Sturen op kosten in de zorg. Patiënt, professional, politiek? Shared Decision Making. NFU-RVZ Utrecht 06-09-2013 Trudy van der Weijden Huisartsgeneeskunde School CAPHRI MUMC+
• ‘Shared Decision Making’ • ‘Gezamenlijke besluitvorming’ • ‘Gedeelde besluitvorming’ • ‘Samen beslissen’
School for Public Health and Primary Care CAPHRI
Paternalisme
Geïnformeerde patiënt
Wikken en wegen
arts
patiënt
Besluit vorming
arts
patiënt
Informatietransfer
School for Public Health and Primary Care CAPHRI
Charles et al. Soc Sci Med 1999;49:651-61.
Paternalisme
Gedeelde besluitvorming
Geïnformeerde patiënt
Wikken en wegen
arts
arts en patiënt
patiënt
Besluit vorming
arts
arts en patiënt
patiënt
Informatietransfer
School for Public Health and Primary Care CAPHRI
Rapley T. Soc Health&Illness 2008;30:429-44.
Légaré F, et al. BMC Health Serv Res 2008;8:2.
Paternalisme
Gezamenlijke besluitvorming
Geïnformeerde patiënt
Wikken en wegen
arts+
arts+ en patiënt+
patiënt+
Besluit vorming
arts+
arts+ en patiënt+
patiënt+
Informatietransfer
School for Public Health and Primary Care CAPHRI
Inhoud
De rol van patiënt in kostenbeheersing dmv gedeelde besluitvorming: • Waar komt SDM vandaan? • Leidt SDM tot conservatievere keuzes? • Is kostenbeheersing door SDM wenselijk? • Implementatie overwegingen. School for Public Health and Primary Care CAPHRI
Inhoud
De rol van patiënt in kostenbeheersing dmv gedeelde besluitvorming: • Waar komt SDM vandaan? • Leidt SDM tot conservatievere keuzes? • Is kostenbeheersing door SDM wenselijk? • Implementatie overwegingen. School for Public Health and Primary Care CAPHRI
School for Public Health and Primary Care CAPHRI
Drijfveren: Juridisch-ethisch • •
•
Informed consent (1946 Nuremberg Military Tribunal proces) Ethisch imperatief: rollen arts patiënt (60s) WGBO (1994) Annette O’Connor OHRI Ottawa
School for Public Health and Primary Care CAPHRI
Drijfveren: Patiënt power
http://epatientdave.com
School for Public Health and Primary Care CAPHRI
Drijfveren: Patiënt power
• “….. we all agree medicine should provide value for money, but who gets to say what value is?”
De Bronkart D. How the e-patient community helped save my life. BMJ April 2013.
School for Public Health and Primary Care CAPHRI
Drijfveren: Therapietrouw
• Cardiovasculair risicomanagement – Chronische medicatie – Top-10 prescripties – 50 - 60% wordt gebruikt Bosworth HB et al. Medication adherence. A call for action. Am Heart J 2011;162:412-24.
School for Public Health and Primary Care CAPHRI
Drijfveren: Behandellast
BMJ 2009;339:485 School for Public Health and Primary Care CAPHRI
Drijfveren: Behandellast Het afkappunt waarboven patiënten bereid zijn chronisch medicatie te slikken: 20% absolute risicoreductie
Trewby et al. Are preventive drugs preventive enough? A study of patients’ expectations. Clin Med 2002;2:527-33.-7
School for Public Health and Primary Care CAPHRI
Drijfveren: EBM “Knowledge transfer” EBM • Review van evidence • Interpretatie van evidence • Implementatie
Clinical decision making
– Toepassen van kennis Clinician: expertise organisation
Knowledge: guideline
Patient: co-morbidity genetic predisposition preferences Sackett BMJ 1996
School for Public Health and Primary Care CAPHRI
“Misdiagnosis of preferences” Mulley A. et al BMJ 2012
School for Public Health and Primary Care CAPHRI
Drijfveren: Praktijkvariatie
Jacq Wennberg Dartmouth
Ratio van heupvervanging bij artrose vergeleken met USA gemiddelde School for Public Health and Primary Care CAPHRI
Dartmouthatlas: Lichtblauw 0.46 – 0.75 Donkerblauw 1.08 - 1.30
Drijfveren, samenvattend • Juridisch-ethisch imperatief • Patiënt empowerment – Democratisering van kennis
• Therapietrouw, behandellast • Toepassen EBM • Praktijkvariatie
School for Public Health and Primary Care CAPHRI
Inhoud
De rol van patiënt in kostenbeheersing dmv gedeelde besluitvorming: • Waar komt SDM vandaan? • Leidt SDM tot conservatievere keuzes? • Is kostenbeheersing door SDM wenselijk? • Implementatie overwegingen. School for Public Health and Primary Care CAPHRI
Conservatievere keuzes? • • • • • • • •
Kennis (opties, voor- en nadelen) Betrokkenheid bij besluitproces Voorkeur => keuze Therapietrouw ≈ Invasieve behandelingen Gezondheid = Zorgkosten ? Angst = Stacey D, et al. Consultduur ≈ Cochrane Library 2011.
School for Public Health and Primary Care CAPHRI
Conservatievere keuzes? 2010
Terugplaatsing 1 embryo SDM:43% Controle:32% School for Public Health and Primary Care CAPHRI
Besparing -€170
Conservatievere keuzes?
2010
Participatie in screening Keuzehulp:59% Controle:75% School for Public Health and Primary Care CAPHRI
Conservatievere keuzes? studie Hormonen menopauze Benigne prostaat hyp.
Murray 2001 Murray 2001
Methode
Delta kosten
RCT
-£1,30
RCT
+£121,00
Menorragie, uterus ext.
Kennedy 2002
RCT
-$1184,00
Menorragie, uterus ext.
Vuorma 2004
RCT
-€350,00
RCT
-€170,00
cohort
-12 tot 21%
modelling
-€32,00
IVF 1 embryo
van Peperstaten 2010
Heup en knieprotheses Follow-up mammaca
Arterburn 2012
Benning 2012
School for Public Health and Primary Care CAPHRI
Conservatievere keuzes?
+$865 School for Public Health and Primary Care CAPHRI
Conservatievere keuzes?
-$485
School for Public Health and Primary Care CAPHRI
Inhoud
De rol van patiënt in kostenbeheersing dmv gedeelde besluitvorming: • Waar komt SDM vandaan? • Leidt SDM tot conservatievere keuzes? • Is kostenbeheersing door SDM wenselijk? • Implementatie overwegingen. School for Public Health and Primary Care CAPHRI
Overleving gelijk. KvL gelijk (?) Litière S et al. Lancet Oncology 2012
Mastectomie + ?
School for Public Health and Primary Care CAPHRI
Lumpectomie + ?
Behoud borst top-prioriteit: Arts:
72%
Patiënt: 7%
Mastectomie +?
School for Public Health and Primary Care CAPHRI
Mulley A. et al BMJ 2012
Lumpectomie +?
Morgan MW et al. J Gen Intern Med 2000;15:685-930.
Keuze voor chirurgie
Met keuzehulp:
52%
Zonder keuzehulp: 66% (AP en health scores I=C)
PCTA / bypass chirurgie?
School for Public Health and Primary Care CAPHRI
Alleen medicatie? geen chirurgie
Wat als .…? studie Hormonen menopauze Benigne prostaat hyp.
Murray 2001 Murray 2001
Methode
Delta kosten
RCT
+ £1,30
RCT
- £121,00
Menorragie, uterus ext.
Kennedy 2002
RCT
+ $1184,00
Menorragie, uterus ext.
Vuorma 2004
RCT
+ €350,00
RCT
+ €170,00
cohort
+ 12 tot 21%
modelling
+ €32,00
IVF 1 embryo
van Peperstaten 2010
Heup en knieprotheses Follow-up mammaca
Arterburn 2012
Benning 2012
School for Public Health and Primary Care CAPHRI
Inhoud
De rol van patiënt in kostenbeheersing dmv gedeelde besluitvorming: • Waar komt SDM vandaan? • Leidt SDM tot conservatievere keuzes? • Is kostenbeheersing door SDM wenselijk? • Implementatie overwegingen. School for Public Health and Primary Care CAPHRI
Implementatie zorgverleners
Generieke vaardigheid?
Exit paternalisme? Légaré F et al. Training health professionals in SDM. Pat Educ Couns 2012. School for Public Health and Primary Care CAPHRI
Implementatie patiënten • Health literacy + numeracy • Drie vragen stellen: – wat zijn mijn opties? – wat zijn de voor- en nadelen per optie? – Hoe waarschijnlijk zijn die voor- en nadelen? Shepherd HL et al. Pat Educ Couns 2011;84:379–85.
School for Public Health and Primary Care CAPHRI
Implementatie organisatie
School for Public Health and Primary Care CAPHRI
Implementatie richtlijnen
Link keuzehulp aan richtlijn Van der Weijden et al. J Clin Epid 2012
School for Public Health and Primary Care CAPHRI
Bloeddruk?
Cholesterol? Roken? Dieet? Bewegen?
School for Public Health and Primary Care CAPHRI
Key messages • SDM kent vele drijfveren • “SDM leidt tot conservatievere keuzes” maar is nog onvoldoende onderzocht • (Implementatie van) SDM kost tijd en geld • En wat als SDM niet leidt tot kostenbeheersing? • Kostenbeheersing meenemen in richtlijnen
School for Public Health and Primary Care CAPHRI