Stichting Pensioenfonds Equens

Stichting Pensioenfonds Equens Actuariële en bedrijfstechnische nota 22 juni 2015

Inhoudsopgave Voorwoord ................................................................................................................................................... 1 Vaststelling actuariële en bedrijfstechnische nota ................................................................................. 1 1 Beleidsuitgangspunten ............................................................................................................... 2 2 Hoofdlijnen organisatie en interne beheersingssysteem........................................................ 3 2.1 Organigram .................................................................................................................................. 3 2.1.1 Organigram van het pensioenfonds .......................................................................................... 3 2.1.2 Organigram van de pensioenadministrateur ............................................................................ 4 2.2 Beheersingskader van de organisatie ....................................................................................... 4 2.2.1 Bestuur en doelstelling ............................................................................................................... 4 2.2.2 Bevoegdheden ............................................................................................................................. 5 2.2.3 Geschiktheidsplan en gedragscode .......................................................................................... 5 2.2.4 Samenstelling bestuur ................................................................................................................ 6 2.2.5 Pensioenbureau ........................................................................................................................... 6 2.2.6 Commissies .................................................................................................................................. 6 2.2.7 Verantwoordingsorgaan ............................................................................................................. 6 2.2.8 Intern toezicht .............................................................................................................................. 7 2.2.9 Verantwoording ........................................................................................................................... 7 2.2.10 Pensioenbijeenkomst .................................................................................................................. 7 2.2.11 Externe deskundigen .................................................................................................................. 8 2.2.12 Communicatieplan ....................................................................................................................... 8 2.2.1 Klachten- en geschillenregeling ................................................................................................ 9 2.3 Operationele beheersingsmaatregelen ..................................................................................... 9 2.3.1 Operationele processen en administratieve organisatie......................................................... 9 2.3.2 Administratieve organisatie en interne controle ...................................................................... 9 2.4 Beleidsmatig ................................................................................................................................ 9 2.4.1 Beleidsmatige processen en doelstellingen ............................................................................. 9 2.4.2 Bewaking en analyse van het beleidsmatige ondernemingsrisico en de managementinformatie ............................................................................................................. 10 3 Aansluiting werkgever .............................................................................................................. 11 4 De regeling, toeslagen en de pensioenaanspraken ............................................................... 12 4.1 Korte omschrijving van de pensioenregelingen bij het pensioenfonds .............................. 12 5 Financieel kader ......................................................................................................................... 16 5.1 Eigen beheer en herverzekering .............................................................................................. 16 5.2 Waardering Passiva ................................................................................................................... 16 5.2.1 Voorziening pensioenverplichtingen ....................................................................................... 16 5.2.2 Overige voorzieningen .............................................................................................................. 17 5.2.3 Algemene reserve ...................................................................................................................... 17 5.2.4 Actuariële grondslagen van het pensioenfonds .................................................................... 17 5.2.5 Financiering herverzekering op basis van 1-jarige risicopremies ....................................... 19 5.3 Dekkingsgraad ........................................................................................................................... 19 5.4 Premie- en toeslagenbeleid ...................................................................................................... 19 5.4.1 Premiebeleid .............................................................................................................................. 19 5.4.2 Toeslagenbeleid ......................................................................................................................... 21 5.5 Risicohouding ............................................................................................................................ 22 5.6 Beleggingsbeleid ....................................................................................................................... 22 5.6.1 Beleggingsdoelstelling ............................................................................................................. 22 5.6.2 Investment beliefs ..................................................................................................................... 22

22 juni 2015

5.6.3 Uitvoering beleggingsbeleid .................................................................................................... 23 5.6.4 Vaststelling vereist vermogen onder FTK volgens standaardmodel DNB .......................... 27 5.6.5 Haalbaarheidstoets .................................................................................................................... 30 5.6.6 Herstelplan ................................................................................................................................. 30 5.6.7 Opzet van de uitvoering van de activiteiten met betrekking tot het vermogensbeheer .... 30 5.6.8 Wijze van risicometing en –beheersing en opzet van de resultaatsevaluatie..................... 31 5.6.9 Waarderingsgrondslag van de activa ...................................................................................... 32 5.7 Financiële sturingsmiddelen .................................................................................................... 32 5.7.1 Aanpassen van de premie ........................................................................................................ 32 5.7.2 Aanpassen van het beleggingsbeleid ..................................................................................... 32 5.7.3 Aanpassen van de toeslagen ................................................................................................... 33 5.7.4 Aanpassen van de aanspraken ................................................................................................ 33 6 Risicomanagement .................................................................................................................... 34 6.1 Wettelijk kader van risicomanagement: beheerste en integere bedrijfsvoering ............... 34 6.2 Uitbestedingsbeleid ................................................................................................................... 34 6.3 Incidentenregeling ..................................................................................................................... 35 6.4 Risicobeheersingsysteem en rapportagekader ..................................................................... 36 6.5 Analyse van het risico ............................................................................................................... 36 6.6 Periodiek nieuwe metingen ...................................................................................................... 36 6.7 Financieel crisisplan ................................................................................................................. 36 Bijlage I Overzicht kerncijfers .................................................................................................................. 38 Bijlage II Procedures bij vermogenstekorten, -overschotten en premieachterstand .......................... 2 Bijlage III Verklaring inzake de beleggingsbeginselen ........................................................................... 5 Bijlage IV Overzicht risicomanagement .................................................................................................... 9 Bijlage V Financieel crisisplan ................................................................................................................ 10

22 juni 2015

Voorwoord Deze actuariële en bedrijfstechnische nota (verder: ABTN) is afgestemd op het bepaalde bij en krachtens de Pensioenwet, in het bijzonder:  paragraaf 8 en 9 van het Besluit Financieel Toetsingskader Pensioenfondsen;  hoofdstuk 4 van het Besluit Uitvoering Pensioenwet. In de statuten van het fonds is bepaald dat het fonds werkt volgens de ABTN. Deze ABTN wordt onder verantwoordelijkheid van het bestuur opgesteld en wordt, indien deze wijziging behoeft, door middel van een besluit van het bestuur gewijzigd. De ABTN geeft een beschrijving van de actuariële opzet en de pensioenregelingen. Ook wordt ingegaan op de organisatiestructuur, het interne beheersingssysteem, het beleggingsbeleid, de financiële sturingsmiddelen en het risicomanagementbeleid (inclusief financieel crisisplan).

Vaststelling actuariële en bedrijfstechnische nota Deze ABTN is door het bestuur vastgesteld in de bestuursvergadering van 22 juni 2015. De ABTN zal jaarlijks worden gereviewd. Deze nota vervangt de vorige ABTN, gedateerd 29 september 2014, die hiermee is vervallen. Hierbij verklaart het bestuur dat het fonds werkt volgens het gestelde in deze ABTN.

Utrecht, 22 juni 2015

____________________ B.J. Haasdijk Voorzitter

22 juni 2015

_____________________ F. Steenwinkel Penningmeester

1

Beleidsuitgangspunten

Het pensioenfonds hanteert als uitgangspunt een voorzichtig beleid. Gezien het CDC karakter van de regeling waarin de premie voor meerdere jaren vast ligt, heeft het pensioenfonds maar een beperkt aantal sturingsinstrumenten. Als sturingsinstrumenten worden ingezet het beleggingsbeleid en het toeslagenbeleid. CDC-karakter: Het pensioenfonds ontvangt jaarlijkse een vaste premie, ongeacht ontwikkelingen in de rente, dekkingsgraad of deelnemersbestand. Indien en voor zover de premie niet toereikend is voor de in enig kalenderjaar te verwerven pensioenaanspraken, kunnen die pensioenaanspraken van dat jaar navenant met eenzelfde percentage worden verlaagd. Er zijn geen herstelpremies of premiekortingen van toepassing. Dit betekent dat in een tekortsituatie het pensioenfonds op eigen kracht moet herstellen. Het pensioenfonds heeft een voorzichtig beleid geformuleerd om de kans dat een tekortsituatie voorkomt – en daarmee de kans dat verlagingen van pensioen noodzakelijk zijn – zo klein mogelijk te laten zijn. Beleggingsbeleid: Uitgangspunt is dat de kans dat het pensioenfonds in dekkingstekort komt zeer beperkt is. Hiertoe worden de nominale pensioenverplichtingen op basis van de swapcurve voor een groot gedeelte afgedekt, en wordt een beheerst rendementsrisico gelopen op een deel van de beleggingen (returnportefeuille). Het pensioenfonds heeft een risicometing- en beheerssysteem geformuleerd om de dekkingsgraad en de marktrisico’s te monitoren zodat indien nodig snel kan worden ingesprongen op marktontwikkelingen (opbouw of afbouw van beleggingsrisico). Toeslagenbeleid: De ambitie is om aan actieven loonindexatie te geven en aan inactieven prijsindexatie. De toekenning van toeslagen is voorwaardelijk en gebeurt alleen (en voor zover) als de financiële situatie van het fonds het toelaat. Het toeslagenbeleid is zodanig vormgegeven dat bij lage dekkingsgraad niet wordt geïndexeerd (lager dan 110% van de hoogste van de feitelijke dekkingsgraad en de dekkingsgraad op swapcurve). Bij lage dekkingsgraad is dus eerst stabiel herstel vereist, voordat over wordt gegaan tot het verlenen van toeslagen. Bij hoge dekkingsgraden wordt (een deel van) het vermogen aangewend voor inhaalindexatie. Risicohouding:

22 juni 2015

Hoofdlijnen organisatie en interne beheersingssysteem

2

In dit hoofdstuk wordt een beschouwing gegeven van het beheersingskader van het fonds. Daarna volgt een beschrijving van de hieraan gerelateerde operationele en beleidsmatige beheersingsmaatregelen.

Organigram

2.1

Het fonds heeft een paritair bestuursmodel.

2.1.1

Organigram van het pensioenfonds

Toezichtsorgaan Visitatiecommissie (VC)

Verantwoordingsovergaan

Vergadering van deelnemers en pensioengerechtigden

Reglementscommissie

Pensioenbureau

Bestuur Stichting Pensioenfonds Equens

Beleggingsadviescommissie

2.1.2 Communicatie commissie

Accountant KPMG

Pensioenuitvoering Blue Sky Group

Certificerend actuaris Towers Watson

Herverzekering Ellips Life

Bestuursbegeleiding en Precertificering Blue Sky Group

Custodian en beleggingsadministratie KasBank

Vermogensbeheer Schroders en First Investments

22 juni 2015

Organigram van de pensioenadministrateur Directie

Control Personeel & Organisatie

Planning & Control Verslaggeving Marketing & Acquisitie Financiële Administratie Performance & Risk Informatie Service Management

Mid Office Beleggingen

Pensioenen

Bestuurs- & Bedrijfsondersteuning

Beleggingen

Account Management

Bestuurssecretariaten

Investment Strategy

Pensioen Juridische Adviesgroep

Juridische Zaken

Fund Management

Actuariaat

Communicatie

Client Portfolio Risk Management

Pensioenservice

Office Management

Pensioenen Informatie Management

2.2 2.2.1

Beheersingskader van de organisatie Bestuur en doelstelling

Het fonds heeft ten doel de pensioenovereenkomst(en) met de werknemers uit te voeren op basis van de uitvoeringsovereenkomst met Equens SE (hierna te noemen: Equens) en PaySquare. Het fonds tracht dit doel te bereiken met alle wettige middelen. De kernactiviteiten van het bestuur zijn:  het behoorlijk bestuur van het fonds;  het volgens de wettelijke bepalingen behartigen van de belangen van de (gewezen) deelnemers, pensioengerechtigden en overige belanghebbenden;  zorg dragen voor de uitvoering van de administratie;  voeren van een adequaat beleggingsbeleid;  voeren van een adequaat verzekerings- en herverzekeringsbeleid;  aanhouden van een actuele visie op het pensioenbeleid;  voorgeschreven wijzigingen uit de wet en/of CAO omzetten in doelgerichte geplande acties op het gebied van administratie en/of pensioenreglement en/of statuten en/of financiering;  het geheel voldoen aan de regels van goed pensioenfonds bestuur. Bij het vervullen van zijn taak zorgt het bestuur ervoor dat de (gewezen) deelnemers en pensioengerechtigden zich op evenwichtige wijze vertegenwoordigd kunnen voelen.

22 juni 2015

2.2.2

Bevoegdheden

De algemene vertegenwoordigingsbevoegdheid voor het fonds berust bij de voorzitter dan wel de vicevoorzitter en een ander lid van het bestuur tezamen of, bij hun ontstentenis, bij twee leden van het bestuur tezamen. Het bestuur kan evenwel derden machtigen tot het verrichten van handelingen betreffende lopende zaken op het gebied van de administratie, de pensioenvoorziening en het beheer van de beleggingen, alles voor zover het de normale en tot de dagelijkse gang van zaken te rekenen werkzaamheden betreft. Het bestuur heeft een volmacht afgegeven aan Blue Sky Group B.V. Deze volmacht betreft alle daden van pensioenbeheer; hieronder worden onder meer verstaan: rechten- en uitkeringenadministratie, financiële administratie en informatievoorziening aan deelnemers. Blue Sky Group B.V. kan hierdoor optreden als vertegenwoordigingsbevoegde naar externe partijen, waaronder toezichthouders, overheden en rechterlijke instanties, en kan informatie opvragen bij UWV, GBA, de werkgever, SVB. CWI, CVZ en overige relevante informatiebronnen.

2.2.3

Geschiktheidsplan en gedragscode

Geschiktheid In het kader van de geschiktheidseisen uit hoofde van de Pensioenwet heeft het fonds een geschiktheidsplan opgesteld. Doel van dit geschiktheidsplan is het zodanig waarborgen van de geschiktheid dat het bestuur van het fonds te allen tijde zijn verantwoordelijkheid voor een goede uitvoering van de pensioenregeling en een goed beheer van het fonds kan dragen. Het bestuur van het fonds wil een zodanig geschiktheidsbeleid voeren dat wordt voldaan aan wettelijke vereisten en tevens een solide basis wordt geboden aan het gewenste vertrouwen van de belanghebbenden in de wijze waarop het fonds wordt beheerd. Om deze reden heeft het fonds ervoor gekozen de uitvoering van de regeling alsmede het vermogensbeheer uit te besteden aan professionele organisaties. Het bestuur ziet zijn eigen taak met name als actief controlerend ten aanzien van de kwaliteit van de geleverde diensten. Het fonds zal, voor zover noodzakelijk of gewenst, jaarlijks voor bestuursleden/beleidsbepalers (externe) opleidingen en cursussen organiseren ter bevordering van de deskundigheid op de gebieden die het fonds aangaan. Ook zal jaarlijks getoetst worden of één van deze opleidingen en cursussen herhaald zou moeten worden. Gedragscode Het fonds heeft een gedragscode ingesteld voor alle aan het fonds verbonden personen. Doel van deze gedragscode is het geven van uitvoering aan de toepasselijke wet- en regelgeving zoals bedoeld in artikel 5:68 Wft en het Besluit Marktmisbruik Wft. Deze gedragscode geeft regels en richtlijnen ter voorkoming van verstrengeling van belangen van het fonds en de privébelangen van verbonden personen, alsmede ter voorkoming van gebruik of verspreiding van vertrouwelijke marktinformatie. Het uitgangspunt van de gedragscode is de transparantie te bevorderen en ervoor te zorgen dat alle aan het fonds verbonden personen, ook voor bescherming van hun eigen belangen, duidelijk weten wat wel en wat niet geoorloofd is. De gedragscode is tevens bedoeld ter bescherming van de aan een fonds verbonden personen in hun externe contacten met o.a. zakelijke relaties. De gedragscode bevat een incidentenregeling en een klokkenluiderregeling. Compliance officer Het fonds heeft een compliance officer aangesteld. Deze compliance officer is belast met het toezicht op de naleving van de op grond van de gedragscode geldende bepalingen. De compliance officer adviseert verbonden personen over de uitleg en toepassing van bepalingen zoals die zijn opgenomen in de gedragscode. Taken en bevoegdheden van de compliance officer zijn vastgelegd in de gedragscode.

22 juni 2015

2.2.4

Samenstelling bestuur

Het bestuur bestaat uit zes bestuursleden waarvan er drie op voordracht van de werkgever worden benoemd. Twee leden worden door het bestuur benoemd na verkiezingen door en uit de deelnemers en één lid wordt door het bestuur benoemd na verkiezingen door en uit de pensioengerechtigden. Het bestuur vergadert ten minste zesmaal per jaar en van deze vergaderingen worden schriftelijke verslagen gemaakt. Daarnaast vergadert het bestuur ten minste één maal per jaar met het verantwoordingsorgaan. De vergaderingen worden verder bijgewoond door de secretaris en de adviserend actuaris. Het bestuur en andere betrokkenen worden tijdig en uitvoerig geïnformeerd en de beleidsstukken worden uitgebreid tijdens bestuursvergaderingen besproken.

2.2.5

Pensioenbureau

Het bestuur heeft de dagelijkse gang van zaken gedelegeerd aan het Pensioenbureau van het fonds. Het Pensioenbureau wordt bemand door de ambtelijk secretaris. Het Pensioenbureau verzorgt de secretariële ondersteuning voor de bestuursvergaderingen en beheert het bestuursarchief. Het Pensioenbureau is verantwoordelijk voor de dagelijkse gang van zaken en onderhoudt de (dagelijkse) contacten met externe partijen aan wie zaken zijn uitbesteed en met de toezichthouders. Het Pensioenbureau draagt er voorts zorg voor dat het Verantwoordingsorgaan en de Visitatiecommissie van de nodige informatie worden voorzien.

2.2.6

Commissies

Het bestuur heeft voor de uitvoering van specifieke taken commissies ingesteld. Aan de Reglementscommissie is gedelegeerd:  voorbereiden van wijzigingen in overeenkomsten, statuten en reglementen;  overleg en advisering hierover met het bestuur. Aan de Communicatiecommissie is gedelegeerd:  advisering bestuur inzake het te voeren communicatiebeleid;  voorbereiden informatieverstrekking aan (gewezen) deelnemers en pensioengerechtigden. Aan de Beleggingsadviescommissie is gedelegeerd:  advisering bestuur inzake het te voeren beleggingsbeleid;  periodiek overleg met externe adviseurs en uitvoerder;  informeren bestuur over de ontwikkelingen in de portefeuille.

2.2.7

Verantwoordingsorgaan

Het bestuur van het fonds heeft een verantwoordingsorgaan ingesteld. Dit verantwoordingsorgaan bestaat uit drie leden: één vertegenwoordiger uit de kring van deelnemers, één vertegenwoordiger uit de kring van pensioengerechtigden en één vertegenwoordiger van de werkgever. Het verantwoordingsorgaan is bevoegd jaarlijks een algemeen oordeel te geven over:  Het handelen van het Bestuur in algemene zin;  het door het bestuur uitgevoerde beleid in het afgelopen kalenderjaar;  gemaakte beleidskeuzes die op de toekomst betrekking hebben;  naleving van de Principles Pension Fund Governance. Het Verantwoordingsorgaan adviseert het Bestuur, gevraagd of uit eigen beweging over:  het vaststellen en wijzigen van de vergoedingsregeling voor bestuursleden;  het wijzigen van het beleid ten aanzien van het Verantwoordingsorgaan;

22 juni 2015

       

de vorm, inrichting en samenstelling van het intern toezicht; het vaststellen en wijzigen van de interne klachten- en geschillenregeling; het vaststellen en wijzigen van het communicatie- en voorlichtingsbeleid; gehele of gedeeltelijke overdracht van de verplichtingen van het Fonds of overname van de verplichtingen door het Fonds; liquidatie, fusie of splitsing van het Fonds; het sluiten, wijzigen of beëindigen van de uitvoeringsovereenkomst; het omzetten van het Fonds in een andere rechtsvorm; samenvoeging van pensioenfondsen in een multi-opf.

Het Verantwoordingsorgaan komt tenminste 2 keer per jaar bijeen of zo dikwijls als de leden daarom hebben verzocht. Het Bestuur en het Verantwoordingsorgaan komen ten minste éénmaal per jaar in overleg bijeen in het kader van de oordeelsvorming door het Verantwoordingsorgaan en zoveel vaker als in onderling overleg wordt vastgesteld. Het Verantwoordingsorgaan handelt op basis van het geldende reglement Verantwoordingsorgaan.

2.2.8

Intern toezicht

Het bestuur is verantwoordelijk voor het organiseren van intern toezicht bij het fonds. Het bestuur heeft besloten om het intern toezicht in te vullen door middel van een Visitatiecommissie, dit nadat het Verantwoordingsorgaan hierover advies heeft uitgebracht. Het bestuur geeft de Visitatiecommissie de opdracht om periodiek het functioneren van (het bestuur van) het fonds kritisch te bezien. De visitatiecommissie bestaat uit drie onafhankelijke leden, die allen deskundig zijn. De leden zijn op geen enkele wijze, anders dan uit hoofde van de visitatiecommissie, actief betrokken bij het functioneren van het fonds. De visitatie vindt jaarlijks plaats. De eerste visitatie heeft plaatsgevonden eind 2008. De rapporten van de uitgevoerde visitaties (inclusief aanbevelingen) worden besproken met het bestuur. Een samenvatting van de jaarlijkse rapportage van de Visitatiecommissie wordt opgenomen in het jaarverslag van het fonds.

2.2.9

Verantwoording

Het bestuur overlegt aan de Nederlandsche Bank (DNB) per kwartaal en jaarlijks binnen zes maanden na afloop van het boekjaar de staten die DNB nodig heeft voor de juiste uitoefening van haar taak. Verder wordt jaarlijks financiële verantwoording afgelegd aan het Verantwoordingsorgaan. Algemene taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van het bestuur liggen vast in de statuten en de ABTN van het fonds. Alle bestuursleden hebben de beschikking over alle (officiële) documenten van het fonds. Verder informeren de voorzitters van de commissies het bestuur over de ontwikkelingen binnen de commissies.

2.2.10 Pensioenbijeenkomst Eenmaal per jaar wordt er een pensioenbijeenkomst gehouden. Deze vindt plaats in het najaar. In deze bijeenkomst brengt het bestuur verslag uit over de gang van zaken in het fonds. De pensioenbijeenkomst heeft een informatief karakter. Hiervoor worden zowel de deelnemers als de pensioengerechtigden uitgenodigd. Indien daartoe aanleiding bestaat, kunnen er extra pensioenbijeenkomsten worden georganiseerd.

22 juni 2015

2.2.11 Externe deskundigen Het bestuur en het pensioenbureau laten zich bij de vervulling van hun taken bijstaan door externe uitvoerders. Deze zijn:  Pensioen- en financiële administratie: Blue Sky Group B.V.  Actuariële advisering: Blue Sky Group B. V.  Vermogensbeheer: Schroders Investment Management Ltd en First Investments B.V.  Integrale risicorapportage First Pensions  Personeelsadministratie: Equens HRM  Certificerend actuaris: Towers Watson Netherlands B.V.  Accountant: KPMG Accountants N.V.  Custodian: KasBank  Adviseur beleggingscommissie Towers Watson Met al deze partijen zijn contracten (en SLA’s) afgesloten dan wel (werk)afspraken gemaakt.

2.2.12 Communicatieplan Ingevolge de eisen die zijn vastgelegd in de wet en de wens tot transparantie en goede afspraken met werkgever Equens, heeft het fonds een communicatieplan opgesteld en in het bestuur vastgesteld. Het plan behelst de gehele cyclus van uitgangspunten en visie tot evaluatie en bijsturing. Uitgangspunten en visie Stichting Pensioenfonds Equens hanteert voor het communicatieplan de uitgangspunten die zijn vastgelegd in de nieuwe Wet op de Pensioencommunicatie. De visie van het fonds op interactieve communicatie is een andere belangrijke pijler van het plan. Doelen en doelgroepen In het communicatieplan beschrijft het fonds welke communicatiedoelen op het gebied van kennis, houding en gedrag de communicatie moet bewerkstelligen. De doelen worden per doelgroep specifiek gemaakt. En het plan voorziet in een beschrijving van de verschillende doelgroepen. Communicatiemiddelen en -onderwerpen Het fonds zet een breed scala aan communicatiemiddelen in. Het plan laat zien dat naast de wettelijk verplichte middelen, ook extra middelen worden ingezet om te komen tot interactie met de doelgroepen. Het plan voorziet daarom ook in het omschrijven van de succesvoorwaarden per middel. Het fonds formuleert jaarlijks een aantal kernthema's die extra aandacht behoeven in de communicatie. Voor 2015/2016 zijn dit onder meer: risicobeleid, vorming Algemeen Pensioenfonds en wijziging in de pensioenwetgeving. Uiteraard bieden de middelen voldoende ruimte om aandacht te geven aan andere actuele onderwerpen. Communicatieplanning en uitvoering De communicatieplanning geeft inzicht in de inzet van middelen voor het lopende jaar. Het communicatieplan voorziet ook in een beschrijving van het middelenbeheer. Op dit moment zijn verantwoordelijkheden voor het beheer belegd bij het pensioenfonds, bij de Blue Sky Group – externe partij die ook de deelnemersadministratie beheert – en bij de sponsor.

22 juni 2015

Meting, evaluatie en bijsturing Het pensioenfonds heeft gekozen voor kwantitatieve meting van enkele communicatiemiddelen en kwalitatieve evaluatie van alle communicatiemiddelen. Uit kostenoverweging is niet gekozen voor een overall meting van de totale communicatie en weging van de impact per communicatiemiddel. Op basis van de metingen en evaluatie kan het fonds bepalen of de communicatiedoelen zijn behaald. De inzichten die de metingen en evaluatie opleveren, worden gebruikt om - daar waar nodig - het communicatiebeleid bij te sturen. Het communicatieplan is een levend document dat minimaal een keer jaar wordt herzien.

2.2.1

Klachten- en geschillenregeling

Klachten- en geschillenregeling Het fonds heeft een klachten- en geschillenregeling die in de statuten is opgenomen. Het fonds acht zich in beginsel gehouden aan de aanwijzingen die de Ombudsman Pensioenen geeft aan het fonds.

2.3 2.3.1

Operationele beheersingsmaatregelen Operationele processen en administratieve organisatie

De pensioenadministratie wordt uitgevoerd door Blue Sky Group B. V. Alle mutaties worden door werkgever Equens doorgegeven aan Blue Sky Group en worden door Blue Sky Group verwerkt in de pensioenadministratie. Blue Sky Group verstrekt jaarlijks een ISAE 3402 type 2 rapportage.. Blue Sky Group verzorgt de pensioenuitkeringen. Voor de uitbetaling van de pensioenen maakt Blue Sky Group gebruik van een derde partij te weten RAET . Blue Sky Group waarborgt bij elke uitkering door interne controles dat de door RAET uitgevoerde berekeningen juist en volledig zijn. Onderdeel van dit proces zijn steekproefsgewijze controles achteraf om de juistheid vast te stellen.

2.3.2

Administratieve organisatie en interne controle

De werking van de administratieve organisatie en de daarin opgenomen maatregelen van interne controle wordt vastgesteld door de externe accountant. Van de controlewerkzaamheden brengt de externe accountant jaarlijks verslag uit aan het bestuur. Vanuit zijn professionaliteit zal hij indien nodig adviseren bij wijziging van operationele processen of bij specifieke controlewerkzaamheden, daarbij inspelend op actuele ontwikkelingen en bevindingen.

2.4 2.4.1

Beleidsmatig Beleidsmatige processen en doelstellingen

Om de gestelde doelen te verwezenlijken wordt door het bestuur beleid gevoerd, waarbij de actualiteit steeds in het oog gehouden wordt. Het bestuur heeft de mogelijkheid om een (tijdelijke) commissie of werkgroep in te stellen om een specifiek onderwerp te bestuderen. Een commissie of werkgroep inventariseert en analyseert de risico's voor het fonds en brengt verslag uit aan het bestuur. Blue Sky Group houdt het bestuur op de hoogte van alle pensioenontwikkelingen en de gevolgen hiervan. Ten slotte kan het bestuur ook specifieke adviezen inwinnen bij externe deskundigen.

22 juni 2015

2.4.2

Bewaking en analyse van het beleidsmatige ondernemingsrisico en de managementinformatie

Managementinformatie First Pensions verzorgt elk kwartaal de rapportage aan DNB. Deze rapportage komt op de agenda van de bestuursvergadering. Daarnaast verzorgt Blue Sky Group elk kwartaal een rapportage over de stand van zaken met betrekking tot de performance van de pensioenadministratie. De afspraken waarover wordt gerapporteerd zijn vastgelegd in de Service Level Agreement. Blue Sky Group maakt elke maand een cashflow overzicht (liquiditeit). First Pensions verzorgt een rapportage per maand in de vorm van een Dashboard. Daarin wordt een overzicht gegeven van de volgende zaken: balans en ontwikkeling van de dekkingsgraad; resultatenrekening; beleggingen; premie en indexatie; financiële risico’s; toezicht DNB (S-factoren en M-factoren. Elk kwartaal geeft First Pensions een mondelinge toelichting bij het Dashboard. De kwartaalrapportages van Blue Sky Group en het Pensioenfonds Dashboard van First Pensions vormen de input voor de managementinformatie die ieder kwartaal ter bespreking op de agenda van de bestuursvergadering wordt geplaatst. First Pensions zorgt voor de kwartaalstaten en andere noodzakelijke rapportages met betrekking tot de financiële stand van zaken van het fonds. Controlemechanismen Het bestuur heeft KPMG als externe accountant aangesteld. De accountant controleert jaarlijks de jaarrekening en de staten voor DNB en doet vervolgens verslag van zijn werkzaamheden in de accountantsverklaring en geeft een managementletter af. Tevens geeft de accountant een verklaring af bij de controle van de basisgegevens. Blue Sky Group voert jaarlijks de precertificering uit met daarin een analyse van het resultaat van het fonds, een toereikendheidstoets en een berekening van de kostendekkende premie. Blue Sky Group brengt daarover verslag uit in een actuarieel rapport. Voorts is door het bestuur Towers Watson als certificerend actuaris aangesteld. De certificerend actuaris geeft jaarlijks een actuariële verklaring af met daarin een oordeel over de financiële situatie van het fonds.

22 juni 2015

3

Aansluiting werkgever

Equens en PaySquare zijn als ondernemingen aangesloten bij het fonds. Equens en PaySquare hebben met het fonds uitvoeringsovereenkomsten gesloten met een looptijd van 5 jaar, ingaande op 1 januari 2013. In verband met de fiscale wetgeving zijn deze overeenkomsten gewijzigd met ingang van 1 januari 2015 voor de resterende looptijd van drie jaar. Het fonds zal zorgdragen voor de pensioenbelangen en -verplichtingen die voortkomen uit de statuten van het fonds en de reglementen behorende bij de in hoofdstuk 3 vermelde pensioenregelingen. Equens zal zorgdragen voor het tijdig betalen van de verschuldigde premie en voor het aanmelden van iedere werknemer die door de statuten en reglementen als deelnemer wordt aangemerkt.

22 juni 2015

De regeling, toeslagen en de pensioenaanspraken

4

De pensioenregelingen van het fonds zijn vastgelegd in drie pensioenreglementen (hierna te noemen: 'de reglementen'): 1. het reglement PR1999 van Stichting Pensioenfonds Equens; 2. het reglement voor prepensioen van Stichting Pensioenfonds Equens; 3. het reglement PR2014 van Stichting Pensioenfonds Equens

4.1

Korte omschrijving van de pensioenregelingen bij het pensioenfonds

In deze paragraaf wordt per reglement een korte omschrijving van de pensioenregelingen gegeven alsmede een overzicht van de belangrijkste kenmerken. De variabelen van de verschillende regelingen zijn opgenomen in bijlage I. 1. PR1999 De PR1999 is een gesloten regeling. Deelnemer is de werknemer die op 31 december 2005 deelnemer was aan de PR1999 en geboren is vóór 1 januari 1950. en op 1 januari 2014 in dienst was bij de werkgever of een aangesloten onderneming, of een uitkering ouderdomspensioen, prepensioen of nabestaandenpensioen ontving. Vanaf 1 januari 2001 treden geen nieuwe deelnemers toe. Naar verwachting gaat de laatste deelnemer aan deze regeling in 2016 met pensioen. De pensioenregeling is een collective defined contribution regeling (CDC-regeling), dat wil zeggen dat de werkgever voor een vooraf vastgestelde periode een vaste bijdrage betaalt aan het fonds. Indien de financiële positie van het fonds volgens wettelijke normen onvoldoende is, zullen de op te bouwen en/of opgebouwde pensioenaanspraken evenredig worden verlaagd. Als de financiële positie daarna verbetert, kunnen de verlagingen worden hersteld. Kenmerken van de regeling: Soort regeling Deelnemers Pensioenaanspraken

Pensioenjaren Salarisgrens Pensioenopbouwpercentage (%)

Pensioengrondslag (PG)

Standaard pensioendatum Aftrek wegens AOW Ouderdomspensioen A

Ouderdomspensioen B

22 juni 2015

Eindloonregeling (A) (Geïndexeerde) middelloonregeling (B) Medewerkers geboren vóór 01/01/1950, die per 31/12/2005 reeds deelnemer waren. Levenslang ouderdomspensioen Alleenstaandenpensioen Nabestaandenpensioen Nabestaanden overbruggingspensioen Wezenpensioen Vanaf 25 jaar of later Zie bijlage 1 < € salarisgrens: 2% > 1,642 x salarisgrens: 1,75% >salarisgrens en <1,642 x salarisgrens: naar rato tussen 1,75% en 2% A: 12 x maandsalaris + vakantietoeslag + 13e maand B: beoordelingstoeslag vorig jaar, ploegentoeslag, bonus, inkomen m.b.t. uren boven 36. De eerste dag van de maand volgend op de maand waarin de 65-jarige leeftijd wordt bereikt Zie bijlage I PGA *pp% * pensioenjaren -/- gehuwdenaftrek AOW * 2,5% * pensioenjaren pp% ligt tussen 1,75 en 2%, afhankelijk van de hoogte van het salaris Opbouw per jaar: PGB * 1,75%

Alleenstaandenpensioen

Nabestaandenpensioen Nabestaandenoverbruggingspensioen Wezenpensioen Arbeidsongeschiktheid Uitruil Vervroeging/uitstel Deeltijdpensionering Variabel pensioen Toeslagregeling

Uitbetaling pensioen Beëindiging deelnemerschap Financiering Werknemersbijdrage

22 juni 2015

2,5% * pensioenjaren t/m 31/12/2000 * (gehuwden AOW -/- ongehuwden AOW) Uitgesloten zijn pensioenjaren waarover nabestaandenpensioen is toegekend 75% * ouderdomspensioen (uitkering vanaf overlijden) 20% * nabestaandenpensioen (uitkering vanaf overlijden tot uiterlijk 65 jaar) tot een maximum van zie bijlage 1 14% * ouderdomspensioen (uitkering tot 18 jaar of uiterlijk 27 jaar) Vrijstelling van premiebetaling naar rato van het percentage Nabestaandenpensioen (opgebouwd vanaf 01/01/2001) Vervroeging tot niet eerder dan 57 jaar, uitstel tot maximaal 67 jaar Mogelijk; niet eerder dan vanaf 57 jaar Hoog-laag en laag-hoog, lager pensioen moet minimaal 75% van het hogere pensioen zijn Voorwaardelijk, gefinancierd uit beleggingsrendement, er is geen reservevorming Actieven: loonindex Inactieven: CBS prijsindex voor alle huishoudens 12 x gelijk bedrag (inclusief vakantietoeslag) Premievrij of waardeoverdracht Premie vanaf 01/01/2015 t/m 31/12/2017: 25,95% * (PGA + PGB - franchise) per jaar Premie in 2015: 2,00% * pensioengrondslag per jaar Premie in 2016: 2,00% * pensioengrondslag per jaar

2. Prepensioenregeling bij de PR1999 De prepensioenregeling is een gesloten regeling. Deelnemer is de werknemer die op 31 december 2000 in dienst was, deelnemer was in de PR1999 en geboren is vóór 1 januari 1950. en op 1 januari 2014 in dienst was bij de werkgever of een aangesloten onderneming, of een uitkering prepensioen ontving .

Vanaf 1 januari 2001 treden geen nieuwe deelnemers toe. Naar verwachting gaat de laatste deelnemer aan deze regeling in 2016 met pensioen. De pensioenregeling is een CDC-regeling, de premie is onderdeel van de premie van de PR1999. Indien de financiële positie van het fonds volgens wettelijke normen onvoldoende is, zullen de op te bouwen en/of opgebouwde pensioenaanspraken evenredig worden verlaagd. Als de financiële positie daarna verbetert, kunnen de verlagingen worden hersteld. Kenmerken van de regeling: Soort regeling Deelnemers Pensioenjaren Standaard prepensioendatum Einddatum Pensioengrondslag

Hoogte Vervroeging/uitstel Arbeidsongeschiktheid Toeslagregeling

Uitbetaling prepensioen Beëindiging deelnemerschap Financiering Werknemersbijdrage

22 juni 2015

Eindloonregeling Degenen die deelnemen in de PR1999 Vanaf 25 jaar of later De 1e dag van maand volgend op het bereiken van de 62-jarige leeftijd De maand volgend op de maand waarin de 65-jarige leeftijd wordt bereikt e 12 x vaste maandsalaris, vakantietoeslag en 13 maand. Alsmede beoordelingstoeslag, ploegentoeslag, bonus, inkomen m.b.t. uren boven 36 per week. 2,0271 x pensioenjaren x grondslag Vervroeging tot niet eerder dan 57 jaar, uitstel tot maximaal 65 jaar. Vrijstelling premiebetaling naar rato van het percentage Voorwaardelijk, gefinancierd uit beleggingsrendement, er is geen reservevorming Inactieven: CBS prijsindex huishoudens 12 x gelijk bedrag (inclusief vakantietoeslag) Premievrij of waardeoverdracht De premie is inbegrepen in de totale premie PR1999 De premie is inbegrepen in de werknemersbijdrage PR1999

3. PR2014 Deelnemer is de werknemer die op 1 januari 2014 in dienst was van de werkgever of een aangesloten ondernemingen en op 31 december 2013 deelnemer was in PR2006. De werknemer die op 1 januari 2014 een arbeidsongeschiktheidsuitkering ontving en op 31 december 2013 deelnemer was in PR1999 of PR2006. alle werknemers met een datum indiensttreding op of na 1 januari 2014. De pensioenregeling is een collective defined contribution regeling (CDC-regeling), dat wil zeggen dat de werkgever voor een vooraf vastgestelde periode een vaste bijdrage betaalt aan het fonds. Indien de financiële positie van het fonds volgens wettelijke normen onvoldoende is, zullen de op te bouwen en/of opgebouwde pensioenaanspraken evenredig worden verlaagd. Als de financiële positie daarna verbetert, kunnen de verlagingen worden hersteld. Soort regeling Deelnemers Standaard pensioendatum Pensioenaanspraken

Pensioengevend inkomen

Variabel inkomen Pensioengrondslag Ouderdomspensioen Partnerpensioen Wezenpensioen Arbeidsongeschikt Vervroeging of uitstel Deeltijdpensionering Uitruil Variabel pensioen Toeslagregeling

Financiering Werknemersbijdrage

Beëindiging deelnemerschap Uitbetaling

22 juni 2015

(Geïndexeerd) middelloon Werknemers geboren op of na 01/01/1950 en alle werknemers in dienst na 01/01/2014 De eerste dag van de maand waarin de (gewezen) deelnemer 67 jaar wordt Levenslang ouderdomspensioen Levenslang partnerpensioen Wezenpensioen Vast jaarsalaris, vakantietoeslag, 13e maand, variabel inkomen. Het pensioengevend inkomen waarover pensioen kan worden opgebouwd bedraagt per 1 januari 2015 maximaal € 100.000,-. Dit bedrag wordt met ingang van 1 januari 2016 jaarlijks per 1 januari bij ministeriële regeling vervangen door een ander bedrag. Dit bedrag is opgenomen in de bijlage. Beoordelingstoeslag, ploegentoeslag, bonus, inkomen m.b.t. uren boven 36 per week. Pensioengevend inkomen -/- franchise Per jaar: 1,875% * pensioengrondslag 70% * ouderdomspensioen (uitkering vanaf overlijden) 14% * ouderdomspensioen (uitkering tot 18 of maximaal 27 jaar) Premievrijstelling naar rato van percentage Vervroeging tot niet eerder dan 57 jaar, uitstel tot maximaal 70 jaar. Mogelijk; niet eerder dan vanaf 57 jaar Ouderdoms- en partnerpensioen Hoog-laag en laag-hoog, lager pensioen moet 75% van het hogere pensioen zijn Voorwaardelijk, gefinancierd uit beleggingsrendement, er is geen reservevorming Actieven: loonindex Inactieven: CBS prijsindex huishoudens Premie vanaf 01/01/2015 t/m 31/12/2017: 25,95% * pensioengrondslag per jaar Premie in 2015: 2,00% * pensioengrondslag per jaar Premie in 2016: 2,00% * pensioengrondslag per jaar Premie in 2017: 5,25% * pensioengrondslag per jaar Premie in 2018: 6,50% * pensioengrondslag per jaar Premie in 2019: 7,75% * pensioengrondslag per jaar Premie in 2020: 8,65% * pensioengrondslag per jaar Premievrij of waardeoverdracht 12 x gelijk bedrag (inclusief vakantietoeslag)

Financieel kader

5 5.1

Eigen beheer en herverzekering

Alle uit de pensioenregelingen voortvloeiende verplichtingen worden in eigen beheer gehouden. Voor het overlijdensrisico en het arbeidsongeschiktheidsrisico met betrekking tot de (gehele of gedeeltelijke) premievrijstelling bij arbeidsongeschiktheid is een herverzekeringsovereenkomst gesloten. Als herverzekeraar treedt op de Ellips Life AG. De herverzekeringsovereenkomst is ingegaan op 1 januari 2015 en heeft als einddatum 31 december 2017. De overeenkomst wordt vervolgens stilzwijgend verlengd met een periode van drie jaar, tenzij één van de partijen de overeenkomst uiterlijk twee maanden voor de beëindigingsdatum per aangetekende brief opzegt. Voor zowel het overlijdensrisico als het arbeidsongeschiktheidsrisico is een proportionele herverzekeringsovereenkomst gesloten. Voor het overlijdensrisicokapitaal geldt een eigen behoud van een kapitaal van € 300.000,-- per aanspraakgerechtigde en voor het arbeidsongeschiktheidsrisico geldt een eigen behoud van een rente van € 7.500,-- per aanspraak gerechtigde. Het eigen behoud is het deel van het risicokapitaal respectievelijk de risicorente dat het fonds voor eigen risico neemt. Er is een jaarlijkse poolwinstdelingsregeling van toepassing voor het overlijdensrisico over het resultaat van de contracten bij de herverzekeraar waarvoor deze poolwinstdeling geldt. Bij een positief resultaat is het winstaandeel voor het fonds 80%. Een negatief resultaat is voor rekening van de herverzekeraar. Het fonds heeft uit het verleden nog een aantal kleine pensioenverzekeringen verzekerd bij NationaleNederlanden en Centraal Beheer Achmea. Bij Nationale-Nederlanden zijn het polissen met aanspraken op ouderdoms- en nabestaandenpensioen. Deze aanspraken zijn opgenomen in de reglementaire aanspraken. Bij Centraal Beheer betreft het een aantal arbeidsongeschiktheidsuitkeringen.

5.2

Waardering Passiva

Voor de risico's van het fonds worden de volgende technische voorzieningen en reserves aangehouden:

5.2.1

Voorziening pensioenverplichtingen

De voorziening pensioenverplichtingen voor de pensioenregelingen, zoals omschreven in hoofdstuk 3, wordt door het fonds vastgesteld op basis van de contante waarde van verwachte uitgaande kasstromen die voortvloeien uit de tot de datum van vaststelling opgebouwde onvoorwaardelijke pensioenverplichtingen. De contante waarde wordt vastgesteld op basis van de actuele rentetermijnstructuur (RTS) zoals gepubliceerd door DNB. De verwachte uitgaande kasstromen worden gebaseerd op voor het fonds prudente grondslagen. Tevens wordt op een adequate manier rekening gehouden met de voorzienbare trend in overlevingskansen. De actuariële grondslagen van het fonds worden in deze paragraaf verder beschreven. Het financieringssysteem van het fonds ten aanzien van de pensioenregelingen is erop gericht om minimaal de voorziening voor de opgebouwde pensioenaanspraken steeds volledig door voldoende middelen afgedekt te hebben.

22 juni 2015

5.2.2

Overige voorzieningen

Voorzieningen WAO-hiaat Tot 1 januari 2006 kende het fonds een WAO-hiaat pensioen. Ter dekking van toegekend pensioen uit hoofde van het WAO-hiaatpensioen is een voorziening getroffen voor deelnemers die op 1 januari 2006 arbeidsongeschikt waren in de zin van de WAO. De voorziening is gelijk aan de contante waarde van de toegekende pensioenen. Hiervoor gelden dezelfde actuariële grondslagen die gehanteerd worden voor de vaststelling als omschreven in paragraaf 2.1. Jaarlijks wordt interest bijgeschreven op basis van het gemiddelde rentepercentage op interbancaire deposito’s met een looptijd van 24 maanden. Voorziening toekomstige arbeidsongeschikten. Sinds 31 december 2008 wordt een voorziening aangehouden voor “zieke deelnemers”. Bij de bepaling van deze voorziening wordt rekening gehouden met de toekomstige schadelast voor zieke deelnemers op de balansdatum die naar verwachting arbeidsongeschikt zullen worden verklaard. Jaarlijks wordt een opslag van 4,8% van de comingservice toegevoegd aan de voorziening. Deze opslag wordt twee jaar in de voorziening opgenomen en zal daarna vrijvallen ter compensatie van de geleden schade in dat jaar.

5.2.3

Algemene reserve

Het fonds kent een stichtingskapitaal en een algemene reserve waarop de resultaten van het fonds worden geboekt. Het totaal van de hierboven genoemde voorzieningen en reserves is als geheel op prudente grondslagen vastgesteld en wordt geacht voldoende te zijn voor de afwikkeling van de aangegane verplichtingen.

5.2.4

Actuariële grondslagen van het pensioenfonds

Prognosetafel De sterftekansen worden vanaf 31 december 2012 gebaseerd op de AG-Prognosetafel 2014. De sterftekansen worden in verband met ervaringssterfte gecorrigeerd met correctiefactoren, waarbij voor de aanspraak- en pensioengerechtigde en verzorgde verschillende tabellen worden gebruikt (zie bijlage I). De correctietabel is geslachtsafhankelijk. De sterftekansen voor wezen worden verwaarloosd. De Prognosetafel wordt in beginsel periodiek na advies van de actuaris door het bestuur aangepast. Rekenrente De rekenrente wordt vastgesteld op basis van de rentetermijnstructuur op de balansdatum zoals deze gepubliceerd wordt door De Nederlandsche Bank. Uitvoeringskosten en premievrijstelling Van de door Equens betaalde premie is 5% bestemd voor de financiering van de uitvoeringskosten in het jaar en 3,8% bestemd voor financiering van de premievrijstelling. In de Technische Voorzieningen is een opslag van 2,8% opgenomen voor toekomstige uitvoeringskosten/excassokosten. Deze opslag is mede gebaseerd op het voornemen om bij beëindiging van de pensioenovereenkomst door de werkgever het pensioenfonds te beëindigen en de pensioenverplichtingen bij een andere pensioenuitvoerder onder te brengen. Bepaling leeftijden en looptijden Verondersteld is dat de deelnemers op 1 juli van hun geboortejaar zijn geboren. De toekomstige looptijden zijn, voor zover van toepassing, gelijk aan het verschil tussen de pensioengerechtigde leeftijd en de leeftijd op de berekeningsdatum.

22 juni 2015

Leeftijd verzorgde Aangenomen wordt dat het leeftijdsverschil tussen de (gewezen) deelnemer of gepensioneerde en de verzorgde drie jaar is. Partnerpensioen Voor de reservering van het partnerpensioen wordt het zogenaamde onbepaalde partner-systeem toegepast. Dit wil zeggen dat voor iedere deelnemer, ongeacht de burgerlijke staat of eventuele samenleving in de zin van het pensioenreglement, een partnerpensioen wordt verzekerd. Hierbij worden de volgende verwachte partnerfrequenties (dat is het percentage van (gewezen) deelnemers dat verondersteld wordt gehuwd te zijn dan wel samenleeft in de zin van het pensioenreglement) toegepast. X en Y zijn hierin de leeftijden van de (gewezen) deelnemers. Mannen

0 0,07 * x – 1,25 0,052 * x – 0,635 0,022 * x + 0,115 0,032 * x – 0,185 0,002 *x * -1 + 1,005 0,925 1

Als x minder dan 18 jaar is Als x 18 jaar of meer is, doch minder dan 20 jaar Als x 20 jaar of meer is, doch minder dan 25 jaar Als x 25 jaar of meer is, doch minder dan 30 jaar Als x 30 jaar of meer is, doch minder dan 35 jaar Als x 35 jaar of meer is, doch minder dan 40 jaar Als x 40 jaar of meer is, doch minder dan de pensioenleeftijd Als x = pensioenleeftijd (67 respectievelijk 65 jaar)

Vrouwen

0 0,1 * y – 1,495 0,082 * y – 1,135 0,002 * y + 0,865 0,008 * y * -1 + 1,165 0,002 * y * -1 + 0,955 0,875 1

Als y minder dan 18 jaar is Als y 18 jaar of meer is, doch minder dan 20 jaar Als y 20 jaar of meer is, doch minder dan 25 jaar Als y 25 jaar of meer is, doch minder dan 30 jaar Als y 30 jaar of meer is, doch minder dan 35 jaar Als y 35 jaar of meer is, doch minder dan 40 jaar Als y 40 jaar of meer is, doch minder dan de pensioenleeftijd Als y = pensioenleeftijd (67 respectievelijk 65 jaar)

Op de pensioeningangsdatum kan de (gewezen) deelnemer het partnerpensioen uitruilen voor een ouderdomspensioen. Dit recht op uitruil geldt niet voor het bijzonder partnerpensioen. Het recht op uitruil geldt ook niet voor het partnerpensioen dat betrekking heeft op pensioenjaren vóór 1 januari 2001. De partnerfrequentie is in dit laatste geval op 65 respectievelijk 62 jaar voor mannen 0,925 en voor vrouwen 0,875. Voor de gewezen deelnemers op 01-01-2001 blijft het tot die datum gehanteerde bepaalde man/vrouw-systeem van toepassing. Wezenpensioen a. Niet ingegaan Voor (gewezen) deelnemers wordt de jaarlijkse netto risicopremie per € 1.000,-- verzekerd wezenpensioen gesteld op € 48,-- voor mannelijke en op € 24,-- voor vrouwelijke (gewezen) deelnemers. b.

Ingegaan De looptijd van de toekomstige uitkeringen wordt verondersteld gelijk te zijn aan: (27-z) * 2/3 als z >= 18 jaar en 24-z als z < 18 jaar. z is hierin de leeftijd van de wees op de berekeningsdatum.

Uitkeringswijze Alle pensioenuitkeringen worden in 12 gelijke maandelijkse bedragen uitgekeerd.

22 juni 2015

5.2.5

Financiering herverzekering op basis van 1-jarige risicopremies

Het risicokapitaal bij overlijden voor een deelnemer is gelijk aan de contante waarde van de reglementaire aanspraken van partnerpensioen verminderd met de voor de betrokken deelnemer gevormde voorziening pensioenverplichting. Verzekerd bij Ellips Life AG wordt dit risicokapitaal verminderd met een eigen behoud van EUR 300.000. De rente voor premievrijstelling bij arbeidsongeschiktheid is gelijk aan de actuariële jaarpremie volgens de grondslagen van het fonds voor de jaarlijkse inkoop van de reglementaire pensioenaanspraken. De verzekerde rente bij de herverzekeraar is gelijk aan de deze rente verminderd met een eigen behoud van EUR 7.500. De aldus verzekerde risicokapitalen en rente worden gefinancierd tegen betaling van een 1-jarige risicopremie.

5.3

Dekkingsgraad

Het fonds berekent maandelijks de volgende dekkingsgraden:   

Feitelijke dekkingsgraad: de dekkingsgraad berekend op basis van de door DNB gepubliceerde rentetermijnstructuur per maandeinde Beleidsdekkingsgraad: het gemiddelde van de twaalf laatst gepubliceerde feitelijke dekkingsgraden per maandeinde Marktwaardedekkingsgraad: de dekkingsgraad berekend op basis van de rentetermijnstructuur die volgt uit de swapcurve per maandeinde

5.4 5.4.1

Premie- en toeslagenbeleid Premiebeleid

In de uitvoeringsovereenkomst tussen Equens en Stichting Pensioenfonds Equens is bepaald dat Equens aan het fonds jaarlijks een premie ter beschikking stelt. Premiebijdrage Jaarlijks wordt een bruto premie ter beschikking gesteld ter grootte van 25,95% van de som van de pensioengrondslagen van alle deelnemers aan de in de pensioenreglementen omschreven pensioenregelingen, rekening houdend met de geldende parttimefactoren. De vastgestelde bijdrage is verschuldigd vanaf 1 januari 2015 en geldt tot en met 31 decemer 2017. De werknemers zijn een eigen bijdrage verschuldigd ter grootte van (in 2015 en 2016)2% van de pensioengrondslag (pensioengevend inkomen minus de voor het betreffende pensioenreglement geldende franchise). In de jaren 2017 tot en met 2020 loopt de eigen bijdrage op naar 8,65%, zie hiervoor ook paragraaf 3.5. In de hierboven genoemde bruto premiebijdrage is deze eigen bijdrage inbegrepen. Met het voldoen van de hiervoor genoemde jaarlijkse premie heeft Equens aan al haar verplichtingen uit hoofde van het pensioenreglementen jegens het fonds voldaan. De financiële positie van het fonds zal niet kunnen leiden tot een verhoging dan wel een verlaging van de genoemde jaarlijkse premie. Equens betaalt jaarlijks in januari aan het fonds een voorschotpremie met betrekking op het dan ingegane jaar. Equens betaalt vervolgens jaarlijks op basis van een in het tweede kwartaal door het fonds aangeleverde, gespecificeerde nota een voorlopige premie onder aftrek van de voorschotpremie.

22 juni 2015

Equens betaalt ten slotte 6 maanden na afloop van het betreffende jaar de definitieve premie onder aftrek van de voorlopige premie. Bij de premieberekening wordt voor het pensioengevende inkomen elk kwartaal het gemiddelde genomen van het pensioengevende inkomen op de eerste en op de laatste dag van dat kwartaal. Alle tussen het fonds en Equens over en weer verschuldigde bedragen worden geboekt op een door het fonds ten name van de Equens geopende rekening courant met valutadatum 1 januari. Over het negatieve saldo van de rekening courant wordt door Equens aan het fonds interest vergoed respectievelijk over het positieve saldo van de rekening courant door het fonds aan Equens vergoed van 0,5% per maand. Het fonds en Equens kunnen in onderling overleg overeenkomen om van verrekening van interest af te zien. Equens heeft de bevoegdheid bij ingrijpende wijziging van omstandigheden hun bijdragen hetzij tijdelijk, hetzij definitief te verminderen of geheel te staken. Wanneer Equens voornemens is over te gaan tot uitoefening van het verminderen of geheel staken van haar bijdragen, pleegt zij hieromtrent vooraf overleg met het bestuur. Tevens informeert zij vooraf schriftelijk de deelnemers. Het bestuur zal in dat geval vervolgens onverwijld de herverzekeraar(s) en degenen wier pensioenrecht of pensioenaanspraak daardoor wordt getroffen, schriftelijk in kennis stellen van de daaraan verbonden gevolgen en de eventueel aan te brengen wijzigingen in het pensioenreglement. Feitelijke en kostendekkende premie Volgens de voorschriften van DNB dient jaarlijks door de certificerend actuaris getoetst te worden of de feitelijk te ontvangen premie minimaal gelijk is aan de kostendekkende premie. Bij de berekening van de kostendekkende premie worden de actuariële veronderstellingen gehanteerd die ook bij de bepaling van de VPV worden gebruikt. De feitelijke premie is gelijk aan de hierboven omschreven premiebijdrage. Er bestaat geen specifieke opslag voor de toeslagverlening. De kostendekkende premie bestaat, conform de eisen uit de Pensioenwet, uit de volgende elementen:  De kosten voor de opbouw van de pensioenaanspraken in het boekjaar (coming service) inclusief uitbetalingskosten en de risicopremies voor het nog niet gefinancierde deel van het bereikbare nabestaandenpensioen dat wordt toegekend bij overlijden in actieve dienst en de risicopremie voor het arbeidsongeschiktheidsrisico.  Opslag voor administratiekosten gelijk aan het bedrag aan de werkelijk gemaakte kosten. Een solvabiliteitsopslag voor het in stand houden van het vereist eigen vermogen. Deze opslag wordt in beginsel gebaseerd op de strategische beleggingsmix.  Een opslag voor de financiering van de onvoorwaardelijke toeslagverlening, met inachtneming van de geformuleerde ambitie en de afgesproken wijze van financieren. Gedempte premie Het bestuur heeft besloten om de feitelijke premie te toetsen aan de zogenaamde gedempte premie in plaats van de kostendekkende premie. Om te toetsen dat de hoogte van de feitelijk ontvangen premie voldoende is, wordt deze vergeleken met de door het fonds gedefinieerde gedempte premie. De gedempte premie wordt bepaald door rekenrente van de kostendekkende premie gelijk te stellen aan het gemiddelde van de door DNB gepubliceerde rentetermijnstructuur van de laatste 120 maanden (zie bijlage I). Ieder jaar wordt in het actuarieel rapport een nadere onderbouwing van de berekening van de feitelijke premie en de (gedempte) kostendekkende premie uitgewerkt.

22 juni 2015

In artikel 11, lid 4 van het pensioenreglement is een gesplitste kortingsregel opgenomen. Dat houdt in dat de reguliere pensioenopbouw kan worden verlaagd indien de vaste pensioenpremie van 25,95% van de pensioengrondslagsom lager is dan de voor dat jaar vastgestelde gedempte kostendekkende premie. In dat geval wordt de pensioenopbouw voor het betreffende jaar voor alle deelnemers evenredig verlaagd door toepassing van een lager opbouwpercentage dan de maximale 1,875% voor ouderdomspensioen. De opbouw voor partnerpensioen en wezenpensioen in het betreffende jaar worden verlaagd naar 70% respectievelijk 14% van het verlaagde opbouwpercentage voor ouderdomspensioen. De risicodekking voor wezenpensioen en het nog niet opgebouwde partnerpensioen worden in beginsel niet verlaagd.

5.4.2

Toeslagenbeleid

Op de opgebouwde pensioenaanspraken van de deelnemers wordt jaarlijks per 1 januari een toeslag verleend van maximaal de loonindex. Het bestuur beslist evenwel jaarlijks in hoeverre de opgebouwde pensioenaanspraken worden aangepast. De loonindex is gelijk aan de procentuele stijging van de CAO-salarisschalen over de periode oktober-oktober. Op de ingegane pensioenen van de pensioengerechtigden en de opgebouwde pensioenaanspraken van de gewezen deelnemers wordt jaarlijks een toeslag verleend van maximaal de prijsindex. Het bestuur beslist echter jaarlijks in hoeverre de opgebouwde pensioenaanspraken worden aangepast. De prijsindex is gelijk aan de procentuele stijging van de CBS-prijsindex voor alle huishoudens over de periode oktober-oktober. Voor deze voorwaardelijke toeslagverlening is geen reserve gevormd en wordt geen premie betaald. De toeslagverlening wordt uit beleggingsrendement gefinancierd. Voor de verlening van de toeslag hanteert het bestuur de toeslagentabel als leidraad. De dekkingsgraad zoals bedoeld in de toeslagentabel wordt bepaald door het vermogen van het fonds te delen door de voorziening pensioenverplichtingen. Deze dekkingsgraad wordt per 1 december van enig jaar vastgesteld op basis van de dan beschikbare gegevens. Voor de bepaling van het vermogen worden tevens de kosten voor de toeslag van het volgende jaar in aanmerking genomen. Het bestuur heeft in 2013 op advies van de beleggingsadviescommissie besloten om in dit verband de dekkingsgraad op basis van de actuele marktrente (swapcurve) te blijven hanteren. De hierboven genoemde toeslagentabel ziet er als volgt uit: Dekkingsgraad op swapcurve > 125% 110% - 125%

< 110%

Mate van toeslagen Volledige toeslagen Gehele, gedeeltelijke of geen toeslagen voor zover daardoor de dekkingsgraad niet onder de 110% zakt Geen toeslagen

Indien de toe te kennen toeslagen volgens de bovenstaande leidraad hoger zijn dan toegestaan op grond van de wettelijke regels voor toekomstbestendige indexatie, wordt de toeslag gemaximeerd op de wettelijke regels voor toekomstbestendige indexatie. De hierboven omschreven toeslagverlening is een voorwaardelijke toeslagverlening. Indien het bestuur op enig moment beslist de toeslag niet of gedeeltelijk conform de genoemde toeslagtabel te verlenen dan kan deze op een later tijdstip worden ingehaald. Het bestuur hanteert ten aanzien van deze inhaaltoeslag de volgende voorwaarden:  Een inhaaltoeslag wordt alleen toegekend indien de dekkingsgraad berekend op marktwaarde hoger is dan het in de toeslagtabel vermelde percentage waarboven volledige toeslagen worden verleend, en hoger dan de

22 juni 2015



   

wettelijke grens waarboven inhaalindexatie mag worden verleend. Dit percentage is afhankelijk van het beleggingsbeleid, de actuele swapcurve en de toekomstige uitkeringen van het fonds Toekenning van een inhaaltoeslag mag er niet toe leiden dat de dekkingsgraad dientengevolge onder bovenbedoeld percentage komt, bovendien mag jaarlijks maximaal een vijfde deel van de dekkingsgraad boven de wettelijke grens waarboven inhaalindexatie mag worden verleend worden ingezet voor inhaalindexatie; na verloop van 10 jaar kan een niet toegekende toeslag niet meer worden ingehaald; Toekenning van een inhaaltoeslag vindt alleen plaats indien de reglementaire toeslag in dat jaar volledig is verleend; Toekenning van een inhaaltoeslag kan niet leiden tot een uitbetaling met terugwerkende kracht. De gemiste toeslagen worden zoveel als mogelijk op individueel niveau ingehaald, met inachtneming van de uitvoerbaarheid en binnen de grenzen van de fiscale wetgeving daarbij.

Het bestuur heeft de ambitie om de opgebouwde aanspraken van de deelnemers in de middelloonregelingen jaarlijks te verhogen met de loonindex en de premievrije aanspraken van de gewezen deelnemers en de ingegane pensioenen jaarlijks te verhogen met de prijsindex. Uit een nog uit te voeren haalbaarheidstoets zal moeten blijken in hoeverre de verwachte pensioenresultaten en de pensioenresultaten in een slecht weer scenario aansluiten bij de verwachtingen en de risicohouding van betrokken partijen..

Risicohouding

5.5



Beleggingsbeleid

5.6

5.6.1

Beleggingsdoelstelling

Beleggingsdoelstelling Teneinde de beoogde pensioenuitkeringen op korte en lange termijn veilig te stellen wenst het bestuur de toevertrouwde middelen op een verantwoorde en solide wijze te beleggen. Dit is gebaseerd op de prudent person gedachte conform de artikelen 135 en 136 uit de Pensioenwet en de artikelen 13 en 14 uit het Besluit financieel toetsingskader pensioenfondsen (paragraaf 5). In lijn hiermee is de hoofddoelstelling van het beleggingsbeleid: “het op lange termijn realiseren van een zo hoog mogelijk rendement uitgaande van het strategische beleggingsbeleid bij een acceptabel risico, rekening houdend met de verplichtingenstructuur van het pensioenfonds.” Onder een solide beleggingsbeleid verstaat het bestuur het volgende:  het bestuur heeft de beleggingsbeginselen vastgelegd in een verklaring (bijlage III);  het bestuur stelt jaarlijks een beleggingsplan op en legt over de uitvoering ervan rekenschap af aan het verantwoordingsorgaan, de visitatiecommissie en de toezichthouders;  het bestuur evalueert het beleggingsplan jaarlijks, of zoveel vaker als de actuele situatie dit noodzakelijk maakt en stelt het beleggingsbeleid indien nodig bij;  het bestuur gaat hierbij uit van financiële projecties die gebaseerd zijn op realistische en consistente veronderstellingen, gebaseerd op ALM-studies die ten minste éénmaal per drie jaar worden geactualiseerd.

5.6.2

Investment beliefs

Het bestuur heeft de volgende investment beliefs geformuleerd:  Dynamische risicobudgettering tegen achtergrond aanwezig eigen vermogen;

22 juni 2015



       

Matchingportefeuille heeft als doelstelling het verzekeren van de nominale aanspraken. In het verlengde hiervan heeft de Returnportefeuille ondermeer als doelstelling het terugverdienen van de financieringskosten van de matchingportefeuille en het financieren van het toekomstige toeslagenbeleid; Integraal matchingbeleid minimaliseert leverage. Leverage is geen doel op zich, maar is ondersteunend aan totaal balansbeleid; Diversificatie verbetert risico / rendementsprofiel; Passief beheer, tenzij onderbouwd kan worden dat actief beheer waarde toevoegt; Derivatengebruik is toegestaan, mits in kader van prudent beheer; Managen van downside risico’s is belangrijk; Allocaties naar illiquide beleggingscategorieën mag niet ten koste gaan van overall liquiditeit van de beleggingsportefeuille; Bij het samenstellen van de beleggingsportefeuille wordt rekening gehouden met elementen van maatschappelijk verantwoord beleggen; Van valutarisico wordt geen strategisch rendement verwacht, derhalve worden valutarisico’s in principe afgedekt.

5.6.3

Uitvoering beleggingsbeleid

In deze paragraaf wordt het beleggingsbeleid van het pensioenfonds beschreven. Tevens zijn hierin de richtlijnen voor het vermogensbeheer vastgelegd. Conform artikel 27 uit het Besluit financieel toetsingskader pensioenfondsen (paragraaf 9) wordt achtereenvolgens ingegaan op het strategisch beleggingsbeleid, de opzet en uitvoering van de vermogensbeheeractiviteiten, de wijze van risicometing en beheersing, de opzet van de resultaatsevaluatie alsmede de waarderingsgrondslagen. Strategisch beleggingsbeleid Jaarlijks stelt het bestuur een risicobudget vast, deze vormt het uitgangspunt voor het invullen van het beleggingsbeleid. De risicobenutting van de beleggingsportefeuille dient in grote lijnen overeen te stemmen met het aanwezige eigen vermogen van het fonds. De beleggingsportefeuille is opgedeeld in een matchingportefeuille en een returnportefeuille. De verdeling tussen de twee portefeuilles wordt ten minste jaarlijks vastgesteld, op basis van ofwel een ALM-studie ofwel een risicobudgetteringsstudie. De omvang en het risicoprofiel van de matchingportefeuille zijn leidend en de omvang en het risicoprofiel van de returnportefeuille worden daarvan afgeleid. Voor wat betreft het nominale renteafdekkingsbeleid voert het fonds een passieve beleggingsstijl. De vermogensbeheerder (i.c. First Investments) krijgt als primaire doelstelling mee het zoveel als mogelijk matchen van de nominale aanspraken. Voor wat betreft de rendementsportefeuille voert het fonds een meer actieve beleggingsstijl. De vermogensbeheerder van de rendementsportefeuille (i.c. Schroders) tracht met name middels een actief allocatiebeleid waarde toe te voegen ten opzichte van de relevante benchmark. Doelstelling: tweeledig De matchingportefeuille heeft als doelstelling het ‘verzekeren’ van de nominale aanspraken. De doelstelling van de rendementsportefeuille is, tegen een acceptabel neerwaarts risico, juist het behalen van een beleggingsrendement dat minimaal voldoende is voor enerzijds het financieren van de toeslagambitie en anderzijds het terugverdienen van de mogelijke financieringskosten van de matchingportefeuille. Risicomaatstaf De beleggingsrisico’s op pensioenfondsniveau worden gemeten aan de hand van een combinatie van Tracking Error en Value at Risk. De rendementsportefeuille kent een absoluut rendementskarakter. De relevante risicomaatstaf is Value at Risk. De matchingportefeuille heeft een relatief risico ten opzichte van de Technische Voorziening, hiervoor wordt een Tracking Error als relatieve risicomaatstaf gebruikt. Voor 2014 bijvoorbeeld is het overall target risicoprofiel als onderstaand vastgesteld, welke op maandbasis wordt gemonitored via het risicodashboard van First Pensions. Het in de tabel genoemde minimale en maximale percentage

22 juni 2015

moet daarbij veeleer gezien worden als richtinggevend voor het beleid van monitoring dan als harde boven- en ondergrens. Benchmark Target ex-ante Tracking Error als % ten opzichte van de Technische Voorziening

Strategisch 6%

Minimum 4%

Maximum 8%

Resultaatmeting Het beleggingsresultaat van de matching- en returnportefeuille wordt getoetst aan de respectievelijke benchmarks en aan het geprognotiseerde resultaat op beide portefeuilles. Nominale Matchingportefeuille Het strategisch beleid is erop gericht om op een passieve manier minimaal 100% van de nominale aanspraken te matchen. Met het oog op het lage renteniveau heeft het bestuur er in 2013 voor gekozen de renteafdekking te verlagen tot 80% en heeft triggers bepaald voor renteniveaus waarop de afdekking weer wordt teruggebracht naar 100%. In augustus 2014 heeft de rente het niveau van de trigger bereikt en is de renteafdekking teruggebracht naar het strategische niveau van 100%. Als benchmark voor het nominale renteafdekkingsbeleid geldt de periodieke verandering in de contante waarde van de geschatte uitkeringenstroom, als vastgelegd in de specifieke mandaten. De validiteit van de vastgelegde benchmark wordt periodiek gemonitored via het risicodashboard en indien noodzakelijk vindt een tussentijdse aanpassing plaats. In onderstaande tabel is weergegeven de strategische normweging en het bijbehorende minimum en maximum: Benchmark Nominale rentehedge als % van de Technische Voorziening

Strategisch 100%

Tactisch 80%

Minimum - Maximum 70%-105%

Tegen de achtergrond van de financiële situatie en op basis van een ALM-studie danwel een risicobudgetteringstudie wordt jaarlijks dit “fundingpercentage” vastgesteld. Voor 2014 geldt een strategisch fundingpercentage van 60 %. Benchmark Funding % als % van de Technische Voorziening (voor beide deelportefeuilles)

Initieel niveau 60%

Minimum 50%

Maximum 100%

Een fundingspercentage van minder dan 100% impliceert dat er in het kader van het matchingbeleid leverage wordt toegepast (i.e. de inzet van renteswaps in de matchingportefeuille vindt op ‘unfunded’-basis plaats). Afdekking van het inflatierisico Het fonds dekt geen inflatierisico af. Rendementsportefeuille De omvang en het risicoprofiel van de rendementsportefeuille wordt jaarlijks vastgesteld op basis van de uitkomsten van een ALM-studie, danwel een risicobudgetteringsstudie. Hierbij wordt rekening gehouden met het solvabiliteitsbeslag van de matchingportefeuille. De omvang van de portefeuille is voor 2014 bijvoorbeeld vastgesteld op € 240 miljoen en heeft een ex-ante 1-jaars asset-only Value at Risk (97,5 %) van € 33 miljoen (i.e. 13,75 % als percentage van de omvang van het mandaat).

22 juni 2015

Het verwachte jaarrendement voor de 2014 modelportefeuille is door de manager gesteld op 6-maand Euribor plus 3%. Dit verwachte rendement is gebaseerd op de feitelijke portefeuilleallocatie en de bijbehorende lange termijnverwachtingen voor de onderliggende beleggingscategorieën, inclusief de verwachte toegevoegde waarde van actief beheer. In de loop van het jaar 2014 heeft het bestuur op basis van een risicobudgetteringsstudie besloten de aan de returnportefeuille toegekende VAR te verhogen naar 18% waarbij de verwachte VAR benutting 14% is. Het doel van de verdiendoelstelling te verhogen naar Euribor plus 5%. Het mandaat voor Schroders is om deze portefeuille te beheren en te optimaliseren binnen de vooraf vastgestelde risicokaders, rekening houdende met onderstaand kader van normen en bandbreedten. Voor 2014 geldt onderstaand kader:

22 juni 2015

Categorie

Strategische mix

Bandbreedte

Benchmark

Global Equity High Yield Debt

30,2% 11,1%

0-40% 0-20%

Emerging Market Debt Commodities*

1,9% 3,8%

0-20% 0-20%

Convertible Bonds

0,0%

0-10%

Absolute Return Vastgoed Infrastructuur

3,3% 0,0% 3,5%

0-10% 0-10% 0-10%

Overheidsobligaties**

38,8%

20-50%

Investment Grade Corporate Debt

3,3%

0-30%

Cash

3,9%

0-40%

MSCI World NDR Barclays Capital Global High Yield Corp 2% issuer capped JP Morgan EMBI Global DJ UBS Commodity Index TR UBS Global Convertible Index 3 maands Euribor FTSE EPRA/NAREIT Customised infrastructure index (1/3 International Public Partnership Ltd., 1/3 HSBC Infrastructure Co. & 1/3 3i Infrastructure Plc.) Barclays Capital Global Aggregate – Treasury Component Barclays Capital Global Aggregate – Credit Component 1 maands Euribor

Voor de overige richtlijnen voor de returnportefeuille worden aparte richtlijnen opgesteld, welke integraal onderdeel uitmaken van het jaarlijkse beleggingsplan. Afdekking van het valutarisico Het beleidsvoornemen van het fonds is om het valutarisico in de totale beleggingsportefeuille te beperken. De matchingportefeuille staat geen valutarisico toe en valutarisico in de rendementsportefeuille wordt toegestaan tot maximaal 20% van de overall rendementsportefeuille. Strategisch wordt het grootste deel van het valutarisico van de rendementsportefeuille gehedged naar de Euro door gebruik te maken van forwards. Niet-Euro valuta exposure wordt primair ingezet voor diversificatie en risico management doeleinden, waarbij niet-Euro valuta posities met een rendementsdoelstelling zijn toegestaan. Securities lending Binnen de matchingportefeuille vindt geen securities lending plaats. Binnen de returnportefeuille is Schroders verantwoordelijk voor de selectie van (externe) beleggingsfondsen. Eén van de selectiecriteria is of er sprake is van securities lending én zo ja of securities lending op een prudente wijze wordt vormgegeven. Overall geldt een grote mate van terughoudendheid voor wat betreft het accepteren van een securities lending programma; bij de selectie van externe fondsen gaat bij gelijke kwaliteit de voorkeur uit naar een fonds zonder lendingprogramma. Voor haar eigen fondsen hanteert Schroders strikte regels, welke in overeenstemming zijn met de Securities Borrowing and Lending Code of Guidance 2004, opgesteld door de Bank of England. Het fonds conformeert zich aan het securities lending beleid van Schroders. Derivaten Derivaten vormen als afgeleide beleggingsinstrumenten geen aparte beleggingscategorie. Buiten het gebruik van derivaten binnen de verschillende beleggingsfondsen, waarin het fonds is belegd, mogen de vermogensbeheerders slechts van derivaten gebruik maken om:   

de risicograad van de beleggingsportefeuille te sturen naar het gewenste niveau; op een efficiënte wijze het portefeuillebeheer tot stand te brengen; op defensieve wijze valutarisico’s af te dekken door middel van valutatermijntransacties.

22 juni 2015

Het gebruik van derivaten op enige andere wijze is slechts toegestaan na overleg met en goedkeuring van het bestuur van het fonds. Welke instrumenten zijn toegestaan en de mate waarin deze zijn toegestaan wordt vastgelegd in de afzonderlijke richtlijnen. Beheer tegenpartijrisico’s Het gebruik van over-the-counter derivaten beperkt zich voornamelijk tot de matchingportefeuille (i.e. interest rate swaps). Het gebruik van OTC-derivaten leidt ertoe dat er tijdens de looptijd van het contract tegenpartijrisico zal gaan ontstaan. Dit tegenpartijrisico dient adequaat te worden gemitigeerd. Het benodigde collateral management vindt plaats op dagbasis door middel van uitwisseling van kwalitatief hoogstaand onderpand. Binnen de returnportefeuille is het gebruik van OTC-derivaten beperkt tot het gebruik van valutatermijnaffaires ter afdekking van ongewenste vreemde valuta-exposures. Voor wat betreft dit type derivaat vindt er geen dagelijkse verrekening plaats van onderpand. Het gebruik van beursgenoteerde derivaten binnen de rendementsportefeuille is beperkt tot het gebruik van futures, waarbij marktwaardeveranderingen op dagbasis via een margin account worden verrekend.

5.6.4

Vaststelling vereist vermogen onder FTK volgens standaardmodel DNB

Eigen vermogen In deze paragraaf wordt ingegaan op de bepaling van het minimaal vereist eigen vermogen en het vereist eigen vermogen. Ook wordt ingegaan op de situatie dat het fonds een eigen vermogen heeft dat lager is dan het minimaal vereist vermogen (onderdekking) of lager dan het vereist eigen vermogen (reservetekort). Minimaal vereist eigen vermogen Het minimaal vereist eigen vermogen is gelijk aan het wettelijk minimum vereist vermogen, zoals vastgelegd in het Besluit Financieel Toetsingskader Pensioenfondsen (zie onderstaande tabel). Ieder jaar wordt in het actuarieel rapport een nadere onderbouwing van de berekening van het minimaal vereist eigen vermogen uitgewerkt. Pensioenregelingen met beleggingsrisico’s Pensioenregelingen met risicokapitaal bij overlijden

Arbeidsongeschiktheidsrisico’s

4% van de voorziening toekomstige toeslagen in eigen beheer 0,3% van het risicokapitaal, zijnde de contante waarde van het fictief ingegane partner- en wezenpensioen vermindert met de aanwezige VPV voor het ouderdoms-,partner- en wezenpensioen Conform wettelijke bepaling, heeft betrekking op de premievrijstelling en het WAO-hiaat

Als het eigen vermogen lager is dan het minimaal vereist eigen vermogen is er sprake van een dekkingstekort. Het bestuur moet dan een herstelplan opstellen om binnen de wettelijke termijn van vijf jaar uit een situatie van een dekkingstekort te komen. Om dit te bereiken heeft het bestuur een aantal middelen ter beschikking. Deze zijn omschreven in de procedures bij vermogenstekorten respectievelijk vermogensoverschotten en premieachterstand (zie bijlage II). Hierin is ook de volgorde van de inzet van de middelen omschreven alsmede de procedure die dan gevolgd moet worden. Vereist Eigen Vermogen Het vereist eigen vermogen is de omvang van het eigen vermogen waarover een pensioenfonds moet beschikken om met een zekerheid van 97,5 procent te voorkomen dat het pensioenfonds binnen een periode van één jaar over minder vermogen beschikt dan de Voorzieningen Pensioenverplichtingen. Dit vereist eigen vermogen wordt in beginsel vastgesteld met behulp van een standaardmodel zoals omschreven in het Besluit Financieel Toetsingskader Pensioenfondsen.

22 juni 2015

Ieder jaar wordt in het actuarieel rapport een nadere onderbouwing van de berekening van het vereist eigen vermogen uitgewerkt. Het vereist eigen vermogen komt per 31 december 2013 uit op 10,4% van de VPV. De benodigde dekkingsgraad komt daarmee uit op 110,4%. Als het eigen vermogen lager is dan het vereist eigen vermogen is er sprake van een reservetekort. Het bestuur moet dan een herstelplan opstellen om binnen maximaal tien jaar uit een situatie van een dekkingstekort te komen. Om dit te bereiken heeft het bestuur een aantal middelen ter beschikking. Deze zijn omschreven in de procedure bij vermogenstekort respectievelijk -overschot (zie bijlage II). Hierin is ook de volgorde van de inzet van de middelen omschreven alsmede de procedure die dan gevolgd moet worden. Onder de gestandaardiseerde methode van het FTK dient een vereist eigen vermogen te worden bepaald aan de hand van een solvabiliteitstoets die bestaat uit tien afzonderlijke risico-effecten. Deze betreffen: 1. Renterisico (inclusief inflatierisico); 2. Zakelijke waarden risico; 3. Valutarisico; 4. Commodities risico; 5. Kredietrisico; 6. Verzekeringstechnisch risico. 7. Liquiditeitsrisico 8. Concentratie risico 9. Operationeel risico 10. Opslag voor actief beheer Alle effecten hebben een bepaalde gewenste solvabiliteit tot gevolg (deze worden per risico aangeduid met S1 tot en met S10). Vervolgens worden deze afzonderlijke effecten opgeteld middels de zogenaamde wortelformule (zie onderstaand) om te komen tot het vereist eigen vermogen. De gewenste solvabiliteit voor de effecten S7, S8 en S9 zijn op 0 gesteld, aangezien het bestuur van mening is dat het fonds op deze gebieden geen aanvullende risico´s loopt ten opzichte van het standaardmodel. Wij zullen hieronder eerst ingaan op de afzonderlijke risico’s. Daarna wordt het totaal vereist eigen vermogen bepaald. Renterisico (S1) Het renterisico wordt bepaald door een bepaalde rentedaling en –stijging door te rekenen op alle rentegevoelige balansposten. Dit betreft dan met name de VPV en de vastrentende waarden portefeuille. De omvang van het risico van rentewijzigingen is door DNB voorgeschreven middels een tabel. Zakelijke waarden risico (S2) Voor zakelijke waarden dient uitgegaan te worden van een bepaalde procentuele waardedaling:  30% voor aandelen in ontwikkelde markten en beursgenoteerd vastgoed;  40% voor aandelen in emerging markets;  40% voor beleggingen in private equity;  15% voor beleggingen in niet-beursgenoteerd vastgoed. Tussen de diverse categorieën wordt een correlatie verondersteld van 75%. Valuta (S3) Voor het valutarisico dient een buffer van 20% aangehouden te worden voor alle beleggingen in andere valuta (niet zijnde euro) in ontwikkelde markten, en een buffer van 35 % voor alle beleggingen in andere valuta (niet zijnde euro) in opkomende markten. Tussen de verschillende valuta in ontwikkelde markten wordt een correlatie van 50% verondersteld. Tussen de verschillende valuta in opkomende markten wordt een correlatie van 50% verondersteld. Tussen het valutarisico in ontwikkelde markten en het valutarisico in opkomende markten wordt en correlatie van 25% verondersteld.

22 juni 2015

Commodities (S4) Voor beleggingen in grondstoffen dient een waardedaling van 35% opgevangen te worden. Kredietrisico (S5) Het kredietrisico wordt vastgesteld door de creditspread van bedrijfsobligaties te verhogen in overeenstemming met de volgende tabel. rating schok AAA europa 0,00% AAA 0,60% AA 0,80% A 1,30% BBB 1,80% <=BB 5,30% NR 5,30% De creditspread betreft het verschil in rendement tussen bedrijfs- en staatsobligaties, dat als compensatie voor het verhoogde kredietrisico wordt gezien. Verzekeringstechnisch risico (S6) Voor verzekeringstechnische risico’s dient een kapitaal aangehouden te worden, dat afgeleid wordt uit een voorgeschreven formule: 2

2

S6 = Procesrisico + √(TSO + NSA ) Waarbij het volgende geldt: Procesrisico gelijk is aan (c1/√n + c2/n) × VPV  c1 en c2 worden afgelezen uit tabellen die onderscheid maken naar leeftijdscohorten en pensioensoorten  n is het aantal deelnemers (actieven, slapers en pensioengerechtigden) TSO en NSA  de basispercentages voor de TSO (toekomstige sterftetrendonzekerheid) en de NSA (negatief stochastische afwijking) worden afgelezen uit tabellen die onderscheid maken naar leeftijdscohorten en pensioensoorten  het NSA-percentage gedeeld door √n en het TSO-percentage worden vermenigvuldigd met de VPV In het FTK is geen berekening voor deze delen voorgeschreven. DNB heeft echter een handreiking gedaan voor de bepaling van deze risico’s. De handreiking van DNB geeft twee alternatieve berekeningswijzen: Optie A: Per pensioenvorm op basis van (gewogen) gemiddelde leeftijd, of Optie B: Per pensioenvorm, per leeftijdscohort Het pensioenfonds hanteert optie B. Opslag voor actief beheer(S10) In afwijking van het standaardmodel wordt de opslag voor actief beheer vastgesteld op basis van de discretionaire ruimte die de beheerder van de returnportefeuille heeft om de allocatie actief bij te sturen. Voor 2015 bedraagt de verwachte benutting van het VaR budget op de return portefeuille 14%. De feitelijke VaR ultimo 2014 bedroeg 8,89%. Voor actief beheer risico is per eind 2013 besloten een opslag van 1,57 (14%/8,89%) toe te passen op de categorieën S1 tot en met S5, voor zover deze betrekking hebben op de return portefeuille. Dit partieel intern wordt al sinds enkele jaren gehanteerd, en zal in 2015 ter accordering aan DNB worden voorgelegd. Wortelformule Bij de samentelling tot het totale risico over S1 tot en met S10 tot het vereist eigen vermogen wordt uitgegaan van de zogenaamde wortelformule. In deze berekening wordt uitgegaan van een correlatie tussen renteschokken en aandelenrisico van 40% in geval van een rentedaling (0% in geval van een rentestijging). Ook de correlatie tussen renteschokken en kredietrisico wordt op 40% gesteld in geval van een rentedaling (0% in geval van een rentestijging). De correlatie tussen het

22 juni 2015

aandelenrisico en het kredietrisico wordt op 50% gesteld. Tussen de andere risicocategorieën wordt geen correlatie verondersteld. Bij de bepaling van het totale vereiste eigen vermogen moet worden opgemerkt dat een aantal van de afzonderlijke solvabiliteitsmarges afhankelijk zijn van de actuele dekkingsgraad. Zo zijn de marges voor de beleggingsrisico’s afhankelijk van de omvang van de belegde middelen. Daarom wordt met een recursief proces een dekkingsgraad gezocht waarbij een evenwichtssituatie ontstaat: bij deze dekkingsgraad wordt de kans om binnen één jaar onder een dekkingsgraad van 100% te komen dan exact 2,5% geacht. Deze evenwichtssituatie is het uitgangspunt voor het lange termijn beleid. Voor de jaarlijkse beoordeling van de financiële positie zal de actuaris evenwel ook rekening houden met het vereiste eigen vermogen behorende bij de feitelijke situatie.

5.6.5

Haalbaarheidstoets



5.6.6

Herstelplan

Op basis van de financiële positie per 1 januari 2015 bevindt het fonds zicht niet in een tekortsituatie

5.6.7

Opzet van de uitvoering van de activiteiten met betrekking tot het vermogensbeheer

1. Organisatie rondom beleggingen Het bestuur van het fonds is verantwoordelijk voor het strategische beleggingsbeleid. Onder het strategisch beleggingsbeleid wordt verstaan de vaststelling van het doel en de stijl van het beleggingsbeleid, de strategische beleggingsportefeuille en bandbreedtes, de benchmarks en de selectie en aanstelling van de vermogensbeheerder(s). De beleggingsadviescommissie heeft een voorbereidende en adviserende rol inzake het strategische beleggingsbeleid richting het bestuur. De beleggingsadviescommissie bestaat uit bestuursleden van SPE en 1 externe adviseur. De beleggingsadviescommissie legt op frequente basis verantwoording af aan het bestuur. De beleggingsadviescommissie vergadert minimaal 4 maal per jaar. Onder de taken van de beleggingsadviescommissie vallen:  adviseren over het overall risicoprofiel en de bijbehorende strategische beleggingsmix, onder meer op basis van een ALM studie;  opstellen jaarlijks beleggingsplan;  adviseren van het bestuur over de vermogensbeheerstructuur;  advisering over de selectie van vermogensbeheerders;  advisering over het opstellen van het mandaat voor de vermogensbeheerder(s);  implementatie vermogensbeheer;  monitoring en evaluatie van de vermogensbeheerders. De vermogensbeheerder(s) zijn verantwoordelijk voor het uitvoeren van het beleggingsbeleid. De vermogensbeheerder(s) zijn binnen de geformuleerde randvoorwaarden vrij in de wijze van belegging en herbelegging. De vermogensbeheerder(s) zijn verantwoordelijk voor het verzamelen, administreren en rapporteren over de beleggingen aan het bestuur en de beleggingsadviescommissie. 2. Structuur vermogensbeheer Het bestuur heeft First Investments als beheerder van de matchingportefeuille en Schroders als beheerder van de rendementsportefeuille aangesteld om binnen de in dit beleggingsplan opgestelde doelstellingen en restricties het operationele beleggingsbeleid uit te voeren. De bewaarneming van de effecten van de matchingportefeuille vindt

22 juni 2015

plaats bij BNP Paribas en van de returnportefeuille gedeeltelijk bij JPMorgan (Schroders fondsen), UBS en Kasbank als externe custodian. Kasbank voert tevens een beleggingsadministratie voor het fonds. Met de betrokken vermogensbeheerders heeft het fonds een beheerovereenkomst en een SLA gesloten. De vermogensbeheerders zijn verantwoordelijk voor de eigen interne controlemaatregelen gericht op de juistheid en volledigheid van de beleggingen en inkomsten daaruit. De vermogensbeheerders hebben voor hun activiteiten een ISAE 3402 type I, II of vergelijkbare verklaring overlegd en deze verklaringen zijn door bestuursleden beoordeeld. De beheeropdracht aan Schroders kan per direct worden beëindigd, de overeenkomst met First Investments heeft een opzegtermijn van 3 maanden.

5.6.8

Wijze van risicometing en –beheersing en opzet van de resultaatsevaluatie

Wijze van risicometing en -beheersing Het bestuur onderkent de noodzaak tot het nemen van actief risico ten opzichte van de nominale pensioenverplichtingen met als doel het genereren van additioneel rendement ter financiering van enerzijds het toeslagbeleid van het fonds en anderzijds van de rentekosten van de matchingportefeuille (korte kant van de renteswaps). Jaarlijks bepaalt het bestuur aan de hand van een risicobudgetteringsstudie het risicobudget van de portefeuille op totaalniveau. De ontwikkeling van de nominale (en reële) dekkingsgraad en het risicoprofiel van het fonds worden op maandbasis gemonitord via het risicodashboard van First Pensions. Door middel van de managementrapportages door de vermogensbeheerder wordt de naleving van het beleggingsmandaat gecontroleerd door de beleggingsadviescommissie. Verantwoord beleggen Het bestuur weegt ‘Verantwoord Beleggen’ mee in haar beleggingskeuze. Het bestuur is tegenstander van het beleggen in ondernemingen die zich bezighouden met maatschappelijk niet-aanvaardbare activiteiten. Dit beleid wordt gedeeld met de vermogensbeheerders. Door de keuze voor Schroders voor het beheren van de returnportefeuille conformeert het fonds zich aan het SRI-beleid van Schroders. Schroders stemt daarbij, als eigenaar van de onderliggende aandelen in de fondsen, op aandeelhoudersvergaderingen in lijn met haar SRIbeleid. Op kwartaalbasis legt Schroders verantwoording af aan het fonds over het door haar gevoerde SRI-beleid. Resultaatevaluatie De vermogensbeheerders dragen zorg voor een volledige administratie van de beleggingsportefeuille en alle daarop betrekking hebbende transacties. De vermogensbeheerders rapporteren op maandbasis schriftelijk aan het fonds in de vorm van een maandrapportage en aan Kasbank ten behoeve van de beleggingsadministratie. De rapportages dienen uiterlijk 15 werkdagen na maandeinde in het bezit te zijn van het fonds. Kwartaalrapportages van de beheerders zijn uitgebreider en dienen uiterlijk één maand na kwartaaleinde in het bezit te zijn van het fonds. Daarnaast verzorgt First Pensions de aanlevering van beleggingsgegevens ten behoeve van de kwartaalrapportages aan De Nederlandsche Bank en aan de administrateur van het fonds. Kasbank levert beleggingsgegevens ten behoeve van het jaarwerk aan de administrateur van het fonds. De beheerders nemen op verzoek van het bestuur van het fonds deel aan bestuurs- en beleggingscommissievergaderingen en verzorgen daarbij een presentatie. Tijdens deze bezoeken zal het gevoerde en te voeren beleid worden besproken. In de kwartaalrapportage aan het bestuur dienen de onderstaande zaken voor elke beleggingscategorie en de totale portefeuille vastgelegd te worden:  toelichting op het gevoerde beleggingsbeleid;  toelichting op het resultaat ten opzichte van de benchmark;  ontwikkeling risicoprofiel;  verwachtingen voor de komende periode;

22 juni 2015

    

marktwaarde begin en einde periode op transactiebasis inclusief lopende rente in euro; beschikbaar gestelde beleggingsopbrengsten in euro; aan- en verkopen op transactiebasis in euro; waarde vermogenswinst of –verlies in euro; fonds en benchmark rendementen in procenten.

5.6.9

Waarderingsgrondslag van de activa

De waardering van de activa vindt als volgt plaats: Zakelijke waarden: op basis van beurswaarde (actuele waarde). Voor fondsen waarvoor geen beursnotering beschikbaar is, wordt uitgegaan van de geschatte opbrengstwaarde. Obligaties en onderhandse leningen: op basis van beurswaarde. Voor beleggingen waarvoor geen beursnotering beschikbaar is, wordt uitgegaan van de geschatte opbrengstwaarde. Deposito’s: op basis van nominale waarde.

Financiële sturingsmiddelen

5.7

Financiële sturingsmiddelen In dit hoofdstuk wordt een beknopte weergave gegeven van de financiële sturingsmiddelen van het fonds. Deze worden in de tussen haakjes genoemde hoofdstukken ieder afzonderlijk besproken. Het betreft de volgende sturingsmiddelen: 1. Aanpassen van de premie. 2. Aanpassen van het beleggingsbeleid. 3. Aanpassen van de toeslagen . 4. Aanpassen van de aanspraken.

5.7.1

Aanpassen van de premie

In de uitvoeringsovereenkomst is opgenomen dat Equens het fonds jaarlijks een premie ter beschikking stelt die gelijk is aan 25,95% van de som van de pensioengrondslagen van alle deelnemers aan de in de pensioenreglementen omschreven pensioenregelingen rekening houdend met de geldende parttimefactoren. De vastgelegde bijdrage is verschuldigd vanaf 1 januari 2015 en geldt tot en met 31 december 2017. Een tussentijdse aanpassing van de premie is mogelijk bij wijziging van de pensioenregeling als gevolg van een aan passing van het wettelijk fiscaal kader. Een dergelijke aanpassing van de premie behoeft de instemming van Equens en het fonds en mag niet leiden tot een verslechtering van de deugdelijke financiële opzet van het fonds. De uitvoeringsovereenkomst is aan het eind van de looptijd van 5 jaar verlengd voor een periode van 1 jaar. Tenzij de overeenkomst schriftelijk wordt opgezegd door één van de partijen, wordt de overeenkomst weer verlengd voor een periode van 5 jaar. Het voorgaande leidt er toe dat er geen ruimte is voor een door het bestuur te voeren jaarlijks premiebeleid.

5.7.2

Aanpassen van het beleggingsbeleid

Door middel van een ALM-studie is een (strategisch) beleggingsbeleid vastgesteld dat is afgestemd op de verplichtingen van het fonds. De ALM-studie wordt eens in de 3 jaren uitgevoerd, waarna eventuele wijzigingen in het beleggingsbeleid worden doorgevoerd. De risicometing en de resultaatevaluatie door het fonds en de situatie op de financiële markten kunnen aanleiding geven om het beleggingsbeleid aan te passen.

22 juni 2015

5.7.3

Aanpassen van de toeslagen

De toeslagverlening op de pensioenaanspraken en de pensioenrechten zijn voorwaardelijk. Op de opgebouwde pensioenaanspraken van de deelnemers wordt jaarlijks per 1 januari een toeslag verleend van maximaal de loonindex. Op de ingegane pensioenen van de pensioengerechtigden en de opgebouwde pensioenaanspraken van de gewezen deelnemers wordt jaarlijks een toeslag verleend van maximaal de prijsindex. Het bestuur beslist evenwel jaarlijks in hoeverre de opgebouwde pensioenaanspraken worden aangepast. Voor deze voorwaardelijke toeslagverlening is geen reserve gevormd. De toeslagverlening wordt uit beleggingsrendement gefinancierd. Het bestuur hanteert voor de toekenning een beleidsstaffel als leidraad.

5.7.4

Aanpassen van de aanspraken

Indien de hiervoor genoemde sturingsmiddelen onvoldoende zijn, kan worden besloten om de jaarlijkse pensioenopbouw te verminderen of – als laatste middel – de opgebouwde pensioenaanspraken en pensioenrechten te korten. In de in bijlage II genoemde procedure wordt omschreven wat gedaan wordt ingeval van vermogenstekorten, – overschotten en premieachterstand. Tevens is daarin een omschrijving van te nemen acties opgenomen.

22 juni 2015

Risicomanagement

6 6.1

Wettelijk kader van risicomanagement: beheerste en integere bedrijfsvoering

Artikel 143 Pensioenwet schrijft voor dat een pensioenfonds zijn organisatie zodanig inricht dat deze een beheerste en integere bedrijfsvoering waarborgt. Het gaat hierbij in ieder geval om: 1. het beheersen van bedrijfsprocessen en bedrijfsrisico’s; 2. integriteit; 3. de soliditeit van het pensioenfonds, waaronder wordt verstaan het beheersen van financiële risico’s en andere risico’s die de soliditeit kunnen aantasten; 4. het beheersen van de financiële positie over de lange termijn door periodiek een continuïteitsanalyse te maken. In paragraaf 8 van het Besluit FTK wordt het voorgaande nader uitgewerkt.

6.2

Uitbestedingsbeleid

Het pensioenfonds heeft samen met enkele andere pensioenfondsen het Uitbestedingsbeleid Algemeen Pensioenfonds voor de Financiële Sector opgesteld. Het bestuur heeft ervoor gekozen dit uitbestedingsbeleid ook op pensioenfonds Equens van toepassing te verklaren. In de Pensioenwet wordt de term uitbesteding niet gedefinieerd. Het pensioenfonds hanteert derhalve de definitie van uitbesteding zoals deze is verwoord in artikel 1 lid 1 van de Wet op het financieel toezicht. Uitbesteding is: 1. Het verlenen van een opdracht; 2. Aan een derde; 3. Tot het voor de gereglementeerde instelling; 4. Verrichten van werkzaamheden: a. Die deel uitmaken van of voortvloeien uit het uitoefenen van haar bedrijf of het verlenen van financiële diensten; of b. Die deel uitmaken van de wezenlijke bedrijfsprocessen ter ondersteuning daarvan. Binnen de beleidskaders treedt het pensioenfonds als opdrachtgever op voor de partijen aan wie activiteiten zijn uitbesteed en houdt het pensioenfonds toezicht op de uitvoering van de werkzaamheden. Tevens wordt aandacht gegeven aan de beheersing van de risico’s die samenhangen met uitbesteding zodanig dat het pensioenfonds ook na uitbesteding in control is. Voorgenomen nieuwe of gewijzigde uitbestedingen komen volgens dit uitbestedingsbeleid tot stand. Het pensioenfonds kan besluiten om de uitbesteding om moverende redenen niet volgens dit uitbestedingsbeleid te laten verlopen of om af te wijken. Indien wordt afgeweken van dit uitbestedingsbeleid, beargumenteert het bestuur waarom wordt afgeweken en welke eventuele aanvullende beheersingsmaatregelen zijn genomen. Het besluit wordt schriftelijk vastgelegd. Het pensioenfonds heeft de volgende werkzaamheden uitbesteed:  vermogensbeheer;  fiduciair management  custody-werkzaamheden;  pensioenadministratie. Verder kunnen uitbestede werkzaamheden voortvloeien uit risicoherverzekering. Voordat activiteiten of processen worden uitbesteed, voert het pensioenfonds een risicoanalyse uit waaruit blijkt de te verwachten impact van uitbesteding van de activiteiten of processen en de kosten-batenanalyse van de

22 juni 2015

uitbesteding van die activiteiten en processen. In het uitbestedingsbeleid is opgenomen welke risico’s hierbij (in ieder geval) in ogenschouw worden genomen. De uitgangspunten van het uitbestedingsbeleid zijn: Het pensioenfonds blijft eindverantwoordelijk voor de uitbestede activiteiten c.q. het uitbestede proces.  Het pensioenfonds behoudt volledige zeggenschap over de uitbestede activiteiten of het uitbestede proces.  Het pensioenfonds streeft naleving van het uitbestedingsbeleid na zoals dat door het bestuur is opgesteld, op basis van de van toepassing zijnde wet- en regelgeving en de (guidance)richtlijnen van DNB.  Het pensioenfonds selecteert een onafhankelijke uitvoerder in ieder geval op basis van kwaliteit, prijs en betrouwbaarheid.  Het pensioenfonds houdt bij de keuze van de uitvoerder rekening met toekomstige ontwikkelingen bij het APF.  Het pensioenfonds laat de uitkomst van het selectieproces toetsen door een extern bureau, indien het bestuur dit relevant acht.  Het uitbestedingsbeleid wordt intern bij wijziging vooraf en eenmaal in de twee jaar getoetst door de compliance-officer van het pensioenfonds.  Het uitbestedingsbeleid wordt elke twee jaar door het bestuur geëvalueerd.  In de uitbestedingsovereenkomst wordt vastgelegd hoe bij beëindiging van de overeenkomst uitvoering van de diensten wordt geborgd zodanig dat het pensioenfonds de diensten zelf kan uitvoeren of door een derde kan laten uitvoeren.  Het bestuur van het pensioenfonds gaat in beginsel alleen uitbestedingsovereenkomsten aan die: o naar het Nederlands recht zijn opgesteld, en waarin; o geschillen worden voorgelegd aan een Nederlandse rechter of arbiter, en die; o geen beperkingen van aansprakelijkheid van de uitvoerder bevatten die verder gaan dan hetgeen volgens het burgerlijk wetboek gebruikelijk is. Uitbesteding van werkzaamheden kan niet plaatsvinden indien uitbesteding een belemmering vormt voor het uitoefenen van adequaat toezicht (zowel in- als extern toezicht) De criteria voor het selecteren van een partij aan wie wordt uitbesteed zijn uitgewerkt in het uitbestedingsbeleid.

6.3

Incidentenregeling

De incidentenregeling van het pensioenfonds is opgenomen in de gedragscode. Een incident is gedefinieerd als een gebeurtenis die een ernstig gevaar vormt of kan vormen voor de beheerste en integere bedrijfsuitoefening van het pensioenfonds, en/of een gebeurtenis waarbij directe of indirecte financiële schade ontstaat door ontoereikende of falende interne processen, verbonden personen of systemen of door externe gebeurtenissen. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen operationele incidenten en overige incidenten. Een operationeel incident is een incident dat plaats heeft gevonden in de dagelijkse uitvoering van de werkzaamheden door het pensioenfonds en waarbij er een inbreuk is geweest op de beheerste bedrijfsvoering. Overige incidenten zijn alle incidenten die niet beschouwd worden als operationele incidenten, dit zijn in ieder geval:  een (dreigende) bewuste schending van wet- en regelgeving;  een (dreiging van) bewust onjuist informeren van publieke organen;  een (dreigende) schending van binnen het pensioenfonds geldende gedragsregels;  (een dreiging van) het achterhouden, vernietigen of manipuleren van informatie over deze feiten.  een ernstig gevaar voor de integere bedrijfsuitoefening van het pensioenfonds;  gebeurtenissen die kunnen leiden tot een groot afbreukrisico in de media;  fraude, misleiding, bedrog, verduistering of diefstal door een of meer personen in zijn/hun hoedanigheid van Verbonden persoon;  een (mogelijk) aanwijzing van een Toezichthouder, een last onder dwangsom of het voornemen om een bestuurlijke boete op te leggen;  overige strafbare feiten.

22 juni 2015

Iedere verbonden persoon die een (dreigend) incident constateert is gehouden dit te melden aan de Compliance Officer. Het staat een verbonden persoon vrij een (dreigend) incident ook aan de Risk Manager te melden. Als verbonden personen zijn gedefinieerd de leden van het Bestuur en van het Verantwoordingsorgaan, evenals de ambtelijk secretaris van het fonds en aan Equens verbonden toehoorders bij de bestuursvergaderingen. In de incidentenregeling zijn de procedures opgenomen rondom het melden (zie hierboven), beoordelen en vastleggen van incidenten, evenals procedures rondom het behandelen en afronden van incidenten.

6.4

Risicobeheersingsysteem en rapportagekader

Met een goed risicobeheersingsysteem wordt tegemoet gekomen aan een groot deel van de eisen uit de Pensioenwet. De continuïteitsanalyse is een separaat traject en heeft reeds zijn weerslag gevonden in de ABTN (zie hoofdstuk 4.4.3). Het integriteitvraagstuk wordt mede beheerst door de Wet op het financieel toezicht. Een pensioenfonds zal adequate maatregelen moeten treffen om belangenconflicten met betrekking tot transacties in financiële instrumenten te beheersen. Om op de naleving van de regels toe te zien heeft het fonds een compliance officer aangewezen (zie hoofdstuk 1.2.3).

6.5

Analyse van het risico

In april 2009 heeft het bestuur besloten om periodiek een RCSA (Risk Control Self Assement) uit te voeren. Op basis hiervan zijn boven genoemde risico's verder uitgewerkt. Per risicocategorie zijn de reeds uitgevoerde beheersmaatregelen geformuleerd. Daarnaast is aangegeven welke aanvullende maatregelen het bestuur nog wenst te nemen. De risico's met de daarbij behorende bestaande en gewenste aanvullende maatregelen worden vastgelegd in het RCSA rapport. De gewenste aanvullende maatregelen zijn voorts vastgelegd in een actielijst. Binnen het bestuur is één bestuurslid benoemd die verantwoordelijke is voor het risicomanagement. Dit bestuurslid is ook verantwoordelijke voor de actielijst. Deze actielijst staat periodiek op de agenda van de bestuursvergadering om binnen het bestuur de voortgang te bewaken. Daarnaast is per risico vastgelegd wat het zogenaamde restrisico per risico is. Dit is het risico na de genomen maatregelen. Het restrisico kan hoog (rood), medium (oranje) of laag (groen) zijn.

6.6

Periodiek nieuwe metingen

Jaarlijks voert het bestuur een RCSA uit. Hierin worden de geformuleerde risico's doorgenomen en de genomen en voorgenomen beheersmaatregelen opnieuw beoordeeld. Dit kan leiden tot een herziening in de beoordeling van het restrisico. In het derde kwartaal van 2014 is deze RSCA het laatst uitgevoerd. In bijlage IV van deze ABTN is een overzicht van de benoemde risicocategorieën opgenomen met de laatste beoordeling van het restrisico.

6.7

Financieel crisisplan

Het bestuur stelt een financieel crisisplan op dat als bijlage V bij deze ABTN wordt gevoegd. Volgens het bestuur van SPE is er sprake van een crisis als  de beleidsdekkingsgraad van SPE onder het door DNB opgelegd minimaal vereist vermogen daalt en er zonder aanvullende maatregelen redelijkerwijs niet mag worden verwacht dat de dekkingsgraad binnen vijf jaar boven het minimaal vereist vermogen komt, ofwel als  de beleidsdekkingsgraad van SPE onder het door DNB opgelegd vereist vermogen daalt en er zonder aanvullende maatregelen redelijkerwijs niet mag worden verwacht dat de dekkingsgraad binnen tien jaar boven het vereist vermogen komt.

22 juni 2015

Het bestuur beschikt over een aantal sturingsmiddelen om binnen de wettelijke termijn weer op het minimaal vereist eigen vermogen uit te komen. Deze zijn omschreven in hoofdstuk 4.5. Deze sturingsmiddelen worden periodiek getoetst in een ALM studie. Als laatste beheersmaatregel kan het bestuur besluiten om de jaarlijks opgebouwde pensioenaanspraken van de (gewezen) deelnemers en de pensioenrechten van de pensioengerechtigden te korten (afstempelen).Het financieel crisisplan als mede de mogelijkheid van afstempelen wordt opgenomen op de website van SPE. Het bestuur zal, zodra zich de situatie voordoet dat de dekkingsgraad onder het minimaal vereist eigen vermogen daalt, de herstelkracht laten doorrekenen op basis van de dan geldende economische situatie en variabelen. Als er onvoldoende herstelkracht blijkt om binnen vijf jaar op het minimaal vereist vermogen of binnen tien jaar op het vereist vermogen te komen treedt het crisisplan in werking.

22 juni 2015

Bijlage I Overzicht kerncijfers De pensioenregelingen van het fonds zijn omschreven in hoofdstuk 3.1. In deze bijlage zijn de variabele bedragen horende bij de pensioenregelingen opgenomen per 1 januari 2015. Salarisgrens PR 1999 Aftrek wegens AOW PR 1999 Nabestaandenoverbruggingspensioen PR 1999 Franchise PR 2001 Maximaal pensioengevend inkomen PR 2001 Franchise PR 2006 en PR 2014 Maximaal pensioengevend salaris

€ 3.148 per maand jaarlijks verhoogd met de loonindex Ongehuwden: € 11.663,62 Gehuwden: € 16.417,38 Maximaal bedrag EUR 5.291,-- per jaar € 19.801,-€ 51.978,-€ 13.545,-€ 100.000,--

In hoofdstuk 4.4.4 staat de berekeningswijze van het (minimaal) vereist eigen vermogen van het fonds omschreven. De (minimale) vereiste dekkingsgraden die hier bij horen zijn: Minimaal vereiste dekkingsgraad (per 1 januari 2015) Vereiste dekkingsgraad (per 1 januari 2015)

104,2% 113,1%

In hoofdstuk 4.3.1 wordt aangegeven dat de feitelijke premie jaarlijkse wordt getoetst aan de gedempte premie. De gedempte premie wordt vastgesteld op basis van de 120 maands voortschrijdend gemiddelde door DNB gepubliceerde rentetermijnstructuur. De gedempte premie over 2014 is bepaald over de gemiddelde rentetermijnstructuur over de maandeinden 31 januari 2005 tot en met 31 december 2014. Dit komt gemiddeld neer op een rente van 3,57%. In hoofdstuk 4.2.4 wordt aangegeven dat de sterftekansen in verband met de ervaringssterfte worden gecorrigeerd met correctiefactoren. De correctiefactoren zijn in 2013 vastgesteld (door Aon Hewitt). De correctiefactoren op de sterftekansen zijn: Ervaringssterfte Leeftijd

Man

Vrouw

Hoofdverzekerde/medeverzekerde Hoofdverzekerd/medeverzekerde 0

0,460

0,812

1

0,460

0,812

2

0,460

0,812

3

0,460

0,812

4

0,460

0,812

5

0,460

0,812

6

0,460

0,812

7

0,460

0,812

8

0,460

0,812

22 juni 2015

9

0,460

0,812

10

0,460

0,812

11

0,460

0,812

12

0,460

0,812

13

0,460

0,812

14

0,460

0,812

15

0,460

0,812

16

0,460

0,812

17

0,460

0,812

18

0,460

0,812

19

0,460

0,812

20

0,460

0,812

21

0,460

0,812

22

0,460

0,812

23

0,460

0,812

24

0,460

0,812

25

0,460

0,812

26

0,460

0,812

27

0,460

0,812

28

0,460

0,812

29

0,460

0,812

30

0,460

0,812

31

0,460

0,812

32

0,460

0,812

33

0,460

0,812

34

0,460

0,812

35

0,460

0,812

36

0,460

0,812

37

0,460

0,812

38

0,460

0,812

39

0,460

0,812

40

0,460

0,812

41

0,460

0,812

42

0,460

0,812

43

0,460

0,812

44

0,460

0,812

45

0,460

0,812

46

0,460

0,812

47

0,460

0,812

48

0,460

0,812

49

0,460

0,812

50

0,460

0,812

51

0,467

0,815

22 juni 2015

52

0,475

0,819

53

0,482

0,822

54

0,489

0,826

55

0,497

0,829

56

0,505

0,833

57

0,513

0,836

58

0,521

0,840

59

0,529

0,843

60

0,537

0,847

61

0,546

0,850

62

0,554

0,854

63

0,563

0,857

64

0,572

0,861

65

0,581

0,864

66

0,590

0,868

67

0,599

0,872

68

0,608

0,875

69

0,618

0,879

70

0,628

0,883

71

0,637

0,886

72

0,647

0,890

73

0,657

0,894

74

0,668

0,897

75

0,678

0,901

76

0,689

0,905

77

0,700

0,909

78

0,711

0,912

79

0,722

0,916

80

0,733

0,920

81

0,744

0,924

82

0,756

0,928

83

0,768

0,932

84

0,780

0,936

85

0,792

0,939

86

0,805

0,943

87

0,817

0,947

88

0,830

0,951

89

0,843

0,955

90

0,856

0,959

91

0,870

0,963

92

0,883

0,967

93

0,897

0,971

94

0,911

0,975

22 juni 2015

95

0,925

0,979

96

0,940

0,983

97

0,954

0,988

98

0,969

0,992

99

0,985

0,996

100

1,0000

1,0000

101

1,0000

1,0000

102

1,0000

1,0000

103

1,0000

1,0000

104

1,0000

1,0000

105

1,0000

1,0000

106

1,0000

1,0000

107

1,0000

1,0000

108

1,0000

1,0000

109

1,0000

1,0000

110

1,0000

1,0000

111

1,0000

1,0000

112

1,0000

1,0000

113

1,0000

1,0000

114

1,0000

1,0000

115

1,0000

1,0000

116

1,0000

1,0000

117

1,0000

1,0000

118

1,0000

1,0000

119

1,0000

1,0000

120

1,0000

1,0000

22 juni 2015

Bijlage II Procedures bij vermogenstekorten, -overschotten en premieachterstand Volgens de Pensioenwet (PW) dienen in de uitvoeringsovereenkomst de uitgangspunten en procedures voor besluitvorming over vermogenstekorten resp. vermogensoverschotten en premieachterstand opgenomen te worden. Deze beschrijving is voor het fonds een uitwerking van deze uitgangspunten.

1. Vermogenstekorten Bij vermogenstekorten wordt onderscheid worden gemaakt tussen een reservetekort en een dekkingstekort. Hieronder wordt dit onderscheid voor het fonds verder uitgewerkt. In de bijlage zijn de te onderscheiden grenzen schematisch weergegeven voor een standaard pensioenfonds. 1.1 Reservetekort Van een reservetekort is sprake wanneer het fonds niet voldoet aan de eis van “het vereist vermogen”. Meldingsplicht bij (dreigend) reservetekort Wanneer het fonds voorziet of redelijkerwijs voorziet dat het fonds niet meer zal voldoen/voldoet aan de eis van het vereist vermogen, dan dient dit direct aan de Nederlandsche Bank (DNB) te worden gemeld. Binnen 3 maanden (of eerder als DNB dit bepaalt), zal het fonds een concreet en haalbaar herstelplan bij DNB moeten indienen. DNB moet dit plan goedkeuren. Uit dit herstelplan moet blijken dat binnen uiterlijk 10 jaar zal worden voldaan aan de eis van het vereist eigen vermogen. De in te zetten middelen dienen te worden gebaseerd op een ALM-studie. Voorts zal dit plan voldoen aan de wettelijke eisen. Sturingsmiddelen reservetekort Het bestuur van het fonds heeft de navolgende sturingsmiddelen ter beschikking om binnen de termijn van het herstelplan (weer) te voldoen aan de eis van vereist eigen vermogen. Deze middelen kunnen in beginsel ook in combinatie worden ingezet: 1.

Aanpassen beleggingsbeleid (zoals herverdeling van de asset mix en/of asset allocatie).

2.

Meer of minder afdekken van bepaalde risico’s.

3.

Beperken of stopzetten van toeslagen

Procedure richting Equens en toezichthouder In het geval van een reservetekort zal het fonds: 1.

de Equens op de hoogte stellen (op bestuurlijk niveau);

2.

de toezichthouders op de hoogte stellen conform de wettelijke eisen;

3.

de actuaris verzoeken om een (aanvullende) ALM-studie/Continuïteitsanalyse te verrichten en concrete adviezen te formuleren over te nemen maatregelen;

1.2 Dekkingstekort Van een dekkingstekort is sprake wanneer het fonds niet langer voldoet aan de eis van “het minimaal vereist eigen vermogen”.

22 juni 2015

Meldingsplicht bij (dreigend) dekkingstekort Wanneer het fonds voorziet of redelijkerwijs voorziet dat er een dekkingstekort ontstaat dan meldt het fonds dit direct bij de Nederlandsche Bank (DNB). Het fonds stelt dan binnen 3 maanden (of eerder als DNB dit eist) een herstelplan op dat moet worden goedgekeurd door DNB. Dit herstelplan moet voldoen aan de wettelijke eisen. Sturingsmiddelen dekkingstekort Het bestuur van het fonds heeft de navolgende sturingsmiddelen ter beschikking om binnen de termijn van het herstelplan (weer) te voldoen aan de eis van het vereist minimum eigen vermogen. Deze middelen kunnen in beginsel ook in combinatie worden ingezet: 1.

Aanpassen beleggingsbeleid (zoals herverdeling van de asset mix en/of asset allocatie);

2.

Meer of minder afdekken van bepaalde risico’s;

3.

Beperken of stopzetten van toeslagen;

4.

De Equens verzoeken de pensioenovereenkomsten met de werknemers aan te passen (waarna het fonds de

5.

Korten/beperken/stopzetten van toekomstige opbouw van aanspraakgerechtigden, na uitputting voorgaande

reglementen overeenkomstig kan aanpassen); middelen, eventueel in combinatie met 6. Bij voorkeur zijn de pensioenovereenkomsten dan al aangepast conform 4, zodat van feitelijk korten geen sprake is. 6.

Korten van opgebouwde pensioenaanspraken en pensioenrechten, na uitputting van voorgaande middelen, eventueel in combinatie met 5.

Procedure richting aanspraakgerechtigden, pensioengerechtigden, toezichthouder en vennootschappen In het geval van een (redelijkerwijs voorzienbaar) dekkingstekort bij het fonds zal het bestuur: 1.

De vennootschappen op de hoogte stellen;

2.

De aanspraakgerechtigden en pensioengerechtigden schriftelijk informeren over het besluit tot vermindering van pensioenaanspraken en pensioenrechten (dit besluit heeft pas werking een maand na informeren);

3.

De deelnemers, de pensioengerechtigden, de gewezen deelnemers en overige aanspraakgerechtigden op de hoogte stellen wanneer de kans op toeslagverlening ten opzichte van de situatie voor (dreigende) onderdekking negatief wordt beïnvloed (met als meetpunt de dag voorafgaand aan de melding van het dekkingstekort bij DNB);

4.

De toezichthouder op de hoogte stellen;

5.

De actuaris verzoeken om een (aanvullende) ALM-studie/continuïteitsanalyse te verrichten en concrete adviezen te formuleren over te nemen maatregelen.

2. Vermogensoverschot Er is sprake van een vermogensoverschot wanneer het fonds: 1.

over meer vermogen beschikt dan het minimum vereist eigen vermogen en het vereist vermogen;

2.

de technische voorzieningen en leningen door waarden heeft gedekt;

3.

de voorwaardelijke toeslagen over de voorgaande 10 jaar volledig heeft gecompenseerd.

Dit sluit aan bij de systematiek van de Pensioenwet.

22 juni 2015

3. Premieachterstand Het fonds informeert elk kwartaal de deelnemers, gewezen deelnemers en pensiongerechtigden wanneer er sprake is van een premieachterstand van meer dan 5% van de totale jaarpremie van het fonds en er tevens sprake is van een dekkingstekort. Ook de ondernemingsraad wordt ieder kwartaal schriftelijk hierover geïnformeerd.

22 juni 2015

Bijlage III Verklaring inzake de beleggingsbeginselen Introductie Deze ‘Verklaring inzake beleggingsbeginselen’ (hierna: Verklaring) beschrijft op beknopte wijze de uitgangspunten van het beleggingsbeleid van Stichting Pensioenfonds Equens (hierna: het fonds). De uitgangspunten worden door het bestuur vastgesteld. Conform geldende wet- en regelgeving gaat de Verklaring in op: 1.

de doelstelling van het beleggingsbeleid;

2.

de organisatie en risicobeheerprocedures;

3.

de beleggingsbeginselen, in het bijzonder de toegepaste weging methodes voor beleggingsrisico’s en de strategische allocatie van de activa in het licht van de aard en de looptijd van de pensioenverplichtingen van het fonds.

De Verklaring is als bijlage bij de actuariële en bedrijfstechnische nota van het fonds opgenomen en wordt om de drie jaren herzien. Daarnaast wordt de Verklaring zo spoedig mogelijk herzien als er tussentijds een belangrijke wijziging in het beleggingsbeleid optreedt. Op verzoek van een belanghebbende bij het fonds wordt de Verklaring verstrekt.

1.

Doelstelling van het beleggingsbeleid

Het fonds is het fonds voor (ex-)medewerkers van Equens SE (hierna: de werkgever) en heeft als doel het treffen van voorzieningen ten behoeve van de financiële gevolgen van pensionering, arbeidsongeschiktheid en overlijden. Het fonds is onder andere verantwoordelijk voor het beleggingsbeleid. Het fonds belegt vanuit de prudent person gedachte. Dit komt in grote mate overeen met dat wat De Nederlandsche Bank (DNB) ‘op solide wijze’ beleggen noemt. Daarbij moeten de beleggingen voldoen aan kwalitatieve beginselen van veiligheid, kwaliteit en spreiding van risico’s. In lijn hiermee is de doelstelling van het beleggingsbeleid: “het op lange termijn realiseren van een zo hoog mogelijk rendement uitgaande van de strategische asset allocatie bij een acceptabel risico, rekening houdend met de verplichtingenstructuur van het fonds”. Om de doelstelling te waarborgen wordt bij het bepalen van het strategisch beleggingsbeleid rekening gehouden met het bepaalde bij en krachtens de Pensioenwet, de verplichtingenstructuur en de financiering van het fonds zoals vastgesteld in de uitvoeringsovereenkomst.

2.

Organisatie en risicobeheerprocedures

2.1

Taken en verantwoordelijkheden

Het fonds is zich bewust van de rol die het als pensioenbelegger vervult. Die rol dwingt het fonds tot grote zorgvuldigheid in handelen. Het fonds is te allen tijde bereid verantwoording af te leggen over het beleggingsgedrag en de gevolgen die dit heeft voor de belanghebbenden.

22 juni 2015

Het bestuur van het fonds bestaat uit 6 leden. Het bestuur is eindverantwoordelijk voor alle activiteiten, inclusief het beleggingsbeleid, van het fonds. Het bestuur stelt het beleid van het fonds vast. Het bestuur is verantwoordelijk voor het beleggen van de beschikbare gelden in overeenstemming met de beleggingsbeginselen, zoals omschreven in deze Verklaring. Het fonds beoogt actief en solide beleid op het gebied van het vermogensbeheer. Een beleggingscommissie, die bestaat uit minimaal 3 bestuursleden en 2 externe adviseurs, heeft tot taak het bestuur te adviseren over de beleggingsaangelegenheden in brede zin. Dit betreft zowel advies over het algemene beleggingsbeleid als over meer specifieke zaken. De beleggingscommissie legt verantwoording af aan het bestuur. Het bestuur van het fonds heeft aan de vermogensbeheerder(s) van het fonds het mandaat gegeven om binnen de in het jaarlijks vast te stellen beleggingsplan, vastgestelde doelstellingen en restricties het tactische en operationele beleggingsbeleid uit te voeren.

2.2

Uitbesteding

De selectie van derden, zoals vermogensbeheerders en commissionairs, vindt plaats aan de hand van enerzijds de eisen die ter zake door DNB worden gesteld en anderzijds door het bestuur van het fonds gehanteerde criteria die samenhangen met beschikbare deskundigheid, de cultuur van de eigen organisatie, schaalvoordelen en flexibiliteit. De selectie van derden en de beoordeling van hun prestaties vinden plaats op basis van objectieve criteria. De gemaakte afwegingen en de daarbij gehanteerde argumenten blijken uit een systematisch opgebouwd selectie- en evaluatiedossier. Uitbesteding van vermogensbeheer vindt plaats op basis van een service level agreement (SLA). Deze overeenkomst voldoet (ten minste) aan de door DNB daaraan te stellen eisen. Gedurende de periode van uitbesteding draagt het fonds zorg voor de instandhouding en naleving van afdoende controlemechanismen om uitbestedingrisico’s te beheersen.

2.3

Rapportage

De beleggingscommissie bespreekt ieder kwartaal het gevoerde en te voeren beleggingsbeleid met het bestuur. Daarnaast is er minimaal ieder kwartaal een vergadering van de beleggingscommissie, , waarin wordt gesproken over de ontwikkelingen op de financiële markten.

2.4

Kostenbeheersing

Bij de uitvoering van het beleggingsbeleid maakt het fonds geen andere kosten dan die redelijk en proportioneel zijn in relatie tot de omvang en de samenstelling van het belegd vermogen en de doelstelling van het fonds.

2.5

Deskundigheid

Het fonds draagt er zorg voor dat zij in alle fasen van het beleggingsproces beschikt over de deskundigheid die vereist is voor: 

een optimaal beleggingsresultaat tegen de achtergrond van de ontwikkelingen van de verplichtingen van het fonds;



een professioneel beheer van de beleggingen; en



de beheersing van de aan beleggingen verbonden risico’s, zowel in absolute zin als ook in relatie tot het risicoprofiel van de verplichtingen.

22 juni 2015

2.6

Scheiding van belangen

Bij de uitvoering van het beleggingsbeleid wordt gewaakt voor belangenverstrengeling. Met het oog daarop zijn de leidinggevenden en medewerkers van het fonds gehouden een gedragscode na te leven. Een interne compliance officer ziet toe op naleving van de gedragscode.

2.7

Verantwoord beleggen en het stembeleid

Het bestuur weegt ‘Verantwoord Beleggen’ mee in haar beleggingskeuze. Het bestuur is tegenstander van het beleggen in ondernemingen die zich bezighouden met maatschappelijk niet-aanvaardbare activiteiten. Dit beleid wordt gedeeld met de vermogensbeheerders. Door de keuze voor Schroders voor het beheren van de returnportefeuille conformeert het fonds zich aan het SRI-beleid van Schroders. Schroders stemt daarbij, als eigenaar van de onderliggende aandelen in de fondsen, op de aandeelhoudersvergaderingen in lijn met haar SRI-beleid. Op kwartaalbasis legt Schroders verantwoording af aan het fonds over het door haar gevoerde SRI-beleid.

3.

Beleggingsbeginselen

3.1

Het beleggingsproces

Het beleggingsproces vormt de randvoorwaarden van het beleggingsbeleid. Onder het beleggingsproces wordt verstaan het geheel van regels dat toeziet op de voorbereiding en de uitvoering van het beleggingsbeleid en het beheer van de beleggingen. Het fonds verlangt van alle leidinggevenden en medewerkers in de organisatie er op toe te zien dat gehandeld wordt in overeenstemming met de regels van het beleggingsproces. Dit leidt tot een consistent en beredeneerd beleggingsgedrag, in alle geledingen van de organisatie.

3.2

Beleggingsbeslissingen

Het fonds beoordeelt elke belegging op grond van risico- en rendementsoverwegingen in relatie tot de verplichtingenstructuur. In beginsel sluit het fonds geen afzonderlijke beleggingscategorie, –instrument of –techniek uit. Daarentegen werkt het fonds uiteraard niet mee aan een beleggingstransactie die verboden is, bijvoorbeeld op grond van het internationaal recht. Verder onthoudt het fonds zich van beleggingstransacties indien die in onmiddellijk verband staan met een schending van mensenrechten of fundamentele vrijheden.

3.3

Toegepaste wegingmethoden voor beleggingsrisico’s

De beleggingen, het beheer van de beleggingen en de beheersing van de aan beleggingen verbonden risico’s geschieden met inachtneming van een jaarlijks op te stellen beleggingsplan. Voor de generieke sturing van de risico’s is de weging naar de beleggingscategorieën in de beleggingsportefeuille van groot belang. Specifieke sturing op marktrisico’s vindt plaats met behulp van onder andere standaarddeviatie, tracking error en ‘value at risk’ (VAR) methodieken.

3.4

Waarderingsmethode

De beleggingen worden gewaardeerd op marktwaarde.

3.5

Strategische allocatie

In het kader van een integrale benadering van de beleggingen en de verplichtingen wordt de invulling van het beleggingsbeleid gebaseerd op Asset Liability Management (ALM). De ALM-studie is maatgevend voor de verdeling over de matching- en returnportefeuille en daarbinnen de verdeling over afzonderlijke beleggingscategorieën, waarbij wordt gestreefd naar een optimale beleggingsportefeuille in combinatie met een consistent premie- en toeslagbeleid. De ALM-studie wordt in beginsel

22 juni 2015

eens in de drie jaren, doch zoveel vaker als het bestuur van het fonds dat wenselijk acht dan wel wordt verlangd door DNB, uitgevoerd. Op basis van de visie en macro-economische ontwikkelingen en de financiële markten zal het fonds de mate van funding van de matchingportefeuille en de omvang en het risicoprofiel van de rendementsportefeuille vaststellen en actief beheren binnen de gestelde bandbreedtes. Het bestuur van het fonds kan besluiten om het strategische beleggingsbeleid aan te passen, waarbij met name in onzekere financiële markten wordt beoogd het risicoprofiel van de beleggingsportefeuille niet te vergroten en indien gewenst zelfs te verlagen.

22 juni 2015

Bijlage IV Overzicht risicomanagement In het Risicomodel zijn per risicogebied 1 of meerdere risico's gedefinieerd (op basis van FIRM) alsmede de bijbehorende (huidige) beheersmaatregelen en restrisico's. Deze verdere details zijn in het 2014 RCSA Pensioenfonds rapport (zie hoofdstuk 5) uitgewerkt, dat dient als uitgangspunt voor het verder implementeren van het risicomanagement proces, inclusief identificatie, beoordeling en monitoring van de risico's. Legenda restrisico: Rood: hoog restrisico (niet acceptabel) Oranje: medium restrisico (acceptabel, maar behoeft aandacht) Groen: laag restrisico (acceptabel)

Risico gebied #

Omschrijving risicogebied

Rest risico

2.1

Verzekeringstechnische risico's

Groen

2.2

Omgevingsrisico's

Oranje

2.3

Uitbestedingsrisico's (incl. IT risico)

Groen

2.4

Deskundigheid- en continuïteit-bestuur (operationeel risico)

Oranje

2.5

Juridische risico's

Groen

2.6

Integriteitsrisico's

Groen

2.7

Onvolledige communicatie deelnemers (juridisch risico)

Oranje

2.8

Discontinuïteit sponsor (kredietrisico)

Oranje

2.9

Deskundigheidsrisico t.a.v. beleggingen

Groen

2.10

Te weinig rendement

Rood

2.11

Marktrisico's

Rood

2.12

Rente- en inflatierisico 2.12a: Verschil in rentegevoeligheid van activa en passiva

Groen

2.12b: Verschil in inflatiegevoeligheid van activa en passiva

Oranje

2.13

Tegenpartijrisico

Groen

2.14

Gedrag, cultuur en governance

Groen

2.15

Strategie en bedrijfsmodel

Oranje

22 juni 2015

Bijlage V Financieel crisisplan

22 juni 2015

Inleiding Dit financieel crisisplan van Stichting Pensioenfonds Equens (hierna: SPE) is geschreven in het kader van artikel 143 van de Pensioenwet en de Beleidsregel financieel crisisplan pensioenfondsen van 9 december 2011. Het crisisplan maakt deel uit van de beschrijving van de beheerste en integere bedrijfsvoering. Het financieel crisisplan geeft een beschrijving van maatregelen die het bestuur op korte termijn effectief kan inzetten indien de dekkingsgraad zich bevindt of zeer snel beweegt richting kritische waarden, waardoor het realiseren van de doelstellingen van het fonds in gevaar komt. Het financieel crisisplan wordt opgenomen in de Actuariële en bedrijfstechnische nota (hierna: ABTN).

Vaststelling crisisplan Het voorliggende crisisplan van Stichting Pensioenfonds Equens is vastgesteld in de bestuursvergadering van 22 juni 2015.

Utrecht, 22 juni 2015

Stichting Pensioenfonds Equens

B.J. Haasdijk

G. Bamberg

(voorzitter bestuur)

(vice-voorzitter bestuur)

Crisisplan Stichting Pensioenfonds Equens

i

Versie d.d. 22 juni 2015

Inleiding 1. Doelstelling Stichting Pensioenfonds Equens ..................................................................................................... 1 2. Crisis .............................................................................................................................................................. 1 2.1 Beschrijving crisissituatie ... 1 2.2 Gevarengrens dekkingsgraad ... 1 2.3 Kritische ondergrens dekkingsgraad en in werking treden van het crisisplan ... 2 2.4 Einde crisissituatie ... 2 3. Maatregelen ...................................................................................................................................................... 2 3.1 Mogelijk in te zetten maatregelen ... 3 3.2 Realistische maatregelen ... 4 4. Effectiviteit ........................................................................................................................................................ 5 5. Belanghebbenden .............................................................................................................................................. 5 5.1 Evenwichtige belangenbehartiging ... 5 5.2 Communicatie richting belanghebbenden ... 5 6. Uitvoering .......................................................................................................................................................... 6 6.1 Besluitvormingsproces ... 6 6.2 Evaluatie en toetsing crisisplan ... 6

Crisisplan Stichting Pensioenfonds Equens

ii

Versie d.d. 22 juni 2015

Financieel crisisplan van Stichting Pensioenfonds Equens

1. Doelstelling Stichting Pensioenfonds Equens Belangrijke doelstellingen van Stichting Pensioenfonds Equens zijn primair het veiligstellen van nominale pensioentoezeggingen en secundair, indien de dekkingsgraad van het pensioenfonds het toelaat, het (deels) uitkeren van een waardevast of welvaartsvast pensioen. In de Pensioenwet is verankerd dat een pensioenfonds beschikt over een vereist eigen vermogen en een minimaal vereist eigen vermogen. Indien het pensioenfonds niet langer voldoet aan de gestelde eisen ten aanzien van het vereist eigen vermogen dient het pensioenfonds jaarlijks een herstelplan op te stellen en in te dienen bij DNB, waarin wordt aangetoond dat het pensioenfonds binnen tien jaar weer gaat voldoen aan het vereist eigen vermogen. Indien het pensioenfonds niet langer voldoet aan het minimaal vereist eigen vermogen worden in het herstelplan indien benodigd extra maatregelen opgenomen om binnen vijf jaar weer te voldoen aan het minimaal vereist eigen vermogen

2. Crisis 2.1 Beschrijving crisissituatie Volgens het bestuur van SPE is er sprake van een crisis als  de beleidsdekkingsgraad van SPE onder het door DNB opgelegd minimaal vereist vermogen daalt en er zonder aanvullende maatregelen redelijkerwijs niet mag worden verwacht dat de dekkingsgraad binnen vijf jaar boven het minimaal vereist vermogen komt, ofwel als  de beleidsdekkingsgraad van SPE onder het door DNB opgelegd vereist vermogen daalt en er zonder aanvullende maatregelen redelijkerwijs niet mag worden verwacht dat de dekkingsgraad binnen tien jaar boven het vereist vermogen komt. . Deze beoordeling vindt elke maand plaats naar de situatie per het einde van de voorafgaande maand.

2.2 Gevarengrens dekkingsgraad Het eerste signaal dat onze financiële positie zich in de gevarenzone bevindt, is aan de orde indien de dekkingsgraad zakt onder het niveau van vereist eigen vermogen. Het niveau van vereist eigen vermogen lag eind mei 2015 op 113,0%.

Crisisplan Stichting Pensioenfonds Equens

1

Versie d.d. 22 juni 2015

2.3 Kritische ondergrens dekkingsgraad en in werking treden van het crisisplan Zodra de dekkingsgraad van SPE onder de vereiste dekkingsgraad zakt, dient SPE een herstelplan in te dienen bij DNB. Voor het indienen van dit herstelplan dient te worden uitgegaan van berekeningen die als basis de op dat moment geldende marktsituatie en het op dat moment verwachte economische scenario('s) hebben. Daaruit volgt wat het jaarlijkse reguliere herstelvermogen is bij ongewijzigd beleid en zonder aanvullende maatregelen te nemen. De kritische ondergrens van de beleidsdekkingsgraad ligt dan op 

het vereist eigen vermogen minus de resterende looptijd van het herstelplan maal het verwachte jaarlijkse herstelvermogen,

ofwel ingeval van een beleidsdekkingsgraad lager dan het minimaal vereist eigen vermogen 

minus het verschil tussen vijf jaar en het aantal jaren dat de beleidsdekkingsgraad lager is van het minimal vereist vermogen maal het verwachte jaarlijkse herstelvermogen.

Bij een lagere dekkingsgraad dan deze ondergrens mag niet meer worden verwacht, dat SPE in de resterende looptijd van het herstelplan kan herstellen uit de situatie van dekkings- c.q. reservetekort zonder de implementatie van nadere maatregelen. Het crisisplan treedt dan in werking. Crisis is gedefinieerd als de situatie dat het fonds langdurig een beleidsdekkingsgraad onder het vereist eigen vermogen heeft. Eind mei 2015 bedraagt de beleidsdekkingsgraad 118,6%. Het vereiste eigen vermogen bedraagt 113,0%. Aangezien het renterisico ten opzichte van de swapcurve volledig is afgedekt, zal een verandering van de rente geen structurele daling van de dekkingsgraad veroorzaken. Een daling van de marktprijs van zakelijke waarden (incl . EMD en High Yield) veroorzaakt wel een daling van de dekkingsgraad. Op basis van de beleggingsportefeuille van eind mei 2015 daalt de beleidsdekkingsgraad tot onder het vereist eigen vermogen indien de daling vna de marktprijs van zakelijke waarden ten minste 19% bedraagt. De dekkingsgraad waarbij het fonds zonder te korten of extra premiebetalingen niet meer uit een crisis kan komen is echter niet eenduidig vast te stellen. Iedere crisis heeft zijn eigen omstandigheden; de ene crisis wordt veroorzaakt door een langdurig lage swapcurve terwijl een andere juist door een negatief rendement op zakelijke waarden zonder opeenvolgend herstel wordt gekenmerkt. Indicatief kan een beleidsdekkingsgraad van 102% genoemd worden als beleidsdekkingsgraad waarbij het fonds met inzet van reguliere sturingsmiddelen zonder korten niet meer binnen 10 jaar uit reservetekort zou kunnen komen. Deze grens is gebaseerd op een jaarlijks verwacht overrendement van circa 1,1% (vastgesteld in de laatste ALM studie).

2.4 Einde crisissituatie Een crisissituatie is beëindigd op het moment dat het bestuur vaststelt dat de hoogste van de beleidsdekkingsgraad en de feitelijke dekkingsgraad gedurende een periode van 6 opeenvolgende maanden voldoet aan de eisen zoals die worden gesteld in het herstelplan waarin geen verlaging van pensioenaanspraken benodigd is.

3. Maatregelen Het is vanzelfsprekend dat het van groot belang is te voorkomen dat SPE überhaupt in een crisissituatie belandt. Derhalve wordt periodiek middels een ALM-studie geanalyseerd of het premiebeleid, toeslagbeleid en beleggingsbeleid nog voldoende robuust zijn vormgegeven bij verschillende economische scenario’s. Tevens worden daarbij diverse varianten van het toeslag- en beleggingsbeleid tegen het licht gehouden.

Crisisplan Stichting Pensioenfonds Equens

2

Versie d.d. 22 juni 2015

3.1 Mogelijk in te zetten maatregelen Mocht SPE in een crisissituatie terecht komen, dan heeft SPE in beginsel een combinatie van de volgende financiële sturingsmiddelen ter beschikking:

 Aanpassen toeslagen Het pensioenfonds kent een voorwaardelijke toeslagverlening. Op het moment dat de middelen van het fonds het niet toelaten de in het toeslagbeleid geformuleerde voorwaardelijke toeslagen toe te passen, kan besloten worden minder toeslag of geen toeslag toe te kennen. In dat kader merken wij op dat in een situatie van dekkingstekort sowieso geen toeslagverlening plaatsvindt. Tijdens een crisissituatie is de toeslagverlening zodoende geen effectief sturingsmiddel in zoverre dat de dekkingsgraad door de inzet niet stijgt.

 Aanpassen beleggingsportefeuille en risico-beheersingsinstrumenten De risicometing en resultaatsevaluatie door het fonds en de situatie op de financiële markten zouden aanleiding kunnen geven om de beleggingsportefeuille aan te passen dan wel om de risico’s op een gewijzigde manier te beheersen. Daarbij wordt rekening gehouden met het feit dat wij het risicoprofiel niet mogen vergroten indien ons pensioenfonds in dekkingstekort verkeert, tenzij door gebruikmaking van de eenmalige vergroting van het risicoprofiel in een tekortsituatie als gevolg van de overgang naar het nieuwe Financieel Toetsingskader per 1 januari 2015.

 Toepassen gesplitste kortingsregel In artikel 11, lid 4 van het pensioenreglement is een gesplitste kortingsregel opgenomen. Dat houdt in dat de reguliere pensioenopbouw kan worden verlaagd indien de pensioenpremie onvoldoende is om de in dat jaar toe te kennen pensioenaanspraken te financieren.

 Korten aanspraken en rechten In artikel 24 van het pensioenreglement is opgenomen dat alle opgebouwde pensioenen kunnen worden gekort indien onze financiële positie daartoe noopt en alle overige sturingsmiddelen, met uitzondering van het beleggingsbeleid, zijn ingezet. Hiermee is invulling gegeven aan artikel 134 van de Pensioenwet. Bij de uitwerking hiervan kan in het kader van een evenwichtige belangenbehartiging onderscheid gemaakt worden tussen de verschillende deelnemerscategorieën. Opgemerkt kan worden dat gezien het CDC-karakter van de pensioenovereenkomst verhoging van de premie geen sturingsmiddel is. In onderstaand overzicht is opgenomen op grond van welke juridische gronden de inzet van genoemde maatregelen gerechtvaardigd is.

Crisisplan Stichting Pensioenfonds Equens

3

Versie d.d. 22 juni 2015

Juridische legitimiteit maatregelen Maatregel

Statuten

Pensioenreglement

Uitvoeringsovereenkomst

Abtn

Niet indexeren

-

Artikel 27

Artikel 7

Paragraaf 4.5.4

Beleggingsbeleid aanpassen

Artikel 5

-

Artikel 10 + bijlage 2

Paragraaf 4.5.2 + bijlage II

Gesplitste kortingsregeling

-

Artikel 11

-

-

Korten opgebouwde pensioenen

-

Artikel 24

Artikel 10 + bijlage 2

-

3.2 Realistische maatregelen Wij hechten er aan om te benadrukken dat de uiteindelijke keuze met betrekking tot de te nemen maatregelen afhankelijk is van de concrete situatie die zich voordoet op het moment dat de maatregelen moeten worden genomen. Op dat moment worden de belangen van alle betrokkenen op een evenwichtige manier behartigd. Dit betekent dat het voor het bestuur onmogelijk is om op voorhand aan te geven welke (combinatie van) maatregelen daadwerkelijk worden genomen in een crisissituatie. Het voorwaardelijke toeslagbeleid is gebaseerd op een staffel die inhoudt dat bij een marktwaarde dekkingsgraad tussen 110 en 125% gedeeltelijk wordt geïndexeerd en onder 110% niet, met inachtneming van de grenzen van toekomstbestendig indexeren. De afgelopen jaren is de toeslagverlening zodoende achterwege gebleven en is als additionele maatregel niet realistisch. Een aanpassing van het beleggingsbeleid waarbij het risicobudget wordt verhoogd, is niet mogelijk in een crisissituatie tenzij dat onderdeel uitmaakt van het bestaande beleid zoals vastgelegd in de Abtn. Een verhoging van het risicobudget is zodoende bij ons uitgesloten. Het fonds monitort de inzet van risico in relatie tot de ontwikkeling van de dekkingsgraad voortdurend en past het risicoprofiel desgewenst aan. In geval het crisisplan in werking treedt zal het bestuur dat blijven doen. Met betrekking tot de overige genoemde maatregelen is er een aantal factoren dat een rol speelt bij de afweging die aan de te maken keuze ten grondslag ligt. De genoemde maatregelen zijn realistische maatregelen tijdens een crisissituatie. Het is bij het kiezen van de te nemen maatregelen van groot belang wat de oorzaak is van de crisissituatie. Indien op enig moment wordt geconstateerd dat de door de sponsor en de deelnemers betaalde premie onvoldoende is om de pensioenopbouw in dat jaar te financieren, zal de pensioenopbouw worden verlaagd. Indien de oorzaak van de crisis een gevolg is van de gerealiseerde beleggings-rendementen, dan ligt het voor de hand om voor andere maatregelen te kiezen. Het inzetten van de beleidsmaatregel om de opgebouwde pensioenaanspraken en –rechten te korten, is een mogelijkheid waarbij het bestuur van SPE zeer grote prudentie betracht. Het is een uiterst redmiddel. In onze ogen is het toepassen van deze maatregel een keuze die gemaakt wordt als het niet anders kan. Dit neemt niet weg dat het bestuur van SPE onderschrijft en communiceert dat het mogelijk is dat op enig moment het korten van aanspraken en rechten daadwerkelijk plaatsvindt.

Crisisplan Stichting Pensioenfonds Equens

4

Versie d.d. 22 juni 2015

4. Effectiviteit Uiteraard vindt het bestuur van SPE het van groot belang dat bij het inzetten van de diverse maatregelen het gewenste effect wordt bereikt. Dit nemen wij dan ook mee in ons besluit om de combinatie van de juiste maatregelen in te zetten. De effectiviteit van de diverse maatregelen is uiteraard ook weer afhankelijk van de op dat moment geldende markt- en economische situatie. Die situatie, eventueel ondersteund door de resultaten van een ALM-studie, bepaalt welke (combinatie van) maatregelen in de crisissituatie van dat moment het meest gewenste effect kunnen opleveren.

5. Belanghebbenden Het bestuur van SPE behartigt de belangen van alle deelnemers, gewezen deelnemers en pensioengerechtigden en houdt daarmee ook rekening bij het toepassen van de verschillende maatregelen tijdens een crisissituatie.

5.1 Evenwichtige belangenbehartiging Voor het bestuur van SPE is het ook van belang, zeker in het kader van artikel 105, lid 2 van de Pensioenwet, om een evenwichtige afweging te maken tussen de belangen van de verschillende groepen belanghebbenden. In het hierna volgende overzicht is opgenomen welke groep(en) belanghebbenden bij een bepaalde maatregel word(t)(en) getroffen. Impact maatregelen belanghebbenden Maatregel

Deelnemers

Gewezen deelnemers

Pensioengerechtigden

Niet indexeren Beleggingsbeleid aanpassen Gesplitste kortingsregeling Afstempeling

X X X X

X X X

X X X

5.2 Communicatie richting belanghebbenden Onderdeel van dit financieel crisisplan is ons communicatiebeleid richting de belanghebbenden en de sponsor. Daarbij zullen wij drie vormen van communicatie toepassen. Electronisch In de eerste plaats wordt dit crisisplan op onze website geplaatst. Schriftelijk Ten tweede zal er een schriftelijke communicatie richting de belanghebbenden plaatsvinden indien het crisisplan in werking treedt. Wij zullen dan alle belanghebbenden persoonlijk binnen een maand een brief sturen waarin zij op taalniveau B1 geïnformeerd worden over de financiële positie en de mogelijke gevolgen daarvan. In eerste instantie betreft het een mededeling per brief dat de kritische ondergrens aan de dekkingsgraad is onderschreden. Ook zal daarin aangekondigd worden wanneer de belanghebbenden een vervolgschrijven kunnen verwachten. Daarin zal worden aangegeven wat de mogelijke (combinaties van) maatregel(en) zijn indien de financiële positie zich onvoldoende snel herstelt. Deze communicatie zal zoveel mogelijk op taalniveau B1 plaatsvinden. Overigens wordt de schriftelijke communicatie aan de belanghebbenden ook op de website van SPE geplaatst.

Crisisplan Stichting Pensioenfonds Equens

5

Versie d.d. 22 juni 2015

Mondeling In de derde plaats zullen wij onze communicatie met de sponsor intensiveren zodra er sprake is van een dreigende crisis met als doel de communicatie richting deelnemers eenduidig te laten zijn.

6. Uitvoering Zodra het crisisplan in werking treedt dient het bestuur tot besluitvorming over te gaan.

6.1 Besluitvormingsproces Het crisisplan maakt onderdeel uit van de Abtn van SPE. In ons pensioenreglement is een kortingsbepaling opgenomen. Besluiten kunnen door het bestuur van SPE worden genomen conform de statuten. Dat besluitvormingsproces geldt ook voor een eventueel besluit om het crisisplan in werking te laten treden. Het dagelijks beleid van SPE wordt intensief beoordeeld door de ambtelijk secretaris alsmede de voorzitter en vice-voorzitter. De voorzitters zijn daarom bij uitstek in de positie om tijdig een dreigende crisissituatie te signaleren. Omdat het bestuur van SPE frequent vergadert, kan het voltallige bestuur vervolgens in voorkomende gevallen als crisisteam optreden. In het hierna volgende overzicht is per maatregel aangegeven welke partijen op welke wijze betrokken zijn bij het besluitvormingsproces. Besluitvormingsproces Maatregel

Bestuur

Niet indexeren Beleggingsbeleid aanpassen Gesplitste kortingsregeling Afstempeling

Besluit Besluit Besluit Besluit

Sponsor

Tijdstip implementatie

Informeren Informeren Informeren

1 januari Divers 1 januari Wettelijk

6.2 Evaluatie en toetsing crisisplan Het crisisplan van SPE is feitelijk opgenomen in de Abtn. De Abtn wordt periodiek door ons geëvalueerd en zo nodig aangepast. Daarbij worden premiebeleid, toeslagbeleid en beleggingsbeleid periodiek getoetst aan de hand van een ALM-studie. De toetsing van het financieel crisisplan wordt bij deze evaluaties meegenomen. Ten slotte wordt de effectiviteit van het crisisplan beoordeeld, nadat zich een crisis heeft voorgedaan en het crisisplan ten uitvoer is gebracht. Vanwege de impact van wijzigingen op de financiële markten worden de financiële cijfers in dit crisisplan periodiek geactualiseerd.

Crisisplan Stichting Pensioenfonds Equens

6

Versie d.d. 22 juni 2015