Strategie formulering
Strategisch ICT plan Vlaamse e-government Hans C. Arents, kenniscentrummanager Cel Media-innovatie, Departement Wetenschap, Innovatie en Media Tel: (02) 553 45 63 – Fax: (02) 553 45 79 – E-mail:
[email protected] North Plaza B, Koning Albert II-laan 7, 1210 Brussel
DISCLAIMER De informatie in deze slides is uitsluitend bestemd voor algemene informatiedoeleinden. Hoewel bij de samenstelling van de inhoud van deze slides de grootst mogelijke zorgvuldigheid werd betracht, bestaat altijd de mogelijkheid dat bepaalde informatie niet van toepassing is of na verloop van tijd niet meer correct is. De Cel Media-innovatie aanvaardt dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor enige directe of indirecte schade welke kan ontstaan door het nemen van beslissingen of het ondernemen van acties op basis van de in deze slides verstrekte informatie.
Augustus 2002
Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap
1 of 32
Strategisch ICT plan Vlaamse e-government n Wat houdt e-government in? – hoever staan we in Vlaanderen?
n Wie is er betrokken bij e-government? – welke taakverdeling is er nodig?
n Conceptuele e-government architectuur – portaal, authentificatie services, elektronische informatie en diensten, integratie services, beveiligd intra/extranet
n Wat moet er nog allemaal gedaan worden? – architectuur bouwstenen – standaarden portfolio – richtlijnen portfolio
n Wat moet er eerst gedaan worden? Augustus 2002
Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap
2 of 32
Wat houdt e-government in? n G2C: government to citizen – verschaffen van informatie en diensten aan de burger
n G2B: government to business – verschaffen van informatie en diensten aan het bedrijfsleven
n G2G: government to government – verschaffen van informatie en diensten aan andere overheden – samenwerken met de lokale overheden en de federale overheid
n innerG: verbeteren interne werking – betere elektronische ondersteuning voor administratieve processen – betere werking van de eigen organisatie door (nieuwe) ICT diensten • personeelsbeheer, e-learning, ... • financieel beheer, e-procurement, ... • collaboration, knowledge management, ... Augustus 2002
Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap
3 of 32
Hoever staan we in Vlaanderen? GEREALISEERD BELOOFD eind 2003? eind 2003
Customer value
NU
Level 2 Interaction
Level 3 Transaction
User can communicate electronically with single government Users can communicate agencies, and electronically with applications single government of the agencies agencies, but agencies respond electronically don’t necessarily Government agencies to the user communicate publish information electronically with on the web the user
Level 1 Information
Level 4 Integration Cross-agency information and transactions are available via intention based portals Back offices are integrated and business processes are re-engineered
Level 5 Transformation All interactions between government agencies and citizens, businesses and other governments are done electronically The way government itself operates is completely re-thought
Complexity and cost Augustus 2002
Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap
4 of 32
Wie is er betrokken bij e-government? n E-government team – faciliteren, coördineren en opvolgen van de e-government projecten opgestart door de clusters en integreren van de resultaten
n Cel reguleringsmanagement – administratieve lastenverlichting met betrekking tot de clusters – vereenvoudiging van bestaande processen en procedures
n Vlaams kenniscentrum Publiek/Private Samenwerking – onderzoeken van de mogelijkheid om via PPS e-government projecten op te zetten en te financieren
n SCICT – uitbouwen van de vereiste e-government infrastructuur – vastleggen van technische standaarden, formuleren van richtlijnen
Augustus 2002
Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap
5 of 32
Taakverdeling e-government interne partners
externe klanten
SCICT cluster
Cel wetsmatiging
Processen en procedures
cluster
Burger
cluster
BBB hervorming
cluster
Mensen en structuren
Bedrijven cluster ICT infrastructuur
E-government team
Vlaams kenniscentrum PPS
Overheids partners (lokaal, federaal)
Privé partners
M
cluster cluster cluster
ICT diensten
externe partners Augustus 2002
Externe overheid (lokaal, federaal)
Vlaamse overheid
interne klanten Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap
6 of 32
Taakverdeling tussen e-gov team & SCICT n Verschillende soorten e-government projecten: – generieke e-government infrastructuur projecten: projecten vereist voor de uitbouw van de algemene e-government ICT infrastructuur – specifieke e-government platform projecten: projecten vereist voor de uitbouw van het service delivery platform waarbinnen de e-government diensten concreet gestalte zullen krijgen • bvb. de nieuwe portaalnavigatie, het geïntegreerd overheidsloket, …
– cluster-specifieke e-government projecten: projecten vereist om het e-government dienstenaanbod van een bepaalde cluster uit te bouwen
n Verantwoordelijkheden: – SCICT: opvolgen van generieke e-government infrastructuur projecten – E-government team: • opvolgen van specifieke e-government platform projecten • ondersteunen van cluster-specifieke e-government projecten Augustus 2002
Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap
7 of 32
Taakverdeling tussen e-gov team & SCICT
Augustus 2002
Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap
8 of 32
Manieren van aanbieden aan de burger/het bedrijf
Portaal - Infolijn call center
Elektronische informatie & diensten
E-government infrastructuur
AppServer, DBMS, CMS, DMS, LDAP, ... Netwerk, servers, ...
Augustus 2002
Applicatie infrastructuur
minder ICT, meer business
Wat hebben we nodig?
IT infrastructuur e-government ICT
Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap
9 of 32
Basisprincipes voor e-government ICT n Haalbaar – geen “Top of the Hype” oplossingen, maar “Best Fit for Purpose” • dwz. niet noodzakelijk de nieuwste, grootste, duurste, ... e-tools kopen
– realistisch inschatten en pragmatisch gebruiken van mogelijkheden
n Betaalbaar – optimaal (her)gebruiken van reeds aanwezige infrastructuur – maximaal leren van buitenlandse e-government ervaring en kennis
n Realiseerbaar – géén “Think Big, Start Small, Scale Fast”, maar wel “Find Real Needs, Build Quick Wins, Grow Solid Foundations” – géén “One Size Fits All” benadering, maar wel “Select from Acceptable Alternatives” • bvb. niet alle Web sites in een Content Management Systeem duwen, maar ook nog traditionele statische Web sites toelaten Augustus 2002
Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap
10 of 32
Uitdagingen voor e-government ICT n Doelstelling: uitbouwen van een e-government infrastructuur – in staat om de Vlaamse e-government doelstellingen waar te maken – geschikt om de gewenste e-government diensten te ondersteunen
n Werkwijze: – vertrekkende van “Real Needs”, • de werkelijke behoeften zoals geformuleerd door de clusters
– bouwen van “Quick Win” oplossingen, • om de nodige politieke (en dus financiële goodwill) te verwerven
– die gebaseerd zijn op een “Solid Foundation” • open, schaalbare, betrouwbare, veilige, ... e-government infrastructuur
n Het uitbouwen van een e-government infrastructuur omvat: – het uitdenken van een e-government architectuur – het vastleggen van de nodige e-government standaarden – het formuleren en aanbieden van de nodige e-government richtlijnen Augustus 2002
Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap
11 of 32
Conceptuele e-government architectuur Portaal Authentificatie services
Informatie
Diensten
Back-end systemen Gemeenschappelijke gegevens
Gemeenschappelijke applicaties
Integratie services beveiligd extranet
beveiligd intranet
beveiligd extranet
Beveiliging & Beheer Augustus 2002
Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap
12 of 32
Conceptuele e-government architectuur n 7 conceptuele bouwstenen: – portaal • uniform aanbieden van e-government diensten en informatie
– authentificatie services • registreren, identificeren, authentificeren, toegangscontrole, versleuteling, ...
– informatie en diensten • gebruikmakend van gemeenschappelijke applicaties en gegevens • gebaseerd op de integratie van (bestaande of nieuwe) back-end systemen – zowel interne als externe (lokale en federale overheid, privé partners, …)
– integratie services • integreren van processen en orchestreren van applicaties / datastromen
– beveiligd intra/extranet • beveiligde uitwisseling van gegevens & interactie van applicaties
dit alles voorzien van de nodige beveiliging en het nodige beheer Augustus 2002
Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap
13 of 32
Federale e-government architectuur n 5 vergelijkbare conceptuele bouwstenen: – E-portaal • gebruiksvriendelijke toegangspoort om burgers en ondernemingen toegang te geven tot een geïntegreerde e-overheidsdienstverlening
– FedPKI • opzetten van een federale Public Key infrastructuur • vereist gebruik van BelPIC (elektronische identiteitskaart)
– informatie en diensten • gemeenschappelijke gegevens: unieke identificatiesleutel, KBO (Kruispuntbank Ondernemingen)
– UME (Universal Messaging Engine) • middleware voor de uitwisseling van gestructureerde boodschappen in XML formaat tussen heterogene applicaties binnen de overheid
– FedMan (Federaal Metropolitan Area Network) • beveiligd hoge-snelheidsnetwerk voor de elektronische gegevensuitwisseling tussen alle federale overheidsdiensten in Brussel Augustus 2002
Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap
14 of 32
Portaal n Doorgeefluik – intentie-gebaseerde navigatie – (semi-intelligente) search engine – aanbod van informatie en diensten • intern: door de clusters geredigeerde informatie / ontwikkelde diensten • extern: doorverwijzing naar externe sites (Vlaams, lokaal, federaal, ...)
al dan niet geïntegreerd in de back-end met behulp van de integratie services
n Speciale diensten: – geïntegreerd overheidsloket – ondersteunende diensten: • persberichten applicatie • publicaties applicatie • adressen applicatie
(Infolijn wordt geïntegreerd in de intentie-gebaseerde navigatie)
Augustus 2002
Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap
15 of 32
Portaal als doorgeefluik intentie-gebaseerde navigatie
doorverwijzigingen naar interne pagina’s met specifieke informatie of diensten
Augustus 2002
specifieke informatie of diensten voor deze welbepaalde intentie
Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap
doorverwijzigingen naar interne pagina’s of externe sites met gerelateerde informatie of diensten
16 of 32
Geïntegreerd overheidsloket dossier status
activiteiten kalender
dossier beheer beveiligde document box
muurkrant Vlaamse overheid nieuws
lokale overheid nieuws
Augustus 2002
Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap
17 of 32
Geïntegreerd overheidsloket n Biedt aan de e-government klant een overzicht van alle informatie die van belang is in zijn relatie met de overheid – dossierhistoriek: geeft hem een duidelijk overzicht van de stand van zijn elektronische transacties met de Vlaamse overheid – beveiligde document box: kan hij gebruiken om op een beveiligde manier informatieve documenten te ontvangen van de overheid – muurkrant: biedt hem een overzicht van de specifieke Vlaamse overheidsinformatie die voor hem van belang kan zijn • doorverwijzing naar de bijbehorende achtergrondinformatie, die bijgehouden en aangeboden wordt op de MVG portaalsite
– nieuwsberichten: afkomstig van de Vlaamse/lokale overheid • informatie gepushed naar de portaal ten behoeve van de gebruiker
– activiteiten kalender: toont hem een overzicht van belangrijke data • administratieve deadlines, evenementen en festiviteiten, ... Augustus 2002
Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap
18 of 32
Geïntegreerd overheidsloket Lokale overheid
mijn loket
Interne Vlaamse overheid
Augustus 2002
dossierstatus overzicht
Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap
Externe Vlaamse overheid
19 of 32
Authentificatie services n Taken: – registratie • registreren van de gebruiker + inschrijven op informatie/diensten
– identificatie • gebruiker identificeren (zeggen wie hij is)
– authentificatie • gebruiker authentificeren (bewijzen wie hij is)
– access control / single sign-on • gebruiker toegang verlenen tot informatie/diensten
– ondertekening / versleuteling • van verstuurde informatie en uitgewisselde berichten
n E-government applicaties – moeten alle gebruikmaken van de authentificatie services – hebben elk een eigen beveiligingsprofiel (niveau van beveiliging) Augustus 2002
Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap
20 of 32
Authentificatie services n Moet verschillende niveaus van beveiliging ondersteunen
+ Gebruikersnaam + paswoord
Gebruikersnaam + paswoord
+
+
+
Digitaal certificaat
Digitaal certificaat
Digitaal certificaat
Minder Augustus 2002
+
Digitaal certificaat
+
Digitaal certificaat
Meer Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap
21 of 32
Gemeenschappelijke applicaties n Content Management – structured content management • RDBMS: goedgestructureerde gegevens (financiële, statische, … data)
– unstructured content management: • mail management • document management (Word, Excel, PowerPoint, PDF, ...) • web content management: statische / dynamische web content • digital asset management (beelden, audio, video, ...)
n Electronic Records Management (ERM) – archiveren van elektronische documenten / verrichtingen
n Electronic Payment Systems (EPS) – verwerken van elektronische betalingen (Proton, kredietkaart, ...)
n Geographic Information Systems (GIS) – bijhouden en gebruiken van locatie-gebonden gegevens Augustus 2002
Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap
22 of 32
Content Management n Uitdaging: aanbieden van een geïntegreerde oplossing – voor beheer van structured en unstructured content – toegankelijk via fat clients en via thin clients Fat client interface
Thin client (Web) interface
Web content management
Mail Mailmanagement management
Document management + Document management + Digital asset management Digital asset management
dynamisch
Application server
statisch
RDBMS
Workflow management Electronic records management
Augustus 2002
Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap
23 of 32
Gemeenschappelijke gegevens n Gemeenschappelijk adressenbestand – bijhouden adresinformatie • van burgers / bedrijven • van ambtenaren / overheidsinstellingen
n Gemeenschappelijk klantenbestand – bijhouden registratie gegevens voor de authentificatie services – bijhouden statusinformatie voor geïntegreerd overheidsloket beperkt tot wat om privacy redenen wettelijk toegelaten is!
è vereist: – opstellen van referentie data modellen – richtlijnen over het gemeenschappelijk gebruik – overleg met federaal niveau om dubbel werk te vermijden
Augustus 2002
Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap
24 of 32
Integratie services n Integreren van mensen en documenten: workflow – niet binnen één systeem, maar systeem-overkoepelend
n Integreren van applicaties en systemen: procesflow – orchestratie van berichtenuitwisseling / applicatie calls • asynchroon è messaging engine – message transformation, routing, archiving – end-to-end encryption – audit & logging – timestamping
• synchroon è transaction engine – bewaken van transactie integriteit – rollback & compensatie
– aangestuurd door applicatie-overkoepelende business logica
Augustus 2002
Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap
25 of 32
Beveiligd intra/extranet n TCP/IP netwerk – voor intern gebruik binnen het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap à gebruikmakend van het bestaande MVG intranet netwerk – voor extern gebruik: • tussen het MVG en de VOI’s, VWI’s, ... • tussen het MVG en de federale/lokale overheid • tussen het MVG en eventuele toekomstige privé partners?
à gebruikmakend van bestaande extranet netwerken – zowel via het open Internet als via een gesloten VPN?
n Transportkanaal voor: – verzenden van versleutelde e-mail – versturen van versleutelde berichten – uitwisselen van elektronische informatie Augustus 2002
Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap
26 of 32
E-government standaarden n Unieke identificatienummers – definiëren welk identificatienummer hoe zal gebruikt worden, hierbij aansluitend bij de ontwikkelingen in het kader van de federale Kruispuntbank Ondernemingen (KBO)
n Referentie data modellen – maken van de nodige afspraken omtrent de inhoud en betekenis van referentie data elementen (bvb. een “postcode”) en data structuren (bvb. het “thuisadres” van de burger) – vastleggen van deze referentie data structuren in XML schema’s – definiëren hoe deze XML gegevens kunnen gebruikt worden in de e-government applicaties binnen het MVG
Augustus 2002
Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap
27 of 32
E-government standaarden n Interoperabiliteitsnormenkader – formuleren van een algemeen normenkader van aanbevolen technische standaarden en applicatie ontwikkelingswerkwijzen die dienen gebruikt te worden om de interoperabiliteit tussen de verschillende Vlaamse e-government systemen en toepassingen te verzekeren.
n Beveiligingsnormenkader – formuleren van een algemeen normenkader van aanbevolen technische standaarden en applicatie ontwikkelingswerkwijzen die dienen gebruikt te worden om de beveiliging van de verschillende Vlaamse e-government systemen en toepassingen te verzekeren
n Authentificatie normenkader – formuleren van een algemeen normenkader van aanbevolen technische standaarden en werkwijzen die moeten toelaten van een Vlaamse overheids PKI infrastructuur uit te bouwen Augustus 2002
Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap
28 of 32
E-government richtlijnen (organisatorisch) n Usability richtlijnen – richtlijnen die vastleggen hoe een Vlaamse overheidssite dient georganiseerd te worden, hoe hiervoor inhoud moet geschreven worden, hoe hierop diensten dienen aangeboden te worden, enz.
n Toegankelijkheidsrichtlijnen – richtlijnen die vastleggen hoe de inhoud en diensten aangeboden door een Vlaamse overheidssite toegankelijk kan gemaakt worden voor slechtzienden, senioren, e.d.
n Privacy richtlijnen – richtlijnen die vastleggen hoe klantengegevens (en meer algemeen, publieke informatie) dienen verzameld, bewaard en ontsloten te worden op een manier die de privacy vereisten van die klant ten volle respecteert
Augustus 2002
Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap
29 of 32
E-government richtlijnen (technisch) n Metadata richtlijnen – richtlijnen die vastleggen hoe metadata dienen toegekend en opgeslagen te worden, welk soort waarden voor deze metadata toegelaten zijn (uit een controlled vocabulary, thesaurus, ...), wie deze metadata waarden zal beheren, enz.
n Archiveringsrichtlijnen – richtlijnen die vastleggen hoe welk soort elektronische informatie op welke wijze wordt bijgehouden, hoelang die informatie dient te worden bijgehouden, hoe die informatie dient gecatalogeerd te worden, wie die informatie mag ontsluiten, enz.
Augustus 2002
Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap
30 of 32
Wat moet er eerst gedaan worden?
1e prioriteit
2e prioriteit
3e prioriteit
E-government architectuur
n Portaal site n Integratie services
n Authentificatie services
n Beveiligd intra/extranet
E-government standaarden
n Uniek identificatienummer
n Referentie data modellen
n Beveiligingsnormenkader
n Interoperabiliteitsnormenkader
n Authentificatie normenkader
n Metadata richtlijnen
n Usability richtlijnen
E-government richtlijnen
Augustus 2002
n Privacy richtlijnen n Toegankelijkheidsrichtlijnen
n Archiveringsrichtlijnen
Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap
31 of 32
Laten we trachten dit te vermijden ...
Augustus 2002
Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap
32 of 32
