Sociale wijkteams in Nieuwegein
23 september 2014
Inhoud Inleiding ............................................................................................................................................................... 3 1.
Schets huidige situatie ............................................................................................................................... 4
2.
Uitgangspunten gewenste verbeteringen in zorg-en welzijn .................................................................... 5
3.
Werken met sociale wijkteams .................................................................................................................. 6 3.1 Wat is een sociaal wijkteam ...................................................................................................................... 6 3.2 Wat is het doel en wat is de opdracht ...................................................................................................... 6 3.3 Aandachtsgebieden ................................................................................................................................... 6 3.4 Werkwijze .................................................................................................................................................. 7 3.5 Vorm .......................................................................................................................................................... 8 3.6 Rollen ........................................................................................................................................................ 8
4.
Randvoorwaarden.................................................................................................................................... 10
5.
Montoring en evaluatie ........................................................................................................................... 10
Bijlage 1: Gebruikte bronnen ............................................................................................................................ 11
Notitie sociale wijkteams in Nieuwegein, 23 september 2014
2
Sociale wijkteams in Nieuwegein Inleiding GroenLinks heeft het initiatief genomen om met raads- en commissie leden kennis te delen over- en visie te ontwikkelen op ontwikkelingen in het sociale domein. Zeven van de negen partijen hebben positief gereageerd op de uitnodiging tot een gesprek en vijf van hen: VSP, CU, CDA, VVD, PvdA en SP hebben input gegeven op deze notitie. In deze herziene versie zijn de opmerkingen en aanvullingen die in de gesprekken met andere partijen aan de orde zijn gekomen, verwerkt. Afgesproken is ook dat vergaande opmerkingen, die fundamenteel afwijken van de voorgelegde visie, verwerkt zouden worden in een addendum. Echter, alle gemaakte opmerkingen konden worden geïntegreerd in het nu voorliggende document. De verschillende partijen zijn allen gemotiveerd om een constructieve bijdrage te leveren aan de inrichting van het sociale domein in Nieuwegein. De gekozen aanpak is in lijn met de algemene wens om als raad de uitvoering te kunnen toetsen aan het beleid. Het initiatief tot het schrijven van deze notitie was bedoeld om bestaande kennis over de inrichting van sociale wijkteams te delen en om met elkaar van gedachten te wisselen over hoe de inrichting van sociale wijkteams in Nieuwegein vorm gegeven kan worden (Bijlage 1: overzicht gebruikte bronnen). Tijdens de discussies heeft het gefungeerd als een werkdocument en is het gebruikt om, los van partijpolitieke kwesties, een inhoudelijk gesprek met elkaar aan te gaan over kwesties die alle partijen aan het hart gaan. Gelet op het brede en complexe karakter van het WMO-beleid is deze notitie toegespitst op de ‘sociale wijkteams’. Immers een belangrijk element in de uitvoering van het WMO-beleid is de introductie van ‘sociale wijkteams’. Sociaal wijkteam is een breed begrip dat door de meeste gemeenten ingezet gaat worden in het kader van de transitie in het sociale domein. Bij veel gemeenten is het begrip ‘sociale wijkteams’ nog niet geconcretiseerd en er bestaan inmiddels verschillende uitvoeringsmodellen. De gemeente Nieuwegein heeft, 1 voor zover bekend, ook nog geen concrete invulling gegeven aan de sociale wijkteams. In deze notitie wordt uitgegaan van een team dat de 3 decentralisaties omvat: het zogenaamde ‘3D-team Hierbij wordt uitgegaan van een brede aanpak, bij hulp- en ondersteuningsvragen worden alle levensdomeinen met elkaar in verband gebracht. Dat hoeft echter niet te betekenen dat er voor al die domeinen ook een vertegenwoordiger in het sociaal wijkteam plaats heeft. Meedenkend en vanuit de ervaringen van andere gemeenten geven we in deze notitie een invulling aan een sociaal wijkteam vanuit het perspectief van de ‘klant’ en uitgaande van de ‘kennis van nu’. We pleiten voor veel ruimte in het beleid om op basis van ervaringen en onderzoek gemeente breed toe te werken naar de meest gewenste vorm. Dit veronderstelt een open en coöperatieve houding van alle betrokkenen in de gemeente. Deze notitie begint met een schets van de huidige situatie (hoofdstuk 1) en geeft vervolgens de uitgangspunten aan voor de gewenste verbeteringen in zorg en welzijn. In hoofdstuk 3 wordt vervolgens uitgewerkt hoe er met het sociale wijkteam gewerkt kan worden, wat de randvoorwaarden zijn (hoofdstuk 4) en hoe de teams gemonitord kunnen worden (hoofdstuk 5).
1
Deze lijken ook niet in de inmiddels rondgestuurde concept verordeningen WMO en Jeugdzorg terug te komen
Notitie sociale wijkteams in Nieuwegein, 23 september 2014
3
1.
Schets huidige situatie
Ook Nieuwegein staat aan de vooravond van grote veranderingen in het sociale domein. Dit biedt naast bedreigingen vanwege ingrijpende bezuinigingen ook kansen om de huidige inrichting en werkwijze in te verbeteren. Zo is er nu de mogelijkheid om structureel de ongewenste situatie te verbeteren waarbij hulpvragers meerdere hulpverleners over de vloer krijgen die geen enkele notie hebben van elkaars bestaan, laat staan van elkaars interventies. De hoeveelheid gespecialiseerde hulpverleners die zich bijvoorbeeld met een multi-probleem gezin bezig houden is de afgelopen decennia exponentieel gegroeid. Eén van de doelen van de invoering van de marktwerking was nu juist om dit tegen te gaan. De werkelijkheid laat zien dat het alleen maar erger is geworden. Iedere instantie biedt een ‘stukje specialistische’ hulp en krijgt daarvoor een ‘stukje’ financiering en probeert zijn ‘stukje’ daarom zo groot mogelijk te maken. Waar vroeger de ondoorzichtige bureaucratisering van de overheid de oorzaak was voor inefficiënte hulp daar wordt dit tegenwoordig veroorzaakt door de dodelijke concurrentie op de zorgmarkt. En de dubbel-gediagnosticeerde cliënt met zijn multi-probleem gezin heeft een dagtaak aan het invullen van het zoveelste aanvraagformulier en het voeren van het zoveelste intakegesprek.
Veel organisaties op het terrein van welzijn en zorg worden bedreigd in hun bestaan en zijn Landelijk heeft (gemiddeld): elkaars concurrenten en dat maakt dat de - 65 % van de inwoners geen problemen; samenwerking moeizaam is. Waarom zou je tijd - 20 % eenvoudige problemen, en geld steken in samenwerken met je - 13 % meervoudige problematiek en concurrent? De concurrentie lijkt heviger dan - 2% multi-problematiek (bijvoorbeeld dak-ooit. Als de specialismen wegvallen en daarmee en thuislozen, multi-probleemgezinnen) ook de gespecialiseerde financiering en instellingen vooral generalisten in dienst moeten nemen, waarin kunnen ze zich dan nog van elkaar onderscheiden? We zien dat instellingen nu al bezig zijn om hun specialismen af te stoten om zo te laten zien (aan hun toekomstige financierders = de gemeente ) dat zij het beste toegerust zijn voor deze nieuwe integrale aanpak. Het valt niet te verwachten dat deze organisaties nu ineens staan te popelen om met elkaar om de tafel te gaan zitten en elkaar de ‘cliënt te gunnen’. De sociale wijkteams kunnen alleen slagen als het concurrentieprincipe wegvalt en als professionals vrijelijk naar elkaar kunnen doorverwijzen omdat er geen (financiële) druk meer is om naar de eigen organisatie te verwijzen. Hiermee kan ook worden voorzien in het bevorderen van het gebruik van de diversiteit in het zorgen hulpverleningsaanbod. Dit vraagt om een eigenstandige, kleine organisatie die geen bindingen heeft met aanbieders van zorg, hulpverlening en welzijnsactiviteiten. Deze organisatie heeft een eigen bestuur met een eigen verantwoordelijkheid. De gemeente financiert de organisatie en de raad controleert.
Notitie sociale wijkteams in Nieuwegein, 23 september 2014
4
2. Uitgangspunten gewenste verbeteringen in zorg-en welzijn De volgende uitgangspunten dienen als basis voor de veranderingen in het sociale domeinen: •
Gelijkwaardigheid, vertrouwen, betrokkenheid, nabijheid, holisme, diversiteit en integraliteit
•
Leidend is de concrete kwetsbaarheid van mensen die wordt bepaald door de verhouding tussen draagkracht en draaglast. Dit betekent dat er verschillende oplossingen kunnen zijn voor inwoners met dezelfde beperking.
•
Preventie en faciliteren van het nemen van de eigen regie gaan vóór hulpverlenen, tenzij dit niet mogelijk is. Eigen regie en eigen verantwoordelijkheid van de hulpvrager staat voorop. Keuzevrijheid voor de hulpvragers.
•
Behoud en vernieuwing van diversiteit in het zorgaanbod.
•
Ondersteuning van bewoners bij het maken van keuzes en een eigen plan. Stepped care aanbod: van eenvoudig naar complex, intensief aanbod. Collectief aanbod waar mogelijk.
•
Hulp zo direct en dicht mogelijk bij de bewoners.
•
Snel ingrijpen bij gevaar of (ernstige) bedreigingen.
•
Eén aanspreekpunt voor hulpvragers.
•
Meer tijd voor uitvoering van zorg en minder bureaucratie
•
Respect voor de deskundigheid van de professional.
•
Logica in de uitvoering is leidend; organisatie vanuit zorginhoud.
•
Uitvoering zo lang mogelijk en zo laag mogelijk in de gemeente. Waar nodig: zo snel mogelijk, zo zwaar mogelijk.
•
Ontschotting tussen de verschillende aanbieders.
•
Vertrouwen waar mogelijk, procedures waar noodzakelijk
Notitie sociale wijkteams in Nieuwegein, 23 september 2014
5
3. Werken met sociale wijkteams 3.1 Wat is een sociaal wijkteam Een sociaal wijkteam (SWT) is een multi-disciplinair samengesteld team van professionals dat wijkgericht werkt aan verbetering van de sociaal-maatschappelijke situatie van wijkbewoners. Een sociaal wijkteam bestaat uit professionals met een diverse professionele achtergrond die in staat zijn op verschillende maatschappelijke terreinen generalistisch te handelen. Als team is het SWT verantwoordelijk voor het bieden van oplossingen op maat bij problemen op sociaal-maatschappelijk terrein. Het SWT verleent en/of organiseert de zorg en ondersteuning dichtbij, op maat en uitgaand van de eigen mogelijkheden van inwoners. (n.b. Het SWT wordt geen nieuwe zorgaanbieder. Het SWT verleent alleen kortdurende interventies. Deze kortdurende interventies worden als algemene voorziening opgenomen. Het SWT monitort de eventuele, externe vervolgstappen die genomen gaan worden. Bij een SWT kunnen wijkbewoners terecht wanneer zij vragen hebben of ondersteuning nodig hebben op het gebied van welzijn, zorg, werk & inkomen, wonen en gezinsrelaties. Denk hierbij aan huishoudelijke hulp, schulden, mantelzorg en verslavingszorg. Een wijkteam kan zorgen voor professionele ondersteuning op maat. Dat gebeurt dan samen met één regisseur, op basis van één plan . SWTs zijn niet de oplossing voor alle problemen. Ze vormen wel een mogelijk antwoord op een sterk vereenvoudigd sociaal domein, waarin hulpvragers en bewoners de regie over hun sociale leven dienen te nemen en daarbij kort en goed ondersteund te worden. Interdisciplinaire wijkteams zijn vooral sterk in de eerste lijn. De sociale professionals werken voor bewoners, vrijwilligers en hulpvragers als generalisten en beschikken binnen het team over specifieke expertise op verschillende terreinen. Daarbij kunnen ze het merendeel van de vraag in een wijk oppakken (sommigen hebben het over 80 procent). Bij meer complexe of specialistische vragen kunnen zij snel schakelen met specialisten in de tweede lijn.
3.2 Wat is het doel en wat is de opdracht Doel van de SWTs is adequate hulp op maat bieden, zo direct mogelijk en dichtbij de bewoners. De geboden hulp moet duurzaam (grotere) problemen voorkomen en de sociaal-maatschappelijke situatie van de bewoners in de wijk verbeteren. Hiervoor komt het SWT met bewoners een plan van aanpak overeen dat voorziet in de noden van de bewoner om, naar vermogen, mee te kunnen doen aan de samenleving, in de eigen omgeving te kunnen blijven wonen en zich goed verzorgd te weten. Opdracht: de teams moeten met de hulpvragers komen tot een oplossing op maat waarbij een versnipperde inzet van hulp en ondersteuning wordt voorkomen, er een goede verbinding is met het formele en informele hulpcircuit, de zelfregie en inzet van sociale netwerken gestimuleerd wordt. Per individuele hulpvrager wordt de individuele belastbaarheid van het individu en zijn/haar sociale omgeving als uitgangspunt genomen. De SWTs voorkomen het aanbieden van onnodige hulptrajecten. Zij werken toe naar effectieve en integrale beantwoording van meervoudige ondersteuningsvragen van wijkbewoners. De SWTs leveren zelf kortdurende ondersteuning en kunnen zoveel mogelijk enkelvoudige problemen oplossen. Zij hebben het mandaat om snel de juiste, ook gespecialiseerde, hulp in te zetten en om de regie te voeren over alle in te zetten hulp. Het SWT is de eerst aangewezene om, indien noodzakelijk, het eerste contact te leggen met ‘zorgmijders’. Van de inzet van de SWTs met een nieuwe manier van werken, wordt verwacht dat een bijdrage wordt geleverd aan de besparing in de zorgkosten en een gelegenheid geboden wordt aan professionals om zich meer als generalisten gaan ontwikkelen. De bereikbaarheid van het SWT moet goed zijn. Op werkdagen is het SWT ruim bereikbaar, tot na kantoortijd. In geval van crisissituaties buiten werktijden kunnen hulpvragers te recht bij huisartsenpost of crisisdienst GGZ. 3.3 Aandachtsgebieden Maatschappelijke zelfredzaamheid (bijv. mobiliteit, sociale kaart, formulieren invullen, kennis van regelgeving Huisvesting/huishoudelijke zelfredzaamheid (bijv. toegankelijkheid woning, zelfstandig wonen, vervuiling). De verwachting is dat dit percentage hoog zal zijn. Andere teams hebben in relatief hoge mate te maken met huurachterstand, dreigende huisuitzettingen en vervuiling. Tevens bestaat veel behoefte aan huishoudelijke ondersteuning. Notitie sociale wijkteams in Nieuwegein, 23 september 2014
6
Financieel functioneren (bijv. inkomen, schuldhulpverlening, ondersteuning bij administratie, budgetbeheer). Absoluut en percentueel het hoogste aantal. Dagbesteding en vrije tijd (bijv. activering, toeleiding naar werk, vrijwilligerswerk, hobby’s). Staat in relatie tot het financieel functioneren ( problemen met betrekking tot financiën en huisvesting moeten eerst gestabiliseerd moeten zijn, voordat wijkbewoners gestimuleerd kunnen worden om te participeren. Onderwijs (bijv. relatie leerplicht, startkwalificatie, schooluitval). Hierbij gaat het er vooral om jongeren te stimuleren om goede startkwalificaties te halen. Goede contacten met het onderwijs en leerplicht i.v.m. schooluitval is een vereiste. Sociaal/relationeel functioneren, veiligheid (bijv. psychosociale zelfredzaamheid, netwerk, politie/justitie, overlast, huiselijk geweld). Cumulatief na financiën het leefgebied met de meeste ondersteuningsvragen. Huiselijk geweld komt veel voor, evenals overlast. Lichamelijk functioneren (bijv. ziekte, verzorging, verpleging, overgewicht). Psychisch functioneren (bijv. psychiatrie, psychogeriatrie, LVG, verslaving, eenzaamheid). Een combinatie van verslaving en een psychiatrisch ziektebeeld komt veel voor. Expertise vanuit de GGZ is in dit kader van groot belang.
UIT DE PRAKTIJK Veel voorkomende werkzaamheden: Regelen van inkomen/toeslagen/ bijzondere bijstand/voedselbank Toeleiding naar schuldhulpverlening Voorkomen van huisuitzettingen Begeleiden bij aanvragen voor (alternatieve) huisvesting Regelen woningschoonmaak Toe-/teruggeleiding naar verslavingszorg Toe-/teruggeleiding naar GGZ Huisbezoeken i.v.m. opvoedingsproblemen Huisbezoeken i.v.m. huiselijk geweld Huisbezoeken n.a.v. zorg- en overlastmeldingen Toeleiding naar onderwijsinstellingen/ vrijwilligerswerk/werk
Pedagogisch functioneren (bijv. positief opvoeden, veilige omgeving, veiligheid voor kinderen). Bijna altijd in combinatie met sociaal/relationeel functioneren, veiligheid.
3.4 Werkwijze
Het SWT is breed inzetbaar en reageert op vragen en signalen van wijkbewoners, vrijwilligersorganisaties en van professionals uit de wijk. Iedere medewerker van het team is een ‘frontlijn-werker’. Dit betekent dat iedereen alle binnenkomende vragen, klachten en signalen oppakt. Iedere medewerker is in staat om de binnenkomende vragen te beoordelen en af te handelen danwel door te verwijzen naar voor dat probleem aangewezen organisaties. Het SWT is bij betrokkenheid van meerdere instanties rondom één gezin of individu, casemanager. Mensen kunnen zichzelf rechtsreeks aanmelden bij het SWT of gaan af op signalen van derden. Hierbij wordt de privacy van de (vermeende) hulpvrager gerespecteerd. Het SWT werkt outreachend; dit betekent dat zij goed bekend en goed bereikbaar is in de wijk, afgaat op signalen van derden en mensen thuis kan opzoeken. Het opsporen van ‘stille problematiek’ (eenzaamheid, armoede). Het SWT signaleert in de wijk ‘collectieve problemen’ en stuurt aan op het bieden van een collectief aanbod
Vragen en aandachtspunten vanuit de gevoerde gesprekken: * afstemming CJG en JGZ * is de functie van spv-er niet te zwaar voor een sociaal wijkteam * competenties: specialisten die ook als generalist kunnen werken * betere samenwerking meerdere organisaties * sociaal-agogisch medewerker t.b.v. collectieve problemen/vragen in een wijk
Notitie sociale wijkteams in Nieuwegein, 23 september 2014
7
om tegemoet te komen aan de individuele problemen dan wel een preventief aanbod om (verergering van) problemen te voorkomen. Als voorbeeld: hulpvragers leren vaardigheden aan zodat zij in de toekomst zelfstandig hun problemen kunnen aanpakken en oplossen. De werkwijze van het SWT is gericht op het activeren van wijkbewoners, realiseren van meer zelfredzaamheid en het aanwenden van de eigen mogelijkheden van wijkbewoners en (hun) informele netwerken. Het SWT is goed op de hoogte van- en heeft goede contacten met de maatschappelijke organisaties. 3.5 Vorm Organisatiestructuur Per wijkservicezone wordt een SWT ingesteld. De SWTs binnen de gemeente Nieuwegein opereren vanuit een zelfstandige organisatie. De basissamenstelling, doel en opdracht van de SWTs zijn hetzelfde. Op basis van de specifieke problematiek per wijk, die vooraf worden ontleend aan de beschikbare wijkgegevens, worden er per wijk specifieke aandachtsvelden in kaart gebracht en, waar nodig, vertaald in een extra opdracht en gewijzigde samenstelling. In de loop der tijd wordt op basis van ervaringen met de wijk de specifieke aandachtsvelden ontwikkeld en bijgesteld.
Samenstelling
Ten tijde van de vorming van de SWT zijn de drie transities nog niet volledig uitgewerkt. Voorgesteld wordt om het SWT kleinschalig te beginnen. Vooralsnog wordt ervan uitgegaan dat het SWT nauw samenwerkt met organisaties op lokaal niveau en in de wijk en dat er ruimte blijft om het SWT op termijn uit te breiden. Het SWT bestaat in beginsel dan ook uit een klein kernteam dat opereert als frontlijnteam. Een klein kernteam is nodig voor een grote mate van flexibiliteit, onderlinge afstemming en optimale samenwerking binnen het team. Daarnaast is de vereiste privacy van de hulpvrager beter te waarborgen bij een klein team. De leden van het wijkteam zijn vanuit hun professie bekend met de geheimhoudingsplicht. Het SWT bestaat uit de volgende disciplines: • Wijkverpleegkundige • Sociaal psychiatrisch verpleegkundige (SPV-er) • Maatschappelijk werker • Sociaal-agogisch medewerker • WMO-adviseur nieuwe stijl (zonder juridisch beschikkingsrecht)
competenties en deskundigheid ?
de
Het SWT staat in nauw contact met een 2 schil van lokale en regionale samenwerkingspartners. •
op lokaal niveau zijn dit: WMO-loket/backoffice/uitvoering beschikkingsrecht, WIL, MEE, Verslavingszorg, JGZ, Jeugdhulpverlening, GGZ, maatschappelijk middenveld, zoals diaconie, (sport-) verenigingen, de vrijwilligers en vrijwilligersorganisaties
•
op wijkniveau zijn dit: 1 lijn, Welzijnswerk, Wijknetwerk, Thuiszorg, Georganiseerde informele zorg, Wijkagent, Onderwijs, Woningbouwcorporatie, Peuterspeelzalen/kinderopvang.. De medewerkers van het sociale wijkteam solliciteren op de functie en worden beoordeeld op hun competenties en deskundigheid.
ste
3.6 Rollen
a. Sociale wijkteam: De medewerkers van het SWT hebben de volgende taken en rollen: • Eerste aanspreekpunt in de wijk bij problemen op zorg- en sociaal-maatschappelijk gebied; • Adviseren over en organiseren van maatwerkvoorziening • Oplossen van enkelvoudige hulpvragen; • Organiseren van zorg voor zorgmijders; • Casemanager: ondersteuning van hulpvrager bij opstellen individueel plan van aanpak, organiseren de van de benodigde hulp en ondersteuning, afstemming van hulpaanbod, doorverwijzing naar 2 schil, de coördineren van afstemming met 2 schil, opvolgen van verwijstraject. • Signaleren knelpunten op wijkniveau i.c. problematiek in de wijk en daar op acteren, hetzij als team of door te verwijzen; , samenwerking met aanbieders/samenwerkingspartners;
Notitie sociale wijkteams in Nieuwegein, 23 september 2014
8
•
Adviseren en collectief aanbod in de wijk of op lokaal niveau
b. Samenwerkingspartners de De 2 schil bestaat uit medewerkers van de in de wijk of op lokaal niveau opererende maatschappelijke organisaties. Dit zijn de organisaties waarnaar het sociale wijkteam verwijst en de organisaties die mensen de verwijzen naar het SWT.De medewerkers van de 2 schil zijn in dienst van verschillende organisaties. De gemeente heeft de coördinerende rol. Taken en rollen: • Uitvoeren van een passend antwoord op doorverwezen hulpvraag, terugkoppeling aan SWT; • Signaleren en verwijzen van bewoners naar SWT; • Signaleren van belemmerende factoren in de uitvoering en de samenwerkingspraktijk • Onderlinge afstemming en gezamenlijke aanpak van aangemelde probleemsituaties • Organiseren van een collectief aanbod
c. Gemeente
De gemeente stuurt op kwaliteit en heeft de regierol. De gemeente is er verantwoordelijk voor dat iedere inwoner van Nieuwegein de juiste hulp en ondersteuning krijgt binnen de gestelde (financiële) kaders. Middels een toegesneden meetinstrument levert de gemeente bouwstenen aan voor een effectieve evaluatie van de uitvoering van het beleid. In de uitvoering betekent dit dat de gemeente de SWT installeert, de opdracht formuleert, zorg draagt voor monitoring Vragen: welke informatie wordt er met en evaluatie en ingrijpt om het moment dat er sprake is van dat de SWT niet naar wens functioneren. Dit houdt ondermeer in wie gedeeld? dat er een sociale ombudsfunctie ingesteld wordt. De WMONiet altijd kan een inwoner zelf nog de raad, de cliëntenraad van de WIL, cliëntenraad Jeugdzorg en een regie houden. Wat betekent dit voor een eventuele ad hoc klankbordgroep fungeren als klankbordgroep sociaal wijkteam? Hoe rol als casevoor de gemeente. manager in te vullen? De gemeente blijft juridisch verantwoordelijk voor de formele beschikking bij aanvraag van ondersteuning. Hiermee blijft de formele bezwaar-en beroepsprocedure ook mogelijk.
Gemeente bewaakt of de werkwijze in lijn is met het gestelde beleid. De gemeente heeft een faciliterende rol in de zin van het aanpassen van regelgeving en financieringsstromen die de uitvoering en een optimale samenwerking in de weg staan. De gemeente voert de regie over de samenwerkingsafspraken tussen de betrokken organisaties en draagt zorg voor de afstemming met andere domeinen (m.n. in de 3 d’s) en ambities van de gemeenteraad. (bijvoorbeeld ruimte voor inwonersparticipatie) De gemeente faciliteert deskundigheidsbevordering van de SWTs wat betreft methodiek- en competentieontwikkeling.
Notitie sociale wijkteams in Nieuwegein, 23 september 2014
9
4.
Randvoorwaarden
Een heldere visie, een goed plan en een transparante organisatie van het werk zijn de onmisbare randvoorwaarden van een goed functionerend sociaal wijkteam. Vormen van zelfsturing, coaching op afstand, programmasturing, meewerkende teamleiders zijn vaak ingrediënten van de nieuwe werkwijze. Die aanpak verdraagt zich slecht met hiërarchische aansturing en louter afrekenen op prestaties. Door te sturen op vertrouwen komen professionals tot hun recht. Bereidheid van aanbieders om eigen zelfstandigheid en capaciteit op te geven en ondergeschikt te maken aan het maatschappelijk belang c.q. het belang van de hulpvrager. Aanbieders kennen de eigen beperking en onderkennen de meerwaarde van de samenwerkingspartner. Sluitende, aangepaste financieringsstromen op klantniveau om optimale samenwerking tussen aanbieders mogelijk te maken. Geen verstrengeling van lokale overheid met maatschappelijke organisaties. Ruimte voor diversiteit in aanbieders; geen monopolypositie voor een organisatie. Onafhankelijke, integrale, indicatiestelling op lokaal niveau. Het SWT stelt plan van aanpak op, inclusief eventuele maatwerkvoorziening. Gemeente stelt beschikking vast. Privacy-waarborging hulpvragers: Het registeren van hulpvragergegevens waarbij de privacy is gewaarborgd is een aandachtspunt. Elke organisatie werkt met een eigen systeem en uitwisseling tussen organisaties zou alleen mogelijk moeten zijn met toestemming van de hulpvrager (of rechterlijke toetsing in geval van mogelijke wetsovertreding zoals verdenking van mishandeling ). De hulpvrager is eigenaar van zijn/haar eigen gegevens en kan deze altijd inzien. Indien op een centraal systeem wordt overgegaan, wordt in dit nieuwe systeem privacy als beginsel meegenomen (privacy by design) waarin deze voorwaarden geborgd zijn. Bereidheid van bewoners om af te zien van ‘overconsumptie’ van zorg en publieke middelen. Lokale sociale ombudsfunctie voor meldingen van bewoners. De basisvoorzieningen in de wijk moeten op orde zijn. Ruimte om ‘fouten’ te maken en beleid en uitvoering bij te stellen. Anticiperen op het moeten bijstellen van plannen en wijze van uitvoering. Sociale kaart t.b.v. bewoners en professionals.
5. Montoring en evaluatie De inrichting van een SWT is werkenderwijs leren en ontwikkelen. Tijdens de ontwikkeling moet het team stap voor stap problemen en uitvoeringsvraagstukken kunnen oplossen. Over 2 jaar wil de Nieuwegeinse raad zinvol het uitgezette beleid en de uitvoering evalueren zonder dat hiervoor de registratiedruk wordt opgevoerd. En ook zonder dat dit torenhoge kosten met zich meebrengt. Effectonderzoek brengt in beeld welke elementen van de interventie ‘wijkteams’ van belang zijn en in welke mate ze werken. Mogelijk kan dit in breder verband, zoals bijvoorbeeld Lekstroom breed en/of middels andere gemeenten met een vergelijkbare werkwijze. Zelfevaluatie van de SWT zullen een rol spelen. Procesevaluatie en bereikgegevens. De wijze van monitoring hangt af van het te kiezen meetinstrument. De verschillende klankbordgroepen worden betrokken in de keuze van het meetinstrument.
Notitie sociale wijkteams in Nieuwegein, 23 september 2014
10
Bijlage 1: gebruikte bronnen 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.
Effectieve interventies in het sociaal domein ; Een financieel houdbare transitie dankzij effectonderzoek en MKBA’s Floris Lazrak; AEPB Onderzoek en Advies Amsterdam 2014 Beleidskader WMO Nieuwegein 2014-2018; Coalitieakkoord Nieuwegein 2014-2018 Movisie: http://www.movisie.nl/publicaties/praktijkbeschrijvingen-samenwerken-wijk Syndion College: Paul Frissen, UvT, RMO. Culemborg, 2014; BB Debat ‘Kiezen en delen’ 22 mei 2014 Amaryllis Leeuwarden; welzijn nieuwe stijl, juni 2010; ‘mijnwijk’ Monique de Beer, 2013 Vaagheid troef bij sociale wijkteams Yolanda de Koster 17 jan 2014 BB ;
Sociale teams: De succesfactoren 17 apr 2014 Radar advies uit BB; Blik op Hulp Drs. Carin Wevers ;
10. Sturen op sociale wijkteams: blik op de weg en goed spiegelen! Michiel Borgman senior adviseur sociaal beleid gemeente Tilburg 11. Verkiezingsprogramma GroenLinks Nieuwegein 2014 12. Samenwerken aan de Transitie Sociaal Domein in Almere
Notitie sociale wijkteams in Nieuwegein, 23 september 2014
11