket Enkel op het vlak van herstel Met overtreders en of belanghebbenden Voorwaarden (op straffe van nietigheid): Voorwerp = conform met toewijzingsregels Geen afbreuk aan gezag van gewijsde Alle zakelijke rechthouders verbinden zich Hersteltermijn ≤ 5 jaar
AGENTSCHAP INSPECTIE RWO 20
Z6. Minnelijke schikking • • •
Indienen aanvraag noodzakelijk Aanvraag schorst verjaring HV: Tot totstandkoming minnelijke schikking Tot weigering minnelijke schikking Definitief karakter minnelijke schikking: huidig vrijblijvend karakter Grondslag voor toepassing bestuursdwang / last onder dwangsom bij negatie
21
Bestuurlijke dwangsom Wijziging Milieuhandhavingsbesluit bij BVR 25 april 2014
22
BD1. Bestuurlijke dwangsom • • •
verbonden aan bestuurlijke maatregel (geen BD zonder BM) in geval bestuurlijke maatregel niet of niet tijdig wordt uitgevoerd kan worden opgelegd
•
toepassing beginselen van behoorlijk bestuur: motiveringsplicht: motieven die aan de BD ten grondslag liggen + minstens de redenen van de noodzaak evenredigheidsbeginsel: geen kennelijke wanverhouding tussen feiten die aan BD ten grondslag liggen en de BD die op grond van de feiten wordt opgelegd
• • •
wordt schriftelijk opgelegd bij besluit houdende de bestuurlijke dwangsom enkel door gewestelijke toezichthouders (die BM opleggen) medeondertekend door afdelingshoofd
23
BD1. Bestuurlijke dwangsom •
als op een later tijdstip opgelegd dan de oorspronkelijke BM => nieuwe administratieve rechtshandeling => opnieuw ‘horen’
• • • •
vermelding hoogte en modaliteiten van BD is vereist kan worden opgelegd per tijdseenheid en per opgelegde maatregel maximumplafond van te betalen bedrag kan vermeld worden totaal van dwangsommen mag niet meer bedragen dan 1 MIO euro
• •
van rechtswege opeisbaar op de dag volgend na de dag dat de BM moest zijn uitgevoerd opheffing van BM brengt automatisch opheffing BD met zich mee
• •
beroepsprocedure: BD volgt de procedure van BM evaluatie door VR binnen drie jaar na inwerkingtreding BD
24
IV. Sanctionering Sigrid Raedschelders Afdeling Milieuhandhaving, Milieuschade en Crisisbeheer (AMMC) Departement Leefmilieu, Natuur en Energie Opleiding omgevingsambtenaren
Overzicht 1.Wie? -
2. Hoe? A. B. C.
Openbaar ministerie AMMC Gewestelijke beboetingsambtenaren bij IRWO
Algemeen Strafrechtelijke afhandeling Bestuurlijke sanctionering
Alternatieve bestuurlijke geldboete Exclusieve bestuurlijke geldboete Voordeelsontneming (enkel bij milieuschendingen) Bestuurlijke transactie / Voorstel tot betaling geldsom Beroep bij het Handhavingscollege
1. Wie? Procureur des Konings Strafrechtelijke afhandeling Uitsluitend voor milieu- en RO-misdrijven Spelverdeler via beslissing tot niet strafrechtelijke vervolging
AMMC Bestuurlijke sanctionering inzake leefmilieu Exclusieve bevoegdheid sanctionering milieuinbreuken (‘exclusieve bestuurlijke geldboete’) Sanctionering milieumisdrijven indien parket tijdig beslist niet strafrechtelijk te vervolgen (‘alternatieve bestuurlijke geldboete’) Sanctioneren voorgelegde ROmisdrijven/inbreuken bij samenloop
1. Wie? Agentschap Inspectie RWO
Bestuurlijke sanctionering inzake RO Exclusieve bevoegdheid bestuurlijke sanctionering ROinbreuken (‘exclusieve bestuurlijke geldboete’) Sanctionering RO-misdrijven indien parket tijdig beslist niet strafrechtelijk te vervolgen (‘alternatieve bestuurlijke geldboete’) Sanctioneren milieumisdrijven/-inbreuken bij samenloop Samenloop gemengde (milieu/RO) misdrijven/inbreuken Wederzijdse bevoegdheidsuitbreiding AMMC/Beboetingsambtenaren bij IRWO Instantie waar dossier aanhangig wordt gemaakt, is gevat voor beide materies Verplicht advies vragen aan andere entiteit
2. Hoe? - Algemeen A. Algemeen
Milieu-/RO- misdrijven: tweesporenstelsel a. Strafrechtelijke afhandeling (penale straffen en geldboetes) b. Bestuurlijke afhandeling (bestuurlijke geldboete) ↨
Milieu-/RO- inbreuken: steeds bestuurlijke beboeting
Voor RO-: tweesporenstelsel
2. Hoe? - Algemeen PdK is spelverdeler bij misdrijven : –
vaststelling milieu- en/of RO- misdrijven in PV
–
PV (onmiddellijk) doorsturen naar pdK
–
pdK:180 dagen (éénmalige verlenging met 180 dagen) vanaf datum van ontvangst van PV om te beslissen over:
strafrechtelijke behandeling (vervolging, minnelijke schikking (VSGB), sepot) geen strafrechtelijke behandeling: strafvordering vervalt! => AMMC of beboetingsambtenaar bij IRWO voor alternatieve bestuurlijke geldboete PK reageert niet binnen 180 (eventueel verlengd) dagen: oplegging alternatieve bestuurlijke geldboete uitgesloten!
2. Hoe? - Algemeen Doorstroom milieumisdrijven pdK naar AMMC/beboetingsambtenaren IRWO : Sorteernota 2012: leidraad pdK om te bepalen welke dossiers door parketten zullen worden behandeld en welke dossiers zullen overgemaakt worden aan AMMC (www.vhrm.be) 1/3 van de zaken ‘Milieuhandhaving’ bij de parketten wordt doorgestuurd naar AMMC (ruim 30%)
PdK als toekomstige spelverdeler i.k.v. doorverwijzing bij samenloop gemengde misdrijven aan AMMC of beboetingsambtenaren bij IRWO Voor RO moeten nog afspraken gemaakt worden met het openbaar ministerie
2. Hoe? - Algemeen Jaar
Parket– Enkele Aantalcijfers Strafrechtelijke Bestuurlijke % AMMCvan inzake doorstroom MVG-dossiers leefmilieu afhandeling parket MVGnaar AMMC:afhandeling dossiers (parket)* (AMMC)
2010
6.367
868
753
115
13,25 %
2011
6.002
887
604
283
31,91 %
2012
5.021
920
685
235
25,54 %
2013
4.621
918
647
271
29,52 %
* Strafrechtelijke afhandeling = alle dossiers waarbij het parket de bevoegdheid behoudt om te beslissen welk verder gevolg aan het dossier zal gegeven worden (incl. sepot)
2. Hoe? – Strafrechtelijke afhandeling Afhandeling milieu- en stedenbouwkundige misdrijven door het openbaar ministerie : Vordering onderzoeksrechter (gerechtelijk onderzoek) met nadien verzending naar de correctionele rechtbank hetzij buiten vervolgingstelling of opschorting in Raadkamer Minnelijke schikking (VSBG) of bemiddeling Dagvaarding voor correctionele rechtbank: Milieu: strafmaat voorzien in art. 16.6.1 – 16.6.3sexies DABM RO: strafmaat voorzien in 6.1.1 – 6.1.3 VCRO Strafmaat blijft ongewijzigd Sepot Evt. onder voorwaarden (praetoriaanse probatie)
2. Hoe? – Bestuurlijke afhandeling 1.
Definitie bestuurlijke geldboete = een sanctie waarbij de gewestelijke entiteit – de afdeling milieuhandhaving, milieuschade en crisisbeheer (AMMC) enerzijds of de gewestelijke beboetingsambtenaar bij IRWO anderzijds een overtreder verplicht een geldsom te betalen.
2.
Alternatieve bestuurlijke geldboete
Procedure? AMMC/beboetingsambtenaar bij IRWO brengt overtreder op de hoogte van het voornemen tot oplegging van geldboete: binnen 30 dagen ! ‘overtreder’ omvat niet alleen pleger van het misdrijf, maar ook opdrachtgever ! bij RO : overtreder = ook diegene die zijn medewerking heeft verleend ! bij RO : sepot van RO-misdrijven mogelijk door beboetingsambtenaar IRWO → in het Handhavingsprogramma RO worden prioriteiten en beleidslijnen opgenomen met betrekking tot het bestuurlijk sepot bij beboeting
mogelijkheid voor opvragen kopies / inzage / schriftelijk verweer / vraag om hoorzitting
2. Hoe? – Bestuurlijke afhandeling Nieuw: bij dossiers met samenloop milieu/RO misdrijven die pdK doorverwijst naar AMMC : adviesvereiste Agentschap Inspectie RWO voor stedenbouwkundige aspecten en vice versa bij doorverwijzing naar de beboetingsambtenaar bij IRWO beslissing AMMC/beboetingsambtenaar bij IRWO (boete/geen boete): binnen 180 dagen na voornemen (termijn van orde) => Bij dossiers met samenloop zowel beslissing over milieu/RO schendingen ! beboetingsambtenaar bij IRWO kan geldboete met uitstel opleggen voor RO-misdrijven kennisgeving beslissing aan overtreder en verbalisant Boetebedrag? tussen 0 en 250 000 euro x opdeciemen (= x 6) bedrag wordt bepaald in functie van 3 factoren:
2. Hoe? – Bestuurlijke afhandeling a.
Ernst = impact op leefmilieu / RO bvb. bedrag varieert naargelang aard en hoeveelheid afval; met welke factor de norm wordt overschreden; welk soort stof maakt deel uit van de emissie, …
b. Frequentie = klachtenhistoriek, recidive, … bvb. differentiatie tussen 1e overtreding of reeds verscheidene processen-verbaal voor gelijkaardige feiten c.
Omstandigheden waarin misdrijf werd gepleegd of beëindigd = verzwarend of verzachtend bvb. schade hersteld, saneringsmaatregelen uitgevoerd, milieuvergunning aangevraagd/aangepast, …
3. Hoe? – Bestuurlijke afhandeling Verjaring? 5 jaar, vanaf datum opstelling PV voor milieumisdrijven 5 jaar, vanaf datum plegen misdrijf voor RO-misdrijven Inning en invordering? LNE staat in voor invordering (ook voor RO-boetes) Overtreder kan uitstel of spreiding van betaling vragen, mits motivatie bijzondere omstandigheden bij niet tijdige betaling: invordering via dwangbevel Bedragen zijn ten voordele van Milieu: Minafonds RO: Herstelfonds
3. Hoe? – Bestuurlijke afhandeling 3.
Exclusieve bestuurlijke geldboete
Procedure? vaststellen van milieu- en/of RO-inbreuken in verslag van vaststelling verslag van vaststelling wordt (onmiddellijk) bezorgd aan AMMC/beboetingsambtenaar bij IRWO AMMC en beboetingsambtenaar bij IRWO kunnen seponeren Nieuw: bij dossiers met samenloop milieu/RO die pdK doorverwijst naar AMMC: adviesvereiste Agentschap Inspectie RWO voor stedenbouwkundige aspectenaspecten en vice versa bij doorverwijzing naar de beboetingsambtenaar bij IRWO
kopies dossier/ inzage / schriftelijk verweer / vraag om hoorzitting
3. Hoe? – Bestuurlijke afhandeling beslissing van AMMC/beboetingsambtenaar bij IRWO (boete/geen boete): binnen 90 dagen na voornemen (termijn van orde) => Bij dossiers met samenloop zowel beslissing over milieu/RO ! beboetingsambtenaar bij IRWO kan geldboete met uitstel inbreuken
schendingen opleggen voor RO-
2. Hoe? – Bestuurlijke afhandeling Boetebedrag? tussen 0 en 50 000 euro x opdeciemen (= x 6) – afhankelijk van de ernst, de frequentie en de omstandigheden waarin de milieu-inbreuk / RO-inbreuk werd gepleegd of beëindigd Verjaring?
3 jaar, vanaf datum vaststelling milieu-inbreuk 3 jaar, vanaf datum plegen misdrijf voor RO-inbreuk Inning en invordering (cfr. alternatieve bestuurlijke geldboete)
2. Hoe? – Bestuurlijke afhandeling 4.
Voordeelsontneming
Samen met een bestuurlijke geldboete kan een voordeelontneming worden opgelegd. Enkel bij milieumisdrijven en milieu-inbreuken = Verplichting tot betaling van een al dan niet geschat geldbedrag ter waarde van het brutovermogensvoordeel dat uit het milieumisdrijf of milieu-inbreuk is verkregen (! Recente wijziging art. 16.4.26 DABM): – –
Feiten gepleegd vanaf 22.02.2014: brutovermogensvoordeel; Feiten gepleegd voor 22.02.2014: nettovermogensvoordeel
2. Hoe? – Bestuurlijke afhandeling voorbeelden voordeelontneming: milieuhygiëne niet uitvoeren (half)jaarlijkse metingen/analyses/keuringen lozing afvalwater: uitgestelde/vermeden investeringskosten in zuiveringstechnische installatie achterlaten afval: kostprijs van legale verwijdering/verwerking Exploitatie van een klasse 2 zonder MVG: kostprijs aanvraagdossier
2. Hoe? – Bestuurlijke afhandeling 5. Bestuurlijke transactie / Voorstel tot betaling van een geldsom AMMC kan een voorstel tot betaling van een geldsom doen als ze van mening is dat volgens de vaststellingen in het PV onmiskenbaar vaststaat dat de overtreder het milieumisdrijf heeft gepleegd en dat het milieumisdrijf geen zware aantasting van het leefmilieu inhoudt. (Besl. Vl. Reg. 6/07/2012, BS 13/08/2012) – Misdrijf: maximum 2.000 euro; – Milieu-inbreuk: maximum 500 euro
Doel? kort op de bal spelen voor kleinere schade- en hinderdelicten die maatschappelijk als erg hinderlijk worden ervaren (bv. sluikstort/afvalverbranding op kleine schaal)
2. Hoe? – Bestuurlijke afhandeling Procedure? overtreder ontvangt brief met voorstel van transactie (geldsom) indien transactie wordt betaald: dossier afgehandeld indien transactie niet (tijdig) wordt betaald: procedure tot het opleggen van bestuurlijke geldboete wordt vervolgd gestart op 1 september 2012
De beboetingsambtenaar bij IRWO kan eveneens voor RO-misdrijven én ROinbreuken die zijn vastgesteld in een PV of verslag van vatstelling een voorstel tot betaling van een geldsom doen wanneer onmiskenbaar vaststaat dat de overtreder het misdrijf of de inbreuk heeft gepleegd
termijn van 3 maanden / schorsende werking na betaling geen bestuurlijke geldboete meer mogelijk
2. Hoe? – Bestuurlijke afhandeling 6.
Beroepsmogelijkheid
Beroepen tegen beslissing AMMC/beboetingsambtenaar bij IRWO bij hetzelfde onafhankelijk, administratief rechtscollege, het Handhavingscollege (binnen 30 dagen na kennisgeving beslissing) Milieuhandhavingscollege (MHHC) omgevormd tot ‘Handhavingscollege’; Bevoegdheidsuitbreiding tot beroepen tegen de boetebeslissingen van de gewestelijke beboetingsambtenaren bij Inspectie RWO Kenmerken beroep: – Schriftelijk, schorsend beroep – Administratieve procedure (verzoekschrift – uitwisseling memories) met pleitzitting Uitz.: vereenvoudigde procedure indien MHHC onbevoegd is of beroep onontvankelijk (geen behandeling ten gronde); – Rechtspraak: www.mhhc.be Navolgend cassatieberoep mogelijk bij RvS
3. Contactgegevens Afdeling Milieuhandhaving, Milieuschade en Crisisbeheer Koning Albert II-laan 20, bus 8 1000 Brussel Tel: 02 553 74 90 Fax: 02 553 03 26
[email protected] www.lne.be/themas/handhaving
Agentschap Inspectie RWO Koning Albert II-laan 19 bus 22 1210 Brussel Tel: 02 553 22 00 Fax: 02 553 83 65
[email protected] www.rwo.be/Home/AgentschapInspectieRWO
